Gemengde Berichten
Feuilleton- vertellingen
TERNEUZEN, 6 SEPTEMBER 1939.
DS. H. JANSSEN 25 JAAR LEGER- EN
VLOOTPREDIKANT.
HOOFDPLAAT.
GEMEENTERAAD VAN ZAAMSLAG.
GEVAARLIJK SPEL DUUR BEKOOHT.
EEN TRAGISOH OVERLIJDEN
VAN EEN PAARD GEVALLEN
EN GEDOOD.
BRABANTSCHE BRIEVEN.
Sinds twee dag-en vechten thans, in ant-
woord op de agressieve handelingen van
Polen, afdeelingen van de Duitsche weermacht
in het Oosten aan het herstel van den vrede,
die aan het Duitsche volk het leven en de
vrijheid zal verzekeren. Haar optreden heeft
reeds na 48 uur overal succes gehad. Hoewel
slechts een klein deel van het Duitsche lucht-
wapen in het Oosten brj de operaties is be-
trokken, beheerscht het het geheele Poolsche
luchtruim. Het Duitsche volk en uw kame-
raden in het Oosten verwachten thans van u,
soldaten aan het Westelijk front, dat gij on-
wrikbaar, gelijk een muur van staal en ijzer,
de grens van het rijk tegen iederen aanval
zult beschermen, in 'n vestingwerk, dat hon-
derdmaal sterker is dan het nog nimmer over-
wonnen Westelijk front uit de oorlogsjaren.
Wanneer gij uw plicht doet, zal de strijd in
het Oosten binnen enkele weken op succes-
rijke wijze kunnen worden beeindigd en dan
staat de kracht van den geheelen staat van
90 millioen menschen achter u.
Als oud-soldaat uit den wereldoorlog en als
uw opperbevelhebber begeef ik mij in het ver-
trouwen op u thans naar het leger in het
Oosten.
De proclamatie door den Fiihrer gericht tot
de Nationaal-iSocialistisch Duitsche Arbeiders-
partij luidt als volgt
Nationaal-socialisten en nationaal-soeialis-
tische vrouwen. Onze Joodsch-democratische
wereldvijand heeft het klaar gespeeld het En-
gelsche volk tegen Duitschland op te hitsen
tot een staat van oorlog. De motieven daar-
voor zijn zoo leugenachtig en weinig steek-
houdend als de motieven in 1914 waren. Daar-
in is niets gewijzigd, doch veranderd zijn de
kracht en de wil van het rijk ditmaal den ons
opgedrongen strijd met die vastbeslotenheid te
voeren, welke noodig is orp de nieuw beraam-
de misdaad aan de menschheid te niet te doen.
1918 zal niet terugkeeren. De Duitsche weer
macht zal in het Oosten in enkele weken tijds
den door de Engelschen gelegden omsinge-
lingsring doen springen. Zij zal in het Wes-
ten in de groote vestingwerken van alle
tijden het Duitsch grondgebied beschermen.
Het Duitsche volk zal ieder offer brengen in
het bewustzijn, dat het dit geschil niet te
vreezen heeft. Wie handelt in strijd met de
eischen voor de gemeenschap of wie meent
deze zelfs te kunnen saboteeren, zal dezen
keer onbanmhartig worden vernietigd. De
brave soldaat aan het front moet weten dat
zijn leven voor ons nog altijd hooger staat
dan dat van landverraders. Hij moet evenwel
ook weten dat in dezen strijd voor den eersten
keer in de geschiedenis niet door den een
wordt verdiend, terwijl de anderen moeten
bloeden. Wie daarom meent zich in deze on-
heilspellende maanden of jaren te kunnen ver-
rijken verwerft zich geen vermogen, doch
haalt zich slechts den dood op den hals. Ik
stel alle nationaal-socialistische functionaris-
sen er voor verantwoordelijk, dat zij ook in
hun persoonlijke leven op voorbeeldige wijze
de offers dragen, welke de gemeenschap moet
dragen. Wat wij op het oogenblik bezitten is
volkomen zonder belang. Van beteekenis is
slechts een ding: dat Duitschland overwint.
De weg, welke wij thans betreden, is niet
moeilijker dan de weg van Versailles tot 1939.
Wij hebben niets te verliezen, wij hebben
alles te winnen.
TURKIJE WEIGERT HANDELSVERDRAG
MET DUITSCHEAND TE VERLENGEN.
Volgens welingelichte kringen te Ankara
heeft Turkije geweigerd zijn handelsovereen-
komst met Duitschland, welke einde Augus
tus ten einde liep, te verlengen. Bovendien
zijn de autoriteiten reeds thans overgegaan
tot actieve voorbereidingen met betrekking
tot de vendediging der natie.
