Landbouwberichten
Gemengde Berichten
EEN ONDENEMENDE OUDE VAN
DAGEN.
LONGKANKER.
de typhuskoortsenepidemie in de
men vraagt zich af of deze genootschappen
dat gedaan hebben. Zoo ja, vindt de regee-
ring daarin geen aanleiding om ze te ontbin-
den? Zoo neen, dan zou dit onverwijld moe-
ten gebeuren.
Het is eigenaardig, dat beide beklaagden
verbonden waren aan bladen, die onverdacht
mogen heeten, al houden de socialisten en hun
vrienden de Temps altijd na een orgaan van
het comite des forges te zijn, waarvan de
..medeplichtigheid" met Duitsche wapenfabri-
kanten in dezelfde kringen niet aan twijfel
onderhevig schijnt. Het staat vast, dat de
bladen met de praktijken van deze leden van
hun personeel niets te maken hadden.
CIANO AAN EEN GEVAAR ONTSNAPT.
De Italiaansche minister van Buitenland-
sche zaken, Graaf Ciano, is op zijn reis naar
Madrid aan een gevaar ontsnapt. 'Hij kwam
Vrijdagmiddag op het vttegveld te Barajas
aan. Bij het landen maakte het toestel een
draai en sloeg bijna omver, doordat een wiel
verloren ging. De machine maakte een halven
slag om. Geen der inzittenden .werd echter ge
deerd.
DE DIJKEN VAN HET ALBERTKANAAL.
De correspondent der N. R. Crt. te Brussel
meldt, dat sedert Donderdag een begin is ge
maakt met de werkzaamheden aan de dijken
van het Albertkanaal tusschen Hasselt en
Diepenbeek. Verwacht wordt, dat dit werk
tegen midden October voltooid zal zijn. Al de
dijken zullen verder worden nagezien.
De commissie van onderzoek, bestaande uit
ambtenaren en universiteitsprofessoren, zal
deze week nog een laatste bijeenkomst hou
den en kort daarop haar verslag publiceeren.
HEEL FRANKRIJK YTEIilDE FEEST.
De nationale feestdag is in Frankrijk met
uitzonderlijken luister gevierd, niet alleen te
Parijs, maar in alle plaatsen van het land.
Overal werden troepenrevues gehouden, die
grooten geestdrift wekten.
Bij den maaltijd, welken president Lebrun
na afloop van de groote parade aan de hooge
officieren heeft aangeboden, waren ook de
sultan van Marokko, de Engelsche minister
van oorlog Hore Belisha, Winston Churchill,
de chef van den Engelschen generalen staf
lord Gort en de hoogere officieren van de
Engelsche detachementen aanwezig. In den
namiddag zijn de Engelsche gasten per vlieg-
tuig van Le Bourget vertrokken.
In den loop van den dag hebben president
Lebrun en minister-president Daladier voor
de radio toespraken gehouden, waarin zij den
nadruk legden op den wensch van Frankrijk
in vrede te leven, maar tevens betoogden, dat
geheel in overeenstemming met het werk van
de Fransche revolutie Frankrijk de vrijheid
van gedachte en van spreken tot het uiterste
zal verdedigen en geen overheersching in
Europa zal dulden.
President Lebrun ontving telegrammen van
president Roosevelt en van den keizer van
Japan ter gelegenheid van den nationalen
feestdag.
In de Fransche legaties en ambassades in
het buitenland hebben de ambassadeurs en
gezanten gericipieerd en in hun redevoeringen
den nadruk gelegd op den vredeswil van
Frankrijk, maar ook op zijn wil om zich te
verzetten tegen nieuwe gewelddaden.
De Mohamedaansche bevolking van Tunis
heeft ook met geestdrift deelgenomen aan de
viering van den 14en Juli, in tegenwoordig-
heid van den bey en den resident generaal. De
bevolking heeft 's avonds geluisterd naar de
redevoeringen van Lebrun en Daladier, als-
mede naar het antwoord van den vice-voor-
zitter van den grooten raad, Ahmed Chenick,
die de aanhankelijkheid van Tunis aan de
Fransche protectie betuigde.
ENGELSOHMAN IN DUITSCHEN
SPIONNAGEDIENST.
Vrijdag is voor den politierechter van Rich
mond in Surrey een spionnagezaak voorgeko-
men tegen Donald Adams, die aangegeven
wordt als een verslaggever van paardenren-
nen. Bij de verhooren werden fotografische
copieen van tientallen brieven aan en van
Duitsche finma's, die onderschept waren door
de posterijen, benevens geheime codes ter
tafel gebracht.
