Ter Neuzensche Courant
Binnenland
Buitenland
De oorlog in Europa.
No. 10.050
Vrijdag 5 April 1940
DERDE BLAD
BURGERS NUTTIGEN „RATS, KUCH
EN BOONEN".
LUOHTGEVECHTEN BOVEN DE
NOORDZEE.
VAN
TWEEDE KAMEB.
Heffingen ten behoeve van het Leenings-
fonds 1940 vinden geen onverdeeld gunstig
out haul.
Na een Paaschreces van enkele weken is
de Tweede Kamer Woensdagmiddag weder
bijeengekomen. Bij de behandeling van het
wetsontwerp tot aanwijzing van heffingen ten
behoeve van het Leeningsfonds 1940 hebben
negen sprekers het woord gevoerd. In navol-
ging van den heer Teulings (R. K.), meldt de
VI. Crt., vroegen verschillende sprekers de
regeering een gelegenheid te scheppen voor
een breed-opgezette gedachtenwisseling over
de finaneieringspolitiek der buitengewone uit-
gaven. Deze afgevaardigde drong aan op een
volkomen coordinatie van prijs-, loon- en be-
grootingspolitiek. Hij waarschuwde dat men
niet te laat moet komen met een aan de
huidige omstandigheden aangepast plan van
oorlogsfinanciering. Evenmin als de Minister
had spreker tegen een tijdelijk karakter voor
het ontwerp bezwaar.
De heer Van Gelderen (s.-d.) verklaarde,
dat bo de te treffen maatregelen richtlijnen
van economische doelmatigheid en van sociale
rechtvaardigheid voor oogen gehouden moeten
worden. Hij betoogde voorts, dat na den
vorigen oorlog de directe belastingen aanmer-
kelijk verlicht zijn geworden, de indirecte
belastingen daarentegen verzwaard. Hij
wenschte daarOm de heffingen op suiker en
koffie tijdelijk te zien, opdat zij vervangen
kunnen worden bij het dekkingsplan, dat de
Minister in het najaar zal indienen. Den ter-
mijn van 15 jaren voor de aflossing zei hij
voorts te lang te achten en hij bepleitte een
heffing ineens en verschillende andere maat
regelen.
Verschillende sprekers, onder wie de heeren
Bierema (lib.), Rutgers van Rozenburg (c.h.)
en De Wilde (a.r.) zeiden zich onder de hui
dige omstandigheden niet tegen de voorge-
stelde heffingen te willen verzetten, hoewel er
vele bezwaren aan kleven. Tegen verhooging
van dlen suikeraccijns verzetten zich de heeren
Teulings en Bierma, tegen verhooging van de
heffing op benzine en van de successiebelas-
ting in het bijzonder de heer Blijsma (v.d.).
Ook door andere sprekers werden enkele be
zwaren tegen de voorgestelde maatregelen
geuit.
De heer De Marchant et d'Ansembourg
(N.'S.B.drong aan op een doelmatige wel-
vaartspolitiek. De heffing op levensbe-
hoeften achtte hij onsociaal en hij meende,
dat er nog wel andere belastingbronnen kon-
den worden aangeboord. Evenals de heeren
Posthuma (c.d.u.) en De Visser (comm.) ver
klaarde hij zich tegen het ontwerp. De laatste
kwam in het bijzonder op voor de belangen
der minst draagkrachtigen.
In een uitvoerig betoog besprak de heer
De Wilde de financieele vooruitzichten voor
ons land. Met de voorgestelde financiering
van de mobilisatie-uitgaven zei deze spreker
zich te kunnen vereenigen. Die uitgaven zul-
len exorbiant zijn, aldus de heer De Wilde,
die haar op ruim zeshonderd millioen gulden
per jaar schatte. A1 was het voor spreker
nog niet duidelijk welken kant de regeering
uit wil, toch was hij verheugd over het feit,
dat de regeering evenwicht wenscht in de
algemeene rijksbegrooting en in de begroo-
ting van het fonds. Een bewijs hiervoor zag
hij in het feit, dat de uitgaven van den bui-
tengewonen dienst in hetzelfde jaar gedekt
zullen worden en dat de kosten van den bui-
tengewonen toestand met annuiteiten van 15
jaar zullen worden gedekt, waarbij de regee
ring zal zorgen, dat het geld er is. Spreker
betreurde het noodzakelijke leenen voor deze
onproductieve uitgaven en betoogde, dat niet
verder gegaan moet worden dan strikt nood-
zakelijk is. Men zorge ervoor, dat in Je toe-
komst zoo min mogelijk vaste lasten op ons
volk drukken, aldus spreker, die voorts be
toogde, dat de kans op inflatie niet gering is,
als te veel wordt geleend voor consumptieve
uitgaven. Met de maatregelen om de annui
teiten te betalen uit jaarlijks terugkecrende
middelen, stemde de heer De Wnde in. Ten
slotte betoogde hij, dat heffing in eens op het
vermogen een ander aspect heeft gekregen
dan in den vorigen oorlog, toen de staats-
schuld zooveel kleiner was. De belasting-
schroef is thans reeds zeer ver aangedraaid
en de successiebelasting werkt onbillijk, dus
de verhooging ook. Tijdelijkheid van de ver
hooging accentueert dit euvel slechts. Door
een heffing ineens zal een kleine twintig mil
lioen gulden aan belasting minder behoeven te
worden geheven, aldus berekende spreker.
