Hulp van de schooljeugd bij den oogst.
Buitenland
I. VAN DE SANDE
No. 10.411
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1942
82e Jaargang
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR ZEEU WSCH-VLAAN DEREN
DUITSCH WEERMACHTSBERICHT
Aantal gevangenen bij Dieppe gestegen
tot 2095.
Portsmouth bestookt.
Bergsteliingen
in den Kaukasus veroverd.
Sovjets verloren 100 tanks en
107 vliegtuigen.
In beneden-Koeban werden
Krymskaja en Kurtsjanskaja bezet.
ITALIAANSCH WEERMACHTSBERICHT
Vrijwillige aanmelding.
RIDDERKRUISDRAGER GESNEUVELD.
BEKENDMAKING.
VerscHijnt iederen
Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
Prijsverhooging advertentiSn toegestaan door het
Departement von Handel, Nijverheid en Scheepva.rt
onder No. 16236 N.P. d.d. 24 Maart 1942 -
Abonnementsprifi: Binnen Terneuzen f 1.42
per 3 maanden
buiten Terneuzer* f 1.73 per 3
Giro 38150
maander.. - Bij vooruitbetaling f 6,60 per jaor.
UitgeeLter N.V. Pirma P. i. VAN DE SANDE
Tefeioon 2C7v
DIRECTEUR:
SCHE CO
ADVERTENTIEN: Per mm 10 cent, minimum
per advertentie f 1.50 Rubriek kleine advertentien
1-5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent;
maximum 8 regels Dienstaanbiecingen en dienst-
aanvragen 1-5 regels 52 cent, iedere regel meer
1 0 cent Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 1 0 cent meer. Handelsadvertentien
bij regelabonnemeni tegen verminderd tarief, dat
op aanvraag verkrijgbasr is. Inzending van
advertentien uiterlijk 10 uur v. m. op den dag van
verschijning.
HOODREDACTEUR: N. J. HARTE
TERNEUZEN - TELEFOON 2298
Het Opperbevel van de Duitsche Weer
macht deelde Vrijdag meds, dat de vijandelijke
verliezen bij de landingspoging aan de Ka-
naalkust op 19 Augustus sinds de vorige op-
gaaf gestegen zijn tot 2095 gevangenen, onder
wie 617 gewonden. Het aantal gesneuvelden
en verdronkenen kan nog nlet vastgesteld
worden. Het aantal bij deze ondernemmg
neergeschoten vliegtuigen is gestagen van 112
tot 127; de Duitsche verliezen zijn verminderd
van 37 tot 35 vliegtuigen.
Blrjkens een bericht van het Opperbevel der
Duitsc&ie Weermacht van Vrijdag hadden in
den daaraan voorafgaanden napht Duitsche
gevechtsvliegtuigen opnieuw de oorlogshaven
van Portsmouth gebombardeerd en door bom-
men van zwaar en zeer zwaar kaliber vernie-
lingen en branden veroorzaakt op de werven
en in het havengebied.
Het Opperbevel van de Duitsche Weermacht
maakte Zaterdag bekend:
In het gebied van den Beneden-Koeban
hebben Duitsche en Roemeensche troepen, die
op fel vijandelijk verzet stuitten, de taai ver-
dedigde- plaatsen Krymskaja en Kurtsjanskaja
ingenomen.
Ook in den Kaukasus werd de vijand, on-
danks hardnekkigen tegenstand en uiterst
moeilijke weers- en terreinsomstandigheden,
uit versterkte bergsteliingen geworpen. Ten
Oosten van Wljasma en bij Rsjef Werden
weer verscheidene door pantserwagens onder-
steunde aanvallen der Sovjets verijdeld.
Ook ten Zuidoosten van het Ilmenmeer en
voor Leningrad mislukten plaatselijke aahval-
len van den vijand.
In de Finsche Golf werd een vijandelijke
mijnenveger door bomtreffers tot zinken ge-'
bracht.
In het "hooge Noorden bestookte de lucht-_
maoht een vhegveld, bij Mqermansk, alsmede
een troepenkamp. op het Visschersschiereiland.
Een kleine vrachtboot werd tot zinken ge-
bracht.
Aan het Oostelijke front werden gisteren
in luchtgeveclhten en door luchtdoelartillerie
98 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Zes
andere machines werden op den beganen
grond vernield. Zes eigen vliegtuigen worden
vermist.
Aan de Ziridkust van Engeland plaatsten
liehte Duitsche gevechtsvliegtuigen bij een
aanval overdag voltreffers op voor de oorlog-
voering belangrijke militaire inrichtingen. Aan
de Belgiscbe kust van het Kanaal werd een
Britsch vliegtuig door iagers neergehaald.
Marine-artillerie schciot in het Westelijke d'eel
van de Oostzee vier Britsche gevechtsvlieg
tuigen omlaag.
