Buitenland
Een nieuweernstige ramp voor
de Nederlandsche marine.
mm
Voorop is gesteld, dat eventueel uitvaren
geheel vrijwillig dient te geschieden.
Men was het er over eens, dat over de ge-
stelde voorwaarden tot uitvaren overleg met
de regeering noodzakeiijk is, voordat een be-
siissing mogelijk zal zijn. Resloten is dan ook
het overleg voort te zetten en emstig te pogen
tot een zoo spoedig mogelijke beslissing te
komen.
VERZOEK OM STEUNVERHOOGING.
Het hoofdbestuur van den Neutralen bond
va^n perspneel in de voedingsbedrrjven heeft tot
den Mir^ster van Sociale Zaken een adres ge-
richt, 'waarin verzocht wordt tot een steun-
verhdoging van vijftig procent te besluiten,
daar de prijzen der levensmiddelen door de
thans heerschende omstandigheden met circa
vijftig procent zijn gestegen. De minder-
bedeelden (n.l. werkloozen en steuntrekken-
den) moeten zich dientengevolg van veel ver-
stoken zien. (Hun kinderen ondervinden in de
eerste piaats daarvan de funeste gevolgen.
JUTEBESGHIKKING.
De algemeene dispensatie is afgeloopen.
De Minister van Eeonomische Zaken vestigt
er de aandacht van belanghebbenden op, dat
de door den 'directeur van het Rijkstextiel-
bureau voor jute verleende dispensatie van
het verbod van koopen, verkoopen, bewerken,
verwerken, afleveren en vervoeren van jute
Zaterdag is afgeloopen. Van Zondag af wor-
den handelingen slechts geoorloofd, indien men
van den directeur van genoemd Rijksbureau
een vergunning daartoe zal hebben ontvan-
gen. Deze vergunning kan worden verlengd
op de voorwaarden, welke zijn neergelegd in
de jute-circulaire no. 5.
Belanghebbenden kunnen zich ter verkrij-
ging van een exemplaar dezer circulaire wen-
den tot het Rijks-textielbureau, Willemsplein
5 te Amhem, of tot de afdeeling eeonomische
voorlichting van het departement van Eeono
mische Zaken, Rijnstraat 24, te's Gravenhage.
BEZOLDIGING VRIJWIELIG LANDSTORM-
KORPS MOTORDIENST.
De regeeringspersdienst meldt:
In verband met de vele verzoeken, door vrij-
willigers van het vrijwillig landstormcorps
motordienst ingediend, waarin zij vragen op
welke bezoldiging zij recht hebben, wordt aan
belanghebbenden medegedeeld, dat van den
dag van voor-mobilisatie af (25 Augustus j.l.)
de bezoldiging van deze vrijwilligers gelijk is
aan die van gewone dienstplichtigen van ge-
lijken rang of stand.
DE SUIKER VOORZIENING IN OCTOBER.
Dezelfde regeling als in September
is toegepast.
Van bevoegde zijde wordt gemeld, dat voor
October voorloopig dezelfde regeling ten aan-
zien van de suikervoorziening zal gelden als
in September is toegepast, n.l. levering voor
de tafelconsumptie van 75 pet. en levering
voor de Industrie van 100 pet. van hetgeen is
betrokken in de overeenkomstige periode van
1938.
Ter berekening van de afleveringen per
week in October 1938 kan de totale in die
maand geleverde hoeveelheid door vier wor
den gedeeld.
De suiker, noodig voor levering aan mili-
tairen boven het normaal verbruik, kan onder
overlegging van een verklaring van de betref-
fende militaire autoriteit extra worden ver-
gtrekt.
Bedrijven, die eerst na October 1938 zijn
opgericht, zijn gehouden, per week niet meer
dan 100 pet. of 75 pet. te betrekken van het
geen zij sedert hun vestiging gemiddeld in dat
tijdvak van een week hebben ontvangen.
Met nadruk wordt vermeld dat afwijkingen
op deze regelen in geen geval toegestaan kun
nen worden. Het heeft derhalve geen zin zich
tot de Nederlandsche akkerbouweentrale of
andere instanties te wenden voor het verkrij-
gen van extra toewijzingen e.d., aangezien
deze toewijzingen onder geen beding kunnen
worden verstrekt.
VERVOER VAN MILITAIRE
VERLOFGAN GERS.
Ten aanzien van het vervoer van militaire
verlofgangers is het volgende vastgesteld:
Met ingang van 1 Oct. 1939 behoort voor
het vervoer van militaire verlofgangers die
per spoor moeten reizen en aanspraak kunnen
doen gelden op vervoer voor rijksrekening,
een nieuw model vervoerbewijs te worden
verstrekt, waarvan de vereischte aantallen
bereids aan de betrokken militaire autoriteiten
zijn verzonden.
