Feuilleton-vertellingen
Dam- en Schaakrubriek
Voor de Huisvrouw.
Landbouwberichten
BRABANTSCHE BRIEVEN.
SCHAJKEN.
DAMMEN.
BEMESTING VAN OUDEN EN NIEUWEN
GROND.
plaatselijken distributiedienst tegen losse
distributiebonnen. Deze losse bonnen kunnen
vervolgens op de gebruikelijke wijze op op-
plakvellen bij de distributiediensten worden
ingeleverd.
Met nadruk wordt er de aandacht op ge-
vestigd, dat de Wehrmachtmarken zelf niet
op de opplakvellen mogen voorkomen. De
geldigheidsduur van de Wehrmachtbezug-
seheine en de Webrmachtmarken is onbe-
perkt, zoodat deze bescheiden steeds kunnen
worden ingewisseld.
Ulvenhout.
Auni co,
Zomerregen!
Den ganschen Za-
terdag was donker.
In den vroegen mer-
gen, als ik mee de
mannekes 't land op-
trok, dan suiselde
heel den buiten van
't overdadige water,
dat wemelde over de
weareld.
De duistere loch-
ten hongen laag over
d'akkers. Ze flierden,
lijk dunnen, zwarten
amoor van de enders. Zoo wijd ge zien kost.
Ze jaagden over den donkeren boschkam, over
de zwartblihkende Mark, over de zwaarrie-
kende velden en over 't gebogen koren. Over
ons dorpe ook, dat daar stillekes en gelaten
verdoken lag achter 't hooge zomergewas
en heimelijk scheen weg te drijven onder den
donkeren wolkensmoor, in de malsche water-
stuivings.
D'n Eeker rilde onder z'n natte kieltje, dat
mee donkere plekken aan z'n botten begost
te kleven. Z'n rattensnoetje glom. De twee
wit-verschoten wenkbraauwen piekten fel
onder 't gegolfde randje uit, van 'n toddeke
dat ooit wel 'ns 'nen deukhoed was gewist.
,,Koud? Eeker?"
,,N-n-n-niks, horre", rilde n-ie. Dre HI
hoefde-n-ik nlks te vragen; die beweerde:
't zal nou lekker zijn in de Mark, opa!"
„Ja, jonk. Mee zoo'n weer is 't kustelijk
zwemmen!" Dan rende-n-ie veuruit, trok
onderwijl den kiel al over den kop, knoopte
de galjgen los en 'n telleke later stond ie,
daar in de verte als 'n blanken jongen in den
donkeren mergen, naakt op den leuning van
't boogbrugske, klaar veur den duik in
malsche mergenwater, die daar wegklokt
tusschen de boterblommen, de eigeele dotters
en den wilden zuring.
Dunner flierden de lochten uit malkaar.
Zwarte dradensmoor trokken uiteen. Eh
daar, waar 'k de zon zocht, dreef 'n melk-
glazen schijf achter de dunne wolkslierten.
'n Kleer, kristallijnen licht glee zachtkens
over den natten mergen. D'n dag gong even
open; de weareld wierd wijer.
,,'t Gaat kleeren, baas".
„Korikelefoes, Eeker; zie daar, ten wes-
ten!''
Daar wemelde 't „roet" van regennevels in
vage wolkpartijen, dichter en dortkerder,
torenhoog. „Dit houwen we vandaag ,jonk!"
„Zou 't, ja?"
,,Jaja, 'k ben zeker!"
Scherp slisten onze stappen langs 't nat
gewas van d'akkerpaaikes.
Bij iedere windvlaag roosch 't hooge koren
deur de stille1 vroegte. Malsch piekten de
wester aan oewen natten kop. Dan viel 'nen
wolk leeg in vette druppen, die kwakten op
't geblaart; die soms plensden in oewen nek
en koud kietelden over oewen rug. 'Nen slag
van den kerktoren plompte neer, in den zach-
ten droesem van den bojem; zong golvend
na, in 't nakke Niks; huiverde over oew ziel
die in deuzen milden mergen openstond als
'n witte blom, bepeerld van hemelwater.
