Ter Neuzensche Courant
Strijd en Overwinning
Binnenland
Buiteniand
No. 10.275
Vrijdag 3 October 1941
TWEEDE BLAD
FEUILLETON
Dr. Burmesters
VAN
H.H. KANTOORHOUDERS
worden verzocht het abonnementsgeld over
het 3e kwartaal 1941 van de Ter Neuzensche
Courant, spoedig in te zenden. Btj terug-
ontvr ,st van eene onbetaalde kwitantie zal
onmiadeilijk de toezending van het blad wor-
den gestaakt.
DE U3TGE1EFSTER.
|)E ABONNE S VAN HET
GEILLUSTREERD ZONDAGSBLAD
die het blad per post ontvangen, worden ver
zocht, hun abonnementsgeld spoedig in te
zenden, daar er anders over beschikt wordt
met verhooging van 15 cent.
DE UITGEEFSTER.
TOT 1 MEI MAG MAXIMUM 10 UUR PER
DAG EN 55 UUR PER WEEK WORDEN
GEWERKT.
Evenals in het vorige winterseizoen heeft
de secretaris-generaal van sociale zaken ook
voor de winterperiode 1941/1942 een regeling
vastgesteld. welke de mogelijkheid sohept
verloren gegane arbeidsuren in te halen, wan-
neer ten gevolge van de verduisteringsvoor-
sdhriften korter dan 48 uur per week moet
worden gewerkt. Deze regeling komt hierop
neer, dat, met uitzondering van de bouwbe-
drijven, het aan ondememingen in alle ge-
meenten des rijks is toegestaan, als compen-
satie voor de beperkingen, die de verduiste-
ringsvoorschriften met zich brengen, in het
tijd'vak tusschen nu en 1 Mei 1942, langer dan
*8% uur per dag en 48 uur per week in fabrie-
ken -en werkplaatsen te doen werken. De
werktijd mag evenwel niet meer bedragen dan
10 uur per dag en 55 uur per week, terwjjl
de dagelijksche werktijd in zijn geheel gelegen
moet zijn tuschen een half uur voor zonsop-
gang en een half uur na zonsondergang.
Dit half uur voor zonsopgang en na zons
ondergang is speciaal bedoeld voor eventuee-
len voorbereidings- en opruimingsarbeid. De
vooirscbriften voor de verduistering blijven dus
onaangetast.
Op de algemeen erkende christeljjke feest-
dagen mag geen arbeid worden verricht en
deze dagen mogen niet worden opgenomen
in de berekening van de in te halen arbeids
uren.
BoVendien streeft de regeling naar een. zoo
sterk mogelijke beperking van het aantal in
te halen uren. Vandaar dat bepaald is, dat
in de wintermaanden de werktijd niet meer
ingekort mag worden dan noodzakelijk is.
In bet algemeen zullen de districtshoofdem
der "arbeidsinspectie niet hun goedkeuring
hechten aan een werkrooster, wanneer de
groote dagelijksche tusttijd in de perioden
van korter werken op meer dan een half uur
(het wettelijk minimum) is gesteld.
De vergunning geldt uitsluitend voor arbei-
ders van 16 jaar of ouder. 'Het geval kan zich
voordoen, dat de compensatieregeling voor
een fabriek geen waarde heeft, indien niet ook
de jeugdige personen beneden 16 jaar daarin
worden betrokken. In een dergelijk geval zal
men zich kunnen wenden tot het districts-
hoord der arbeidsinspectie voor een bijzon-
dere vergunning. Wordt deze vergunning ver-
leend, dan zal daaraan in elk' geval de voor-
waarde zijn verbonden, dat in 3 weken niet
langer dan 144 uren wordt gewerkt. De op-
lossing zal dus hier moeten worden gevonden
door tijdelijk meer jeugdige arbeiders beneden
16 jaar aan te nemen, die afwisselend langer
dan 8% uur per dag werken.
Voorts wordt er nog aan herinnerd, dat, in
dien, krachtens de thans voor den winter
1941-1942 vastgestelde regeling langer dan
8% uur per dag wordt gewerkt, ingevolge
het werktijdenbesluit volstaan kan worden
met het geven van uur rust, telkens na
ten hoogste 5 uur arbeid. Overigens behoeft,
op grond van de arbeidswet, bij het volgen
van een normale werktijdregeling, de na 4%
uur arbeid te geven rusttijd niet meer dan
een half uur te bedragen.
Het bouwbedrijf valt buiten de geheele rege
ling, omdat daar 's winters steeds korter
wordt gewerkt dan 48 uur, zoodat er -geen
reden is om deze branche in een met het oog
op de verduistering getroffen voorziening te
doen deelen.