Ten einde het gebruiken van deze vervoer-
bewijzen zooveel mogelijk te beperken, vooral
indien 't betreft groote vervoeren van verlof
gangers, vertrekkende van eenzelfde spoor-
wegstation naar een gemeenschappelijk sta
tion van aankomst, heeft de directie der
Nederlandsche Spoorwegen op 51 stations z.g.
militaire spoorkaartjes op crediet verkrijg-
baar gesteld, welke aan de betrokken com-
mandanten van de ter plaatse of in de nabij-
heid gelegen onderdeelen, op aanvrage zullen
worden verstrekt.
Het reizen per spoor op een z.g. verlofpas,
als geldig plaatsbewrjs, zooals tot heden ge-
bruikelijk was, is van 1 October 1939 der
halve verboden en mede geldt dit ten aanzien
van het vervoer per tram, autobus of boot.
Mocht onvenhoopt een commandant of mili
taire autoriteit geen of voldoende formulieren
in zijn bezit hebben, dan kan nog van het
thans geldende en in gebruik zijnde model
(z.g. verlofpas) bij wijze van uitzondering,
tot uiterlijk 10 October a.s. gebruik worden
gemaakt.
BEHOEFTIGE NEDERLANDERS IN HET
BUITENLAND.
Het Tweede Kamerlid de heer de Marchant
et d'Ansembourg heeft aan den Minister van
Sociale Zaken de volgende vragen gesteld:
1. Is het den Minister bekend, dat een
groot aantal in het buitenland vertoevende
Nederlandsche gezinnen, waaronder vele, die
door de arbeidsinspecties gedwongen werden
in het buitenland werk te zoeken, en waarvan
het hoofd tengevolge van de mobilisatie in
werkelijken dienst is gekomen, in groote moei-
lijkheden verkeeren?
2. Zijn reeds maatregelen genomen of in
overweging om deze gezinnen op volkomen
gelijkwaardige wijze te behandelen als die,
welke in Nederland verblrjven?
3. Indien vraag 2 in ontkennenden zin
moet worden beantwoord, is de Minister dan
bereid, te bevorderen, dat aan de betrokken
gezinnen of de gelegenheid wordt geboden
door financieele hulp der overheid naar
Nederland te komen, of dat hun de kostwin-
nersvergoeding wordt overgemaakt op zulk
een wijze, dat snelle uitbetaling verzekerd is?
HET SLAGERSBEDRIJF.
Aan den Minister van Eeonomische Zaken
is de volgende brief gezonden:
Het hoofdbestuur van den Nederl. Slagers-
bond, op 27 September in vergadering bijeen,
besprekende den huidigen toestand in het be-
drijf, constateerende de stijging in den prijs
van varkens op de markt en van spek en blad-
reuzel in den groothandel, een stijging, welke
zich deze week nog weer heeft voortgezet,
pordeelt de situatie voor het slagersbedrijf on-
houdbaar als den slager belet wordt de ver-
koopprijzen van de producten van het varken,
voornamelijk van spek en rauwe reuzel, te
verhoogen.
Het hoofdbestuur verzoekt uwe excellentie
dan ook de prijsverhooging, die de slager uit
zelfbehoud moet invoeren, niet als prijsopdrij-
ving aan te merken, wijl het ook geen prijs-
opdrijving is.
Verder dringt het hoofdbestuur van den
Nederl. Slagersbond er bij uwe excellentie op
aan, de heffing op gesmolten reuzel van 36 ct.
per Eg. af te schaffen, opdat het publiek bij
de huidige schaars&hte aan vet meer tot aan-
koop van gesmolten reuzel over zal gaan.
Deze vraagt klemt te meer, omdat de Neder
landsche Veehouderijcentrale geen bevroren
bladreuzel meer kan leveren en de bacon-
zouters ook weinig beschikbaar hebben.
VRIJWILLIGERS MOTORDIENST
MAKEN REZWAAR TEGEN OPROEPING
BIJ MOBILISATIE.
Vrijwilligers van de Landstormkorpsen
Motordienst en Yaartuigendienst, die de over
tuiging zijn toegedaan, dat zij niet verplicht
zijn, om bij mobilisatie in werkelijken dienst
te komen zich daarbij beroepende op hun
bij het aangaan hunner verbintenis gedane
toezeggingen kunnen, zoo werd onlangs
officieel gemeld, hoewel zij reehtens tot op-
komst verplicht zijn, zich reehtstreeks tot
den inspecteur van den Vrijwilligen Land-
storm wenden met een gemotiveerd verzoek
om in het genot van klein verlof te worden
gesteld.
Het in het genot stellen van klein verlof
zou geleidelijk geschieden, waarbij de voor-
rang wordt verleend aan vrijwilligers boven
den leeftijd van 35 jaar, gezinshoofden en
kostwinners.
