Feuilleton-vertellingen
Gemengde Berichten
BRABANTSCHE BRIEVEN.
Mr. van Maale liep gunstig af en weldra had
Axel ihaar Be-lfroot. Nog" di'kwijl1
Sohepenh'uis verfraaid en he^steld.
Axel haar Belfroot. Nog" dikwijls wend het 1 ofd^r1!^0' t0I0nS bede uitende' dat
Sdhen«nhnn'« T/pr-fr-ooiri ndei Gods onmisbaren zegen de arbeid die
Omistreeks 1520 werd Axel meer niaar het
Oositen uitgebreid. Em wonderiijik, in den tijd
der grootste onruist. 1582, nam men het besluit
een nieuw stadhuiis 'te bouwen, met in het
Westend, op de plaats van het Schepenhuis,
maar op de tegenwoordiige markt.
Wat de reden van die verplaatsing is ge
weest, weten wiij niet, ook niet, waarom het
nieuwe stadhuis moest verrijzen op de plaats,
waar vroeger de kerk van den abt had
gestaan. Zelfs was de markt toententijd Wean
en moest zij in 1596, door het wegbreken van
het huis „De Gheldersche blomme", verwiid
wordien.
De stadsrekening van 1582—'83 geeft ons
eenige inlichtiingen omtrent den bouw van dit
stadhuis.
We lezen„Eerst betaelt Jan de Parcheere
en Joost Malront, temmerlieden, alse anghe-
nomen ende gemaeot hebben 't stathuis deser
stede per dry distynote ordonnantien, over de
2e, 3e en laetste paye (betaling) 150 pond".
De aannemingssom kan dus geweest zijn
4/3 X 150 is 200 pond grooten. Maar t el kens
lezen we nog posten, betaald voor het stad
huis, zoodat, Ms we aflles optelien, de totale
kosten ongeveer 560 ponden bedroegen, bere-
kend aan fl. 6.maakt fl. 3360.Alle
bouwkositen werden uit de gewone middelen
bestreden, maar de jaarrek'eriing sloot ook
met een groot tekort. Jammer is het, dat
van dit stadhuis geen teekening is bewaard.
Wei mjaken we iuit de jaarrekening op, zooals
ook Oaland opmerkt, dat het naar Gotisehe
ordie gebouwd was. Dp voorgevel vertoonde
4 canteelen en terzijde van den toren 4 torre-
kins (kleine torens), het dak was met leien
gedekt, er was yeel arduin aan verwerkt,
benevems het arduin, dat afkomstig was van
een afgebroken kerk, terwijil op de viersohaar
een mooie open haardi, vensierd met paneer-
tichelen, aanwezig was.
Reeds een jaar later kwam Axel, door het
verraad van Servaas van Steenland, onder
Spaansch bewind en werd bezet door de troe-
pen van Parma, wiens hoofd'kwartier zich,
volgens brieven op het archief hier ter stede!
te SeOzaete bevond, terwijl Terneuzen bezet
werd door het Hollandsche lager onder
Hohienlo. Parana versterkte Axel. WlaMem
werden opgeworpen of hersteld, grachtem uit-
gediept, kanonnen en estuitsen of affuiten
aangekocht benevens hetbenoodigde bos-
poeder. Het Staatsche lager had echter den
voet op Vlaanderens grond gezet en zou naar
het Zuiden voortdninigen.
Juli 1586 verrichtte Prins Maurits zijn eerste
heldtenfeit door Axel biji verrassing in te
nemen, welke gebeurtenis in 1936 bij het 350-
jarig jubileum met zoo'n waardig feast is
herdiacht.
Axel was voorgoed bij Neerlands grond-
gebied gevoegd en toen Parma het bevel gaf,
Axed te heroveren, deed Prins Maurits dten
dijlk van den Braakman bij Buuxgate door-
steken en werd deze sitreek geinnu ndeetd
Uit die overstroomde ianidien rees Axel ale een
eilandfje op. Maar tevens list Prins Maurits
rond Axel een wal met aoht bolwerken naar
de regel'en der vestingbouwkunde opwerpen
en ook werden de bevloeide landen langzaam
ingepolderd.
