Buitenland
weervoorspellingen en haarden-
DEEL DER DUITSOHE TROEPEN
VERLAAT BOH EM EN EN MORA VIE.
FABRIKANTEN.
Nadeeligen invloed van weervoor
spellingen op den omzet.
Ben eigenaardige opme'rikding bereikte het
bureau van de Gooische Kamer van Koophan-
deil van' een haar berichtgevers in de haard'en-
todUstrie.
Geklaagd werd over het fedit, dat het
K. N. M. I. in de Bilt reeds sedert een aantal
jaren zachte winters voorspelt, door welke
voorspellrng de omzet ten to het najaar on-
gunstiig betovloed worden. Niiet geheel zon-
der leedvermaak is geoonstateerd, dat, althans
voor Deceni'ber 1938 'dieze voouspelltogen er
geheel naasit 'zijn gewieast.
(Intuseohen, zoo voegt de secretaris der
Kamer er tuissohen haakjes- achter, kan men
moeilijk veriangem, dat het tnstituut anders
voorspelt dan het meent, dat juist is, alleen can
dlaarmee sorrrmige todustrieen te gerieven. Wei
zou gevraagd kunnen warden puiblieatie dtezar
voorsipetldngen op langen termijn, die toefh
weinig zekerheid bieden, achterwege te laten.)
foedroegen 690.230. Ajan (het kamp hebben
27.060 padvtoders, waarandter 10.715 tot Ne-
derland, deelgencmenzij, brachten in tofcaal
442.464 aan kampgeMen op. Uit het over-
Mcht van den penntogmeester bdiijkt verder
dat aan entreebiljetten, trdibunekaarten e.d.
werd ontvamgenruim 183.000! De bro
chure „U kamt" leverde een ibatig saldo van
11.000, de verhuur van winkets 14.000, het
wmstaandeel in' het restaurant bediroeg
20.000. Dit wat de beliangrijiksitie ibaten
betreft.
Daar stonden natuuriijik igroote uitigaven
tegenover. De bouw van het kamip kostte
f 111.000, de voeding der deetoemers
287.000, de excursies 86.000, de commiis-
sariaten 71.000.
De medische en hyigienische verzorgtog
geeft eveneens sprekende eijfers. Het blijkt,
dat 22 pa dvindens naar het ziekenhui'S te
Haarlem moeisten worden vervoerd en 193 naar
het 'kamphospi taal. Het grootst aan tar patient
ten op een dag was 76, het aantal verpleagden
was 739. In die hulpposten is aan 4013 pad
vinders hiulp verieend.
Er werd' o.m. verbruikt: 1.7 (kg jodiumtine-
tiuur, 5.5 kig iboorzalf, 3 kg vaseline, 1500
ktotoepdllen en 3300 asipirientjes.
Tenstotte nog eenige belangwekkemde
eijfers. Gp het Jamboree-postkantoor werd
voor 28.700 aan postzegels verkocht; 573.000
stiukken werden verzonden, -en 316.000 wer-
desn ontvangen; 247.250 kg aardappelen wer
den geconsumeerd; 199.600 kg brood; 26.700
kg stamppot, 10.750 kg kaas, 17.625 kg kren-
ten; 21.000 kg andijvie; 158.000 eieren: 94.000
haringen en 199.250 liter rnelk.
Er parfceerden op het Jamboreeterrein 42021
rijiwielen, 3771 motorrijwielen, 52 autobussen
en 16006 auto's, welke isamen f 8790 aan par-
keer gelden opbrachten.
NEDERLANDSCHE PLANTERS NAAR
ABESSINIe.
De erkenning van Abesstoie als deel van het
Itahaansche rijk -en de vruchtbaarheid van
dit groote Afrikaans,che land met onbegrensdte
mpgelijkheden hobben o.a. ten gevolge gehad,
dat Nederiandsche ondememingsgeest en durf
zich zijn gaan toteresseeren voor dit nieuwe
Italiaansche gebied.
Het is nu eenmaal een feit, dat vele Neder-
iandsche planters na den diepen eanjunctuur-
val op hft etod van 1929 gedaan hebben ge-
kregen. Hun techndisabe kwaliteiten op ge-
bied van koloniale culturen zijn het resultaat
van drie eeuwen Nederiandsche kolomisatie
en op hetz.eifde oogenblik, dat dieze hoedanig-
heden braak kwamen te liggen, hebben de
koloniale experts getirachlt zi>ch elders ver-
dienstelijk te maken.
Het Nederiandsche initiatief heeft de koffie
als dioel genomen. En wel om twee redenen:
ten eerste iis Italie een groot koffieverbruikend
land en ten tweede is Ethiopia, waar de kof-
fie reeds in het wild groeit, een echt 'koffie-
produceerend gebied1.
Bovendien a® dte handarbeid er goedkoop en
wordt het ind'tiatief door de Italiaansche a/uito-
riteiten wel zoo sterk aangemoedigcl, dat een
zioo groot mogelijke eoncessie-vrijheid wordt
toegestaan.