Namens een groot aantal vrijwilligers van
het Landstormkorps Motordienst is thans,
aldus de Tel., een schrijven gericht aan de
leden van de Eerste en de Tweede Earner.
Zij verklaren daarin, dat alle niet-dienst-
plichtigen, die zich hebben aangesloten bij
het Eorps Vrijwillige Motordienst, thans ten
onrechte onder de wapenen zijn. Bij het aan
gaan van de verbintenis werd, zeggen zij,
steeds en alleen voor oogen gehouden: Het
rijk behulpzaam te zijn bij binnenlandsche on-
lusten, bij stakingen van post, spoorwegen
en dergelijke omstandigheden.
De vrijwilligers zijn meest menschen met
eigen zaak, die auto's bezaten. Zij meenen
niet geteekend te hebben met de overtuiging
zaak en huisgezin in tijd van oorlogsgevaar
te moeten verlaten.
De betrokken vrijwilligers vragen de mede-
werking van de Staten-Generaal, voor een
besluit tot zeer spoedige zending naar huis
en haard.
Ingrijpen van den Minister?
Het is ons bekend, schrijft De Z., dat er
onder de leden van den Bijzonder Vrijwil
ligen Landstorm (korps Motordienst) ern-
stige onrust is ontstaan oVer het feit, dat
zij, toen de mobilisatie werd afgekondigd,
ook verplicht war en op te komen. Zeer velen
van hen hadden een dergelijke mogelijkheid
nimmer bevroed. Toen zij zich als vrijwil-
liger opgaven, bedoelden zij daarmee alleen
(evenals de Bijz. Vrijwillige Landstormers)
zich beschikbaar te stellen voor het geval
van dreigende revolutie, spoorwegstaking of
dergelijke; derhalVe om mede te helpen in
zulke troebele dagen rust en orde in het land
te handhaven.
In dit verband is belangwekkend wat „Ons
Noorden" over deze zaak opmerkt. Het blad
schrijft o.m.:
,Men deelde ons dezer dagen van offi-
cieele zijde uit de leiding van den Landstorm
mede, dat de personen, die zich gedupeerd
gevoelen hun verbintenis maar eens moeten
toonen; daar zou duidelijk op te lessen staan,
dat zij zich wel verplicht hebben bij mobili
satie op te komen.
Naar aanleiding van deze mededeeling
deelt een R.E. Eamerlid ons mede en hij
machtigt ons dit te publiceeren dat hij deze
verbintenis aan den Minister heeft getoond,
die daarop verklaarde: ,,Ik heb nog nooit
zoo'n onduidelijke acte gezien". En wij kun
nen hier dan ook uit de meest betrouwbare
bron aan toevoegen, dat de Minister van
Defensie, de heer Dijxhoorn, met den gang
van zaken bij den vrijwilligen landstorm
maar matig tevreden is.
Het staat zoo vast als een huis, dat bij de
propaganda voor deelneming aan den vrijwil
ligen landstorm, ook wat de motorgroep be
treft, over de mogelijkheid van opkomst bij
mobilisatie vrijwel steeds gezwegen is en uit-
sluitend de gedachte is gewekt, dat aanslui-
ting bij den landstorm niet anders beteekende
dan een steun aan het wettig gezag, tegen
elke revolutionaire poging.
De Minister heeft, nadat hij kennis had ge-
kregen van de requesten met bezwaren van
deze landstormers en ook inzage had ge
nomen van de verbintenissen door deze men
schen te goeder trouw geteekend, onmiddel-
lijk toegezegd, dat deze menschen zoo spoe-
dig mogelijk weer naar huis gezonden moe
ten worden, want dat hij geen menschen in
het leger wil, die werkelijk te goeder trouw
meenen, dat zij misleid zijn.
Bij nader onderzoek bleek, dat vrijwel
overal in het land, op een wel wat lichtvaar-
dige wijze de menschen bij het motorcorps
van den vrijwilligen landstorm zijn ingelijfd
en dat het aantal slachtoffers van deze mis-
leiding ongeveer 6500 bedroeg. Doch daar
deze landstormers worden gebezigd om de
voedselvoorziening van het gemobiliseerde
leger te verzorgen, daar ligt het voor de hand
dat dit belangrijk onderdeel van ons leger
emstig verstoord zou worden, indien onmid-
dellijk, zooals de Minister eigenlijk wenschte,
deze menschen naar huis terug werden ge-
stuurd. Wij kunnen hier echter uit de meest
betrouwbare bron aan toevoegen, dat de
minister, wat de zaak zelf betreft, krachtig
voet bij stuk houdt en wenscht, dat ieder die
te goeder trouw geteekend heeft en niet wist,
dat hij zich daardoor ook verplichtte bij
mobilisatie op te komen, gedemobiliseerd
wordt. En wel zoo spoedig mogelijk. Deze
menschen moeten, waar het even kan, met
verlof gezonden worden, terwijl anderen op-
geleid moeten worden om hun taak blijvend
over te nemen.
