Landbouwberichten
REDE
Japan wordt geblokkeerd, ziet zich den weg
naar Amerika versperd, terwijl Japan de aan-
valler is en de Amerikaansche belangen in
China, naast die van Engeland en Frankrijk,
evenals van andere landen, sterk bedreigd
worden. De Amerikaansche Neutraliteitswet
geldt overiigens nog niet eens voor Japan en
China, omdat Japan China formeel nog altijd
niet den oorlog heeft verklaard; er is slechts
sprake van een ,,strafexpeditie". Het lijdt wel
geen twijfel, of ook voor Japan zelf geldt deze
qualificatie thans dubbel en dwars. De vol-
kenrechtelijke positie in het Verre Oosten is
tenslotte onzuiver en onduidelijk. Formeel
kan Japan aan de internationale scheepvaart
op China geen enkele beperking opleggen.
Het heeft dit bij het 'begin van het gewapend
conflict weliswaar beproefd door het aanhou-
den van buitenlandsche schepen, maar liet het
bij enkele sporadische pogingen, tut vrees
voor ongewenschte complicaties. Het vreesde
o.a. voor afkondiging van een blokkade, die
Japan den aanvoer van ertsen en petroleum
zou onthouden. Sedert begin der vorige week
hernieuwt Japan zijn pogingen, zich bellige-
rentrechten aan te matigen; het heeft zoo-
wel Engelsche en Fransche als Duitsche sche
pen aangehouden. Amerikaansche schepen
zijn tot dusver, uit begrijpelij'ke overwegingen,
ongemoeid gebleven. Engeland, Frankrijk en
Duitschland hebben te Tokio officieel tegen
het gedrag der Japansche oorlogsischepen ge-
protesteerd. Voor de Japanners beginnen de
gevolgen van hun halfslachtige positie blijk-
baar hoe langer hoe meer te nijpen. Zullen
zij den moed hebben om door te tasten? Of-
schoon zij door de feitelijke blokkade van de
Chineesche kust China sterk belemmeren in
den aanvoer van wapens en oorlogsmateriaal,
zoo waren zij tot dusver niet bij machte het
hermetisch van de buitenwereld af te sluiten.
Cordell Hulls voorstellen tot amendeering
van de Neutraliteitswet, komen hierop neer,
dat Amerika het risico, tegen zijn uitdruk-
kelijken wil in een gewapend conflict tusschen
vreemde mogendheden te worden betrokken,
feitelijk geheel uitsluit. Washington zou,
worden deze voorstellen door de wetgevende
instanties aanvaard, het beginsel van de vrije
zee, een van de Veertien Punten van Wil
son, ten voile prijsgeven. Hull wenscht in de
toekomst geen onderscheid meer te maken
tusschen wapens en oorlogsmunitie en ander
oorlogsmaterieel, die in oorlogstijd bellige-
renten van Amerika kunnen betrekken, mits
zij ze met eigen schepen komen halen en
contant betalen, en andere goederen die
belligerenten noodig hebben. Hull wil derhalve
Amerikaansche koopvaardijschepen verbieden,
ongeacht den aard van hun ladingen, oor-
logszones ,binnen te varen, eveneens Ameri
kaansche burgers verbieden, in deze zdnes te
reizen. Ook zou alvorens Amerikanen goede
ren aan oorlogvoerenden leveren, het eigen-
domsrecht moeten worden overgedragen aan
den buitenlandschen kooper, noch zouden lee-
ningen of credieten aan oorlogvoerenden mo-
gen worden toegestaan, evenmin gelden voor
hen mogen worden bijeengebracht.
Hull komt met deze voorstellen ten voile
tegemoet aan de isolationisten, die het gevaar
dat Amerika in conflicten in Europa wordt
betrokken, doeltreffend wensehen af te dam-
men. Amerika zou zich zoodoende geheel op
zichzelf concentreeren: het heeft geen greintje
van zijn handelsbelangen prijs, het handhaaft
den uitvoer op het hoogst-mogelijke peil zon-
der dat het credieten geeft, die later oninvor-
derbaar blijken, terwijl het elk risico, zich
gewapenderhand in buitenlandsche oorlogen te
rnengen, bij voorbaat uitsluit. Hull is dus
bereid een groote concessie aan de isolationis
ten te doen, klaarblijkelijk om redenen van
zuiver binnenlandsche politiek. Zuiver per-
soonlijk is hij van meening, dat ,,er geen ramp-
zaliger illusie is", zooals hij in een rede te
Chicago verklaarde, ,,dan de opvatting, dat
een politiek van nationaal isolement, de groote
binnenlandsche problemen van de Vereenigde
Staten zou oplossen". Juist het tegenover-
gestelde was volgens hem waar. Hull schijnt
zich met zijn concessie aan isolationisten te
kunnen verzoenen in de vaste overtuiging, dat
in een voorkomend geval de groote democra-
tische landen, Engeland en Frankrijk, prac-
tisch van de Neutraliteitswet zouden profi
teered wegens de redenen, hierboven uiteen-
gezet. Roosevelt en Hull hebben in de laatste
maanden meer dan eens duidelijk te verstaan
gegeven, dat hun hart geheel aan de zijde van
Engeland en Frankrijk is bij de pogingen tot
het stuiten van de tendenzen van geweld en
overheersching. Het staat nog volstrekt niet
vast, dat Senaat en Representantenhuis zich
met Hulls voorstellen zullen vereenigen. Mocht
dit het geval blijken, dan is het nog altijd de
vraag, of de in vredestijd met koele bereke-
ning geformuleerde Amerikaansche Neutrali-
teitswetgeving bestand zal blijken tegen on-
voorziene omstandigheden, die zich in een
oorlog voordoen. De verschillende deelen der
wereld zijn thans veel nauwer met elkaar ver-
bonden, reageeren veel sneller op elkaar dan
in 1914. Roosevelt en Hull hebben van dit
besef meer dan eens getuigenis afgelegd; zij
trachten hun volk dit besef ook bij te brengen.