In de gisteren gehouden vergadering der
Tweede Kamer is het voorstel tot dekking der
jaarlijksche lasten van de mobilisatie-uitgaven
met 75 tegen 5 stemmen aangenomen.
Ingevolge dit voorstel wordt de benzine-
prijs met ongeveer 1% cent per liter ver-
hoogd, wordt een koffiebelasting ingevoerd,
die een cijns van 12 cent per pond gebrande
koffie beteekent, is de suikeraccijns verhoogd
met 10 opcenten, neerkomende op 2(4 cent
per kilogram en zijn de successierechten ver
hoogd met 15 opcenten.
Een amendement van den heer Van Gelde
ren (s.d.) oim de heffing op koffie te doen
gelden tot 30 April 1941 werd verworpen met
54 tegen 24 stemmen. Voor stemden S.D.A.P.,
N.S.B., Communisten en de C.D.U. Een ge-
lijksoortig amendement ten aanzien van den
verhoogden accijns op suiker werd door den
minister overgenomen.
Bij nota van wijziging stelde de minister
tenslotte voor, de overige heffingen, uitge-
zonderd de verhooging van de successiebelas
ting. te doen gelden tot 1 Mei 1943.
REGEERING STEUNT DE EIEREN-
MARKTEN.
In verband met de ongunstige bedrijfsuit-
komsten voor de pluimveehouderij gedurende
de laatste weken, welke des te onaangenamer
waren, nu zij bovendien volgden op een uit-
zonderlijk ongunstige winterperiode, was men
in de pluinweehouderskringen zeer benieuwd,
hoe dit seizoen de koelcampagne zou verloo-
pen, aangezien deze steeds een zekeren steun
aan de markt geeft.
Thans vemam het Handelsblad, dat de
Ned. Centrale voor Eieren en Pluimvee, in de
week van 16 April onder bepaalde voor-
waarden een niet nader aangeduid kwantum
koelhuis-kippeneieren zal aankoopen. De ver-
wachting is, dat de regeering hiermede voor-
loopig zal voortgaan, hetgeen aan de markten
een zeer welkomen steun zal geven.
Op daverende wyze is Woensdagavond in
alia zalen van den Haagschen Dierentuin
feest gevierd tot staving van de kas voor het
militaire ontwikkelings- en ontspanningswerk
in de residentie.
De avond werd ingezet met het Wilhelmus,
gezongen door het tachtig man sterke fort-
koor uit IJmuiden, en het festijn werd verder
aangevuld met een groote taptoe, met muziek
van vier bands en optreden van Lou Bandy.
Veertig hupsche meisjes, met buitenmodel-
militaire mutsen, zorgden bij den gemeen-
schappelijken soldatenmaaltijd met eenige
landsverdedigers tezamen voor de bediening,
die overigens geheel in militairen stijl ge-
schiedde, met ,,gamellen", pollepels en wat
dies meer zij. Kuch, cavaleriesoep, rats en sol-
datendessert waren de hoofdbestanddeelen
van het menu.
DE „SOH. 15" BINNENGEKOMEN.
De Woensdagochtend te Scheveningen aan
de markt zijnde motorlogger ,,Sch. 15", schip-
per Klaas Pronk, is onlangs door een Duit-
schen marinetreiler aangehouden en opge-
bracht. Het schip was op dat moment pas op
de vischgronden gearriiveerd en vischte op een
afstand van 10 mijl van een Duitsch mijnen-
veld. De logger is toen ter inspectie opge-
bracht onder den wal van Borkum. Hier wer
den de scheepspapieren onderzocht. Na een
dag werd de logger vrijgelaten met de mede-
deeling andere vischgronden op te zoeken.
Het schip heeft verder ongemoeid kunnen
visschen.
DE LUOHTBESOHERMING.
Een mededeeluig van de N. V. L.
inzake het conflict met den Minister
van Binnenlandsche Zaken.
