U
Vrijzinnig Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
Een nIet-goedgeHenrd besluit.
HatwijH-
Kit ilt Tweede Hamer.
No. 2476.
Zaterdag 30 Mei 1914.
25e Jaargang
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Por 8 maanden 7 5 cent voor binnen en buiten Ter Neuzen.
Voor België 95 cent by vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen by alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. (nterc. No 15
ADVERTENTIEPRIJS:
van 1 tot en met 5 regels 50 oent; elke regel meer
10 cent. By abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letters naur plaatsruimte
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen
Jeze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdagmorgen bjj den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen.
Wegens Pinksteren zal het
„Ter Neiizensch Volksblad'' a. s.
Woensdagmorgen niet verschijnen.
Te Nibbixwoud is men ook niet erg kies
keurig in het gebruik der middelen om de
openbare school ommogeljjk te maken.
Wij hebben reeds meermalen betoogd, dat
men bij de huidige subsidieregeling er aan
den kant van het bijzonder onderwijs reeds
veel sterker voorstaat dan bij het openbaar
onderwijs.
Ten eerste door het gemis van voldoende
waarborgen bij het verstrekken van zoovele
millioenen snbsidie aan de secteschool.
In de tweede en waarschijnlijk wel voor
naamste plaats door de wjjze, waarop de
strijd door de tegenstanders der algemeene
volksschool gevoerd wordt.
Door weigering van kerkelijke voorrechten,
door onthouding van bedeeling, door gedaan
geven bij werkgevers, door benadeeling van
klandizie enz. tracht men de bijzondere scho
len te vullen.
De ouders, die de openbare school begee-
ren, worden gedwongen eene richting te gaan,
die de hunne niet is.
En als dan ergens, waar zulke ouders van
meergegoeden geen steun kunnen erlangen,
omdat die onder partjjgenooten ontbreken of
te weinig in aantal zijn, eene openbare school
moet verdwijnen, dan zegt men bij de chris
telijke broederen met effen-vroom gelaat, dat
de openbare school niet leefde in het hart
des volks.
Deze afkeurenswaardige middelen, waarvan
de voorbeelden bij massa zijn aan te wijzen,
zjjn die, welke van particulieren of vereeni-
gingen uitgaan.
Maar ook van overheidswege voelt men op
dit gebied niet de minste verantwoordelijkheid
bij het onderdrukken van de rechten en
vrijheden der mindenheid.
Waar in ons vrije Nederland een clericale
gemeenteraad (hetzij van welke coalitiekleur
ook) zetelt, tracht men vaak, vooral in die
dorpen, waar het peil van ontwikkeling dier
dorpspotentaatjes zeer laag is, zjjne macht als
overheid te misbruiken om de menschen te
dwingen hunne kinderen van de neutrale school
af te nemen.
Waar de menschen getrouw blijven aan
de school, die verdraagzaamheid en eendracht
bevordert, daar zoekt de kerkelijke meerder
heid in den Raad naar middelen, om ze uit
te drijven.
Vooral verhooging, abnormale verhooging
van schoolgeld, is meermalen een probaat
middel gebleken, om de kinderen der onbe-
middelden uit de openbare school te ver
wijderen.
De gemeenteraad van Nibbixwoud was zoo
vrij geweest om het schoolgeld maar eventjes
te vervijfvoudigen.
Gelukkig hebben Gedeputeerde Staten aan
zoo'n handeling hunne goedkeuring geweigerd.
Thans is het schoolgeld op 60 cent per
maand gesteld, wat voor arme ouders met
eenige schoolgaande kinderen nog altijd zeer
hoog is.
Volgt uit al die staaltjes van vrijheids- en
rechtsverkrachting niet, dat eigenlijk de open
bare school wèl leeft in de harten des volks
Anders zouden toch dergelijke middelen tot
hare ontvolking onnoodig zijn.
»Ernst of kortswijl* vraagt de »Nederlan-
der*.