De ontwikkeling van zaken in het Verre Oos
ten zou Amerika wel eens spoediger dan het
wenscht kunnen dwingen, de consequenties te
trekken uit dit stellig nog steeds groeiende
besef.
DE BESTRIJDING VAN DEN
COLORADOKEVER.
Welke maatregelen er in ons
land zijn genomem.
In verband met de in ons land genomen
maatregelen, ter bestrijding van de Colorado-
kever, kan, schrijft de N. R. Crt., het vol-
gende worden medegedeeld.
Deze bestrijding moet in de eerste plaats
geschieden door maatregelen, waardoor wordt
voorkomen, dat het insect zich in ons land
vestigt. Dit geschiedt door:
1. De bespuiting van alle aardappelvelden
in het als verdacht te beschouwen gebied met
loodarsenaat, waardoor daarin voorkomende
kevers of larven worden vergiftigd.
2. Nauwkeurige controle op de plaatsen,
waar het insect het vorige jaar is opgetreden,
om de zekerheid te hebben, dat het daar vol-
ledig is uitgeroeid.
3. Zeer uitgebreide voorlichting, inzake
het uiterlijk van den kever en van de larven,
opdat deze onmiddellijk worden opgemerkt,
als zij ergens aanwezig blijken te zijn en opdat
zij aldaar kunnen worden uitgeroeid. Daar-
aan wordt propaganda voor het nauwlettend
toezien op alle aardappelvelden verbonden.
Wat de 'bespuiting .van de aardappelvelden
betreft, daarover zijn in alle gewesten van het
daarvoor in aanmerking komende deel van
ons land, dat is het gedeelte ten Zuiden van
den Rijn, de Lek, de Nieuwe Maas en den
Nieuwen Waterweg, op initiatief van de bur-
gemeesters, bijeenkomsten gehouden met de
land- en tuinbouworganisaties, waarop door
de ambtenaren van den plantenziektenkundi-
gen dienst voorlichting is gegeven inzake de
organisatie en de uitvoering dezer bespui-
tingen.
In zeer vele gemeenten zijn, in het bijzon-
der voor de bespuiting van de kleine percee-
len, spuitorganisaties opgericht, welke dit
werk voor de verbouwers zullen uitvoeren.
Van rijkswege zijn voor deze organisaties
een aantal sproeimachines beschikbaar ge-
steld. Bij de grobtere verbouwers is voor de
aanschaffing van sproeimachines voor eigen
bedrijf propaganda gemaakt, voorzoover die
verbouwers niet reeds over machines be-
schikten.
In een deel van het gebied werd bespuiting
ter bestrijding van de aardappelziekte, reeds
regelmatig toegepast en aan het combineeren
van de coloradokeverbestrijding met die van
de aardappelziekte, wat ook voor de andere
deelen van ons land van groot nut kan zijn,
zal ook verder de noodige aandacht worden
gewijd.
De voorbereiding voor ,de bespuiting van
alle aardappelvelden is reeds ver gevorderd.
Op de goede uitvoering zal toezicht worden
uitgeoefend door de ambtenaren van den
plantenziektenkundigen dienst, die hierbij nog
de beschikking zullen krijgen over een 80 con-
troleurs, die voor deze controle gedurende
eenige maanden werkzaam zullen worden ge-
steld.
Verder zullen in een aantal gemeenten nog
controleurs voor dit werk worden aangewe-
zen; voorts zal naar samenwerking met de
gemeente- en rijkspolitie en met de Konink-
lij-ke njarechaussee worden gestreefd.