De opgerichte ItaiiaanschNederiandsche
maatschappiji heet S.A.I.O.P.A. De sUchter is
een 'bekende koffi'eplanter uit onis Insuiinde,
de heer K. J. Jundluis Ingerman, die een groep
van Nederlandsche financiers vertegenwoor-
digt, onder wie genoemd worden P. du Rij van
Beest Halle en dr. H. J. van Bruoken Fook,
die reeds algemeen direoteur van de Shell in
OultisahilaiKi was.
I>e 'heer Ingerman hee£t aUe mogelijke auto-
irisati©s van d.© ItaHiaaini&clhie r©g©©ring" ver-
fcregen, omdat Mussolini een groot vertrou-
weoi heeft in de ikolonisatie- en technische
capaci'teiten der Ned'erlandlers.
De anderneming vangt aan met een onder-
zjoekingstocht door geheel tropisch Ethiopie,
waar verscheidene Nederiandsche experts zul-
len deelnemen.
De president van de maatschappiji wordt een
Italiaan en andene Italianen worden oommis-
sarissen. De heer Ingerman wordt voigens
arjin verklaringen' aan de Mossagero direc-
teur-generaal en Nederlanders zuhen de tech
nische directeuren zijn. Nederlandsoh kapi-
taal en ondervinding zullen de basi's der on-
derneming zijln. De heer Ingerman, die zich
op het oogenblik weer in Nederland 'bevindt,
is ze'ker van het suoces.
De Nederiandsche technische missie zal in
Ethiopie de volgende bergen bezoeken: Abdoe-
2ha, Sarenta, Koendoedoe en Dsjemi in de
Hahar, Ahmar en Tsjertsejer (Gercea)Goe-
goe en Dans, de zone tusschen Adama en
,Tiedsjo (Tiggio), de bergen Herosa, Galamo,
Horra, Abaita, Dangana en Sjala (Sciala) in
het gebied der tropische meren. Verder ge
heel Kaffa, het Dsjimma-igebded en de zone
van Sjaradda in het land der Galla's en der
Sidamo's.
Oak zal de mogelijikheid worden bestudeerd
der oultmir van :kina, thee, palmolie, ananas,
tapioca, diverse andere oliezaden en katoen,
De heer Ingerman was uiterst tevreden over
edjn besprekingen met de Italiaansche auto-
ritei'ten. Hij heeft veel begrip en sympathie
aaingetroffen.
De wereldproductie van koffie is 36 mildioen
za'kken 'en er warden slechts 25 millioen ge-
vraagd. Het versehil van 111 millioen zakken
hebgeen overeenkamt met het Italiaansche
verbruik, biijft onverkocht en wordt in Bra-
aiMe in zee igeworpen. Ethiopie produceert
gemiddeld 350.000 zakken of ongeveer 20.000
tan en deze productiie bestaat uit vier soorten,
die in Europa en Amerika worden afgezet.
De oplos.sing van het huidige koffieprableem
is het verlagen van de productie en transport-
kasiten en het verkrijgen van een standvastig-
heid in typean en klassifieatfes. Er moet dus
gestreden worden tegen te hoage arbeids-
loonen voor de inlanders. Bovendien moeten
de tranaportkosten omlaag. Het zuiver krij-
gen der vier typen staat daarom in het pro-
gramma der Nederlanders, omdat de export-
mogelijkhedten bij. het hand'haven van kwaliteit
en liage produotiekosten ster'k toenemen.
IN BELGIE TEKORT VAN 1 MILLIARD
VERWACHT.
De correspondent van het Handelsblad te
Brussel schrijft:
Blijkens een officieel communique heeft de
minister van financien in den Dinsdagvoor-
middag gehouden kabinetsraad een overzicht
gegeven van den financieelen toestand des
lands, terwij 1 de minister van economische
zaken zijn collega's de ontwikkeling van den
eoonomisehen toestand schetste.
Naar de Libre Belgique" vemeemt, heeft
de mteenzetting van d-en heer Gutt, den minis
ter van financien, het grootste gedeelte van
den kabinetsraad in beslag genomen De
minister wensehte zijn katholieke en socialis-
tische oollega's voUedig in te lichten aan-
gaande den werkelijken toestand van 's lands
financien, teneinde hen in staat te stellen, bij
de a.s. besprekingen over de vorming van een
nieuwe regeering, h-un politieken vrienden
klaren wijn te schenken. De heer Gutt becij-
ferde aan de hand van de tabellen betreffen-
de belastingontvangsten en staatsuitgaven,
dat teg"en het einde van het loopende jaar een
begrootings-tekort van frs. 1 milliard kan
worden verwacht. Dit tekort moet z.i. gedekt
worden door drastische bezuinigingen, die
onverwijld in werking dienen te treden. On-
middellijke maatregelen zijn noodzakelijk, ten
einde op de kapitaalmarkt een gunstige psy-
chologische atmosfeer te scheppen. Minister
Gutt deeide nog mede, dat zijn meening over
den financieelen toestand gebaseerd is op een
wekenlange grondige studie van de kwestie.