HERTOG EN HERTOGIN VAN WINDSOR
SPOEDIG NAAR ENGELAND TERUG?
Havas meldt uit Cannes:
De hertog en de hertogin van Windsor heb
ben den wensch te kennen gegeven naar En-
geland terug te keeren, ten einde zich ter be-
schikking te stellen van Groot-Brittannie. Zij
wachten op antwoord van Londen.
GEVONDEN VOORWERPEN.
De Inspecteur van Politie alhier maakt
bekend, dat omtrent ondervolgende gevonden
voonwerpen inlichtingen zijn te bekomen aan
de daarachter vermelde adressen:
Heerenvest, Bureau van Politie.
Spanningsmeter, Bureau van Politie.
3 dobbelsteentjes, Bureau van Politie.
Etui (met inhoud), Bureau van Politie.
Rijwidlbelastingmerk, Bureau van Politie.
Tortelduif, H. de Koeijer, Baandijk 9.
Portemonnaie (met inhoudj, J. Smalle-
gange, Othene D 85.
Zilveren broche, A. Dekker, Axelschestr. 106.
Koperen 5 ons gewicht, J. M. de Smidt,
Steenkamplaan 17.
Engelsche sleutel, J. H. v. d. Eeckhout,
Van Steenlbergenlaan 2.
Kinderleidsel, W. v. Wijck, Donze-Visser-
straat 92
Rijzweep, M. Poof. Dijkstraat 36.
2 colliers (met hangertje), J. Dieleman,
Lovenpolder 78, Hoek.
■Heer- en damessohoen, J. Meertens, Steen
kamplaan 49.
Rijwielbelastingmerk (in etui), D. Koop-
man, Lange Kerkstraat 36.
Tabaksdoos, Aug. Daelman, Tholensstr. 130.
Damesschoen, A. v. Alphen, Steenkampl. 50.
Zondag herdacht Ds. H. Janssen, leger- en
vlootpredikant in algemeenen dienst den dag
waarop hij voor 25 jaar tot veldprediker werd
benoemd.
Hector Janssen werd, schrijft de Midd. Crt.,
6 Jan. 1872 te Tholen geboren. Op 20-jarigen
leeftijd ging hij in militairen dienst te Utrecht
bij de Genie. Hij slaagde voor het examen
militair-adspirant-opzichter der genie. De
rijksopzichter van den waterstaat wekte zijn
liefde voor de waterbouwkunde. In dien tijd
ging hij van de Ned. Herv. tot de Chr. Geref.
Kerk over en deed hij in Utrecht belijdenis
des geloofs. De liefde voor de theol. studie
won het van die voor de waterbouwkunde
en als milicien korporaal deed hij intrede aan
de Theol. school der Chr. Geref. Kerk. In 1898
werd Ds. Janssen candidaat en uit 5 beroe
pen nam hij dat naar de gemeente van Am
sterdam aan. Door hem werden in dien tijd
ook de gemeenten van Haarlem en Hilversum
in het leven geroepen. In 1909 benoemde de
Generale Synode der Chr. Geref. Kerk hem
tot docent aan de Theol. School. In 1914 werd
Ds. Janssen bij Kon. besluit van 29 Aug. be
noemd tot veldprediker en 2 Sept. trad hij als
zoodanig op bij de 3e Divisie met standplaats
Woensel. In 1918 werd Ds. Janssen w.n. veld
prediker in algem. dienst. In 1919 werd hij
in die functie definitief ibenoemd en verleende
de Chr. Ger. Kerk hem eervol emeritaat. In
1921 volgde zijn benoeming tot veldprediker
in algem. dienst.
Ds. Jansen is meer dan een kwart eeuw
voorzitter geweest van het hoofdbestuur van
den Bond van Chr. Jongelingsver. in Neder-
land en was tal van jaren hoofdredacteur van
Luctor et Emergo, het orgaan van dien bond.
Verder is hij voorzitter van de Tuchtunie, lid
van het hoofdbestuur van den Chr. Mil. bond
voor O. en W. Indie, idem van de Zeemans-
centrale; idem van den Anti-vloekbond en
vice-voorzitter van den -Nat. Bond tegen
Revolutie.
In 1935 maakte Ds. Janssen in opdracht
van de Generale Synode der Chr. Geref. Kerk
een reis naar Amerika, terwijl hij een aantal
jaren geleden in verband met de geestelijke
verzorging onzer weermacht een studiereis
naar Ned.-Indie maakte.
Ds. Janssen, die een man is van groote wel-
sprekendheid is officier in de Orde van
Oranje-Nassau, ridder van den Ned. Leeuw,
drager van het gouden officierskruis, en ridder
2e klasse Duitsche Roode Kruis.
