BINNENLAND.
ONZE OOST.
UIT ONZE OMGEVING.
Kerknieuws.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
derheid der plattelandsscholen in deze
inspectie zijn ingericht, in welke thans
gedurende tien uren per week onderwijs
gegeven wordt in twee vreemde talen en
wiskunde of in drie vreemde talen, zoodat
het bestuur aanspraak krijgt op de Rijks
bijdrage voor een grooter aantal onder
wijzers dan anders het geval zou zijn.
Vele CONGREGATIES hebben onder
wijzeressen die om haar leeftijdof om
andere redenen in de schaol weinig dienst
kunnen doen of die geene vaste betrekking
hebben en daar bij de U. L. 0. of M. U.
L. 0. scholen, waar supernumeraire
leerkrachten kunnen aangesteld worden,
allen productief te maken zijn, hebben
de besturen van sommige bijzondere
scholen zooveel leerkrachten aangesteld
als waarvoor in hunne U. L O. of M.
U. L. O. scholen aanspraak op de Rijks
bijdrage kon worden gemaakt. Het ge
volg daarvan is dat vele dier scholen meer
leerkrachten dan leerjaren en meer leer
krachten dan onder wijslokalen hebben.
Daardoor vindt men nu scholen, niet
alleen met ambidante hoofdenmaar zelfs
met ambulante onderwijzers van bijstand.
Naar mij werd medegedeeld door een
districtsschoolopziener, is in zijn district
een bijzondere school met drie onderwijze
ressen van 73 en 74 jaar en een andere
school met een onderwijzeres van 82-jarigen
leeftijd. Dat in die volksscholen met 6
of zelfs met 7 leerjaren, voor kinderen
van 6 tot 13 jaar, die vermeerdering
van den omvang van het onderwijs met
dat in drie vreemde talen of in twee
vreemde talen en wiskunde, waaraan
wekelijks tien lesuren besteed worden,
de toestand van het onderwijs verbazend
moet doen achteruitgaanzal wel geen be
toog behoeven, en al wordt ook het
onderwijs in de wiskunde soms tot 1/a
uur in de week beperkt, dat neemt toch
niet weg, dat in het geheel tien lesuren,
nagenoeg nutteloos met de kinderen wor
den doorgebracht".
Als baron Van Wijnbergen deze mede-
deelingen van den inspecteur in de eerste
inspectie leest, zal zelfs hij moeten er
kennen, dat een dergelijke gesanction-
neerde diefstal, waaraan vele congregaties
in de eerste plaats schuldig staan, door
geen regeering, die eenig verantwoorde
lijkheidsgevoel voor de richtige besteding
van de belastingpenningen bezit, langer
geduld kan worden.
Zglfs hij zal den inspecteur gelijk
moeten geven, waar deze laatste schrijft,
dat »deze wetswijziging niet aan de be
doeling des wetgevers heeft beantwoord".
In de Tweede Kamer zal over deze mis
standen ongetwijfel nog wel een hartig
woordje gesproken worden.
Het nieuwe ministerie.
De nieuwe ministers zijn met ingang van
Vrijdag benoemd en hebben Vrijdagochtend
te half negen in ambtscostuum den eed af
gelegd in handen der Koningin op het Huis
ten Bosch. De minister van oorlog N. Bos
boom was in tenue van den hem Woensdag
verleenden rang van generaal-majoor. De
nieuw-benoemde minister van koloniën mr.
Pleijte verscheen in galacostuum van rechterlijk
ambtenaar als president van den Scheepvaart-
raad.
Op verschillende uren van den dag namen
de ministers de portefeuilles over uit de handen
van hun ambtsvoorganger.
Batavia, 31 Juli en 1 Aug.
Het Pamflet.
De correspondent te Soerabaja van het »B.
Nbld.« schrijft
Het vlugschrift »Als ik Nederlander was«,
geschreven door zekeren R. M. Soewardi Soer-
janingrat te Bandoeng, en waarop in West-
Java door de justitie reeds beslag is gelegd,
heeft ook de aandacht der justitie alhier ge
vonden, en wel naar aanleiding van een tele
grafisch verzoek, door de justitie van Batavia
aan die alhier gedaan.