Kol. Cook's van de Inlichtingenafdeeling
van het departement van oorlog, legde getui-
genverklaringen af. Het O.M. beweert, dat
Adams tijdens een bezoek aan Duitsohland in
contact is gekomen met agenten van de Duit
sche spionnage-organisatie, welke tegen En-
geland werkt. Van dien tijd af werd hij een
betaald agent van die organisatie. Op 20 Ja-
nuari werd een pakket, dat per luchtpost was
verzonden aan het adres van Karl Radles en
Co., onderschept. Het bleek een copie te be-
vatten van ,,intfanterie-opleiding in oorlog,
1937", een regeeringspublicatie, welke volgens
het O.M. nuttig zou zijn geweest voor een mo-
gelijken vijand. Voorts is het O.M. van mee-
ning, dat de overige onderschepte correspon
dence toonde, dat inlichtingen naar Duitsch-
land waren gezonden en dat uit Duitschland
inlichtingen werden gevraagd en geld werd
gezonden. Voorts wordt Adams er van be-
sehuldigd aangeboden te hebben nat. soc. pilo-
ten te ontmoeten en gezagvoerders van stoom-
schepen en van hun pakketten in ontvangst
te nemen.
4
DERTIEN DUIKERS PROBEEREN DE
THETIS" TE LIOHTEN.
Dertien duikers, zoo wordt uit Londen ge-
meld, werken thans aan het wrak van de
Thetis". Tot dusver zijn reeds drie kabels
onder den romp van de gezonken duikboot ge-
schoven. Nog vijf andere kabels moeten be-
vestigd worden, alvorens men een lichtings-
poging kan wagen.
Uit de eerste vaststellingen blijkt, dat de
periscoop van de duikboot gebroken is. Daar-
door is vermoedelijk, door de ontstane ope
ning ook de midden-afdeeling van de „The-
tis" vol water geloopen, wat de bergings-
moeilijkheden ernstig kan vergrooten, op een
diepte waar reeds een waterdruk op het wrak
heerscht van 5 kilo per vierkanten centimeter.
Een van de duikers vertelde:
,,Er heerscht een beklemmende stilte rond-
om het wrak. Het ligt op een harden, blauwen
kleibodem. Er groeien geen planten, en men
ziet er zelfs geen visschen. Het is griezelig. In
den harden zeebodem is door de eerste aan-
raking van de duikboot, waarvan al de bui-
tenkleppen ingedrukt zijn, een gat gestagen
van een drietal meters middellijn en een drie-
tal meters diepte."
DUITSGHERS DOODEN TWEE
A NTI -N A ZI-DU ITSCHER S
De Poolsche bladen meldden Vrijdag, dat de
Duitsche burger Bruno Wohl, uit het Memel-
gebied, en zijn twaalfjarige zoon door steen-
worpen gedood zijn door een bende nazi's.
Wohl had geweigerd toe te treden tot de na-
tionaal-socialistische partij. Hij had toestem-
ming gekregen om zich in Zweden te vestigen.
„WIJ MAKEN VAN DAT RECHT EEN
WERKELI JKHEID
Havas meldt uit Munchen:
Vrijdagmorgen hebben Rudolf Hess, de
plaatsvervanger van Hitler, gouwleider Adolf
Wagner, Ley, Himmler, Henlein en Fodster,
de opening bijgewoond van den „dag der
Duitsche kunst". Wagner sprak een rede uit
waarin hij o.m. verklaarde:
.Duitschland moet krijgen wat het wenscht
om te leven. Noch Oostenrijk, noch Memel,
nocih het Sudetenland, noch Bohemen en Mo-
ravie, noch ons Duitsche Dantzig, zijn voor
ons overzeesche kolonien. Het zijn centra van
Duitsche cultuur in den doorluchten zin des
woords. Wij hebben er dan ook een recht en
wij maken van dat recht een werkelijkheid.
Geen enkele macht ter wereld zal het ons be
letten. Tachtig millioen Duitschers staan ach
ter Hitler."
FRANCO BEVESTIGT SPANJE'S WIL
NEUTRAAL TE BLIJVEN.
Generaal Franco heeft een interview toege-
staan aan den directeur van het Portugeesche
blad Diario de Noticias, Augusto de Castro,
.welk interview in .genoemd blad is gepubli
ceerd.
Franco heeft hierin o.a. gezegd: Het nieuwe
iSpaansche bewind is noch Italiaansch, noch
iDuitscb. Zeker zijn er in de organisatie van
het huidige Duitschland en in zijn ideologie
vele instellingen van het Spanje uit de zes-
tiende eeuw te zien, doch ieder volk heeft
zijn eigen noodzaken en traditie.