Dan hoorden we, wijdweg deur 't ritselende
watergewemel, dat vezelde deur de stille
ruimte, 't zompen van dravende pebrdenhoe-
ven. Evenkes stonden we dan verrast. Daar
Oolle-systeem.
Met deze opening heeft de vroegere Bel-
gische kampioen Oolle, die de oudere of oud-
leden van de Temeuzensche Schaakclub zich
nog goed zullen herinneren, daar hij vele
malen als gast in hun midden was, vele suc-
cessen weten te behalen. De hier volgende
partij (uit het tournooi te Nizza 1930) besloot
hij met een prachtige offercombinatie.
Wit: E. Oolle. Zwart: J. O. Haulon.
1. d4d5 d7d5
2. Pgl—f3 Pg8—f6
3. ei2e3
Deze opening heeft dus niets met dame-
gambiet te maken, omdat de zet c4 achter-
wege blijft. Wit sluit zijn dame-raadsheer
in, maar dit is slechts tijdelijk.
3. c7c5
Nu had Zwart Rf5 kunnen spelen. Speelt
Wit dan 4. Rd3, dan heeft Wit na 4. Rd3
niet veel last met zijn ontwikkeling. Na 4.
e6. 5. Bf5: ef5: staat Zwart er niet slecht
voor, waarschijnlijk is het voordeel van de
open e-lijn het nadeel van de dubbelpion
waard. Echter is er voor Wit na 3. Rf5
nog de mogelijkheid 4. c4, e6. 5. Db3, Dc8. 6.
Pc3, c6 en dit is een variant van de Slavische
verdediging van het damegambiet. De zet
Rf5 laat Wit niet meer toe het echte Colle-
systeem te spelen. Wanneer Zwart op de
2e zet e6 gespeeld had inplaats van Pf6, dus
zijn raadsheer ingesloten had, dan kan Wit
het altijd doen.
4. c2c3
We hebben nu de typische pionformatie
van deze opening n.l. c3d4e3.
Met 4. dc5: zou Wit het Zwart gemakkelijk
maken. Er volgt 4. e6 en wanneer Wit de
pion gaat verdedigen komt hij in moeilijk-
heden.
4. e7e6
4. c4 zou ook kunnen. De bedoeling
van Wit in deze opening is, om na voldoende
voorbereiding (Rd3 en iPbd2), e4 door te zet-
ten. Wit zou dan gedwongen worden zijn
raadsheer naar o2 te ontwikkelen. Maar
meestal verdient het geen aanbeveling om in
de opening met een pion het midden van het
bord te overschrijdpn.
5. Rfl—d8 Rf8d6
Nu zou 5. c4 verkeerd zijn wegens Rc2
en Wit heeft een mooie open lijn voor zijn
raadsheer.
6. Pbld2 Pb8d7
Evenals Wit, wil ook Zwart zijn e-pion
naar voren brengen.
7. 0—0
IZiwart behoudt gemakkelijker gelijk spel,
wanneer Wit nu op de 7e zet e4 speelt.
7. 0—0
8. Tfl—el Tf8e8
In een partij LandauBook (Kemeri 1937)
galoppeerde Drd IH, moedemaakt, deur den
stagen regen, over den dras van de verdron-
ken wei. We hoorden Bles blazen, den Dr6
lachen. We hoorden hoe ie mee de platte
hand kletste op de natte huid van 't onge-
zsLalde peerd, dat hinnekend genoot van deu
zen regengalop waarbij de hooge biezenknop-
pen kietelden langs zijnen buik.
Daar namen ze 'nen breejen sloot, 't water
fonteinde, neee spoot onder BleS' hoeven van-
daan! Even later gong den sprong over 'n
koeienhek en den blinkenden knol zweefde
uit, boven den blaauwen doom, die over
d'ddrde hong.
„Da's rijen", fluisterde den Eeker. En z'n
lippen, blaauwig van de kou, bleven lachend
openstaan naar dieen kostelijken rit deur de
malschheid van den vfersch geschapen regen-
mergen, waarin mensch en dier, verbrand
onder de genadelooze akkerzon van de leste
weken, huilien zoeten zalf vonden veur de
moeigeblakerde huid.
In 'nen grooten boog had den Dre z!n peerd
naar de Mark gedreven en op 'n plek, waar
den stroom ginnen oeverkant heeft, de drink-
plaats van de runders, daar gongen man en
peerd in draf te water!