De officier van justitie, vergezeld door den
politiecommissaris Van Haarlem, heeft huis
zoeking gedaan in het kantoor der handel
maatschappij »Setija Oesaha*, waar de »Oetoe-
sau Hindia* wordt gedrukt.
Op het redactiebureau lagen slechts een drie-
rood maar hy lachte. Even slungelig en
log stond hij er by als de anderen. Die be
gonnen nu hem voor het lapje te houden,
omdat zy op die manier zich het best konden
heenzetten over het gevoel, dat hy iets méér
was dan ze zelf waren.
(Wordt vervolgd.)
tal exemplaren van het pamflet, welke in be
slag werden genomen. De »Oetoesan Hindia*
kwalificeert deze inbeslagneming als volgt
»dan itoe boekoe laloe di rampas di bawa ole
officier.
Deze vertaling van het begrip »in beslagne-
men« door de justitie en het bekende ram
passen is teekenend.
Vervolgens heeft de justitie eene huiszoe
king gedaan bij O. S. Tjokroaminoto, hoofd
redacteur der »Oetoesan Hindiav en vice-pre
sident van het centraal-comité der 3. I. althans
tot de weigering der rechtspersoonlijkheid.
De S. I. heeft thans immers geen departe
menten meer.
In de woning van Tjokroaminota, in kam
pong Plampitan alhier, werd een groot aantal
exemplaren van het pamflet in beslag geno
men wij meenen ongeveer 200, die bestemd
waren, in den oosthoek te worden verspreid.
Wij kunnen niet zeggen, dat deze ontdekking
eene bepaalde versterking is voor de meening
van hen, die in de S. I. slechts eene beweging
willen zien, welke in hoofdzaak slechts een eco
nomisch doel nastreeft. En hoewel natuur
lijk weer zal worden gezegd, dat de S. I. qua
lichaam niet aansprakelijk is voor de handelin
gen van een der leiders, valt niet te ontken
nen, dat het vinden der pamfletten bij een der
leiders een bijzonderen kijk geeft op de opinie
van den betrokkene. Want uit den aard der
zaak zal men hem die opruiepde pamfletten
niet hebben gezonden, indien hij als geestver
want met den inhoud niet accoord ging.
Aan de »Preangerbode« is nog het volgende
ontleend
De arrestatie had min of meer bij verrassing
plaats om mogelijke oploopen te voorkomen,
Alles ging zeer vlug in zijn werk, Dinnen
drie kwartier was het viertal binnen de muren
van de boei.
Anderhalve compagpie troepen van Tjikoe-
dapateuh waren uitgerukt om de orde te
verzekeren.
Een sectie onder luit. Den Hartig werd
opgesteld op den viersprong Oostelijk van
het station, Westelijk van het station was
een brigade gepost, zoodat de werkplaatsen
S. S. bewaakt waren en neigingen van het
personeel der werkplaatsen S. S. om lawaai
te maken, zoo die al bestaan hebben, onder
druk stonden, Verder lag er een sectie op
het Residentiekantoor onder luit. De Voogt.
De openbare gebouwen als postkantoor,
telefoonkantoor, regentswoning, resident- en
adsistent-residentgebouw en de boei werden
eveneens bewaakt.
Te Tjimahi was de cavalerie gewaarschuwd
om bij herrie gereed te zijn, speciaal met het
oog op de bescherming van telegraaf- en
telefoonlijnen.
Op Tjikoedapateuh werd bovendien nog
een sectie gereed gehouden.
Dit alles lijkt erg gewichtig. Het was
echter niet meer dan een voorzorgsmaatregel
om zelfs op het minst waarschijnlijke, een
opstootje, voorbereid te zijn.