Nog geen 100 jaar na 1582 schijmt het toen
gebouwde stadhuis al' zeer in verval geweest
te zijn. In 1661 lezen we in een brief van
burgemeester Joannis Glaus aan den Raad
van State: ,,dat het zeer oud1 ende ontram-
peneent is en al omtrent twee jaar door
,.de felheid van den wind van zijn dak beroofd
,,is, zoodat ze niet een eemtige plaats hebben,
,,waar zij van de dinjurie van de tacht en den
,,regen bevrijd zijn".
Een nieuw stadhuis moest er komen, maar
hoe moest men de middelen vinden om dat te
kunnen bouwen
Eindel'ijk besloot men een geldleening aan
te gaan. Er werd een bestek en teekening
gemaakt door Cornells Hiildemisse en Jan
Oarrel te Middelburg en op 9 Mei 1662 werd
het werk aanbesteed en aangenomen door
Johannes van der Schaaff en Huych Jansen
de Ridder van 't Sas voor de som van Elf-
honderd ponden vl'aaxnsch.
Uit het bestek bfldjkt, dat de bodem zoo
weinig stevig werd igeaoht, dat er geheid
moest worden; overblijfselen van heipalen
zijn bij de afbraak van het vorige stadhuis
gevonden. Op de heipalen moesten ,,fon-
damenbplanken komen, opdat het werk niet
en come te sinken", zooals in het bestek staat,
en op de fondamentplanken werd gemetseld.
We denken hierbij aan de Frankipalen bij de
fundeering van dit stadhuis. Het gebouw
werd. een verdieping hoog. Voor het stadhuis
bevond. zich een pui, die oorspronkelijk niet
geheel van arduin is geweest; de arduinen
pui schijnt ondler het bewind van burgemeester
Jozias Paulus gebouwd te zijn. Een kleim
torentje kroonde het gebouw, welk torentje
tot het vorig jaar heeft neergezien op alle
gebeurtenissen, die zich aan zijn voet ver-
toonden.
hier verricht zal worden moge strekken tot
heil en meerdere welv'aart der gemeente Axel
en dat deze een goede toekomst moge tege-
moet gaan.
Toespraak van wethouder den heer
J. M. Oggel.
Wij laten thans nog in extenso volgen de
rede van den oudsten wethouder, den heer
J. M. Oggel, die den langsten diensttijd als
lid van den raad heeft, welke om de wiize
waarop de spreker den der door hem aange-
haalde feiten memoreerde, aan het slot der
bijeenkomst. den heer C. Hamelink aanleiding
gaf tot het door ons vermelde woord van
protest
Mijnheer de Voorzitter, Mijnheer de Com-
missaris, Dames en 'Heerep,
Ons alien verheugend In het nieuwe en
schoone, dat we hier aanschouwen, trekt toch
onze aandacht, vooral door de lieve dames
die ons hier in het oude Axelsche costuum
bedienen, naar het oude terug.
En voorwaar kan het niet anders of bij het
ingeoruik nemen van ons nieuwe Gemeente-
huis wordt door mij, die 28 jaren als raadslid,
waarvan 19 als wethouder, de gemeentebeian-
gen naar mijn beste weten en kunnen in het
oude Stadhuis mocht dienen, in deze oogen
blikken aan dien tijd teruggedacht.
Vele gewichtige momenten toch zijn in en
v6or ons oude stadhuis doorleefd. In de eerste
plaats denken we dan aan de vele bezoeken
die H. M„ onze geliefde Vorstin, aan onze
gemeente bracht, hetzij Zij in dagen van span
ning vaniwege den wereldkrijg Hare militairen
bezocht, of wel Hare hooge attentie wijdde
aan de verzorg.ing d'er Belgische vluchtelingen
of ook Hare belangstelling in deze streek
toonde in den annexatiestrijd, en daardoor het
belang van dit gewest voor Nederland accen-
tueerde, en na dien tijd aan vluchtelingen-
comite en Anti-Annexatie-Comite haar hoogen
dank kwam brengen.