Het nieuwe Spanje zal Spaansch zijn en
zal in speciaal opzicht streven naar het onder-
drukken van den klassenstrijd door de minder
gefortuneerden te beschermen door het kapi-
taal te reglementeeren en een gezinsloon te
scheppen, door het bouwen van goede wonin-
gen, het geven van leeningen aan gezinshoof-
den voor de opvoeding der kinderen, e.d. de
werkloosheid zal worden bestreden en reeds is
een woning-instituut opgericht.
De journalist merkt hierbij op, dat een der-
•gelijk uitgebreid sociaal programma een lange
periode van algemeenen vrede noodig maakte
waarop Franco antwoordde: Ik geloof niet
aan een oorlog. Ik weiger aan een oorlog te
gelooven. Ik zie op het oogenblik geen enkel
vraagstuk op de wereld, dat niet langs diplo-
matieken en vreedzamen weg kan worden op-
gelost. Is het de moeite waard, dat Europa
gaat vechten om Dantzig?
De Castro vroeg vervolgens: Indien een
oorlog, welke Spanje niet wenscht, uit zou
breken, zonde Spanje of de Spaansche poli-
tiek te raken, zou Spanje dan neutraal blijven?
Franco antwoordde hierop zonder aarzelen:
(Spanje is bezig met het werk van nationalen
opbouw, waarvoor het vrede noodig heeft.
En welk land zou kunnen gelooven dat het
kan ontsnappen aan een strijd met algemeen
karakter, indien het militair hieraan ontkomt,
dan toch niet ofeonomisch. In dit geval zal
Spanje zooveel mogelijk pogen neutraal te
blijven en zal het neutraal blijven zoolang zijn
gebied, zijn eer en zijn levensbelangen niet
worden aangetast.
Op de vraag van de Castro over het bezoek
van graaf Ciano zeide Franco: Ciano brengt
een tegenbezoek voor het bezoek van den
Spaanschen minister van binnenlandsche
zaken aan Rome. In verband met de ge-
woonte en de veelvuldigheid van dergelijke
bezoeken heeft dit geen groot internationaal
belang. Van binnenlandsch standpunt gezien
geeft evenwel dit bezoek het Spaansche volk
gelegenheid zijn genegenheid te toonen voor
onze Italiaansche broeders, die zoo edelmoe-
dig en roemrijk aan onze zijde hebben gestre-
den.
Tenslotte zeide Franco, dat de betrekkingen
tusschen Portugal en Spanje worden geleid
door beider geografische positie. Hij wenschte
dat deze betrekkingen steeds nauwer zouden
worden.
DE ENGELSCHE
DEMONSTRATIEVLUCHTEN.
De Skandinaafsche correspondent van de
N. R. Crt. telefoneerde Donderdagochtend:
De meeste Kopenhaagsche bladen hebben
de geruchten aangaande Engelsche plannen,
om militaire vliegtuigen over Denemarken
naar Polen te laten vliegen, zonder commen-
taar weergegeven. Alleen een enkel blad
teekent hierbij aan, dat voor een dergelijken
vliegtocht de toestemming van de Deensche
regeering verkregen moet worden, op grond
van de luchtvaartconventie van 1919, waarbij
zoowel Denemarken als Engeland is aange-
sloten.
Van bevoegde zijde wordt verzekerd, dat
een zoodanige vergunning niet gevraagd is en
daar men zich officieel niet met hypotheses
bezig kan houden, kan men er zich ook niet
over uitlaten, welk standpunt Denemarken
in geval van een Engelsche aanvrage zal in-
nemen.
Hierbij kan aangeteekend worden, dat de
ewoonte is in vredestijd buitenlandsche mili
taire vaartuigen op een daartoe gedaan ver-
zoek steeds toestemming te geven de Deensche
wateren, voor zoover die niet tot militaire
ijones behooren, te bezoeken. Denemarken
zou zich dan ook op het formeele standpunt
kunnen stellen, dat een vergunning voor het
vliegen met militaire vliegtuigen over een
bepaald deel van het Deensche grondgebied
in vredestijd bezwaarlijk geweigerd kan wor
den.
In politieke kringen twijfelt men er evenwel
aan, of Denemarken, onder de gegeven om-
standigheden zoo'n formeel standpunt in zal
nemen en men gelooft daarom, dat Denemar
ken, gesteld dat Engeland werkelijk plannen
heeft om een eskader bommenwerpers naar
Polen te zenden, alles zal doen om Londen te
bewegen, die toestellen per vliegkampschip
naar te Oostzee te laten transporteeren en ze
rond Kaap Skagen en dan over de vrije door-
vaarten de Sont of de Belten, te laten
vliegen.
DE LANDBOUW EN HET BEZOEK VAN
MINISTER FUNK.
Naar aanleiding van het bezoek van den
Duitschen rijksminister van Economische
Zaken, dr. Funk, aan ons land, verklaart het
officieel orgaan van den Alg. Ned. Zuivelbond
door twee dingen te zijn getroffen.