Zelfs zoozeer was de overtuiging bij alien
gegrondvest, dat de landstorm alleen dienst
behoefde te doen bij revolutie, dat toen bij
de mobilisatie den voorzitter van de Natio-
nale Landstormcommissie, generaal Duymaer
van Twsit, gevraagd werd of de landstor
mers motorafdeeling moesten opkomen bij
mobilisatie en hem de verbinteniskaart werd
opgestuurd, hij eoncludeerde, dat op grond
van deze verbinteniskaart opkomst niet ge-
eischt kon worden. Toen het echter toch
gebeurde, is de heer Duymaer persoonlijk naar
den Minister gegaan om tegen deze intepre-
tatie op te komen.
Er zijn nog meer kwesties hier in het ge-
dinig, die zouden wijzen op een misleiding.
Den menschen van de motorafdeeling is steeds
voorgehouden, dat ze, wanneer ze opgeroepen
werden 5 per dag vergoeding zouden krijgen.
Nu blijkt echter, dat zij bij mobilisatie
over den kam werden gesohoren met alle
andere dienstplichtigen en kan hun ook geen
hoogere vergoeding worden uitbetaald. De
wet is hier in strijd met de bepalingen van
den vrijwilligen landstorm. Dit klemt hier
te meer, omdat wij voor een belangrijk deel
te doen hebben met menschen boven de 35
jaar, die aan het hoofd van zaken en bedrij
ven staan.
Zeker, formeel gesproken ligt de fout bij
deze menschen zelf. Ze hadden, voor ze de
verbintenis sloten, beter kunnen informeeren.
Maar even vast staat, dat de propaganda
voor den V. L. de misleiding zeer in de hand
gewerkt heeft. En daarom verdient de
Minister hulde, voor zijn hier ingenomen
standpunt."
Naar wij vememen, is thans reeds een deel
dezer menschen met klein verlof naar huis
gezonden.
Gisteren werd uit Terschelling gemeld, dat
des namiddags half 3 een nieuwe ramp onze
marine heeft getroffen, door het ontploffen
van een mijn, bij het verrichten van mijn-
werkzaamheden door den mijnenveger „Jan
van Gel der" en dat daarbij 6 dooden te be-
treuren waren, benevens 2 zwaar gewonden,
en 4 leden der equipage licht gewond waren.
De mijnenveger ,,Jan van Gelder", van het-
zelfde type als de ,,Willem van Ewijck",
welke in het begin van de vorige maand op
een mrjn liep en ten onder ging, was met het
zusterschip Abraham van der Hulst" en den
politiekruiser-mijnenlegger .Nautilus" bewes-
ten Terschelling bezig met mijnwerkzaam-
heden. Speciaal tussohen Terschelling en
Texel zijn de werkzaamheden van onze
mijnenvegers en mijnenleggers steedszeer
riskant, want er staat daar een sterke stroom.
Bovendien is bekend, dat benoorden onze
Waddeneilanden zoowel Engelsche als Duit-
sche mijnenvelden gelegd zijn.
Omstreeks halfdrie Zondagmiddag bracht
de Abraham van der Hulst" het draadlooze
bericht bij den commandant van de Marine
te Den Helder, schout-bij-nacht H. Jolles, dat
op de ,,Van Gelder" een ernstig mijnongeluk
gebeurd was, en dat er dooden en gewonden
waren, terwijl het schip slagzij maakte.
Op het vliegkamp De Mok werden dadelijk
maatregelen genomen om per watervlieg-
tuig verplegend personeel en doktoren te
zenden, ondanks de ruwe zee, welke er stond.
Spoedig kwam echter het bericht, dat de
officieren van gezondheid van de ,,Van der
Hulst" en van de .Nautilus" ter plaatse
waren om de eerste hulp te verleenen.
Het door een mijn getroffen schip bleef
drijven, daar de explosie was geschied bij het
achterschip en de waterdichte schotten ge-
sloten konden worden. De „Van Ewijck"
werd destijds midscheeps bij de machinekamer
getroffen en zonk daardoor onmiddellijk na
de explosie.
Bij deze ramp echter werd in het achter
schip een gat gestagen, gedeeltelijk boven en
deels onder de waterlijn. Door de heftige
explosie vlogen drie man over boord en ver-
dwenen in de golven, terwijl reeds dadelijk
twee man gedood werden. Onmiddellijk na
de ramp, welke de ,,Van Gelder" getroffen
had, werden sloepen van de andere schepen,
die in de nabijheid waren, uitgezet. De om-
gekomenen en de gewonden werden eerst
aan boord van de „Van der Hulst" gebracht.
