Buitenland
KOU OP
DE BORST.i
De oorlog in Europa.
asfstess
Toen de sloep met den eersten officier van
de Burgerdijk" en de vier matrozen langszij
kwam, schreeuwde kapitein Scriwanek: „Is
het allright, Dijk?"
De heer Dijk riep terug: ,,Alle hens in de
booten." Hij zelf is aan boord gegaan en de
vier matrozen zijn in de sloep achtergebleven.
De heer Dijk gunde zich alleen den tijd om
het joumaal, de monsterboekjes en de pas-
poorten van de bemanning uit zijn hut mee
te nemen. Twee van de overige sloepen wer-
den gestreken en de passagiers en de beman
ning namen in de drie sloepen -een stuur-
boord en twee bakboordsloepen plaats. Al-
les verliep vlug en ordelijk. De passagiers en
de bemanning moesten alles achterlaten, al
leen him jassen konden zij meenemen. De 48
menschen, die aan boord waren, verdeelden
zich over de drie sloepen volgens de sloepen-
rol. De kapitein nam plaats in de tweede
sloep, de eerste officier kreeg het bevel over
de eerste sloep en de vierde stuurman over
de derde. De heer Dijk heeft tenslotte het
lichtsein aan boord uitgedaan en een ronde
door het geheele schip gemaakt om te zien
of er nog menschen waren achtergebleven.
Toen alien geteld waren en bleek, dat men
compleet was, is afgestoken.
Kapitein Scriwanek, die nu weer het woord
nam, vertelde. dat in elke sloep minstens twee
zaklantaarns waren, die goede diensten be-
wezen, want het was, zooals hij het uitdrukte,
aarde-donker. Het weer was ruw, koud,
regenachtig en mistig, en nu en dan kwam
buiswater over. Kapitein Scriwanek is nog
naar de duikboot gevaren en heeft de boot
aangeroepen, maar hij kreeg geen antwoord.
De duikboot was toen vlak bij de „Bucgerdijk"
en had toegezien op het strijken van de sloe
pen. Om 18.20 uur voeren de sloepen weg
en een kwartier later om 18.35 uur werd de
torpedo afgevuurd.
Een doffe knal weerklonk; plotseling gin-
gen alle lichten aan boord van de ,,Burger-
dijk" uit en een stoomfluit begon vreeselijk
te blazen. Met tranen in de oogen zagen
kapitein Scriwanek en zijn mannen het schip,
waar ze zoo trots op waren, langzaam zinken.
Dang konden de sloepen niet op de plek
blijven, daar reeds spoedig groote hoeveel-
heden olie kwamen boven drijven. Het was te
gevaarlijk om langer daar te vertoeven. Be
manning en passagiers droegen hun lot gela-
ten. Van een paniek was in het geheel geen
sprake. De sloepen zijn elkaar toen genaderd
en met touwen aan elkaar gebonden.
Nadat de torpedo was afgevuurd, zag de
kapitein van de .Burgerdijk" een zoeklicht.
Hij dacht, dat er een schip aankwam, maar
het bleek het licht van de duikboot te zijn,
die de getroffen .Burgerdijk" bescheen.
In de sloepen waren natuurlijk levensmid-
delen voorradig. Zoo had men, behalve de
scheepsbeschuit, die altijd in de sloepen aan-
wezig is, nog corned beaf, jenever en eenige
witte brooden medegenomen. In de voorste
sloep werd.het zeil opgezet en koers gezet in
de richting van het land. Het was pikdonker
en er was in het geheel geen zicht. De wind
zuid-zuidoost, dat was vrij gunstig. Later is
de wind gaan liggen en toen kwam de zee, die
nogal wat zieken gemaakt had, wat tot be-
daren. Men voelde zich koud en rillerig, het-
geen niet te vervfronderen is, aangezien er
tamelijk wat water binnen kwam. Af en toe
werd een vuurpijl afgeschoten en ook met
Bengaalsch vuur trachtte men de aandacht
op zich te vestigen. Des avonds om elf uur
werd het vuur van Bishop Rock zichtbamr.
Dat vuur hebben de sloepen recht vooruit ge-
houden, zoo goed en zoo kwaad als dat ging.
Behalve met het zeil bewogen de sloepen zich
voort met behulp van roeiriemen en pagaaien.
Voor een komisch intermezzo zorgde de
vierde stuurman, die van zijn hebben en hou-
den alleen zijn portable-radiotoestel had mee-
genomen en af en toe een nummertje gaf.
De moed leefde op toen de dag aanbrak.