Telkens was ons oude stadhuis de plaats,
vanwaar Zij de hulde der 'bevolking in ont-
vangst nam, en Haar vriendelijken blik of
Haar minzamen groet de harten der Axelaars
te sterker voor 'Haar innam.
't Was ook op de pui van ons oude gebouw,
dat H. M. met den Prins der Nederlanden, onze
geliefde Prinses Juliana in Axels costuum
aan de bevolking voorstelde.
Wat vele uren van blijde herinnering!
Doch ook spannender tijden zijn er op de
oude raadizaal doorgebracht. Als we denken
aan den wereldkrijg en den val van Antwer-
pen met den daaropvolgenden Zatetrdag, toen
ruim 10.000 vluchtelingen onze plaats binnen-
trokken, welke door de krachtige en goede
zorgen van ons Vluchtelingen-comitd 's avonds
alien ondterdak en voedsel verschaft was.
Wat een medelijden leefde er toen onder
Axels bevolking, waardoor de taak van het
Comite dan ook zeer vergemakkelij.kt werd,
doordat ieder spontaan meehielp. De dank!
dlie H. M. nadien bracht, gold dan ook alle
onze Axelaars.
Hoe dikwijiLs hoo.rden we in dien tijd het
geklip van den ouden toren, wanneer Burge
meester den Hollander het een of ander had
mede te deelen en stroomde dan de bevolkirrg
naar de markt om dit te vememen.
Wat verheffende herinnering aan de vele
landsgetrouwe en Oranjelievende Axelaars, die
na den staatsgreep van Troelstra, zich als
Axels Vrijwillige Burgerwacht vereenigden
en in de raadszaal den eed van trouw aflegden.
Uren, die voor mij onvergetelijk zijn.
Van wat hlijde en heugelij.ke feesten, die op
de markt en binnen zijn muren gevierd zijn,
was het oude gebouw getuige!
Hoe daverde de raadszaal, toen het Anti-
Annexatie-Comite zijn werk bekroond zag en
zulks feestelijk herdacht, van het refrein van
het Zeeuwsch-Vlaamsch Volkslied:
alsmede de heer Van 't Hoff ook nog harte-
lijke woorden spraken, die wij, om niet in her-
nalmg te treden en omwille van het intiem
karakter achterwege zullen laten.
Wederkeerig klonken welgemeende woorden
van lof en waardeering, die hun grondtoon
vonden m een zeer amicale gedachtenwisse-
hng.
Tenslotte bleef na afloop der ontvangst
van de werknemers de gemeenteraad nog een
half uurtje met den Burgemeester en de
Directie van het werk bijeen en daarmede
was deze gewichtige en onvergetelijke das'
beemdigd. s
Den heeren Raadsleden zal nog nader een
fiaaie tegel, voorstellende het nieuwe stad
huis, worden geoffreerd, zoodat zij als her-
mnering naast de weds geschonken oude-
stadhuistegel ook een blijvende herinnering
aan deze belangrijke episode in Axel's ge-
schuedems, tijdens hun ambt, zullen behouden.
Des avonds werd het gebouw door vanwege
de P.Z.E.M. geplaatste schijnwerpers van
duizenden kaarsen lichtsterkte, beschenen
hetwelk een tooverachtig en fantastisch ef
fect opleverde. Jammer dat het bijna den
geheelen avond regende, doch dit was voor
velen een welkome gelegenheid de belangrijke
reportage van deze historische gebeurtenis in
-ons blad, hetwelk reeds in de avonduren een
nagenoeg volledig verslag publiceerde en
daarmede weer actueel Week, nog eens te
doorlezen en na te gaan.
