tl
Vrijzinnig Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen,
Chr. Jt-3-5-
Bestrijding Van zedeloosheid.
Pc plannen Van jYtitfister Colijti.
TE LAAT.
No. 2146.
Woensdag 1 Maart 1911.
22e jaargang
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent'voor binnen en buiten Ter Neuzen.
Voor België 95 cent bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekbandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere No 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Groötere letters naar plaatsi uimte.
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen,
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdagmorgen by den Uitgever M. DE JONGE, te T e r N e u z e n.
Te Leeuwarden staat opgericht te worden
eene christeljjke hoogere burgerschool. Het
Friesch Dagblad (auti-rev.) bespreekt die op
richting en toont zich weinig tevreden.
Waarom (vraagt het blad) moet nu ook op
dit gebied weer de kerkelijke wigge van meet
af er tusschen geschoven worden Het zal
toch zijn een «hervormde* school op confes-
sioneelen grondslag.
Kan men dit rechtvaardigen
Naar onze meaning niet.
Laat men de confessie tot basis nemen
goed. Doch waarom dan niet allen, die de
confessie onderteekenen, tot medewerking toe
gelaten en uitgenoodigd Wil men dan ker
kelijke gevoeligheden ontzien, welaan pas
dan het half-om-half-systeem toe. Maar als
nu in verloop van tijd twee Chr. H. B. Scholen
ontstaan, doordat de Gereformeerden ook aan
'1 werk tygen twee scholen, die elk maar
met halve kracht werken kunnen aan wie
de schuld
Tot zoover het anti-rev. orgaan. Wij vinden
het blad tameljjk naief. Wat wjj altyd voor
speld hebben, verwezenlijkt zich meer en meer.
De tegenwoordige schoolwet, de niets ont
ziende subsidiejaebt voert de scheuring steeds
verder door. Als op het gebied van de lagere
school zal het ook gaan by de middelbare
school.
De stroom, te kwader ure losgelaten, gaat
verwoestend voort. Slechts dan, als aller
oogen opengaan voor de betreurenswaardige
splitsing, die zoovele groote belangen tegen
houdt, kan gewerkt worden voor herstel eener
eenheid, te roekeloos gebroken, eene eenheid,
onmisbaar bovenal voor een klein land als het
onze.
Moge ieder by het werken voor eene H. B. S.
iu deze streek met het bovenstaande rekening
houden, dan is het bestaan verzekerd eener
middelbare school van overheidswegede eenige
die hier reden van bestaan heeft.
Het Volk schrijft naar aanleiding van de
indiening van het wetsontwerp ter beslrydiug
der zedeloosheid.
»Ook deze onzedelijkheid (bedoeld is die in
de armere klassen in tegenstelling met die der
Novelle van
ERNST ZAHN.
36)
De oude Ehrler had zich met geen woord
gemengd in het gesprek tusschen zjjn vrouw
en zjjn zood. Misschien had hjj er niet eens
op gelet wat ze sameo spraken, zoo hevig
was hjj, de sterke, anders zoo ruwe man,
aangegrepen door het woord van den dokter,
dat zij, die zooveel voor hem was, den mor
gen niet meer zou beleven. Wat zou het nu
eenzaam worden in huis, en als dan Jozef ook
nog heen gine
Toen zag hij, hoe zjjn zoon de kamer uit
ging en nu riep de stem zjjoer vrouw hem
naderbjj. Zooals ze daar straks Jozefs hand
gevat had, nam ze nu de zijne en met inspanning
weudde ze haar gelaat naar het zjjne.
„Jozef," sprak ze, „je bent altyd lief voor
my geweest, menigen wonsch heb je vervuld
en menigmaal mjj blij gemaaktwil je dat
nu nog ééns doen, nog één wensch voor me
vervullen, misschien den grootsten, dien <k ooit
gekoesterd heb
ryken) is sociale onzedelijkheid, gevolg van
sociale nooden en misstanden, reeds enorm
verminderd, waar de arbeidersklasse den arbeid
barer bevrijding, den strijd tegen de haar neer
drukkende machten is begonnen.