De kapitein schatte, dat men toen nog tien
mijl van Bishop Rock verwijderd was. Om
zeven uur in den ochtend was die afstand tot
twee mijl verminderd. Maar tot schrik van
kapitein Scriwanek bleken de sloepen nogal
ver noordwest gedreven te zijn en de kapitein
vreesde ervoor, dat de sloepen tereeht zouden
komen in de hevige branding, die daar dicht
bij1 de kust stond.
Met man en macht is men toen gaan
roeien. Nederlandsche vlaggen werden in de
mast geheschen en wie schetst de vreugde
van de schipbreukelingen, toen zij om half
acht ver aan de kim een schip zagen, waar-
boven een vliegmachine cirkelde. Men is toen
met Bengaalsch vuur, aan latten bevestigd,
gaan zwaaien. Later bleek, dat het schip niet
het vuur, maar wel de rookkolommen heeft
gezien, die de fakkels ontwikkelden, wanneer
de afgebrande einden in het water werden
gegooid. Om acht uur veranderde het schip,
ver aan den kim, zijn koers en voer op de
sloepen aan. Zondagochtend om acht uur 20
was het de sloepen genaderd en konden de
schipbreukelingen, die gedurende veertien
uur op zee hadden rondgezwalkt, zich als ge-
red beschouwen.
'Het was echfter niet eenvoudig om aan
boord van de ,,Edam" want deze was het,
die de schipbreukelingen had opgemerkt
te komen, omdat er een hocge zee stond.
Eenige malen vreesde kapitein Scriwanek,
dat de sloepen tegen het groote schip te plet-
ier zouden slaan. Gelukkig liep alles goed
af en konden alien langs een touwladder aan
boord van de ,,Edam" klimmen. Sommigen
werden bij deze klimpartij geholpen door een
lijn, waardoor zij als het ware aan boord ge
heschen werden. De ontvangst van de schip
breukelingen was buitengewoon gul. A1 was
de plaatsruimte gering, want het schip was
geheel volgeboekt, toch waren spoedig bed-
den, canape's en stoelen vrij voor de danig
beproefde passagiers en bemanning van de
Burgerdijk".
De kapitein van de .Burgerdijk" zei ons,
dat de positie, die de marconist op last van
de U-boot-gezagvoerder geseind had, (15 mijl
ten zuiden van Bishop Rock), wel als juist te
beschouwen is.
Toen men goed en wel in de booten was,
heeft de heer Scriwanek den marconist ge
vraagd, of hij het telegram goed verstuurd
had, en toen bleek, dat de marconist zich, ver-
moedelijk door zenuwachtigheid, vergist had
Hij bleek n.l. in plaats van het woord „fif-
teen" het woord ,,six" te hebben geseind.
Nu wil het toeval, dat het Engelsche radio-
station te Lansend dit verkeerd geseinde tele
gram ook nog eens verkeerd heeft opgevan-
gen. Men heeft n.l. dit laatste telegram van
de ,,Burgerdijk" ontvangen, als de opgaven
van de positie op ..sixty miles south of
Bishop".
In de Downs aanigekomen kreeg kapitein
Scriwanek verlof om van boord te gaan en h(j
heeft toen van het plaatsje Deal uit de agen-
ten van de Holland-Amerika-lijn te Londen
opgebeld, Phs. van Ommeren. De agenten
meenden, dat kapitein Scriwanek naar Lon
den moest komen voor het afleggen van een
scheepsverklaring. Kapitein Scriwanek ech-
ter meende, dat hij zulk een verklaring beter
in Nederland kon afleggen. en de heer S.
Jacob van onze legatie te Londen deelde deze
meenlng. Ook de Engelsche zeeofficieren,
die den kapitein van de ,,Bungerdijk" naar de
admiraliteit in Londen verwezen. wist de heer
Er was eens een man in De Lier,
Die was van beroep herbergier.
Door Buisman's G.S.
Werd z'n zaak een succes;
Men dronk liever z'n k of fie.... dan bier
Receptenboekje word/ op aanvraag gratis
gezonden door de fabriek te Zwartsluis
(Ingez. Med.)
Scriwanek te overtuigen, dat het het beste
zou zijn, wanneer hij zoo gauw mogelijk in
Nederland terug zou keeren. Aangezien de
.Edam" niet onmiddellijk door mocht varen.
kreeg kapitein Scriwanek toestemming van
de Engelsche autoriteiten om met de passa
giers en de bemanning van de „Burgerdijk"
aan boord te gaan van de ,,Boskoop" van de
K.N.S.M., die klaar lag om naar Nederland
terug te keeren.