Indien er verdenking bestaat, dat de be
spuiting niet of op onvoldoende wijze is uit-
gevoerd, zal een aantal aardappelbladeren op
het betrokken veld worden verzameld en zal
dit scheikundig op de aanwezigheid van ar-
senicum worden onderzocht.
Indien onvoldoende uitvoering wordt vast-
gesteld, zal de bespuiting op last van den
burgemeester en op ikosten van den overtre-
der worden uitgevoerd.
(Het voor deze noodig geachte bespuitingen
noodige loodarsenaat wordt dit jaar van rijks
wege kosteloos ter beschikking van de ver
bouwers gesteld. Met de distribute daarvan
is reeds een aanvang gemaakt.
De controle op de plaatsen, waar het in
sect het vorige jaar is opgetreden, wordt ge
heel van rijkswege uitgevoerd. Om deze plaat
sen zijn aardappelplanten uitgezet, die gedu
rende 2V2 maand dagelijks op de aanwezigheid
van den kever worden gecontroleerd. Op alle
plaatsen, waar de colorado-kever dit jaar zal
blijken voor te komen, zal de uitroeiing van
rijkswege ter hand worden genomen.
■Een volledige uitroeiing kan echter alleen
worden venkregen, als alle verbouwers nauw-
keurig op hun aardappelgewas toezien en dit
op de aanwezigheid van den kever onderzoe-
ken en er onmiddellijk mededeeling van doen
als zij den kever of larven van dezen vinden.
Door het op ruime schaal verspreiden van
kaarten met modellen van den kever en de
larven, zoomede van vlugschriften met een
gekleurde afbeelding op de scholen, bij ver-
eenigingen enz., worden alle personen in de
gelegenheid gesteld met het uiterlijk van het
insect kennis te maken, opdat zij het kunnen
herkennen.
Voor een volledige bestrijding van den colo-
radokever is de medewerking van de geheele
'bevolking noodig.
uitgesproken door den Voorzit'ter der
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Zeeuwsch-Vlaanderen te Terneu-
zen, in de openbare vergadering der
Kamer, gehouden op 20 Mei 1939.
H.
Sluisbouw te Terneuzen.
®en vraagstuk, dat nog steeds in hetzelfde
stadium verkeert, is dat der verbetering van
het kanaal TerneuzenCent op het Neder
landsche gedeelte, en daarmede gepaard gaan-
den bouw van een nieuwe zeesluis te Ter
neuzen, waarmede ook verband houdt de posi
tie van de haven van Terneuzen ten opzichte
van de speoiale tarieven op de Relgische
spoorwegen. Af en toe duiken berichten op,
dat pogingen worden aangewend om deze
kwestie tot een oplossing te brengen, doch
dat een oplossing aanstaande is, laat zich
nog niet voorzien.
Wel zijn er teekenen die ,er naar wijzen, dat
de thans aan het bewihd zijnde Nederlandsche
Minister van Buitenlandsche Zaken er naar
wil streven een oplossing te verkrijgen van de
nog aanhangige geschillen tusschen Nederland
en Belgie, inzake herziening van het Verdrag
van 1839, en zal ongetwijfeld ook de boven-
genoemde kwestie aan de orde komen.
De spoorwegen.
Meende ik het vorig jaar te kunnen gewa-
gen van een oplossing van de moeilijkheden die
zich voordeden met betrekking tot de exploi-
tatie van de maatschappij MechelenTerneu
zen, nader moest ik vernemen, dat dit nog niet
tot een oplossing is gekomen, en nog steeds
in een stadium van onderhandelingen verkeert.
De havenuitbreiding te Terneuzen.
De nieuwe kanaalhaven in den Zevenaar-
polder werd in het afgeloopen jaar voltooid.
Het blijft echter een leemte, dat daar de outii-
lage met kranen voor overslag van goederen
cntbreekt. Besprekingen die daaromtrent zijn
gevoerd tusschen de autoriteiten van den
Rijkswaterstaat, het gemeentebestuur en oe-
langhebbenden, hebben tot nu toe nog niet tot
het resultaat geleid, dat er eenig uitzicht be
staat, dat daarin zal worden voorzien, ofsohoon
dit voor een gebruik der nieuwe haven onmis-
baar moet worden geacht.
De landwegen.
Wat de landwegen betreft, werd vanwege
den provincialen weg vanaf Sluis in de rich-
ting Zuidzande, een gedeelte van den verbin-
dingsweg tusschen IJzendijke en Philippine,
terwijl de weg Axel naar Roode iSluis voltooid
werd.
Een gedeelte van den weg van den St. Anna-
polder naar Terhole werd verbeterd, terwijl
verder gereed kwam de traverse door de ge
meente Philippine.