De minister van economische zaken,
Richard, betuigde in zijn overzicht van den
economischen toestand zijn instemming met
de conclusie van den minister van financien.
Z.i. zijn de produotiekosten van de Belgische
nijverheid te hoog, hetgeen een ernstige han
dicap is voor den Belgischen uitvoer. Er kan
derhalve geen sprake van zijn de nijverheid
nieuwe lasten op te leggen door de belastin-
gen te verhoogen.
Neemt men in aanmerking dat het bureau
van de Belgische werkliedenpartrj in een
Maandagavond gepubliceerde proclamatie met
nadruk verklaarde, dat de Sociaal-Democra-
ten aan geen enkele regeering zullen deel
nemen, welke deflatie-maatregelen op haar
programma heeft, dan is het duidelijk, dat
de komende onderhandelingen over de regee-
ringsvorming niet van een leien dakje zullen
loopen. Houden de socialisten voet bij stuk,
dan zou er niets anders op zitten, dan een
katholiek-liberale combinatie te vormen, die
in de Kamer over een meerderheid van vier
stemmen zou beschikken.
KONING LEOPOLD OVEIILEGT MET
PIERLOT.
Koning Leopold heeft Woensdagochtend de
besprekingen voor de samenstelling van een
meuwe regeering, ten paleize voortgezet. Hij
ontvmg achtereenvolgens den katholieken
democratischen minister van staat Van Over-
bergh, lid van den Senaat; den katholieken
oud-president van de Kamer, Poncelet en den
irog in functie zijnden minister-president
Pierlot. Het gesprek met dezen laatste
duurde tot omstreeks half twee. Pierlot
zeide na dit onderhoud, dat de Koning
hem niet belast had met de vorming van een
nieuw kabinet.
Wel heeft hij de opdracht aanvaard den
vorst na een uitgebreid onderzoek voor te
liehten omtrent de factoren, die brj de tot-
standkoming van een nieuwe regeering en het
opmaken van haar programma niet uit het
oog mogen worden verloren. Daarbij moet
rekening worden gehouden met het resultaat
van de jongste verkiezingen en met de hui
dige economische en financieele positie van
het land. Op de vraag of hij hiermede spoe-
dig klaar zou zijn, antwoordde Pierlot dat dit
waarschijnlijk verscheidene dagen in beslag
zal nemen. In officieuze kringen verwachtte
men trouwens Woensdagmiddag, dat de
nieuwe regeering niet voor het midden van de
volgende week samenges.teld zou kunnen zijn.
Na zijn bezoek aan het paleis heeft Pierlot
voor de pers het volgende communique voor-
gelezen„De koning heeft mij verzocht mij
op de hoogte te stellen van de voorwaarden,
waaronder een nieuwe regeering gevormd zou
kunnen worden, waarvan de samenstelling en
het program in overeenstemming zouden zijn
met het resultaat van de parlementsverkie-
zingen en den huidigen toestand van het
land."
Pierlot beantwoordde vervolgens enkele
vragen der journalisten. O.a. verklaarde hij
te wenschen, dat een drie-partijenregeering
mogelijk zou zijn. Op de vraag, wanneer hij
den koning zijn antwoord zou geven, ant
woordde hij, dat geen bepaalde termijn was
bepaald en dat wel eenige dagen voorbij zou
den gaan, voordat hij iets aan de pers zou
kunnen meedeelen.
DE BOMAANSLAG OP HET DUITSOHE
GEZANTSCHAP IN CHILI.
Het biad Imperial, dat te Santiago ver
sehijnt schrijft, dat de opembare mieening in
Chili den aan-slag op het Duitsche igezant-
scihap unaniem veroordeelt. In Ghitt bestaat
geen conitrole op het binnenkomen van ge-
vaa'riijke buitenlanders. Zoo'n contrble wordt
door het volksfront in Chilli niet igewenscht.
Het tolad gelooft er niet aan, d'at 'bij het ge-
ibeurde ook Oiilenen betrolkikien waren. De
regeerdinig mag, aldus beisluit de Imparciial,
t'egenover dezen aanslag op het Duitsche ge-
eantschap niet onversQhiiilig blijven. Het ge-
heele valk edscht toesbraffing van de schul-
ddigen'.
Diit bericiht van het Duitsche Nieuvyisbureau
wordt aanigevuld met een an'der (bericht, diit-
maal ontleenid1 aan idle Berldner Borsen Ztg.,
die weet te melden, dat wediswaar de daders
nog niet door de Ghideenische politie zijin ge-
vonden, maar dat men toch wel weet, dat°de
Joden, dlemocraten' en vrijmetselaarg er achter
zitten.
De Deutsche Allgemieinie Ztg. constateert,
dat sands eenigen tijid .storende invloeden aan
het werk zijn ten nadeeJte van die Duditsch-
Ohiileemsche feetirekikungeni. Die invloedten
'komen niet uit het Chileensche .volk zelf.
maar van aan Duuitsbhilanid vijandige kringen
uit het Nooirden. De apruiinig tegen 'de totali-
taire istaten wordt 'systematisich bedreven in
gehedl Spaansch-Amierilka. Mien hoeft er niet
aan te twijfeden,, wnie hieraohter zit.