De Nederlandsche vereeniging vcor Lucht-
bescherming heeft aan haar afdeelingsbestu-
ren het volgende communique doen toekomen:
Aan de afdeelingsbesturen,
Tot op heden heeft het hoofdbestuur zich
op het standpunt gestled, dat in 's lands be-
lang geacht moet worden, geen mededeelin-
gen te verstrekken over het conflict, dat tus-
schen de Nederl. vereeniging voor Luchtbe-
scherming en den Minister van Binnenland
sche Zaken is ontstaan.
Hoewel in de dag'bladen velerlei over ge-
noemd conflict is gepubliceerd, geschiedde
zulks buiten verantwoordelijkheid en mede-
werking van het hoofdbestuur, dat tot op het
laatst de hoop heeft gekoesterd, het conflict
binnenskamers te kunnen oplossen.
Nu de Minister van Binnenlandsche Zaken
het voornemen kenbaar heeft gemaakt een
persconferentie te beleggen, waarin het con
flict zal worden behandeld, meent het hoofd
bestuur thans niet meer die volkomen stil-
zwijgendheid in acht te moeten nemen, die zij
tot nu toe heeft bewaard over de erkenning
van een conflict.
Het hoofdbestuur is van meening, dat een
stilzwijgen onder de huidige omstandigheden
zou kunnen worden uitgelegd als een bewijs
van zwakte. Het acht het daarom zijn plicht,
zich tot de afdeelingen te wenden met de na-
drukkelijke verzekering, dat het niet voor-
nemens is om het particulier initiatief be-
lichaamd in de N.V.L. met haar 600 afdeelin
gen 250.000 leden in den steek te laten. In-
tegendeel zal het hoofdbestuur ook in deze
moeilijke dagen al het mogelijke doen, om de
belangen der vereeniging op de juiste wijze te
behartigen. Het zal zich zoodra zulks moge
lijk geacht kan worden, op de meest open-
hartige wijze uitspreken over het gedurende
den laatsten tijd gevoerde beleid en de aan-
rakingen met het departement van binnen
landsche zaken. Dat het hiertoe thans nog
niet overgaat, vindt zijn grond in het feit, dat
de Minister nog geen definitief standpunt
heeft ingenomen, zoodat openbaarmaking van
bovengenoemde aanrakingen wellicht in het
huidige stadium nog zal kunnen worden ver-
meden.
Het hoofdbestuur is doordrongen van het
besef, dat het onder de huidige omstandig
heden een groote verantwoordelijkheid draagt.
Het is daarom, dat het een stilzwijgen over
den ondergrond en den inhoud van het con
flict verkiest boven voorbarige openbaar
making, zelfs al zouden de afdeelingsbesturen
en leden der N.V.L. hieruit de conclusie kun
nen trekken, dat het hoofdbestuur ter zake
niet diligent is.
Het hoofdbestuur hoopt en verwacht, dat
men dit standpunt zal kunnen respecteeren,
en dat de leden der N.V.L. zich eendrachtig
achter het hoofdbestuur zullen scharen, opdat
een ieder ervan doordrongen zal zijn, dat een
onverdeelde meening de verdere ontplooiing
van het particulier initiatief ten behoeve van
de zelfbescherming een gebiedende eisch acht.
Het hoofdbestuur verwacht, dat de afdee
lingen op dezelfde wijze als tot op heden hare
werkzaamheden op het gebied van de zelfbe
scherming zullen voortzetten.
WOORDEN EN DADEN!
'Het is bekend, hoe de N. S. B.-sche Graaf
de Marchant et d'Ansembourg in parlement
en vergadering kan te keer gaan tegen de
Joden. Hoe echter ook bij hem de natuur
sterker blijkt dan de leer en dat zijn daden
wel ietwat afwijken van zijn woorden, stelt
het ,/Liimb. Dagbl." in het licht:
Thans veraoeken wij onzen lezers, zich in
den geest te verplaatsen van het Haagsche
Binnenhof naar het landelijke Amstenrade,
waar sinds eenige jaren een Naamlooze Ven
nootschap is gevestigd met den titel Neder
landsche Parasin-fabrieken".
Het doel dezer vennootschap is krachtens
de statuten: „het fabriceeren van kunstdar-
men volgens het octrooi der Rheinisohe Para-
sinwerken A. G.".
Het maatschappelijk kapitaal toedraagt
118.000. verdeeld in 100 aandeelen, groot
1000 en 20 aandeelen groot f 900.
Van de 58 volgestorte aandeelen zijn er een
zeker aantal geplaatst bij graaf de Marchant
et d'Ansembourg voor inhreng van grond enz.
en voor een ander aantal bij Herr Julius Wolff
voor inbreng van machines en dergelijke.