Och, als de regeering daar eens de hand
aan den ploeg had willen, had durven slaan
Wat had ze een werk van hooge vruchtbare
zedelijkheid kunnen doen
Doch neen, als ze mines maakt iets van
dien aard aan te pakken, dan komt de
heerschende klasse aanstormen om haar be
dreigde belangen te verdedigen. De stapels
adressen tegen de arbeidswet liggen daar als
evenzoovele getuigen van de waakzaamheid
der kapitalistische klasse. En die arbeidswet
is toch nog een zoo bescheiden poging tot
bescherming van de allerzwakste.
Neen de regeering kau, mag 't daar niet
zoeken. Zij zal 't zoeken in den zondigen
mensch, die met strafwetboek en gevangenis
cel op 't rechte pad moet worden gebracht.
Dat geeft niets, dat weet ze net zoo goed
als wie ook. Minister Regout is geen ezel,
geen onnoozele hals. Hij weet hoe ver de
arm van de strafwet reikt. Voor en na deze
wet blyft de toestand hierin gelijk. Dat is
nog het beste wat er van te hopen valt.
Maar één ding zal er veranderd zijn. De
regeering heeft zich een monument gesticht.
De krantjes der kleinste luyden zullen 't overal
laten zien en met christeljjke bescheidenheid
zichzelven de eer en hun tegenstanders de
schande geven.
Dat is een onzedelyk bedryf. Heel deze
soort wetgevery is een onzedelyk bedryf.
De regeering daalt hiermede op 't peil 7au
den zieleherder, die Zondags van deD preek
stoel hevig toornt tegen de jongelui uit 't dorp,
die samen een dansje maken en zich wel
wacht een enkel woord in 't midden te brengen
aan 't adres der hoogere kringen, van wie
by heel wat anders weet.
In schyuvertooningen is deze regeering en
hare meerderheid sterk. Heel haar bestaan,
verkregen door bedrog van de massa, door
middel van een klank zonder inhoud, is op
zichzelf al een onzedelijkheid. Welke vruchten
kunnen groeien aan zoo'n boom
Eu als wjj zonder naar het oordeel dezer
schijnheilige bende te vragen, ons verzetten
tegen deze vertooning, dan weten wij in onzen
strijd, in ons streven, in onze opwaartsche
beweging, in al ons doen en laten, de posi-
„Spreek," drong by, en twee groote tranen
vielen ne< r op de bleeke, magere hand, die
de zijne vasthield.
Mooilyk en met trillende stem vervolgde
juffr. Marianne:
„Ik weet, dat het tot sterven komt, Jozef,
e" 'k..z.ie bet aan Je' wett °°k» dat ik
niet by jullie bljjven kan Je zult daarom
wel willen gelooven, dat ik in deze laatste
ure niets zal vragen, wat ik niet voor goed
en billjjk houd, niet waar?„
Toen by niet antwoordde, begon ze opnieuw
„Jozef, laat onze jongen niet ongelukkig
worden, jaag hem niet van je Jullie moet
bijeen blyven, omdat je samen behoort, en dat
meisje, die Ini, moet je hem laten Ze is
goed, vader, ze zal voor je zorgen, en je zult
haar ook lief krijgen Geef hem haar om
mijnentwil, opdat ik ik rustig kan sterven
Zjjn hand had zich uit de h&re los gemaakt
hij wendde zijn gezicht af, en plotseling ver
scheen weer daarop de sombere, diepe rimpel.
Toen hief de stervende vrouw zich met
geweldige inspanning in haar bed op. 't Was
alsof ze niet kon scheiden, alsof het hart der
moeder niet breken kon, vóór ze haar kind
gelukkig had gemaakt. Ze legde de zwakke
hand op haar mans schouder en overredend,
als wilde ze hem bezweren toch toe te geven,
sprak ze
„Hjj is een beste jongen geweest altijd
tic '2 daden te doen die ten bate van de
zedelijkheid geschieden kunnen. Waarom wij
en niet zij de banierdragers zijn van de
zedelijke verheffing, waarnaar 't menschelijk
geslacht verlangt.