,,AUereerste de door dr. Funk geuite ver-
langens welke naar wij meenen van groote
beteekenis voor onze handelsbetrekkingen met
Duitschland zouden kunnen zijn. Bij de ont
vangst van de pers heeft de Duitsche gast er
op gewezen, dat Duitschland met dit bezoek
wil laten zien, waarde te hechten aan vergroo-
ting van het vrije handelsverkeer met het
Westen en dat hij t. o. v. Nederland wil stre
ven naar een betere onderlinge aanpassing
van de economische systemen van beide lan
den. De tot nu toe gevoerde onderhandelin-
gen. aldus deze minister, zijn reeds in een
stadium, dat binnen afzienbaren tijd de groot-
ste moeilijkheden voor het onderlinge ruilver-
keer zullen zijn opgeruimd. En hij voegde er
aan toe, dat buiten de clearing om hier en
daar de mogelijkheid voor een vrijeren vorm
van handelsverkeer zal worden geschapen.
Met gespannen verwachting zien wij uit naar
nadere mededeelingen over hetgeen men thans
bij gelegenheid van dit bezoek aan nieuwe
wegen, ter verbetering van ons handelsver
keer met Duitschland heeft gevonden en of dit
inderdaad ook voor den landbouw van be
teekenis zal zijn. Op dit punt zijn we aller-
minst verwend."
Er is nog een tweede ding, dat ons bij dit
bezoek heeft gefrappeerd en dat geldt dan
meer bepaaldelijk de ontvangst zelf. Onder de
personen, die dr. Funk hebben kunnen ont
moeten, waren er volgens de dagbladen
uit kringen van het bedrijfsleven verschillende
kopstukken uit handel, industrie en bank-
wezen, niemand echter uit landbouwkringen.
Deze achterstelling betreuren wij des te meer,
waar het toch juist de landbouw is, welke het
grootste aandeel in het handelsverkeer met
Duitschland heeft en door den tegenwoordigen
gang van zaken de grootste klappen krijgt en
bij een herstel tot meer normale verhoudingen
verreweg de meest geinteresseerde groep is.
Wij behoeven er hier, na hetgeen dienaan-
gaande reeds bij herhaling in ons blad is ge-
schreven, niet bij stil te staan, dat juist bij
onze agrarische producten onvoldoende ex-
portmogelijkheid naar Duitschland zich over
de geheele markt op de prijzen wreekt en dat
deze onvoldoende exportmogelijkheid voor een
groot deel er debet aan is, dat deze bedrijfs-
tak nog steeds noodlijdend is en „steun" moet
ontvangen. Wij willen echter in dit verband
vooral wijzen op de enorme verschuiving, die
er de laatste paar jaren in ons handelsver-
keeiten koste van onzen land- en tuinbouw,
heeft plaats gehad, door een verdeelingswijze
der betalingsmiddelen, waardoor aan andere
bedrijfstakken, zeer in het bijzonder Indie en
het transito- en scheepvaartbedrijf, de voor-
rang is gegeven."
Het orgaan citeert eenige cijfers uit het
pas vanwege de Ned. Kamer van Koophandel
door Duitschland uitgegeven boek „Het Ne-
derlandsch-Duitsche Handelsverkeer".
„Van den achteruitgang, welke de waarde
van den totalen export van Nederland naar
Duitschland sinds 1930 heeft geboekt, kwam
niet minder dan 83 pet. op rekening van onze
land- en tuinbouwproducten. Houdt men reke
ning met het feit, dat de prijzen der produc
ten sinds 1930 belangrijk zijn gedaald en dat
hier en daar de importbehoefte van Duitsch
land is teruggegaan, dan blijkt, dat wij in 1938
voor ruim 80 millioen mark meer aan agrari
sche producten in Duitschland hadden moeten
invoeren, indien onze positie tegenover andere
daar importeerende landen gelijk zou zijn
gebleven. Men zal het met ons eens zijn, dat
daarin een belangrijk deel van onze land- en
tuinbouwmisere te vinden is."
EEN MIJN AANGESPOELD.
Dezer dagen werd gerapporteerd, dat zich
ter hoogte van Wassenaar een drijvende mijn
in zee bevond. Terstond is toen Willemsoord
zooals altijd in zulke gevallen gebeurt, ge-
waarschuwd, waarop een officier en een
torpedomaker zich, nadat de mijn aange-
spoeld was, ter plaatse hebben begeven, in
verband met de demonteering van de mijn.
Men kon bij den marinestaf niet zeggen of
het een oude mijn, nog afkomstig uit den
wereldoorlog, dan wel een nieuwe mijn, of wel-
licht ook een oefenmijn, die verloren was ge-
raakt, geweest was.
