EUMATIEK
Pas op voor
de van
Buitenland
Hoof dpi jn, Kiespijn.
TERNEUZEN, 22 MAART 1940.
LUXOR THEATER.
De vereeniging
„Het Groene Kruis" te Axel.
'Het aantal kan op duizend, misschien zelfs
op enkele honderden meer gesteld worden.
Voor de ontslagenen wordt een wachtgeld-
regeling aangegaan. Voor Rijnschepen van
het grootere type zooals de schepen, die erts
en kolen vervoeren, is er thans, nu na het
ertsvervoer ook het overgehleven deel van
het kolenvervoer van den export is stilgezet,
niet voldoende werkgelegenheid meer op den
Rijn.
Duitschland heeft Rijnschepen onder eigen
vlag genoeg om in het vervoer te voorzien.
Het heeft alleen een tekort aan kanaalsche-
pen, vaartuigen van 400 tot 900 ton ongeveer,
van welke laatste er ook vele uit Nederland
worden gebracht.
De stopzetting van het kolenvervoer naar
Italie is derhalve voor den Rijn zoowel als
voor Rotterdam een geduchte slag. Het ver
voer, dat nu nog de basis van het havenver-
keer en van het scheepvaartverkeer op den
Rijn vcrmde, is weggenomen. Een groot
deel van de schepen moet nu worden opge-
legd.
DE NIEUWE KONINGINNE-POSTZEGELS
Zooals reeds is meegedeeld, kan de ver-
sehijning van een nieuwe serie postzegels met
beeltenis van de Koningin binnenkort worden
tegemoet gezien.
Met ingang van 1 April zullen de nieuwe
zegels in de ^garden van 5 tot en met 40
cent verschijnen, terwijl ook de zegelafdruk-
ken met beeltenis van de Koningin op brief-
kaarten van 7% cent en andere waardefor-
mulieren Sullen worden vernieuwd. De nieuwe
zegels zijn, meldt de N. R. Crt., in rotogra-
vuredruk en in samenwerking, wat de letter-
teekening betreft, met J. van Krimpen, ver-
vaardigd naar een ontwerp van den kunst-
schilder W. A. van Konijnenburg te 's Graven-
hage, wiens oogmerk het was, naast gelijke-
nis, de Koninklijke waardighedd tot uitdruk-
king te brengen. Een gunstige verhouding van
licht en donker in het beeld komt aan de
kleuren op gelukkige wijze ten goede.
Zij zijn voor de onderscheidene waarden als
volgt: 5 cent donkergroen; 7% cent rood; 10
cent violet; 12cent donkerblauw; 15 cent
lichtblauw; 20 cent paars; 22% cent olijf-
groen. 25 cent wijnrood; 30 cent sepia, en 40
cent lichtgroen.
De afmeting van het beeldvlak is 18 X 22
mm met den witten rand tusschen de kartel-
openingen 21 X 25 mm. t
Bij de verschijning van de nieuwe- zal de
verkoop van de oude zegels in de overeen-
komstige waarden worden gestaakt. Zooals
uit bovenstaande opgave blijkt, zullen de
zegels van 6 en 27y2 cent komen te vervallen.
De nieuwe zegels in waarden boven 40 ct.
zullen. naar verwacht wordt, eerst over
eenige maanden voor verkoop aan het publiek
gereed zijn.
MENSOHLIEVENDE HULP AAN HET
POOLSCHE VOLK.
In totaal heeft het Nederlandsche comite
tot menschlievende hulp aan het Poolsche
volk ongeveer 30.000 bijeengebracht. Hier-
onder is o.a. pl.m. 8000 uit Amsterdam,
i 7500 uit Heerlen, pl.m. f 5500 uit Rotterdam,
f 1700 uit de residentie, 1000 uit Baam,
f 900 uit Amersfoort, pl.m. 900 uit Den
Bosch en f 500 uit het Gooi.
Besloten is dit geld grootendeels daar te
besteden, waar de nood onder de Poolsche
bevolking het hoogst is, n.l. in de stad War-
schau, voorts om alle gelden te varzenden
door tusschenkomst van het Nederl. Roode
Kruis, dat steeds zoo welwillend is geweest
het comite in alles bij te staan.
Bij het Nederl. Roode Kruis is dus gestort:
f 20.000 ter overmaking aan de League of
Red Cross Societies" te Geneve, teneinde deze
som aan het Amerikaansche Roode Kruis uit
te betalen, dat in Warschau werkzaam is on
der de getroffen bevolking;
1500 voor gecondenseerde melk, te zen-
den aan gravin Maria Tarnowska te War
schau, die 800 oorlogsweezen in Warschau
verzorgt. Deze f 1500 zijn een gift van het
comit6 voor Ned.-Indie (adres mevrouw van
Loghem te Batavia)
2000 ter overmaking aan de .League of
Red Cross Societies" te Geneve, teneinde
daarvoor verbandmiddelen te koopen en te
zenden aan die Roode Kruis-organen in de
randstaten van Polen, waar de verbandmid
delen het meest noodig zijn. Voorts is 1000
aangehouden voor hulp aan arme Polen in
Nederland en zijn nog vijf kleine giften ad
totaal 650 gegeven aan verschillende instel-
lingen, welke Poolsche vluchtelingen of kin-
deren verzorgen.