De Berliner Local Anzeiger wijist erop, dat
gezants'chappen dienen te worden beschermd
door het land:, waarin zij zdich bevdnden. Dat
land- heeft maatregelen te memen. Het Duit
sche rijk heeft ibij' alle aanvailen of aamvals-
paginigen, die tegen Duitschers geri-cht waren
getoand, dat het niet bereid is zijn onderdanen
in het buitenl'and te laten bloobstaan aan
sdhurkenstreken
WITOS HEEFT ZIOH GEM ELD.
(Maandagochtend heeft de leider van de
Poolsche boerenpartij, Wito'S, zich ter beschik-
kin^ gesteld van de autoriteiten te Krakau
Witos, de voorzitter van de boeren-volks
partij, heeft zich eenige jaren geleden, toen
hij wegens politieke misdrgven werd veroor-
deeld tot gevangenisstraf, hieraan onttrokken
door naar Tsjecho-Slowakije te vluchten.
Men veronderstelt, dat hij na een korte
hechtenis amnestie zal krijgen. Hij vertoeft
thans in de gevangenis te Krakau, maar men
verwacht, dat hij in den loop van de volgende
week op vrije 'voeten zal worden gesteld.
RUSSISOHE MEISJES WORDEN
CHAUFFEUR.
Als spoedmaatregel, om op groote schaal
chauffeurs beschikbaar te krijgen voor het
besturen van tanks in geval van oorlog, zul
len in Rusland 100.000 meisjes worden opge-
leid voor het besturen van tractors. Bevel" is
gegeven aan alle plaatselijke komsomol-
organisaties, aan de leiders van de staats-
boerderijen en aan de hoofden der tractorsta-
tions, propaganda te maken voor dezen maat-
regel.
EEN A RBE ID ERS V A KB O N D
VEROORDEELD.
In een fabriek van de Apex Hosiery Com
pany te Philadelphia een fabriek van lin-
gerie-artikelen was een staking geweest,
d.w.z. de menschen waren wel in de fabriek
verschenen, maar hadden er eenvoudig met de
handen over elkaar gezeten. De staking had
zeven weken geduurd en had plaats gevon-
den op instagnatie van den betrokken vak-
bond. Kracbtens de bepalingen van de Sh-er-
man Anti-rust Act werd deze staking ,,on-
wettig en misdadig" verklaard. Een federals
jury kende aan de fabrikanten een schade-
vergoeding toe van 700.000 dollar. Dit is een
van de grootste schadevergoedingen, toege-
kend aan een door een staking benadeelde
onderneming in de Vereenigde Staten, d.w.z.
het bedrag der schade was op een derde van
700.000 dollar vastgesteld, maar de wet ver-
hoogt dan het uit te betalen bedrag tot het
drievoudige.
HET VATICAAN EN DE
LUOHTBESOHERMING.
Naar de Times meldt, zullen er weldra te
Rome luchtbeschermingsoefeningen worden
gehouden op een grooter schaal dan tot dus-
ver ooit het geval was. Dit doet de vraag
rijzen, in hoeverre het Vaticaan hierbij zal
zijn betrokken. Bij vroegere gelegenheden
werd overeengekomen, dat de voor Rome ge
nomen maatregelen ook voor het Vaticaan
zouden gelden en onlangs werd de voorzie-
ning met gasmaskers bespraken tusschen
vertegenwoordigers van de Italiaansche regee
ring en van het Vaticaan.
Ben van de belangwekkende vragen in dit
verband is, welke maatregelen zullen worden
genomen voor de veiligheid van den Paus,
indien Rome zou worden bedreigd door vijan-
delijke vliegtuigen. Het is bekend, dat de
kwestie van schuilplaatsen tegen luchtaan-
valien reeds door de Vaticaansche autoritei
ten is overwogen. In dit verband wijst men
er op, dat de ronde toren van Nicolaas V,
welke bijna 590 jaar geleden werd gebouwd
door den bouwmeester Antonio di Sangallo
en welke een onderdeel vormt van de bastions
van het Vaticaan, zeer goed als schuilplaats
zal zijn te gebruiken, en men meent, dat de
Paus hier het veiligste zijn toevlucht zou
kunnen nemen. De muren zijn zeer dik
ruim 4.50 M!. aan de voet van den toren en
3 M. bovenaan en bovendien bevindt zich
boven de benedenkamer de zware staien kluis
van de Vaticaansche regeering.
HONIGARIJE KRIJGT 40 DORI'EN.
De Hongaarsch-Slowaaksche onderhande
lingen over de grensafbakening zijn gesloten.
Een protocol is onderteekend. Nog vbor
Paschen zal een gebied van ongeveer 1000
vierkante kilometer aan Hongarije worden
overgedragen. In dit gebied liggen 40 dor-
pen met een gezamenlijke bevolking van
40.000 a 45.000 zielen. Het nieuwe Hongaar-
sche gebied in Roethenie zal ca. 12.000 vierk.
kilometer zijn met ca. 600.000 zielen.