En nu komt de clou der historie:
Gedelegeerd Commissaris die de opper-
leiding heeft en naar verkiezen de lakens of
zoo ge wilt, de darmen uitdeelt is Max
Vistor Eugene Hubert Joseph graaf de Mar
chant et d'Ansembourg.
Directeur der vennootschap is Julius Wolff,
een Duitsch Israeliet, die op 14 Februari 1939
het Nederlanderschap door naturalisatie tieeft
verworven
Al deze feiten staan muurvast! En elk der
gegadigden kan ze desverlangd controleeren
op het bureau van de Kamer van Kooph&ndel
voor de mijnstreek te Heerlen.
Breedvoerige commentaar lijkt ons vol
komen overbodig.
Slechts een opmerking moet ons van het
hart.
Hoe verregaand moet de Joodsche mentali-
teit haar stempel hebben gedruktop het
geestesleven van ons volk, nu zelfs de uit-
verkorenen van het Germaansche bloed en den
Nederlandschen bodem, de herauten der
,,Volksche gedachte", de profeten der raszui-
verheid en de hartstochtelijke tegenstanders
van elken ,,volksvreemden" invloed, zich niet
ontzien in d6n vennootschappelijk schuitje te
varen met rasechte zonen van het Joodsche
volk, om gezamenlijk zaken te doen met het
Derde Rijk!
BESPREKINGEN VAN HITLER MET ZIJN
MILITAIRE ADVISEURS.
Ook in Duitschland zullen volgens den corr.
der N. R. Crt. te Berlijn eerlang belangrijke
beslissingen moeten vallen omtrent de wijze
waarop de oorlog zal worden voortgezet. Dit
spreekt vanzelf en de jongste Engelsch-Fran-
sche besluiten, gepaard met de veranderingen
in het Fransche en Engelsche kabinet nopen
er natuurlijkerwijze toe om zonder uitstel
maatregelen te beramen, teneinde te voor-
komen, dat de geallieerden tijd en gelegenheid
krijgen om tot eenig initiatief over te gaan.
Dit ligt zoo voor de hand, dat men hier en
daar reeds in den loop van de vorige week
over gewichtige besprekingen berichten kon
lezen, welke op de Rijkskanselarij zouden heb
ben plaats gehad en waaraan o.a. Brauchitsch
zou hebben deelgenomen. Dit bericht was
evenwel voorbarig, want Brauchitsch bevond
zich op den voor de bespreking aangezienen
datum nog op een inspectietocht aan het Wes-
telijk front. Het was zijn vierde en tevens
uitvoerigste inspectie van de Westelijke stel-
lingen.
Nu is hfl echter terug en op het laatst in
den loop van de volgende week worden de be-
doelde besprekingen met den FUhrer ver
wacht. Von Brauchitsch, Keitel, Haider,
Rader en Goring behooren tot de personen,
die voor deelneming aan zulke conferenties
in aanmerking plegen te komen, afgezien van
anderen die men er nog in wil betrekken.
Mien verwacht uit den aard der zaak besluiten
van ingrijpenden aard, over welker vorm en
inhoud, laat staan over het oogenblik waarop
zij ten uitvoer zullen worden gebracht, na-
tuurlijk niets te voorspellen valt, tenminste
niet met eenige zekerheid.
Er mag misschien op worden gewezen, dat
in de Duitsche legerberichten bij herhaling
sprakc is geweest van verkenningsvluchten
over Oost- en Noord-Frankrijk, zoodat men
mag aannemen, dat men over die streken bij
het Duitsche opperbevel alles weet wat men
door luchtverkenning te weten kan komen.
Dit feit, hetwelk, gelet op de vrij algemeene
veronderstelde superioriteit van de Duitsche
luchtmacht van belang is, mag onder de aan-
dacht worden gebracht van hen, die meenen
dat Duitschland, hetwelk een tijd lang diplo-
matiek voor Frankrijk een achterdeurtje
heeft opengelaten voor een afzonderlijken
vreed, ook dan wanneer het hard tegen hard
mocht gan, Frankrijk zou ontzien.
DE ENGELSCHE DRUK OiP DE
NEUTRALEN.
De Times bevatte Woensdagochtend, naar
Reuter meldt, een ingezonden stuk van Lord
Macmillan, den voorganger van Sir John
Reith als minister van vocrlichting. Mac
millan is een bekende gezaghebbende figuur
op juridisch gebied en heeft o.a. deel uitge-
maakt van de commissie voor buitenlandsche
wetgeving en volkenrecht. 'Hij schrijft:
,,De theorie van het onzijdigheidsrecht is,
dat bij het uitbreken van een oorlog tusschen
twee naties het geschil de zaak is van uit-
sluitend de oorlogvoerenden, en dat de daar-
uit voortvloeiende stoornissen zoodanig be-
perkt zullen worden, dat zij zoo weinig moge
lijk hinder opleveren voor de vreedzame buren.