WAARSCHUWING AAN DE
BEVOLKING.
In verband met de door de regeering be-
volen beperking van het luchtverkeer, bestaat
de mogelijkheid, dat de luchtdoelartillerie, de
luchtdoelmitrailleurs en de militaire vliegtui-
gen op de in overtreding zijnde luchtvaartui-
gen het vuur openen.
Teneinde te yoorkomen, dat alsdan letsel
wordt veroorzaakt door neervallende scher-
ven of kogels wordt de bevolking aangeraden
om, wanneer een dergelijke beschieting plaats
vindt hetgeen onder meer merkbaar kan
zijn door het springen van projectielen in de
lucht dekking te zoeken en daarbij bdnnens-
huis van de ramen verwijderd te blijven.
Zaterdagmiddag kwam de ruim 70-jarige
A. van Acker per rijwiel van de markt te
Uzendijke. Van tegenovergestelde richting
kwam, meldt de Vliss. Crt., een wagen met
veldvruchten bestuurd door den knecht van
den landbouwer Cammaert.
Door een verkeerde manoeuvre van den
wagen kwam de heer A. in botsing met de
paarden, waardoor hij kwam te vallen en
onder de paarden terecht kwam. Gelukkig
waren deze spoedig tot stilstand gebracht en
kwam de man er met de schrik en een kleine
ontvelling af. Zijn rijwiel werd zoodanig
vemield, dat het niet meer te berijden was.
GEMEENTERAAD VAN AXEL.
De benoemde raadsleden legden in de giste-
ren gehouden vergadering in handen van den
Voorzitter de bij de wet geeischte eed of
belofte af.
De Voorzitter verwelkomde hiema den
nieuwen raad en sprak de hoop uit, dat een
vruchtbare samenwerking tusschen den raad
en hem mag tot stand komen, hetgeen thans
meer dan ooit noodig is.
Alvorens tot verkiezing der wethouders
werd overgegaan legde de heer Sytema een
verklaring af, waarin hij er op aandrong, dat
men zal beseffen, dat het van belang is, dat
in het dagelijksch bestuur van de gemeente
naast een rechtsche, ook een linksche wet-
houder zitting heeft. Hij eischte dan ook
voor de linksche groep uit den raad een wet-
houderszetel op, en besloot met te verklaren
dat zijn fractie zijn stem zal uitbrengen op
den heer Hamelink.
Hierna werd tot benoeming der wethouders
overgegaan, en werden achtereenvolgens als
zoodanig gekozen de heeren F. Dieleman en-
P. J. van Bendegem.
Besloten werd, om de leden der vaste com-
missies te benoemen voor een geheele zittings-
periode.
Hierna vond plaats de benoeming van 3
leden der Gascommissie. In de vacature-Van
t Hoff werd benoemd de heer C. van Bende
gem, die zijn benoeming aanvaardde.
In .de vacature-Dieleman werd benoemd de
heer P. Goossen, en in de vacature-'t Gilde
werd de heer 't Gilde herbenoemd.
De heer C. van Bendegem, het woord vra-
gende, verklaarde, dat hij bij nader inzien
gezien de samenstelling der commissie er geen
prijs op stelde, daarvan deel uit te maken.
Nadat besloten was, de benoeming van leden
der Gascommissie definitief af te werken,
werd na 2 vrije stemmingen en een herstem-
ming als lid benoemd de heer H. Smies, die
zijn benoeming aanvaardde.
Als leden der Bouwcommissie werden be
noemd de heeren De Ruijter, Hamelink en
Smies. De heer Hamelink verzocht, zijn be
noeming in beraad te mogen houden en deelde
aan het einde van de vergadering mede, deze
te zullen aanvaarden.
Tot plaatsvervangende leden dier commis
sie werden benoemd de heeren Seghers en De
Jonge, tot adviseerend lid werd herbenoemd
de heer P. le Feber.
Tot leden der Commissie van Toezicht op
het Agentschap der Arbeidsbemdddeling en
Werkloosheidsverzekering werden benoemd de
heeren J. den Hamer en J. Pijpelink.
De heer De Jonge werd gekozen tot lid der
Commissie voor georganiseerd overleg in
ambtenaarszaken.
Tot vertegenwoordiger der gemeente bij de
Waterleiding Maatschappij ,,Zeeuwsch-Vlaan-
deren" werd herbenoemd de heer Van de Bilt.
Ten slotte werd overgegaan tot het trekken
der afdeelingen voor de begrooting voor 1940.
Bij de omvraag verzocht de heer Van de
Bilt, om personen van Belgische nationali-
teit, die in de gemeente geboren zijn, doch
zich Nederlander gevoelen, te helpen bij het
aanvragen van naturalisatie tot Nederlander.