,,'t Is op de wei nog nie nat genogt, Eeker",
lachte n-ik. Zoo was 't. Gulzig geworden
naar 'nen overdaad van malsch mergenwater
trok m'n baaske dwars deur den schuimenden
stroom, even zagen wij niks dan 'nen schamp
van zijnen blanken rug en de felle ooren van
't peerd, dan, aan den overkant kwamen ruiter
en peerd omhoog uit 'nen vloed van borrelend
schuim, dat dan blaasde en driftig wegdreef
op de rapvlietende Mark. Amper op den
vasten grond glee Drd III van den felglanzen-
den peerdenrug, joeg den beest de wei in,
maakte eigens 'nen zweefduik verom, schudde
de druppels van z'n natte vel, gooide dan
kiel en broek aan 't sterke lijf. D'n dag kost
beginnen!
Als we, gedrieen, 'n paar uren later thuis-
kwamen veur 't mergenschaft, dan was den
huis donker. Altij stroomde, wemelde, goot,
klaste, motte den regen van de zwarte loch
ten. Den notenleer liet z'n veeren hangen,
dunnen waterfranje droop uit den kroon.
't Bronoliestel, daar op de plattebuis tooverde
'nen rossen gloei onder de schouwkap. Trui
was stillekes. Hoe kost ze nou Zaterdag-
houwen mee zoo'nen weerMaar ze
zweeg. Wist, wij moesten er deur. -Dus de
koffie geurde extra sterk! Dus in de pan
siste 't spek en d'eiers mee dubbel lawijt. Den
boerenmik lag torenhoog getast, de aardbeien
dreven in den suiker, gesmolten in 't bloed-
rooie vruehtensap.
Drd HI sloeg 'n kruiske, veul te rap. D'n
kwiebus was uitgehongerd. Ik ken dat!
Van vroeger
Als ge dan, na zoo'n zwempartij, na zoo'nen
rit, na zoo'n werkschaft, dat allegaar in den
pittigen waterreuk van den buiten, als ge
dan bij Trui komt, die den huis vulde mee den
hartigen geur van eierstruif, mee den steuvi-
gen aroma van verschen koffie, mee den zoe
ten asem van gesulkerd fruit, dan dan
zoude ge alles doen veur twintig botrammen
aan zoo'n tafel!
Trui knapte op. Als die heur mansvolk
zoo ziet schranzen, dan komt ze vaneigens
weer op toeren.
,,Hadden ze mee da weer nou nie eenen dag
kunnen wochten?" klaagde ze plazierig.
,,'t Is sjuust op tijd, Trui", kwekte den klei-
nen Dre.mergen... oem!... Zzondagg!
En in 'n feestelijke geluksstemming spaaide-
n-ie diep mee zijnen lepel in de aardbeien; 't
rooie sap droop langs z'n kin!
De wagel was zwaar Zaterdag! Dubbel-
gelajen.
Daarbij: de versche groentes zoo uit 't veld,
waren dik van 't water. En water wddgt!
'J; Zwarte zeil glom als lak in den zilveren
dag, die blank over de schepping wuifde.
Bezijen den steenweg lagen de Ulvenhoutsche
velden als nuuw te groenen. Ik rook 't gras,
den geurigen kalmoes langs de sloopen. D'n
rug van m'n handen blonk van 't nat. M'n
pepke, na den ontbijt 't lekkerste ter wea
reld, hield ik mee den kop omlaag. De rook-
geschiedde 8. Dc7. 9. e4, cd4: 10. cd4: de4:
11. Pe4:, Pe4: 12. Te4:, Te<8! waardoor Zwart
zich bevrijden kon door e5.
9.
10.
11.
©2e4
Pd2Xe4
Rd)3Xe4
Stand na 11.
d5Xe4
Pf6Xe4
c5Xd4?
c5Xd4?
g h
Een grove fout. Met een oogopslag ziet
men toch, dat de zwarte roohadestelling bui-
tengewoon slecht beschermd is. E6n dek-
king, bijv. Pf6 of Pf8 had de volgende com-
binatie onmogelijk gemaakt.