Ongeveer 4 uur rukten van uit het resi
dentiekantoor alhier 4 colonnes infanterie
ieder sterk 100 man met als commandant
een sergeant-majoor. Schout Braun en diens
helpers, de Europeesche hoofdagent von Grum-
blouw en 2 oppassers arresteerden Tjipto
Manggoenkoesomo op zijn werk.
Deze ging mede zonder tegenstand. Alleen
maakte een Europeesch vriend van hem de
opmerking aan het adres van den schout
Denk er om, hy is geparenteerd aan het
Solosche hof.
Hierop antwoordde de schoutDaar heb
ik maling aan en maling aan jou ook. Ik
doe mijn plicht.
Tjipto kwam het eerst de boei binnen.
Schout Wetters arresteerde Soewardi in diens
huis, die eveneens geen tegenstand bood.
Hij kwam nummer twee de boei binnen.
De tjamat van Katja-katja koeion eveneens
bijgestaan door 2 oppassers nam den Bantam
mer Wignja di Sastra in zyn woning gevan
gen. Ook deze bood geen tegenstand.
Hij kwam na Soewardi in de boei.
De mantri-politie met 2 oppassers legde
de hand op den maleier Abdul Moeis, die
eveneens zonder verzet meeging en het laatst
in de boei arriveerde.
Bij hun arrestatie waren de lieden zeer
zenuwachtig. Tjipto vroeg eerst zijn kop
thee te mogen opdrinken, hetgeen §chout
Braun toestond met de opmerking Ja maar
gauw, niet talmen.
Soewardi zei tot schout Wetters Ik ben
een prins uit het Pakoealamsche Huis, waar
op de schout nuchter repliceerde »Dat helpt
niet veel".
Deze arrestaties hadden plaats op last van
den resident, terwijl de ass. resident alles
regelde. De politiebeambten werden vergezeld
van eenige militairen om voor de orde te
zorgen.
Nadat de gearresteerden goed en wel in de
boei waren ondergebracht, kwamen de resi
dent en ons hoofd van plaatselijk bestuur om
hen in verhoor te nemen.
Het eerst werd Tjipto verhoord, daarna kwa
men achtereenvolgens Soewardi, Abbul Moeis
en Wignja di Sastra aan de beurt.
Het verhoor was tegen halfzeven algeloopen.
De openbare gebouwen bleven in den alge
loopen nacht door militairen bewaakt.
De arrestaties hebben niet de minste onrust
veroorzaakt. Het stadsleven ging uiterlijk zijn
gewonen gang. Bioscopen hadden druk be
zoek van inlanders, zooals altijd. Het Euro
peesch publiek heeft van de heele zaak niets
bemerkt.
Het zag op de avondwandeling met verwon
dering de militaire posten.
Dit is ook de juiste verhoudingEr zijn
vier inlanders gearresteerd. Meer niet. Het
gros van het publiek kan de namen niet eens
thuis brenhen.
Door Ged. Staten is aan A. J. de Kort,
lid van den Raad van beroep voor de Onge
vallen-verzekering te Ter Neuzen, op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als lid van
dien raad.
Axel, 28 Aug. De onafhankelijkheids
feesten zijn Donderdag en Vrijdag alhier met
veel opgewektheid gevierd.
Begunstigd door prachtig zomerweer waren
uit de omgeving zeer velen per fiets, per
rijtuig, per spoor of eenvoudig te voet opge
gaan tot bijwoning der feesten in onze ge
meente.
Al dadelijk viel het den vreemde bezoekers
op, de versieringen op het Marktplein in alle
straten en straatjes aangebracht. Die ver
sieringen waren zeer mooi em aangebracht op
een manier waar stijl in zat. In een woord,
de leider van het geheel, heeft hiermede een
groot succes behaald de versieringen waren
prachtig Behalve de overal smaakvol van
huis tot huis of wel dwars over de straten
aangebrachte guirlandes van groen met
bloemen waren in bijna alle straten eere
poorten geplaatst, waarvan de eene al mooier
was dan de andere, maar een ervan spande de
kroon, n.l.die welk geplaatst was bij het Markt
plein. Deze poort had vier kolommen, van
latwerk vervaardigd en samenloopende in een
koepel, alles sober en stijlvol met groen en
bloemen versierd. Bovenop die koepel was een
reusachtige kroon geplaatst, terwijl aan iedere
kolom een groot medaillon-portret van gips
was aangebracht voorstellende de personen,
die in de dagen van 1813 op de voorgrond
traden. Deze poort maakt een grootsch effect.
