DE VEROWENEN
Neem'nAKKERfJE
81 OPVARENDEN DER „POLYDORUS"
FEUILLETON
f
FOTOGRAFEEREN OF REPRODUCEEREN
y'\\ VERKEERSINSTALLATIES.
schoolgeldheffing voor middel-
moeten ingrijpen, wanneei cue uvcitob^
eiiiiiw r-i- ming in strijd is met het /algemeen belang.
Bahia naar de Canarisehe Eiianden, in voile prjizen, die hooger zijn dan normaal kunnen
qi er»Vii-nVvT'oi 1 irpiinp"p.ti van het Nederland-» ^nr, wpI wnrden toesfelaten, wanneer a.i
DE ISA AC SWEEBS".
Zooals gemeld is bij de gevechten in Noord-
Afrika o.a. de Nederlandsche torpebootjager
Isaac Sweers" verloren gegaan.
De Britsche admiraliteit heeft volgens S.P.T.
bekend gemaakt, dat honderd leden der be-
manning met het schip zijn ondergegaan. De
totale equipage van de .Isaac Sweers" tekle
180 koppen.
De ..Isaac Sweers" was in 1940 m aanbouw
bij de Maatschappij ,,De Schelde" te Vlissin-
gen. De grootte is 1628 ton. De bewapening
bestaat uit vijf kanonnen van 12 cm, vier
4 cm luchtafweer; vier mitrailleurs en acht
torpedobuizen van 53 cm. Verder kon de
Isaac Sweers" mijnen meenemen en had lan-
ceerinrichtingen voor dieptebommen. Ook was
er een watervliegtuig aan boord. De ..Sweers'
genoemd naar een van de kapiteins van De
Ruyter, is reeds vroeger eens genoemd bij een
gevecht in de Middellandsche Zee. De snel-
heid was 36 mijl.
In de haven van Las Palmas is het stoom-
schip ,,Eolo" binnengeloopen, dat op reis van
Bahia naar de Canarisehe Eiianden, in voile
zee 81 schipbreukelingen van het Nederland
sche stoomschip ..Polydorus" heeft opgepikt.
Het Iersche stoomschip .Irish Pine" is reeds
sinds lang over tijd .aldus m^idt de ..News
Chronicle". Men houdt er rekening mede, dat
het schip verloren is gegaan. Er bevond zich
een bemanning van 33 koppen aan boord.
DE PRIJZEN EN HUREN VAN HUIZEN.
Overheid treedt met succes op.
Na voeding en kleeding is huisvesting on-
getwjjfeld de belangrijkste factor in een ge-
ordende, mensohelijke samenleving, zoodat
het logisch is, dat de overheid in deze benarde
tijden al het mogelijke doet de kosten, welke
voor de huisvesting vereischt zijn, binnen de
grenzen van het normale te houden. Daar-
toe werden een aantal besluiten uitgevaar-
digd en 60 prijzenbureaux voor onroerende
zaken in het leven geroepen, die o.m. controle
op de nalevinig van die besluiten moeten hou
den. Deze prijzenbureaux krijgen van de ge-
meeriten, die in bun ressort liiggen, opgave
van verhuizingen. Geregeld worden door de
ambtenaren van de prijzenbureaux, die tevens
verbonden zijn aan de gemeentelijke diensten
van Bouw- en Woningtoezicht, steekproeven
gehouden, teneinde na te gaan of er geen
prijsovertredinigen plaats vinden. Voorts wor
den natuurlijk de binnengekomen klachten
onderzocfcit. Uit de resultaten van de steek
proeven en uit het geringe aantal gegronde
klachten mag worden opgemaakt, dat de over
heid de huren volkomen in de hand heeft
weten te houden. Niet uit het oog mag wor
den verloren, dat de omstandigheden daartoe
zeer gunstig zijn. Verhuurder en huurder zijn
gebonden aan een contract, er vinden betrek-
kelijk weinig mutaties plaats, het besef van
een belangrijke sociale functie te vervullen,
is, in tegenstelling tot wat „men" zoo gaarne
zegt en denkt, bij het overgroote deel van de
hniseigenaren sterk ontwikkeld en het pubiek
is veel sneller geneigd te klagen, wanneer het
teveel aan huur betaalt, dan wannneer bet te
veel bij den groenteboer moet betalen. Dit
laatste bljjkt wel uit de omstandigheid, dat
vele klachten over de huren onredelijk en
ongegrond zijn.