Opzettelijk hebben wjj ons over de keuze
van een candidaat in Katwijk niet uitge
laten. Wij dachten, dat wij, wilden wjj in
s lands belang handelen, niet aanlei
ding moesten geven tot verscherping van
onderlingen strijd, en dat, nu het electo
raal accoord tot stand gekomen is en nog
bestaat, de weg tot oplossing van moei
lijkheden, die zich in het district mochten
voor doen, contractueel is aangewezen.
Niet alle bladen schijnen van deze mee
ning te zijn, en er zijn er, die nog weinig
geleerd hebben van de ervaring bij de
jongste algemeene verkiezingen opgedaan.
Nu, ieder heeft dat voor eigen consciëntie
te verantwoorden.
Nu echter de »Standaard« zegt het
»vreemd« te vinden, dat van Chr. zijde
niet gepoogd wordt een der afgetreden
Ministers in de Kamer te brengen, met
opoffering van een eigen zetel, moet ons
toch een woord van protest uit de pen.
,KatwiJk °P dit cogenblik een
Christeljjk-Historisch district is, kan door
wie art. 9 van het Elektoraal Accoord
aandachtig leest, niet worden betwist. De
Christelijk-Historischen hebben de voor
keur. Alleen treedt, bij geschil, als men
zich niet verstaan kan, de Commissie op.
Wat Katwijk vroeger was toen de
Anti-Revolutionnairen en Christelijk-His-
torischen nog niet gescheiden waren en
Donner dus natuurlijk door alle Anti-
Revolutionnairen gekozen werd doet
thans niets ter zake.
Zóó staat, eenvoudig, de zaak.
Maar nu zouden de Anti-Revolutionnairen
gaarne weer het optreden in de Kamer zien
van de afgetreden Ministers.
Dit verlangen heeft hen evenwel niet
bewogen zelf plaat3 te maken voor een
oud-Minister, noch in de Eerste, noch in
de 1 weede Kamer ons althans is daar
van niets gebleken.
Nu, dit is hunne zaak. Zij moeten zelf
weten, wat zij in 's lands belang noodig
achten.
Maar nu komt De Standaard ons
Christelijk-Historischen zeggen zoudt gij
hristelijk-Historiscben thans niet willen
plaats maken voor onze oud-gedienden
Dat is inderdaad verrassend.
De Christelijk-Historischen hebben, zoo
wel in het kabinet-Kuyper als in het kabi
net-Heemskerk, alle eer en invloed gelaten
aan de Anti-Revolutionnairen. Deze heb
ben, met de Roomseh-Katholieken, alle
zetels bezet; slechts één Christelijk His
torische nam in het laatste kabinet plaats,
omdat men hem als persoon noodig had.
Geen eerbejag is onzerzijds betoond, hoe
wel ook onder de Christelijk-Historischen
er waren die voor het bezetten van
ministerieele zetels bij de Anti-Revolution
nairen niet behoefden achter te staan
Wij hebben daar nimmer over geklaagd,
en steeds trouw, naar vermogen, het kabi
net gesteund.
Maar zie nu de Anti-Revolution
nairen meenen dat hun club wel wat
mocht worden versterkt ons te vragen
Och, gij die in ons kabinet geen plaats
kreegt, weest zoo goed nu ook voor ons
uit de Kamer te gaan zie, dat gaat
toch te ver, en is van onze goedmoedig
heid te veel gevergd.
Of was want De Standaard schrjjft
tegenwoordig nog al luimig haar uiting
maar een grapje
We zijn dan toch voor de korte vacantie
van Hemelvaartsdag tot Dinsdag j.l. door de
Inkomstenbelasting heen gekomen. Dat resul
taat is zeker verblijdend te noemen na de
breedvoerige discussies die gehouden zijn.
