Ter Neuzensche Courant
N
Binnenland
Buitenland
Gemengde Berichten
Feuilleton-vertellingen
Maandag 31 Juli 1939
No. 9945
TWEEDE BLAD
OPDRAGHTEN VOOR DE NEDERL.
NEDERLANDSGHE VICE-CONSUL KREEG
HEVIGE REGENS BELEMMEREN DE
JAPANSOHE OPERATIES.
AUTOBUS IN EEN RAVIJN GEREDEN.
BRABANTSCHE BRIEVEN.
VAN
VERVANGING VAN OFGEROEPEN
DIE N STPLICHTIGEN.
A an de memorie van antwoord van de
Eerste Namer over de ontwerpen van wet
inzake het onlder de wapenen blijven van
dienstplichtigen en het in werkelijken dienst
houden van dienstplichtigen is het volgenide
ontleend:
Ock de minister van Defensie betreurt, dat
slechts een betrekkelijk gening aantal werk-
loozen (pl.cm. 2800) zich vrijwillig heeft aan-
gemetd, zijn venwachtingen zijn in dit opzicht
inderdaad niet verwezenlijkt.
Aan wederinvoering van het remplacenten-
stelsel, dat afkoop toestaat van den vader-
landsehen plidht tot verdediging des lands
wens oh t de regeering haar medewerking niet
te verleenen.
In verband met het feit, dat de regeering
reeds spoedig na de buitengeiwone oproeping
van 11 April j.l. een regeliing trof "voor het
verleenen van verloven is het aanvragen om
verlof, dat bij het Departement van Defensie
in korten tijd werd o-ntvangen, zeer groot ge-
weest. Niettegenstaarude de betrokiken afdee-
ling van het departement aanzienlijk werd
uitgebreid, kostte het verwerken der aanvra
gen langeren tijd den de minister had ver-
wacht. Daarom heeft hij ten einde in drin-
gende gevallen terstond te kunnen voorzien
den troepencommandanten vrijheid gege-
ven aan 10 pet. der dienstplichtigen verlof te
verleenen. Einde Juli is dit percentage in
het biijizonder ten bate van den land- en tuin-
bouiw en van kledne zelfstandigen tot 20
pet. uitgebreid.
Bg de vervanging werden in belangrijke
mate moeilijkheden ondervonden, doordat
van de werklooze dienstplichtigen, die aan-
viankelijk door de burgemeesters waren op-
gegeven, er tot einde Juli reeds 25 pet. moest
worden afgevoerd, aangeizien veelal nadat
een en andermaal uit de onbvangen lijsten een
vervanger was gezocht, die de plaats van den
te vervangen dienstplichtige kon innemen
mededeeiing werd ontvangen dat zij niet
meer werkloos waren.
VLIEGTUIGINDUSTRIE.
Naar verwacht mag worden zullen thans
loopende onderhandelingen binnenkort tot
een belangrijke opdracht aan de binnenland-
sohe indi^trie kunnen leiden.
Deize opdracht is een gevolg van de aan-
biedingen, welke niet van een, doch van meer
Nederlandsc'he fabrieken op een aanvrage van
de zij.de van het departement van Defensie
zijn ontvangen.
Het is twijfelachtig of een ander deel van
de nog benoodigde vliegtuigen, waaraan drin-
gend behoefte bestaat, eveneens in het bin
nenland kan worden aangeschaft, omdat Ne-
derlandsehe produeten van dit type nog niet
in voldoenide mate tot ontwikkeling zijn ge-
komen.
EEN AUTO-ONGELUK.
Uit Nice wordt gemeld:
Op den Napoleonrweg tusschen de dorpen
Caille en Seranon zijn de Nederlandsche vice-
consul, verlbonden aan H Ms. gez ants chap te.
Parijs, mr. L. E. M. van Rijdkevorsel, en zijni>
echtgenoote slac'htoffer geworden van een
auto-ongeluk.
De heer van Rijckevorsel bestuurde zeilf den
wagen, toen een wesp hem om het hoofd be-
gon te vliegen. Toen hij dit insect met de
hand wiilde wegjagen verloor hij de macht
over het stuur en de auto botste tegen een
boom.
De heer en mevrouw van Rijckevorsel wer-
den beiden gewond naar het ziekenhuis te
Cannes overgelbraeht.
DE WETSONTWERPEN VAN MINISTER
ROMME.