Aan boord van de ..Boskoop" was het ont-
haal niet minder gastvrij dan op de ,,Edam".
De geredden hebben het er best gehad.
De .Boskoop" bevond zich op het oogenblik,
dat de ,,Burgerdijk" getorpedeerd werd, on
geveer 70 mijl ten westen van de door de
kustradio verkeerdelijk opgevangen positie
van de Burgerdijk". Bij zijn verdere vaart
naar het oosten heeft de Boskoop", toen het
schip ongeveer zestig kilometer ten westen
van Bishop Rock kwam, goed uitgekeken,
maar natuurlijk niets gezien van de sloepen
met opvarenden van het getorpedeerde schip.
De heer Blommers vertelde ons, dat hij de
duikboot heel goed gezien heeft. Met een
kijker heeft hij ook het merkteeken ,,X 2"
onderscheiden en hij heeft met zijn photo-
toestel een opname van de boot gemaakt. Het
phototoestel is echter verloren gegaan, even'
als zijn overige bezittingen, met uitzondering
van een schrijfmachine. Hij bevestigde de
mededeelingen van den kapitein en den eer
sten officier, dat alles rustig en ordelijk was
verloopen. Van zeeziekte in de sloepen had
hij in het geheel geen last.gehad. Trouwens
de stemming was vrij goed te noemen. Zoo
herinnerde hij zich bijvoorbeeld, dat, toen er
vuurpijlen werden afgeschoten, een van de
matrozen droogjes had opgemerkt: ,,Jongens,
het lijkt wel Koninginnedag". Natuurlijk was
hij buitengewoon verheugd, dat de ..Edam"
de sloepen had opgemerkt.
De 77-jarige heer van den Bosch, voor
wiens gedrag alien, naar zij ons verklaarden,
hun petje afnamen, sprak heel rustig over de
avonturen, die hij beleefd had. Zijn vitaliteit
bleek in het geheel niet onder dit avontuur
geleden te hebben. Ook hij was alles kwijt,
wat hij medegenomen had, maar de heer Van
den Bosch treurde er in het geheel niet om.
De tweede officier, de heer W. van Beers
en de assistent-machinist, C. de Neef, hebben
beiden eveneens den ramp met de ,,Binnen-
dijk" medegemaakt, ook een schip van de
Holland-Amerika-Lijn, dat op 8 October op
een mijn is geloopen. De derde officier, de
heer J. Reedijk, was aan boord van de
,,Spaarndam", het tweede schip van de Hol
land-Amerika-Lijn, dat op een mijn was ge
loopen, n.l. 27 November j.l.
Pas om half drie kwam de Boskoop" aan
loods 5 van de Surinamekade te Amsterdam
aan. 'Het ijs belemmerde de vaart van IJmui-
den naar Amsterdam en twee sleepbootjes
konden slechts langzaam de Boskoop" huls
waarts loodsen.
DE TORPEDEERING VAN DE
..BURGERDIJK".
Naar de N. R. Crt. vemeemt, heeft de
Nederlandsche regeering naar aanleiding van
de torpedeering van de Burgerdijk reeds haar
ernstige bedenkingen tegen deze daad aan de
Duitsche regeering kenbaar gemaakt, in af-
wachting van het schriftelijk tot deze regee
ring te richten betoog.
Dat de Nederlandsche regeering volledige
schadeloosstelling zal vorderen, kan als van-
zelfsprekend worden aangenomen.
In gezaghebbende kringen werd nog ver-
nomen, dat, indien al, gezien het on-
rechtmatige van deze handeling, de mogelijk-
heid niet mag worden uitgesloten, dat de
duikbootcommandant tegen zijn instructies
heeft gehandeld, dit de Duitsche regeering
toch niet van haar verantwoordelijkheid zou
kunnen ontslaan. Bovendien zou er in het
aangenomen geval voor haar alle reden be-
staan aan de daad haar goedkeuring te ont-
houden, teneinde de onderstelling te niet te
doen, dat Duitschland, door thans ook
schepen, geladen met voor de volksvoeding
van neutrale staten onontbeerlijke goederen,
te torpedeeren, elementaire levensrechten
van neutralen zou willen aantasten. In dit
verband werd nog in herinnering gebracht,
dat het grootste deel der lading van de
rechtstreeks naar Rotterdam en dus niet voor
eenige belligerente tusschenhaven bestemde
Burgerdijk aan een Nederlandsche regee-
ringsinstantie was geadresseerd, waarvan de
duikbootcommandant zich zonder moeite had
kunnen overtuigen.