We begonnen Dinsdag met de vraag of een
reeks amendementen van de H. H. Fleskens
en Sasse van IJsselt, strekkende om in de
Inkomstenbelasting een nieuw hoofdstuk in
te vuegen, waarbij aan de Gemeenten een
voordeeltje van de Inkomstenheffing zou worden
geschonken, toelaatbaar waren of niet. De
voorzitter was van meenirg dat deze amen
dementen geheel buiten het kader van het
aanhangig wetsontwerp vielen en dus niet in
behandeling genomen konden worden.
De heer Fleskens kwam tegen die conclusie
in een knappe doch geheel overbodige speech
op. Het uur, dat daarmee werd zoek gemaakt,
had beter besteed kunnen worden. Immers,
het stond vrijwel vast, dat de kamer de meening
van den voorzitter deelde en dit bleek dan
ook bij de stemming. De overgroote meerder
heid achtte het amendement niet toelaatbaar.
De sociaal-democratische fractie stemde voor
de helft vóór en voor de helft tegen. Wij
zouden daarop niet de aandacht vestigen, als
de heer Schaper niet in de Woensdagmiddag
zitting den draak er mee gestoken had, dat
de vrijzinnigen niet eensgezind bleken omtrent
het amendement Bos.
Na de beslissing over de toelaatbaarheid
van het amendement-Fleskens, kreeg de heer
Marchant het woord over het vrijzinnig
democratisch amendement om uit de aan
vullende vermogensbelasting door progressie
meer te halen dan minister Bertling voorstelt.
Zooals men weet, stelt minister Bertling
voor naast de belasting, die hij wil heffen
van inkomsten uit bedrijf 50 cent te heffen
van elke duizend gulden, die iemand meer
bezit dan 16000. Voor de vermogens van
16000 tot ƒ30000 is de heffing iets anders
doch daarboven wordt van elke 1000 meer
50 cent gevraagd.
Het amendement Bos wilde in die heffing
progressie brengen en de groote vermogens
zwaarder treffen.
De heer Patijn had een amendement inge
diend om de 50 cent te verhoogen tot 75 cent.
Met een paar statistische teekeningen toonde
de heer Vliegen aan, hoe het amendement
Bos in tegenstelling met het amendement
Patijn en het regeeringsvoorstel de grootere
inkomens sterker aanpakte.
Het debat liep in hoofdzaak over de vraag
of de aanvullende Vermogensbelasting, Er-
ganzungssteuer, zooals de Duitscher zegt,
progressie mag worden gelegd of niet. De
H H. Tydeman, De Geer en Patijn meenden
van niet, de H.H. Marchant, Bos,{Vliegen, van
Raa te waren van andere meening. Na een
zeer uitgebreide discussie verklaarde de heer
Bertling zich tegen het amendement-Bos en
zeide hij het amendement Patijn niet te kun
nen aanbevelen. Had hij omtrent dit laatste
amendement de beslissing aan de Kamer ge
laten, dan zouden minstens tien stemmen van
rechts zich voor dit amendement hebben
verklaard.
Het amendement-Bos werd verworpen. Voor
stemden de sociaaldemocraten, de vrijzinnig
democraten en een zestal Unieliberalen. Het
amendement-Patijn onderging hetzelfde lot.
Wij betreurden het, dat in de Unieliberale
fractie geen eenstemmigheid heerschte. Doch
wij komen er aanstonds tegen op als men de
stem der tegenstemmers zou trachten uit te
spelen als een anti-democratisch. Hoe staat de
zaak. De opbrengst der Inkomstenbelasting
kan veilig geraamd worden op 12 millioen.
Het amendement-Bos zou daaraan nog
geen 2 millioen hebben toegevoegd.
Zij die er tegen stemden, deden dit ten
le, omdat wij zoowel van aanneming van het
amendement Patijn als van dat van den heer
Bos vreesden, dat het de kansen van het wetsont
werp in de Eerste Kamer zou verzwakken,
ten 2e omdat zij in aanvullende vermogens
belasting progressie ongewenscht achtten, 3e
omdat zij meenden, dat een verhoogde heffing
geleidelijk moet plaats hebbeu. Wij deelen
deze bezwaren niet, doch kunnen ons begrijpen
dat de Kamerleden waren, die ze het zwaarst
lieten wegen. Wij hadden het amendement-
Patijn toegewenscht dat de Liberale Kamer
fractie meer eensgezindheid had betoond. De
eindstemming over het ontwerp-Inkomsten-
belasting zal na tweede lezing plaats vinden.