Voor zoover de buren er bij betrokken zijn,
geldt, naar de rechtsgeleerden het uitdrukken,
het ,,res inter alios" (een zaak waar derden,
die geen party zijn, geheel buiten staan).
Deze theorie is echter onmogelijk toe te
passen op den huidigen oorlog. Het lot en het
geluk van de aangrenzende neutralen zijn
even sterk betrokken bij den uitslag als die
van de oorlogvoerenden zelf. Wij mogen naar
waarheid tot elken onzijdige zeggen: ,,De tua
re agitur". (Het gaat om uw eigen zaak). De
gevoltrekking daaruit moet blijken te zijn,
dat, waar de overwegingen, welke geleid heb
ben tot het opstellen van de onzijdigheids-
regelen, in dat geval afwezig zijn, die regelen
zelf ontoepasselijk of tenminste ongeschikt
worden. ,,Cessante ratione, cessat et lex".
(Het recht verliest zijn kraeht, wanneer het
zijn redelijk motief verliest.)
Het mag misschien te ver gaan, te zeggen,
dat de omstandigheden van dezen oorlog de
neutraliteitsregelen te niet doen; doch, waar
de zaak, waarvoor wij strijden, evenzeer de
zaak is der onzijdigen als de onze, lijkt het
tenminste niet onredelijk, te eischen, dat zij
een welwillende en geen strikte interpretatie
geven aan deze regelen."
De Times schreef een hoofdartikel, waarin
zij haar instemming betuigt met de denkbeel-
den van Macmillan.
100.000 KG NEDERLANDSCHE BOTER
NAAR BELGIE.
Ten einde te voorkomen, dat de boterprijs
in Belgie zal stijgen, als gevolg van de prijzen
van het veevoeder zullen de contingenten voor
den invoer van boter worden verhoogd. Ne-
derland zal volgens Belga een aanvullend con
tingent van 100.000 kg boter leveren. Er wordt
geen enkele andere maatregel onder oogen ge-
zien ten einde een prijsbederf te voorkomen,
dat nadeelig zou zijn voor den Belgischen
landbouw en het algemeen belang.
DE ILE DE FRANCE.
Volgens een Stefani-bericht uit Rome maakt
de lie de France zich gereed de haven van
New York te verlaten. Het schip is grijs ge-
schilderd en zal worden gebezigd voor het
transport van troepen. Volgens een bericht
uit New York is daar van deze tijding uit
Rome geen bevestiging te krijgen.
DE DUITSCH-ITALEAANSClHE
SAMENWERKING IN MIDDEN-EUROPA.
Ciubrilowitsj, de Zuid-Slavische minister
van landbouw, is Woensdag te Boedapest
aangekomen voor een officieel bezoek.
Hij werd hartelijk verwelkomd door den
Hongaarschen minister van landbouw.
Ook de Duitsche minister van landbouw,
Darre, is Woensdag in de Hongaarsche hoofd-
stad gearriveerd.
Het regeeringsblad Uj Magyarsag schrijft
volgens Stefani, dat de ontmoeting van de
Duitsche, Zuid-Slavische en Italiaansche mi
nisters van landbouw met hun Hongaarschen
collega en de overige Hongaarsche autoritei-
ten zeer voordeelig zal zijn voor de vier
staten.
EEN GRAN A AT MET CHOCOLADE.
Bij een bezoek aan het front trok een
groote Fransche granaat de aandacht van den
koning van Engeland, die aldus de Jour
den wensch uitsprak er een in zijn auto mee
te nemen. Maar de officieren verzetten zich
daartegen, al is zoo'n stuk toch het Kanaal
overgestoken. Op hoofdsch initiatief werd er
een, van zijn lading ontdaan, opgepoetst en
met chocola gevuld, den koninklijken prinses-
sen ten geschenke gegeven.
HOE DE RADZIWILLS BEVRIJD
WERDEN.
In de Excelsior lezen we, dat prins en prin-
ses Radziwill het aan de tusschenkomst van
den koning en de koningin van Italie bij
Stalin te danken hebben aan de executie-paal
ontsnapt te zijn. Met vele vrienden waren ze
by de komst van de Sowjettroepen in Polen
in een kasteel gevangen genomen en naar
Moskou gezonden, waar de mannen achter
slot werden gezet, de vrouwen in een concen-
tratiekamp gesloten. Toen de prins een poos
later uit zijn eel gehaald werd, achtte hij zijn
laatste uur geslagen, maar in gezelschap van
zijn vrouw werd hij onder verzekerd geleide
de Roemeensche grens overgeleid. Hier ver-
namen ze, door wier toedoen ze in vrijheid
gesteld waren. En het blad voegt erby, dat
de prins dienst wil nemen in het Fransche
leger.