Hoe men de zaak ook wendt of keert,
merkt de N. R. Crt. op, de torpedeering van
de Burgerdijk vermeerdert de serie ergerlijke
wandaden der Duitsche marine met een bizon-
der kras staaltje van rechtsveraehting en
rechtsverkrachting en het spreekt wel van-
zelf, dat de Nederlandsche regeering niet
slechts, gelijk bij vorige gevallen van deze
aard, scherpr en krachtig protesteert, doch
tevens volledige schadeloosstelling, o.i. bij
voorkeur vergoeding van schip en lading in
natura, niet na den oorlog maar thans, zal
verlangen.
AOHTHONDERD ZESTIEN MILLIONNAIRS
IN ONS LAND.
Over het belastingjaar 1938-1939 had 95
procent van de aangeslagenen in de inkom-
stenbelasting een inkomen beneden 5000.
Hun inkomens bedroegen 72 procent van het
totaal, terwijl zij in verband met het progres-
sieve tarief slechts 33 procent bijdroegen in
het totaal der inkomstenbelasting in hoofd-
som. Daanentegen was 0.02 procent der be-
lastingplichtigen aangeslagen voor inkomens
van f 100.000 en meer (in totaal 341 perso-
nen). Zij hadden 3 pCt. van het totale in
komen, terwijl izij 22 procent in het totaal
dezer belasting bijdroegen.
Over hetizelfde jaar was 46 pCt. van de ver-
mogensbelastingplichtigen aangeslagen voor
vermogens beneden 30.000. Tezamen beza-
ten zij 14 procent van het totale vermogen en
droegen 9 procent bij tot de totale opbrengst
der vermogensbelasting in hoofdsom. De 816
millionnairs (0.44 procent van het totaal aan-
tal aangeslagenen) bezaten tezamen 14 pro-
cent van het totale vermogen en betaalden
15 procent in het totaal dezer belasting.
Het gemiddelde inkomen per aangeslagene
bedroeg f 2150, het gemiddelde vermogen
f 69.000.
Behalve ibovengenoemde cijfers voor alle
gemeenten tezamen komen in de zoo juist
verschenen eerste aflevering van het maand-
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek nog een aantal gegevens voor be-
treffende de 45 gemeenten boven 20.000 in-
woners en de provincden.
De groote verschillen tusschen den wel-
stand der bevolking blijken wel hieruit, dat in
Bussum 35 pCt. en in Enschede 57 procent
van alle angeslagenen in de inkomstenbelas
ting een inkomen hadden van 800f 1400,
terwijl in Den Helder 0.3 prolent en in Bus-
sum 5.3 procent van hen een inkomen hadden
Van f 10.000 en hooker.
Een vermogen van 16.000f 30.000 beza
ten in de residentie 32 procent en in Kerk-
rade 60 procent van alle aangeslagenen in de
vermogensbelasting, terwijl in Den Helder
5.7 procent en in Rheden 26 procent van hen
een vermogen bezaten van f 100.000 en
hooger.
Van de zes gemeenten boven 100.000 inwo-
ners is het bedrag der inkomens in Amster
dam het grootste, daarentegen is het bedrag
der vermogens het grootste in Den Haag.
Van deze groep is in deze gemeente ook het
gemiddelde inkomen len vermogen per aange
slagene het hoogst.
Hoogere cijfers voor het gemiddelde in
komen worden nog aangetroffen in Bussum
3476)Hilversum 2765) en Zeist (/2711),
voor het gemiddelde vermogen in Enschedte
(if 126.000). Almelo 110.000) en Rheden
(f 107.000).
Van de gemeenten boVen 20.000 inwoners
heeft Kerkrade het laagste cijfer, zoowel voor
het gemiddelde inkomen (f 1621) als voor het
gemiddelde vermogen 37.000).
Worden alle 1056 gemeenten in het onder-
zoek betrokken, dan blijken 130 gemeenten
nog een lager gemiddeld inkomen dan f 1500
en 141 gemeenten een lager gemiddeld ver
mogen dan f 30.000 te hebben. Verder blijken
8 gemeenten een hooger gemiddeld inkomen
dan 3500 en eveneens 8 gemeenten een hoo
ger gemiddeld vermogen dan f 150.000 te
hebben.
HOEVEEL TABAK IN 1939 IN
NEDERLAND TOT ASCH WERD.