Het Opperbevel van de Duitsche Weer
macht deelt bij de succesvolle heeindiging
van de derde phase van den afweerslag bij
Woronesj mee, dat tijdens de gevechten, welke
van 8 tot 17 dezer hebben geduurd de vijand
naast zware, bloedige verliezen 100 tanks' en
alleen de laatste dagen 107 vliegtuigen heeft
verloren. De strijd woedde hevi'g, maar de
Duitsche verdediging was elastisch en zij
heeft weten te bereiken. dat de Duitsche troe
pen aan het slot zich tenvolle hebben weten
te handhaven irr bun voormaamste gevechts-
stellingen.
Het Opperbevel der Duitsche Weermacht
maakte Zondag bekend:
In den Kaukasus zijn Duitsche en verbon-
den troepen door sterke vijandelijke stellingen
en wegversperringen heen gebroken. Tegen-
aanvallen van den vijand werden afgeslagen.
Op de Wolga zijn op 21 en 22 Aug. een sleep-
boot en twee vrachtbooten door bomtreffers
tot zinken gebracht, een andere sleepboot en
vier tankschepen werden in brand' geworpen.
Aan het Donfront werden op verscheidene
plaatsen pogingen van den tegenstander om
over te steken afgeslagen. In het gebied ten
ZuidWesten van Kalunga en Rzjef zijn aan
vallen van sterke infanterie- en pantserstrijd-
krachten van den vijand in harde gevechten,
met steun van doeltreffend ingrijpen van het
luchtwapen, afgeslagen. Hierbij werden giste
ren 161 tanks vernietigd, waarvan 86 alleen
in den sector van een legercorps. Ten Zuid
oosten van het Ilmenmeer en voor Leningrad
bleven afzonderlijke vijandelijke aanvallen in
h<$t Duitsche afweervuur steken.
'Het Sovjetluchtwapen verloor gisteren in
luchtgevechten en door afweergeschut 122
vliegtuigen, drie anderen werden op den
grond vernield. Vier eigen vliegtuigen keerden
niet teruig van de vlucht.
In Egypte hebben Duitsche gevechtsvlieg
tuigen in den nacht van 21 op 22 en in den
nacht van 22 op 23 Augustus met succes ver
scheidene vliegvelden ten Zuiden van Alexan
dria bestookt. Bij aanvallen overdag en des
nachts, gericht op verscheidene bewapenings-
en verkeersinstallaties in Zuid- en Oost-En-
geland werden krachtige ontploffingen en
branden waargenomen. Aan de Zuidkust wer-
den 7 Britsche landingsbooten door bomtref
fers in den grond geboord. Bij overdag onder-
nomen vluchten naar de bezette Weselijke
gebieden schoten afweergeschut en jagers
vier Britsche vliegtuigen neer.
INTENSIEVE PATROUILLE-ACTIE.
Het Italiaansche legerbericht van Zondag
luidt als volgt:
Ook gisteren is de activiteit der patrouilles
intensief geweest aan het Egyptische front.
Aanvalspogingen van den kant van gepant-
serde vijandelijke elementen zijn afgeslagen.
De vijandelijke luchtmacht heeft storingsacties
uitgevoerd op het gebied achter ons front zon
der schade aan te richten. Duitsche jagers
schoten vier der aanvallende machines neer.
Het afweervuur onzer escorte eenheden van
5eiL convooi heeft een Britsch vliegtuig ge-
tioffen en in zee doen storten. De bemanning
werd gevangen genomen.
GROOTE GEBEURTENISSEN SCHIJNEN
AANSTAANDE.
Pe.^militaire correspondent van het D.NiB
schrijft
De aandacht van militaire waarnemers te
Berlij.n is weder bijna uitsluitend gericht op
de gebeurtenissen aan het Europeesche Oos
telijke front, waar acties gaande zijn, die door
de berichten omtrent de mislukte landings-
pogingen bij Dieppe overschaduwd werden.
Echter laten de berichten van het opperbevel
der weermacht geen vaste conclusies toe.
Toch acht men het zeer opmerkelijk, dat het
weermachtsbricht volkomen zwijgt over het
zoo buitengewoon belangrijke gebied rond
Stalingrad, terwijl de vijandelijke pers er' uit-
voerig over bericht. Duitsche militairen zijn
zeer optimistisch omtrent dit gebied en over
den Kaukasus.
In deze gebieden schijnen groote gebeurte
nissen aanstaande te zijn, gebeurtenissen,
waarop de opperste Duitsche oorlogsleiding
blijkbaar zelfs niet wenscht te zinspelen.
Daarbij spreekt zeker mede, de vergaande
desorganisatie van den berichtendienst in het
vijandelijke kamp.
NA I>EN STRIID BIJ DIEPPE.
OpruSming voortgezet op het strand.
•De „Kolnische Zeitung" bericht uit Bern:
m net oxiicieeie jcniuyche communique over
de xmsiuitte lanumgspogmg oij Dieppe, worcit
het vernes van een turpeaojager en een tame-
xijlt gioot aantal lan-Qmgsvaartuigen toege-
gevto. v-jrueV weia gezegd, dat tie vernezen
iioog ware.i. xypteraauer echtei z.jn ae uit-
iatmgen van den speciaien ve'rsiaggever van
Ueuter. Deze ooggetuige sctnijit o.a.