Gisteren zoowel als heden werd het gebouw
m de namiddag en avonduren voor het publiek
ter bezichtiging opengesteld en het hoeft geen
betoog, dat hiervan door honderden is °e-
bruik gemaakt.
de verlichting had des avonds op de-
de feeeriejke wij.ze plaats en ook hiiervan
genoten weer honderden.
Het als met glinsterende briljanten om de
wijzerplaten opgesmukte torentje, dat de her
innering aan het oude stadhuis nog na tien-
tallen jaren fier levendig zal houden, blikte
op het oude stedeke neer en... het was als een
®prookje uit de ..Duizend en een nacht", waar-
ij de halfuurslagen van Vremdijcke's wellui-
dende klok de herinnering aan hetgeen ver-
dween nog verlevendigde.
Uilvenhout, 19 Januari 1939.
Amico,
•Jongenis", had den -
Fielp .gezeed„zungt
dat oew paske me
apart, want ze zijn
haar hop de gjrens
hakeldjk sjecuur teu-
geswoorig. Wij ebben
ier wel ginn'en groo'-
ten dictator, maar
kleine dictatorrekes.
El ken boerenzeun
bonder 'n huniform-
l>et is 'n spat gezag
on hals diiie in oew
hoogen dbupt zijd'e
gekuild.^ 'k Heb oe gewaarschouwd!"
,,Duis". vroeg dien Blaauwe: „we zullen gin
Bels koekske mee verom kunnen brengen veur
de vrouw adsehais wenouja,
als we n bietje ovebtijd ithuiskomen of zoo?"
„Jawal'', zee den Fielp: „maar ge "bataalt
op koakskes-en-zoo homtrent 'n derde hin-
komende rechtep, buiten d'en last die ge'r mee
ebt van hophontaud, viezetatie en zulken ham-
bras"
was aa verom naar z'n droog en werm kan-
oorke, diait daar ievers bezijen den weg stond
teugen t zwarte ndks van den sturanavond.
V.ier paar minacbtende oogen bekeken den
Fielp en eindehjk zee den Jaan: „Opschep-
vroeg- den Fielp
'iaxu ADCil
En schenik no<u nog
i 't passeeren van de
,,Wat bedoeit guiliie?'
verwondhrd.
„Oh niiks!" zee dien Blaauwie: ,,maar ik
breng koekskes mee veur Aantje, uit den
Anvers, hedeliachtbare! r
maar 'nis in, ter eere van
linie
Den Fielp zweeg. Schonk nog 'ns vol zee
toen alleen: ,,ge mot 't eigens weten"
,,Maar een .ding," zee den Jaan haastig teu-
gen den Blaauwe: ..koekskes of gin koekskes
ik ,pa/k mergenavond de bus!"
„Mok me nie misselijk, Jaan," 2ee den
bus™' .»"TQraa Wit lgineens ffO in <teus
,.Zou ik d'an misschient meugen vememen
waar lk w61 hem?" vroeg den Jaan.
„Zekers! Gij. zit op den oogenblik bij. ons
kmd'ers, op Notsel. Mijnen jongen, den
Graad, us mee z'n vader naar Antwerpen en
g"U past nou op!"
,,Hee Tonia dat gesldkt?"
„As boter mee suiker! En ik kan oe ook
vertellen hoe 't afloopt, Jaan...!"
,,Ha'k nie onbescheiden ben, Tiest, wat over-
komlt me dan?"
„Ate wiji de bus missen, dan wordt een van
ons kleinkindenkes ziek, gij fietst lijk 'nen
zurgzamen grootvader naair den dokter ge
valt 'n gait in oew boofd en naar gelang wij
vroeger of later thuiskomen, komd'e mi goed
verbonden weer thuis. Missen we veu,f bussen
dan is de brancard ook besproken.