Nederland heeft in 1939 1678 millioen siga-
ren, 5234 millioen sigaretten en 11 millioen
kg tabak tot een gezamenlijke waarde van
145 millioen gulden in rook doen vervliegen,
leert ons de Januari-aflevering van het
maandschrift voor het Centraal Bureau voor
de Statistie'k. Vergeleken bij vorige jaren is
het venbruik van rookwaren zeer sterk toe-
genomen. Voor sigaren bedroeg de toeneming
vergeleken bij 1938 bijna 130 millioen stuks,
voor sigaretten bijna 470 millioen stuks en
voor tabak 1.3 millioen kg. Vooral de laatste
stijging is opvallend, omdat de omzet van
tabak de laatste jaren behoudens eenige on-
derbrekingen steeds is verminderd.
Een groot deel van deze stijgingen zal voor
rekening van de mobilisatie gebracht moeten
worden.
De geweldige verschuiving naar de goed-
koope sigaret zette zich in het afgeloopen
jaar verder voort. Vormde in 1930 de hoeveel-
heid sigaretten van 1.5 en Van 2 cent nog
ruim 60 procent van de totale hoeveelheid,
in 1939 werd meer dan de helft van alle siga
retten voor cent (het wettelijke minimum)
verkocht. De gemiddelde prijs bedroeg in
1939 1.02 cent. Bij sigaren, waar zich in vroe-
gere jaren hetzelfde verschijnsel had voorge-
daan, kwam deze verandering tot staan, het-
geen tot uitdrukking kwam in een geringe
vergrooting van het aandeel der midden-
klassesoorten (510 cent) ten koste van de
goedkoope sigaren (minder dan 5 cent). In
vergelijking tot 1930 daalde de gemiddelde
sigarenprijs in 1939 van 6.87 tot 4.20 cent.
Voor tabak was de gemiddelde prijs resp.
2,36 en 1,83 per kg.
De aanzienlijke stijging van het verbruik
in het vorige jaar blijkt ook uit de cijfers per
hoofd der bevolking. De Nederlander toch
rookte in 1939 gemiddeld 191 (in 1938 178)
sigaren, 597 549) sigaretten en 1.3 (1.2) kg
tabak. Het bestede bedrag per hoofd van be
volking aan tabaksfabrikaten bedroeg in 1930
nog 23,25. In 1936 was het gedaald tot
14,50, waarna een stijging -volgde tot f 16,56
in 1939.
DE ENGELSCHE CONTROLE TER ZEE.
Het Engelsche Lagerhuislid Shinwell heeft
in het Lagerhuis aan den Minister van
Marine gevraagd uit te leggen hoe het moge
lijk was, dat vijf vijandeltjke schepen, welke
te Rotterdam een lading aan boord hadden
genomen, hadden kunnen ontsnappen.
Churchill antwoordde hierop, dat hij zich
er van bewust is, dat de kustlijnen van
Nederland en Duitsohland aan elkander
grenzen. Het is geen gebrek aan ijver of
inzicht, waardoor vijandelijke schepen tot nu
toe aan beslag of vemietiging zijn ontkomen.
'Shinwell vroeg hiema of Churchill wist
dat er begin Januari te Rotterdam vijf Duit
sche schepen waren geweest en dat zich thans
nog slechts een schip in de haven bevindt
Deze schepen vervoeren Duitsche steenkolen
naar Noorsche en Zweedsche havens en kee-
nen met ijzererts terug.
Churchill antwoordde, dat dit geheele
vraagstuk voortdurend wordt bestudeerd door
de vlootautoriteiten. „Ik geloof, dat niemand
van ons zou verwachten, dat wij een scherpe
contrOle of blokkade kunnen handhaven bij
de Duitsche kust met het oog op de enorme
ontwikkeling sedert den laatsten oorlog van
de luchtmacht in de kustbases.
Het Engelsche departement van oeconomi-
sche oorlcgvoering maakt bekend, dat op
13 Februari twintig neutrale schepen in En
gelsche controlehavens lagen, van welke
veertien korter dan vijf dagen. In de week
van 3 tot 10 Februari heeft de commissie
155 schepen gecontroleerd, van welke 34
Nederlandsche, 32 Italiaansche, 30 Noorsche,
13 Zweedsche, 9 Grieksche, 7 Amerikaansche
en 6 van Belgische nationaliteit waren. 97
schepen zijn onmiddellijk vrijgelaten en van
de 74 schepen die de copy van hun laadbrie-
ven voor hun vertrek reeds hadden toegezon-
den, konden er 60 na vergelijking met de ori-
gineele papieren dadelijk verder gaan.
DE ENGELSCHE
HANDELSBESPREKINGEN MET DE
NEUTRALE LANDEN.