12. Rc2 Xh71
Een ,,zeer diep berekend offer" zeggen
sommigen. Maar ik geloof, dat Colle niet zoo
lang gerekend zal hebben. De algemeene
kenmerken van de stelling (die zeer in zijn
voordeel zjjn: dus de slecht gedekte koning-
stelling van Zwart en de groote bewegelijk-
heid van zijn eigen stukken) zullen hem zeer
vlug tot dit offer hebben doen besluiten.
12Kg8Xh7
Zwart moet het offer wel aannemen, want
na Pg5 en Dh5 staat hij hopeloos.
13. Pf3gSf Kh7g6
Op 13. Kg8 volgt 14. Dh5, Pf6. 15.
Df7:|, Kh8. 16. Te4!, Pe4: 17. Dh5f, Kg8. 18.
Dh7f, Kf8. 19. Dh8j, Ke7. 20. Dg7:f en mat
(of 16. RhJ2:f 17. Kh2:, Pe4: 18. Dh5t,
Kg8. 19. Dh7f, Kf8. 20. Dh8f, Ke7. 21
Dg7:f, Kd6. 22. Pf7f).
Op 14. Df6 volgt 15. Dh7fKf8. 16. Pe4,
De4. 17. cd4:, enz.
14. h2h4 Te8h8
15. TelXe6f! Pd7—f6
Op 15. fe6: volgt Dd3f en mat in enkele
zetten.
16. h4—h5f Kg6h6
Op 16. ...Th5: volgt ook mat.
17. Te6Xd6
Natuurlijk kan Wit door Pf7t de dame
winnen. Maar Wit wil er vlugger een eind
aan maken.
17Dd8a5
18. Pg5—f7t Kh6—h7
19. Pf7g5f Kh7g8
20. Ddlb3j Zwart geeft op.
slierten kleefden aan 't lage blad van de
bomkroonen, waarvan de zilveren pearls rol-
den in den blanken dag.
Ja, zoo'nen zomerregendag is schoon,
amico, maar ge mot 'm zien mee d'oogen van
den boer, die zat waren van zon. Die piek
ten van d'hitte, die „leeg" wierden van 't
zonnewit, dat dagenlank blekkerde over de
hooivelden. Ge mot 'm drinken mee de dank-
bare ziel van den boer, die geren voile sloojen
ziet om z'n welige akkers! Ge mot 'm genie-
ten mee 't moeie lijf van den boer, dat op 't
end naar den koelen rust van zoo'nen mal-
schen dag kan smachten. Ja, ge mot 'm op-
zuigen, zoo'n dag, lijk 't zware bladgewas,
dat de sappen omhoog slurpt, tot in 'thart
van den blommentros, die dan geuren en
©euren gaat in zwellender pracht tot glorien-
der sier van God's schepping.
Hah! Als ge m'n baaske had zien weg-
rijen, de kin nog klam van 't vruehtensap!
En stil gelukkig om... wel om den dag van
mergen al! Zoo is 't leven 'n feest bij alien
zwaarsten arbeid. Zoo is zelfs den zomer
regendag, zoo is zoo'nen dubbelwegende
Zaterdag 'n dag als melk. Zoo blank zoo
vol, zoo deugdzaam.
,,Rotweer", zeeen klantjes in stad: „en wa
zal 't mergen weer zijn? 'Nen pestzondag!"
Ik zweeg dan maar, zee weinig van de mal
sche groentes, want slecht geluimde slaap-
koppen zijn argdenkend en peinzen dan dat
'nen cent meer zult vragen veur zoo'nen goud-
gelen slaaikrop. Och ja, den boer wordt
slecht verstaan en ik kan verwonderd zijn
over m'n eigen, da 'k tdch 't „praten" nie
laten kan. Maar daar mot toch iemand zijn,
die zelfs 't schoone van 'nen regendag aan-
wijst.
M'n broek hong zwaar aan de galgen als ik
nadenmiddag thuisree.
M'n mouwen kleefden aan m'n polsen,
piekten aan m'n armen.
De schouwers wogen zwaar.
Maar nou en dan brook de locht en den dag
gloeide dan als amber over 't natte zomer-
geblaart. Daar kwam, karjuu, den Zondag
al <aan!
