Uit de Historie van Let Koetttrijk Oeanjetai.
Toen Zij nog jong waren
Oranjetelgen op jeugdigen leeftijd
■gtiAVS^
Prins Willem I
Prins Maurits
Frederik Hendrik
Prins Willem II
r
verblijd met de geboorte van een telg; en
geliefd Vorstenhuis hebben wij niet willen
nalaten, een aantal jeugdportretten te brengen
van die Prinsen en Vorsten van Oranje, die in
mze geschiedenis een vooraanstaande plaats hebben
ingenomen. De eereplaats zou natuurlijk ingeruimd
moeten worden aan Prins Willem I, zoon van
Juliana van Stolberg, die werd geboren op 24 April
533 op den Dillenburg. Helaas is van hem,
ivenals van Maurits, geen jeugdportret bekend.
mmjnu m sjvssuu.**#;
Prins Willem
III
Prins Willem IV
Stadhouder Willem V
Koning Willem I
Koning Willem II
Koning Willem III
Koningin Wilhelmina
Prins Willem 1, zoon van Juliana van
Btolberg, werd geboren op 24 April 1533
Op den Dillenburg.
De secretaris van zijn vader schreef deze
aanteekening
„Anno Cr. '33 uff doenstag den
XXIIIItag Apprilis hat die wolgeb.
Juliana von Stolberg zwischen
zweyen und dryen, doch allernechst
dryen urhen morges vor mittag in
Sohlosz Dillenburg ein kyndlein men-
lichs Geschlechts, der nam soli Wilhelm
heiszen, zur Welt geboren."
H«. bracht zijn jeugd door onder wel
moeilyke, maar toch gunstige omstandig-
heden. In Duitschland kwam de geloofs-
strijd op tengevolge van de Kerkhervor-
ming. Zijn moeder, Juliana van Stolberg,
had het voomaamste aandeel in zijn op-
voeding. Weldra telde het gezin zeventien
kinderen, waaronder twee uit het eerste
huwelijk van Willem den Rijke. Het kasteel
te Dillenburg was een soort hofschool,
wear, behalve de prinsen en prinsessen,
een aantal andere jonge edellieden onder-
richt kregen in ridderspelen, lichaams-
oefeningen, en enkele wetenschappehjke
vakken, zooals Fransch en Italiaansch.
Door het aanvaarden van de erfenis
van Rene van Chalons, werd de jonge Wil
lem naar de Nederlanden geroepen (Maart
1545), waar hij veel vertoefde aan het hof
van Karel V. Tot zijn meerderjarigheid ver-
bleef hy 6 of 7 jaar te Breda, waar hij op-
groeide tot een volmaakt edelman en hove
ling. Hij trouwt, als hij meerderjarig is ge-
worden, in 1551 met Anna van Egmond.
Maurits werd in 1567 geboren als zoon
van des Zwijgers tweede gemalin Anna
van Saksen. Hij studeerde aan de Universi-
teit te Leiden en opende zoodoende de
traditie, volgens welke vele Oranjetelgen
aan de beroemde hoogeschool hebben ge-
studeerd, die tot in onze dagen door Prinses
Juliana werd voortgezet. Toen zijn vader
werd vermoord, was hij 16 jaar oud. Hij
volgde zijn vader niet onmiddellijk op,
maar werd wel opgenomen in den nieuwen
Raad van State.
Maurits werd opgevolgd door Frederik
Hendrik, zijn halfbroer uit het huwelijk
van Prins Willem I met Louise de Coligny.
Geboren in 1584, kreeg hij eerst van zijn
moeder een uiterst zorgvuldige opvoeding.
Ook hij ging, in 1594, aan de Leidsche
Universiteit studeeren. In 1597 maakte hij
met zijn moeder een reis van ruim een
jaar, naar Frankrijk. De moeder, Prinses
Louise, wilde namelijk niets liever dan
haar zoon een Fransche opvoeding geven,
in de hoop op een Fransche loopbaan. De
Staten van Holland wilden voor de ge-
noemde reis echter slechts het verlof en
de benoodigde geldsom geven, mits de af-
wezigheid niet langer dan een jaar zou
duren. Er zat voor Louise niets anders op,
dan hieraan te voldoen. „Hij is," schrijft Dr.