Een verhuurder kan een huurder met ver-
plichten het huis te ontruimen. Hij moet zich
daartoe wenden tot den kantonrechter, die
een beslissing neemt. Ontruiming kan alleen
plaats vinden, wanneer er sprake is van wan-
hetaling, overlast en wanneer de verhuurder
het huis dringender noodig heeft dan de huur
der Uit de gevoerde processen is gebleken,
dat' de rechter slechts in uiterste noodzaak
ontruiming gola|^ Wanneer er sprake is van
wanbetaling, oHflpin zeer ernstige gevallen,
dan wordt toch altijd eerst een andere oplos-
Bing ezoclit, h.v. het verplichten tot betaling
van een toeslag op de huur, zoolang de ach-
terstand nog niet is ingehaald. Het is moge
lijk dat de rechter den huurder gelast het
huis te ontruimen, wannqer de verhuurder het
dringender noodig heeft. Dit kan b.v. zijn, wan
neer een verhuurder zijn eigen woning moet
ontruimen. Heeft hij een gezin met vier kin-
deren en wobnt in het door hem verhuurde
huis een man of vrouw alleen, dan is het
begrijpelijk, dat de eigenaar meer recht op
zijr. eigen huis heeft dan de huurder.
Misbruik wordt tegengegaan.
Gebleken is, dat met misbruik vap deze
bepaling vanhet huurbeschermmgsbesluit
heeft willen maken. Kapitaalkrachtige PeI"~
sonen, die uit hun woning, moesten, kochten
een huis en maakten eert proces aanhangig,
teneinde het nieuw vferworven huis te doen
ontruimerr en er zelf in te trekken. De kan
tonrechter is op deze gevallen wijselijk met
ingegaan. Juridisch is dit misschien aan-
vechttaaar, maar sociaal is dit standpunt vol
komen aanvaardbaar en redeldjk.
Nieuwe avonturen van rechercheur Koks,
door
FRANK VAN FALOKENOORT
(Nadruk verboden) 18
(Even stonden de beide mannen elkander
strak aan te staren, alsof zij beiden elkanders
gedachten trachten be pedlen. Toen barstte
van Brantenaar in een luid gelach uit. >>P
gelooft U zelf niet, mijnheer", bracht hij er
woedend uit.
Ik geloof het niet alleen, mijnheer ant
woordde Koks rustig, maar ik weet het zelfs.
Bovendien weet iik nog veel meer, doch daar-
over straks. Voorloopig bent U mijn arres-
tarat en om tijd en moeite te besparen, zou lk
U willen adviseeren: vertel ons, waar U den
robijn geborgen hebt. Dat bespaart ons en
U veel last en moeite."
U bent stapelgek!" schreeuwde van Bran
tenaar, razend van woede. „Wat denkt U wel
van mij? Ik weet van dien robijn totaal niets
afOnderzoek mijn bagage maar, als U wilt
Dat zullen wij dan ook maar doen. Doch
eerst zullen wij de Rpkspolitie hier even op-
bellen om assistenitie. Ik neem in den regel
.rmar heel weinig resico, begrijpt U Mijnheer
Klein, wilt U even een oogje houden op onzen
arrestant
Klein ging zwijgend hij van Brantenaar zit-
ten en hield den man onafgebroken m het
oog. Ondertusschen helde Koks de Rijkspoli-
tie op, bracht deze op de hoogte Van een en
Irr het Apollo-paviljoen
te Amsterdam houdt de
N.S.V.O. een jaarmarkt,
waar allerlei artikelen,
welke door de leden zijn
vervaardigd, ten verkoop
worden aangeboden. De
opbrengst komt ten goe-
de aan de afdeeling
,,'Huilp en Bijstand" der
N.S.V.O. Dezer dagen
bracht mevrouw Mussert
een toezoek aan deze
jaarmarkt. V.r.n.l.mevr.
Mussert, mevr. De Ruy
ter, landelijk leidster der
N.S.V.O. en mevr. Voute,
echtgenoote van den bur-
gemeester van Amster
dam.
(Polygoon-Fotodienst
N.S.B./Cino-Pax HoL
land s)
De prijzen van liuizen e.d.
De prijzen van gebouwde eigendommen vor-
men een teere kwestie, waarmede de overheid
behalve met groote vastberadenheid en onyer-
biddelijkheid, ook met groote omzichtigheid
te werk moet gaan.
Er is momenteel den zekere kapitaalruimte,
mede doordat het aantal beleggingsmogehjk-
heden kleiner is geworden. Het is dan ook
begrijpelijk, dat de gedachten van hen, die
geld kunnen beleggen, uitgaan naar onroerend
foed, dat nog altijd als een veilig bezit be-
schouwd wordt. Daarom zijn velen beteid zeer
hooge prijzen te betalen en genoegen te nemen
met een rente van 1 a 2 pet. Aangezien dit
een waardevermindering van het geld betee-
kent is de gemachtigde voor de prijzen in dezen
regelend opgetreden; er zijn, zooals dat heet,
maximumprijzen vastgesteld. Het w°ord
maximumprijzen geeft echter een werkeerden
indruk van de bedoelingen van _de regeling
neergelegd in het Vervreemdmgsbesluit met-
landbouw-gronden. Zij gaan yan de gedachte
uit dat kooper en verkooper tot overeenstem-
ming moeten koopen en dat de prijzenbureaux
- wanneer die overeenstem-
dan ook wel worden toegelaten,
een gevolg is van de omstandigheden (bv, een
pand ligt zeer gunstig voor een zaak. Dan is
er niets op tegen, dat de zaak meer betaalt
dan een ander zou doen, die geen interesse
bij de ligging beeft), maar met wanneer spe-
culatieve overwegingen in bet spel zijn.
r Drie normen.