Reuter vemeemt, dat op het eind van de
maand de aankomst van de reeds aange-
kondigde Letlandsche handelsdelegatie te
Londen verwacht wordt.
Intusschen gaan de besprekingen met
de andere neutrale landen, zooals Nederland,
Denemarken en Noorwegen voort. De be
sprekingen, welke te Madrid met Spanje ge-
voerd worden, moeten voortgang maken,
hoewel vanwege de ingewikkelde materie
geen spoedige onderteekening van een over-
eenkomst wordt verwacht.
De besprekingen met Zwitserland zullen,
naar verwacht wordt, spoedig met succes
worden bekroond.
OOK DUITSCHE SCHEPEN UIT
SPAANSCHE HAVEN VERTROKKEN
Naar de Evening News" meldt, zijn vol
gens een te Londen ontvangen telegram
Zaterdagavond onder begunstiging van de
duisternis zes Duitsche schepen uit de Spaan-
sche haven Vigo vertrokken om te trachten
door de Britsche blokkade te komen.
De Duitsche schepen, die bij het uitbreken
van den oorlog een toevlucht in een neutrale
haven hebben gezocht, zouden order gekre-
g]en hebben, pogingen te doen om naar
Duitschland terug te keeren en, indien deze
pogingen mislukken, moeten zij tot zinken
worden gebracht.
De zes Duitsche schepen zijn de ,,Wangoni"
(7848 ton), ,,Wahehe" (4709 ton), .Oriza
ba" (4354 ton), ,,Arucas" (3369 ton),
„Rostock" (2542 ton) en .Mores (1927 ton).
De eerste drie schepen hebben een voor
Engeland bestemde lading aan boord. De
waarde van de lading van de ,Wangoni"
wordt geschat op 50.000 pond sterling. Alle
schepen zijn een groot bedrag aan havengel-
den schuldig gebleven.
DE TORPEDEERING VAN HET
NOORSCHE S.S. „SONGA".
Te Bergen is een gerechtelijk onderzoek
ingesteld naar aanleiding van de tot zinken
brenging op 22 Januari op den Atlantischen
Oceaan van het Noorsche stoomschip ,,Songav
door een Duitsche Duikboot. De gezagvoer-
der verklaarde, blijkens het verslag van het
Noorsche Telegraaf-agentschap, dat Set schip
van Philadelphia op weg was naar Rotter
dam, toen het door een duikboot werd aan-
gehouden. De commandant van de duikboot
heeft vluchtig de papieren nagezien en ge-
zegd, dat het schip, dat een gemengde lading
aan boord had, ook contrabande vervoerde.
Hij vroeg den Noorschen kapitein een ver
klaring te onderteekenen, dat de helft der
goederen uit contrabande bestond. De kapi
tein weigerde dat en voegde daar aan toe, dat
de ,,'Songa" van een neutrale haven kwam
met een neutrale lading en op weg was naar
een neutrale haven.
De Duitsche commandant antwoordde, dat
de ..Songa" een Britsche controlehaven zou
moeten aando(en, en dat de lading aldaar
ongetwijfeld zou worden gelost.
De Noorsche kapitein antwoordde, dat hij
geen bevelen had ontvangen een Britsche
haven aan te doen, doch de Duitsche officier
verklaarde, dat het schip zou worden getor
pedeerd en dat hij den kapitein niet kon
toestaan naar de ,,iSonga"' terug te keeren
om wat kleeding te halen.
De Noorsche bladen blijven scherp protes-
teeren tegen de oorlogsvoering ter zee, in het
bijzonder ten aanzien van de tot zinken bren
ging van schepen, welke op weg zijn van
een neutrale haven naar een andere neutrale
haven. Zij wijzen met kracht het door zekere
Duitsche bladen ingenomen standpunt van de
hand, dat neutrale schepen, welke, zoo
als Duitschland dat noemt, de oorlogszones
langs det Britsche kust binnengaan. zich in
dezelfde positie zouden bevinden als een neu
trale auto, welke niemandsland zou binnen-
rijden. Dergelijk beginsel is, naar de Noor
sche bladen zeggen, in strijd met het inter
national recht.
Leden van de bemanning van het Noorsche
stoomschip „Enid", dat drie weken geleden
op de Noordzee is gezonken, zijn in hun
vaderland teruggekeerd. Zij verklaren, dat
hun schip, dat van Noorwegen op weg was
naar Ierland (Eire) zonder waarschuwing
was getorpedeerd, en dat zij zich in gevaar
hebben bevonden, nadat zij hun schip met de
booten hadden verlaten, daar de duikboot
granaten afvuurde.