Van een gezelschap ouden van dagen uit
Amsterdam ontsnapte te Loenen op de Ve-
luwe een 80-jarigen man aan het toezicht der
leiders en bleef alleen achter. Hij wandelde
het dorp door naar Eerbeek en vandaar langs
het Apeldoornsche kanaal naar Apeldoorn, een
afstand van 20 km. Te Apeldoorn ontdekte
de politie hem, later heeft een der Amster-
damsche leiders hem daar opgehaald.
EEN ETALAGE VERNIELD.
Vrijdagnacht omstreeks twaalf uur zijn een
autobus van den dienst RotterdamVlaardin-
gen en een personenauto met elkaar in botsing
gekomen op de Zeevischmarkt te Rotterdam,
vlak bij het pand van het modemagazijn van
Gerzon. De personenauto kwam op de voet-
straat terecht en vernielde een hek van den
ingiang met een daarachter gelegen etalage
van het mode-magazijn. Het tramverkeer
he§ft nogal eenige vertraging ondervonden.
Persoonlijke ongelukken zijn niet voorge-
komen.
VIEGONGELUK OP TEXEL.
Vrijdagmorgen is een watervliegtuig van
het vliegkamp De Mok, kort nadat het was
opgestegen, van geringe hoogte neergestort.
Het vliegtuig kwam terecht in de Prins
Hendrikpolder op Texel, in de nabijheid van
boerderij Zeewrjk. De inzittende, leerling-
officier-vlieger derde klasse De Vrieze werd
ernstig gewond.
Volgens ooggetuigen is het vliegtuig in een
bocht, vermoedelijk doordat het te weinig
snelheid had, afgegleden en in een vrille ge-
raakt. De motor kwam met zijn neus op den
grond en werd ernstig beschadigd doch het
vliegtuig geraakte gelukkig niet in brand.
Van alle kanten stroomde hulp toe, ook ge-
neeskundige hulp was spoedig ter plaatse.
Het bleek, dat leerling-vlieger De Vrieze
die buiten bewustzijn was, een hersensehud-
ding had opgeloopen, hij had ook een dijbeen
en een arm gebroken. Per vliegkampboot is
het slachtoffer naar het Marinehospitaal te
Den Helder vervoerd.
DE ONDERSOHATTE DIKKERD.
Brigadier van politie te Londen Dophin,
een meter tachtig lang, ruim 100 kg zwaar,
bleed naar proportie en van blozend uiterlij.k,
ging, meldt ,,De Telegraaf" op een avond,
een paar weken geleden, midden op den weg
naar Twickenham staan, om een wielrijder
tegen te houden, die zonder licht reed. De
wielrijder echter wist den brigadier te ont-
wijken en riep den reus toe: ,,Je kunt me
toch niet pakken, je bent veel te dik."
Meer was niet noodig om brigadier Dolphin
op zijn fiets te doen springen en een woedende
achtervolging langs den donkeren weg te ont-
ketenen. Eerst leek het, alsof de wielrijder
gelijk zou krijgen, maar na nog een kilometer
sprinten vloog het tweetal naast elkaar over
het pad. De brigadier had nog net adem ge-
noeg om den overtreder te waarschuwen: ,,Als
e niet stopt, haal ik je er af." De berouw-
volle fietser stopte en zeide: „Je kunt fietsen,
brigadier, dat moet ik je nageven. Ik had
nooit gedacht, dat je mij zoudt inhalen." Twee
minuten had de brigadier noodig om op adem
te komen naar hijzelf getuigde en toen
bekeurde hij zijn man. „Ik wist niet of ik
hem wel zou inhalen," aldus Dolphin, „maar
wat hij zei over m'n dikte hinderde mij en
daarom besloot ik het er maar eens op te
wagen." De zondaar had geen tijd om de ge-
rechtelijke behandeling te komen bijwonen,
maar schreef een briefje, waarin hij de hoop
uitdrukte, dat de zaak hem niet meer dan
drie pond st. zou kosten. De politierechter
kon daar wat voor voelen en legde een boete
op van precies de helft.
ZEER OUDE MAN OVERLEDEN.
Op 23 Juni is, naar De Hemhutter meldt,
de oudste inwoner van Suriname, tevens het
oudste gemeentelid der Evangelische Broeder-
gemeente, de heer L. Foe A. Hing, bekend als
Lazarus", een Chinees die den zeldzaam hoo-
gen leeftijd van 103 jaar bereikt heeft, over-
leden.