Volgens het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot wijdiging en
verhooging van de rijkslbegrooting 1939 der
werkloosheidslbestrijding en het staat van
dienstboekje voor jeugdige mannelijke perso-
nen achten verschillende Kamerleden het on-
begrijpelijk, dat de minister eenerzijds maat
regelen voorstelt om de gevolgen van de
werkloosheid onder de jeugd op te vangen en
anderzijds plannen beraamt om een groot aan
tal jeugdige personen het verrichten van
aribeid in ondernemingen onmogelijk te
maken., Voorshands hadlden zij tegen deze
plannen ovenwegend beziwaar. Weer andere
leden wilden de aangekondigde ontwerpen af-
wachten. Zij bepenkten zich thans tot de ver-
klaring, dat het denklbeeld om jonge jongens
en meisjes uit ondernemingen te weren, hun
sympathiek toescheen.
Van verschillende zijden gaf men uiting
aan zijn verwondering, dat de minister zeer
groote bedragen aanvraagt voor het treffen
van ver streikkenlde en diep ingrijpende maat-
regelen ter bestrijlding van de jeugdwerkloos-
heid zonder nochtans eenige mededeeiing te
doen omtrent den omvang daarvan, Aange-
drongen werd op nauiwkeurige gegevens.
Zeer vele leden meenden, dat de plannen
van den minister met foetrekking tot kamp-
werk, cursussen, centrale werkplaatsen,
jeugdregistratie en werkobjecten buitenspo-
rig hooge uitgaven vorderen. In de laatste
jaren zijn de uitgaven voor cultureele doel-
einden onbzaglijk gestegen. Thans wil de mi
nister deze uitgaven waarvoor reeds f 3 mil-
lioen is uitigetrokken, andermaal verhoogen
en wel met f 5,275.000 voor de resteerende
maanden van het jaar 1939. Voor 1940 mag
dus gerelkend worden op een verhooging,
welke ongeveer tweemaal zooveel bedraagt,
dus rond 10 millioen.
Andere leden zouden het hierbedoelde be-
drag willen aanwenden ter bestrijding van de
werkloosheid onder de jonge arbeiders van
27 tot 32 jaar. In deze groep heerscht de
werkloosheid in veel emstdger mate dan
onder de jongere arbeiders, wtaarop 's minis
ters voorstellen en plannen betrekking hebben.
Vele leden uiten de vrees, dat de drang tot
het gaan naar werkkampen voor kinderen
van gesteunden in dwantg zal ontaanden.
Verscheidene leden achtten centrale werk
plaatsen als regel meer geschikt dan de kam-
pen, omdat de werkloozen dan thuis kunnen
blijven en de kosten veel lager zijn. Ook kan
men ziich hier veel beter aanpassen aan het
gewone bedrijfsleven.
Tegen het voorstel tot invoering van een
staat-van-dienstboekje opperden vele leden
dezelfde beiziwaren, n.l. dat de werkloosheid
onder de jongens niet een zoodanigen omvang
heeft, dat de voorgestelde ingrijpende en kost-
bare maatregelen noodzakelijk .zijn, dat de
kosten van deze maatregelen onevenredig
hoog zullen zijn.
Ock afgezien van deze fcszwaren vond het
onderhavige voorstel bij vele leden een ongun-
stig onthaal. Hun voornaamste bezwaar gold
het dwingende karakter van het onderhavige
voorstel. Dit systeem van „drang" brengt
Nederland zeer didht bij den gedwongen ar-
beidsdienst, zooals onze Oosterburen dien
kennen. Een dergelijk stelsel moge in een
autoritair bewind passen, voor het Nederland
sche volik deugt het niet.
ONTHEFFINIG WINKELSLUITINGSWET
BIJ DE BLIJDE GEBEURTENIS IN HET
PRINSELIJK GEZIN.
Naar vemomen wordt heeft de minister
van Economische Zaken in verb and met de
viering van de te verwaohten geboorte van
een Koninfclijken Prins of van een Koninklijke
Prinses burgemeester en wethouders van alle
gemeenten gemachtig'd, een al dan niet voor-
waardelijke ontheffing van de winkelsluitings-
wet te verleenen ten aanizien van den dag der
geboorte, mits deze niet op Zondag valt en
van den daarop volgenden werkdag.
ENGELSOHE PARLEMENT
4 AUGUSTUS OP RECES.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis mede-
gedeeld, dat het parlement op 4 Augustus
op reces gaat. Greenwood en Sinclair her-
haalden de bezwaren van de oppositie, maar
de premier verklaarde: ,,Wij hebben geen
reden om aan te nemen, dat, indien zich em-
stige gebeurtenissen zouden voordoen, dat bin-
nen veertien dagen of drie weken of een
bepaalden tijd het geval zou zijn".
Chamberlain meende, dat, naar zijn mee-
ning, er gelegenheid voor bijeenroeping van
het huis zou zijn, indien de regeering een be
langrijke afwijiking van de buitenlandsche
politick zou overwegen.
Churchill vroeg, of de premier het niet
ongerijmd achtte aan te kondigen, dat het
parlement tot 25 October op reces ging, in
dien de mobilisatie van, het Duitsche leger
in de eerste dagen van Augustus reeds zou
voortschrijden.