De Voorzitter deelde mede, dat voor zooveel
in zijn vermogen ligt, daaraan ook geholpen
wordt, doch dat het onmogelijk is, dat de
gemeente-administratie de verzoeken zelf
voor de betrokkenien gaat maken, hetgeen den
heer Van de Bilt in den mond gaf, dat de
menschen met het verstrekken van een adres
niet geholpen zijn,, hetgeen hij ook in een
andere instantie laakte.
De heer Van de Bilt klaagde verder over de
voorloopige regeling der distributie van
levensmiddelen (hamsterverbod), waarop de
Voorzitter antwoordde, dat men thans leeft
in een overgangstijdperk, en dat men eerst
dient af te wachten tot de regeling van een
en ander voltooid is.
De heer De Jonge vroeg de plaatsing van
borden voor het aankondigen van distributie-
en andere bapalingen aan de bevolking in de
gehuchten.
De heer't Gilde hield aan het einde der ver
gadering een beschouwing, die een reactie
vormde op de uitlatingen van een der niet-her-
kozen leden aan het einde der zittingsperiode
in de vorige vergadering.
GEMEENTERAAD VAN HOEK.
In de gisteren gehouden vergadering legden
alle benoemde leden in handen van den Voor
zitter den eed af. Als wethouders werden
benoemd de heeren F. J. Dees en J. den
Hamer.
De Voorzitter wenschte de leden van den
raad geluk met hun benoeming, resp. herbe-
noeming, en sprak de hoop uit, dat hij met
den raad en het nieuwe college van Burg, en
Weth. in goede harmonie zal mogen samen-
werken.
We leven in een zeer moeilijken tijd, waarin
van de leden van den raad, en van Burg, en
Weth. veel gevraagd zal worden. Bij de op-
lossing van die moeilijkheden zal waarschijn-
lijk de critiek niet gespaard blijven. Men
dienit het hoofd koel te houden om te doen
hetgeen te doen noodig is.
Hij dankte verder de afgetreden leden van
den raad voor hetgeen zij in de afgeloopen 4
jaar hadden gepresteerd.
Bij de omvraag sprak de heer J. A. Meer
tens als zijn meening uit, dat het minder juist
voorkwam, dat de raadstvergadering, die aan-
vankelijk aan het einde van Augustus zou
hebbeii plaats gehad, niet is doorgegaan. In
andere gemeenten zat men toch ook voor
dezelfde moeilijkheden en heeft toch de af-
scheidsvergadering wel plaats gevonden.
Bovendien meende hij, dat het wettelijk voor-
schrift was, dat in de laatste vergadering van
den ouden raad de begrooting voor het vol-
gende jaar werd aangeboden. De Voorzitter
gaf hierop te kennen, dat tengevolge van de
tijdsomstandigheden deze vergadering niet
kon doorgaan, dat voorts de aanbieding der
begrooting een formaliteit was, en dat zijn
dank aan de leden die aftreden niet minder
hartelijk is als wanneer hij in de gelegenheid
geweest was, dien aan hem persoonlijk over te
brengen.
De heer J. A. Meertens was hierdoor niet
bevredigd, doch intusschen is de zittingster-
mijn van den ouden raad voorbij.
De heer De Putter oefende critiek op de
wethoudersverkiezing, waarbij hij zich op het
standpunt stelde, dat het in deze moeilij-ke
tijden noodig is, dat alle bevolkingsgroepen
bij de regeering der gemeente betrokken zijn,
waarvoor hij verwees naar hetgeen gescbiedt
in de ministeries van omliggende landen, waar
alom nationale regeeringen zijn of worden
gevormd. Hij deed een beroep op de linksche
raadsfractie om nationaal te zijn, te voelen
en te denken en kondigde voor zichzelf en
naar hij meende te mogen zeggen ook namens
de andere rechtsche leden aan, dat hij
voortaan gedurende deze zittingsperiode de
loyale oppositie zal vormen.
Omtrent de oorzaken, waarom met de
rechtsche fractie van den raad geen overleg
gepleegd was, werd een langdurig debat ge-
voerd, waaruit bleek dat het een web van mis-
verstanden was geworden, daar van de zijde
der S.D.A.P. verklaard werd, dat wel degelijk
voeling met de rechtsche raadsfractie is ge-
zocht, hetgeen ook niet ontkend werd. In
tusschen is evenwel geen overeenstemming
bereikt.