„Het was zoo goec ais zeiter aan te nemen
dat de geaineerde strijdKracnten nog voor de
landing ontdekt zouuen worden en zoo was
het dan ook. net gevoig was, dat cie Duitsche
luchtaxwee,rscnepen en anueie gevechtsvaar-
tuigen net vu'ur openden en schepen met com-
maiido-troepen zwaar beschadigden. Belang-
rijker was echter, dat de afweei Datterijen aan
de kust hierdoor gewaarschuwd waren, die
het eerste aanvaisdoel van de commando-
troepen waren.
Toen de landing van de commando's op de
van te voren vastgesteide plaatsen gelukte,
moesten zij door een gordijn van kogeis dooi-
dringen, daar de Duitsftners met alle sooi-
ten vuurwapens schoten en ook nog pantser-
afweergeschut in stelling brachten. Om een
dergelijken kogelregen te voorkomen, had de
landingsactie beslist verrassend moeten zijn.
Nu offerden wij de troepen nutteloos op. En
de kustbatt'erijen, het voorriaamste aanvais
doel, konden niet tot zwijgen worden ge
bracht, ondanks de allergrootste inspanningen
en offers der commandotroepen. Deze tegen-
slag had zijn uitwerking gedurende de ge-
heele actie en was gedeeltelijk ook de oorzaak
van latere moeilijkheden."
Van militaire zijde verneemt D.N.B., dat
aan het strand te Dieppe de opruimingswerk-
zaamheden worden voortgezet. Nog steeds
zijn niet alle Britsche dooden, die inzonder-
heid voor den steenen muur van Puys bergen
hoog liggen, ter aarde besteld. Een groot
vrachtschip dri ft nog met stukgeslagen boeg
in het met olie bedekte water. Her en der
staan de door de Duitsche artillerie stukge-
schoten tanks. .Bloody" .Betty", „Calgary"
en hoe ze verder heeten. Er naast liggen de
lijken van ,ie gedoo'de en gedeeltelijk verkool-
de bemanningen.
L-ord Mountbatten, de chef der geallieerde
operaties, heeft, naar de Daily Express meldt,
een conferentie gehouden, waarin de bij
Dieppe fcehaalde resultaten zijn besproken.
Deze resultaten en die van de gehouden con
ferentie zullen aan het oorlogskabinet worden
voorgelegd.
Ervaringen.
De Beriijnsche avondbladen. leveren com-
mentaar op de verwarde berichtgeving in de
Engelsche en Amerikaansche pers over de
landingspoging bii Dieppe.
De Deutsche Allg. Zeituxig schrijft, dat met
het woord „succes", dat thans op den voor-
grond wordt gesteld, niet wordt bedoeld het
succes van de vorming van het tweede front,
doch van de omstandigheid dat met ervarin
gen heeft opgedaan, hoe zulks gedaan kan
worden. De Britsche berichtendienst wijst er
evenwel ook op, dat niet alleen de Engelschen
maar ook de Duitschers ervaringen hebben
opgedaan. Hoezeer de Engelschen het onge-
wenscht achten, dat de les van Dieppe in het
openbaar geanalyseerd wordt, blijkt volgens
het blad uit een telegram van den Londen-
schen correspondent van de New York Sun,
die als eenig Amerikaansch journalist de in-
yasiepoging heeft meegemaakt en aan zijn
blad seinde, dat het Britsche ministerie van
voorlichting en de censuur al het mogelhke
doen om te verhinderen, dat de New York
Sun zijn ooggetuigeverslag pubhceert
De Berliner Borsenzeitung stelt vast, dat
de geallieerden in een zinloos avontuur dui-
zenden dooden en gevangenen, gewonden en
tal van schepen en vliegtuigen hebben ver-
loren en dat de Engelschen redenen genoeg
hebben om ove.r deze ,,successen" na te
denken.
DE LANDINGSACTIE OP DE
SALOMONS-EILANDEN.
In strijd met het Japansche bericht waarin
wordt gezegd, dat het den Amerikanen niet
is gelukt op het eiland Matin, gelegen in de
Gilbertgroep aan land te gaan heeft de admi-
raal Niomitz een communique uitgegeven met
de verklaring, dat de Amerikaansche een
heden, die de opdracht hadden op het eiland
Matin aan land te gaan. niet was bevolen daar
te blijven. Naar uit het communique, dat
gedateerd is uit Pearl Habor zou blijken, had-
deze Amerikaansche troepen, aldus S.P.T.,
slechts vemielingen te verrichten aan radio-
stations, magazijnen en andere belangrijke
verrichtingen. Nadat dit doel was bereikt
zijn deze troepen eigener beweging weer
scheep gegaan.
DR. GOBBELS IN DAS REICH.
,J)e verdeeling der aarde kan ten
alien tijde worden veranderd".