Bij de vaststelkng van de z.g.n. maximum
prijzen gelden drie normen: opbrengstwaarde,
objectieve waarde, d.i. de zuivere waardeering
van den grondprijs plus opstalwaarde op basis
van 9 Mei 1940 en de vergelijkingsprijs, d.i. de
prijs, welke op 9 Mei 1940 gegolden zou heb-
ben, verhoogd met 25 pet. Verschillende fac-
toren rechtvaardigen deze 25 pet. In vrij be
langrijke mate werd bij verkoop van onroerend
goed, ,,onder de tafel doorbetaald hetgeen
vooral is gebleken op publieko veilingen. Meer-
malen gebeurde bet, dat een huis, dat daar
gekocht was voor f 10.000, weer doorverkocht
werd voor10.000. Rekent men, dat
veilingskosten e.d. ongeveer 9 pet. d.i. J you,
bedragen, dan zou de verkooper op deze trans-
actie dus vrijwillig 900 verloren hebben. Een
kind kan begrijpen, dat bier onder de tafel
doorbetaald werd. Daarom is bepaald, dat zij,
die uitsluitend voor belegging koopen, voor-
gaan, als er meer personen zijn, die voor den
maximumprijs, een huis willen koopen. Slechts
in zeer dringende gevallen' mag een dergelijk
huis doorverkocht worden. Het moge voor
•hen, die meenen toch door te kunnen gaan
met het speculeeren in huizen, een waarscnu-
wing zijn, dat in dezen binnenkort een zeei
strenge maatregel te verwachten is.
Gebleken is, dat de normen voldoende
ruimte laten, alleen voor den nieuwbouw zijn
zii nog wat krap. Niet uit het oog mag wor
den verloren, dat de kwestie- van de prijzen
van onroerend goed een nieuw terrem is voor
de overheid. De prijzenbureaux zijn er zich
dan ook van bewust, dat zij fouten kunnen
begaan. Deze erkenning brengt echter met
zich mede, dat zij ook bereid zijn gemaakte
fouten te herstellen.
Er bestaat momenteel een vrij redelijke han-
del in onroerend goed, hoewel minder dan in
normale tijden. Vergelijkingscijfers zijn m
dezen niet te geven, daar men niet beschikt
over voldoende statistiseh matenaal De prij
zenbureaux zijn echter bezig een statistiek te
maken, zoodat men zal kunnen nagaan hoe
het verloop is, hetgeen in verband niet ver
schillende vraagstukken hoogst noodzake-
lijk is.
Verschenen is een beschikking van den
commissaris-generaal voor de -veiligjieid over
het fotografeeren en andere wijze van repio-
duceeren van in^tallaties, die voor het verkeer
van belang zijn. Deze luidt:
Psir 1
(1)' Het is verbotfen de volgende voorwer-
pen te fotografeeren, te filmen of in teeke-
ning weer te geven:
a) spoorweginstallaties, spoorwegen spoor-
wegtrajecten, trajectnetten, onvoltooide nieu
we trajecten, railinstallaties, bbuwwerken, m-
stallaties of inrich'tingen van anderen aard,
benevens plannen van dit soort.
b) belangrijke wegeninstallaties. Auto-
wegen en daarop gelijkende hoofdverkeers-
wegen (d.w.z. wegen zonder kruispunten op
gelijk niveau met
andere wegen, wegen- en
spoorweginstallaties)niet voltooide nieuwe
stukken weg, bouwwerken, bruggen, duikers,
viaducten, tunnels, parkeerplaatsen, benzine-
pompinstallaties, wachtkamers, herstelwerk-
-nlaatsen yeren of installaties van. ander€n
aard in' den loop van of aan dergelijke straten
benevens plannen van dezen aard
c) waterwegen- en havenmstallaties. Brut0
gen over alle wate#Wegen van meer dan 10
meter breedte, sluize'n, stuvven, rioleeringen,
pompinst^llaties en andere inrichtingen, die
dienen tot het regelen van den waterstand,
drijvende en vaste sluitboomen, dijken, haven-
instaliaties, omslag- en verlaadinstallaties,
veren van en naar de leiding der provincies
Zeeland, Noord-.en Zuid-Holland, Friesland en
Groningen met de daarbij beboorende bouw
werken, installaties, schepen of andere inrich
tingen benevens plannen van dit soort.