,,Hot, Blek", riep ik naar m'nen goeien
hondebeest„Vort oewen wermen schottel
staat gereed!"
Als ik aankwam op den hof en Trui de
deur losgooide, dan rook ik meteen den Zon-
dagschen soep, die al te trekken stond.
En 's avonds, als we gevieren gezeten
waren in den Zaterdags-properen huis, de
koppen blinkend van 't scheermes, de moeie
lijven weldadig in de verschooning, de gehakt-
ballen (Zondagschen kost!) al sisten in de
braaipan, dan waren we te moei om veul te
zeggen, maar dan was den Zondag al begon-
nen, die daar te gloeien hong in den koperen
notenkroon, nou da'vond-zon gekropen zat op
't natte loof, dat zachtkens drooglekte in den
witgeregenden erf.
Efke® kwam den Fielp nog aan, mee zijnen
Zondagschen krentenmik, de Zondagsche
sigaar! En in z'n hagelwitte, plankharde
bakkersjaske, waarmee ie Zaterdags den
Zondag in 't durp brengt.
Den Eeker kreeg z'n vijf rijksdaalders (ge
wit, uit de propkas; 't manneke heeft nog
giii keus gemokt dus gaf den Fielp 'm de
„hachterwielen zoomaar dan") en dalijk
kocht ie bij den Fielp 'nen krentenmik-veur-
thuis; en 'k zag aan 't keareltje z'n gelukkige
gezicht, dat ie ineens 'n goeie bestemming
had veur 't zilveren rijksdaalderstorentje.
Trui zag 't ook, dunkt me. Want meteen
zee ze: ,,koop nou iets veur oew eigen,
horre!"
,,Kweetnie", bromde-n-ie, mee 'n hooge
kleur...i...!
Maar den anderen dag Zondag is 't man
neke, in z'n beste plunje gegaan naar den
woonwagel, in zijn nuuwe kwaliteit van ge-
diepelmeerd schoolmeester
Ja, 't was 'nen gulden Zaterdagavond
lijk ie pronkte over den afgespoelden buiten!
■'t Was heelegaar 'nen besten dag! 't Was
prachtig.rotweer"
Maar nou schei 'k eraf. Daar is meer te
doen.
621..
Een typisch partijtje uit de winterwedstrijd
1939'40 van de .Damclub Temeuzen". Het
laat ons zien, hoe het damspel niet gespeeld
moet worden. Voor de variatle is dat ook
wel eens aardig.
Wit: Zwart:
1. 3328 17—21
2. 31—27 12—17
Zwart speculeert op een oud openingsaar-
digheidje. Wit nu 3731, zw. 2126!; wit
2721??; zw. 26X37; wit meerslag 21X23;
zw. 1117; wit 42X31; zw. 1722! en wint
schijf 17.
Kent u deze variant ook, lezer?
3.
39—33
20—24
4.
34—29
7—12
5.
29X20
15X24.
6.
44—39
1—7
Dreigt 2429; 10X30 en 18—22.
7.
27—22
18X27
8.
28'23
19X28
9.
33X31
21—26
10.
39—34
1218
11.
43—39
7—12
12.
34—30
14—19
13.
3025
10—14
14.
31—27
5—10
15.
27—21
16X27
16.
32Xi21
17—22
17.
39—3371?
Een
eenvoudige
misrekening. Nodig
natuurlijk 21-16.
17.
26X17
18.
33—28
22X33
19.
38X20
10—15
Schijf 20 is niet te redden. Wits 17e zet
was dus een blunder. Niet alleen, omdat een
schijf verloren gaat, hetgeen zelfs voor een
beginner wel te zien was, maar vooral omdat
wit zijn centrum onnoodig aftakelt.
20. 4034 15 X 24
21. 3430 18'23
22. 4540 12IS
23. 5045 1722
24. 3631 2228
Er begint nu een vermakelijk spelgedeelte.
De zwarte positie wordt knap brutaal en men
vraagt zich even af, waar de witte stukken
toch gebleven zijn.
25.
31—27
24—29
26.
3732
28X37
27.
41X32
11—17
28.
4641
8—12
29.
41—37
29—33
30.
4943?
17—21
31.
27X16
33—38
32.