Hierop antwoordde Chamberlain: ,,Dat is
slechts een veronderstelling".
Op een vra'ag, of hij het initiatief zou
nemen voor een onderzoek naar de mogelijk-
heid van een redelijke verdeeling der econo
mische hulpbronnen van de wereld onder alle
Ianden, heeft Chamberlain geantwoord, dat
een onderzoek naar een dergelijke kwestie
zich zou moeten uitstrekken zoowel tot poli-
tieke als tot economische problemen. Naar
de meening der Britsche regeering is de tijd
niet gunstig voor het nemen van een initiatief
voor eenige algemeene conferentie over deze
vraagstukken.
JULIUS STREICHER GEOPEREERD.
Julius iStreicher is weer hersteld van een
zware operatie, welke hij heeft ondergaan.
De iSturmer uit zijn vreugde over dit feit en
roept den Joden toe, te vroeg te hebben ge-
juicht: ,,Streicher keert weer naar Neuren-
berg terug en zal zijn taak onverzwakt
opnemen."
Een feit, dat echter door de Sturmer om
begrijpelijke reden verzwegen wordt, is, dat
Streicher na zijn operatie bestraling behoefde,
waarbiji hij zijn afkeer van de Joden in zoo-
Verre vergat, dat hij het geoorloofd achtte,
een behandeling te ondergaan volgens de
methode van dr. Jakob Borak, een specialist
op dit gebied en vroeger leider van de bestra-
lingsafdeeling van het Rothschild-ziekenhuis
in Weenen. Dit merkwaardig feit zoo
meldt de Jewish Chronicle van 21 Juli j.l.
zou bekend zijn geworden ten gevolge van
een indiscrete opmerking uit de mond van een
van de jongere leden van den medischen staf
van 't sanatorium, waar Streicher verpleegd
werd. Die opmerking hield in, dat de ,,aarts-
jodenvijand een dergelijke Joodsche genees-
wijze behoorde te hebben geweigerd"'.
Voor zijn operatie heeft Julius Streicher
voor alle eventualiteiten zijn testament ge-
maakt, hetgeen volgens gouwleider Spren-
ger van het district Frankfurt behelsde ,,een
volkomen afreke'ning met de Joden, de kin
deren des duivels", terwijl daarin bovendien
de eisch gesteld werd, te zorgen voor de
algeheele uitroeiing van de Joodsche geest
in Duitschland".
DE SLAG BIJ TANNENBERG.
Reuter meldt uit Berlijn: Op 27 Augustus
zal Hitler ter gelegenheid van den vrjf en
twintigsten ver jaar dag van de groote over-
winning van Hindenburg te Tannenberg, bij
de Poolsche grens, een redevoering uitspre-
ken, die zal worden aangehoord door 125.000
oud-strijders, warvan sommigen nog in den
herdachten slag hebben meegestreden.
DE BRIEF VAN KING HALL.
Verschillende personen in Schotland, o.a.
secretarissen van golfclubs, vonden, volgens
Havas, de laatste dagen bij hun post groote
enveloppen, welke een brief bevatten met het
opschrift: Antwoord van rijksminister Gob-
bels aan de Britsche propaganda". De brief
luidt als volgt:
In het briefpamflet, dat gij, Stephen King
Hall, zoo goed waart aan verschillende inge-
zetenen van dit land te zenden, zegt gij -
om uw eigen woorden te gebruiken dat gij
u tot het Duitsche volk wilde richten. Onge-
lukkig voor u en nog meer voor ons, geviel
het, dat wij toevallig vemamen, dat gij in
dienst stond van het Britsche Fareign Office,
en dat uw briefpamfletten geschreven, ge-
drukt en verzonden waren op last en met den
geinspireerden steun en hulp van Lord Halifax
zelf. Dit beteekent niet, dat deze onzinnige
en kinderachtige propaganda minder emstig
geacht moet worden. Integendeel, het feit,
dat ziji komt uit den winkel van Downing-
street is voldoende om haar nog stuitender
en weerzinwekkender te maken. Gij kunt
deze leugens vertellen aan andere oude zee-
robben.
DE TREK NAAR DE STAD.
Blijkens de jongste statistieken houdt de
trek naar de groote Duitsche steden, ondanks
de door de overheid getroffen maatregelen,
aan.
Een derde van de bevolking van Duitschland
woont thans in de 61 groote steden, die meer
dan 10.900 inwoners tellen. De industrieele
decentralisatie heeft geen wijziging in den
toestand gebracht en sedert de jongste volks-
telling is het aantal bewoners van de groote
steden met nog 4 millioen toegenomen. Deze
toeneming is nadeelig voor de landelijke be
volking.
VOOR ENGtELAND
eeN LOCKHEED-VLIEGTUIG PER DAG.