De Hongaarsche bladen melden, dat Wolos-
jin, die door de inlijving van Roethenie Hon-
gaarach burger is geworden, verlof zou heb
ben gekregen, ongehinderd op Hongaarsch
gebied te komen.
Voigenis een bericht van d'e „Slovens'ka
Svoboda" zou zich een incident hebben voor-
gedaan aan de Hongaarsch-Slowaaksche grens
ten noorden van Kosi'ee. Twee Slowaaksche
douane-beambten zouden zijn gedood. Aan
de oostgrens is de toestand weer normaal ge
worden.
De Slowaaksche troepen hebben bevel ge-
kregen zich terug te trekken. Zij worden ge-
demobiliseerd in Presow en Humenne.
Nu in het proteetoraat Bohemen en Mora-
vie orde en rust heerschen, heeft de Fiihrer
bevolen, dat een deel der daarheen gediri-
geerde troepen naar de vredesgarnizoenen zal
terugkeeren. Met het vertrek is reeds een
begin gemaakt.
Hitlers jongste redevoering heeft in Bohe
men een vrij gunstigen indruk gemaakt. Men
is eohter verontwaardigd over de feitelijke
onjuistheden in de passage betreffende het
Duitsche karakter van Praag. Ieder Tsje-
ohisch kind weet, en iedere Duitsche ktrnst-
historieus van naam zal het bevestigen, dat
Praags kathedraai van St. Vitus, welke door
Hitler van Duitschen oorsprong werd ge
noemd, ontworpen werd door den Franschen
architect Mathieu d'Arras, die in 1344 uit
Avignon kwam en die tot zijn dood in 1352
toezicht hield bij den bouw van de kathedraai.
Na zijn dood zette de Duitscher Peter Parler
het werk voort.
DE MOORD OP DEN BRITSCHEN CONSUL
TE MOSOEL.
Een verklaring van Chamberlain.
In het Lagerhuisi heeft Chamberlain, na
een uiteenzettdng van de omstandbgheden,
waaronder de Britsche consul te Mosoel ver-
moordi werd, medegedeeld, dat de premier van
Irak tegenover den Britschen zaakigelastigde
■de verpli'chting- op zich genomen had, het
parlement dn het opembaatr zijn leedwezen te
laten ui'tispreken en er voor te zomgen, dat
die ©onsuil een openbare begraf enis krijgt met
alle eerbewijzen. Voorts had1 de premier een
slbrerug onderzoek toegeizegd alsmede schade-
oasstellimg voor de familie en vergoeding van
ie schade, aan het Britsche comsulaat toege-
jracht. De regeering had tevens speciale
naatregelen.' igeniomen tot ibeschermir.g van
lille Britslche onderdanen in Irak. Chamber-
am voagde er 'zijn eigen betuiging van leed-
vezen bij, dat een verdiennbelijik ambtenaar
>p deze wijize om het leven had moetea
:omen. Het Hui® ibesloot tot het zenden van
>en brief van rouwbeklag.
EEN VERGISSING VAN
LORD STANHOPE.
De correspondent der N. R. Crt. te Londen
elefoneerde Woensdagochtend:
,,Even vcordat ik de admiraliteit verliet
^erd het noodig order te geven de luchtaf-
/'eerkanonnen van de vloot te bemannen, om
voorbereid te zijn op aUes wat zou kunnen
gebeuren". Aldus de verrassende mededee-
ling, welke Lord Stanhope, de eerste lord van
de admiraliteit, Dinsdag heeft gedaan in een
rede op een vliegkampschip te Portsmouth.
Het effect in Fleetstreet, waar de verkla
ring onmiddellijk op alle telexmachines ver-
scheen, was sensationeel, maar de sensatie
werd nog grooter, toen kort daarop een ver-
zoek van de admiraliteit kwam de verklaring
in het landsbeiang niet te publiceeren.
Ook in de parlementaire lobbies veroor-
zaakte deze gebeurtenis groote opschudding-
de verklaring op zichzelf was al sensationeel
genoeg, maar de oogenblikkelijk daarop vol
gende censuur van het departement, door
welks chef zij was afgelegd, wekte zoo moge
lijk nog meer verbijstering. Bij menschen-
-tieugems bestaat er voor een dergelijk ge
val geen precedent.
De Lageriiuisleden vragen zich dan ook al
gemeen af of de minister, die door zijn eigen
departement zoo scherp op de vingers is ge-
t, op zijn huidigen post gehandhaafd zal
kunnen worden. Dit wordt des te twijfelach-
geacht, omdat Lord Stanhope voigens
velen, niet zoo zeer een indiseretie, dan wel
een groven blunder heeft begaan. Zij zijn n 1
van meening, dat Stanhope's mededeeling,
dat zoo juist orders waren gegeven om het
luichtafweergeschut van de vloot te beman
nen, op een misverstand moet berusten Dat
was ook de meening van onzen zegsman van
de admiraliteit, die mij Woensdagochtend te
woord stond. Hij verklaarde zoo stellig als
eemgszins mogelijk, dat er Dinsdagavond geen
speciale order voor bemanning van het lucht-
afweergeschut was uitgegeven. Er is ook
met de minste noodzaak voor, want de man-
nen zijn altijd' in staat van volkomen paraat-
neid en kunnen in twee minuten op hun post
Z1JU, gereed voor elke eventualiteit.