Bij de opstelling van vorenstaande regeling
is gebruik "gemaakt van de ervaringen, die
met het winterseizoen 1940-1941 zijn opge-
daan. Zoo is thans de mogelijkheid geschapen
dat de „verleturen" getaeel worden ingehaald,
hetgeen ten vorigen jare niet het geval was.
Een ander verschil ligt in de omstandigheid,
Roman van HANS HIRTHAMMER
(Nadruk verboden)
10
Een plotselinge ingeving volgend, haastte
hij zich naar het station om naar de reiskos-
ten te informeeren. Het bleek, dat bij nog
een paar pfennig over- zou houden, als hij dit
laatste gedeelte van zrjn tocht per trein af-
legde en het volgende oogenblik hield hij het
kleine grijze stukje karton in zijn hand, met
brandende oogen steeds weer den opdruk
lezend „Dresden-Berlijn (Anhalter Station)".
Het leek'hem onbegrijpelijk. dat hij nu nog
maar door de controle behoefde te gaan om in
den trein te stappen, die hem in een paar uren
naar de hoofdstad zou brengen, zonder dat
er iets meer van hem verlangd werd dan dat
hij rustig in een hoekje van de coupe zou blij
ven zitten.
Het eentonige, vlakke landschap buiten
ging gedeeltelijk schuil achter een gordijn van
regen. Bij vlagen sloegen de druppels tegen
het couperaam en dat gaf hem een behaag-
lijk gevoel van .zich geborgen te weten.
Hij nestelde zich dieper in zijn hoekje en
stak een sigaret op. Ja, nu was er reden tot
voldoening, nu had hij het tot stand gebracht.
Direct na zijn aankomst zou hij zich in Dahlem
met dr. Gerold in verbinding stellen en dan
kon hij zijn nieuwe leven onmiddellijk be-
ginnen.
Ach, Marlene ten het circus! Zoodra de eer-
ste voorbereidingen achter den rug waren,
zou hij hun het noodige reisgeld sturen, zoo
dat op Zaterdagmiddagen na 1 uur niet mag
worden gewerkt. Hierbij wordt echter reke-
ning gehouden met de mogelijkheid, dat dit
voor sommige ondernemingen overwegende
bezwaren kan opleveren. Wanneer zich zulk
een geval voordoet, kan men zich voor het
verkrijgen van een 'oij-zondere vergunning tot
het districtshoofd der arbeidsinspectie wen
den, doch men dient er rekening mede te hou
den, dat deze niet dan bij uitzorldering en in
zeer bijzondere gevallen zal worden verleend.
Wanneer ondememingen, op grond van de
hier weergegeven voorschriften overgaan tot
het maken van een herziene werktijdregeling,
dan moet deze eerst in drievoud worden toe-
gelzonden aan het betrokken districtshoofd
van de arbeidsinspectie. Pas wanneer een
dezer exemplaren, voorzien van de goedkeu
ring van het districtshoofd door de onder-
neming is terugontvangen, mag tot invoering
der werktijdregeling worden overgegaan. Dit
exemplaar moet naast de arbeidslijst of den
rooster hangen, zoolang van de daarop ver-
melde werktijdregeling gebruik wordt ge-
maakt.
ZW1ARTE HANDEL IN SMEEROLIeN
EN VETTEN.
Aan een bericht van het A.N.P. ontleenen
wij het volgende;
Een ambtenaar van den centralen crisis-
controledienst, die naar aanleiding van en
vermeende clandestiene levering een onder-
zoek bij een finma in Noord-Holland' instelde,
trof alidaar o.a. een vat van 100 1 witte olie
aan, dat zonder vergunning van het rijks-
bureau voor aardolieproducten door een finma
in Friesland was geleverd. (Bij het onderzoek
bleek, dat de factuur, w^lke was gedateerd
op 26 Mei 1941, met groene inkt was geanti-
dateerd op 26 Mei 1940. Aangezien het be-
kend was, dat de directeur van de Friesche
firma de gewoonte had met groene inkt te
schrijlven, mocht worden aangenpmen, dat de
wijziging in den factuiurdatum door dezen
was aangebracht. Bovendien bleek, dat het
boekingsnummer der factuur veranderd was
van 155 in 201a, waaruit kon worden afge-
lei<k dat er een serie speciale facturen moest
bestaan. Vervolgens kon uit de beschikbare
administratieve gegevens worden vastgesteld,
dat de Friesche firma ^iog andere leveringen
zonder vergunning had gedaan en dat ook
hoogere prijlzen warp a berekend dan was ge-
oorloofd. Nog was bij een onderzoek bij een
firma in Zuid-Holland gebleken, dat zij aan,
de Friesche firma zonder vergunning een
hoeveelheid vervuild consistentvet had ge
leverd, die deze verimoedelijk tot andere pro-
duicten zou hebben verwerkt en daarna
wederom zonder vergunning zou hebben ver-
kocht. "Om al 4eze redenen werd huiszoeking
gedaan bij den directeur in Friesland. Ver-
schillende Ibezwarende papieren werden in
beslag genomen.