Tevoren waren reeds 3 groote bezendingen
kleeren via het Ned. Roode Kruis naar Lit-
tauen en Letland, en tenslotte worden arme
gevluchte Polen in Nederland reeds meer-
malen van kleeren en andere hulp voorzien.
Daar nog veel hulp noodig is, blijft het
comite doorwerken. Giften kunnen gestort
worden op postgirorekening no. 215211 Rott.
Bankver. te Den Haag.
helpen hierbij
altijd een poeder ol cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct
Cachets.genaamd..Mijnhardtjes 2st. lOct. Doos50ct.
(Ingez. Med.)
schreven toestand conclusies te trekken. Men
leeft niet rooskleurig en weet dit. Men hoopt
echter, dat het uithoudingsvermogen niet te
vergeefs zal behoeven te wezen, waaruit volgt,
dat moet worden afgewacht en zoo zegt men,
conclusie-trekkerij strikt genomen overbodig
of minstens voorbarig is. Men kan er ook
andere uitdrukkingen voor bezigen.
Eenige indrukken van het openbare leven,
zooals we het zelf herhaaldelijk ervaren, ac-
centueeren en typeeren den toestand.
Het zijn kleinigheden, die toch boekdeelen
spreken. In de cafd's bijv. mag in het ge-
heel geen .Schnapps" en aan de vrouwen geen
bier worden geschonken. Alle sterke drank is
dus voor ieder taJboe. Het bier intusschen lijkt
niet meer op het hooggeroemde Duitsche
brouwsel van weleer. Vrouwen kunnien in de
restaurants, cafd's enz. nog slechts krijgen:
Maizkaffe en pepermuntthee en alcoholvrjje
vloeistof. De Duitschers zijn zeer sterk ge-
worden in allerlei thee's, kruiden, die met
onze thee niets gemeen hebben dan den naam.
Door particulieren is niet meer aan schoe-
nen te komen. Officieel heet het, dat nog
slechts ddn paar per jaar kan worden ver-
schaft, maar om zich dat toegewezen te krij
gen, moet men al een erge bofferd zijn. In
ieder geval wordt in huis huiszoeking gehou-
den en het afgedankte schoeisel moet, bij ont-
vangst van wat nieuws, worden ingeruild.
Bofferds zijn ook zij, die in de laatste weken,
v66r de grens dicht ging, nog op een of an
dere wijze over de grens aan een paar nieuwe
schoenen in Holland dus, wisten te komen.
Daar is zeer druk, maar ook zeer in het ge-
heim, zooals zich laat denken, gebruik van
gemaakt. Voor wie er toe in de gelegenheid
was!
Op 't gebied van winkelsluiting maakt men
de zonderlingste dingen mee. Er is een wet-
telijke tijd van opening en sluiting, maar tus
schen die vastgestelde uren leeft de winkelier
naar willekeur. Hij gooit de kast dicht wan-
neer en zoo lang hjj dat wil, op de meest wil-
lekeurige tijden van den dag, om de doodeen-
voudige reden, dat hij toch niet voldoenden
voorraad heeft.
Naar wij vernamen zullen begin April weer
tal van hoogere meisjesscholen, tot dan be-
stuurd door religieuzen, worden gesloten.
Maart en Rheumatiek twee slinksche bond-
genooten, die U bekruipen met guur, onver-
dragelijk weer en het onmiskenbaar gevolg;
aanvallen van Rheumatische pijn, met alles
wat daaraan vastzit. Neem ditmaal Uw maat-
regelen zonder verwijl. Whnt hoe eerder ge
Uwe Rheumatische aandoeningen den kop in-
drukt, hoe beter. Pas de in tallooze gevallen
zoo afdoend gebleken Kruschen-kuur toe!
Kruschen Salts zuivert Uw lichaam van de
schadelijke zuren, die de directe oorzaken zijn
van Uw lijden. Meyr. H. E. schreef: „Een
maand of 15 geleden verging ik van de Rheu
matische pijnen in de anmen, rug en beenen.
De pijnen in mijn ledematen waren ondra-
gelijk, zoodra ik in bed lag en wat begon
door te warmen. Vooral in mijn armen waren
de pijnen ondragelijk... Tot ik bedacht, dat
ik zooveel over Kruschen las. Ik begon er
66k mee en ik ben nu zoo blij U te kunnen
zeggen, dat de pijnen al een jaar zijn weg-
gebleven".