Omtrent het werkplan van den Minister van
oorlog weet de N. R. Crt. mee tö deelen dat
daarop behalve de w jziging der Militiewet,
die urgent geacht wordt, nog voor de eerst
volgende jaren staan de positieverbetering
van de officieren, de encadreering der land
weer en de reorganisatie van de artillerie.
Ten aanzien van het laatste onderwerp wordt
eenigzins in aansluiting aan een denkbeeld
van Minister Van Rappard, overwogeo, of
het mogelijk is, een geschut type (Krombange-
schu!) te vinden, dat zoowel voor den veld
dienst als in de stellingen goede diensten kan
bewijzen.
Omtrent het wetsontwerp tot wijziging der
Militiewet meldt het blad, dat het iu hoofd
zaak aansluit bij dat van generaal Cool, Con-
tigent en diensttijd blyven onveranderd.
In sommige opzichten wijkt het echter van
het wetsontwerp-Cool af.
Het twee ploegenstelsel blyft behouden, met
dien verstande, dat de miliciens van éénzelfde
bataljon allen op het zelfde tijdstip aangekomen.
D6 ploeg, die in Januari opkomt zal volgens
het stelsel-Col jjn veel sterker zijn, dan de
zomerploeg. Gioote steden als Amsterdam
zullen steeds in voldoende mate van geoefende
troepen voorzien zjjn.
Het blijvend gedeelte zal in het stelsel van
Minister Colyn in beperkte getale gehandhaafd
blyven. Het zal in twee ploegen, elk om
streeks 2000 man, moeten opkomen en slechts
in sommige garnizoensplaatsen gekazerneerd
worden in verhand met de handhaving van de
neutraliteit, met het oog op eventueele binneu-
landsche onlusten enz.
Aangezien de Januari-lichting grooter is dan
de zomerlichting, zullen tot de tweede ploeg
van het blijvend gedeelte ook sommigen mili
ciens der Januari-lichting behooren, zoodat
deze jongo mannen, Da eenige maanden in de
burgermaatschappij te hebben vertoefd, weer
voor korteD tijd, eeu paar maanden, onder de
wapenen zullen moeten terugkomen. Intusschen
zijn te dezen aanzien meer faciliteiten gescha-
Jozef dat weet je wel. W^et je
niet meer dien keer toen hij nog school
ging; iu dien vreeselyken nacht in de
Wildenen, waar jjj hadt moeten omkomen,
jij en al die anderen, als ze jullie geea
hulp hadden gebracht?
En nu wil je hem voor zjjn leven onge
lukkig maken, omdat jij je hoofd niet
buigen wilt. Jozef, geef hem het meisje,
ik bid je er om, je doet anders zonde!"
Hjj stond op en liep de kamer op eo neer.
Het stormde in zjjn binnenste; een heele
strijd werd daar gevoerd tusscben zjjn liefde
voor zjjne doodzieke vrouw, den weusch haar
nog een genoegen te doen, en zjjn koppigheid,
die met de jaren steeds was toegenomen.
Neen!Plotseling was zjjn besluit
genomen. Hjj zou hem vrjj laten in zjjn keus,
bij zou niet ongelukkig worden, de jongen,
die bem eens hulp had verleeud,
„Je zult je zin hebben, Marianna", zeide
hjj zacht en met diepe aandoening.
Met verhelderd aangezicht keek ze hem aan
haar zwakke vingers omklemden do zijne, en
zwjjgend neigde ze baar hoofd op zijn schouder
Eindelijk smeekte ze.
„Liat hem nu binnen, je moet het hem nu
beloven."
Hij stond op en riep Jozef. Samen traden za
weder aan het bed der zieke, en deze fluis
terde, terwjjl er een gelukkig lachje om hare
lippen zweefde.
pen dau tot dusver het geval was. Da gelegen
heid tot nummerverwisseling zal namelijk in
niet geringe mate verruimd worden.