BELGIE ZOEKT EEN ANDEREN WEG.
Ter aanmoediging van het gebruik van niet
uit het buitenland afkomstige producten als
brandstof voor automobielen wordt in Belgie
de motorrijtuigbelasting met negen tienden
verlaagd vocr voertuigen, waarvan de motor
voortbewogen wordt door gas, stoom of elec-
triciteit.
ACHTDUIZEND NUMMER(PLATEN
INGELEVERD
De automobilisten in Denemarken zijn ern-
stig gedupeerd door het gebrek aan benzine.
De bestaande beperkingsmaatregelen geeft
hen slechts een deel van hun normaal ver-
bruik. De regeering heeft geen middel ge-
vonden om de automobilisten tevreden te stel-
len en derhalve hebben ongeveer 8000 hun
nummerplaat ingeleverd en hiermede te ken-
nen gegeven, dat zij voorloopig geen gebruik
van hun auto zullen maken.
EEN REDEVOERING VAN HITLER
VERMOMD ALS JAARVERSLAG!
Het Belgische blad ,,Vingtlfeme Sidcle" ver-
neemt uit de stad Luxemburg, dat de post
aldaar sedert enkele dagen bemerkt had, dat
het hoofdbestuur van de ,,Arbed", het groote
Duitsche ljzer- en staalconcern, groote sta-
pels balansen en winst- en verliesrekeningen
met het jaarverslag van den raad van beheer
verzond.
Het leek bevreemdend, omdat de jaarver-
gadering, waarin dit alles goedgekeurd moest
worden, nog niet heeft plaats gehad. Bij in-
formatie op het hoofdkantoor van de ijzer- en
staalfabriek bleek, dat deze stukken niet door
de maatschappij verzonden waren. Men
maakte er toen een open en bevond, dat de
omslag en de eerste pagina's nauwkeurige
reproducties waren van het echte verslag van
de ,,Arbed", maar dat de balansen niet over
1939 maar over 1936 waren. Na de derde
bladzij volgde overigens geen jaarverslag
maar... een redevoering van Hitler. Men hield
een oogje in het zeil en volgde een ouden neer,
die een nieuw pakket had afgegeven. Hij be-
gaf zich daarna naar het Duitsche gezant-
schap en weigerde zich te laten ondervragen,
zich beroepende op zijn immuniteit.
Volgens het blad is men in Luxemburg zeer
verontwaardigd, dat op deze wijze Duitsche
propaganda-geschriften naar Frankrijk wer
den verzonden. (Hbl.)
DE VADERLANDSOHE PLICHT
VAN HET ZWIJGEN.
De correspondent der N. R. Crt. te Geneve
schrijft
,,Wie niet zwijgen kan, schaadt het vader-
land!" Aldus de tekst van een plakkaat, dat
men tegenwoordig in alle deeien van Zwltser-
land op de muren aangeslagen vindt en waarin
in het Duitsch, het Fransch en het Italiaansch
het zwijgen tot een vaderlandsche plicht ver-
klaard wordt.
Het plakkaat is afkomstig van den gene-
ralen staf, die de bevolking op de gevaren
van het gepraat over kwesties van militair
belang heeft willen opmerkzaam maken. Het
plakkaat is gericht zoowel tegen de gerucht-
makerij over onmiddellijk dreigende aanvals-
plannen van buiten de grenzen als tegen een
al te groote loslippigheid over de werken, die
in het belang van de versterking der militaire
landsverdediging ondernomen worden, en over
de bedrijvigheid der gemobiliseerden in het
algemeen.
Helaas blijkt deze goede bedoeling in het
geheel niet uit het plakkaat zelf, dat trou-
wens ook door zijn geheelen uiterlijken vorm
en matte kleur weinig geslaagd is en heel wat
minder in het oog valt dan de op heel wat
gelukkiger wijze tot het Zwitsersche volk ge-
richte aansporing, om bijdragen te schenken
voor de ,,Nationale gift voor den soldaat". De
uit den dienst terugkeerende en vol vader
geluk zijn kindje tot zich opheffende soldaat
weet heel wat meer de aandacht te trekken
dan deze jongste vermaning tot stilzwijgend
heid.
Het gemis aan duidelrjkheid over de werke-
lijke bedoeling van dit plakkaat heeft reeds
tot menig protest in de bladen aanleiding ge
geven. Men wees erop, dat men het plak
kaat zou kunnen beschouwen als een officieele
aansporing zich van het uitspreken van een
oordeel over de met den oorlog in verband
staande vraagstukken van politieken aard te
onthouden, overeenkomstig de door de Duit
sche pers verkondigde opvattingen omtrent
de verplichtingen der burgers van een neu
tralen staat.