In een artikel over de beteekenis van den
oorlog geeft dr. Gdbbels in het weekblad Das
Reich een samenvatting van de problemen
die, naar mate de oorlog voortduurt, duidelij-
ker worden. Dr. Gdbbels houdt zich in zijn
artikel uitvoerig bezig met de politieke doel-
einden waarmede deze oorlog door het ge-
heeel Duitsche volk wordt gevoerd. De schrij-
ver herinnert er in zijn inleiding aan, dat deze
oorolg om het lot van de Duitsche stad Dant-
zig en wegens Duitsche aanspraken op de
Poolsche Corridor is begonnen. Doch van uur
tot uur wordt duidelijker, dat in dezen strijd
van in de gescbiedenis benadeelde volkeren
tegen welvarende staten, thans een defini
tive beslissing moet worden bevochten. De
situatie, waarin het Duitsche volk dezen oor
log beleeft, verklaart de schrijver door te
wijzen op de gescbiedenis van het Duitsche
volk. Letterlijk verklaart dr. Gdbbels in dit
artikel: ,,W|ij wonen in een levensruimte, die
het ons niet eens veroorlooft een mislukten
oogst zonder de moeilijkste binnenlandsche
complicaties te doorstaan. 'Het sociale pro-
gram van het nationaal-socialisme zou een
mislukking zijn, wanneer het steeds een hulp-
middel zou blijven en wanneer het ons in dezen
oorlog niet zou gelukken, onze nationale be-
staansmogelijkheid op zich zelf uit te breiden.
Det Duitsche volk staat voor het dilemma te
strijden, of in zijn lot van kruiperig gesterili-
seerd volk te berusten". Hierin ziet dr. Gdbbels
de eigenlijke oorzaak van den oorlog.
Het voornaamste voedsel voor den aanstaan-
den winter is, schrijft de H. Crt., ongetwijfeld
de aardappel. iZooals bekend, is de uitpoot van
aardappelen dit jaar zoo hoog mogelijk opge- j
voerd en waar de gewassen er thans gunstig
voorstaan, belooft de oogst aanzienlijk te zul-
len zijn. Maar zoo min als de huisvrouw
voldaan is, alvorens zij de winterprovisie in
haar kast heeft, zoo min zijn _de landbouwer
en de Overheid tevreden voor en aleer de oogst
is binnengehaald en de producten veilig op de
daarvoor bestemde plaatsen zijn opgeslagen.
Vele maatregelen worden thans dan ook ge-
troffen om het tijdig binnenhalen van den
oogst te verzekeren e i zooals het zich mo-
menteel laat aanzien, zal men er in kunnen
slasien, zonder bijzo idere maatregelen alle
aardappflien waar het hier voornamelijk
om gaat tijdig te rooien.
Door onvoorziene tegenslag b.v. bijzon-
der ongrustige weersomstandigheden is het
mogelijk, dat alle genomen vporszorgsmaat-
regelen niet voldoende hlijken, om tijdig alle
aardappelen en suikerbieten uit den grond te
krijgen-. Dat zou beteekenen, dat een meer
of minder belangrijke hoeveelheid menschelijk
voedsel zijn bestemming niet zcra- bereiken.
Onder geen beding mag de grond vasthou-
den, wat voedsel voor den mensch in den aan-
srtaanden winter beteekent. Indienhet on
danks alle door de Overheid genomen maat
regelen onmogelijk zou hlijken met de ter
beschikking staande werkkrachten den oogst
tijdig binnen te krijgen, rest den met de
voduselvoorziening helasten Nederlandschen
autoriteiten nog slechts e6n redmiddel: de
arbeidsbron te henutten, die zonder ontwrich-
ting van het economische leven direct kan
worden ingeschakeld': de schooljeugd. En -deze
jeugd, die het recht heeft in den aanstaanden
winter gevoed te worden met producten, die
op Nederlandschen grond door Nederlandsche
werkkracht en kunde zijn voortgebracht, heeft
den plieht naar vermogen bij te dragen tot het
in veiligheid hrengen van ons voedsel. En zij
zal dit ongetwijfeld gaame doen.
Daarom zal, naar ook wij vernamen
alleen als de met de voedselvoorziening be-
laste autoriteiten geen anderen uitweg zien
op de medewerking van de schooljeugd bij het
rooien van aardappelen een beroep worden
gedaan. Het ligt in de bedoeling, dat deze
oogsthulp van de schooljeugd zooveel mogelijk
in klasserverband geschiedt met een onder-
wijzer of leeraar aan het hoofd, die toezicht
kan uitoefenen. Jongens van de zesde en
hoogere klassen der lagere school en jongens
van de U.L.O.-, middelbare- en dagnijverheids-
en kweekscholen, komen voor deze oogstwerk-
zaamheden in aanmerking en zij kunnen zich
hiervoor thans reeds vrijwillig opgeven bij het
hoofd hunner school of bij een door dezen
aangewezen docent. De totale opgaven 3 der
scholen worden vervolgens opgezonden naar
het door den secretaris-generaal van het
departement van Opvoeding, Wetenschap en
Kultuurbescherming, prof. J. van Dam, ten
departemente ingestelde Bureau Oogsthulp
1942.