In de gisteren gehouden vergadering van
Zaamslags raad had de installatie der raads
leden plaats. Nadat de leden waren beeedlgd,
heette de voorzitter hen welkom en sprak de
hoop uit, dat in deze sombere tijden de samen
werking tusschen Burgemeester, Burg, en
Wethouders en raad innig zal mogen zijn. Hij
eindigde met den wensch dat het God Almach-
tig moge behagen de onrust van Europa te
stillen, en dat Zijn zegen en hulp in deze don-
kere dagen alien zeer nabij moge zijn.
Tot wethouders werden benoemd de heeren
A. Haak en A. de Koeijer.
De op de agenda geplaatste stukken,* n.l.
ingekomen stukken, igoedkeuring van de reke-
ningen van de vrijwillige brandweer, bewaar-
school, burgerwacht, algemeen burgerlijk arm-
bestuur en de gemeente, de aanbieding van
de gemeentebegrooting <en enkele reclames
hondenbelasting werden als hamerstukken
afgewerkt.
Nadat in besloten vergadering een en ander
was behandeld werd brj heropening aan de
orde gesteld een voorstel van Burg, en Weth.
om den voorzitter te machtigen tot medewer-
king aan een gemeenschappelijke regeling om
in tijd van nood te komen tot de stichting van
een hulpziekenhuis. Na eenige bespreking,
waarbij vooral uitkwam, dat de leden het
financieele gedeelte van deze zaak het meest
bezwaarlijk achtten, doch werd, gezien de nood
der tijden de gevraagde machtiging verleend.
Eveneens werd besloten, medewerking te
verleenen tot het aangaan van een gezamen-
lijke regeling van de brandweren in de ver-
schillende gemeenten in het Oostelijk deel,
elkander te helpen in geval van brand.
De Voorzitter deelde mede, dat eerlang de
distributieregeling, die, in verband met de
sombere tijdsomstandigheden noodzakelijk zal
worden, in werking zal treden en dat de daar-
voor noodige maatregelen thans worden
getroffen.
De heer Koopman drong aan op een soepele
toepassing van deze regeling, daar de platte-
landsverhoudingen in het algemeen heel anders
zijn dan die in de steden, waarop te kennen
gegeven werd, dat het nuttig en noodzakelijk
is, dat hiervoor maatregelen getroffen wor
den, en dat men dankbaar moet zijn, dat de
regeering deze zaak tijdig ter hand heeft ge-
nomen, zoodat een en ander reeds voor een
groot deel gereed was.
In den Kreekrakpolder te Rilland heeft, ten
gevolge van een kwajongensstreek een ernstig
ongeluk plaats gehad, schrijft de Midd. Crt.
Een vrachtauto van de firma W. uit Krabben-
dijke stond onbeheerd aan den dijk. Tijdens
het schaftuur en bij afwezigheid van den
chauffeur van genoemde auto, nam de 16-
jarige v. P. uit Woensdrecht plaats achter
het stuur en liet de auto starten. Een andere
jongen, de 18-jarige M. V. uit Krabbendijke,
ging op het voorste spatbord zitten en nog
een andere, zekere v. H. uit Krabbendijke
stond op de treeplank. Onder het rijden sprong
M. V. van de auto en rolde onder de voorwie-
len. Een dubbel voorwiel reed over de jongen
zijn buik. "Hij werd voorloopig behandeld door
een in de buurt zijnde officier van gezondheid.
Op last van dokter Nieuwenhuijse te Krabben
dijke, welke de behandeling overnam, werd V.
naar het ziekenhuis te Goes overgebracht.
Zijn toestand was zeer ernstig.
Te Dordrecht is de Amsterdamsche koop
man Van Dam, die per rijwiel in de richting
van het station reed, door een vrachtauto aan
gereden. Het rijwiel werd zwaar beschadigd.
De man, die oogenschrj-nlijk geen letsel had
gekregen, wandelde na het ongeluk weg, doch
zakte dicht bij het station in elkaar. Een ont-
boden geneesheer kon slechts den dood con-
stateeren.
OPTREDEN TEGEN HAMSTERAARS.
Ook te Groningen wordt streng opgetreden
tegen het hamsteren. Reeds zijn vele gevallen
achterhaald. Zoo werd een partij van 20 kg
vet in beslag genomen, dat door een winkelier
aan een klant zou worden afgeleverd. Diezelf-
de winkelier had een vijftal andere klanten
reeds partijen vet van 5 tot 20 kg bezorgd,
terwijl ook eenige bussen zeep werden gecon-
fiskeerd. Een andere handelaar werd betrapt
bij de af levering van 60 liter petroleum. Een
groote firma uit de omstreken van de stad
was bezig partijtjes van 10 kg vet bij diverse
klanten te bezorgen. Ook hieraan werd een
einde gemaakt. Het feit, dat deze partijen
voor een deel reeds voor het in werking tre
den der crisisvoorschriften besteld waren, ver-
andert daaraan niets. Tegen de overtreders
werd proces-verbaal opgemaakt.