Het standpunt van de Zwitsersche regee
ring en ook van den generalen staf over de
rechten der individueele burgers van een neu
traal land op vrijheid van meeningsuiting is
echter thans wel zoo algemeen bekend, dat
het gevaar van een dergelijke verkeerde uit-
legging van het onduidelijke plakkaat niet
groot is.
De vaagheid der aansporing tot zwijgen
leidde echter de vorige week tot een ander
protest tegen het aanslaan van een plakkaat.
Het plakkaat was (wellicht niet geheel zon
der bedoeling) in de vergaderzaal van het
kantonale parlement van het kanton Aargau
aangebracht! Toen de parlementsleden voor
hun voorjaarszitting de zaal betraden, groo-
tendeels gewapend met de teksten van hun
redevoeringen, die zij in de eerstvolgende
dagen ten geihoore wilden brengen, viel hun
oog op de vermaning ,,Wie niet zwijgen kan,
schaadt het vaderland!"
Het is begrijpelijk, dat menig lid, ondanks
deze waarsehuwing, zich verplicht achtte het
zwijgen te verbreken en erop te wijzen, dat
een vergaderzaal, waar men voor gemeen-
schappelijke beraadslagingen van algemeen
nut bijeenkomt, niet de aangewezen plaats is
voor een dergelijk vermaan! Een uitvoerig
debat ontstond dan ook over de vraag, of het
parlement de aanwezigheid van het plakkaat
in zijn raadszaal dulden zou.
Met 66n enkele stem meerderheid (63 tegen
62 stemmen) besloot het parlement ten slotte
de eer aan zich te houden en het plakkaat in
de vergaderzaal te laten hangen. Groote
breedsprakerigheid bij de behandeling der
punten der agenda deed hiarna wel zien, dat
de kantonale parlementsleden van Aargau
door het plakkaat nog niet tot de opvatting
bekeerd zrjn, dat zwijgen ook in het parlement
een vaderlandsch belang kan zijn!
EEN WAARDE VAN EEN KWART
MILLIARD GULDEN IN VEILIGHEII)
GEBRACHT.
De correspondent der N. R. Crt. te New-
York schrijft:
Het is tegenwoordig een lust, langs den
New Yorkschen waterkant te wandelen, want
er is heel wat te zien! Het flaneeren langs
de Twaalfde Avenue, die aan de rivier grenst,
is dan ook een geliefde bezigheid geworden
en de venters met prentbriefkaarten en pin-
da's beleven een ,,boom". Bij duizenden kan
men iederen dag de bewoners van de be-
nedenstad, pijn in den nek t.rotseerend, tegen
de grijze rompen omhoog zien staren. Hun
gevoel van behaaglijkheid, zich ver van de
oorlogcentra te weten, kan slechts worden
versterkt door het aanschouwen van de vjjf
glorieuze zeekasteelen, die de geallieerden
naar den veiligen Hudson hebben gestuurd of
daar hebben achtergelaten am er den afloop
van den oorlog af te wachten.
De hav«n van New York als „safe".
Met de onVerwachte aankomst van de
Queen Elizabeth aan den voet van de 50ste
straat West is de haven van New York het
toevluchtsoord om niet te zeggen de ,,safe"
geworden van de kostbaarste verzameling
passagiersschepen, welke men ooit bij elkaar
heeft gezien. Zij vertegenwoordigen een be-
leggingswaarde van 138 millioen dollar, of
ruim een kwart milliard gulden. Zij hebben
samen een tonnage 328.000 ton gelijk-
staande aan die van alle Fransche -linle-
schepen by elkaar.
Het bedrag dat hun maatschappyen aan
liggelden moeten betalen 13 niet minder dan
5000 dollar per dag, voor de haven van New-
York een welkome vergoeding voor de ver-
liezen, geleden door de vermindering van de
wereldscheepvaart. Ofschoon de maatschap-
pijen dit bedrag misschien wel een of twee
jaar zullen moeten opbrengen, waardoor het
bewaarloon heel goed in de zeven cijfers kan
loopen eer de sehepen weer In de vaart wor
den gebracht, weegt deze uitgave voor hen
gemakkeiyk op tegen de waarde van de vei-
ligheid, die daardoor wordt verkregen. Iim-
mers, sehepen als de Queen Elizabeth, de
Queen Mary, de Mauretania, de Normandie
en de lie de France kunnen niet in ddn dag,
zelfs niet in e6n jaar worden vervangen. En
wanneer de oorlog uit is, zullen de Engel-
schen en de Franschen er onmiddeliyk een
dringende behoefte aan hebben.