Daarna werd de geheele equipage van de
,,Van Gelder", welke in totaal 52 officieren
en manschappen bedroeg, overgebracht.
Vermist is de luitenant-ter-zee 3e kl. van
de marine-reserve W. J. C. Donker, gehuwd
en afkomstig uit Bloemendaal. De heer
Donker was stuurman bij de groote vaart.
Verder zijn vermist de schipper B. Leenders,
eveneens gehuwd en afkomstig uit Souburg
en de majoor-maehinist E. Strous, gehuwd
afkomstig uit Vlissingen.
Door de ontploffing zijn gedood: de matroos
le kl. J. Bimmel, gehuwd, afkomstig uit
Vlissingen .en de korporaal-constabel C.
Grootjans, gehuwd en afkomstig uit Sou
burg; de korporaal-machinist J. A. Eruis-
land, ongehuwd, bezweek na het ongeluk.
Zwaar gewond zijn de kwartiermeester L.
van Eyk uit Den Helder en de adspirant-
kwartiermeester-zeemilicien F. F. A. Aares
uit Dordrecht
Zeer licht gewond zijn de matrozen 3e kl.
E. Akershoek uit Ouddorp en A. J. Stam uit
Den Helder; voorts de stoker 3e kl. G. Eykel-
hoff uit Delft en de matroos-zeemilicien C.
Dorst uit Paramaribo.
Vele nieuwsgierigen stonden te Den Helder
achter de afzetting in groote spanning te
wachten op het binnenkomen van gewonden
en overlevenden. Vlak achter het monument
,Voor hen, die vielen" stoomde des avonds
de ,,Van der Hulst" naar den steiger van de
Texelsche boot. Schout-bij-nacht Jolles
wachtte met zijn staf het schip op, dat lang-
zaam binnenkwam. De omstanders, die op
een grooten afstand werden gehouden, be-
waarden een doodsche stilte. Op de kade
stonden twee ambulance-auto's en een groote
autobus gereed. Aan boord van de ,,Van der
Hulst" zag men slechts emstige gezichten.
Officieren en manschappen liepen bedrijvig
heen en weer. Brancards kwamen uit de am
bulance-auto's te voorschijn. Er werden
slechts enkele woorden gew.isseld. Men droeg
eerst de slachtoffers en de zwaargewonden
op draagbaren over de loopbrug aan den wal.
Behoedzaam schoof men de brancards in de
auto's, welke langzaam naar het Marine-
hospitaal reden, om daarna weer terug te kee-
ren en anderen te halen.
Eenige licht-gewonden, gesteund tusschen
twee matrozen, werden het schip afgedragen.
EEN DUITSOHE BESOHOUWING OVER DE
TOEKOMST VAN EUROPA.
De neutraliteit van Nederland en Belgie
een historische voorwaarde.
De Oostzee en Balken gereserveerd voor
Duitschland, Rusland en Italie.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De ,,Essener National Zeitung" publiceert
een artikel over een diplomatieken medewer-
ker, dat beschouwd kan worden de Duitsche
houding aan tegeven. In dit artikel wordt
o.m. gezegd: Duitschlands belang in het
Zuidoosten bestaat hierin, dat de natuurlijke
betrekkingen van deze ruimte met haar na
tuurlijke partners, die reeds heden een bijna
definitieven vorm hebben, behouden en bevei-
ligd blijven. Daarom is een neutrale Balkan-
ruimte met een beveiligde eeonomische stabili-
teit en verhoudingen, die vrij zijn van con-
flictstof, tusschen het Duitsche rijk en zijn
vrienden het doel van Duitschland. Ook Rus
land, dat in nieuwe en natuurlijke vriendschap
met Duitschland is verbonden, geeft in alle
duidelijkheid te kennen, dat het denzelfden
wensch heeft. Daarmede is de nachtmerrie
van een Duitsch-Russische vijandschap, waar
van Engeland trachtte te profiteeren, van
deze volkeren weggenomen.
De tusschen Duitschland, Rusland en Italie
als natuurlijke partners in de Balkanruimte
gemeenschappelijke afgestemde politiek tegen-
over den Balkan laat geen piaats over voor
vreemde belangen.
De neutraliteit van Belgie en Nederland en
de respecteering daarvan door Duitschland en
Frankrijk is een historische voorwaarde ge-
worden voor een naast elkander leven tusschen
Frankrijk en Duitschland. De vernietiging
van dit ,,niemandsland" zou het geheele pro-
bleem der DuitschFransche nabuurschap in
alle kracht en in alle historische en psycholo-
gische diepte weer ter tafel brengen.