OPROEP VAN DE
ZWEEDSCHE VROUWENORGANISATIES.
Maandag hebben ruim 30 Zweedsche vrou-
wen-organisaties, welke ongeveer een half
millioen vrouwen van alle politieke en intel-
lectueele instellingen vertegenwoordigen, te
Stockholm een bijeenkomst gehouden, waarin
een oproep gericht tot alle vrouwen van de
geheele wereld, werd aangenomen. Hierin
worden de vrouwen aangespoord goed na te
denkien over hetgeen een totale oorlog in al
zijn wreedheid beteekent.
Finland is op het oogenblik het slachtoffer
van een dergelijken oorlog, aldus gaat de
oproep verder. ZelfS in de meest afgelegen
gebieden is de burgerbevolking iederen dag
blootgesteld aan aanvallen uit de lucht en
er.ormt hoeveelheden bommen worden gewor-
pen op niet verstrekte plaatsen. Volwassenen
en kinaeren worden gedood of gewond, teiwijl
zij hun vreedzaam handwerk uitoefenen of
wel gedwongen in de felle koude uren en
dagen door te brengen in de bosschen of in
ijskoude kelders. De woningen van gezinnen
en hospitalen worden vemield of onbewoon-
baar gemaakt, doordat de ruiten springen,
wanneer een bom ontploft. De daklooze moe-
ders en kinderen worden van het eene onder-
komen naar het andere gedreven.
Tegelijkertijd brengt deze oorlog, vooral in
het hooge Noorden, in dezen buitengewoon
strengen winter onuitsprekelijk lijden voor de
Russsiche soldaten, die strijden op onbekend
terrein, ver van hun kantonnementen.
Laten wij ook protesteeren tegen den on
menschelijken oorlog ter zee, welke het verlies
van schepen veroorzaakt, welke toebehooren
aan vreedzame landen, alsmede schuld draagt
aan het verlies van menschenlevens.
De vrouwen van alle landen der wereld
moeten zich vereenigen om gemeenschappe-
lijk te pogen een middel te vinden om een
einde te maken aan dit aangrijpend tr.eurspel
van lichamelijk en geestelijk lijden, dat zich
voor onze oogen afspeelt.
De Zweedsche vrouwenorganisaties wen-
den zich tot de individueele vrouwen en in het
bijzonder tot de vrouwen-organisaties en
spoort hen aan zich te vereenigen, ieder in
haar land om invloed uit te oefenen op de
regeeringen, opdat deze het initiatief nemen,
dat zal leiden tot het beeindigen van den oor
log en "het Finsche volk zal toestaan tot zijn
vrij en vreedzaam leven terug te keeren.
,,Laat ons in actie komen en alle pogingen
in het werk stellen om de vernieling te doen
staken en de dreigende katastrofe af te wen-
den, welke het geheele menschelijke geslacht
bedreigt", aldus eindigt de oproep.
De Zweedsche minister van buitenlandsche
zaken Gunther, heeft het woord gevoerd op
de vergadering van de vrouwen-organisaties
te Stockholm. Hij zeide, dat de vergadering
wil protesteeren tegen de barbaarsche men-
taliteit, welke het mogelijk maakt, dat de
Europeesche politiek een vorm aanneemt van
een aanval op een klein vreedzaam land.
,,Ik zou willen, dat de afschuw over den
aanval op het vreedzame Finland, welke de
Zweedsche vrouwen bezielt, weerklank vindt
bij alle vrouwen in Europa. Ik beschuldig
geen enkelen persoon, geen enkel land en geen
enkel regime. Geheel Europa verscheurt zich-
zelf en snelt naar den afgrond. Niets zou meer
natuurlijk zijn, dan dat alle vrouwen zouden
weigeren, deel te nemen aan den terugkeer tot
het barbarendom, welke wij thans meemaken.
Wanneer wij vergeten, dat de oorlog ©en
geesel is voor de volken en de vrede de eenige
basis van de permanente orde van de inter
national rechtvaardigheid, dan zal een
catastrofe over de menschheid komen".
DE AMERIKAANSCHE MEENLNG.
In regeeringskringen werd te Washington
volgens Reuter verklaard, dat Duitsche duik-
booten alleen dan Amerikaansche schepen,
die noodgedwongen Britsche controlehavens
moeten aanloopen, wettig tot zinken kunnen
brengen, nadat vastgesteld is, dat de lading
voor meer dan de helft bestaat uit contra
bande bestemd voor de vijanden van Duitsch
land.
Wrijf "s avonds rug en borst in met
Dampo.Dan onder dewollVolgende
morgen beter! Pot 50ct. Doos 30ct
(Ingez. Med.)