(2) Verboden is het fotografeeren, filmen
of in J:eekening weergeven van de in par. 1
genoemde voorwerpen van deize voorwerpen
af, of van het daarbij behoorende terrein af,
evenals van een daarbuiten gelegen punt.
Par. 2.
(1) De bepalingen van par. 1 worden niet
toegepast
a) Op de door den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied (General-
kommissar a.b.v.algemeen vofficieel toege
laten. foto- en filmverslaggevers.
b) Op lasthebbers van de bevoegde ver-
keersautoriteiten of van de met het toezicht
weer te geven voorwerpen belaste autoritei-
ten. Deze moeten voorzien zijn van een ver-
gunning van de volgende Duitsche instanties
bij het Rijkscommissariaat voor het bezette
Nederlandsche gebied:
Abteilung Eisenbahn, Wasserstrassenbevoll-
maechtiger, Referat Wasserwirtschaft fuer
Deich- und Polderanlagen und Landstrassen-
bevollmaechtiger fuer Strassenanlagen.
c. Op lasthebbers der Duitsche politie-
autoriteiten, die voorzien zijn van een dienst-
vergunning der poTitie of een sfieciale vergun-
ning van den commissaris-generaal voor de
veiligheid.
(2)' Andere dan de in par. 1 genoemde per
sonen hebben een speciale schriftelijke ver-
guiming rioodig. Uit de aaavrage en het
schriftelijke verloop moeten aard en plaats
van de weer te gpven voorwerpen ondubbelzin-
nig blijken. De vergunning wordt verstrekt
door den Rijkscommissaris (General-kommis-
sar z.b.v.) in overeenstemming met den Wehr-
machtsbefehlshaber in den Niederlanden.
(3) Voorschriften volgens welke het be-
treden van de in par. 1 genoemde verkeers-
installaties afhankelijk is" van een speciale
vergunning blijven onaangetast.
"P^ -p
(1) De voor publicatie of ander gebruik
bestemde foto's, filmstrooken of teekeninge.i
moeten den Rijkscommissaris "(General-kom-
missar z.b.v.) voorgelegd worden ter goed-
keuring, die in overeenstemming met den
Wehrmachtsbefehlhaber in den Niederlanden
een beslissing neemt over de toelating.
(2) Niet goedgekeufde platen, films en
teekeningen benevens afdrukken moeten in
beslag genomen en zonder schadeloosstelling
vemietigd worden.
Par. 4.
Fotografieen, filmopnamen en teekeningen
van de in par. 1 genoemde voorwerpen, die
bij het van kracht worden dezer beschikking
reeds aanwezig maar nog niet in den handel
zijn, mogen slechts met goedkeuring van den
Rijkscommissaris General-kommissar z.b.v.)
die in overeenstemming met den Wehrmachts-
befehlshaber in den Niederlanden een beslis
sing neemt over de goedkeuring voor het
publiek toegankelijk gemaakt worden.
Par. 5.
Vergrijpen tegen deze beschikkingen zvjn
overtredingen en woiaen, voor zooyer niet
volgens andere bepalingen een zwaardere
straf is vastgelegd, gestraft met hecbtenis
tot 6 maanden en boete tot 2000 gulden of m
een van deze straffen.
Par. 6.
Deze beschikking wordt met de publicatie
van kracht. De afkondiging geschiedt door
bekendmakjng in de dagbladpers.
KERSTMARSOH VAN DE W. A.
Ook dezen winter zal door de W. A. de tra-
ditioneele kerstmarsch worden gehouden en
wel te Utrecht op 17 Jan. 1943 en te Assen
op 20 December 1942. Inschrijvingen voor
dezen marscti kunlen plaats vinden voor
Utrecht tot en mot 15 Januari en voor Assen
tot en met 18 December.
Aan deze marschen kunnen eveneens deel-
nemen: de Politteke organisatie, de Nationale
Jeugdstorm, de Germaansche S.S. in Neder-
land, de lijfwacht van Mussert, de politie, de
Nederlandsche Arbeidsdienst Meisjes, de Ne-
derandsche Arbeidsdiensit Jongens, de N. S.
D. A. P. en de Hitler-Jugend.
Aan hen, die dezen marsch uitloopen, zal de
Mussert-medaille worden uitgereikt.
BAAR EN VOORBEREIDEND HOOGER
ONDERWIJS.
De secretarissen-generaal van de departe-
menten van Opvoeding, Wetenschappen en
Kultuurbescherming van binnenlandsche
zaken en van financien hebben een nieuwe
regeling vastgesteld voor de heffmg van
scboolgeld voor het middelbaar en voorberei-
dend hooger onderwijs. -
Daarbij is bepaald, dat maatstaf voor he
verschuldigde schoolgeld is het totaal be-
drag, dat de sehoolgeldplichtige verscbuldigd
is wegens inkomstenbelasting over het bij
den aanvang van het schoolgeldjaar (dit is
het cursusjaar) laatst verloopen kalender-
iaar of gedeelte van het kalenderjaar (be-
lastingtijdvaken wegens vermogensbelastmg
over bet bij den aanvang van het schoolgeld
jaar loopende belastingjaar.