De verslaggever, die Lord Stanhope's mede
deeling uitzond, moet hem derhalve verkeerd
begrepen hebben, besloot hij, met een begrii-
pelijke poging den blaam voor het vreemde
■voorval van zijn chef af te wentelen.
Met alle respect voor deze loyaliteit van
een ondergeschikte tegenover zijn chef, moet
toch worden geconstateerd, dat de poging
Stanhope vrij te pleiten en de verantwoorde-
lijfcheid voor het geval op den betrokken ver
slaggever te werpen, niet overtuigend is.
De feiten schijnen te zijn, dat de verslag
gever (een vertegenwoordiger van het Ame-
nkaansche persbureau Press Association) na
de rede van den eersten Lord hem vroeg of
hij er zich rekenschap van gaf, dat hij 'een
sensatumeele mededeeling had gedaan. Lord
Stanhope antwoordde in bevestigenden zin
en drukte den verslaggever op het hart, dat
hij zijn rede gepubliceerd wensehte te zien.
Dientengevolge werd de verklaring eenige
minuten later over het telexnet van de Press
Association over de geheele wereld verspreid
terwijl ook de B.B.C. het nog opnam in zijn
speciale nieuwsbulletin voor de dominions, dat
elken avond om half tien wordt uitgezonden.
Kort daama stelde de Press Association
zich m verbinding met de admiraliteit om
nadere uitlegging te verkrijgen en daarop
volgde dan het verzoek van de admiraliteit
de verklaring „in het landsbeiang" niet te
publiceeren. Voor volledige geheimhouding
was het toen echter reeds te laat. De telexen
nadden hun werk gedaan.
Onder deze omstandigheden hebben dan
ook niet alle bladen zich "verplicht gevoeld
gehoor te geven aan het verzoek van de ad
miraliteit. Serieuze bladen, zooals de Times
de Daily Telegraph, Manchester Guardian en
Yorkshire Post reppen met geen woord over
het geheimzinnige geval, maar de Daily Mail
Dai/y Egress en de Daily Herald maken
er veel ophef van, zonder echter den inhoud
van Stanhope's verklaring te geven.
Alleen de News Chronicle voelt zich ge-
rechtigd het geheim te verklappen en geeft
een volledig verslag van wat Stanhope heeft
gezegd.
Men verwacht, dat het gevaL in het Lager-
huis ter sprake zal worden gebracht. Moge-
lijkerwijs zal de premier dan eenige ophelde-
nng kunnen geven.
Of er echter Dinsdag speciale orders van
de admiraliteit zijn uitgegaan of niet, een
feit is, dat de vloot reeds sedert eenigen tijd
op alle eventualiteiten is voorbereid. Er is
geen kwestie van mobilisatie, maar voor-
zoi gsmaatregelen zijn genomep zooals de
uitzending van waarschuwingen aan reser-
visten zich ten alien tijde gereed te houden
voor actieven dienst wegens de mogelijk-
heid -van plotselinge verscherping in den in-
ternatkmalen toestand.
Reuter meldt omtrent dit gevaL nog nader:
Lord Stanhope heeft geweigerd een ver
klaring af te leggen inzake het verzoek van
zijn eigen ministerie aan de pers de rede
welke. de minister Dinsdagavond aan boord
van het vliegkampschip „Ark Royal" te
Portsmouth heeft gehouden, niet te publi
ceeren.
De minister heeft in deze rede slechts uit-
een willen zetten, dat de vioot gereed is, zelfs
in tijden van verlof. Er is geen sprake ge
weest van de verwachting, dat onmiddellijk
Zou moeten worden opgetreden.
De rede werd uitgesproken voor een aan
tal film-critici, die naar Portsmouth waren
gekomen om de eerste film-vertooning in de
,,Ark Royal bij te wonen. Deze filmvertoo-
ningen gaan uit van de Royal Naval Film
Corporation, welke zich ten doel stelt te zor-
gen, dat elke zeeman aan boord van 200.
schepen in staat zal zijn ten minste een bios-
coopvertooning per week te aanschouwen
tegen den prijs van anderhalven stuiver.
Lord Stanhope h'eeft Woensdagochtend,
voor de wekelijksche bijeenkomst van het
kabinet, een bezoek gebracht aan Chamber
lain. Men verzekerde, dat de premier des
middags zelf in bet Lagerhuis een verklaring
nopens de .rede van Stanhope zou af leggen.
Stanhope had het niet zoo bedoeld.
In het Lagerhuis heeft Greenwood, d'e
ipilaat'svervanger van Attiee als leider van de
arbeiidarsfractie, om eien verklaring verzocht
ten aanzien van de Dinsdag 'door Stanhope,
dten minister van marine, gehouden rede.