De president van de Lockheed Aircraft
Corporation, Robert R. Gross, heeft naar de
Daily Telegraph uit New-York meldt, ver-
klaard, dat de levering van de 250 bombarde-
ments-werkennin'gsvliegtuigen, die door Enge-
land zijn besteld, met methematische regel-
maat geschiedt. Reeds zijn 140 toestellen
afgeleverd, terwijl de productie ruim den toe-
stel per dag bedraagt. De toestellen worden
in kratten verzonden, met afgenomen vleu-
gels en staart, en gaan rechtstreeks naar
In-',eland via het Panamakanaal.
OORLOGSSOHEPEN WORDEN NIET
MET STEENKOOL GESTOOKT.
De Daily Telegraph" meldt, dat in het
Hoogerhuis Woensdag weer de nadruk is
gelegd op het groote gevaar, dat schuilt in het
feit, dat de Britsche oorlogsschepen vooma-
melij'k met olie gestookt worden, daar deze
brandstof geheel moet v/orden ingevoerd.
Leden van het Hoogerhuis drongen er op
aan, dat bij het bouwen van nieuwe schepen
rekening gehouden zou worden met de onuit-
puttelijke steenkolenvoorraden van Engeland.
De Lord van. de admiraliteit zeide echter
dat om technische redenen men olie zal blij
ven stoken, ondanks alle strategische voor-
deelen, aan het gebruik van de steenkool ver-
bonden. Lord Cadman wees er b.v. op, dat
olieschepen sneller voeren dan schepen met
steenkool gestookt, een van de redenen, waar-
om de mari'ne-autoriteiten vasthouden aan
het stoken met olie.
Hevige regens bedreigen Noord-China. De
Japansche militaire operaties zijn nu reeds
tot staan gebracht tengevolge van overstroo-
mingen. Van de hier uit Peking gaande
spoorwegverbindingen is alleen op de lijn
naar Moekden verkeer mogeiijk. Be andere
lijnen staan op verschillende plaatsen blank.
De Yoenting is 3 M. gestegen en heeft bij
Peking schade aangericht. De stad Toeng-
tsjau ten oosten van Peking staat onder wa
ter. Te Peking en omstreken zijn honderden
huizen ingestort. Er zijn tal van dooden.
Onder deze omstandigheden treden de Chi-
neesche guerillakrijgers stoutmoediger op. Zij
hebben bij een aanval op een Japanschen
wachtpost op 30 km. ten N.W. van Peking
90 Japanners gedood en zijn tot de stads-
poorten van Peking genaderd. iZij hebben
20 Chineezen ontvoerd, die in Japanschen
dienst stonden, zoomede enkele welgestelde
bewoners der stad, die zij tegen een losgeld
weer hun vrijheid zullen geven.
GERUCHTEN OVER VERGIFTIGIN G VAN
EEN VROUW.
Eenige maanden geleden ging de 56-jarige
ongehuwde vrouw B. in een pension te Leid-
schendam, namelijk bij het echtpaar Z., dat
hier een pension drijft. Aan het begin van
deze maand is mej. B. plotseling overleden.
Zij werd begraven op de Oosterbegraafplaats
te Voorburg.
Kort daarop begonnen zich allerlei geruch-
ten door de gemeente te verspreiden, meldt
het Volksblad. Vermoedelijk van andere pen-
siongasten der familie Z. afkomstig, doch met
een zoo merkwaardige strekking, dat de
politie eh justitie zich er in gingen mengen.
Er werd gefluisterd, dat de overledene zeer
welgesteld was, eigenares van diverse panden
in de gemeente Voorschoten. Zij zou een fi-
nancieele procedure hebben en allerlei finan-
cieele moeilijkheden en zoo luidden de ge-
ruchten de familie Z., twee oude menschen
van om en nabij de zeventig jaar, zouden daar-
uit voordeelen hebben getrokken.
IZoover gingen de geruchten, dat van ver-
giftiging van mej. B. werd gesproken. De
vrouw zou gekleed in de kist zijn gelegd en
met papier en zaagsel bedekt. De familie van
mej. B. zou door het echtpaar niet toegelaten
zijn, wanneer men mej. B. wilde bezoeken. Ja,
deze was zelfs niet van het overlijden in ken-
nis gesteld en daardoor niet op de begrafenis
verschenen. Deze laatste geruchten bleken
inderdaad een grond van waarheid te bevat
ten en de politie en justitie hebben zich daar
op in de zaak gemengd.
Dezer dagen is het lijk van de begraafplaats
te Voorburg opgegraven en is sectie verricht.
Zoover men kon mededeelen, heeft deze sec-
tie geen positieve resuitaten opgeleverd. Het
echtpaar Z. is in arrest gesteld, voorgeleid,
doch weder op vrije voeten gesteld.