Bij -rebreke van een aanslag m de inkom
stenbelasting, op grond van de grens yan
ongeveer 4000 gulden aan loonbelastmg onder-
worpen inkomens, geldt de betaalde loon-
belasting als maatstaf.
Was overigens de belastmgplichtige in het
bedoelde kalenderjaar niet belastingplichtig
voor de inkomstenbelasting, dan wordt het
schoolgeld geheven naar den maatstat van
de inkomstenbelasting of loonbelasting en
van de vermogensbelasting, welke vermoede-
liik verschuldigd zullen zijn over het kalender
jaar onderscheidenlijk het belastingjaar
waarin het cursusjaar is aangevangen.
Bedraa>°"t d© sichoolgGldniaatstaf minder dan
16 auldenT dan is geen schoolgeld yerschuldi^d.
Het schoolgeld voor het middelbaaf en het
voorhereidend hooger onderwijs bedraag
oer leer ling en per schoolgeldjaar 5 gulden
bij een schoolgeldmaatstaf van 16 tot 20 gul-
ander en enkele minuten later was er reeds
een Rijksveldwachter in Het kantoor van den
Inspecteur.
Ziezoo, nu gaan wij eens aan het werK
zei Koks ver,genoegd. ,,Wilt U dit tot den
inspecteur mijnheer van Brantenaar even
visiteeren? U gaat r%ee en bent daarbq tegen-
woordig", 'voegde hij er aan toe, zich tot den
veldwachter wend'end. ,,Denk er «m, dat het
om een kosttaren steen gaat, een robijn, rood
Toen de inspecteur en de veldwachter met
van Brantenaar naar een ander vertrek waren
gegaan, opende Koks, daarbij geholpen door
Klein de beide valiezen, die zorgvuldig wer
den onderzocht. Doch men vond hoe goed
men ook zocht, niets bizonders; slechts wat
kleeding en een paar boeken, alsmede een
chequeboek. Maar een robijn werd met >ge-
vonden.
,,Hij zal den steen waarschijnlijk bij zich
dragen", opperde Klein.
Laten we het. hopen", antwoordde Koks.
Na eenigen tijd kwamen de drie mannen
weder terufi'.
TP.n vroeg Koks, die in spanning ver-
keerde
Wij' hebben niets bizonders gevonden,
miinheer", antwoordde de veldwachter. „A1-
leen een portemonnaie met wat geld, een
portefeuille met bankpapier en een paar klei-
ne sieraden. maar in ieder geval geen robijn
Kunnen jullie zich met vergist hebben
vroeg Koks.
Dat is uitgesloten, mijnheer. Zelfs de klee
ding hebben wij zorgvuldig doorzocht
Koks dacht even na en trommelde met zijn
vinerers op tafel. „Laten wij nog eens m de
koHers kijken", besloot de rechercheur. Op-
nieuw werden de beide valiezen omge-keerd en
elk kleedingstuk werd zorgvuldig hetast en
w
De Fiihrer heeft bepaald,
dat aan elken seldaat
zonder familie of ver-
wanten, die in de voorste
linies strijdt, dit jaar een
Kerstpaket moet worden
gezonden. Schooimeisjes
bezig met het inpakken
van deze igave van den
FUhrer.
(P.B.Z.-Recia-
Pax Holland s)
den, 6 gulden bij een maatstaf van 20 tot 24
gulden enz., 13 bij een maatstaf van 50 tot 56
gulden, 14 gulden bij 56 tot 62 gulden enz., 25
gulden bij een maatstaf van 120. tot 126 gul
den, 30 gulden bij 140 tot 146 gulden, 40 gul
den bij 190 tot 210 .gulden, 56 gulden bij 390
tot 410 gulden, 64 gulden bij 480 tot 500 gul
den, 72 gulden bij 570 tot 600 gulden, 80 gul
den bij een maatstaf van 680 tot 710 gulden,
slagterreinen bijeengebracht. De inspectie
heeft in iedere provincie deskundigen aange-
wezen voor de inventarisatie. Deze zullen
een volledige verzameling' aanleggen van de
soms zeer interessante opschriften en voorts
foto's en afdrukken maken van versierings-
motieven, reliefwerk enz.
Dr. Kalf besloot zijn iiiteenzetting met er
nogmaals op te wijzen, dat hij geen vrijheid
90 gulden hij 770 tot 800 gulden, 110 gulden j heeft andere klokken voor vordering te vrij-
bij 960 tot 1000 gulden, verder voor elk bedrag
van 50 gulden meer een verhooging met 6
gulden tot 1400 gulden, bij een maatstaf van
1400 tot 1500 gulden moet 164 gulden worden
betaald en bij een maatstaf tusschen 1500 en
4500 gulden is het schoolgeld 170 gulden ver-
meerderd met 10 .gulden voor elk bedrag van
100 gulden, waarmede de schoolgeldmaatstaf
het bedrag van 1500 gulden te boven gaat.