Spiegel Uzelf aan die ontelbare gevallen van
verlossing van Rheumatische pijnen, die
lichaam en gezondhdjd sloopen en die U het
leven maken tot een ondragelijke last. Doe
66k een bloedzuiverende kuur. Neem 66k
Kruschen Salts! Het zal U zoo goed doen!
Kruschen Salts is verkrijgb. bij apoth. en drog.
k f 0,40, 0,76 en /1,60 (extra groot pak).
Fabr.: E. Griffiths Hughes Ltd., Manchester
(Engeland). Gpger. 1756.
Adv.
BELGLSOHE KOLEN INPLAATS VAN
DUITSCHE VOOR ITALIE.
De correspondent van het 'Handelsblad te
Brussel schrijft:
In Antwerpen lag sedert enkele dagen nog
slechts een enkel Italiaansch schip, de „Con-
fidenza", geladen met Duitsche steenkolen.
Deze lading wordt thans gelost. De steen
kolen zullen per spoor naar Italie vervoerd
worden. De ,,Echo de la Bourse" meldt, dat
de ,,Confidenza", met 9000 ton Belgische kolen
geladen, naar Italie vertrekken zal. Deze
eerste scheepslading Belgische kolen zal door
meerdere gevolgd worden. In de toekomst
zouden twee millioen ton Belgische kolen per
jaar via Antwerpen naar Italie worden ge-
transporteerd.
Daar Belgie echter thans al ternauwer-
nood zijn kolenleveringen kan uitvoeren is er
waarschijnlijk zekerheid verkregen, dat
Duitschland twee millioen ton kolen extra aan
Belgie zal leveren.
ACHTER DEN DUITSOHEN MUUR.
Men schrijft van den Zuid-Oostgrens aan
de ,,Maasbode":
Nu de moderne Chineesche muur in
Duitschland, do«r het zoo goed als geheel
sluiten van de grens, practisch in werking
is getreden, komt men veel minder van het
openbare leven van onze Oosterburen te
weten dan reeds het geval was. En aan alge-
meene indrukken heeft men bij een kort en
niet geregeld bezoek betrekkelijk weinig.
Alles heeft zich op de trouwens niet ge-
loochende of ontkende feiten ingesteld en het
heeft eigenlijk geen zin uit dien acherp om-
GEVONDEN VOORWERPEN.
De Inspecteur van Politie te Terneuzen,
maakt bekend, dat omtrent onderstaande
gevonden voorwerpen, inlichtingen te beko-
men zijn, aan de daarachter vermel.de adres-
sen:
Zilveren vulpotlood, W. de Vries, Hondius-
straat 25.
Portemonnaie met inhoud, A. M. Koljjn,
Zandstraat la.
Ahto-wieldop (vrachtwagen)C. Riemens,
Dekkerstraat 14.
Bankbiljet, M. Jansen, Dr. Buijzestraat 8.
Pols-horloge met lederen riempje, J. Diele-
man, 2e Verbindingsstraat 12.
Glacd dameshandschoen, J. Michielsen,
Zandstraat 11.
Alpinomuts (bruin), W. Riemens, Mart.
Eijkestraat 5.
Een eg-blok, iS. de Ridder, Zwaantje 220.
Broche met foto, J. van Langevelde, Kerkr
hoflaan 43.
Blauw geverfde kano met rood dek, P.
Jonkman, Schoolweg 13.
Glaod handschoen, D. Kroes, Vluchthaven
E 17.
Portemonnaie met inhoud, M. van Mosse-
velde, Havenstraat 5.
Portemonnaie met inhoud, L. de Vos, Steen-
kamplaan 2c.
Huissleutel (model Lips), J. Ollebek, Steen-
kamplaan 32.
Rijwielbelastingmerk, A. M. Verpoorte,
Veldstraat 5, Sluiskil.
Bruine boodschaptasch, C. Loof, Axel-
schestraat 90.
Mica oogbeschermer voor motorrijder, J.
Stoffijn, Tuinstraat 12.
Lips-sleutel, W. Polderman, Beatrixstr. 24.
Rijwielbelastingmerk, G. de Blaaij, Goe-
schepolder E 34.
Portemonnaie met inhoud, autodop en
koperen kraan, Bureau van politie.
„The Rose of Washington Square".