Duitschland weet dat en Frankrijk moge
dat bedenken, wanneer de misleidende influis-
teringen van Engeland iets anders mochten
aanraden, Duitschland eerbiedigt het Fran
sche en tenslotte ook het Engelsche beginsel,
dat Belgie en de Nederlanden aan geen partij
mogen toevallen. Duitschland doet dat om
der wille van de Belgen en de Nederlanders,
maar ook om der wille van de daardoor ver-
gemakkelijkte houding der pacificatie tusschen
Frankrijk en Duitschland, die steeds het doel
is geweest van de Duitsche politiek.
De Scandinavische landen hebben in hun
geschiedenis en in hun aardrijkskundige
data genoeg reden en recht om de reeds tot
politieke bestemming geworden neutraliteit
met alle scherpte te handhaven.
De Oostzeelanden.
In Duitschland kent men de pogingen van
Engeland om Litauen door de kunstmatige
verzwering van Memel in zijn bancirkel tegen
Duitschland te houden. Men kent verder de
Engelsche bedrogsmanoeuvre om Rusland te
verleiden tot een alliantie tegen Duitschland
doch zich daarbij in de Baltische landen door
een handig garantiesysteem met behulp van
Frankrijk een positie op te richten, die in
dezelfde mate tegen Duitschland en tegen
Rusland was gericht.
Nadat nu tusschen Duitschland en Rusland
een natuurlijke en duurzame wending in de
vorming hunner betrekkingen is geschied,
welke door de gemeenschappelijke oplossing
van de Poolsche kwestie haar beproeving en
tenuitvoerlegging heeft gekregen, is de eisch
tot duurzaam weg houden van vreemde belan
gen en belanghebbenden uit de Baltische ruim
te tot een belangrijk DuitschRussisch doel
geworden.
Het is derhalve een gebod van het oogen-
blik om langs den weg van overeenkomst tus
schen Duitschland en Rusland het probleem
der Baltische landen te brengen tot de voor
den Europeeschen vrede alleen bevorderlijke,
voor de groote mogendheden natuurlijke en
voor de volkeren gelukkige oplossing te bren
gen.
DE RUSSISOHE VOORDEELEN.
De Times meldt uit Riga:
Voldoening over de opheffing van de span
ning tusschen Estland en Rusland, hoe hoog
de prijs, die er voor betaald wordt, ook is,
vermengt zich hier met bewondering voor het
vaardige opportunisme van Moskou, dat aan
de iSowjet-republiek het meesterschap heeft
gegeven over het Oostelijke deel van de Oost
zee. Een feit, dat zelfs het recente dispuut
over de Alands-eilanden onbeduidend maakt.
Men stelt vast, dat de enorme verbetering
van de Sowjet-positie in de Oostzee, thans
voltrokken, een maand geleden nog ondenk-
baar zou zijn geweest. De Duitschers zouden
dan actief hebben ingegrepen. De overwin-
ningen zonder bloedvergieten, die Hitler en
Van Ribbentrop voor Duitschland hebben be-
haald, behooren tot het verleden, maar
dezelfde kampioenen verschaffen nu aan Sta
lin zulke overwinningen. De correctie van de
scheidingslijn in Polen het resultaat van
Von Ribbentrop's jongsten pelmgrimstocht
naar Moskou is een kleinigheid, vergeleken
bij wat Duitschland opoffert aan de Sowjet-
republiek, door zich te laten wegdringen van
de Oostelijk -Oostzee. Er is reden te gelooven,
dat Moskou voortgaat de grens in Polen als
tijdelijk te beschouwen, terwijl het de voor-
deelen in de Oostzee behaald, als van blijven-
den aard beschouwt.
GEEN BENZINE-GEBREK IN BELGIE.
Het Belgische ministerie van nationale voor
lichting deelt mede:
Gedurende de vorige weken koesterde de
regeering de vrees, dat benzine niet regel-
matig meer zou kunnen aankomen. Deze
vrees is nu verdwenen'en de regelmatige toe-
voer schijnt nu verzekerd te zijn voor de
naaste toekomst. Onder die omstandigheden
heeft het de inter-ministerieele eommissie
voor mobilisatie, die Vrijdagnamiddag onder
voorzitterschap van minister-president Pierlot
vergaderd heeft, besloten dat de benzinehan-
del, van 2 October af, geen globale beperking
zal ondergaan. Wat de individueele rantsoe-
neering betreft weet men, aldus Belga, dat
deze nooit gelast werd.
DE RRITSGHE PAMFLETTEN IN
DUITSCHLAND.
We geven hieronder den inhoud weer van
een strooibiljet Vrijdagmorgen gevonden in de
omgeving van Martenshoek (Groningen) en
waarschijnlijk geworpen uit een Engelsch
vliegtuig
,,De Amerikaansche pers publiceert de vol
gende bijzonderheden:
Goering, de eventueele opvolger van den
Fiihrer, beschikt in het buitenland over niet
minder dan R.M. 30.030.000.