Het maximum schoolgeld van 475 gulden
is verschuldigd bij een maatstaf van 4600
gulden of meer.
Voor gemeentelijke scholen kan de burge-
meester bepalen, dat het schoolgeld meer of
minder zal bedragen, mits het maximum
van 475 gulden niet wordt overschreden en
het minimum niet lager is'dan 5 gulden.
Het schoolgeld ondergaat geen vermindering
wegens het in hetzelfde jaar bezoeken van een
inrichting van oncj^rwijs door meer dan een
kind uit hetzelfde gezin of in verband met het
getal kinderen, tot het gezin behoorende.
Bij wijziging van het bedrag van een
schoolgeldmaatstaf "Wordt het schoolgeld
dienovereenkomstig herzien.
Deze regeling wordt voor het eerst toege
past voor het schooljaar 1942-43.
Voor hoogere burgerscholen wordt de gel-
dende regeling hetreffende verhooging van
schoolgeld voor zitten-blijvers gehandhaafd.
DE
VORDERING VAN KLOKKEN EN
KLOKKENSPELEN.
alle
Naar aanleiding van het bericht dat met
de inbeslagneming van klokken en klokken-
spelen een aanvang is gemaakt, heeft het
A.N.P. den inspecteur voor kunstbescherming
dr. J. Kalf te 's-Gravenhage gevraagd wat de
inspectie heeft kunnen bereiken met betrek-
king tot de oudste en kostbaarste stukken.
De inspectie zoo deelde dr. Kalf mede, be-
gon met haar werkzaamheden reeds in 1939.
Aan de burgemeesters werd een circulaire
gezqnden, waarin hen verzocht werd te be-
richten, welke klokken zich in hun gemeente
■bevonden en de middellijn daarvan op te
geven. Nadat hieruii^ de noodige kennis om-
trent de voorhanden hoeveelheid klokken-
metaal was verkregen, werd een vorderings-
percentage vastgesteld. De inspectie stelde
zich vervolgens in verhinding met dr. van der
Elst te Utrecht, vele jaren lid van den Klok
ken- en orgelraad en een deskundige op dit
gebied, om aan de hand van allerlei gegevens
het belangrijkste uit te zoeken. De schifting
'dacht men zich als volgt:
le. zooveel mogelijk sparen van alle oude
carillons; 2e. idem van alle klokken tot en
met 1500; 3e. idem van de klokken, "gegoten
door Frangois en Pierre Hemony; 4e. het
maken van een keuze uit de klokken van
Geert van Wool (eind 15e begin 16e eeuw);
5e. van de klokken na 1500 tot 1801 wilde
mei> zooveel mogelijk sparen en tenminste een
representatief exemplaar van iederen gieter.
Spoedig bleek, dat met een voldoen aan
punt 1 meer dan de helft van het beschik-
bare percentage zou worden bereikt. Derhalve
moest de aanvankelijke opzet worden losge-
laten en Ijeperkte men zich tot het reser-
veeren van 52 in historisch opzicht meest
waardevollle van de 74 in aanmerking komen-
de carillons. De modernere, b.v. die vervaar
digd door Taylor en Johnston, zal men later
opnieuw kunnen laten aanmaken. Ook met
betrekking tot punt 2 en 3 moest men de
keuze beperken. Van 150 van de 400 op de
lijst voorkomende klokkengieters, heeft men
iets kunnen reserveeren. Al deze klokken wer
den beschilderd met een hoofdletter M. Aan
de eigenaren werd een document overhandigd
met in vier talen daarop: ,,De Nederlandsche
regeering heeft een zeer beperkt aantal klok
ken, als historische gedenkstukken van de
grootsta beteekenis, van vordering vrijgesteld
en richt tot de bevelhebbers der militaire
macht van andere mogendheden het dringend
verzoek deze met een M. gemerkte klokken
eveneens te sparen".
Dit met het oog" op een eventueele bezetting*
na oorlogshandelingen. De Duitsche bezet-
tingsoverheid heeft den wensch geeerbiedigd
en deze kunstbescherming gehandhaafd.
De overige klokken verdeelde de inspectie
in drie categorieen en wel: a. uitsluitend mo-
derne of oude met weinig waarde; b. oude met
zekere historische beteekenis; c. klokken, die
men bovendien nog gaarne gespaard zag, of
wel laatst overblijvende klokken in gemeenten.