Toen het oogenblik naderde, dat het twaalf
en een half jaar geleden zou zijn, dat de ge-
luidsfilm zich voor het eerst deed hooren,
toen Al Jolson in The Singing Fool de eerste
van zijn ,,Mammy"liederen liet hooren, kwam
het denkbeeld op om Jolson met zijn zwart
gemaakt gezicht, met witte handschoenen
aan en te korte broekspijpen, waaronder witte
sokken zichtbaar werden, nog eens van
Mammy" te laten zingen, nog eens de „zin-
gende dwaas" te laten worden, die terwille
van de liefde de vrouw, naar wie zijn hart uit-
gaat, bijstaat in haar strijd om den man van
haar keuze, die hij niet is. Ook al is dan
Alice Faye in deze film nog zingender en nog
dwazer (in den zin dan van Al Jolson's
dwaasheid), want de eerste plaats in de film
heeft Al Jolson toch aan haar moeten af-
staan, aan haar en aan Tyrone Power, zwen-
delaar en oplichter, die tenslotte door de
macht van de liefde op den goeden weg wordt
teruggebracht, bereid om boete te doen voor
zijn verleden, voordat hij met zijn vrouw her-
eenigd wordt.
Als men het zingen van Al Jolson thans
zou willen karakteriseeren, zou men niet in
de eerste plaats meer van ,,sentimenteel"
spreken; feller, bewogener is hij, nu trouwens
de techniek dat ook mogelijk maakt. En
Alice Faye, een ster in langzame, maar zekere
opkomst, is in de voordracht van het lied,
waarnaar de film haar titel draagt, en in het
bekendere „My Man" opperbest,
Een van de aangenaamste ontspannings
films, die men zich wenschen kan, meer dan
een gelegenheidsstukje voor een koperen brui-
loft. veel meer dan dat.
..Charlie Chan in de moordkamer
Het prettige aan deze speurdersfilm is, dat
goedkoope griezeligheden er in vermeden zijn
en dat er goed gespeeld wordt. De geschje-
denis heeft er door aan karakter gewonnen en
de spanning wordt niet door lugubere impres-
sies bedorven. Spel zoowel als de wijze waar-
op de duistere misdaad aan het licht wordt
gebracht roepen de voile belangstelling wak-
ker.
Onder verwarde omstandigheden, wordt des
nachts een moord gepleegd. Is er 6en man in
de wereld en de mythologie van de politie-
speurderij, die voor de ontwarring van dit
raadsel zoo geschikt is als Charlie Chan
Bovendien staat hij niet meer alleen: zijn
zoon begint al voortreffelijk 's vaders voet-
sporen te drukken. Dus begint de groote
Chan zijn onderzoek. Allemaal menschen die
of den moord gedaan kunnen hebben of er
meer van zouden kunnen weten, want de ver-
moorde heeft zich in haar leven vele vijanden
gemaakt. Houd "dien glimlachenden voor-
komenden dokter in de gaten, Chan!, hij ver-
bergt iets, en die blonde temperamentvolle
juffrouw, die het zoo fel voor den dokter op-
neemt. Maar met dien doodeerlijken jonge-
man, tegen wien alle bewijzen schijnen te
spreken, zou ik me maar niet bemoeien, die
is nooit tot zoo iets in staat
En Charlie Chan volgt zijn innerlijke stem
en de ingevingen van zijn onuitputtelijken
geest. Bescheiden en flegmatiek gaat hij zijn
gang en even bescheiden en flegmatiek ont-
hult hij opdens, als niemand de oplossing ver
wacht, wie den moord heeft gepleegd en wie
medeplichtig.
CONCERTGEBOUW.
„Reuzen der lucht."
Er zijn films die gedragen worden door een
acteur, andere danken hun succes aan het
scenario. Een derde genre slaagt door de
prestatie van een stunt man en tot de laatste
categorie behoort ,,Reuizen der Lucht". Het
is alles goed en wel, de uniform van piloot
staat den knappen filmspeler perfect, en ook
de wijze waarop hij tegen den vleugel van het
toestel geleund staat, is niet kwaad. Maar als
de cockpit gesloten wordt en de kist gaat de
lucht in, dan begint het werk voor den stunt.
En men kan verbaasd staan wat deze
kerels klaar weten te spelen of wat men hen
laat klaar spelen. Want voor hun genoegen
zullen ze deze halabrekende toeren wel niet
uitvoeren, en de eene verdient nu eenmaal zijn
geld met een knap gezicht, de andere op
6000 M. hoogte of in salto mortale tusschen
de wolken. De reus der lucht is dan ook niet
zoo zeer Richard Dix, als wel de man, die in
de vliegmachine kruipt om er werkelijk mee
de hoogte in te gaan. Deze man haalt truck-
jes met zijn machine uit die den toeschouwer
het hart doen stilstaan. Maar ook zonder deze
adembenemende tooneelen zou de film span
ning genoeg bieden: de strenge tucht op de
opleidingsschool voor piloten, een experimen-
teele vlucht over Alaska met een noodlanding
in de sneeuw. Een tocht over een gletscher,
een der vliegeniers, die zich opoffert en zoo
de redding der anderen mogelijk maakt, en
ten slotte een kleine liefdesgeschiedenis om
al deze opwindende gebeurtenissen te neutra-
liseeren. Reuzen der lucht is een zeer span-
nende film over het leven der piloten.