Voo 1939 staan op het programma, voor
wat de secundaire wegen betreft, het maken
van een geheel nieuw stuk weg vanaf Nieuw-
vliel naar het gehucht Potjes, dat in de toe
komst aansluiting zal geven naar de richting
Sluis,, den weg van Biervliet naar den verbin-
dingsweg West-Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, en
een gedeelte van den weg van den St. Anna-
polder naar Zaamslag-Veer.
Mocht ik het vorig jaar in mijn overzicnt
gewagen dat de verbetering der verkeersver-
binaingen eerst volledig zal zijn, wanneer in
de nabije toekomst kan begonnen worden aan
de verbetering der tertiaire wegen, het is mij
ten genoegen, thans te kunnen mgdedeelen
dat in 1939 hiermede een begin zal worden
gemaakt. Waarschijnlijk zal daarvoor in de
eerste plaats in aanmerking komen een ge
deelte van den weg Cadzand naar Cadzand-
haven en een gedeelte van den weg Klooste"
zande-Kruispolder, terwijl er ook nog verdere
p.'annen voor verbetering der tertiaire wegen
aanhangig zijn, welke evenwel nog in een
zoodanig stadium van voorbereiding verkeeren,
dat hieromtrent nog geen mededeelingen kun
nen worden gedaan.
Verbetering der afwatering.
De in 1935 vanwege 't waterschap „Hulster-
en Axelerambacht" aangevangen werken tot
verbetering van den waterafvoer in Oostelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen werd in het afgeloopen
jaar beeindigd. Naar ik vemeem is hierdoor
een verlaging van den grondwaterstand van
niet minder dan 70 centimeters bereikt, waar
door, mits de gereed gekomen werken geregeld
worden onderhouden, de verwachting gewet-
tigd is, dat het gebied van het waterschap
in de toekomst van wateroverlast verlost zal
zijn.
Veerdiensten over de Schelde.
Met de werken tot het inrdchten van een
aenloophaven aan den Perkpolder voor den
d-'enst Kruiningen-Perkpolder, ter vervanging
van het veer WalsoordenHansweert, werd in
den aanvang van dit jaar een begin gemaakt,
zoodat hiermede het twistpunt Walsoorden of
Perkpolder is opgelost.
De zeevaart op het kanaal van
Terneuzen.
Het verkeer op de haven van Terneuzen is
in vergelijking met het vorige jaar belangrijk
achteruit geloopen.
Met inbegrip van die voor Sluiskil kwamen
binnen 218 zeeschepen, met een iruhoud van
272.289 netto reg. tonnen, terwijl 358 zee
schepen met een inhoud van 322.192 netto
reg. tonnen uitvoeren.
Onder deze schepen zijn begrepen 73 zee
schepen met een inhoud van 96.141 netto reg.
tohnen, welke Terneuzen aande'den om te bun-
keren.
Blijkens de gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, was het totaal van
het havenverkeer (in- en uitvoer) te Terneu
zen (waaronder Sluiskil en Axel) ter zee
516.671, langs de rivieren en kanalen 568.879,
totaal 1.085.550 tonnen, welke cijfers over het
jaar 1937 resp. waren 622.149 en 686.634,
totaal 1.308.783; ook in deze cijfers wordt de
teruggang weergegeven.
Met bestemming voor Gent werden opge-
schut 1865 zeeschepen met een inhoud van
1.929.619 netto reg. tonnen, tegen 2240 met
1.887.246 netto reg. tonnen in het jaar tevoren.
Bestemd voor Sas van Gent kwamen 34 zee
schepen binnen met een inhoud van 30.052
netto reg. tonnen; het jaar tevoren 23 zee
schepen met een inhoud van 22.165 netto reg.
tonnen. Het verkeer op Sas van Gent is alzoo
niet onbelangrijk toegenomen.
Tengevolge van een wijziging in de statis-
tische gegevens is het niet meer mogelijk een
overzicht te verstrekken van den minderen of
meerderen aanvoer van verschillende soorten
ladingen.
De binnenvaart.
Om te lossen kwamen te Terneuzen binnen
1420 binnenschepen, met een inhoud van
240.222 scheepstonnen (het jaar tevoren 1721
met 349.328 scheepstonnen), terwijl met lading
vertrokken 2498 binnenschepen, metende
371.693 scheepstonnen (in 1937 2783 met een
inhoud van 472.449 scheepstonnen).
Er valt dus zoowel in aan- als afvoer, een
teruggang te constateeren.
Lager was de aanvoer van stukgoederen,
geanengde ladingen, steenkolen, hout„ kalk,
cement enz., natuursteensoorten, aardappelen,
peulvruchten, granen en zaden, licht ontvlam-
bare stoffen, water, ijzer en erts, veldvruch-
ten, hooger die van gebakken steensoorten,
meststoffen.
De afvoer van stukgoederen, gemengde
ladingen, hout, kalk, cement enz., natuur
steensoorten, beetwortelen, peulvruchten, gra
nen en zaden, ijzer en erts, pijpaarde en veld-
vruchten, was lager; hooger was die van ge
bakken steensoorten, meststoffen, aard
appelen, zout.