HET TREINVERKEER IN FINLAND.
In weerwil van de bombardementen hebben
de inwoners van Helsinki, naar de correspon
dent van de Nation Beige uit die stad meldt,
geen oogenblik hun buitengewone kalmte
verloren. Hoewel talrijke gebouwen vemield
en een drietal straten volkomen onbegaan-
baar zijn, gaat het leven door. Veel inwoners
zijn weliswaar vertrokken, doch zij zijn ver-
vangen doer ongeveer 50.000 vluchtelingen
uit alle streken van Finland. De dagbladen
verschijnen zooals voor den oorlog en in den-
zelfden omvang. Zij geven sober© verslagen
zonder eenig pathos.
De treinen arriveeren evenwel met groote
vertraging, wat geen groot wonder is. Ik had
zoo vertelt de correspondent van het Belgische
blad, een gesprek met een Zweedsche vrouw
die 's avonds uit Aabo was aangekomcn met
een trein, die ©igenlijk om 11 uur 's morgens
had moeten arriveeren.
Dat we heelhuids hier zijn teruggekeerd,
is eigenlijk haast een wonder. De heele reis
tot vlak bij de hoofdstad werden we gevolgd
door een eskader Russische vliegtuigen. Vler-
maal waren we verplicht uit te stappen en
ons in het bosch te verschuilen. Den eersten
keer geschiedde dit reeds een uur, nadat we
Aabo hadden verlaten. De trein stopte plotse
ling alsof iemand aan de noodrem had ge-
trokken. Het personeel liep langs de wagens
en riep ons toe, ons in het bosch langs de
spoorbaan te verschuilen. Ik zag vijf vlieg
tuigen, die op ons afstormden en zeer laag
vlogen. Ik had den tijd niet om het bosch te
bereiken en ik wierp me in mijn witte kleeren
in den sneeuw, het hoofd erin gedoken, on
geveer zooals de struisvogel, die zich onzicht-
baar meent te maken. Het was een instinct-
matig gebaar en in die oogenblikken rede-
neert men nietVoor de eerste maal van
mijn leven hoorde ik het helsche getik der
mitrailleurs.
Na teen minuut waren de vliegtuigen reeds
ver weg. Voorzichtigbeidshalve oordeelde de
conducteur, dat het raadzaam was, een half
uurtje in het bosch rond te wandelen alvorens
te vertrekken, want de vrjand zou, kunnen
terugkeeren.
Tenslotte namen we toch weer plaats in
den treindoch niet voor langen tfld.
Weer vluohtten alien het bosch In. De Rus-
sen bombardeerden daarop naar hartelust
een totaal ledigen trein. Alleen de machinist
en de stoker waren op hun post gebleven,
doch ze werden niet getroffen. We kwamen
terug... en weer werd na 20 minuten gestopt
reeds in de verte had de machinist de vlie-
gers zien aankomen en ons tijdig gewaar-
schuwd. De Russen richtten hun bommen dit-
maal op de locomotief, die thans ook was
ontruimd.
De locomotief werd grondig vemield, zoo-
dat in het nabijgelegen station telefonisch
een andere machine moest worden ontboden.
Nabij Helsinki werd een vierde alarm ge-
geven, doch ditmaal verwijderden de Russen
zich snel.
Zoo kwamen we eindelijk op onze bestem-
ming in wagens met doorboorde daken en
wanden als schuimspanen.
DUITSOH KOOPV A ARDIJ SCHIP DOOR DE
FRANSCHEN BUITGEMAAKT.
Het Fransche legerbericht van Woensdag-
avond deelde mede, dat een Duitsche koop-
vaardijschip is bultgemaakt en naar een
Fransche haven opgebracht.
ENIGEILSOHE SCHEPEN GEZONKEN.
Volgens bericht uit New York is het Brit
sche s.s. Sultan Star (12.306 ton) getorpe
deerd en heeft de bemanning het schip ver
laten.
Reuter meldt verder uit Londen, dat het
Britsche tankschlp British Triumph (8501
ton) na een ontploffing op de Noordzee ge-
kenterd is. Van de opvarenden zijn er 42 in
een haven aan de Oostkust aan land gebracht,
terwijl er, naar men gelooft, nog v'ijf vermist
worden. De British Triumph was twee weken
geleden door een vijandelijk vliegtuig aange-
vallen.
DEENSCH SCHIP TOT ZINKEN
GEBRACHT.
Een Noorsch schip heeft de geheele beman
ning van het Deensche schip Ghastine Maersk