L. Foe A Hing werd geboren op 24 Mei 1836
te Jen On in China. Uitgeweken naar Suri
name werd hij op Catharina Sofia (iSara-
macca) in de Evangelische Broedergemeente
opgenomen. Van 1890—'91 was hij Chineesch
evangelist te Paramaribo, later nog eens
werkzaam als evangelist, van 18991915. Op
1 Jan. 1916 werd hij gepensionneerd. Jarenlang
zag men hem geregeld de kerkdiensten in de
Groote iStadskerk bijwonen, totdat hij thuis
moest blijven liggen.
In de Fransche academic van geneeskunde
is de kwestie van de geteerde wegen als oor-
zaken van den toenemenden longkanker weer
te berde gekomen. Men weet dat Kling deze
stelling verdedigt op grond van bij dieren ge-
nomen proeven en hij door andere deskundi-
gen bestreden wordt. Dr. Guiglielminetti uit
Monte Carlo, die tegen 1905 bij het begin van
het automobilisme het teren van wegen ,,uit
vond", heeft zich bij hen gevoegd. Volgens
hen betreft het inademen van teerdampen
aller geringste hoeveelheden, is die kanker
heel zeldzaam in gas- en andere fabrieken,
waar de arbeiders ze inademen en die kwaal
sterk toegenomen in steden zooals Bazel of
Chicago die de wegen niet laten teren. In elk
geval zou men kunnen volstaan met uit de
teer het vermeende schadelijke element te
verwijderen.
DE EERSTE BOER VAN FRANKRIJK.
De wijnbouwer, die uit naam van den boe-
renstand door de radio met enkele woorden
antwoordt op de toespraak van den president
der republiek ter herdenking van den eed van
1789, heeft zelf met behulp van zijn zoons de
meeste installaties van zijn kleine domein
aangelegd, o.a. stroomend warm en koud
water, stortbaden voor de arbeiders, een
korenschuur onder den grond, en kelders voor
den wijn, die in wijden omtrek een goeden
naam geniet. In dat bedrijf geschiedt alles
electrisch; tal van onderscheidingen vielen
hem te beurt, o.a. tien jaar geleden uit han-
den van het toenmalige staatshoofd de eere-
prijs voor den korenbouw. De heer Petit-Sic-
let, zoo heet hij, is geboren te Ranton, waar
hij nog woont en waar zijn vader lange jaren
burgemeester was.
DE BANDJIRS IN ZUID-MALANG
Aneta meldt uit Malang: Bij de bandjirs
in Zuid-Malang zijn in totaal vijf personen
gedood, terwijl vele andere zijn gewond of
worden vermist.
Volgens een ooggetuige speelde de geheele
ramp zich in vijf minuten af. Van verschillen
de ondernemingen is de jonge aanplant ver-
nield.
Over de overstroomingen, die reeds langen
tijd ten gevolge van den grooten regenval
midden in den drogen tijd! Oost-Java
teisteren, bevat het Soer. Hbl. een verslag,
waaraan wij hieronder een en ander ontlee-
nen. De hierin beschreven overstroomingen
zijn, blijkens de daarna weer ontvangen tele
grammen, gevolgd door nog ernstiger ram-
pen, waarbij ook vele menschenlevens te
betreuren zijn.
Reeds gedurende de juist verstreken
Junimaand, aldus het Soer. Hbl., was een
hardnekkige, ongewone regenval in het Zuid-
Smeroe-areaal en in de Pasirian aanleiding
tot een groot aantal aardschuivingen in den
Zuid-Smeroeweg.
Juist was deze route op Dinsdag 27 Juni
voor het verkeer heropend, toen twee dagen
later een nieuwe aardstorting voor een etmaal
het verkeer weer stopzette, en juist was dit
weer eenige dagen vrijgegeven, toen een
nieuwe ramp, zij het op andere plaats, de
zuidelijke route van Malang naar Loemadjang
voor doorgaand verkeer versperde. En nu voor
zeer geruimen tijd.
In de afgeloopen Junimaand werd er 850 mm
geregistreerd en moet men in de maandcijfers
der regenwaamemingen teruggaan tot Juni
j.901 om een dergelijken regenval te consta-
teeren
Ook in Noord-Loemadjang regende het
zwaar en de bruggen in de richting Klakah
staken Zondag nog slechts 20 cm boven het
kolkende kaliwater uit!
Het blijkt dus, dat allerwegen de beken en
riviertjes van Smeroe en Tengger veel, zeer
veel water moesten verwerken.
Toen we ons naar de kali Moedjoer spoed-
den, ongeveer halverwege Pasirian en Loe
madjang even ten westen van het welvarende
plaatsje Tempeh gelegen, bleef den geheelen
dag de zon verborgen achter een loome, loo-
den lucht. Een zacht regentje viel in het
Malangsche reeds voor den tweeden dag, bijna
zonder ophouden.