Chamberlain antwoordde, dat Stanhope een
uiteenzettdng had gegeven van 'die omstandig
heden, waaronder de rede, waarin opmerkin-
gen iwaren gemaakt, 'die blijikbaar eenlige be-
roering haddien gewekt, gehouden was. De
rede, die gehouden was hij. de invoering van
een ndeuw plan inziake fidmvertooningen voor
de marine, was1 niet van' tevoren opgesteld.
In zijn opmeilkingen vestigde 'Stanihope de aan-
dacht op het feit, dat velen1 afwezig waren,
omdat zij aan boord van bun eligen schepen
moesten blijven ten einde gereed te zijn om
bet ges'cbut te bemannen, ieitis wat in tijden
van spanning normaai is. De admiraditeit bad
geen andere orders gegeven, d'an dat van dit
gebrudk niet zou worden afgeweken, zelf® niet
voor zulk 'een bdjizomdere gelegenhieid.
Ten aanzien van hetgeen verder gebeurd is,
ging Chamberlain voontIk hoorde, dat nog-
il veel commentaar uitgelokt was, doordat
ranvanlkelijk gezegd' was, dat deze rede naar
die deelen van het rijk werd uitgezonden.
Vangeizi'en m.en de rede naar mijrn meening
vaarsdhijmlijtk alls iets sensiaJtioneel's zou gaan
beschouwen, terwijil er daarentegen geen grand
voor eenige sensatie bestond, gaf ik order,
de pens te venzoeken de rede van Stanhope
Met ite publiceeren. Het schijnt, dat mijn
pogingen het puibllelk ormoodiige 'beroering te
besparen, Met volkomen suoces hebben ge
had, -dbch dit incident zal er in elk geval toe
hebben bggedragen, aan te toomen, dkt die
marine voortdurend op affie gebeuriiijkheden
is voorbereid.
Greenwood vraeg diaarap of Chamberlain
Stanhope wel basdhouiwde als de juiste per-
soon om zufk een 'belangrijken post te foekltee-
den en hij' vroeg de verzekering, 'dat zMke on-
bescheiden, onveranfwoordelijke en onvoor-
bereide verkliarinigeni van de zijKfe van verant-
woordelijike ministens to de toekomst Met nog-
maals zouden voorkomen.
Chamberlain antwoordde: Neen. Stanhope
heeft verkl-aard het zeer te betreuren, dat zijn
woorden, die wellieht niet gelukkig gekozen
waren, z.ooveel 'commentaar en oranoodige ont-
Eteltenis haddien moeten wetoken, dit heeft
Metis te maken meit de beikiwaamheid van
Stanhope, waarover ik allesztos voldaan ben.
Chamiberi'ato voegde hieraan toe: Ik moet de
schuid op mij nemen voor een istap, die aeker
Met de uitwerktog heeft gehad1, die ik
wensehte, n.t. biji het publiek onnoodige be
roering te wekken.
Alexander vestigde de aandacht op Stan
hope's woorden: „Helaas is 'het, kort voor
d'at dik de admiralditeft veriliet, noodig gewor-
dten, orders te igeven tot het bemannen van
het luchtafweengeschut" en vroeg of deze
woorden niet tosflJoten, d'at dte adimirailitedt in-
lichttogen had ontvangen^, op grand waarvan
speciale verdedigingsmaatregelen noodzake
lijk waren. Hierop antwoordde Cham'berlain,
dat Stanhope zich Met meer de juiste woor
den ikon herinneiren, en dat Alexander Wr
meer achter zocht dan noodig was. Een feit
is, aldus Chamberlain, dhit de orders geen
nieuiwe orders waren, dboh slechts tostructies
om reeds bestaandie orders' niet ite verandeiren.
De correspondent der N. R. Crt. te Louden
telefoneerde Woensdagavond:
Errare hum'anum est. Met deze woorden
kan de episode van Lord Stanhope's sensatio-
neeOie mededeeling gevoeglijk worden gesloten.
De' uitlegging, die Woensdagmliddag in de bed-
de hjuizen van het Parlement is gegeven,
toont, dat het geval, hetweik zich een oogen
blik zeer 'dreigend Met aanzien,, van begin tot
etod een „comedy of errors" is geweest. De
veirklairing van Stanhope's misiei'dendfe mede
deeling, die welhaast anvermijdelijik dten Ito-
druk moest w-ekken, dat de vijiandeiij'ke bom-
menweirpers elk oogenblik 'boven Engetamd
konden warden verwacht, was heel eenvoudig.
Hij, had niet geweten, dat hij, zou moeten
sipreken en had derhalve geen toespraak voor
bereid. Wegens ongesteldheid van een andere
hooge autoriteit werd hem toen plotseling
echter verzocht den filmavond' op het vlieg-
tuigsehip, dien hij' met zijn aanwezigheidl op-
luisterdte,, met enkele woorden to te leidein.