Aan de Axelsche Sassing kwamen binnen
703 schepen, metende 85.577 scheepstonnen,
en vertrokken 700 schepen, met een inhoud
van 84.936 scheepstonnen (het jaar tevoren
resp. 631 inhoudende 84.217 scheepstonnen
aangekomen, en 663 metende 84.453 scheeps
tonnen vertrokken).
Zoowel in het aantal schepen als in de aan-
gevoerde en afgevoerde ladingen was een ge-
ringe vooruitgang te constateeren. Gestegen
was de aanvoer van kunstmest, vlas, bouw-
rnaterialen, grind; lager die van aardappelen,
kratten, graan, steen, stukgoed en zand. Hoo
ger was de afvoer van aardappelen, vlas,
steen, stukgoed; lager die van graan, steen,
stukgoed, grind en beetwortelen.
Het scheepvaartbedrijf.
Omtrent het scheepvaartbedrijf kan worden
gememoreerd, dat nog het geheele jaar door
de stijging der vrachtprijzen, ingetreden in het
jaar 1937, zich heeft doen gevoelen en dat er
ook redelijk aanbod van vracht was. Evenals
door mij het vorig jaar werd gezegd, moeten
daarvan worden uitgesloten de kleinere sche
pen (die beneden de 200 ton), welke, omdat
het vervoer met grootere schepen economi-
scher is, weinig gevraagd worden. Komen
deze aan bod, dan is voor hen de te maken
reis wel loonend, doch deze is dat niet, in aan
merking genomen den langen wachttijd dien
ze moeten maken.
De wet op de Evenredige Vrachtverdeeling
bleef nog steeds in1 zijn ouden vorm in werking.
De wet op de Coordinatie van het vervoer,
waarin o.m. ook wordt bepaald, dat de even
redige vrachtverdeeling zal worden gehand-
haafd, door alsdan te regelen bij Algemeene
maatregel van Bestuur, is bij de Tweede
Kamer der Staten-Generaal ingediend, doch
eerst dezer dagen is pas de Memorie van Ant-
woord der Regeering verschenen. De Minister
van Waterstaat verklaart daarin, dat de hand-
having der Evenredige Vrachtverdeeling in de
eerste jaren noodzakelijk is als een comple
ment op de algemeen vervoersregeling. Werd
op grond van vroegere mededeelingen ver-
wacht. dat de Kamers van Koophandel en
Fabrieken bij de samenstelling der Bevrach-
tingscommissies zouden worden uitgeschakeld
en de benoeming der leden in het vervolg zou
geschieden door den betrokken Minister, thans
geeft hij te kennen, dat,het ongewenscht is die
te doen geschieden geheel buiten de Kamers
van Koophandel om, in aanmerking nemend,
dat deze de bedrijfsbelangen in hun districten
vertegenwoordigen.
Dat zich bij een algemeene regeling van het
vervoerwezen van bovenaf groote moeilijk
heden zullen openbaren, laat zich verstaan,
evenals de omstandigheid, dat het bedrijfsleven
de nadere uitwerking met belangstelling en
niet zonder eenige zorg tegemoet ziet.
Spoor- en tramwegen.
Het passagiersverkeer van den spoorweg
MechelenTerneuzen toont, behalve voor het
station Hulst, waar het verkeer stationnair
bleef, voor alle overige stations op het Neder
landsche gedeelte een daling van het verkeer
aan. Voor het station Sluiskil-brug was het
verkeer, zoowel voor aangekomen als vertrok
ken passagiers, ongeveer gehalveerd.
Het goederenvervoer geeft over de geheele
linie lagere cijfers aan.
Het personenvervoer der Zeeuwsch-Vlaam-
sche Tramwe-g Maatschappij nam eenigszins
toe. De geringe bietenoogst-opbrengst veroor-
zaakte een daling in het bietenvervoer. Ook
het vervoer van andere goederen liep wat
terug.
De achteruitgang in de bedrijfsontvangsten
kon echter worden opgevangen door vermin-
dering der bedrijfskosten.
Veerdiensten.
Over de cijfers betreffende de provinciale
veerdiensten over het afgeloopen jaar kan
momenteel nog niet beschikt worden.
Bedrijven.
De scheepswerven in het gebied der Kamer
maakten bevredigende resultaten. Zij waren
vrijwel steeds behoorlijk van orders voorzien,
voomamelijk reparatiewerk en ombouwingen.
Door de te Terneuzen gevestigde scheepswerf
werd in het najaar het nieuwe droogdok in
gebruik genomen, waarvan de afmetingen zijn:
60 meter lang en 15 meter breed, met een hef-
vermogen van 600 ton.