Terwijl de regen gestadig neersijpelt, be-
reikten we de Kali Pandjing, waar de weste-
lijke bpuggen voor spoorweg en verkeer
gelegen zijn. Deze zijn nog volkomen intact,
en naar het ons voorkomt is hier door de vrij
rustige situatie geen gevaar te duchten.
Doch wie garandeert, wat de toekomst nog
eenmaal in haar schoot verborgen heeft?
Reeds in de afgeloopen maand had een
bandjir van de Kali Moedjoer tengevolge, dat
3 weken geleden naast een pijler van de spoor-
brug het water de rivierbedding zoodanig
uitgeschuurd had, dat door een borstwering
van kalisteenen aan den bedreigden noord-
kant de pijler versterkt moest worden, zoo
deelde men mede.
Vorige week Zaterdag werd opnieuw een
hevige bandjir gemeld. De oude rivierbedding
kon den watervloed niet meer verwerken, en
ongeveer 100 meter bovenstrooms ontstond
een tweede stroom, die meer oostelijk een
uitweg zochten vond!
Het bruggehoofd, uit zeer zwaar metsel-
werk bestaande, werd zoodanig aangevreten,
dat groote gedeelten in het water stortten,
daardoor gelegenheid gevend den 10 meter
hoogen aarden dijk van den oever tot het
landhoofd aan te tasten. De tengevolge der
regens reeds zwaarvochtige aarde viel uiteen
en weldra was de nieuwe rivierbedding ge-
vormd.
De tweede aarden dijk, die van de verkeers-
brug, raakte daarop onderspoeld, het land
hoofd zoowel als de verankering der vier-
dubbele kabels aan den oever konden geen
weerstand meer bieden en toen er eenmaal
beweging kwam in de zware blokken, die de
•obeis verankerJ hielden, knapten de stalen
kabels af.
En daarmede had de kali zich gedeeltelijk
verplaatst in de nieuwe bedding.
Toen de brug een der spanningen door de
kabelbreuk verloren had, za^te het meer dan
100 meter lange gevaarte in het water. Als
een ratelende donderslag beukte het rijvlak
van de brug op water en rivierbed, waarbij
het ijzerwerk verwrongen werd, zware ijzeren
staven geheel kromgetrokken door het geweld
dei ontketende spanningen en een ravage van
metaal en hout ontstond, waartegen de band-
jirrende rivler zware stukken hout enz
slingerde.
Wrakhout drijft met den stroom mede, ter
wijl een zachte regen nog steeds ruischt wan-
neer we aan den oever staan. De wedono van
asinan Mas Atmonadi is er op zijn post met
den ass.-wedono Mas Imam.
ARDENNEN.
De minister van Volksgezondheid, Jaspar
heeft zich naar Aywaille en de andere door
de typhuskoortsepidemie getroffen gemeenten
m het Amblevedal begeven, in gezelschap van
verscheidene ambtenaren van zijn departe
ment. Tijdens een onderhoud met de plaatse-
Irjke autoriteiten verklaarde de minister dat
de regeering, zoonoodig, op staatskosten een
nieuwe waterleiding voor deze streek zou laten
aanleggen.
Alle markten in dit deel van de provincie
Luik zijn, tot nader order, afgelast. Met het
inenten van de bevolking tegen de typhus-
koorts is reeds een begin gemaakt. Op bevel
van den minister van openbaar onderwijs
werden de scholen gesloten tot na de zomer-
vacantie. Nieuwe gevallen blijken sinds een
paar dagen niet meer te zijn geconstateerd.
Dr. Lacombe, inspecteur-generaal voor de
hygiene en secretaris van de medische com
missie, belast met het officieele onderzoek
naar de typhusepidemie te Aywaille, heeft het
volgende verklaard:
Het is onjuist te zeggen, dat de typhus
epidemie, welke te Aywaille heerscht zich
heeft uitgebreid tot het dal van de Ambleve
de Ourthe en de Maas. De epidemie is geloco-
lieerd te Aywaille, waar 50 personen door de
typheuze koortsen zijn getroffen, van wie vijf
zijn overleden. Dank zij, de inspanning der
medici en de door de bevolking genomen voor-
zorgsmaatregelen, is de ziekte tot een bepaal-
de plaats beperkt gebleven, hoewel het water
voor consumptie ongeschikt is. Maar de be
volking en de toeristen loopen geen enkel
gevaar in de nabijgelegen gemeenten en in het
dal, waar het water uitstekend is.
TEGEN KINDERVERLAMMING.
Een medewerker van de Epoque heeft uit
den mond van professor iPettit van het insti-
tut Pasteur opgeteekend, dat dank zij het
serum tegen nekkramp, afkomstig van paar-
den, die een injectie ontvangen hebben van
het, de besmettelijke kiem dragende virus
tegenwoordig 83 pet. van de gevallen genezen
tegen 33 voor de ontdekking van dit resum
mits ze terstond worden aangegeven, want
het kan slechts enkele jaren bewaard blijven,
hetgeen het vormen van voorraden belet.