's Morgens werden de feesten geopend met
klokgelui en kanongebulder, waarna te half
9 uur een bedeeling der armen plaats had.
Verder werden in de verschillende kerken
door de daarbij behoorende predikanten feest
reden gehouden.
Te half elf had op het Marktplein een
uitvoering plaats van een Kleppermarsch door I
het muziekgezelschap »Concordia« met mede
werking van honderden schoolkinderen. Deze
uitvoering bijgewoond door een groot publiek
had veel succes.
Te 1 uur trek de gecostumeerde Historische
optocht uit, die de intocht te zien gaf van Prins
Willem. Daarbij was voorgesteld de heer
Hogendorp e.a., Scheveningsche visschers en
hunne vrouwen. Een afdeeling huzaren en
grenadiers uit die dagen, terwijl een en ander
werd opgeluisterd door de muziekgezelschappen
»Concordia« en »Hosanna« die voor die ge
legenheid eveneens gecostumeerd waren en
wat zeer zeker niet het minste effect maakte.
Na afloop van de optocht hadden verschil
lende concerten plaats, die er de feestvreugde
in hielden.
Deze dag werd gesloten met een mooi vuur
werk.
Het was Vrijdagmorgen prachtig weer en
het liet zich aanzien dat het feest van dezen
dag eveneens uitstekend zou slagen.
Om 10 uur 's morgens werd op de Markt
door ongeveer 800 kinderen een cantate en
verschillende feestliederen gezongen, waar
mede de feeststemming er bij jong en oud
weer in kwam. Daarna werden de kinde
ren op het ruime terrein van het Concours-
Hippique getracteerd en hadden verschillende
kinderspelen plaats.
's Middags te 1 uur begon het concours-
hippique.
Ook thans waren weer vele vreemdelingen
in Axel, die zich allen naar het terrein be
gaven om de verschillende wedstrijden bij te
wonen.
De uitslag was als volgt
No. 1. Concours voor het best aange
spannen en schoonste twiewielige rijtuig.
Ie prijs, twee lantaarns, C. J. Vael, Honte-
nisse2e prijs, een paardennet, E. Buisse,
Sas van Gent3e prijs, een lijn, P. Essel-
brugge, Axel4e prijs, een rijzweep, R.
Buisse, Westdorpe.
No. 2. Ringrijden te paard.
Ie prijs, een dubbele rijtoom, Em. van
Haelst, Kieldrecht2e prijs, sporen, R. Buisse
Westdorpe; 3e prijs, zweep, Jac. Cové, Axel.
No. 3. Harddraverij met tuigpaarden (geen
raspaarden), toebehoorende aan landbouwers.
Ie prijs, 15,R. Buisse, Westdorpe
2e prijs, f 10,A. Verhelst, Westdorpe
3e prijs, 5,E. J. IJsebaert, Axel.
No. 4. Ringrijden voor Dames.
Ie pr. R. Buisse, Westdorpe; 2e pr. Ph.
J. van Dixhoorn, Axel3e pr. Em. van
Haelst, Kieldrecht 4e nr. G. de Losanne,
Hulst5e pr. E. Buisse, Sas van Gent
6e pr. Arth. Oespierre, Wachtebeeke7e pr.
E. J. IJsebaert, Axel.
No. 5. Harddraverij (warmbloed).
Ie prijs 40,Alp. de Clerq, "Astene
2e prijs 30,Jules Wilkens, Gent3e
prijs 20,Van Beveren, Mariakerke4e
prijs f 10,J. Claeys, Deynze5e prijs
f io,Ph. J. van Dixhoorn, Axel6e prijs
f io,-
No. 6. Harddraverij met köudbloedpaarden.