„De Visschersjongen".
■Bobby Breen de kleine zingerade filmster is
het centrale punt in de film ,,De Visschers
jongen" die deze week in het Ooncertgebouw
vertoond wordt. Voor deze gelegenheid heet
hij Tonny en hij groeit op in de Italiaansche
havenwijk van San Francisco.
Een exclusieve jongen is hij van meet af,
want zijn pleegvader heeft hem in een wees-
huis uit vijftig jongens gekozen en dat kan
een „echte" vader niet doen. Tonny intus
schen verkeert in de meening, dat hjj een
,,echte" vader heeft. Tot een andere jongen
en diens moeder in het gelukkige leven van
den visschersjongen komen stoken en hem
van zijn pleegvader vervreemden.
Daar komt allerlei verdriet van en Tonny-
Bobby Breen komt er zelfs toe, in een boot
het ouderlijk huis te ontvluchten. Visschers-
romantiek van deze soort is echter niet vol-
ledig zonder een gelukkige wending. En deze
wending maakt het den jongen mogelijk, met
een blij hart en een Vroolijk lied huiswaarts
te keeren. Natuurlrjk is dit niet het eenige
lied dat Bobby in deze film zingt. Men hoort
nog een half idozijn andere, waarbij Handel's
vermaarde „Largo" en een paar Napolitaan-
sche liederen voor de locale kleur.
VELDDAG VAN HET LHGER DES HEILS.
Op den aanstaanden Hemelvaartsdag, den
2en Mei, zal er in Axel een groote velddag
gehouden worden.
Meer dan 500 officieren en soldaten van het
Leger des Heils hopen onder hoofdleiding van
den Commandant in Nederland Benwell, van
over de Schelde te komen.
De Commandant heeft in tal van landen
geacbeid en was het laatste Commandant van
het Leger des Heils in China. Zoowel hij, als
mevrouw Benwell zullen toespraken houden.
Van allerlei zijden wordt voor het welslagen
van dezen evangelisatiedag medegewerkt, zoo
zullen verschillende predikanten uit verschil
lende kerken, veel officieren van het Leger
des Heils en andere personen, o.a. ook Mr. P.
Dieleman, het woord voeren, hetgeen zal wor
den afgewisseld door zang van verschillende
zangvereenigingen, ook uit West. Zeeuwsch-
Vlaanderen, terwijl de muziek op de aller-
beste wijze verzorgd zal worden door het
overal zoo gunstig bekende muziekkorps van
het Leger des Heils uit Rotterdam I.
Men schrijft ons, dat men verwacht dat van
alle deelen van Zeeland en zeker uit geheel
Zeeuwsch-Vlaanderen, talloos velen zich naar
Axel zullen spoeden, om dezen dag zoo goed
mogelijk te doen slag-en.
De verschillende sprekers, de zangers, de
muziekcorpsen zijn het ten voile waard. Maar
het meest de Blijde Boodschap, die in deze
moeilijke tijden op deze wijze aan het volk,
ons volk, zal worden gebracht.
HULP AAN GEMOBILISEERDE KLEINE
ONDERNEMERS.
De Kamers van Koophandel en fabrieken in
ons land hebben, met voile instemming var
den opperbevelhebber van land- en zeemacht,
het initiatief genomen tot het vormen van
commissies voor zakelijken bijstand aan ge-
mobiliseerden.
Aangezien het meerendeel van deze com
missies zijn arbeid is aangevangen, heeft de
voorzitter van het comite van uitvoering, de
heer M. Kropveld, ondervoorzitter van de
'Haagsche Kamer van Koophandel, het wen-
schelijk geoordeeld over dit onderwerp mede-
deelingen te doen.
Vele kleine zelfstan-digen op het terrein van
nering, ambacht, landbouw en tuinderrj, die
door de mobilisatie in moeilijkheden met hun
bedrijfje zijn gekomen, weten daarmee vaak
geen raad, zoo begon hij. Zij weten dikwijls
niet alleen geen ultweg voor de kwesties zelf,
maar zeer velen hunner weten ook niet, tot
wie zij zich met hun vragen moeten wenden.
Het is nu al herhaaldelijk gebleken, dat er
talloos velen zijn, die onbekend of onvoldoen-
de ingelicht zijn ten aanzien van de diverse
instellingen, welke in de laatste jaren ten be-
hoeve dezer kleine ondernemers in het leven
worden geroepen.