De directeur moest tenslotte toegeven, dat
hij een dubbele administratie voerde. Bij on
derzoek werd een map gevonden, inhoudende
230 facturen, welke alle betrekking hadden
op frauduleuize leveiingen, en er werd nog
eten tweede map aangetroffen .met een aan
tal facturen, alie gedateerd 14 September
1940, dus 2 dagen. voordat de gewijzigde dis-
tributieregeling van kracht werd, hoewel
later kon worden vastgesteld, dat deze leve
ringen na 14 September 1940 hadden plaats
gevonden.
Een staaltje van brutaliteit is de volgende
instructieve circulaire aan de klanten:
,,Gezien de groote controle verzoeken wij
u, het bedrag, hetwelk wij u factureerden
voor levering buiten toetwijzingen om afzon-
derlrjk over te maken op de rekening van een
anzer firmanten, n.l. "(volgj. naam en adres,
beneverts gironummer). Over de rest dispo-
neeren wij gewoon per kwitantie van ohze
firma. De doorslagfactuur van de levering
in den vrijihandel kunt u wel vernietigen en
tevens de op deze zaak betrekkende hebbende
correspondence, daar men bij ons hiervan ook
niets vindt. Onze fabricaten mogen zij ge-
rust zien, daar u dit oude voorraad kunt noe-*'
men Van voor 14 September 1940 of leverin
gen op toewijzingen van het rijksbureau ont
vangen,
Een gewaarschuiwd mensch geldt voor twee
en u kunt, indien u liand^lt. zooals wij ver
zoeken, met een gerust geweten de beeren
controleurs, indien deZte eens mochten komen,
afwacht«n."_
BEDRIJFSGROEP TEXTIELINDUSTR1E
INGESTELD.
In de Woensdag verschenen Staatscourant
is opgenomen een beschikking van de orga-
nisatie-commissie (commissie-Wolterson)- be-
treffende de organisatie van de textielindus-
trie. Hierbij wordt ingesteld als uitjsluitende
vertegenwoordigster uit vakoogpunt van haar
tak van bedrijf de bedrijfsgroep ..textiel-
industrie" behoorende tot de hoofdgroep In
dustrie". v
De .bedrijfsgroep, waarvan bet secretariaat
gevestigd is te 's Gravenhage, is onderver-
deeld in tien vakgroepen. De beschikking is
Woensdag in werking getreden.
dat zij niet langer in dat nest zouden behoe-
ven te bljjven.
Hij zou haar nu pas gelukkig kunnen
maken, Marlene, ja, alles zou hij -doen om
haar het verleden zoo spoedig mogelijk te
doen vergeten. Hij zou nu eindelijk al haar
bescheiden wenscben. kunnen vervullen, zij
zou weer jong worden en opnieuw leereti
lachen.
Hoe mooi was het leven nu, hoe goed was
alles toch weer terecht gekomen!
Lorenz Burmester verzonk in een mijmering
,en liet faet verlteden aan zijn geestesoog voor-
bij trekken. Waarlijk, het noodlot had hem
niet gespaard. Zijn moeder'was reeds gestor-
ven voor hij nog in staat was geweest haar
beeld goed in zich op te nemen en haar op-
volgster had zich niet de minste moeite ge-
geven het kind voor zich te winnen. En hoe-
veel strijd had liet later niet gekost voor zijn
vader zich eindelijk iiet overhalen hem naar
het gymnasium te sturen! Als oom Gottlieb
het niet voor hem had opgenomen en een em-
stig woord met zijn vader had gesproken, dan
zou zijn vurigste wensch zeker nooit in ver-
vulling zijn gegaaiP Maar oom Gottlieb stierf
kort voor Lorenz zijn einddiploma van het
I gymnasium mee naar huis bracht en daarop
wolgde een zeer onaangename polemiek met
zjjn vader. Het resultaat hiervan was, dat de
jonge Lorenz Burmester op zijn eigen houtje
naar de universiteitsstad verhuisde.
De zes jaren, die daarop volgden, waren
vol van teleurstelling, honger en strijd ge
weest, maar de beioonmg was tenslotte niet
uitgebleven. Zijn doorzettingsvermogen, de
verbeten vastberadenfleid waacmee hij steeds
weer alle moeilijkheden het hoofd wist te bie-
den, zijn buitengewqpe belangsteiling voor de
studie, waaraan hij zich gewijd had, dat alles
had hem zijn doel doen bereiken, het doel,
waarvoor hij zijn jeugd en genoegens had op-
geofferd.