"En als Tonia nou mergen 'ns naar Notsel
gaat
'Dan hangt allies af van jouw Mieneke of...
fw h haduttn auemaal compassie
miee deuzen trouwhartigen kearel- en ze
kwamen aliegaiar om 'm henen staan
Den Blaauwe vond dat ie 'n taak' te ver-
richten had! Gong rond onder 't vrouwvolk
Vertelde mee 'n traan in z'n stem van ie
vreede Ulvenhout", ,,och zoo schoon ma!
dame die den Fielp in den steek liet veur h
kwaaidsprekend menirke, dat nie boven den
Fielp zl nen broekszak uitkwam. Over den
z'n rirt-ti5°T!.' Z'n eleotrieke broodfabriek,
politieke tiitels, z'n bezittingen. Den
laauwe maaikte 't Belze vrouwvolk dol en a's
den Fielp aan 't end van z'nen spiets was ge-
°™e'1 en z'n 8"las hief op schoon Hulvenout
1 vrouwvolk stuk voor stuk den
Fhelp die hand drukiken en 's vertellen dat ze
Sommigen haddten
aan ln t °°S- Zeldien was. 'nen mensch
bakto'r11611 k°rten tij'd zo° P°Pu,,iair als onzen
De muzikanten waren ook om den FielD
henen komen staan, want die wilden geren 't
houtS h6bben W1 die schoone madame Ulven-
„Hiulvenouit," zee de Fielp: „lee-d-in de
schoonste bossc'hen van Brabant, ziet geren
vreemideaihgen en wit nie wat te doen, om 't
die zoo aangenaam meiugielijk te maken. Komt
dus hallegaar, jomgens, geword't mee hopen
harmen hontvangen!"
't Viiell mie mee, amico, dat de twaalf Joilv
okens 'm| nie dalijik .smeerden! Maar dien
laauwe had 'n® op 't podium genensd, 'nen
praoht van 'nen trekzak gevonden en hiij trok
„Violett(a" diaar uit als niemianid hum verbete-
T ^St' Ge. aetl Tieat bee eigens 'nen
,,band fe eigens bandlleider! Gelukkig wa
ren die 12 Amerikaansche Jolly Jokers °e-
boren Vlamingen. .dus ze lieten den Blaauwe
z n stuk afspemlen, zon/d'er ruzie.
En^ze vergaten op_ dlieen ooganbliik 't adres
er gebeuren echte ongelukken.Maar'Mien eke I I™ de lS,Gho°ne miadame Ulvenhout, mee de
zal 't wel klberenze liikt tumi n™ t„ I P n armen daar in 't bosch op te schrijven.
klherenze lijkt wel op jou, Jaan,
maar da's ook alles...!"
,,Wat wilde daar mee zeggen?" vroeg den
Jaan vinnig.
„Niks'", suste den Tiest: ,,,maar Mieneke is
veul bijdehand1., Jan-us! Ge kiunt aan heur wel
zien dat zij 'in diochter is van 'nen gewezen
plilasieiman."
Den Jaan sitreek z'n snorren op en genadig-
hjik gaf ie itoen den Blaauwe toestemming om
dan maar zooveul koekskes te koopem, als den
Fielp uit de kas betaletn wou!
"Daar zal Haan'tje gin kwaje taniden van
krijgen" veurspelde den bak.ker mee alle
zekerheid en toen begost onzen auto veul meer
te hobbelen; we zaten op de kasseien van Ant
werpen'!
Fie^3'3^ St°Ppen we' chauffeur?" vroeg den
..Achter de Noordiarstatie," zee dien' chauf
feur: „dan zijde meteen op de Dei."
,.Hookee!" knikte den Fielp: has me
daar zijn reddten wij 't wel!"
't Was ondertusschen droog geworden en
we zijn 'm volgend stammlneeke gaan opzoe-
ken. We waren nou twee uur in Antwei-pen
t igxmig me slecbit, vonid den Blaauwe. Want
ge mot rekenen", zee-t-ie: „alle begin is
moeilijk." 5
,,Zouwen ze mij daar gekend ebben?" vroeg
den Fielp. 6
"Wiedes," zee den Joost.
Hij begreep er niiks' van. Maiair onzen leader
of the band wist nog ',n dollig dingsike, komt
maar mee, zee-t-le.