De oproep tot deelneming aan den oogst
indien deze althans door dd met de voedsel
voorziening belaste instanties noodzakelijk
wordt geacht zal in dat geval .aan de ver-
schillende scholen uitgaan van dit bureau, dat
met het departement van Landbouw en Vis-
scherij en met de scholen voortdurend contact
onderhoudt.
Voor de door de scholen te maken onkosten,
b.v. voor de reis met de klassen naar de
oogstvelden e.d., zal een regeling worden ge-
troffen, waardoor deze worden vergoed.
Tevens zal getracht worden klompen beschik-
baar te stellen, wijl de schoenen, die de meeste
jongens thans bezitten, zich niet leenen vooi
het werk op den akker. Nadere hijzonder-
heden dienaangaande zullen nog worden
bekendgemaakt.
Het vertrouwen wordt uitgesproken, dat
zodVvel de jeugd als leerkrachten en ouders
zullen beseffen dat, mocht een oproep om
medewerking der jongens van overheidswege
afkomen, dit de voedselvoorziening van ons
volk in den aanstaanden winter betreft en dat
het de plieht van alien is .met alle kracht
daaraan mede te werken.
iHij zegt dan in het verloop van zijn artikel:
„Een Duitschland dat zijn aandeel in de rijk-
dommen der aarde opvordert, dat voor de eer
ste maal in zijn gescbiedenis zijn blik richt
op de koren- en olievelden, die in hun over-
vloed niet worden geexploiteerd, moet daar
om wel volgens opvatting der welvarende vol-
ken als een internationaal gevaar worden er-
kend en bestreden. Het doet er niet toe met
welke versleten argumenten men dit tot in
bijzondeiheden tracht te motiveeren. De ver
deeling der aarde is geen door God gewilde.
Zij kan ten alien tijde worden veranderd."
Bij de gevechten in het Oosten is op 9 Aug.
de ridderkruisdragen Helmut Schreiber-Vol-
kening, kapitein bij den staf van een pantser-
divisie, gesneuveld. De gesneuvelde was een
i der eerste ridderkruishragers van het leger.
Reeds eind Mei 1940 werd hem deze onder-
scheiding verleend wegens zijn optreden in
het Western Op eigen initiatief drong hij des-
tijds aan het hoofd van zijn compagnie een
groote, hardnekkig verdedigde Nederlandsche
stad binnen. De vero^erde stelling wist Biij
verscheidene dagen, ondanks hevigen tegen
stand, te handhaven. D.N.B.
AMERIKAANSCHE TROEPEN IN
BAGDAD.
Volgens berichten uit Ankara zijn Ameri
kaansche troepen in Bagdad en in het Mosoel-
gebied aangekomen. Zij zijn in een haven aan
de Perzische Golf aan land gegaan. De Ame-
rikaansche troepen zullen Engelsche, die naar
Egypte zijn overgebracht, vervangen.
L GROOTE ZEESLAG GAANDE BIJ DE
S ALOMONSEIL AN DEN
S.P.T. meldt uit Stockholm:
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag heeft
I radio Londen bekend °-emaakt, dat er een
groote slag wordt geleverd tusschen Ameri-
i kaansche en Japansche vloo|eenheden bij de
Salomonseilanden. De gevechten zijn nog aan
den gang.
DE MOBILISATIE VAN IJZERRESERVES
JN DUITSCHLAND.
Overal in Duitschland is thans de groote
actie tot mobilisatie van ijzerreserves op gang
gekomen, meldt het D.N.B. Wanneer men de
beteekenis van deze actie op de juiste waarde
wil schatten, moet er nogmaals op gewezen
worden, dat het er hierbij niet om gaat een in
het geheel niet aanwezige impase in de rjzer-
i productie te overwinnen, maar dat het doel
der inzameling is de grondstofbasis voor een
in uiterst korten tijd uitvoerbare nieuwe uit-
hreiding der bewapeningsproductie in het
leven te roepen, ingeval de nieuwe vergrooting
van de wapenproductie in het begin van het
komende jaar noodzakelijk mocht blijken. Het
gaat Qus niet meer en niet minder dan om de
vorming van een aanvullende ijzerreserve,
waartoe schroot het beste gescbikt is, omdat
het, vergeleken met ijzererts den weg naar
nieuw ijzer aanzienlijk verkort. Het gebruik
van oud ijzer als basis voor de ijzerproductie
hespaart de bij het erts tevoren noodzakelijke
bewerking in de hoogovens, het bespaart ech
ter ook, hetgeen hij de urgente vraag naar
steenkolen voor de meest verschillende voor
den oorlog belangrijke doelen belangrijk is,
vooral steenkolen en arbeidskracht, die noodig
j zijn hij de behandeling in de hoogovens.