ALS DE WIJN IS IN DEN MAN
Een Amsterdammer was Donderdag jarig.
Twee en vijftig was hij geworden en hij had
dit feit Donderdagavond herdacht met ette-
lijke bezoeken aan cafe's.
Toen hij op sluitingstijd, zoo tegen een uur,
niet meer zoo heel vast ter been op weg naar
huis toog, botste hij tegen een fiets op, welke
op slot tegen een muur was gezet. Hij kwam
niet op het idee het obstakel te omzeilen, doch
pakte het rijwiel op en sleepte het mee tot
hij op de Bloemgracht een handkar aantrof.
Hij deponeerde de fiets op de kar en ging er
naast liggen. Een burger had gezien, dat
een en ander nuchter teruggebracht tot zake-
lijke feiten iemand een fiets had wegge-
nomen. Hij haastte zich van het geval bij de
politie aangifte te doen. Deze vond man en
fiets op de kar. Zij stelde den jarige op het
bureau in de gelegenheid zijn roes verder uit
te slapen en zal tegen den man ,,als fietsen-
dief" niet te streng optreden.
SCHEEPSRAMP IN HET KANAAL.
Donderdag zijn in het Kanaal ter hoogte
van de kust van Cornwall (Engeland) het
tankschip ,,Sunik" en het vrachtschip ,,Gran-
gasberg" met elkaar in botsing gekomen. De
tankboot, welke 5000 ton benzine aan boord
had, vloog na de botsing in brand. De bran-
dende benzine verspreidde zich over een leng-
te van meer dan een mijl over het water. Van
de 30 opvarenden in de ,,iSunik" konden er 20
door de „Grangesberg" gered worden. Tien
leden van de bemanning van het tankschip
worden vermist. Ook de kapitein van de
JGrangesberg" is na de botsing niet meer
gezien. Men denkt dat hij over boord is ge
vallen.
De geredde opvarenden van de ,,Sunik", die
van de opgeloopen brandwonden en de door-
stane emotie en ontbering zeer te lijden had-
den gehad, vertelden, hoe zij terstond na de
botsing door vlammen omringd werden. Zij
moesten tusschen brandende olievlekken door
zwemmen of, half verblind door den rook, in
kleine bootjes roeien. Zij zagen, hoe de vlam
men den boeg van de .Grangesberg" aantast-
ten en hoe de bemanning van dit schip toe-
snelde om het vuur te blusschen.
INBRAAK IN DE R.K. PASTORIE
TE OOSTEIND.
Donderdagnacht heeft in de R.K. Pastorie
te Oostereind tusschen Oosterhout en Dongen
een brutale inlbraak plaats gehad.
Terwijl de pastoor, de kapelaan en de
dienstbode in huis waren, helbben inlbrekers
zich door het forceeren van twee deuren toe-
gang versdhaft tot de pastorie.
Na eerst een bezoek te hebben gebracht
aan den wijnlkelder, waar een aantal fles-
schen wijn werd buitgemaakt, drongen de in-
brekers het kantoortje van den pastoor bin-
nen, waar zij uit een cylinderbureau een ijae-
ren geldikistje met ruim 1000 hebben ge-
stolen.
Blijkbaar waren de inbrekers daarmee
tevreden. gezien althans het feit, dat zij ver-
trokken zijn zonder verder kasten en laden,
waarin zich nog voor een groote waarde aan
geldswaardige papieren bevonden, te door-
zoeken.
De diefstal werd eerst des morgens vroeg
ontdekt.
VOOR TWEEDUIZEND GULDEN AAN
OONTANTEN EN SIERADEN GESTOLEN.
Een of meer personen, die goed op de
hoogte moeten zijn van het doen en laten van
de bewoonster van een huis in de Lange-
straat te Amsterdam, hebben Donderdagoch-
tend in haar woning inigebroken en een goe-
den slag geslagen. De vrouw, een groente-
hanldelaarster, gaat iederen morgen tusschen
zes en tien uur naar de marktballen. Van
haar afwezigheid heeft men gebruilk gemaakt
om, via het dalkraam van een aangrenzend
perceel, zich toegang tot haar woning te ver-
schaffen. Duiiizend gulden aan contanten en
een aantal gouden sieraden ter waarde van
eveneens duizend gulden zijn de buit.
DOOR GASVERSTIKKING OM HET
LEVEN GEKOMEN.
Toen Donderdagavond de dochter van de
67-jarige weduwe Den Dolder te Aarlander-
veen, die den geheel en dag afwozig was ge-
weest, in de woning van haar moeder terug-
keerde, vond zij het huis gesloten. Zij waar-
schuwde haar broer, die eveneens te Aarlan-
derveen woont en deze verschafte zich door
het indrukken van een ruit toegang tot het
huis, waarin een verstikkende gaslucht hing.