In 1938 werden 150 reparaties uitgevoerd,
waarvoor in 93 gevallen van het gegraven
droogdok, of het drijvende droogdok gebruik
werd gemaakt. Verder werd een nieuwe tank-
lichter afgeleverd, en werden eenige schepen
omgebouwd tot tankschepen. Het maximaal
aantal arbeiders bedroeg 68.
De rapporten uit de bouwbedrijven zijn in
het algemeen bepaald ongunstig. Sehaarschte
van werk en overvloed van werkkrachten heb
ben den strijd om het bestaan dermate ver-
scherpt, dat in vele gevallen beneden kost-
prijs wordt aangenomen. Een der rapporteurs
klaagt, dat er te weinig aannemerswerk is,
naar gelang het aantal personen, dat er voor
is opgeleid, wat tot gevolg heeft, dat de som-
men waarvoor wordt ingeschreven, de kosten
der materialen nauwelijks te boven gaan.
Toch is er ook in de rapporten die uit deze
branche binnen komen, geen eenstemmigheid.
Schrijft een der aannemers dat er te weinig
aanbesteed wordt, een ander wijt den bestaan-
den slechten toestand aan de terughoudend-
heid van de eigen bouwers om woningen te
koopen en te bouwen, terwijl daartegenover
de rapporten die ontvangen worden uit de
kringen van de handelaren in bouwmaterialen
gewagen van een bevredigenden omzet, voor-
al in de eerste maanden van het jaar, en wordt
de teruggang gedurende de laatste drie maan
den geweten aan den gespannen politieken
toestand. Wat den omzet van wegenbouw-
materiaal betreft, deze is teruggeloopen, daar
scherpe concurrentie ondervonden wordt van
het Nederlandsche product gebroken grind,
dat, hoewel van mindere kwaliteit, in som-
mige gevallen bij gelijken prijs voorkeur ge-
niet.
Wat betreft de in het gebied der Kamer
gevestigde cokesfabriek, wordt medegedeeld,
dat de toestand in de metallurgische Industrie
zich gedurende het afgeloopen jaar opnieuw
heeft verzwaard. Waar deze industrie direct
afhankelijk is van de metallurgie, heeft zij den
invloed van deze situatie ondervonden en is
het niet mogelijk geweest, de productie te
houden op het peil van het voorafgaande jaar.
Overigens blijft deze industrie den ongun-
stigen invloed ondervinden, die de contingen-
teeringsmaatregelen op dit bedrijf uitoefenen.
De internationale overeenkomst van Stik-
stofproducenten is in den loop van het jaar,
voor drie jaar verlengd. Er is dus reden om
te hopen, dat de rust op de markt, zoowel
nationaal als internationaal zal gehandhaafd
blijven. Dit is van groot gewicht nu de pro-
ductiecapaciteit in vele landen nog steeds uit-
gebreid wordt, terwijl deze al veel grooter is
dan het verbruik.
De ontwikkeling van den toestand in Spanje
bevestigd de hoop, dat dit land binnen afzien-
baren tijd weer zijn normale rol zal kunnen
vervullen van kooper van kunstmest en leve-
rancier van pyriet.
In de spiegelglasindustrie is het in het alge
meen. iets slapper geworden en is de toestand
niet gunstig.
Al voornaamste oorzaken worden genoemd
de depressie in de wereld-economie, de toe-
nemende moeilijkheden bij exportzaken en de
concurrentie ondervonden van goedkoopere
glassoorten.
Voor het binnenland kon een lichte ver
betering in den omzet worden verkregen, doch
de zaken voor export bleven onbeduidend. Er
kan dan ook geen verdere verbetering tege
moet worden gezien. De toestand van deze
industrie blijft er minder bemoedigend uit-
zien, daar, ondanks de ingetreden lichte voor
uitgang, nog steeds op beperkte schaal moet
worden gewerkt.
Van de afdeeling Ohemische Producten
dezer onderneming lag de fabriek van gecon-
centreerd zwavelzuur (contact systeem) ge
durende anderhalve maand geheel stil, de
overige maanden werd op beperkte capaciteit
gewerkt.
De zwavelzuurfabriek (looden kamer
systeem) werkte het geheele jaar op iets meer
dan half productievermogen.
De productie van superfosfaat werd laag
gehouden.
Voor wat betreft geconcentreerd zwavel
zuur was de geringe afzet oorzaak van wei
nig productie. Economische belemmeringen
stonden export van superfosfaat in den weg,
terwijl de daling van de verkoopprijzen voor
het binnenland sedert de maand September
ook oorzaak van mindere opbrengst zal
worden.
De toestand in de Nederlandsche suiker-
industrie is nog steeds van dien aard, dat de
geldelijke opbrengst van de producten niet
toereikend is om een bahoorlijke prijs te kun
nen betalen voor de grondstof, de suiker-
bieten. Nu reeds voor het achtste jaar moest
de regeering bijpassen om den door haar
voorgeschreven prijs van f 10,25 per 1000 kg.
bieten te kunnen uitkeeren.