De verkeerspositie is door de verschillende
maatregelen, die in den jongsten tijd brj de
spoorwegen genomen zijn en die in hoofdzaak
een bespoediging van den omlooptijd der wa
gons ten doel hadden intusschen zoo vlottend
geworden, dat van den kant van het verkeer
alle voorwaarden aanwezig zijn voor het suc
ces van de actie tot inzameling van oud ijzer.
DE TITRKSCHE PERS IN OORLOGSTUD.
Carioatuur speelt voorname rol bij
volks vooriioh ting.
De totale oplage van alle Turksche couran-
ten is voor een land met 17.5 millioen inwo-
ners vrij gering. Zij hedraagt ruim 250.000
exempiaren dagelijks. Vele Turken kunnen
echter niet lezen of zijn deze moeilijke kunst
niet voldoende macihtig om de eourant te kun
nen volgen. De groeiende nieuwshonger tau
ten de groote steden wordt dan ook groo^en-
deels bevredigd door de radio, die gewoonlijk
in het volkshuis van de republikeinsche volks-
partij beluisterd wordt. Ook de restaurants
zijn verplicht de radio tijdens de officieele uit-
zendtng van berichten en, commentaren aan te
zetten.
Turkije heeft behalve daghladpers en radio
ndg een sterk ontwikkelden vorm van puhli-
citeit. Er verschijnen tientallen weekhladen,
die, met vele foto's en teekeningen verlucht,
zoo wel voor de stedelijke als de plattelands-
bevolking uitgegeven worden. Vooral de laat
ste soort bereikt grootere oplagecijfers dan de
groote couranten.
Deze weekhladen hebben grove teekeningen
in drie kleuren, voorzien van onderschriften in
zeer groote letters om de boeren het lezen te
Het bureau van' den bevelhebber der
weermacht in Nederland deelt mede:
Ondanks de gegeven waarschu-
wing en het ter plaatse aangeslagen
verhod, hebben den 21en Aug. weder-
om jeugdige Nederlandsche personen
het afgesloten kystgebied betreden. Zij
zijn daarbij met een mijn in aanraking
gekomen en door de ontploffing werd
een jongen gedood eij sen zwaar ge-
wond.
Er wordt nogmaals gewaarschuwd
tegen jaet in weerwil van het verhod
betreden van het afgesloten kustge-
bied. Den overtreder dreigt niet alleen
een zware bestraffing, doch ook levens-
gevaar. Nederlanders, denkt daaraan
en waarschuwt uw kinderen!"
vergemakkelijken. Primitief is hun uitvoe-
ring, maar groot hun invloed. Ook het voor
naamste binnen- en buitenlandsche nieuws is
er in opgenomen, zoodat zij voor het platte-
land eigenlijk de voornaamste informatiehron
zijn. Het is daarbij van weinig helang, dat
het soms dagen duurt voordat zij hun weg van
Istamboel naar Trapezunt of Erzerum hebben
gevonden
Politieke gezindheid.
De caricatuur speelt in de Turksche pers en
vooral in deze tijdschriften een groote rol. De
staten worden nog altijd door de bekende
symbolische figuren voorgesteld: Duitschland
met Pickelhaube en een krijgshaftige snor,
Engeland als John Bull, de Sovjet-Unie als
een kozak, alles dus als voor twintig jaar.
Vaak houden de redacties ook nog vast aan
politieke opvattingen, die de buitenlandsche
politick van Turkije niet meer in die mate be-
heerschen als dat twee jaar geleden het geval
was. De spilmogendheden worden soms in een
ongunstig daglicht gesteld en de maeht van
het Britsche Rijk daarentegen overdreven.
Fijner van uitvoering en ook beter aange-
past aan de politieke situatie zijn de week
hladen in de groote steden. Ze zijn te verge-
lijken met Simplicissimus in Duitschland.
Baden als Karcatuur, De Gier en De Lach
beschikken over caricaturen, die een vlotte
teekenpen op gelukkige wijze met gevoel voor
humor vereenigen. Zij hrengen gewoonlijk
elke week een teekening van een geheele blad-
zijde, 4lie een of ander actueel onderwerp be-
handelt. Niet altijd lukt het daarbij de ver-
eischte neutraliteit in acht te nemen, zoodat
een verschijningsverbod voor eenigen tijd het
gevoig is.
Over het algemeen zijn de stedelijke bladen
echter niet zoo onvriendelijk gezind ten op-
zichte van de spil als die op het platteland.
Deze onvriendelijkheid was trouwens reeds
vele jaren een kenmerk voor het overgroote
deel van de Turksche pers.
Nuttige uitlaatklep.
Op binnenlandsch gebied is er stof genoeg
voor spo* prenten. Momenteel staan de Joden,
die door den zwarten handel groote vermogens
verdienen, in het middenpunt. Men ziet b.v.
hoe Salomon met zijn geheele familie een
roeitochtje maakt en het bootje door overhe-
lasting dreigt te zinken. Salomon roept den
angstigen bootsman toe: ,,Wees maar niet
bang. ..Waar Salomon zit, kan men niet onder-
gaan"!