Deze indeeling werd gemaakt in de hoop
dat h» vordering deze categorieen successieve-
liik aan de beurt zouden komen. Momenteel
worden de klokken door het personeel van den
aannemer, die door de Riistingsinspektion met
het wegnemen en transport is belast, op op-
waren dan die, welke daarvoor reeds zijn aan-
gewezen. Het heeft dus geen zin desbetref-
fende verzoeken tot de inspectie te richten.
UITBREIDING VAN DE
LEGITIMATIEPLICHT.
Het verordeningenblad bevat een verorde-
ning van den Rijkscommissaris hetreffende
legitimatieplicht.
Hierin wordt bepaald: alle personen boven
15 jaar, die niet reeds op grond van artikel 3
van bet besluit persoonsbewijzen verplicht zijn
een persoonsbewijs bij zich te dragen, zijn ge
houden" te alien tijde een te hunnen name ge-
steld, geldig, van een foto voorzien ambtelijk
legitimatiebewdjs bij zicb te dragen en op ver
zoek aan iederen ambtenaar van politie te
toonen.
Legitimatiebewijzen zijn
1. paspoorten;
2. persoonsbewijzen;
3. de aan de gestelde eischen voldoende
legitimatiebewijzen van een Duitsche instantie;
4. de aan de gestelde eischen voldoende
legitimatiebewijzen voor de leden der natio-
naal-socialistische Duitsche arbeiderspartij,
haar onderdeelen en de bij baar g,angesloten
organisaties
5. een voorloopig identiteitsbewijs.
Personen, die niet in het bezit zijn van een
legitimatiebewijs en die ingevolge de verorde-
ning hetreffende de registratie der Duitschers
zijn geregistreerd, moeten binnen twee weken
na de afkondiging van deze verordening een
verzoek indienen tot afgifte van een voor
loopig identiteitsbewijs.
Een verzoek tot afgifte van een voorloopig
identiteitsbewijs moet eveneens worden inge-
diend, wanneer de verlenging van den geldig-
heidsduur van een ander legitimatiebewijs of
de afgifte van een zoodanig be wij s niet of niet
tijdig kan worden verkregen. Het verzoek
moet zoo mogelijk een maand voor het afloo-
pen van den geldigheidsduur van het hetref
fende legitimatiebewijs worden ingediend'.
Bevoegd tot inontvangstneming der verzoe
ken om afgifte van een voorloopig identiteits
bewijs is de gevolmachtigde van den rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied in de provincie (politie-officier)in de
gemeente Amsterdam de gevolmachtigde voor
Amsterdam (politie-officier
Het verzoek tot afgifte van een voorloopig
identiteitsbewijs dient vergezeld te zijn van
twee pasfoto's.
Tegen de beslissing, waarbij een verzoek om
afgifte van een identiteitsbewijs wordt gewei-
gerd, kan verzet worden .gedaan bij den Rijks
commissaris voor het bezette Nederlandsche
gebied (commissaris-generaal voor de open-
bare veiligheid).
Handelingen in strijd met deze verordemng
worden gestraft met hechtenis van ten hoog-
ste zes maanden en met geldboete van ten
hoogste duizend gulden of met een dezer
strsffen
De oommissaris-generaal voor de openbare
veiligheid kan voorschriften ter uitvoering van
deze verordening uitvaardigen en daarbij de
heffing van een recht voor de afgifte van een
identiteitsbewijs voorschrijven.
De legitimatieplicht der leden van de Duit
sche weermacht, de ,,Waffen-'SS' en de Duit
sche politietroepen is geregeld bij de ten
aanzien van hen geldende bijzondere bepalm-
sfen.
Deze verordening treedt in werking op 1
Januari 1943.
DE KWEEKELING MET AKTE.
Ongetwijfeld zullen er scholen zijn, welke
moeilijkheden zullen ondervinden bij de ver-
wijdering uit de school op 1 Januari a.s. van
de kweekeling met acte, aldus het departe-
mentale tijdschrift „Opvoeding". Het Depar-
tement is bereid op een daartoe in te zenden,
gemotiveerd verzoek te beoordeelen of deze
moeilijkheden van dien aard zijn, dat er ter-
4
nagezocht, terwijl men de koffers aan
zijden bekeek, of er mogelijk een geheim vak
in zat. Maar niets was er te vinden en ten
einde raad pakte Klein de kleeding weer in de
Van Brantenaar lachte triomfeerend. ,,U
zult zich ongetwijfeld hierdver hebben te ver-
antwoorden, mijnheer de politieman zeide hij
grimmig tot den rechercheur. Wederrechte-
lijke vrijheidsberooving is iets, da.t in Neder-
land maar niet zoo-mag plaats vinden
Laat U dat maar aan mr| over, mijnheer
van Brantenaar", antwoordde Koks droogjes,
terwijl hiij zijn pijp stopte en er een lucifer
boven hield. Nadat hij weer eenigen tijdhad
nagedacht, vroeg hij, aan den veldwachter.
„Heb je boeien bij je?"
,,Jawel, mijnheer".