Als jong assistent begon hij zijn lcopbaan
in .een kliniek te Munchen. En toen was er
plotseiing een meisje, Marlene, ill zijn leven
gekomen. Ach ja, hij had tot op dat oogen-
WERKSCHOENEN EN KINDEKSCHOENEN j
GAAN VOOR BIJ DE TOEWIJZING
VAN SCHOENENBONNEN.
Vele zijn de gestelde vragen en gemaakte
opmerkingen in verband met de distributie
van- schoenen.
Dat sommigen geen antwoord ontvangen
op hun schriftelijk ingediend verzoek blijkt
steeds tot oorzaak te hebben, dat de aan-
vragers zich niet houden aan het gegeven
voorschrift, aanvragen uitsluitend in te die-
nen vddr den tienden van elke maand bjj den
plaatselijken distributiedienst van de gemeen-
te, waar de aanvrager woont. Verzoekschrif-
ten welke worden ontvangen in de periode
liggende tusschen den tienden en den eersten
van de daaropvolgende maand kunnen in geen
geval in behandeling worden genomen. Nog
anderen klagen over het ontvangen van een
onbevredigend antwoord, Alle verzoeksehrif-
ten worden nauwkeurig nagegaan en indien
het duidelijk is, dat de aanvrager een paar
schoenen dringend noodig heeft wordt dan ook
zoo mogelijk een schoenbon verstrekt.
Het begrip dringend noodig is uiteraard
een betrekkelijk begrip. Men dient echter te
begrijpen, dat de schoenenproductie aanmep-
kelijk minder is, dan in normale tijden. De
import van leder staat stil, zoodat de fabri-
kanten voor de productie van schoenen uit
sluitend zijn aangewezen op leder van inland-
sche runderen, dat kwalitatief ver achter-
staat bij het ge'importeerde product. Tenge-
volge van de inkrimping van den veestapel is
ook de hoeveelheid beschikbaar inlandsch
leder kleiner.
De gemeenten "ontvangen elke maand naar
verhouding van het aantal iutvoners een
zeker aantal schoenenbonnen.
Volgens de instructies komen het eerst voor
bonnen in aanmerking degenen, die op voor-
sd»rift van hun arts orthopaedisch schoeisel
noodig hebben. Aangezien dit percentage zeer
klein is, legt genoemde categorie vrijwel geen
gewicht in de schaal. Na deze kleine groep
komen in aanmerking degenen, die werk-
schoenen noodig hebben, daarna kinderen tot
17 jaar, vervolgens degenen, die kunnen aan-
toonen geen bruikbaar paar schoenen meer te
hebben of slechts eten paar, dat noodzakelijk
gerepareerd moet worden en tenslotte de
overige aanvrage'rs. Van deze laatsten vallen
degenen af, aan wie volgens aanteekening op
de stamkaart reeds een schoenenbo'n werd ver
strekt.
VERVOERVERBOD VAN KIPPEN
EN EENDEN.
In de ..Staatscourant" is opgenomen een
besluit van dpn Secretaris-Generaal van
Landbouw en Visscherij, waarin artikel 13
van het Crisis Pluimveehouderijbesluit 1938
als volgt wordt gewijzigd:
l../,,Het vervoeren en doen vervoeren van
kippen en eenden, met uitzondering van kui-
kens, en het voorhanden of in voorraad heb
ben van kippen en eenden, met uitzondering
van kuikens, en van kalkoenen en ganzen, is
verboden.
2. De verbodsbepalingen, gesteld in het
eerate lid, gelden niet ten aanzien van het
vervoeren, doen vervoeijen en voorhanden of
in voorraad hebben van kippen en eenden,
met uitzondering van kuikens. indien desge-
vorderd wordt aangetoond, dat deze, hetzij in
Nederland op rechtmatige wijze zijn uitge-
broed, hetzij op rethtmatige wijze met inacht-
neming van het bepaalde in de Pluimveewet
en de ter uitvoering daarvan "genomen maat-
regelen zijn ingevoard, en ten aanzien van het
voorhanden of in voorraad hebben van kip
pen en eenden, met uitzondering van kuikens,
en van kalkoenen en ganzen, indien en voor
zoover de door den directeur-gerieraal van de
Voedselvoorziening te stellen regelten worden
in acht genomen.
3. De verbodsbepalingen, gesteld in het
eerste lid, gelden niet ten aanzien van het
voorhanden of in voorraad hebben van kal
koenen en ganzen gedurende het tijdvak, aan-
vangende met ingang van den dag van in-
werkingtreding van dit besluit en eindigende
met ingang van den lsten Januari 1942.