Tijdens pony-races te Soebang, ter gelegen
heid van den verjaardag van de Koningin, is
de 34jarige civiel-ingenieur Price van zijn
paard gevallen en tegen een boom geslagen.
Hij bekwam inwendige kneuzingen en is daar
aan weldra overleden.
De verdere feestelijkheden werden afgelast.
AUTOMOBILIST VERDRONKEN.
Te Amersfoort is de 31jarige handelsreizi-
ger G. R. v. d. Helm met zijn auto in de Eem
gereden. De 17jarige H. J. Hornsveld, die van
uit zijn woning aan de overzijde der Eem het
ongeluk zag gebeuren, sprong gekleed te
water en zwom naar den auto. Het gelukte
hem na veel moeite den drenkeling boven
water te brengen.
Eenige Roode Kruismannen pasten een uur
lang kunstmatige ademhaling toe, doch te
vergeefs. De drenkeling bleek overleden te
zijn.
De 17jarige redder heeft een jaar gelden ook
een kind met levensgevaar uit het water ge-
haald.
(Wegens overvloed van copie eerst heden
geplaatst. Red.)
Ulvenhout, 31 Augustus 1939.
Amico,
Waarover zal 'k oe
deuze week schrijven
Over den oorlog, die
van alle kanten dreigt
of misschien al be-
gonnen is, als ge den
brief in handen
krijgt? Die 'n heele
Menschheid de zenu-
wen kapot maakt?
Of over de schoone
Herfstmaand, die we
deuze week ingaan
Die 'k ritselen hoor
in't geelend geboomt,
als 't heete nazomer-windeke deur 't droog
geblaarte woelt?
Ja! Dat leste! Ik h-6r dieen roep van
m'n trouwe lezers en lezereskes, van m'n
hartelijke brievenschrijvers en 't kost moeite
doof te zijn daarvoor!
,,Wij lezen, wij hooren, wij ervaren van
oorlogsdreiging zooveul, Dre!"
Ja, ik wedt 't!
De krant..., ge leest ze, mee 't zweet op
oew veurhoofd!
Den radio..., ge hoort 'm, mee 'n kloppend
hart!
Tot in de kerk, daar drong 't onheil bin
nen, want zelfs ons pastoorke kost nie an
ders, dan, mee 'n bevende stem, zijnen preek
v-eranderen in 'n twintig-minuten-Iang smeek-
gebed om,... Vrede, die alleen nog van God
komen kan...!
'k Heb de leste tien jaren bekanst nie an
ders vernomen, dan dat deus menschdom zoo
buitengewoon, zoo bezonderst geleerd is?
Napolebnnen
We breken er den nek over! De ouwe
weareld had eeuwen en eeuwen noodig om
er eenen voort te brengen.
UitVinders
Ze brengen elk uur van den dag nuuwe
stikgassen, sneller vliegmachines, die-
per-varende onderzeeers, wijer-schietende
kanonnen, onneembaardere vestinglinies
De ouwe weareld had eeuwen en eeuwen
noodig veur 'n gaskouske. En toen 'n halve
eeuw veur 't electriek koolspitslampje.
Economisten
Die zijn er veul ftieer dan bekwame tim-
merlui, maar d'ouwe weareld kende 't wdord
nie eens! Die stomme weareld kende alleen
maar degouwen eeuw".
Ja, wij leven in 'nen Grooten Tijd! Dat
verneem ik alle dagen. Wij leven in het...
,,Uilebrillentijdperk"! Dieen bril is 't insigne
van de club-van-geleerdhedens en die nog te
weinig boeken kapotstudeerde om tot die
club van ge-uilebrilde Bleekneuzen te worden
toegelaten, die... simuleert" mee 'nen zonne-
bril. Want 'nen Negentiennegendertiger zon
der bril, is net zoo ,,ongekleed" als 'n vacan-
tiejuffrouw zonder bloote beenen!
De jonge gasten zijn teugenwoordig eerder
klaar veur doctor, dan vroeger veur smid.
En de zich kromwerkende vaders en vroeg-
grijze moeders zijn bezeten van 't gedacht:
onzen jongen kan straks beter 'nen werk-
loozen doctor zijn, dan 'nen werkloozen elec-
tricien. Ik zie er weinig verschil in, maar
ik ben maar 'nen boer. En 't toppunt van
uilebrillen-grootheid is: als burger ,,dr." veur
den naam te voeren en als militair dan te
zakken veur kurperaal!