42X33
23—28
33.
32X23 of 33X22
18X49 dam
Veul groeten van Trui, Dr6 III, den Eeker
en als altij gin horke minder van oewen
t. a. v.
DRE.
NIEUWE TIJDEN NIEUWE
GEWOONTEN.
Ook op het gebied van de voeding.
Zeker in deze tijden van rantsoeneering en
beperking op velerlei gebied is het voor ons
een groote geruststelling te weten, dat ons
land in schier eindelooze variatie en vorm de
voor ons lichaam zoo noodige stoffen oplevert.
Dank zij den arbeid van de deskundigen op
het gebied der voedingsleer gaan wij, moderne
menschen, meer en meer beseffen hoezeer wrj
behoefte hebben aan die stoffen, die dikwijls
ongewoon klinkende namen dragen, doch
niettemin heel eenvoudig voorkomen in de ge-
wassen en producten, die Nederland ons dank
zij zijn ligging en bodemgesteldheid biedt.
Toch zijn ons in onze zorgeloosheid en nog
niet geheel overwonnen onverschilligheid op
dit terrein veel belangrijke dingen, die schijn-
baar van geen beteekenis waren, ontgaan. En
een tijd als die waarin wij thans leven, een tijd
van overleg en versobering, dwingt ons denken
in de richting om alles zoo goed mogelrjk te
benutten. En dit kan toch wel in de eerste
plaats van toepassing worden verklaard op
onze voeding.
Ofschoon op het oog een negatieve factor,
draagt de beperkte aanwezigheid van genot-
middelen, zooals koffie en thee, er toe bij, dat
wij ons heil zoeken bij andere dranken, die wij
wel zelf hebben. Die .surrogated" blijken op
onze gezondheid wel een zeer grooten invloed
ten goede te kunnen hebben. Wat bevatten
bijvoorbeeld melk, karnemelk en vruchtensap-
pen niet aan opbouwende voedingsstoffen en
vitaminen! In de volstrekte zekerheid, haar
gezin een volwaardig eiwitvoedsel voor te zet
ten, zal de huisvrouw leeren om bijvoorbeeld
op vleeschlooze dagen een gezellig kaasge-
recht te bereiden. Werkend in de lijn van een
goeden volksgemeenschappelijken zin zal zij
zuinigheid betrachten ten aanzien van gas en
electriciteit en, profijt trekkend van het warme
seizoen, zal zij groenten, vruchten, kruiden,
wat niet al, bereiden tot slaatjes en ter af-
wisseling ook rauwkostgerechten, waarbij zij
aan haar fantasie den vrijen loop kan laten.
En het zal haar voldoening schenken te we
ten, dat zij op haar terrein van huisvrouw op
juiste wijze bijdraagt tot een zoo goed moge-
lijke samenleving-.
In dezen tijd, die hooge eischen stelt aan
onze vindingrijkheid en zin voor aanpassing,
valt ineens weer een stijgende belangstelling
te eonstateeren voor ,,blaadjes, bottels en
bloesem", en wij zien onszelf onbewust terug-
grijpen naar de oude kruidenleer, die ons laat
zien hoeveel schatten de natuur ons biedt en
die wij in onzfe overbeschaving maar onge-
bruikt laten. Aan de meest eenvoudige ge-
zonde dingen, producten die niet aangepast
aan onzen verwenden smaak of overbewerkt
zijn, schijnen wij ontgroeid en ontwend: pro
ducten, zuiver en harmonisch in zichzelf als
de natuur; gewassen van onzen akkerbouw,
producten van onze roemrijke Nederlandsche
zuivelbereiding in de meest uiteenloopende
vorm en variatie; van onzen bekenden groen
ten- en fruitteelt; dit alles wordt ons tot
onze instandhouding en zelfverdediging door
onzen bodem van nature geboden.
Op voedingsgebied zeker zal in dezen tijd
de oude veelomstreden leuze „Terug naar de
natuur" het overpeinzen en in de praktijk
doorvoeren waard zijn.
EEN STERK CEBIT KAN DOOR DE
VOEDING WORDEN BEVORDERD.
Vooral a.s. moeders moeten
hieraan denken.
Gezonde tanden maken niet alleen op ieder-
Wit gaf nu spoedig op.