VERGOEDING INGELEVERDE METALEN.
De Staatscourant bevat een besluit van
den secretaris-generaal van handel, nijver-
heid en scheepvaart, waarbij wordt bepaald,
dat de uitbetaling van de vergoedingen voor
ingeleverde metalen op 31 December 1941
moet zijn geeindigd.
DE GEZINNEN VAN IN HET
BUITENLuAND VERTOEVEND
MARINEPERSONEEL.
De vereeniging ,,Onze Vloot" vestigt de
aandacht van de gezlnnen, waarvan de echt-
genooteu of kostwinners zich in dienst der
Nederlandsche marine buiten Nederland be-
vinden en wier spaargelden als ,,vijandelijk
vermogen" zjjn geblokkeerd, op de mogelijk
heid naar behoefte over deze spaargelden de
beschikking te verkrijgen. „Onze Vloot" ver
strekt op schriftelijke aanvraag hierover de
noodige inlichtingen en verleent geheel belan-
geloos de noodige assistentie en bemiddeling.
De betrokkenen doen goed bij hun aanvraag
om inlichtingen de op hun geval betrekking
hebbende gegevens in te sluiten. Het adres
van ,,Onze Vloot" is Surinamestraat 15 te
's-Gravenhage.
KINDEREN NAAR WURTEMBERG.
Met een extratrein zijn Woensdagmiddag
eenige honderden Nederlandsche kinderen naar
Wurtemberg vertrokken, waar zij zes weken
zullen verbiijven. In totaal zullen 650 kinderen
dien tyd daar doorlbrengen. De kinderen, die
te Zwolle op den trein gingen, waren afkom-
stig uit Groningen, Leeuwarden en Assen, te
Arnhem voegden zicfa kinderen uit Den Haag,
Rotterdam en Amsterdam bij hen en te Zut-
fen kwamen de kinderen uit Alimelo, Hengelo
en Enschede ertoij.
Deze reis was mogelijk gemaakt door het
Arbeitsbereich in den Niederlanden van de
N.S.D.A.P., Amt fur Volkswohlfahrt.
DE 8-IARIGE LEERPLICHT.
'Het hoofdbestuur van den Nederlandschen
Bond van Onderwijzers heeft, naar ,,De Bode"
mededeelt, den secretaris-generaal van het
departement van opvoeding, wetensphap en
cultuurhescherming verzocht bij de invoering
van de 8jarige leerplicht te willen bepalen,
dat de leerplicht eindigt:
a. wanneer de 8 leerjaren doorloopen zijn
in 8 jaren;
b. wanneer de leerlingen de cursus, in den
loop waarvan hij den 15jarigen leeftijd be-
reikt, heeft vollbraeht.
OPENING N.V.D.-TEHUIS VOOR
OUDE DAMES.
Te Dieren is het eerste tehuis voor oude
dames van den Nederlandschen Volksdienst
geopend, gelegen aan den Zutphenschen-
straatweg.
In dit tehuis kan ieder worden opgenomen
die zich hierVoor aanmeldt, ongeaoht het feit,
of de betrokkene veel kan betalen of weinig.
Ieder krijgt in het tehuis de beschikking over
een eigen slaapkamer, die volledig is ingericht,
zoodat eigen meubelen niet behoeven te wor
den medegebracht. De aanmelding voor op-
name kan ^eschieden bij den Nederlandschen
Volksdienst in Den Haag. Dit eerste tehuis
biedt ruimte voor ongevteer 20 dames. Op den
eersten dag waren reeds vier bewoonsters
aangekomen, die apgetogen waren over het
tehuis, waarachter een ongteveer 1% ha groote
tuin ligt, met prachtige gazons en bloeiende
rozenstruiken.
HET ONDEBWIJS IN HET DUITSCH.
Het Schoolblad betoogt, dat ook de leer-
stof der lagere school het achtste leerjaar
eischt en uit de overtuigieig, dat zoo dit leer
jaar niet wordt ingevoerd, de secretaris-gene
raal van onderwijs het tegenovergestelde zal
bereiken van wat hij beoogt: De zuiverheid
van onze taal voor het gevaar van Duitschen
invloed te behoedem.
Terecht zegt prof, van Dam: ,,Den invloed
kan men alleen weren of ten goede keeren, als
men zelf 't Duitsch kent".
Niemand zal durven beweren, dat men in
een half jaar of in een jaar een klasse zoo
ver zal kunnen brengen met het Duitsch, dat
deze leerlingen daarin een steun kunnen vin-
d«n tot het zuiver houden van onze taal. In-
tegendeel, wij hebben de overtuiging, dat, in
dit geval, indien dit nieuwe vak, ook al wordt
het gedurende drie uur per week onderwezen,
er toe zal leiden, dat er meer nog dan tot
dusve'r germanismen onze taal zullen binnen-
sluipen.
