Vrijzinnig Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
jt. I 5.
Geen Vuur meer op de daHttt.
DE VUURTOREN.
De praHtijlj der Kieswet.
No. 2200.
Woensdag 13 September 1911.
22e jaargang
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 76 cent voor binnen en buiten Ter Neuzen.
Voor België 96 cent bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere No 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 6 regels 60 oent; elke regel meer
10 cent. By abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letters n&;.r plaatsruimte.
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen,
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdagmorgen bij den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzea
Dwaas of nog erger«, schrijft Zelandia
in het nummer van 2 Sept. 1911, daarmede
doelende op het streven om in Hulst eene
Openbare Hoogere Burgerschool te doen ver
rijzen.
En het blad noemt een ernstig bezwaar,
een bezwaar, dat wij ook als ernstig kunnen
onderschrijven. Dat bezwaar vindt Zelandia
in de onderwijstoestanden te Hulst en om
geving. Men is daar niet op ingericht.
Hier in Ter Neuzen, waar reeds eenige
jaren meer uitgebreid lager onderwijs bestaat,
is eene voorbereiding een reden te meer dus,
om juist Ter Neuzen met eene Openbare
Hoogere Burgerschool te begiftigen
Andere reden, die de voorkeur geven,
noemden wij vroeger reeds. Grootste be
volking, een gemakkelijk te bereiken centrum.
Werkelijk alles pleit voor de totstandkoming
in onze plaats.
Zou de tegenwerking eindeljjk nog niet
ophouden
De hevige brand te Vlissingen, waardoor
een der oude historische monumenten uit ons
land te gronde ging, heeft niet alleen in
onze provincie, maar door het geheele land
ontroering gewekt. Want al mogen de St.
Jacobskerk met toren zooveel mogelijk in den
oorspronkelijken toestand herbouwd worden,
ieder voelt, dat het niet meer wordt, wat het
was.
Een portret kan het verlies van den af
gestorvene niet vergoeden, al lijkt het nog
zoo sprekend. Niet anders is het met een
gebouw, oud en vol herinneringen aan het
verleden, dat na slooping op dezelfde wijze
herbouwd wordt. Het is eene vergoeding
voor wat te loor ging. Maar de aanschouwer
ziet het met minder trots en minder piëteit.
Geen wonder, dat het verlies van zoo'n
kostelijk gedenkteeken uit het verleden velen
wakker schrikt en bedacht doet zijn op het
gevaar, dat ook andere monumenten ten offer
kunnen vallen aan roekeloosheid of onacht
zaamheid.
De wethouder van Vlissingen, Van Nifterik,
deed hiervan in de vergadering van den
Vlissingschen Raad reeds blijken. Velen, die
Naar het Engelscb.
5)
Plotseling vloog een daivelachtige trek over
zijn gelaat.
„Zoo, was het slechts een komedie, die gjj
met dieD stuurman gespeeld hebt," sprak bjj
grijnzende.
„Gjj hebt gehoord, welk antwoord ik hem
gaf," sprak Mary waardig „wilt gij intusscben
nog meer weten, welnu, dan verklaar ik u
gaarne, dat die eene stuurman mjj tienduizend-
maal meer waard is dan alle kramers der
Vereenigde Staten tezamen."
Parker baalde de schouders op.
„Gjj moogt hem beminnen, zooveel gij wilt,"
hooDde bij„wat tusschen uw oom en mij
afgesproken werd, wordt daardoor niet her
roepen. Bijt daarom niet zoo op nw mooie
lippen; zoo weinig als uw oom uw liefde met
dien armen teerkwast zal billijken, even zoo
zeker zult gij eens het uur zegenen, waarop
gij in bet huwelijk traadt met den rijken
Parker."