Ie prijs, 30,- C. de Clercq, Astene;
2e prijs f 20,—, R. Buisse, Westdorpe3e
prijs f 15,— E. Buisse, Sas van Gent; 4e
prijs 10,—, Ed. Hofman, Axel.
Van de overige wedstrijden was de uitslag
ons nog niet bekend. In een volgend nummer
hopen wij die op te nemen, met het slot van
het verslag van de feesten.
De zangvereeniging »Orelio« te Axel,
heeft de uitnoodiging aangenomen om heden
tn Middelburg bjj het bezoek van H. M. de
Koningin in Axelsch kostuum de volksliederen
voor H. M. te zingen.
Donderdag kreeg de trein, die te 1.48
ure van Ter Neuzen vertrekt tusschen Axel
en Kijkuit een gebrek aan de machine zoodat
deze niet verder kon.
Eerst na ongeveer l1/^ uur oponthoud kon
de trein met een inmiddels telefonisch ontboden
machine de reis vervolgen.
By Kon. besluit van 25 dezer is aan dhr.
H. G. Hammacher te Groede, op zyn verzoek,
met ingang van 1 October a. s., eervol ontslag
verleend als dijkgraaf van het waterschap
Groede en Baanst, provincie Zeeland.
St. Crt.
Van 20 tot en met 26 Aug. kwamen
ter kennis van den centralen gezondheidsraad
1 geval van typhus of febris typboïdea te
Breskens, 2 gevallen van roodvonk te Koude-
kerke en te Sluis en 1 geval van diphteritis
te Goes, Graauw en Langendam, Oosterland
en Tholen.
Zondag 31 Augustus 1913.
Ned. Hervormde Kerk.
Ter Neuzen. Voorm. 9 u., Ds. J. Gouverneur van
Z'erik'ee en nam. 2 u Da. A. Tim
merman.
Sluiskil. Nam. 2 u., Da. L. de Boer van Hulst.
Hulst. Voorm. 9Va u., Da. L. M. de Boer.
Gereformeerde Kerk.
Ter Neuzen. Voorm. 9 u. en nam. 2 u., Da. J.
van Hulsteiju Jr.
Gereformeerde gemeente (Vlooawijkatraat).
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5,/s u., Da. J. braanje.
Oud-Gereformeerde gemeente (Vlooawijkatraat)
Ter Neuzen. 9 u„ 2 u en 5l/t u Ds- Hubreehtae
van 'a Gravenpolder.
Lokaal „Ebeu-Ha'ézer" (Kerkhoflaan.)
Ter Neuzen. Nam. 5Evangelisatie.
Arrondlssenients-Rechtbiinb te Middelburg
By bevelschrift van bovengenoemde Rech-
bank is verwezen naar de terechtzitting de
zaak tegen L. A. F. 1. M., 30 jaren, onderwijzer
aan eene christelijke school te Ter Neuzen,
beklaagd van mishandeling van twee meisjes
leerlingen.
Bij dezelfde beschikking is de beklaagde
buiten vervolging gesteld van de hem bij de
rechtsingang ten laste gelegde mishandeling
zwaar lichamelijk letsel of ziekte tengevolge
hebbende.
De beklaagde wordt dus alleen vervolgd
ter zake van gewone mishandeling.
De gestolen geldkist.
Aangaande den geheimzinnig diefstal van
de geldkist met f 4000 der Z. H. E. S. M.
is nog niet veel aau het licht gekomen, meldt
het Vad. De geldkist, welke f 1200 aan
banknapier en f 2800 aan specie bevatte, was
geplaatst in de bestuurdersruimte van den
Bchtersten wagen, terwijl de conducteur in
den trein dienst deed.
Dergelijke geldzendingen geschiedden ge
regeld op deze wijze.
De trein was een z.g. boemeltrein, die alle
kleine stations aandeed en de mogelyk is niet
uitgesloten, dat passagiers die mpt deze geld-