Wij houden het voor zeker, dat deze wet ook
in de Eerste Kamer zal worden aangenomen.
Na een reeks kleine ontwerpen is de Tweede
Kamer nu Dinsdag de beroepswet gaan be
handelen. Daarna krijgen we de Stuwadoors
wet, die zeker ettelijke weken zal verorderen.
Ten slotte memoreereu wij, dat Kampen's
deputaat, de beroemde ontdekker van de
staatsrechtelijke gebreken in het woord saluut
ditmaal voor de toelaatbaarheid van de amen
dementen Fleskens stemde. De wonderen zijn
de wereld nog niet uit en Kampen's afgevaar
digde blijft Kampen waardig
ALBANIË.
De correspondent van de „Matin" te Durazzo
zendt aan zijn blad het volgende bericht, dat
bij, daar alle telegraaflijnen in den omtrek
vernield zijn, eerst met een torpedoboot naar
Brindisi had verzonden en van daar had laten
overseinen. „Gij bebt zeker vernomen, dat de
opstandelingen, zich eindeljjk door de Com
missie van Controle hebben laten overhalen
tot onderhandelingen op den grondslag van
eerbiediging van den Mohamedaansche gods
dienst, de instelling van een plaatselijk bestuur
en de belofte, dat er verder geen geweld
tegen hen zou worden gebruikt.
Het voeren dier onderhandelingen werd ten
zeerste bemoeilijkt doordat de opstandelingen
geen leider hadden. De vertegenwoordigers
van Italië, Engeland en Oostenrjjk, die zich
naar Sjiak hadden begeven om te onderhan
delen, stonden daar voor een ongeorganiseerde
bende zonder hoofden en bij welke ook nog
verschillende stroomingen vielen op te merken
sommigen bleken nl. zeer vredelievend gezind
te zijn, terwjjl anderen blaakten van wraak-
of moordzucht.
Het was een zeer moeilijke taak om deze
menigte aan het verstand te brengen, dat de
drie vreemdelingen de vertegenwoordigers
waren van Europa. Toen de meer ontwikkel
den dat eindelijk hadden begrepen enhetcok
aan de anderen duidelijk hadden gemaakt,
drongen allen erop aan, dat de gedelegeerden
aan Europa zouden mededeelen, dat de Al ba-
neezen weder onder Turksch bestuur wenschten
te komen.
Op de mededeeling, dat dit een onmogelijk
heid was, zagen zij vreemd op en zeiden zij
„Als Europa zoo machtig is, waarom kan
het dan niet doen wat het wil F'
Ook het geval Essad was hun niet recht
duidelijk. „Ons is verteld" zoo zeiden zij,
„dat Essad ons heeft verraden door in dienst
van een christenkoning te gaan en nu zien
wij, dat onze vijanden de Noord-Albanee-
zen hem kwaad hebben willen doen en
dat die vijanden ons hebben beschoten met
dezelfde kanonnen, waarmede zij zijn huis
gebombardeerd hebben. Zijn vijanden zijn dus
de onze en hij was derhalve onze beschermer.''
De gedelegeerden kregen uit het verder
onderhoud met eenige der opstandelingen den
indruk, dat deze woeste menigte niet te hou
den zou zijn geweest, wanneer Essad om het
leven was gebracht en dat dan in Durazzo
geen steen op den anderen zou zijn gebleven.
Het gelukte ten slotte de opstandelingen
aar. het verstand te brengen, dat van een
hereeniging met Turkjje geen sprake kon zijn,
waarop zjj verklaarden, dat zij het dan aan
Europa overlieten over hun 'verder lot te
beslissen, mits op de reeds vermelde voor
waarden.