De commissies voor zakelijken bijstand aan
gemobiliseerden, welke thans op initiatief van
de Kamers van Koophandel zijn of worden
ingesteld, willen gaarne deze gemobili-seerde,
kleine ondernemers in hun moeilijkheden een
helpende hand bieden.
Uit wat de militair aan deze commissies
omtrent zijn kwesties vertelt, zullen zij zich
een concreet beeld van het geval probeeren
te maken, waartoe een contact met de soort-
gelijke commissie in de woonplaats van den
man den aangewezen weg zal zijn. De mili
tair wendt zich echter in eerste instantie tot
de commissie in de plaats, waar hij gelegerd
is. Is hetgeen deze commissie omtrent het
geval verneemt duidelijk genoeg en behoeft
dit geen nader onderzoek in de woonplaats
van den man, dan zal de commissie der lege-
ringsplaats, tot welke de militair zich wendde,
zelf het gevraagde advies kunnen geven.
Tenslotte is het doel der commissie in die
gevallen, waarin de man niet zonder meer
met een raad of bemiddeling geholpen kan
worden, hem in verbinding te stellen met een
bepaald orgaan, zooals bijv. borgstellings-
fondsen, teeltcentrales, pachtkamers, crediet-
instellingen en gemeentediensten.
In verband met deze taak zijn de commis
sies voor zakelijken bijstand dan ook zoo
samengesteld, dat de commissie, door de be-
kendheid van ieder der leden op bepaald ge
bied, in haar geheel zich in hoofdzaken ge-
orienteerd weet ten opzichte dier diverse
steuninstellingen.
In de kleine plaatsen, waar troepen gele
gerd zijn en waar om plaatselijke redenen het
niet, of nog niet, mogelijk is, een commissie
voor zakelijken bijstand in te stellen, is of
wordt een agentschap gehouden, tot welk
adres de militair, in die plaats gelegerd, zich
wenden kan.
'Door affiches in de soldatenverblijven zal
de troep er geregeld aan herinnerd worden,
dat deze commissies er in zijn kantonnement
zijn en waar en wanneer zij zitting houden.
De groote middenstands- en land- en tuin-
bouwbonden dragen mede dit sympathieke en
belangrijke werk door hun belangstelling en
aetieve medewerking.
Hun bestuursleden van plaatselijke afdee-
lingen zijn in verschillende plaatsen als leden
der commissies voor zakelijken bijstand toe-
getreden.
Het centrale punt dezer in wezen geheel
zelfstandige commissie is te 's Gravenhage,
Zeestraat 71b. Daar brengen de commissies
ook elke twee maanden rapport uit van haar
bevindingen.
Op velerlei organisaties en instellingen,
welker leden op een of andere wijze in dit
werk betrokken kunnen worden door een
vraag om advies, medewerking, controle, in
lichtingen enz. is een beroep gedaan.
Ook met enkele overheidsorganen is ten
behoeve van dit deel der gemobiliseerden con
tact gezocht.
Aangezien in Zeeuwsch-Vlaanderen voor-
alsnog geen plaatselijke commissies zijn ge-
vestigd, heeft de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Zeeuwsch-Vlaanderen voor-
loopig het secretariaat beschikbaar gesteld
voor het verschaffen van inlichtingen e.d.
aan gemobiliseerden en den commandant van
Zeeland verzocht dit ter kennis van de in
haar gebied gelegerde gemobiliseerden te
laten brengen.
(De gesohiedenis van een kwarteeuw.
Zooals wij in het vorig nummer reeds heb
ben vermeld, heeft bovenstaande vereeniging
dezer dagen haar zilveren jubild herdacht.
De voorzitter, de heer A. E. C. Kruijsse,
heeft in een op die vergadering gehouden rede
de oprichting en de geschiedenis der vereeni
ging, die van grooten bloei getuigt, gememo-
reerd. Hij deed zulks in de volgende bewoor-
dingen
Hoewel reeds een veertiental jaren het
Groene Kruis in ons land, alom zijn zegen-
rjjke arbeid verrichtte en ook in onze provin-
cie dit reeds in verschillende gemeenten het
geval was, werd eerst in het jaar 1914 een
dergelijke vereeniging in onze gemeente in
het leven geroepen.
Dat hiermede zoolang gewacht was, vond
niet zijn oorzaak in het feit, dat de zieken-
verpleging in Axel ideaal was en niets te wen
schen overliet, doch meer in onbekendheid met
haar werk en ook voornamelijk in de vrees
om naast het groot aantal vereenigingen op
verschillend gebied, weer een nieuwe in het
leven te roepen, die natuurlijk nieuwe offers
zou vragen van de inwoners.
Schitterend was, in dien tpd, de verpleging
der zieken allerminst en veel leed zou voor-
komen zijn, wanneer eerder tot de oprichting
was besloten.