De viermaanders worden afgeschaft.
Verder zal invoering van kaderplicht wor
den voorgesteld en de oefentijd van het kader
vier weken langer dureD.
De 1500 militaire arbeiders die in oorlogs
tijd voor depöttroepen zullen dieneD, zullen
14 maanden onafgebroken moeten dienen,
waartegonover staat, dat zy van alle herha
lingsoefeningen zullen worden vrijgesteld.
Dat verwezenlijking van al daze denkbeel
den niet zonder verhooging van het eindcij
fer der oorlogsbegrooting zal kunnen plaats
vinden, laat zich voorzien. Het is wellicht mede
daarom dat Minister Colijn zich heeft verklaard
voor een denkbeeld, dat in de Tweede Kamer
meermalen door den heer Eland verdedigd is,
de vrijstelling namelijk van de zoogenaamde
kostwinners. Dat zal in allen gevalle een be
sparing van op zijn minst/ 750.000 medebrengen.
Uit het A. R. «Friesch Dagblad*
«De «Ongevallenwet* deed al veel goeds.
We herinneren ze ons, van voorheeD, de
arbeidersgezinnen, waar een vei minkt verwant,
vader of broeder, mee aanzat, voor z'n leven
invalide en ten laste zyner bloedverwanten.
Dat is nu gelukkig niet.
Vanwege de ongevallen-rente«.
Uit het R. K. «Centrum*
«Niet slechts de heer Kolkman, maar
ook Dr. Schaopmau stemde voor de leerplicht
wet en de gelukkige resultaten dier wetwel
ke alleen in technisch opzicht eenige wijziging
behoeft zijn van zulk een evidente (d. w.
z. zijn zoo duidelijk) dat niemand er meer
in ernst aan denkt ze af te schaffen. Er be
staat dus alle reden, om den heer Kolkman
dankbaar te zijn, dat hij deze wet met zjjn
votum hielp tot stand te brengen*.
Waarom we deze stukjes uitknippen
Wel, «christelijke* propagandisten smalen
nog altijd op de dwangwet der liberalen, de
leerplichtwet en we zien nn hier een onver
dacht katholiek orgaan, dat onom wonden spreekt
van de gelukkige resultaten van die wet.
Even zoo zjjn er nog, die minachtend spreken
„Josi, vador heeft je wat te zeggen."
Toen stak de oude Ehrler zjjnen zoon de
han toe, die deze met een zekere aarzeling
van verwondering aanvatte, en sprak
Jozef, wil je by mij blyven Ik heb
aan moeder beloofd, dat je Ini hebben zult,
als niemand andersde hemel geve, dat
ze bij ons mag blyven!
Een oogenblik staarde Jozef ongeloovig zjjn
vader aan. Een storm van aandoeningen brak
in zjjn binnenste los; hjj drukte zjjne beide
handen op de hijgende borst als moest hjj zoo
een vreugdekreet onderdrukken, die zich won
baan breken. Eu zoo kon hij niet beletten,
dat het bijna jubelend van zjjn lippen klonk
„O vader, o moeder, hoe gelukkig hebt ge
mjj gemaakt!-*
Plotseling lag hy op zijn knieën voor het
bed, verborg zjjn gelaat in de dekens en een
hartstochtelijk snikken schokte zijn gansche
lichaam.
Boven het lichaam van den we mende vondion
de handen der ouders elkaar, en meer dan
woorden konden zeggen, sprak de blik, dien
Ehrler en zjjn vronw wisselden.
Opnieuw heerschte er een tjjdiang stite.
Jozef had da handen zjjner moader gegrepen
en zjjn lippen daarop gedrukt. Nu luisterden
vader zoon weer vol spanning naar da steeds
zwakker wordende ademhaliag van de ge
liefde zieke. Ze had hare oogen gesloten en
TER MMISCH VOLKSBLAD.