Men vond de bejaarde vrouw op haar slaap-
kamer, waar uit en schemerlamjpje, dat aan
den muur was bevestigd, gas stroomde. De
onmiddellrjk gewaarsohuwde dokter kon
slechts den dood constateeren.
„GOLDRUSH".
Een ,,goldrush" van een omvang, die herin-
neringen wekt aan de dagen van Klondyke, is
naar de Daly Telegraph uit Edmonton in Al
berta meldt, Donderdag ontstaan op het be-
richt, dat goud ontdekt was in de streak Yel
low Knife, nabij het Groote Slayenmeer. Een
goufdader werd daar gevonden, waarvan men
meent, dat het een der rijlkste is, tot dusverre
ontdekt. De ader ligt op ongeveer 50 mijl ten
Oosten van het mijnkamp van Yellow Knife.
Het bericht werd naar Edmonton gebracht
door twee mijnwerkers, die proeven bij zich
hadden, verkregen uit nieuwe boringen. Het
nieuws verspreidde zich als een loopend vuur.
Binnen enkele uren zwermden duizenden
gouddorstigen over de wegen naar het Noor-
den, in auto's autobussen en zelfs op fietsen.
Rijke lieden huurden zelfs /liegtuigen om de
nieuwe goudstreek eerder te kunnen bereiken.
Naar sdhatting trekken thans ongeveer 10.000
menschen naar het Yellow Knife-kamp.
Een autobus van den dienst Alicante-Valen
cia is, na met een anderen auto in botsing te
zijn gelkomen, in een ravijn gereden. Bij dit
ongeluk -verloren vijftien menschen het leven
en werden 25 gewond.
Amico,
Ulvenhout, 27 Juli 1939,
Verlejen week Zon
dag, als daar 'n lage,
dichte regenlocht over
ons durpike hong,
sturmVlagen uit de
bosschen over den
steenweg loeiden, nou
en dan -vette droppen
lijk uitroepteekens
teugen de ramen
streepten, gonsde er,
deur den duister in
„de Gouwen Koei", 't
leutig gerucht van
plazierige Ulvenhou-
ters, die den koelen
rustdag opaten, zoo-
maar raauw uit den vuist!
'Nen blaauwen smoor van zware sigaren
dreef sjuust-efkes boven de roodbruine, blin-
kende hoofiden waaruit nou en dan 'nen
klokkenden lach deur de heriberg bolderde.
Aan de biljert wierd lustig gestompt. De
ballen rolden mee 'nen doffen smak in de
..eakken"', waama de koperen kleppen dan
telkens openvielen mee veerend gerucht. De
pomeransen ketsten fel teugen 't ivoor, de
keuen glejen nonchalant deur de harde
knuisten mee 'nen doffen bons op den plan-
ken \iloer. Wijerop, in den hoek naast 't keu-
enrek, wierd mee den veugelpik gegooid, die
telkens, in spannenden stilte of na schate-
rend spotgelach, mee 'n hollen tik in de
kurken schijf wierd gemept. Maar ook wel
'ns er neffen. Tot ergemis van Kee, die dan
den knoeier op z'n nommer drukte, deur schel,
boven alle lawijt uit, te roepen: ,,Zeg, scherp-
schutter, denk 'n bietje om m'n behang,
astemblief
Hier en daar klekten de kaarten scherp
teugen 't tafelb'lad, somtijen 'nen harden
bons daarbij van den ,,eikenhouten" boeren-
knu.ist, als troefaas onvenwachts wierd uitge-
spuld.
iEln Kee, mee heur presenteeiblad, laveerde,
lijk 'n plompe autobus deur 'n naauw stadje,
tusschen de tafels, veugelpifckers en biljer-
ters, nou en dan ruimte makend, als ze mee
haren rug 'nen boer opzij drong, of mee haren
toffel 'nen stoel wegschoof. Waanbij wel ef-
kes gezeed mag worden, dat haar stoelen
zacht'zinniger wierden opzijgezet, dan de
gasten!
Afijn, daar werrelde deur ,,de Koei" veul
vertier en gezelligheidde Zondagsche mil-
lioennairsstemming van kwiedammen, die 'n
heele week hard vooruit motten.
Nolleke Gommers, ge kent 'm, dat zes-
tigjarige, vnijgezellen rentenienke wijd
onder de maat, 't kleine keareltje mee
de groote" woorden, stond mee Kee 'r
stoof onder den arm bij de veugelpikkers. En
elken keer als 't zijn beurt was om te gooien,
zette-n-ie de stoof op den vloer, stapte daar
op en gooide dan, heel seerjeus de veugelpik-
ken in... de deur van den kelder daarnaast.
(Staande op 'n stoof kunde nie mikken! Van-
eigens
De debatten tusschen Nolleke-op-de-stoof
en Kee-achter-den-toog stonden dan op 't peil
van intemationale -vredespolitiek.