De moeilijkheden op economisch gebied zijn
talloos en worden op de scherpste wijze ge-
hekeld. De schaarsehte aan goederen, de on-
voldoende prijscontrole, de zwarte handel zijn
den laatsten tijd de voornaamste onderwerpen
der spotprenten. Eerst was het verboden deze
misstanden op ironische wijze te belichten.
Maar de verbittering woekerde ondergronds
verder en tenslotte moest via de carricatuur
een uitlaatklep opengezet worden. De teeke-
naars hebben er ruimsehoots gebruik van ge-
maakt en trachten elkander in scherpte te
overtroeven. Mees'al vormen een of twee
dames met weelderige vormen de hoofdper-
sonen, want hoewel soms Amerikaansche
voorbeelden gebruikt schijnen te worden, kan
het girltype de Turksche voorliefde voor vol-
slanke vrouwen niet verminderen.
Het gesprek van den dag vormde onlangs
een carricatuur op de amhtsaanvaarding van
den nieuwen minister-president Saradzogloe.
De teekenaar heeft hem voorgesteld, terwijl hij
het hordes van zijn minis'erie beklimt en
boven een vredesengel en de oorlogsgod Mars
hem opwachten. De engel zegt trotsch: ,,Daar
is mijn nieuwe heer", maar Mars antwoordt:
„Of zou hij mij misschien ook in dienst ne
men?" De teekenaar wilde uiteraard niet den
vredeswil van Saradzogloe in twijfel trekkenj
maar slechts uitdrukken, dat nog altijd de
vredesengel en de oorlogsgod in Ankara om
den voorrang vechten. (V.P.B.).
RESOLUTIE V|AN DE INDISGHE
MOHAMMEDAANSOHE LIGA.
Uit New Delhi meldt de Britsche berich
tendienst, dat in een door de werkcommissie
van de Mohammedaansche Liga gepubliceer-
de resolutie gezegd wordt, dat de Mohamme
daansche^ Liga bereid is te treden in alle vooir-
stellen betreffende de oprichting van een
voorloopige regeering in Indie, op voorwaar-
de, dat de eisch betreffende .Pakistan" wordt
toegegerven. De commissie is bereid met alle
partijen op den grondslag van gelijkheid over
dergelijke voorstellen te onderhandelen. In
de resolutie wordt de Britsche regeering uit-
genoodi-gd, zonder verwijl den Mohammedanen
het recht tot zelfbeschikking te waarborgen.
Voorts moet de Britsche regeering zich- ver-
binden de beslissing over te laten aan een
Mohammedaansch referendum.
Volgens S.P.T. heeft de Mohammedaansche
Liga verklaard dat, indien de eisch tot vor
ming van een onafhankelijken staat en het
houden van een volksstemming niet wordt in-
gewilligd, de Engelschen in de toekomst niet
kunnen rekenen op de medewerking van de
Mohamhxedanen in den oorlog tegen Japan.
DE STRIID IN CHINA.
Volgens een bericht van Domei is aan de
grens tusschen de provincies Sjansi en Honan
in het Zuiden van de bergketen van Taihang,
het 27ste Chineesche legercorps volkomen ver
nietigd. De pToote wapenvoorraden vielen
daarbij den Japanners in har.den.
VERLOVEN IN BRAZILIfi
INGETROKKEN.
Naar het D.N.B. uit Rio de Janeiro ver
neemt heeft het Braziliaansche ministerie van
oorlog en marine de verloven van alle offi-
cieren en manschappen terstond ingetrokken.
DALEND BEVOLKINGSCIJFER IN
BELGIE.
Als gevoig van de daling van de geboorte-
en de stijging van de sterftecijfers en mede
door vertrek naar het buitehland is de bevol-
king van het koninkrijk Belgie in 1941 afge-
nomen met 37.282 of 4.51 per dulzend inwo-
ners. Het aantal geboorten. dat in 1937 nog
125.495 bedroeg, doch in 1940 reeds op 110.323
was gevallen, bereikte het vorig jaar slechts
nog 98.417. Daartegenover stond een totaal
aan sterfgevallen van 104.163 in 1937, 125.083
in 1940 en 118.670 in 1941. Het geboortever-
schil dat in 1937 nog 22.185 bedroeg, is dus
Verdwenen en het heeft plaats gemaakt voor
eeft overwicht van het sterftecijfer: 20.253.
In totaal had het koninkrijk op 31 Dec. der
jaren 1937, 1939, 1940 en 1941 respectievelijk
8.361.229, 8.396.276, 8.294.674, 8.257.392 in-
woners.
GRAAN VOOR GRIEKENLAND.
De correspondent der N. R. Crt. te Stock
holm meldt:
Dezer dagen zijn opnieuw vijf Zweedsche
schepen van Gothenburg naar Canada ver-
trokken om voor rekening van het Roode
Kruis tienduizenden tonnen tarwe, die door
de Canadeesche regeering voor de noodlijden-
de bevolking in Griekenland zijn geschonken,
naar Griekenland te hrengen. De schepen. die
geheel wit zijn geschilderd, zijn op verschei
dene plaatsen met het Roode Kruis en de
kleuren van de Zweedsche vlag voorzien,
welke kenteekenen hij nacht worden verlicht.