De suikermarkt was't geheele jahr door zelfs
vrij belangrijk lager dan het jaar tevoren.
De Londensche Suikerconventie heeft wel
eenige orde kunnen brengen in den uitvoer
der- exporteerende landen, maar bleek tot nu
toe niet bij machte om daarbij den gewensch-
ten invloed op den suikerprijs uit te oefenen.
Een gevolg van den nog steeds noodzake-
lijken regeeringssteun is de inkrimping van
het bieten-areaal met 30 pet., waardoor de
campagnes zeer tot schade van de werkgele-
genheid, veel te kort zijn. Voor Zeeuwsch-
Vlaanderen kwam hier in het verslagjaar nog
bij een zeer slechten bietenoogst, die in dit
gebied wel ongeveer 20 pet. beneden normaal
bleef. Bovendien was het suikergehalte der
bieten belangrijk beneden het gemiddelde van
de laatste jaren. Een en ander heeft niet alleen
een zeer korte campagne ten gevolge gehad,
maar drukte onvermijdelijk ook zeer de uit-
komsten, zonder dat de regeering hierin voor-
ziet.
De algemeene inzinking, welke einde 1937
inzette, zulks in tegenstelling tot de flinke
opleving gedurende 1936 en de eerste maan
den van 1937, drukte haar stempel op de ex-
portbranche der N.V. Stijfsel- en Glucose-
fabriek te Sas van Gent gedurende 1938. De
uitvoer had onder de depressie zwaar te
lijden.
De gespannen verhoudingen in den interna-
tionalen toestand hielden de koopers terug,
waardoor zeer verscherpte concurrentie in
het leven geroepen werd. Deze eoncurrentie-
strijd werd vooral gevoerd door de Vereenig
de Staten van Amerika, die meermalen op de
internationale markt offreerden tegen prijzen
waarvoor hier te lande niet kan geproduceerd
worden, temeer, daar minder gunstige invloe-
den in Nederland, o.a. in de veehouderij, de
kostprijzen in ongunstigen zin be'invloeden.
In 1938 werd het bedrijf, in vergelijking met
de jaren 1936/37 belangrijk ingekrompen. De
vooruitzichten voor 1939 zijn alles behalve
gunstig.
De productie in de meelfabricage werd voor-
namelijk ongunstig beinvloed door den sterk
toegenomen invoer van bloem uit de Vereenig
de Staten van Noord-Amerika, welke invoer
zich tegenwoordig in verhouding tot die van
de vier jaren v66r 1931 op een veel hooger
niveau beweegt, dan gemiddeld voor de ove
rige landen van Europa. Ook de exportmoge-
lijkheden bleven vrijwel uit.
Inmiddels hebben de graanprijzen der voor
de landbouwcrisispolitiek zoo belangrijke
voergranen in den loop van het jaar een
sterke daling ondergaan. Dit werd ten op
zichte van de binnenlandsche prijzen opge
vangen door een viertal verhoogingen van
monopolieheffingen. Dienovereenkomstig werd
ook de heffing op broodtarwe viermaal ver-
hoogd. Er werd echter geen compensatie ge-
sohapen voor deze verhooging van de lasten
op de broodconsumenten in den vorm van een
verlaging van den prijs der bijgemengde in-
heemsche tarwe.
De afname der bloemaankoopen door de
bakkerij ondervond wederom stagnatie door
daling der graanprijzen. Dit verschijnsel werd
in belangrijke mate verergerd door deze poli
tiek van herhaalde verhoogingen van het
monopolierecht in een kort tijdsverloop.
De berichten uit de textielindustrie luiden
op een enkele uitzondering na zeer
pessimistisch. De gang van zaken is in het al
gemeen onbevredigend geweest. De fabrieken
van bovenkleeding 'hadden een onregelmatige
bezetting, doordat de groothandel te laat in-
kocht, of aanvankelijk op te bescheiden schaal,
waardoor na een langere periode van slapte
een seizoen volgde van overstelpende drukte.
De fabrieken van kousen en sokken had
den een meer regelmatigen gang van zaken,
doch verscheidene fabrikanten klaagden over
onvoldoende bezetting van hun bedrijven
In het algemeen werd er over geklaagd, dat
de prijzen voor de producten slecht waren,
zoodanig zelfs, dat deze soms geen winst meer
overlieten.
Enkele andere fabrieken hadden hiervan
niet te klagen en konden prijzen bedingen,
die, de tijdsomstandigfheden in aanmerking
genomen, redelijk geacht konden worden. De
meening dat de gang van zaken zeer gedrukt
werd door de onbetrouwbare toestanden en de
geringe koopkracht van een deel der bevol
king in Nederland, was algemeen.