Verzorging en bewaking.
Niets wordt dan ook nagelaten om het
kost'bare bezit goed te verzorgen en te be-
waken. Bijna duizend mannen hebben op-
dracht, de juweelen van scheepsbouwvemuft
in goeden staat te houden, opdat de sehepen
ieder oogenblik hun taak kunnen hervatten.
De machines moeten feilloos blijven function-
neeren en iederen dag wordt dan ook ten
minste 66n schroef langzaam in beweging ge
houden. Brandwachten patrouilleeren vieren-
twintig uur per etmaal om te voorkomen dat
door kwaadwilligheid of onvoorzichtlgheid
de tragedies van Havre zich zouden herhalen.
Een legertje van opzichterc, versterkt door
New Yorksche politie, houdt zonder ophou-
den een oog in het zeil. Op welke wyze dit
toezicht wordt uitgeoefend is een zorgvuldig
bewaard geheim. Nieuwsgierigen worden
streng van de sehepen geweerd.
De vqf sehepen die hier een veilige toe-
vlucht hebben gezocht hebben respeetieveiyk
in dollars gekost:
Queen Elizabeth 28.750.000
Queen Mary 25.000.000
Mauretania 20.000.000
Normandie 50.000.000
lie de France 16.000.000
Totaal 138.750.000
Voor de bewaking van de NormandiS, het
duurste en op d6n na langste schip van de
wereld, heeft de Fransche iyn permanent 200
man in dienst. zy ontvangen hun vlootgage
van 15 dollar per maand met kost en huis-
vesting. Het lijkt niet veel, maar sedert 28
Augustus, datum waarop dit luxe schip hier
op nonactief werd gesteld, heeft het zijn
eigenaars al 200 000 dollar aan onderhoud ge
kost. De zuinige Franschen hebben deze uit
gave echter graag voor den trots van hun
passagiersvloot over, die tweemaal den legen-
dairen blauwen wimpel heeft veroverd, doch
ook omdat het in zekeren zin een werkver-
schaffingsobject is geweest. Het feit, dat de
Normandie bijna tweemaal zooveel heeft ge
kost als de Queen Elizabeth, kan ten deele
hierdoor worden verklaard. Van alle kunst-
schatten, waarmee de Fransche regeering het
schip overlaadde en die het tot het weelderig-
ste passagiersschip ter wereld maakte, is ech
ter weinig meer te zien. Het meubilair ligt
in groote bergen opgestapeld, die met zeil-
doek zijn afgedekt. De karpetten liggen in
de kamfer. De spiegels zijn in kratten opge-
borgen en ieder stuk ongeverfd metaal is be-
dekt met een dikke, beschermende laag vet.
Dezelfde maatregelen zijn trouwens ook op
de andere sehepen genomen.
De andere reuzen.
Naast de Normandie liggen de beide konin-
ginnen van de Cunard Dine. Zij kosten deze
maatschappij 16.600 dollar per maand aan
liggeld. lets verderop is de Mauretania te
vinden, die in 1938 in allerijl gebouwd werd
om een naamgenoot te vervangen.
Het vijfde schip, de He de France, ver-
zwelgt op Staten Island aan liggeld 15.000
dollar per maand. Deze boot heeft eerst op
de North River gelegen; toen zij naar Staten
Island werd gebracht bleek het water daar te
ondiep en zag haar maatschappij zich genood-
zaakt een vaargeul te laten uitbaggeren, een
werkje dat nog eens op 30.000 dollar kwam
te staan. Duur gekochte veiligheid, maar
nochtans: veiligheid.
Van de vijf andere passagiersschepen, die
het tiental der oceaankampioenen vol maken,
zyn er twee Duitsch, 66n Engelsch, twee Ita
liaansch. Alleen de twee laatste, de Rex en
de Conte di Savoia, varen nog regelmatig.
Wat de Duitsche sehepen fcetreft, de Bremen
is zooals men zich herinnert na een avon-
tuurlijke reis in veiligheid gebracht en be-
vindt zich nu te Bremerhaven, haar zuster-
schip de Europa was daar al sedert Augustus.
De Aquitania van de Cunardline ten slotte
ligt in Halifax (Nova Scotia) en wacht daar
ook naar alien schyn rustiger tijden af.
Naar verluidt is de Britsche vliegboot, welke
Donderdag zes Duitsche bomvliegtuigen van
het nieuwe type Junke"rs J U 88 boven de
Noordzee heeft aangevallen en verjaagd, van
het type Short Sunderland. De vliegboot is
naar de basis teruggekeerd, ofschoon enkele
van haar stuurorganen waren weggeschoten.