Japikse in zijn „Geschiedenis van het Huis
Oranje", „een levenslustige,vroolij ke, knap
uitziende jongeman, die het leven volop
gouteert; hij schijnt in deze uitingen het
tegenbeeld van Maurits, maar deze heeft
niettemin een grooten invloed op hem ge-
had. Hij voelde zich het meest tot den
oorlog aangetrokken, had het leven in het
vrije veld lief, en kreeg, zoodra hij zijn
krijgsmansloopbaan begon onder Maurits'
directe leiding, een hooge vereering voor
dezen veldheer". Hij maakte na zijn terug-
keer uit Frankrijk alle belangrijke veld-
tochten van zijn broeder mede, eerst als
kolonel, later als generaal der cavalerie.
Ontzagiijk was de vreugde bij de ge-
boorte van Willem II in 1626. Vondel's
bekende gedicht „Geboorteklok", waarvan
de meesterlijke voordracht door Willem
Rooyaards onzen ouderen tijdgenooten on-
Frederik Hendrik, toen hij nog geen
„Stedendwinger" was.
getwijfeld nog in het geheugen ligt, is daar-
van een der meest welsprekende bewijzen.
Hij is vroolijk en opbruisend van karakter,
leeft van harte mede in het leven van de
Haagsche uitgaande kringen Willem II
bezat de heftigheid, de hartstochtelijkheid,
maar ook het verantwoordelijkheidsgevoel
van zijn moeder. Zijn vader, Frederik Hen
drik, sloeg hem niet hoog aan, hoewel hij
een zeer goede opvoeding had genoten. Hij
studeert niet in Leiden, maar krijgt zijn
opvoeding van den Franschman Marlot en
van Prof. Rivet. Hij was vlug van verstand;
,,the ablest of his race" noemde hem Johan
de Witt. Ook door zijn vroege huwelijk
veranderde weinig in zijn vroolijke levens-
wijze. Trouwens, reeds 3 jaren na het be
gin van zijn stadhouderschap stierf hij op
23-jarigen leeftijd.
Koning Willem n
als Prins van
Oranje.
wu„it AKIvI, iIENRIK FHBO
SltulfhdsttW rts i
,YVs<-*L»t
St»<h hrj
eU i
I I .runII, Y>: i—j
Stadhouder Wil
lem II, eenige zoon
van Frederik Hen
drik, huwde op
den zeer jeugdigen
leeftijd van 14 jaar
met Maria Stuart,
dochter van Karel
I, Koning van
Engeland.
j
Willem IV, afstammeling van Willem
den Zwijger in vrouwelijke linie.
Willem V, de laatste Stadhouder, die ons land in 1789 verliet.
Willem III, het
„Kind van Staat",
heeft een jeugd
zonder veel vreug
de gehad. Zijn op
voeding was sterk
Engelsch georien-
teerd. Het grootste
deel van zijn jon-
gensleven bracht
hij door te Honse-
laarsdijk en Breda,
waar hij den
smaak in het tui-
nieren opdeed, die
hem zijn verdere
leven steeds is bij -
gebleven. Dominee
Cornelis Trigland
was belast met
zijn godsdienstige
opvoeding. Als hij
tien jaren oud is,
en er zich in het
land een steeds
sterker beweging
begint te ontwik-
kelen voor het
Oranjehuis, belas-
ten de Staten van
Holland zich met
de verdere opvoe
ding van den Prins,
die voortaan „Kind
van Staat" werd
genoemd. Johan de
Witt, die de ziel was van deze Sta
ten, wilde alien Engelschen invloed uit
zijn omgeving weren. En omstreeks 1663
voltrok zich ook in Prins Willem III een
verandering. Hij begint zich aan den En
gelschen invloed te onttrekken, en evenals
zijn grootmoeder zich naar de Staten van
Holland te orienteeren. Reeds op twin-
tigjarigen leeftijd is hij als hoofd der
Nederlandsche legers de strijder tegen
Engeland, Frankrijk, Miinster en Keuien.
Willem III was iemand van betrekkelijk
weinig ontwikkeling en een zeer zwakke
gezondheid. Maar in dat zwakke lichaam
leefde een sterke, welhaast geniale geest,
die hem reeds op jeugdigen leeftijd eer-
zuchtig maakte en in hem den wensch op-
wekte, de verloren gegane positie van zijn
voorvaderen te herwinnen. Hij leefde
matig en ingetogen, al maakte hij nu en
dan een vroolijke partij mede. Op 22-
jarigen leeftijd wordt hij de krachtig^. ver-
dediger van het nationale Nederland; hij
geeft zich geheel aan die taak en wordt
een der meest belangrijke zonen van het
Huis van Oranje. Hij is de latere Koning
van Engeland.