Krijgen wij dus den aqhtjarigen leerplicht
niet, -dan is een verplichte invoering, van
welke vreemde taal ook en dus zeker van
Duitsch, verspllling van tijcf, verspilling van
energie.
Er is nog een ander bezwaar, dat minder
gemakkelijk is op te lessen, nl.Waar haalt
men in zoo'n korte spanne tijds al de bevoeg-
den vandaan?
Wanneer men bedenkt, dat ons land 6991
scholen voor G. L. O. telt en men neemt Voor
It gemak maar aan, dat er daarom te min
ste 3500 zevende leerjaren zijn, dan ziet men,
dat men tenminste de beschikking dient te
hebben over 3500 bevoegden.
In 1939 waren 2028 onderwijskrachten in
het bezit van de acte L. Q. Duitsch bij het
G. L. O. werk.zaam, hetgeen slechts het 4h
deel is van het aantal, dat noodig zal zijn.
HET AANTAL NEDERLANDSCHE
GEMEENTEN.
Sinds 1 Januari 1940 is het aantal Neder
landsche gemeenten gedaald van 1054 tot
1034, hetgeen dus een vermindering betee-
kent van 20. In 1941 zijn tot nu toe 17 ge
meenten opgeheven en wel, in de provincie
Zeeland 5 (Schore per 1 Januari, Colijnsplaat
en Kats, Eede en St. Kruis per 1 April), Jn
Noord-Brabant 1 (Herpen per 1 April), "in
Utrecht 1, in Overijssel 1, in Noord-Holland
3 en in Zuid-Holland 6.
Het getal der 1034 gemeenten is thans over
de provincies als volgt verdeeld: Friesland
42, Groningen 57, Drente 34, Overijssel 53,
Gelderland 112, Utrecht 70, Noord-Holland
123, Zuid-Holland 173, Zeeland 101, Noord-
Brabant 151 en Limburg 118.
blik geen tijd gehad zich met de liefde bezig
.te houden was het dus sen wonder, dat
hij nu onmiddellijk in vuur en vlam raakte?
Nauwelijks echter was nij getrouwd, of daar
kwamen de zorgen in huis. Daar hij van zijn
geringe assistentensalaris niet behoorlijk kon
rond komen, was hij zelf een practrjk begon-
nen. Het verwachte succes bleef uit en daar
op begon een schier hopeloos heen en weer
trekken van plaats naar plaats. Steeds weer
een moedig, hoopvol beginnen. na korten of
langeren tijd gevolgd door een deprimeerende
reeks teleurstellingen, die tenslotte tot op-
geven dwongen.
Er lag een peinzende glimlach om Lorenz
Burmesters lippen, terwijl hij het verleden
aan zich voorbij liet -trekken. Dat alles was
nu geleden Een ander, een beter bestaan
wenkte hem. Het begin van een carritere, de
mogelijkheid zich te ontplooien, het doel, dat
hij zich gedroomd had, kwam in zicht...
Het landschap buiten veranderde geleidelijk,
de naderbij komende wereldstad weed meer
en meer merkbaar. Tuindorpen, fabriekster-
reinen en seinhuisjes gleden voorbij. Steeds
vaker stopte de trein bij voorstadstations,
steeds grooter werd het aanal reiziigers, merk-
waardige. buiteogewoon zelfbewuste men-
schen, die op luidruchtigen toon met elkaar
conVerseerden en van den stillen man in het
hoekje van de CQupe niet de minste notitie
namen. Uit hun gesprek bleek, dat zij in Ber
lin woonden, al was het Lorenz dan niet
altjjd mogelijk hun jargon geheel te volgen.
Hij voelde behoefte, dien menschen daar, in
wier midden hij voortaan zou leven, iets van
zijn plannen en hoopvolle verwachtingen te
ventellen, maar zijn tong was als verlamd van
verlegenheid.
Htet geraas der wielen van den vooitsnel-
lenden trein veranderde van rhythme, buiten
rijden de huizen zich tot steeds grootere blok-
ken aaneen, alles veranderde op angstwek-
kende wijze. En nu boorde de trein zich door
deze steenmassa been, over bruggen en via-
ducten, midden in het haft van de wereld
stad.
Een oogenblik stormde dit alles op Lorenz
Burmester toe, voelde hij zich beklemd door
deze verbijsterenden chaos van gebouwen,
auto's en menschen, maar toen hij zich door
de controle had gedrongen, ontwaakte zijn
trots over het volbrachte en bijna hardop, in
een plotseiing opwellende behoefte om hier-
aan uiting te geven, zei hij: ,,Ik hen in Ber
lin!"