Bij deze met zekerheid uitgesproken woorden
was Mary plotseling verbleekt. Eensklaps
iets gevoelen voor onze oude, merkwaardige
en vaak zoo fraaie gebouwen, zullen met in
stemming den alarmkreet in »De Nieuwe
Courant®, het bekende Haagsche blad gelezen
hebben, waarvan wij het volgende overnemen
Derhalve, al weder een onzer monumenten
uit lang vervlogen eeuwen vernield door die
zelfde oorzaak, waarvoor al zoo vaak en maar
altijd door vruchteloos gewaarschuwd werd.
Wat heeft niet jhr. De Stuers gefulmineerd
tegen dat werken door loodgieters en ververs
met vuur op de uitgedroogde daken van onze
openbare gebouwen Hoeveel bittere ervaring
heeft men van die roekeloosheid al niet op
gedaan Hebben dan de branden van het
Universiteitsgebouw te Groningen, van de
Katholieke Kerk in de Vondelstraat te Amster
dam, van den Cuneratoren te Rhenen, om
slechts aan deze betrekkelijk recente rampen
te herinneren, den schrik voor dat met vuur
werken op de daken onder de gemeente
en kerkbesturen er niet ingejaagd Ook
daar waren ververs bij de uitgedroogde balken
en dakspanten met vuur bezig en binnen
weinige oogenblikken stonden die monumenten
in lichtelaaie en werden schatten van kunst
en wetenschap vernield.
Herinnert men zich dan niet meer den brand
van de Groote Kerk te Hamburg, om ook
van een geval uit het buitenland te gewagen,
waar dezelfde oorzaak het zal nu ongeveer
een paar jaar geleden zijn een bouwge
wrocht van onschatbare waarde verloren deed
gaan
In de eerste opwelling na het vernemen
van de Vlissingsche ramp zou men het verant
woordelijk kerk- of gemeentebestuur in staat
van beschuldiging willen zien gesteld. Wij
weten toch, dat na het gebeurde te Groningen
en te Amsterdam en op zoovele andere plaatsen,
hier en elders verordeningen zijn uitgevaardigd
houdende streng verbod van het werken met
vuur op daken van openbare of particuliere
gebouwen.
Had dit verbod ook in Vlissingen bestaan,
dan zouden de burgers thans niet hopeloos
gestaard hebben op de puinhoopen van een
gebouw, waarop die stand trotsch mocht wezen.
We weten niet of er in Middelburg, waar
het mooiste stadhuis van ons land door het
vuur van loodgieters of ververs te vernielen
valt, een dergelijk verbod van het gemeente
bestuur is uitgegaan. Zoo niet, laat dan ten
minste een nieuwe ramp zoowel daar als elders,
evenwel hernam zjj haar vastberadenheid,
en met vaste stem, die geea twjjfel omtrent
haar wil toeliet, sprak zjj
„Ik ben in de macht van mijn oom, dien
gij door schandelijke middelen voor u hebt
gewonnen. Maar nu hoort mijn besluital
vorens ik mjj aan zjjn wil onderwerp, vlucht
ik van hier, en ga daarheen, waar ik nooit
tevergeefs om hulp zal vragen." Eo terwijl
tranen haar stom dreigden te verstikken, ging
zjj voort: „liever wil ik de dienares worden
van hem, die met vreugde voor mij zal
arbeiden, dan uw in zijde en fluweel gekleede
vrouw."
Parker, wiens woede ten top steeg, lachte,
dat de vuurtoren zijn wanklanken weer
kaatste.
„Goed," goed, Mary," spotte hij. „God
zegene uw oogen, maar vergeet niet, dat uw
eerbiedwaardige oom over de middelen beschikt
om een weerspannige nicht te dwingen. Maar
waarvoor dezen strijd God zegene uw hart
kind, overdenk alles met rust."