Verplegingsartikelen waren in onze ge
meente, verre te zoeken en slechts de meer
gegoeden schaften, zoo noodig, het een of
ander artikel aan, doch gewoonlijk eerst d&.n,
wanneer het beslist noodzakelijk was en men
beslist overtuigd was, dat het zonder niet
langer meer kon.
Het aantal artlkelen, dat op deze wijze in
de gemeente beschikbaar kwam, was dus zeer
gering.
Het zielental was toen ter tijd, aanmerkelijk
geringer, dan tegenwoordig, waardoor, zoo
goed als alle ingezetenen elkaar kenden, en
daardoor, meer dan tegenwoordig, met elkaar
samenleefden. Hierdoor wist, als het ware,
iedereen waar een gemakkelijke ziekenstoel
een ondersteek of en geschikt ledikant enz,
aanwezig was.
Had een zieke een dergelijk artikel noodig,
dan even aangeklopt bij den gelukkigen be-
zitter om te trachten dit in bruikleen te
mogen verkrijgen.
Dat een dergelijk verzoek niet altijd aan-
crenaam was, vooral wanneer het betrof een
minder net gezin of een besmettelijke en af-
schuwelijke ziekte, zal ik wel niet behoeven
te zeggen. Weigeren ging echter moeilijk.
vant wie zou dit aan een ernstige zieke dur-
ven doen en waarbij dan nog de vree3 kwam,
dat de gemeentenaren schande zouden nit-
spreken over een dergelijke weigering.
Ongetwijfeld zal er vaak naar een uitvlucht
gezocht zijn om het gevraagde artikel niet te
moeten af geven.
Wanneer men weet, dat de woningtoestan-
den, in dien tijd, allesbehalve ideaal was en
de zieken gewoonljjk, gedurende de geheele
ziekte, behandeld moesten worden in donkere
bedsteden, is het te begrijpen, dat de ver
pleging alles te wenschen overliet en dit niet
bevorderlijk was aan een spoedig herstel.
Ziekenhuizen bestonden er, in onze omge-
ving niet, zoodat de geheele behandeiing ten
laste van den dokter kwam.
Bij zeer ernstige gevallen en dan gewoonlijk
nog maar slechts wanneer de patient in staat
was de vrij hooge kosten zelf te betalen, was
men aangewezen op inrichtingen in het na-
burig Belgie, voornamelijk te Gent. Was
iemand zelf niet kapitaalkrachtig genoeg,
dan gebeurde het wel, dat het armbestuur de
behulpzame hand bood, doch gemakkeljjk
ging het niet om van dergelijke lichamen iets
voor dit doel los te krijgen, en vond dit
slechts plaats bij hooge uitzondering, zoodat
dergelijke patienten hoofdzakelijk waren over-
geleverd aan de behandeiing door den plaat-
selijken geneeskundigen in gewoonlijk slechte
woningen.
Hierbij kwam dan nog, dat deze hun prak-
tijk uitoefenden over een groote uitgestrekt-
heid en dit in een tijd, waarin fiets, motof-
fiets of auto onbekend waren.
Ze waren evenwel, als het ware opge-
groeid in een dergelijke toestand en wisten
zich hieraan zeer goed aan te passen, doch
dat een behoorlijke behandeiing der zieken
daaronder leed, daarover zal ongetwijfeld
ieder onzer het eens zijn.
lederen dag, van 's morgens tot 's avonds,
reden zij hun praktijk af in een rijtuigje,
waarbij ze zelfs de vooraf klaar gemaakte
medicijnen mee namen en bij hun eerste be
zoek gewoonlijk de zieke. reeds gelukkig
maakten met een geneesmiddel.
Velen van ons zullen zich nog wel herinne-
ren, dat amputatie van een of ander lichaams-
deel, gewoonweg geschiedde in gezinnen ge-
huisvestigd in kleine arbeiderswoningen.
Een dergelijke toestand kunnen wij ons in
dezen tijd van goed ingerichte ziekenhuizen,
moeilijk meer voorstellen en best begrijpen.
dat de jonge artsen, die deze plattelandsheel-
kundigeh opvolgden, alles in het werk stelden
om hierin verbetering te brengen waardoor de
zieken behandeld zouden kunnen worden op
de wijze der toen geldende eischen.
Veel vooroordeelen hebben zij daarbij moe
ten overwinnen en een moeilijke strijd moeten
voeren. Men was nu eenmaal gewoon aan de
werkwijze der oude doktoren en kon zich
moeilijk vereenigen met die nieuwigheden van
deze jonge artsen, die de menschen op kosten
joegen en aan armbesturen eischen stelden
of het geld maar voor het grijpen was.