Vlug en veerkrachtig liep hij de trappen af
naar den uitgang van het station, waar een
plattegrond van de stad zijn aandacht trok
Na lang zoeken vond hij Dahlem op de kaart
Voor vandaag was het eohter te laat om zich
nog naar Dr^Gerold te begeven, want daar
hij niet voldoende geld had, zou hij ook dit
laatste gedeelte van zjjn reis te voet moeten
afleggen en daar waren zeker nog eenige
uren mee gemoeid.
Lorenz be trad het stationsplein en plotse
iing bevond liij zich temidden van het intense
verkeer. Het oorverdoovende lawaai, -de files
van auto's, trams en bussen verwarden en be-
dwelmden hem dermate, dat hij een oogen
blik moest blijven staan. Maar reeds de vol
gende minuut klemde hij zijn tasch vaster
onder den arm en liet hij zich door den onaf-
gebroken stroom van voetgangers vocctdrij-
ven, doelloos in het .gewirwar van straten en
pleinen.
Zijn oogen werdten niet moe alles in zich op
te nemen. De gigantische bouwwerken... de
uitstallingen in de etalages... de duizenden
verschillende gezicht.en der voorbijgangers...
de verkeerssignalen bij de straatkruisingen...
de opflitsende lichtreclames alles was weer
zoo nieuw voor hem, zoo wonderlijk.
Hij kwam aan de Potsdammer Platz en
ondervond voor het eerst, dat Let Verre van
eenvoudig was in Berlijn een straat over te
steken. En terwijl hij zich verder in de rich-
ting van de Brandenburger Tor liet voortdrij-
ven, voelde hij, dat hij honger kreeg.
Zijn geheele bezit bestond uit vjjfentwintig
pfennig. Hij ging een bakkerswinkel hinnen
en kocht wat brood. Hier of daar zou hij wel
een bank vinden, waar hij kon gaan zitten...
BERLIJN OVER DE REDE VAN
CHURCHILL.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De laatste rede van Churchill wordt in
Duitsche politieke kringen in zoo verre inte-
ressant genoemd, dat zij opheldering geeft
over de militaire en politieke situatie van
Engeland, opheldering, die Duitschland
slechts versterkt in- zijn vertrouwen op de
overwinning en die de opvatting versterkt,
dat Engejand een stellig einde tegemoet gaat.
Feitelijk is deze rede, zoo wordt daar ver-
klaard, een mengeling van onwetendheid ten
aanzien van de politieke en militaire posities
van Duitschland en verlegenheid tegenover
het eigen volk.
In het middelpunt staat de poging, het Efl-
gelsche volk er een soort verkl'aring voor te
geven, waarom Engeland nie.t voornemens is
de Sowjets meer te helpen. Tot deze opvat
ting komt men in kringen alhier op grond
van den als essentieel opgevatten zin, welke
luidt: ,,In velerlei opzicht gelijken de proble-
men, waar wij thans tegenover staan, op die,
waar wij verleden jaar tegenover geplaatst
Waren, toen wij met bloedend hart gedw'on-
gen waren bijv. te weigeren, de laatste nog
resteerende jachteskaders naar Frankrijk te
zenden, aangezien daarvan onze geheele
weerstandskracht afhankelijk was." Uit dezen
kernzin spreekt een voor het Engelsche volk
en voor de Sowjetunie opgesteld pessimisme,
teneinde in zekeren zin van te voren al een.
weigerend antwoord te geven op de eischen
van Moskou.
Voor welingelichte Duitsche kringen is het
aan geen twijfel onderhevig, dat Moskou het
zenden van een expeditiecorps heeft geeischt,
onverschillig of dit aan het Kaukakisehe of
aan een ander front in den strijd zou worden
gefbracht. Het daarop door Churchill gege
ven antwoord is, naar men in deze Duitsdhe
kringen verklaart, ook in zoo verre interes-
sant, dat hij voor de eerste maal de ondeug-
delijkheid van het Engelsche landleger toe-
geeft met de opanerking, dat het een kleine,
onbelangrijke eenheid betreft, zonder bijzon
dere militaire ervaring.
Churchill had deze bekentenis volgens de
Duitsche opvatting eigenlijk moeten aanvul-
len met de mededeeling, dat oon die reden een
militaire ondersteuning van welken aard ook
voor Sowjetrusland niet in aanmerking komt.
Dit schijnt, naar mem in het Dij zonder in het
licht stelt, het kernprobleem te zijn van zijn
redevoering.