„Niets behoef ik te overdenken", viel
Mary hem in de rede, met een bedaardheid,
die den kramer ontzag inboezemde. „Spreekt
gjj evenwel van dwang, welnu, zoo weet ik,
hoe ik mjj daaraan kan onttrekken. Gjj ziet
den toren. Vóórdat ik mjj Iaat dwingen uw
vrouw te worden, spring ik liever n>ar
beneden om voor uw oogen en die van mjjn
waar het besef van het gevaar der soldeerlamp
nog niet mocht zijn doorgedrongen, eene be
slissende waarschuwing zijn en eens en vóór
alles besloten worden geen vuur meer op de
daken.*
De onregelmatigheden bij de jongste ver
kiezingen voor den gemeenteraad in sommige
plaatsen, met name Den Haag, vestigen weer
eens de aandacht op de praktijk van onze
huidige kieswet. Niet dat deze wet door haar
gebreken de oorzaak zou zijn van het gebeurde
niet dat de praktijk er van goede gelegenheid
biedt voor fraude of licht aanleiding kan
geven tot vergissingen het zijn de moeilijk
heden, waarvoor we bij de uitvoering van de
kieswet komen te staan, die door het gebeurde
nog weer eens duidelijk in het oog springen.
De administratieve rompslomp, die aan
onze kieswet verbonden is, is verre van een
voudig en het is dan ook geenszins te ver
wonderen, dat door leden van stembureaux,
die op dit gebied weinig of geen ervaring
hebben, vreemdsoortig kan worden omge
sprongen met de bepalingen, die nageleefd
dienen te worden. Het aantal voorschriften,
waaraan iedere stemming gebonden is om alle
poging tot fraude den pas af te snijden is
legio de bepalingen dienaangaande zijn niet
zelden voor méér dan één lezing vatbaarde
formaliteiten, die vervuld moeten worden, zijn
zoo tot in bijzonderheden voorgeschreven, dat
de grootste oplettendheid gevergd wordt van
de leden der stembureaux.
Op enkele punten uit de praktijk van de
kieswet willen we even wijzen, zonder daarbij
op volledigheid aanspraak te maken.
Het voornaamste punt in de kwestie, die
tè 's-Gravenhage gerezen is naar aanleiding
vhn de onregelmatigheden en daarop gevolgde
toelating van slechts drie der vier gekozenen,
is wel ditmoet de geheele verkiezing in
district I aldaar vernietigd worden of dient
slechts voor één zetel overgestemd. Het
antwoord op deze vraag is door Gedep. Staten
in laatstgenoemden zin gegeven.
Wanneer toch de geheele verkiezing ver
nietigd was, dan zou tegenover de drie door
den raad toegelatenen groote onbillijkheid zijn
begaan, hoe zeer het recht ook aan de zijde
vhn een dergelijke beslissing zou kunnen
oom te sterven. Ja, zoowaar mjj een God
helpe, dat gebeurt, zoodra ik geen anderen
uitweg kan ODtdekkeu. Ea dan mogen zjj
het verantwoordeo, die mij tot zulk een daad
dwongen
Bedaard keerde Mary zich om en ging
naar den vuurtoren, bij welks ingang zij een
poos bleef staanzjj scheen den kramer te
hebben vergeten. Deze beschouwde baar een
tjjd lang met verbeten woede, want haar
laatste woorden hadden hem geheel overtuigd.
Welke ook zjjn gevoelens waren, van du af
kende hjj nog slechts den haat tegen hem,
dien hjj als de oorzaak van Mary's tegenstand
beschouwde.
Toen klonk eensklaps uit de verte het
gezang van een schorre mannenstem. Parker
weifelde, of hjj den terugkeerenden toren
wachter afwachten, of hem ontwjjken zou.
Plotseling stiet hjj de naast hem staande
kist ter zijde, nam zijn zak op den rug en
ging hetzelfde pad op waarlangs Frank voor
eenigen tjjd verdween.
Mary ging, zoodra de kramer weg was,
naar de kist en bracht deze weder zoo spoedig
zjj kon op haar plaats. Toen ging zjj naar
den toreD, vóór welks ingang de wagen reeds
stilhield.
„Reeds terug vroeg Mary. „Ik had toch
eerder den president verwacht dan u, vóór
zonsondergang
wezen.