Ter oplossing
enige „eerstelingen" van den heer P. J. van
den Bulck te Terneuzen.
We verzoeken onze lezers de drie vraag-
stukjes als bladproblemen te zien en als
zodanig te behandelen. Den nieuwen proble
mist wensen wij intussen veel succes op het
steile en vaak glibberige pad.
No. 1.
ZWART 1
16
26
36
46
WIT 47 48 49 50
Wit speelt en wint.
No. 2.
Zwart: 5, 12. 13, 21, 22, 23, 31, 36.
Wit: 14, 25, 34, 38, 41, 43, 44, 47.
Wit speelt en wint.
No. 3.
ZWART 12 3 4
46
een een prettigen indruk, doch door een goede
verzorging en een goed gebruik van het gebit
worden bovendien allerlei ziekten tegengegaan
die kunnen ontstaan vanuit ontstekingen aan
den tand-(kies)wortel en ook wel door het
onvoldoende kauwen van het voedsel. Wel
alien zijn er tegenwoordig dan ook van over-
tuigd, dat een goed gebit van zeer veel belang
is, zoowel uit aesthetisch- als uit mediseh
oogpunt.
Het is evenwel opmerkelijk, dat zoovelen in
de veronderstelling verkeeren alles voor hun
gebit te doen, wanneer zij geregeld den tand-
arts bezoeken, die eventueele gebreken im-
mers zoo goed mogelijk herstelt. Daarbij wordt
dan uit het oog verloren, dat men ook zelf in
staat is gebreken tegen te gaan en dus op-
bouwend werk te verrichten en wel door een
juiste voeding. Aan dit opbouwende werk
wordt nog veel te weinig gedacht en toch doen
we door juiste voeding tot ons te nrmbi ten
minste zooveel voor ons gebit als door het
overigens zoo noodige regelmatige bezoek aan
den tandarts!
Hoe die voeding dan eigenlijk moet zijn, is
een probleem, waarmee vele doctoren zich
bezig houden, in Nederland zoowel als in
andere landen. De bekende Zweedsche tand
arts, Dr. iS. Thurdus, b.v. wijst erop, hoe de
moeder nog voor haar baby geboren is reeds
moet zorgen, niet alleen voor haar eigen tan
den, doch teVens voor de tandjes van haar
kind.
Het is zeer belangrijk, merkt Dr. Thurdus
in een interessante brochure op, dat vele
vrouwen, zoolang zij haar baby verwadhten,
mond en tanden uitstekend verzorgen. Ik be-
veel het regelmatig bezoeken van den tand
arts hiervoor aan liefst iedere maand. Dit
bezoek voor de tanden is even belangrijk als
het regelmatige bezoek aan den huisarts voor
den algemeenen gezondheidstoestand.
De voeding moet bevatten: bruinbrood,
melk, eieren (liefst rauwe), vruchten als
appels en tomaten en versche groenten.
Ook voor de ontwikkeling van het kind zijn
versche, ongekookte vruchten en groenten van
zeer veel gewicht. Tevens moet de toekom-
stige moeder zooveel mogelijk van de zon
profiteeren. Op die wijze wordt de kalk- en
vitaminenverzorging bevorderd. Wanneer ze
tot na de bevalling wacht met de behandeling
van haar gebit, is (het dikwijls reeds te laat
en zou ze zelf misschien een of meer tanden
en kiezen moeten missen.
De melk, waarmee het kind den eersten tijd
wordt gevoed, bevat alle voedingsstoffen, die
het noodig heeft. Later moet het kind be-
halve melk en vruchten, versche ongekookte
groenten en eierdooiers tot zich nemen. Een
geregelde dosis levertraan (op voorschrift van
den dokter) kan een eventueel vitaminetekort
bovendien nog aanvullen. Verder zijn zonne-
baden en veel beweging in de frissche lucht
voor het Verkrijgen van een goed gebit ook
van veel beteekenis. Melk en boter zijn zoo
wel voor volwassenen als voor kinderen on-
misbaar, niet alleen voor het lichaam, doch
ook voor het beenderstelsel en de tanden. Zij
behooren tot de meest waardevolle levens-
middelen! Laat Voorts het kind regelmatig
onderzoeken door dokter en tandarts (door
den laatste tenminste 2 maal per jaar).