Ziende, dat er veel leege istoeden in de zaal
waren, began hij met dit te verklaren door
er op be wijzen, dat „het ikoirt voor hij de
admiraliteit verliet, noodig geworden was,
order te geven de 'luchtafweerkanonen ,te be
mannen, om op aides voor,bereid te zijn". Dit
was die mededeeling', die enkele oogenbMkken
later naar alle hoeiken van de wereld werden
uitgesednd. In werkeMjkhed'd1 doelde de Eeiwte
Lord echter to het igeheel Met op speciale or
ders van d'e admiiraliteit, die gegeven zouden
zijn, omdat men plotseling reden had te vree-
zen,, dat dte vloot elk oogenblik to actie zou
moeten gaan. Wat hij! wilde zeggen, was
slechts, dat de admiraliteit order had ge
geven, dat dte bemanning van het luchtiafweer-
geschut ook bij deze feesteMjke getegenihedd
op zijn post moest blijven. Zrjin zoo onhedl-
speHemd ikltokende Mtilattog was Met anders
bedoeld dan als een uittog van trots op dte
noodit verslappende waaikzaamheid van de
Britsche vloot. Het was een rhetori'sch ge-
vaar. Meer Met.
Op dit punt moet ik het offroieete' redaas
van d'e toedracht van 'dit dwaze geval een
oogenblik ondterbreken om eeni aanvullende en
onofficieele verklaring van Stanhope's optre-
-den in -te voegen. Het toeva'l om het nu
maar zoo te noemen will echter, dat er
Dinsdagavond, enkele uren voordat Stanhope
zijn onheilspellende woorden sprak, to zekere
kringen een fantastisoh gerucht circuleerdc
over de plannen van een bepaalde mogend-
heid. Niet onbevoegden beweerden, .dtoit dit
dwaze gerucht Stanhope ter oore was ge
komen, en 'dat daarto een gedeeltelijike ver
klaring is te vtoden voor zijn krijigshaftig op-
tred'en. En krijgshaftig was het ze'ker. Want
de eerste Lord beperkte zich Dinsdagavond
Met tot zijn mmaddels iberoiemd gewordten ver
klaring over dte speciale orders, die de admi
raliteit had moeten geven,, maar voegde dtear
nog aan toe, 'dat „de zestien luchtafweeir-
kanonmen van d'at istehip lang voordat de gas-
ten aan boord kwamen, iedereen, 'die toeval-
lig dezen kant op'kwam, een warm wedkom
zou hebben kunnen geven". Was deze uit-
lattog enkel ingegeven door trots over 'de
paraatheiid van dte vloot, of ispeeide het boven-
gfinoemde gerucht er een rol to? Het is een
vraag, die ik hier Met zal trachten te be-
antwoordten.
Vatten wij nu den draad van, het veirhaal
weer op, waar wij' hem een oogenfblik hebben
laten rusten. Zoodra Stanhope's verklartog
to officieele kringen te Londen bekend werd.
ontst'ond groote constematie over de rnoge-
Mjke igevolgen. Men vreesde Met zonder reden.
dat de verklaring door het puibjiiek zou wor
den op'gevat al's een bewij®; dtet dte adhuraliteit
goede gronden had te gelOovein, dat de toe
stand elk oogenblik uitermate oritdek zou
kunnen worden, Oogenibl'ikkeldjik werd daar
om het verzoek aan dte pers gericht de ver
klartog van dten eersten Lord Met te pulbli-
ceeren en daarmee werd, zooals Chamberlain
Woensdagmiddag rui'terMjlk heeft er'kend, de
tweedte onhandigheld ibegaan. Immers met
dit verzoek tot 'geheimhouding werd het
teganovergestelde effect bereikt van wat men
wilde bereiken. Had men de pers uitgelegd.
wat de eerste Lord werkelijk met zijn ver
klaring had bedoeld en had) men direct ver
klaard, d'at er geen speciale ordters waren
uitgezonden, en dat daar ook niet de minste
noodzaak voor was, dan zou het geval daar
mee vanzeif opgehelderd zijn geweest. Door
nu echter geheimhouding te verzoeken en een
uur later bovendien nog een zoogenaamde
„,D-notice" uit te zenden, welke de traditio-
neele gelding van een officieele tositruictie tot
geheimhouding heeft, werd de todnuk, dat er
onheilspellende dingen te waohten waren
slechts versterkt. Het gevolg was, dat poli
tieke. joumali'stieke en ddpilomatieke telefoons
den heeien nacht door beliden en tientallen
telegraafdraden tot to den vroegen mar1,gen
gonsdten van gesprekken, vragen en berichten
over een geval,, dat nu gebleken is even wei-
Mg om het lijf te hebben als de befaamdte dn-
val van de Marsbewoners to Amerika.
DE DUITSCHE PERSCAMPAGNE TE)GEN
ENGELAND.
Men biijft, voigens den corr. der N. R. Crt.
te Beriijn, wat aanigaat de 'besprekingen',
welke Beck te Londen voert, op een slechts
halfsiachtig resultaat tippen. In afwachttog
diaarvan gaat 'de pers voort Uit hetgeen van
Londen bekend wordt, alles te punen, wat kan
dienen: om de Duitsche these omtrent dte om-
singeltog te bevestigen.