WILDE VARKENS OP DEN WEG.
Op een middag omstreeks half zes, dus vrij-
wel op klaarlichten dag, hebben eenige inzit
tenden van een Tjap Harimau-busje even bui
ten Perbaoengan (iSimpang Tiga) een merk-
waardig avontuur beleefd. Naar het uiterlijk
was het zelfs een hachelijk avontuur. Maar
het is gelukkig goed afgeloopen, met een
slechts zeer licht gewonde onder de passa-
giers, aldus lezen wij in de Sum. Post.
Dat busje, komende uit Tebing Tinggi en
rijdende in de richting Loeboek Pakam, heeft
namelijk een ontmoeting gehad met een kudde
wilde varkens. Heel gemoedelijk sukkelde de
bus over den weg, toen opeens uit het bosch
een kudde van twintig wilde varkens kwam.
De dieren wilden den weg oversteken en op
een gegeven moment bevond de bus zich mid
den in de kudde.
De bus kantelde en kwam met de wielen
naar boven in een sloot terecht. Drie wilde
varkens, een zeug met twee jongen, lagen
dood op den weg, de andere waren gevlucht.
Geen der inzittenden van het busje was noe-
menswaard gewond. Allen behalve een, die
lichte verwondingen had opgeloopen, kwamen
met den schrik vrij,
GOUDBELVERS NAAR BORNEO.
Binnenkort zal een viertal Amerikanen, een
mijningenieur en drie geologen, naar Borneo
vertrekken, in gezelschap van een Soerabaiaan
om daar op de door dezen laatste aan te
wijzen vindplaatsen kwartmonsters te ver-
zamelen en goudnuggets uit de rivieren. Wan-
neer het dan gevonden materiaal overeen-
stemt met de hooge verwachtingen, welke
men thans koestert op grond van het reeds
gevondene zal een grootscheepsche exploratie,
waarvoor twee Amerikaansche concerns het
kapitaal foumeeren, op Borneo worden onder-
nomen, hetgeen dan zou beteekenen, dat men
er ettelijke tonnen gouds aan zou willen spen-
deeren.
Het Soerabajaasch Handelsblad had dezer
dagen een onderhoud met den stadgenoot, die
de promotor van het plan is en die enkele
maanden per jaar reeds gedurende zes jaar
Borneo in alle richtingen doorkruist op zoek
naar plaatsen, waar zich goud bevindt.
iSpr. uitte zich positief en enthousiast over
de mogelijkheden der exploratie. Al jagende
en trekkende in de gebieden van Dajaks en
Poenans heeft hij het vertrouwen van som-
mige hoofden gewonnen, die hem vroeger of
later op de hoogte stelden van vindplaatsen
en die hem soms uit dankbaarheid voor de
verstrekte medische hulp, o.a. tegen de daar
veel heerschende schurft soms nuggets brach-
ten, welke afkomstig zijn uit de bedding der
riviertjes.
Ik ben er van overtuigd, dat er voor twin-
tig millioen aan goud zit, alleen al in de
rivieren, riep spr. uit.
Maar hoeveel kost het, om dat te winnen?
Waarschijnlijk drie tot vier millioen.
Waarom hebt u er geen Hollandsch kapi
taal voor geinteresseerd
Ze willen niet. Ik ben bij eenige firma's
geweest, doch zij noemen mijn plannen fan-
tastisch en te riskant, ofschoon zij de waarde
van mijn monsters niet kunnen ontkennen.
Anders zou ik er al veel eerder aan begonnen
zijn. Toevallig ontmoette ik een Ameri-
kaansch mijningenieur met tientallen jaren
practijk, die enthousiast was over mijn mate
riaal en die er twee groote Amerikaansche
concerns voor geinteresseerd heeft. De mijn
ingenieur en de geologen gaan over enkele
weken naar een der vindplaatsen, welke over
het water te bereiken is, waarlangs ook de
noodige machines kunnen worden vervoerd.
Ik kan zeggen over monsters te beschikken,
welke in plaats van een reeds rendabel geacht
goudgehalte van 2.6 gram per ton, 20 gram
per ton bevatten, terwijl op Sumatra onge
veer 9 gram gewonnen wordt per zelfde hoe-
veelheid.
Het gouvernement heeft onzen landgenoot
reeds optie gegeven op verschillende gebieden
en zal waarschijnlijk de pogingen met wel-
willend oog gadeslaan, vooral wanneer ten
bate der exploratie wegen moeten worden
aangelegd en er geld onder de bevolking komt.