Ami'co volgendle week die rest.
Ja den Jaan is per brancard naar huis
gerejen...! Veul bussen igemist. Tirui zwijgt
,m.ee n liuidruchtigheid om oew eigen telkens
'nen aap te verschnikken.
Dus: veul groeten van oewen
t. a. v.
DRiS.
Het ra.mpjaar 1672 ging voor dit stadje
rustig voorbij.. In 1686 toen men de griffie
verbouwde, vierde men het le eeuwfeest ter
herinnering aan be verovering van Axel. Dat
deze stad toen veel kleiner was dan in de
Middeleeuwen, blijkt uit de kaart, geteekend
door Ds. Jona van Middelhoven, waarop het
stadhuis zonder verdieping te zien is.
De rust en de welvaart, die hier heerschte,
zou wreed verstoord worden. In het jaar
1747 kwamen de Franschem aan de overzij.de
van het Axelische gat en de militaire comman
dant van. Axel, de bejaarde en weinig krijgs-
haftige Gideon Soute, gaf de stad zonder slag
of stoot aan den vijia.nd over. Januari 1749
vertrokken he Franschen en Axel herstelde
weer langzaam van de verliezen, haar. door
den vija.nd berokkend, zoodat in 1787, een
jaar na de vierimg van het 2e eeuwfeest van
Axel's bevrijiding, een woning voor 'a heeren
ddenaar, dien veldwachter, kon worden gebouwd
onder de vierschaax, die vorige raadszaal.
Had men tot dien tijd de oorspronkelijke
bouwonbe bewaard;, in Mei 1790 heeft men die
bouworde, zoo aardig bewaard in het stadhuis
te IJiselsiteim, deeriijik verminkt. Er werd een
zoogenaamde verdieping aan Sen voorkant op-
gebouwd, die echter maar een zolder verborg;
het dak moest aan den voorkant afgekort wor
den en, geheel volgens den .geest van verval,
had men van het stadhuiis iets1 halfslachtigB
gemaakt.
Dit stadhuis blende omstreeks 1830 als zetel
van bes'tiuur voor een bevolking van 2160
Ziehen, maar was iin 1938 niet meer gesohikt
als bestuurshuisvesting voor een bevolking
van 6 a 7 duizend inwoners.
Reeds .sehert geruimen tijd voldeed het
vorige stadhuis niet meer aan d>e eischen,
welke .in den tegenwoordigen tijd gesteld
moeten word.en aan het gebouw, alwaar de
zetel van het bestuur dezer gemeente en hare
huishouding is gevestigd.
Spnekeir heeind'gde ziijn .rede, zooals wij;
reeds hebben vermeid met een betuiging van
instemming over het verrichte werk, waar-
mede hij de gemeente Axel en de bestuurders
Van d'Ee tot Hontenisse,
Van Hulst tot aan Cadizand,
Dat is ons eigen landje!
Maar deel van Nederland!
Doch genoeg hierover. Er is een tijd om te
weenen en een tijd om te lachen. En zoo ver-
heugen we ons thans in het nieuwe gebouw,
dat naar we hopen weer vele jaren zijne d'ien-
sten moge bewijzen.
'En wanneer we den blik op het heden rich-
ten, dan mogen we ons verblijden, dat ook wij
nog mogen zingen: Maar deel van Nederland!
Dat Nederland nog Nederland is, en wij nog
vrije onderdanen van onze geliefde Vorstin
Koningin Wilhelmina mogen zijn!
Nog vrije NederlandersMoge dit onder
pns Oranjehuis immer zoo blijven!
En wat het nieuwe gebouw betreft, wensch
ik U, Burgemeester Blok, geluk, dat onder
Uw bestuur dit sieraad voor Axel verrezen is.