Ja, daar werrelde veul gezelligen leut
deur ,,de Koei'1' en als we op 'nen oogenblik
'ns uitgelachen waren en 'n gietbui teugen de
ramen klatste, zoodat den durpsweg streepe-
rig op 't glas schimde, dan zee den Blaauwe,
peinzende naar de beregende raam: ,,sjuust
zo'n weer als toen we van den winter in den
An'vers zaten, mannen!"
,,Ja, we eblben 't toen slecht getroffen"',
huichelde den Fielp en onderwijl keek ie mee
lachend-peimzend' oogen naar de zwartzul-
veren locht, daar boven 't druipend geboomt.
,,Toch heb ik m"n eigen toen niiks verveeld",
zee den Jaan droog. Vier paar oogen, half
toegeknepen. tuurden in plazierig heimwee
deur 't stroomend glas in den zilveren regen-
dag.
De kaarten bleven liggen. We zwegen.
,,Dieen hexpositie in Luik..." mompelde den
Fielp: ,,-mot... sclhoon... zijn."
Toen keiken we malkaar 'ns aan. 't Motief
lag daar ineens kant en klaar op tafel!
,,Maar we gaan over den Anvers", stelde
den Biaauwe vast en tikte daanbij mee zijnen
wijsvinger op tafel.
„Tuurlijk'"', beaamde ik. ,,Kee!! 'n Rondje
veur mij!"
Vier glajzen wierden gelijk gevat en leeg-
gemokt.
„Kek 's, mannen", zee toen den bakker
seerjeus, onderwijl 't leste kliekske suiker uit
z'n citroentje-met lebberenld: ,,kek 's wij eb-
ben meer veur zulke eete vuurkes ge staan,
we moesten de zaak maar meteen vastpak-
ken. Dus: wanneer gaan we!"
Kee brocht't nuuwe rondje en vroeg: „waar
gaan jullie op af?"
,,Naar den waterhexpositie", zee den Fielp:
„in
„In den Anvers", viel den Blaauwe in.
„Uk meende die was in Lui'k", zee Kee.
,,Gin spijkers hop laag water zoeken,
Keeke"', dee den Fielp vaderlijk: ,,de kwestie
is deus: we gaan hover den Hanvers!"
jDan weet ilk genogt"', insinueerde Kee vuil.
Maar daar gong niemand op in, want hoe
sniblbig Kee ook wordt op 'ren ouwen dag,
ge kunt op haar bouwen! Ze verkletst 'r
eigen nie, als een van de vrouwen mee 'n link
smoesje komt neuzen.
Ineens stond Nolleke Gommers bij ons
tafeltje, mee de stoof onder zijnen arm.
„Zeg, medemannen'", vroeg ie, den kop
sjuust boven de tafel uit: „zeg medemannen,
daar is zekers niks teugen als ik meegaai
mee 't gezelschap
,,Goed"', zee den Blaauwe: ,,dan meugde op
mijnen knie zitten, reisde veur half geld!"
,,Ik weet wel waar ik liever op zit", dee
Nollefke groot.
,,Op 'n houten perdje zekers, in den malle-
meulen van Luik'", zee den Fielp en meteen
keek ie streng naar benejen, naar Nolleke.
,,Neee," kwefcte Nolleke en hij nam de stoof
onder zijnen anderen arm: ,,neee..."
Toen had Kee 'm al bij 'n oor vast en zee:
,,netjes blijven, alikriek, of ge bleft hier bij
mij, in de donkere kast, snotneus!"'
„iSerpent", siste Nolleke en z'n vestje
kroop omhoog van woede. En om z'n meer-
derheid van man en van stamgast te toonen:
,,'n rondje veur mij en rap! En de glaskes
van boven ook vol!"
Kee waggelde weg. Veur haar bestond
„zooiets" als 'n Nolleke al nie meer!
Dan was 't Nol zijn beurt bij den veugel
pik en mee de stoof onder den arm, 'nen
zucht ,,ze kunnen me nieverans missen",
gong ie efkes weg, om z'n vierbeurt te ver-
gooien.
„Toeh niemand' 'r hiets teugen", fluisterde
den Fielp: ,,dat Nolleke meegaat?"
,,NikS"', zee den Blaauwe: „we kunnen nog
getrnak van 'm hebben."
,,Gemak?"
Zekers! Als de centjes te vroeg op zijn,
dan trekken we 'm 'n matrozenpakske aan,
gerven 'hi 'n trompetterke in de handen en
laten we 'm kijken teugen 'nen frank veur
voiwassenen, kinderen halfgeld, als den Fielp
zijn driejarig wonderkind-mee-den-ouwen-
kop
Toen keek den Fielp z'n boekhouding 'ns
na: zestig gulden zaten omtrent in den pot.