Ook klaagde iedere fabrikant, dat de sociale
lasten een zeer gevoeligen druk op de bedrij
ven uitoefenen, terwijl steeds weer nieuwe
lasten dezen druk komen vergrooten.
Waar blijkens de laatst verschenen statistiek
van het Centraal Bureau voor de Statistiek
nog 48 van de bovenkleeding en 41 van
de kousen en sokken van het jaarlijksch
Nederlandsch verbruik uit het buiteniand
wordt ingevoerd waar niet zulke hooge
sociale lasten op de industrie drukken. of
waar de industrie beter ondersteund wordt
door den Staat zijn bovengemelde sociale
lasten een voorname factor bij de concurrentie.
In de kringen der fabrikanten is men dan ook
algemeen van meening, dat de bescherming
der inlandsche tricotage-industrie door de
regeering onvoldoende is, en dat de contin-
genteeringsmaatregelen niet voldoende zijn
gebleken om die industrie te beschermen.
Een vinnige strijd werd gevoerd om ver
schillende conventies en collectieve overeen-
komsten, welke een bindend en verplichtend
karakter droegen, en voor de industrie in het
gebied der Kamer ongeschikt geacht werden,
te weren.
Het gebrek aan volwaardige arbeidskrach-
ten, in het gebied der Kamer wordt aangevoeld
als een kwaal, waaraan deze industrie lijdt.
Ook de mededeelingen die uit de industrieen
van suikerwerken in het gebied der Kamer
binnenkomen, luiden ongunstig. De last der
crisisheffingen blijft nog onverminderd zwaar
op het fabrikaat drukken.
De hoop, dat deze lasten in 1938 zouden ver-
minderen, is ijdel gebleken. Toch blijft men
hopen, dat de regeering er tenslotte van over-
tuigd zal worden, dat het onbillijk is, alle
crisisheffingen door slechts edn tak van bedrijf
te laten dragen.
De zeer lage, zelfs abnormaal lage grond-
stofprijzen bevorderden overigens den gang
van zaken, terwijl daarnaast in het afgeloopen
jaar weer enkele bedrijven in andere gebieden
de poorten sloten, hetgeen eenigszins mede-
werkte tot verhooging van den omzet.
De verhouding tusschen grondstofprijs en
verkoopprijs is echter nog verre van normaal.
Om een behoorlijke sluitende balans te kun
nen verkrijgen moet zeer worden bezuinigd
en gerationaliseerd.
Mosselen.
De zaadval was zeer gering, alleen op de
boven-Wester-Schelde, in de omstreken van
Walsoorden was een kleine hoeveelheid zaad
gevallen, verder ook op de Ooster-Schelde en
Grevelingen kleine hoeveelheden op de publie-
ke visscherijen en bij enkele particulieren.
Aan de zeeweringen aan de Nederlandsche en
Belgische kusten was de broedval zeer ge
ring. Er was dus niet veel zaad te bekomen.
Toch was de prijs van het aangevoerde mos-
selzaad zeer gering, hetgeen zijn oorzaak vond
in het feit, dat groote hoeveelheden mossel-
zaad werden aangevoerd uit de Zuiderzee,
welke van goede kwaliteit was.
De ontwikkeling der mosselen op de banken
was zeer goed te noemen, wat betreft groei
en vet worden; de mosselen waren dan ook
van prima kwaliteit. Op sommige plaatsen
was het verlies echter zeer groot door sterfte
onder de oudere mosselen.
Er was veel vraag naar mosselen van goede
kwaliteit, doch het afgeloopen seizoen heeft
zich gekenmerkt door stagnatie in de verzen-
ding en alleen Philippine kon van af Juni tot
21 Juli mosselen naar Belgie verzenden, ter
wijl dit voor andere exporteurs naar Belgie
niet mogelijk was. Ook vanaf Philippine is
de verzending naar Belgie op 21 Juli stop-
gezet, hoewel dit in strijd was met het trac-
taat van 1843, betreffende de visscherij in den
Braakman.
Vanaf dien datum tot in den loop van
Augustus kon geen enkele Zeeuwsohe mossel
naar Belgie geexporteerd worden. De mossel-
handel stond op het eind van September, in
verband met den gespannen internationalen
toestand, voor verzending naar Belgie en
Frankrijk, geheel stil.
Toch is de omzet bemoedigend geweest, en
was die ongeveer even groot als in het seizoen
Juli 1937 tot Mei 1938.
De prijzen waren niet loonend; de verzen
ding naar Parijs was dam ook vanuit Philip
pine, miniem; naar andere plaatsen waren de
prijzen beter.
De omzet van Philippine beliep ongeveer
120.000 balen mosselen, welke voor het over-
groote deel naar Belgie en Frankrijk werden
uitgevoerd.
(Wordt vervolgd.)
Cj