Een eenigszins gewijzigde vorm van ver
kiezing, door de kieswet vast te stellen, zou
in den vervolge een dergelijk ver uitvloeisel
van ten opzichte van één candidaat gepleegde
onregelmatigheden knnnen voorkomen, terwijl
daarbij tevens voorzien zou worden in een
ander euvel, waarop reeds van vele zijden de
aandacht is gevestigd.
Volgens de thans geldende bepalingen treedt
om de twee jaar een derde van de raadsleden
af. Er komen dan dus voor onzen Ter Neuzen-
schen raad telkenmale vier eenmaal vijf zetels
vacant.
Het ongerief zit nu in de instelling, dat
niet voor iederen zetel één persoon moet
worden gekozen, maar wel voor alle vacante
zetels gezanielijk. Iemand wordt niet candidaat
gesteld voor één zetel, maar wel als mededinger
in den kamp om alle zetels.
Indien de zetels in den raad genummerd
werden van 1 tot 13 en bij de candidaatstelling
voor iederen zetel afzonderlijk candidaten
gesteld, dan was daarmede in de eerste plaats
gefnuikt de z.g. »list« een kleiner getal candi
daten stellen dan er plaatsen tevervullen zijn,
terwijl uitgesloten was de kans dat door on
regelmatigheden bij één verkiezing, alle andere
verkiezingen meegesleurd worden in den
aigrond.
De tegenwoordige wijze van stemming brengt
vooral bij de herstemming groote vertroebe
lingen. Zelfs kan zich het geval voordoen,
dat meer candidaten boven de meerderheid
van het aantal uitgebrachte stemmen komen
dan er plaatsen te vervullen zijn.
Een ander zonderling gevolg van de huidige
methode geeft het, ook al voorgekomen geval,
dat, bij een herstemming, van een bepaalde
partij meer candidaten waren betrokken dan
er zetels te vervullen waren.
De mogelijkheid dat een bepaald persoon
bij enkele candidaatstelling verkozen wordt
(bjj de periodieke verkiezingen n.l.) is uit
gesloten.
De verrassende verkiezing van een candidaat -
die bij periodieke verkiezingen door een groepje
kiezers werd gesteld en wiens kans zeer
gering leek, is mede een gevolg van het
huidige stelsel. Zoo'n candidaat vangt de
verstrooide stemmen op van allerlei kanten.
Al deze eigenaardige gevolgen zijn te wijten
aan het systeem van en bloc candidaat stellen
voor een hoeveelheid plaatsen, zonder nadere
„Niet verwacht!" riep Carbidge, een forseh
gebouwd man met witten vollen baard en
gekleed in de uniform der onderofficieren.
En boewei hjj, geljjk Frank straks zeide,
wat veel gedronken had, ging hjj toch m9t
vrij groote zekerheid haar te gemoet. „Niet
verwacht, schatje? Wanneer er bezoek komt,
is het toch niet meer dan beleefd, dat men
tracht zoo spoedig mogelijk thuis te komen
„Wie zou bier komen?" vroeg Mary niet
zonder zorg, terwjjl zjj haar oom by het
uitspannen der paarden behulpzaam was.
Carbridge lachte geheimzinnig en terwjjl
hjj Mary aandachtig beschouwde, sprak hjj
spottend
„Dien kerel, dien Frank zag ik iu de stad
hallo, meisje, je behoeft niet te kleuren
Weet je wel, die schelm heeft eea goed oog
op jemaar vóórdat een arme waterrot met
de nicht van sergeant Carbridge van het
vieide regiment trouwt, moeteD huis ea hof
in de vlammen opgaan, dat ik zelf een
bedelaar wordt, zoo waar.
„Zweer niet," viel Mary in„het is de
moeite niet waard om zulk een kleinigheid
Gods naam aan te roepen."
„Eu toch zweer ik tienmaal bjj alles wat
u en mjj heilig is schreeuwde de oude man
onder den invloed van het genoten vuurwater
en in zijn toorn scheen hjj de teugels der
paardea te willen verscheuren. „Het huis
I