Daarvan koop ik frankskes", stelde den
Fielp veur. Wanneer hieder nou veur z'n
heiigen geld 'n busretourke koopt veur 'nen
goeien gulden, dan ebben we 'n duuzend frank
hom hons te hammlseeren!
Hafgesproken
Drie handen klapten op tafel. Accoord!
Nolleke zou vijftien pop bijstorten. Den af-
tocht wierd vastgezet op a.s. Zaterdagmid-
dag, 22 Juli, vier uren.
De kaarten vyierden gegeven; daar was 'n
goeie afspraak gemokt, dus!
Alleen viel ons op, dat den Jaan veul stil
was, onder 't kaartspul. En eindelijk kwam
't hooge woord eruit: „hoe koom ik weg?"
,,Maaik ik wel in orde bij Tonia", stelde den
Blaauwe dalijik gerust. Maar daarvan schrok
den Jaan tooh 'n bietje. ,,Tiest, blijfde gij er
nou uit, asteblief"', smeekte den Jaan: ,,want
na dieen lesten keer...". als Tonia oewen naam
maar hoort, krijgt ze dalijk hoogeren bloed-
druk!"
„Gin zurgen, Jaan", vaderde den Fielp:
,,has 'k mergen m°n brood breng bij juilie, dan
praat 'k wel 's mee jouwen artelap!
Keb hal du.uzend kearels vrijgepleit bij t
vrouWvoIk, gij zijt mergen den duuzend-en-
eersten!"
,,Maar wat zulde 'r zeggen, Fielp?"
vroeg den Jaan dankbaar-op-veurhand!
,,'k Zal zeggen'k zal zeegen..., toen
draaide-n-ie Z'n sigaar 'ns tusschen de vin-
gers en keek straf naar 't vuurend: ,,'k zal
't z66 bonder d'r ikokiker angen, luister: 'k be
gin 'n schoon veraal hover dieen Luikschen
hexpositie. Ze is nie goed ter been ee, mee
dieen rimmeltiek?'"
,,Ze kan mee veul moeite sjuust tot de kerk
geraken", zee den Jaan opgewekt.
,,Sjuust! 'k Zal 'r dan 'n veraal over dieen
hexpositie doen, hof daar 'n sprook is hop-
gabouwd van louter wit manner mee gouwen
bieskes. Van lichtfonteinen die spuiten tot
den eemel. Van leenzame, waterige dinges,
die hiederen mensch gezien mot ebben wil ie
nog meetellen in z'n weareld. Dan za 'k zeg
gen, da'lk gaai kijken mee m'n vrouw en hons
Fielemien en mee hons getrouwde kin'ders en
kleinkinders
Dan vraag 'k hof Tonia gin zin eeft. hom
mee te gaan mee d'ren Janus...!"
Toen knipte den Fielp oogsikes. Janus
schaterde. ,,Goed, goedgoed", zee-t-ie: ,,'t is
bij jou in vertrouwde handen, Fielp!"
„iSjuust! De rest volgt vaneigens. Tonia's
kwaaie rimmeltiekbeenen, 'n middeltje hom te
wrijven, Janus mag er de dupe nie van wor
den, has Tonia de reis betaalt, 'nen reks-
daalder, dan ouw ik 'm wijers vrijHetce-
tera, hetcetera, hetceterarumDominus
Vobiscum..."
„Et cum spiritu tuo", zee den Blaauwe.
,,Ite, missa est1"', ik toen.
,,Hcm den drom'mel nie" viel den bakker
uit: ,,de mis is nie gedaan, we doen nog 'n
paar spullekes!"
En weer gongen de kaarten rond en in pla
zierige stemming, terwijl den regen langs de
ramen stroomde, dejen we nog 'n paar steu-
vige propkes want er wierd veul gewaagd ge-
spuld om... den pot nog zooveul mogeiijk te
spekiken
En zoo, amico, zijn we Zaterdagmiddag op
pad getogen naar de Luiksche Watertentoon-
stelling.
We zijn nie verder gekomen dan den An
vers, maar leut g'ad...! Leut!!
Misschien daarover de vol'gende week!
Janus zijn hoofd tolt rond, vertelde-n-ie me
daarstraks, van de leugens, die hij allemaal
venzinnen mot, want Tonia wil 't naaike van
den kous weten van die prachtige Tentoon-
stelling, waarover den Fielp zoo opgeschept
had...!
Nouja, hij mot er maar iets veur over heb
ben, den Jaan, want ge krijgt op deuze wea
reld niks veur niks! Nog ginnen brok plazier
zonder 'n bietje fantasie...!
Tot de noste week.
Veul groeten van Trui, Dre EDI, den Eeker
en als altij, gin horke minder van oewen
t.a.v.
DRE.