De raad van den Zweedschen geleerde ver
dient te worden opgevolgd en het juiste dieet
te worden gekozen. Drie glazen melk bevat
ten de voor het lichaam noodige dagelijksche
hoeveelheid van 7 decigram kalk, dezelfde
hoeveelheid welke wordt aangetroffen in 9 kg
aardappelen. De melk zal voor het verkrijgen
van een goed gebit voor velen een zeer goede
en praktische hulp kunnen blijken.
WIT 47 48 49 50
Wit speelt en wint.
In de algemeene vergadering van den B. O.
D. (Bond van Oud-leerlingen in Drenthe),
heeft de secretaris van het Drentsch Land-
bouw Genootschap, de heer G. Homan, ge-
sproken over de huidige taak van de boeren-
organisaties. Samenwerking en medewerking
zijn noodig, opdat de centraal voorbereide ver-
anderingen en het streven naar eenheid, door
de groote massa der boeren, van onderen op,
kan worden opgevangen en gesteund. Op deze
wijze kunnen we vrijwillig tot eenheid gera-
ken zoowel landelijk als plaatselijk en wel
vo6r dat ons deze eenheid wordt opgelegd.
De Rijkslandbouwconsulent, ir. A. Vedder,
heeft vervolgens gesproken over hetgeen den
boeren te doen staat in hun bedrijven. Op deze
vraag kan slechts een antwoord worden ge-
geven indien bekend is wat er staat te gebeu-
ren. Maar dit is niet bekend.
Wel zijn verschillende factoren bekend en
daarmede moet in de toekomst rekening wor
den gehouden.
Ten aanzien van de kunstmestvoorziening
b.v. weten we wel, dat het er met het fosfor-
zuur niet al te ruim voor staat; met de stik-
stof en de kali is het wel wat beter gesteld.
Het is niet precies te zeggen. hoe alles zal
loopen, maar we moeten er ons op voorberei-
den, dat de P-iOs niet te ruim zal zijn.
Uit de resultaten van jarenlange proef-
nemingen is echtar gebleken, dat oude gron-
den, vooral daar waar in den loop der jaren
nogal stalmest-bemesting heeft plaats gehad,
nogal voorraad fosforzuur in den grond aan-
wezig is. Op nieuwe gronden (ontginningen)
is deze voorraad geringer. Met deze weten-
schap moet rekening worden gehouden bij de
besteding van de toewijzing van kunstmest;
minder of niet op sommige oude gronden,
meer op de nieuwere gronden.
Zooals het met het fosforzuur is gesteld is
het ook ongeveer gesteld met het magnesium
en ook met de kali, zij het met de noodige
variatie. De oude gronden hebben ook nog
voor, dat er meer bacterie-werking in plaats
vindt, waardoor meer en vroeger plantenvoe-
dende stoffen beschikbaar zijn Voor het gewas.
In zijn verdere, meer technische uiteenzet-
ting over de plantenvoedsel-voorziening ver-
telde spr. staaltjes van de minderwaardigheid
van sommige geleverde producten. Zoo vol-
deden aan het proefstation te Maastricht, bij
onderzoek, 30 pet. van alle kalkmonsters niet
aan de eischen van 70 pet. Het laagste ge-
halte was... 0.2 pet. Het is dus zaak naar het
gehalte te vragen. Bij melk enz. wordt ook
met het (vet-) gehalte rekening gehouden.
Spr. behandelde verder nog het zoo nijpen-
de en urgente vraagstuk Van de poot-aard-
appelen, van ziekten en afwijkingen bg de
rogge enz.
Beide inleidingen gaven aanleiding tot het
maken van verschillende opmerkingen en het
stellen van vragen, waarin door de injeiders
nader werd getreden.
Het was de eerste vergadering onder lei-
ding van den nieuwen bonds-voorzitter, den
heer W. Steenbergen, die bij de opening het
werk van zijn voorganger, den heer G. J. Die
ters, met waardeering besprak, terwijl ook de
gevallen B.O.D.-leden werden- herdacht, als-
mede de andere voor het Vaderland gevalle-
nen.