Hierbij kwam nog, dat er een afkeer be-
stond tegen de ziekenhuizen en wanneer
iemand naar een dergelijke inrichting werd
vervoerd, was gewoonlijk alle hoop op herstel
verloren en werd een dergelijke tocht vaak
beschouwd als een naar het kerkhof. Ik her-
inner mij zelfs, dat een inrichting voor inva-
liden in een naburige gemeente, gewoonweg
genoemd werd „het abattoir".
De oude doktoren stegen in achting en de
nieuwe werden beschuldigd van gemakzucht.
omdat zij, in vergelijking met dezen, eigenlijk
niets uitvoerden en bij elke ernstige ziekte de
patient naar een ziekenhuis wensohten te
transporteeren om daardoor het werk aan an
deren over te kunnen laten. Of deze kon be
talen, daarop werd niet gelet, zoo noodig
moest dan het armbestuur maar bijspringen.
Verwondering zal het dan ook niet wekken,
dat de artsen alles deden om de menschen
tot andere gedachten te brengen en daarbij
het oog sloegen op het Groene Kruis. Voort-
durend deden zij pogingen om hen warm te
krijgen voor een dergelijke vereeniging, ech
ter zonder succes, daar feitelijk niemand lust
gevoelde om pogingen te doen en mede te
werken aan de oprichting hiervan.
De toestand bleef dus zooals deze was en
een goede verpleging liet op zich wachten. De
artsen hielden echter niet op met klagen en
zij bleven wjjzen op de groote waarde ran
een goede ziekenverpleging.
In mijn kwaliteit van voorzitter van het
Algemeen Burgerlijk Armbestuur en later der
Gezondheidscommissie was het mij maar al
te zeer bekend, dat er alle redenen bestonden
voor dit klagen en er vaak toestanden voor-
kwamen, een mensch onwaardig.
Uit den aard der zaak, kwam ik in beide
functies veel in aanraking met heeren dok-
toren en op hun voortdurend aandringen, be-
loofde ik de zaak te zullen aanpakken en te
trachten een vereeniging ,,'Het Groene Kruis
op te richten.
Bij mijn eerste poging, kwam ik echter tot
de ontdekking, dat er te Axel reeds een Chris-
telijke vereeniging tot ziekenverzorging be-
stond. Naar buiten was evenwel hiervan niets 1
te bemerken, zelfs de doktoren wisten nauwe-
lijks iets van dit bestaan.
Mijn vaste overtuiging was, dat een derge
lijke vereeniging een algemeene moest zqn.
die alle gezindten, van welk geloof of poll-
tieke opvatting ook, zou omvatten om krach-
tig genoeg te zijn werkelijk aan haar doel te
beantwoorden.
De bestaande vereeniging voor ziekenver
zorging diende zich dus op te lossen in de
nieuwe vereeniging. Gebeurde dit niet, dan
was feitelijk iedere poging nutteloos, vooral
daar het mij niet aanlokkelijk toescheen, om
in een gemeente, als de onze, twee of drie
zwakke vereenigingen voor ziekenverzorging
te hebben, vooral wanneer men weet, dat een
dergelijke vereeniging, wil zij aan haar doel
beantwoorden, veel offers vraagt.
Aan de doktoren verklaarde ik daarom ern
stige pogingen te zullen doen, onder voor-
waarde echter, dat de bestaande vereeniging
zou verdwijnen.
Het begin was informeeren naar de namen
der bestuursleden en bleek al spoedig, dat de
Weleerwaarde heer Ds. J. H. Lammertsma,
predikant bij de Gereformeerde Kerk, feitelijk
het geheele bestuur vormde. Een bezoek bij
genoemden dominiee volgde dan ook, waarbij
ik tot de ontdekking kwam, dat deze een
enthousiast voorstander was van een vereeni
ging ,,iHet Groene Kruis". Hij was het er
mede eens, dat voor een gemeente als Axel,
een algemeene vereeniging de eenige ware zou
zijn om werkelijk rtuttigen arbeid te kunnen
verrichten, doch dat dan een eventueel be
stuur zou moeten bestaan uit personen van
iedere richting, zonder dat een dezer de over-
macht zou krijgen.
Hij had volstrekt geen bezwaar om de be
staande vereeniging op te heffen, daar deze
absoluut niets deed en dus eigenlijk slechts
in naam bestond. Gaarne wilde hij meewer-
ken om een Groen Kruiis op te richten.
Aan deze medewerking heeft onze vereeni
ging zeer veel te danken, vooral daar het
bleek, dat Ds. Lammertsma. een uitstekend
organisator was en van wiens nuttige wen-
ken geregeld gebruik werd gemaakt om tot
een spoedige oprichting te komen.
Een bezwaar was dus verdwenen en was
nu nog noodig de medewerking der Roomsch-
Katholieken, vooral omdat bij dit kerkgenoot-