Willem IV (Willem Karel Hendrik
Friso), geboren in 1711, was physiek zwak,
had tengevolge van een ongeluk in zijn
jeugd, een gebogen rug, maar bezat een
helder verstand en leerde gemakkelijk. Hij
studeerde aan de universiteiten te Franeker
en Utrecht. Zijn jeugd is verre van ge
makkelijk geweest, vooral door den tegen-
stand der regenten. Hij wilde zich gaarne
Stadhouder-
Koning Willem III
als kind met z'n
lievelingsbokje.
verdienstelijk maken voor ons volk, maar
werd bij het uitvoeren van zijn plannen
herhaaldelijk gedwarsboomd. Eerst in 1718
werd hij benoemd tot stadhouder van
Friesland en Groningen, vier jaar later
ook van Drente en Gelderland.
Willem V was drie jaar, toen zijn vader
Willem IV stierf. Zijn opvoeding stond
onder leiding van zijn moeder, Prinses
Anna, van wie hij ongetwijfeld zijn muzi-
kalen aanleg heeft geerfd. Zij werd door
haar kinderen, en ook door Willem, tot
aan haar dood hoog vereerd. In zijn tijd
valt de strijd tusschen patriotten en prins-
gezinden en ook de Fransche revolutie. Hij
was het, die met zijn gezin in een aantal
visscherspinken uit Scheveningen moest
vluchten.
Hetzelide Scheveningen echter zag na
den Franschen tijd den terugkeer vol glorie
van zijn zoon op de plek, waar later de
gedenknaald aan het strand verrees. Wil
lem I werd souverein vorst. Deze erfprins
heeft zijn jeugd echter niet in Engeland
doorgebracht, maar was veel op het vaste-
land. Reeds kort na de aankomst van Wil
lem V met zijn gezin in Engeland, in Sep
tember 1795, ging hij
daarheen. In Berlijn
hoopte hij hulp te krij-
gen voor zijn vader, maar
werd daar bitter teleur-
gesteld. Hetzelfde was in
1798 in Engeland het
geval, toen hij Engelschen
steun zocht voor een
inval in Nederland. Wel
bracht hij in opdracht
van zijn vader een leger
op de been, maar het
leed een hopelooze ne-
derlaag. Hij deed wat
hij kon, om zijn vader-
land te hulp te komen
in den moeilijken tijd,
die ten slotte eindigde
met zijn koningschap.
Willem II was gebo
ren in 1792. Hij werd
7 October 1840 koning
na den afstand van zijn
vader. Hij is de geniale
vorst, voor wien op het
Buitenhof te Den Haag
een standbeeld staat. Hij
vocht onder Wellington
en bedwong in eenveld-
tocht van tien dagen
den opstanu der Belgen.
Een van de vijf kin
deren van koning Wil
lem II was de latere
koning Willem III. Hun
vader besteedde alle
aandacht aan hun
opvoeding. Deze opvoeding was toevei-
trouwd aan Baron Constant Rebecque, ei
daarbij waren lichamelijk welzijn, eenvouc.
en waarheid de grondbeginselen. De opvoe
ding was zeer modem. De kinderen werdei
niet lastig gevallen met uitvoerige verhalei.
over den roem hunner voorvaderen, en
overdreven opvattingen over de waarde
van geboorte en vorstengezag.
De latere Willem III interesseerde zich
in het bijzonder voor muziek en schrijn-
werkerij. Hij trad op jeugdigen leeftijd
(1837) in het huwelijk met Prinses Sophie
van Wiirtemberg.
De groote verdienste van Willem III is
geweest, dat hij op uitnemende wijze zijn
taak als constitutioneel vorst heeft vervuld.
De regeermg van Koningin Wilhelmina
iigt in onzen tijd. Onder de voortreffelijke
leiding van Haar Moeder is Zij opgegroeid
tot een vorstin, die in ons kleine land Haar
roeping vervulde op een wijze, die herhaal
delijk herinneringen opriep aan de regee-
ring van koningin Victoria van Engeland.
Bij alle tijdgenooten leeft nog de herinne-
ring voort aan de kundige wijze, waarop
Zij ons volk door den moeilijken tijd van
den Wereldoorlog heeft geleid.
Door een volk als het onze worden
vooral de echt menschelijke trekken,
zoowel van de Koningin als van het
Prinselijk gezin, die telkens weer onze aan
dacht vragen, gewaardeerd en deze zijn
het, welke de liefde en de hoogachting voor
onze vorsten uit het Huis van Oranje tel
kens weer versterken.
Wij eindigen met den wensch dat de
band, die Nederland en Oranje reeds
eeuwen bindt, steeds hechter Vorstenhuis
en Volk zal blijven vereenen.
Koning Willem I als banneling in
Engeland.
Koning Willem m als baby.