Eh al die geleerdheid, al die Napoleon-
nen, al de Uitvipders, al die Economisten, al
de Doctors, al die gesjeesde kurperaals,
saamgevat: heel dat Uilebrillendom bezit gin
wijsheid genogt om-in-vrede-te-leven. In
mijn verkenskot weten de krulsteerten dat
nog beter! En ze knorren van welbehagen.
Een dink heb i k er uit geleerdtorens
van geleerdheid wegen nie op teugen 'nen
molshoop van wijsheid!
Wel kunt ge studeeren, uitvinden, economie
bedrijven en den Napoleon uithangen tot ge
in 't gekkenhuis terecht komt, wijsheid
doet ge 'r nie mee op.
Dat hebben mij deuze weareld en deuzen
.Grooten Tijd" eigens bewezen.
Ik vrees: deus geleerde, onwijze weareld
zal veul slaag motten krijgen om 'n bietje
verstand te verwerven. Want... Nood leert
Bidden!
En bidden is putten aan de Bron van alle
Wijsheid.
Ik ben nou gekomen tot waar ik geren
wilde zijn mee deuzen brief.
Bidden
Denk nie, amico, da'k daar onder verstaai:
't wegtellen van de kralekes van 'nen pater
noster. Evenmin: de kerkdeuren van den stijl
loopen. Net zoo min: rondgaan mee 'n ge
zicht dat geel van chagrijnigheid is. En aller-
minst: zijn heil zoeken in 't gaan deur de
str'aten mee 'nen dikken gebedenboek, waar-
van de gouwen snee schittert in de zon, om
straks, op kantoor of werkplots zijnde,
zijn evennosten op te lichten; zijn z.g. min-
deren naar lichaam en geest 't bloed af te
tappen!
En aller-allerminst verstaai ik eronder:
bidden in de kerk om vrede en stillekes ver-
langen naar oorlog om 'n kans tot O.W. te
maken!
Neee, in al zulke tijdroovende beuzeling en
biddende ketterij zie ik weinig heil. En als
ge t mij vraagt, beter 'nen deurgewinterden
tiep, die nie percies wit in welk laaike van de
kast zijnen kerkboek ligt, maar die eerlijk
deur t leven gaat en op tijd zijn beurs trekt
veur nen ermen medemensch, dan mee zo'nen
knisterenden weesgegroetjes-telder, die den
grootsten ramp van de weareld beschouwt
als 'n Veurdeelig Zaakje!
Ik heb m'n oogen goed open en weet dat
even sjecuur als ik op de hoogte ben van 't
onkruid tusschen m'n gewassen.
Wat ik onder „bidden" verstaai? B.v. 't
geluk en de dankbaarheid van den mensch,
die jaren nie loopen kost; en nou elken mer-
gen, die God 'm geeft, ook in zwaarste tijen,
ook op zwaarst-bezette dagen, mee een en
kele gedachte gelukkig dankt, dat ie den
zwaren dag kan deur gaan trekken op ge-
zonde beenen!
B.v. 't geluk en de dankbaarheid van den
mensch, om de van God gekregen gave, zijnen
arbeid te kunnen verrichten op loonende wijze
veur... zijn gezin!
Bidden! 't Is danken ook om de steuvige
lichaamskracht, waarmee ge ,,bergen kunt
verzetten."
Bidden! 't Is altij danken, danken in geluk
en blijmoedigheid om alles wat ge zijt, wat
ge kunt, wat ge verricht. Om alles wat ge
krijgt tdt en met
de kruiskes toe, die ge overwinnen mot.
En dieen dank, en zulk gebed, ge
doet 't op den akker, onderwijl ge de spaai
stikt in de eerde. Ge doet 't, terwijl ge 's
mergens in oew klompen stapt om den dag
op deur te gaan. Ge doet 't, onderwijl het
zweet taplings over oewen rug loopt. Ge
doet 't op zo'nen oogenblik al voldoende als
ge beseft: van den avond ga'k 'ns lekker rus-
ten en naar 't koele maantje zitten peinzen.
Edn gedurig gevoel van dankbaarheid om
wat ge zijt, om wat ge kunt, om wat ge doet,
om wat ge ondergaat, d&'s bidden!
Da's 't middel teugen hoogmoed!
Da's 't middel teugen onwijsheid.
Da's altij gaan aan de hand van den
Schepper.
Da's 't geheim veur 't grootste bezit in elk
menschenlevenden Vrede!
En het groote tekort daaraan, da's de diepe
oorzaak van eeuwig-dreigenden oorlog.
En is die dreiging op z'n toppunt, lijkt den
ramp nie meer te ontgaan, dan... dan stroo-
men de kerken vol. Want Nood leert Bidden!