-De verdeeling van het graan in Griekenland
geschiedt onder controle van een delegatie van
het Internationale Roode Kruis, walke acht
Zweedsche en zeven Zwitsersche leden telt.
Voorloopig is het mogelijk- dagelijks aan drie
millioen Grieken een portie van 150 gram
brood te verstrekken.
OLIECENTRUM MAIKOP.
Tusschen de Noordelijke yitloopers van den
Kaukasus en de Koebanrivier ligt het olie-
centrum Maikop, dat thans in Duitsche han-
den is. Maikop heeft zich snel ontwikkeld,
sedert er olie werd gevonden en is thans na
Bakoe en Grosny de belangrijkste olievind-
plaats in den Kaukasus. De jaarlijksche pro
ductie bedroeg in 1938 ruim 2.2 millioen ton
en moet sedert dien minstens met de helft ge
stegen zijn. De hier gewonnen olie heeft een
hoog benzinegehalte en werd in Armavir,
Krasnodar en Toeapse geraffineerd.
Maikop is door pijpleidingen met de Zwarte-
Zeehaven Toeapse en Krasnodar verbonden.
Bovendien heeft het een verbinding met de
groote leiding van Machatsj-Kala aan de Kas-
pische Zee via Grosny en Rostow naar het
Donetzbekken. Gedeeltelijk geschiedde het
olietransport ook met vierassige tankwagens
over het Noord-Kaukasische spoorwegnet.
PRODUCTIE VAN SINTHETISCHE
RUBBER IN DENEMAKKEN.
De Scandinavische correspondent van de N.
R. Crt. meldt. dat, naar eeest thans wordt be
kend gemaakt, 'n groot Deensch bedrijf is be
gonnen met de fabricage van een nieuwe
soort synthetische rubber en men is thans zoo
ver, dat er een regelmatige, rendabele pro
ductie plaats heeft. Het bedrijf in kwestie
maakte vroeger sojakoeken en beschikte in
verband daarmee over een alkali-installatie,
terwijl het tevens het eenige Deensche bedrijf
was, dat chloor maakte. Daarom heeft men
zich, toen de normale productie teneevolge
van gebrek aan grondstoffen onmogelijk was
geworden, voor dit nieuwe product, dat Aety-
lan genoemd wordt, geinteresseerd. Behalve
groote hogveelheden chloor heeft men voor de
productie o.a. alcohol, kaoline, zwavelzure
natron en zwavel noodig. Tot dusver is deze
synthetische rubber hoofdzakelijk gebruikt
om er schoenzolen en transportbanden van te
maken. terwijl proefnemingen met fietsban-
den van Aetylan betrekkelijk gunstige resul
taten hebben opgeleverd.
GEHEELE SOVJET-UNIE ONDER
MILITAIRE DICTATUUR.
(V.P.B.). Uit een overzicht dat door een
kortelings uit Sovjet-Rusland naar Amerika
teruggekeerden Pool in een New-Yorksch blad
wordt gepubliceerd, blijkt dat de Sovjet-Ume
tegenwoordig in haar geheel op een wijze
gemilitariseerd is, zooals dat in de andere
landen van Europa nog niet is voorgekomen.
Mannen en vrouwen van 15 tot 60 jaar zijn
deels. voor het leger, deels voor den hulp-
dienst, deels voqr de luchthescherming gere-
quireerd er^ alien onder militair commando
gesteld. Er bestaat niets meer in het parti-
culiere leven, dat niet aan militaire controle
is onderworpen. Zelfs de verstrekkir.g van
distrihutiekaarten voor levenstniddelen en
kleeren is van militaire toestemming afhan-
kelijk en al net eender is het met de verhui-
zing in een bepaalde wijk, ja zelfs in een
zelfde huizenblok gesteld. Aan kleeding en
schoeisel bestaat een nijpend gebrek. De prijs
voor brood, vleesch en boter is zeer gestegen.
Vooral onder de duizenden vluchtelingen uit
de door Duitschland en zijn bondgenoot be
zette gebied heerscht nood en ellende.
BRITSCH ESKABER UIT GIBRALTAR
VERTROKKEN.
Het pantserschip „Nelson", twee vliegkamp-
schepen en vier torpedobooten hebben volgens
Afip, de haven van Gibraltar verlaten in de
richting van de Middellandsche Zee.
Verder zijn een kruiser en 4 torpedobooten
vertrokken met bestemming naar een Engel
sche haven waar zij verdere herstellingen zul
len ondergaan.
De ..Illustrious" en een kruiser bevinden
zich nog te Gibraltar, waar de averij hersteld
wordt, die zij opliepen tijdens een zeegevecht,
dat onlangs op de Middellandsche Zee plaats
vond.