Boei hem dan", beval Koks kortweg.
"Daar tegen protesteer ik" schreeuwde van
Brantenaar, hevig verontwaardigd enkele pas-
sen terugtredend, toen de veldwachter met de
kettinkjes naderbij trad.
Koks was eenklaps opgestaan en zei tot den
veldwachter: „wacht even en bhjft daai
staan". En toen tot van Brantenaar. „Komt
U eens even hierheen, mijnheer".
Verwonderd keek van Brantenaar naar
Koks en deed toen enkele stappen voorwaarts
naar den rechercheur toe
Gaat U hier even zitten zei Koks be-
minneiijk en wees hem de stoel aan, waarop
hii zelf zooeven had gezeten.
Nog meer "verbaasd voldeed van Brantenaar
aan dit verzoek.
En nu mijnheer van Brantenaar vervol0-
de' Koks langzaam, de klemtoon leggende op
ieder woord, zult U mij een groot plezier kun
nen doen, indien U Uw schoenen even wilt
UiVaen Brantenaar stond met eeiv ruk over- vmden"
eind. „Wat heeft al dien onzin toch te be-
teekenen, mijnheer", vroeg hij, terwijl hij rood
van kwaadheid werd. Eerst die belachelijke
visitatie, toen werden mijn beide koffers oyer-
hoop gehaald en nu dit -weer. Ik protesteer
tegen een dergelijke behandeling en ik zal mij
beklagen bij de justitie. Daarvan kunt U ver-
zekerd zijn".
En als U niet dadelijk Uw schoenen uit-
trekt dan zult U verbaasd staan over wat er
dan 'gaat gebeuren. Daarvan kunt U ver-
zekerd zijn", antwoordde Koks, die zijn ge-
duld begon te verliezen. „Wilt U nu Uw
schoenen uittrekken, ja of nee?"
„lndien ik misschien eens iets mag zeggen
begon de Inspecteur.
Koks maakte een afwerende bewegmg.
Straks, mijnheer. Op het oogenblik ben ik
aan het woord". f
Ja, maarprotesteerde de Inspecteur.
,,Stilte, mijnheer", beval Koks kort en bon-
dig. ,,Ik heb volmacht van den Officier van
Justitie om in deze zaak te friandelen naar
eigen goeddunken en dat zal ik ook doen. Op
het moment beveel ik hier. En nu voor de
laatste maal, mijnheer van Brantenaar, trek
Uw schoenen uit, anders zal ik het laten
doen".
Mop'perend voldeed de man thans aan dit
bevel en Koka nam de beide schoenen in han-
Klein", zeide de rechercheur tot den jonge-
man ga iii eens even mee naar het andere
vertrek U dit tot den veldwachter
houdt den arrestant gezelsclmp en zorgt er
voor, dat hij niet ontsnapt".
Toen Klein met den rechercheur naar net
odere vertrek was gegaan, gaf Koks hem de
-i nli 11 IT APT1R
beide schoenen in handen en zei: „Kijk eens,
of jij wat bizonders aan deze schoenen kunt
De verslaglgever nam de schoemen in han
den en bezag ze aan alle zijden. Hij klopte
er mede tegen de muur, eerst met den lmker-
schoen, toen met den rechter. De linker leg-
de hij daarna neer en bezag toen de hak van
den rechterschoem met bizondere aandacht.
Ik zou zeiggen", begon Klein, na een korte
r auze ,,dat de hak van dezen schoen van hou.
is uitgezonderd dan het stukje leer, dat er
°P6SJ1"tok"" triomfantel^k. .Jui.f. ant-
woordde hij. „Wat jij denkt, is zoo: deze hak
is van hout en nu moeten wij een nijptary,
hebben, om dat stukje leer er af te talen.
Proibeer eens of jij zoo'n ding kan opsnorren
Dat kostte niet zoo heel veel moeite en
even later kwam Klein reeds met net ver-
langde aandragen. Koks nam de mjptang
ove?, en trek daarmede met een ruk het
stukie leer van de hak. Er vertoonde zich
nu de houten hak, waarin 'n viertal schroe-
VellEnarnu ^moeten we nog een schroeven-
draaier hebben", beval Koks. ,,Ik geloof, dat
we zoo meteen een prachit van een ontdek-
kllfaZee1neigedooge'nblikken had Klein ook dit,
stuk gereedschap bemachtigd en nu draaide
Koks netjes de schroeven een voor een uit de
hak. Het bleek, dat de 4 schroeven een sooit
dekseltje vasthielden en toen dit dekseltje
vei-wiiderd was, vond men een kleme verbor-
ge^bolte in de hak. En die holte was opge-
vuld met houitwol, waann een kieim pakje
lag. Koks nam het pakje an de hand, wik-
kelde het vloeipapier er ®n"" ol°°en-
de zich de verdwenen robijn aan hun oofcen
een prachtige. flonkerende^e steern