Goebbels heeft in Buenos-Aires, Luxemburg
en Osaka (Japan) de kleinigheid van R.M.
36.000.000.
Ribbentrop is de rijkste van alien. In
Nederland en Zwitserland liggen voor hem
R.M. 38.000.000.
Hess, de plaatsvervanger van den Fiihrer
borg in Sao Paulo en Bazel R.M. 16.000.000 op.
Ley heeft zich met zijn Eraft-durch-Freude-
zaken gezond gemaakt. Hij bezit R.M.
7.000.000.
Himmler, die als een vos oppast, dat geen
Duitscher meer dan 10 mark over de grens
meeneemt, wist er zelf R.M. 10.000.000 uit te
krijgen.
Streicher is, zooals bekend, de waker voor
de iDuitsche eer. Hij heeft in het buitenland
een spaarcentje van R.M. 3.000.000.
Dat zijn uw leiders, Duitschers. U gaat
dezen oorlog in met een hongerrantsoen. U
hebt sinds enkele jaren de buikriem enger
moeten aansnoeren.
Leest nu wat Amerikaansche kranten over
uw leiders brengen, die schuldig zijn aan al
uw lijden.
De Amerikaansche pers publiceerde voor
het eerst op 20 September een feitenbericht
met alle bijzonderheden, waarin onthuld wordt,
dat Goering, Goebbels, Ribbentrop, Hess,
Himmler, Ley, Streicher, door middel van
stroomannen het ongehoorde bedrag van
R.M. 142.494.000 in baar geld en levensver-
zekeringen in het buitenland veilig gesteld
hebben.
Het bekende blad .Chicago Daily News'
sechrijft: Wat ook het lot van nazi-Duitsch-
land in den loop van dezen oorlog moge zijn,
de paladijnen van Hitler zullen geen armoe
lijden. Indien ze er niet heelhuids afkomen,
zal het toch hun familie goed gaan.
Het New-Yorksche blad .Journal American"
bevestigt, dat de nazi-kapitalen bij banken in
Zuid-Amerika, Japan, Luxemburg, Nederland,
Egypte, Estland, Letland, Finland en Zwit-
serland zijn ondergebracht. Buitendien zijn
groote bedragen baar geld bij nazi-agenten en
Duitsche scheepvaartmaatschappijen gedepo-
neerd.
DE BRITSCHE PERS WIL ER NIETS VAN
WETEN.
Naar Reuter meldt, noemt de Times de
DuitschRussische overeenkomst een ,,onbe-
schaamdheid". iHet lang beloofde .vredes-
offensief" aldus het blad, is nooit anders dan
als manoeuvre bedoeld en als manoeuvre is
het nog niet eens vernuftig. Het antwoord
daarop kan gemakkelijk gegeven worden,
doch het is alleen moeilijk, het in de normale
diplomatieke bewoordingen te doen. Hitler en
zijn regime beoogen den vrede niet. Een
gegeven woord beteekent voor hen niets,
behalve als instrument voor een onbeperkte
uitbreiding der iDuitsche overheersching. Er
kan met het Hitlerisme geen vrede zijn.
De Times zegt verder, dat de betrekkingen
met Stalin beslist zullen worden door de ge-
beurtenissen, naarmate deze zijn bedoelingen,
welke nog verre van duidelijk zijn, onthullen.
Engeland heeft geen twist met de Sowjet-TJnie
gezocht en het blijft te bezien, of Rusland
twist met Engeland wil.
De Daily Telegraph zegt, dat de Duitsche
hoop om Rusland te gebruiken tot het dic-
teeren van een vrede, tot mislukking gedoemd
is. Indien iRusland met vijandelijkheden zou
dreigen, zou het antwoord der geallieerden
precies hetzelfde moeten zijn, doch het is
hoogst onwaarschijnlijk, dat Stalin tot dat
uiterste zal overgaan.
De Daily Mail zegt: ,,Wij verwerpen de
vredesvoorwaarden van Hitler. Het aanbod
van Hitler en Stalin is verachtelijk. Twee mis-
dadigers, wier handen druipen van het bloed,
vragen de gerechtigheid hun misdaad door de
vingers te zien en hen in vrede te laten gaan.
Welk een on'beschaamdheid, welk een dwaas-
heid! Engeland en Frankrijk hebben plechtig
verklaard Polen te zullen herstellen en geen
vrede te sluiten met het Hitlerisme. Aan deze
verklaring houden wij vast".
Het blad besluit met de woorden: „Wij
hebben den tijd, die een der grootste vijanden
van Hitler is, aan onze zijde. Wij hebben
slechts vol te houden om te overwinnen".
DE FRANSCHE PERS AFWIJZEND.