Wanneer Churchill zeer positieve mededee-
lingen doet over de beweerde vermindering
van de Britsche scheepsverliezen, geeft men
in politieke Duitsche kringen zonder meer
toe, dat inderdaad de laatste maanden min
der scheeipsruimte tot zinken is gebracht dan
in de daaraan voorafgaande. Dit feit moet
echter niet worden toegeschreven aan den
Engelschen afweer, maar aan de omstandig
heid, dat het scheepsverkeer naar Engeland
in. het algemeen met 50 pet. achteruit is ge-
gaan, omdat een groot deel van de gcheeps-
rpimte onttrokken is aan het Engelsche be-
drrjifsleven en wordt gebruikt voor andere
doeleinden.
Hierbij kan het volgens Duitsche opvat
ting volkomen onverschillig zijn, of deze ver
mindering te wijten is aan de actie van duik-
booten en vliegtuigen, of aan andere initia-
tieven. In ieder geval echter zal, hetgeen
men in dit verband vooral naar voren brengt.
Chyrchill ook ten aanzien van zijn optimis-
tische mededeeling wel wat anders leeren.
zoodra de Duitsche communiqutes over de
cijfers van tot zinken gebrachte schepen uit-
komen.
In kringen van de Wilhelmstrasse wijst
men ter karakteriseering- van de rede van
Churchill er ook op, dat de politiek van En
geland ten aanzien van de Sowjetunie is ge-
grond op de -triomfantelijke bewering, dat
Engeland een Europeesch zwaard heeft ge
vonden, dat het een rustpaus geeft en de
mogelijkheid van een geintensifieerde bewa-
pening. Dit standpunt is in enkele maanden-
ook volkomen veranderd, aangezien Churchill
bet thans essentieel moet noemen, den Sow-
jetbondgenoot al het Engelsche oorlogsmate-
riaal, dat maar beschikbaar is, ter beschik
king te stellen om hem maar in staat te stel
len nog tegenstand te bieden. Uit de bewa-
peningspauze is dus een zoodanige belasting
van het Engelsche oorlogspotentieel gewor-
den, dat Churchill reeds aali den noodrem
trekt.
DE INNEMING VAN PETROSKOI.
Over het verloop van den strijd verneemt
het D.N.B. van officieele Finsche zijde o.m.
het volgende:
Nadat de Finsche troepen Orae hadden in-
genomen, werd de achtervolging in <fe rich-
ting van Syvaeri voortgezet.
Andere Finsche eenheden vemietigden op
16 September vijandelijke strijdkrachten tus
schen Aunaes en Perae. Nu waren de Fin-
nen in den rug gedekt en op 18 September
Eensklaps bleef hij verschrikt staan, zoo
dat een paar haastige wandelaars vluchtig
naar hem omkeken. Stel je' voor, dat hij mor-
gen dr. Gerold nog niet aantrof. Dat hij nog
niet van de reis terug was, of zoo... Ach wat,
onzin! Zelfs, wanneer dat onverhoopt het
geval modht zijn, zou hij de menschen in de
kliniek toch zeker van zrjn komst op de
hoogte hebben gesteld. Dwaasheid om zich
daar ongerust over te maken. Morgen om
dezen tijd zou hij reeds in zijn nieuwen werk-
kring zijn ingewijd.
Maar toen Lorenz ergens op een hoek een
telefooncel ontdekte, vermocht hij toch geen
weerstand te bieden aan den wensch zich
zekerheid te verschaffen. Hij ging het glazen
huisje bininen, bladerde in Let telefoonboek
en vond na lang zoeken het gewenschte num-
mer. De bediening van het toestel leverde
nogal wat moeilijkheden op. Hij las eerst
zorgvuldig de aanwijzingen door, alvorens
zijn laatste tien pfennigstuk te offeren.
Dan wachtte hij. Zijn hand, waarin hij dd
hoom hield, beefde. Het eentonige gezoem
van het pauzeteeken verwarden hem.
Plotseiing klonk in de verte een stem, maar
Lorenz. verstond niet, wat deze zei. ..Spreek
ik met de kliniek van dr. Gerold in Danism'?"
vroeg (lij, terwijl het hart hem "in de keel
klopter
,,Nee, hier is de proeftuin van de Land-
bouwwinterschool. Dan bent u verkeerd ver
bonden."
Lorenz staarde verbijstei'd naar het toestel,
terwijl zijn hand de hoorn nog steeds omklemd
hield. Het was hem, alsof er een wonder
moest gebeuren, alsof dr. Gerold rich toch
nog zou melden. ,,...Met dr. Gerold, Dahlem.
Met wien? Ah, dr. Burmester. prachtig!
Ik wacht al op u. Goed aangekomen, ja Uit-
stekend, komt u zoo gauw mogelijk hierbeen.
Wij zitten tot over de ooren in het werk en
kunnen u dus geen minuut langer missen
dan noodig is...!"
(Wordt vervolgd.)