Als wij onze kinders opvoeien zonder
respect veur hun onderwijzers, veur de buren,
veur ooms en tantes, als wij ze opvoeien tot
jijjers-en-jbuwers, tot onverdraagzaam, on-
beleefd en eigenwijs tuig;
als we de kinders zdo opvoeden, dat ze op
tien, twaalf jaren alleen nog maar over
ouwere menschen spreken als: „dieen vent" en
,,dat wijf", omdat ze van Vader en Moeder
nooit anders hooren;
als de ondankbaarheid, onbeleefdheid en
eigenwijsheid 't kind wordt bijgebrocht als
maatschappelijke deugden;
als de bloeien van tien, twaalf jaren al, op-
gevoed zijn in ijdelheid, in egoisme, in
nogeens liederlijke ondankbaarheid;
als den bloeien gin enkele ,,ouwerwetsche"
deugd, wierd bijgebrocht, omdat de jeugd
toch zeker wel modern" mot zijn;
als we ze opvoeien tot steenh-arde karak-
ters,
en dat allegaar deur ons illustre veurbeeld,
zullen wij dan, als wij deuzen oorlog deur
'n wonder ontgaan, hem nog ontgaan over
tien jaren
Als wij eigens 'n geslacht van menschen-
haters hebben opgekweekt
Als wij de ondankbaarheid bij den bloei er
in hameren, zullen we 'm dan ooit leeren...
bidden
Als wij de jongeren als grootste genot bij-
brengen 't voorbijsuizen van Fordjes, eigens
gezeten in bliksemsnelle wagens, zullen die
kinders dan tot iets anders kunnen opgroeien,
dan tot: Voorbijsuizers, die desnoods over
lijken gaan?
Jonge mannen en vrouwen van vijf-en-twin-
tig jaren, de blom van de samenleving, heb
ben heel hun leven over niks anders hooren
spreken, dan over oorlog.
Geboren aan 't begin van den weareld-
brand 19141918 hebben ze den oorlogsangst
ingezogen aan de moederborst.
Op school leerden ze de nieuwste aardrijks-
kunde, die elke maand weer nieuw was,
want... oorlog!
Op school leerden ze de jongste geschiede
nis, die alleen maar oorlog was!
In de krant begosten ze te lezen en 't was
oorlog. Altij oorlog.
Oorlog is veur deus geslacht den normalen
toestand van hun weareld!
Werkloosheid 'nen zekeren vorm van be-
staan. Arbeid 'nen onzekeren vorm van
bestaan.
Wat willen wij, ouweren, bij deus geslacht
iets bereiken, mee preken en prevelen? Ons
v6drbeeld dugt nie!
Eh 't aankomende geslacht? Be-wust op-
gevoed tot slechte vacantiegangers, die van
't eene genot!"' naar het andere jagen, tel-
kens aan den drempel van 'nen weareldbrand,
die alles vernielen en vernietigen zal, wat
willen wij daarvan verwachten?
't 'Hooge woord in ons Landje is er alweer
uit: Mobilisatie! Toch weet ik op deuzen
oogenblik da 'k oe schrijf nog nie, of den
tweeden weareldoorlog in ons korte leven
uitbreken zal. Niemand weet 't op deus
moment, dat ik u schrijf, nog. Maar een
ding weet ik wel: lijk in 't Evangelie van den
zeuvensten Zondag na Pinksteren gesohreven
staat, dat ge van doornen geen druiven en van
distels gin vijgen plukt, dat 'nen goeien boom
gin slechte vruchten en 'nen slechten boom
gin goeie vruchten voortbrengen kan, 'n
samenleving van menschenhaters nooit Vrede
vinden zal!
En dat de oorlogsvrucht, eenmaal stinkend-,
rottend rijp, zal vallen van dieen gevloekten
Boom van Haat!
En wie dat nie gelooft, bij voorbaat de
schuldvraag al opgelost hee en ,,den dader"
aangewezen, die gaat maar rustig vort mee
z'n kinders op te voeien tot beesten, de schuld
van alle ellende te schuiven op eenen mensch
of op een volk, die gaat maar rustig vort mee
zijnen haat teugen zijnen evennoste, die gaat
maar ondankbaar en verzuurd 't lieve leven
deur tot den dag dat de „vruohten" van zijnen
haatboom op z'n kersepit ontploffen.
lets anders weet ik er dan ook nie meer op.
En nou schei 'k er af. 'k Had geren over
't schoone Herfsttij geschreven! Over den
levenden, dieen schoonen buiten.
Maar 't moest zijn over den afschuwelijken
oorlog, die ieverans dreigt mee dood en ver-
derf.
Onwijs Menschdom!
Veul groeten van Trui, ze is, dank zij
den goeien oppas van den Eeker, weer ter
been van Dre III, den Eeker en als altij,
gin horke minder van oewen
t. a. v.,
DRe.