Naar aanleiding van de DuitschRussische
overeenkomsten schrijft Elie J. Bois in de
Petit Parisien, dat deze in eenige regels alles
inhouden wat noodig is opdat de Engelschen
Franschen en neutralen weten, begrijpen en
oordeelen.
Petit Journal (Pierrat) schrijft: Zeer con-
creet en zeer brutaal beteekenen zij een
kwestie van leven en dood voor alle vrije vol-
ken. Het is een beslissende strijd tusschen
beschaving en barbarij.
D'Ormesson schrijft in de Figaro, dat geen
enkele vrede mogelijk is met mannen die op
diplomatiek zoowel als op ideologisch terrein
alles verraden hebben. Om thans over den
vrede te gaan spreken zou de grenzen van
het cynisme passeeren. Duitschland zal de
consequenties aan den door Duitschland be-
gonnen oorlog moeten dragen.
Ordre (Pertinax) gelooft, dat Duitschland
meer belang bij een onmiddellijken vrede heeft
dan Rusland. Wij merken op, aldus Pertinax
dat het in strijd zou zijn met het Russische
belang, indien in de naaste toekomst vrede
zou komen. Duitschland zou dan in staat zijn
zich naar het Oosten te keeren.
RUSSISCHE VLOOTBASES EN
VLIEGVELDEN OP ESTLANDSCH
GEBIED.
Het Sowjet-Russische telegraafagentschap
meldt
Van 24 tot 28 September zijn te Moskou
onderhandelingen gevoerd over het sluiten
van een pact van wederzijdschen bijstand en
een handelsovereenkomst door den volkscom-
missaris van buitenlandsche zaken, Molotow,
en den Estlanidschen minister van buiten
landsche zaken, Selter. Aan Russische zijde
werd aan de onderhandelingen deelgenomen
door Stalin en Mikojan en aan Estlandsche
zijde door den president der nationale ver
gadering, prof. Uluots, prof. Piip en den Est-
landschen gezant Rey.
De onderhandelingen eindigden op 28 Sep
tember met de onderteekening van een pact
van wederzijdschen bijstand en een handels
overeenkomst.
Het verdrag van wederzijdschen bijstand
geeft Rusland het recht tot stichting van
vlootbases en vliegvelden op bepaalde plaat-
sen van het Estlandsche gebied en tot het
onderhouden op die plaatsen van troepen van
land- en luchtmacht ter beschermang van de
vlootbases en vliegvelden.
NIEUWE POOLSCHE REGEERING
GEVORMD TE PARIJS.
Moscicki, de president der Poolsche repu-
bliek, is, meldt de N. R. Crt., afgetreden en
opgevolgd door Ladislas Raczkiewicx, oud-
president van den Senaat, die in Parijs ver-
toeft. Aldaar heeft hij reeds ten overstaan
van verschillende Poolsche autoriteiten den
eed afgelegd. Er is ook een nieuwe Poolsche
regeering benoemd, waarvan generaal Sikorski
,,opperbevelhebber van het Poolsche leger in
Frankrijk" het hoofd is.
De Poolsche ambassade te Parijs deelt offi
cieel mede, dat de president van de Poolsche
republiek, prof. Ignatius Moscicki, op 30 Sept.
1939 is afgetreden. Overeenkomstig de grond-
wet van de Poolsche republiek van 23 April
1935 is de vroegere president van den Senaat,
Ladislas Raczkiewicz, aangewezen als even
tueel opvolger, bij decreet van den president
van 17 September 1939, te Kuty in Polen uit-
gevaardigd en gepubliceerd in de Poolsche
staatscourant, verschenen te Parijs 29 Sept.
1939. Raczkiewicz heeft thans zijn functie
aanvaard.
Overeenkomstig artikel 19 van de Poolsche
grondwet heeft Ladislas Raczkiewicz den eed
op de grondwet afgelegd in tegenwoordigheid
van den Poolschen ambassadeur te Parijs,
Jules Lukasiewicz, den opperbevelhebber van
het Poolsche leger in Frankrijk, generaal Wla-
dislas Sikorski, onder-staatssecretaris van fi-
nancien Adam Koc, den chef van de militaire
Poolsche missie bij het Fransche hoofdkwar-
tier, generaal Bukacki en den chef van de
civiele kanselarij van den president der repu-
blik, Stanislas iLepkowski.
Deze plechtigheid is Zaterdag geschied op
de Poolsche ambassade te Parijs.
De Poolsche ambassade te Parijs deelt offi
cieel mede, dat de president van de republiek
Polen, Ladislas Raczkiewicz, de regeering van
generaal Slawoj Skladkowski, die in de on-
mogelijkheid verkeert haar taak te vervullen,
heeft ontslagen.
De president heeft vervolgens benoemd: tot
minister-president generaal Ladislas Sikorski,