Allen, die aan den bouw medewerkten hulde
voor het volbrachte werk. Secretaris en
Ambtenaren gefeliciteerd met de flinke ruimte
en de aangename en gezellige sfeer, waarin
zij nu hun werk kunnen verrichten. Moge
een prettigen arbeid hun deel er in zijn. Mijne
mederaadsleden vele aangename en vrucht-
bare vergaderingen. Moge bij verschil vein
meening en politieke richting steeds bij alien
Axels belang op den voorgrond staan!
Moge in dit gebouw steeds een wijze vroed-
schap zetelen, die onder krachtige leiding van
een hoogstaand Magistraat vele belangrijke
besluiten neemt ten bate van Axel en zijne
bevolking, die onder Gods zegen en door Zijne
gunst een lang tijdper.k van vrede en welvaart
beschoren moge zijn.
Zooals gemeld, moesten wij het nieuwe
kapitool van Axel verlaten op het tijdstip dat
dit in alle hoeken en gaten betreden werd
door de belangstellende genoodigden, die de
keurige inrichting tot in de finesses wenschten
te bezichtigen. Deze gelegenheid bood ook
een bijzonder mooie gelegenheid voor den
voorzitter van V.V.V., den heer Van Maale,
om te pronken met de door de deswege ge-
vormde commissie ingerichte Boerenkamer.
Deze zal ongetwijfeld een aantrekkingspunt
worden voor bezoekers van Axel.
Naar onze correspondent ons voorts meldt,
was het feest met het vertrek der gasten nog
niet afgeloopen, zooals nader blijkt.
De receptie der werknemers.
Te 5 ure vo.lgde dan, na de bezichtiging
door al de genoodigden, van het gebouw, de
ontvangst door den Burgemeester en den ge
meenteraad, van de werknemers.
Bij deze gelegenheid werden op gepaste
wijze tractatie's rondgediend en wees de
Burgemeester op het vlotte verloop der werk-
zaamheden, waaraan alien voor hun verdere
leven ongetwijfeld de aangenaamste herinne-
ringen zullen bewaren.
Bij deze gelegenheid werd, namens de werk
nemers, het woord gevoerd door den heer P.
J. Scheele, die den moed van den Raad prees,
om dit besluit ter vervanging van het oude,
niet meer geschikte gebouw door een nieuw
te vervangen, waarmede een daad van werk-
verruiming van de eerste orde was verricht.
Hij eindigde met de declamatie van een vers
van Adama van Scheltema, getiteld: ,,De
Daad".
Wethouder Oggel reciteerde, in verband
met het (gelukkig eenige) arbeidsongeval dat
op het werk heeft plaats gehad een gedicht
van Van Beers, terwijl de gemeente-opzichter
bras!
..Dan zal 'k die vrouw maar gin al te vroeg
uur van thuiiskomst noemen," zoo losite den
Blaauwe veur z'n eigen 't geval op: „dian
biijt ik vrij van imikomende rechten aan de
grens en bij me thuis!"
.Oeveul huren adde gij gedocht hovertijd te
zijn wo eg den bakker vaderlij/k.
..Nou kek 's", peinsde den Blaauwe hardop:
..we zibten d'ik in ons frangeskes, dusals
we die leist'e bus missen, dan komt er licht-
veendiig 'nien dag bij, niewaar
Den Jaan z'n'em mond en z'n oogen spalktem
open lirjik .drie ontluikende blommen op 'nen
oninatuurlijken matuurfilm en dlan vroeg ie
heesch van verbouwereerdheid,,'nen da'-
overtijd.En dbcht'te giji dat in orde° te
maken... mee... mee'nen guld'en koekskes 9
Blaauwe...
,,Nounou", suste dien Tiest: „prijzen heb ik
me genoemd maar 'nen gulden..., 'nen
gui-dem! De guldens groeien nie aan m'nen
rug, Jaan!"
Ge kost duidlelijik ziieni, den Jaan kree>g mee-
lijden mee z'n eigen. Hij at zenuwachtig z'nen
snor op. ,,Is 't de bedoeling", vroeg ie toen:
"°m die leste bus perse te missen?" Angstig
keken z'n groote, zwarte oogen ons stuk veur
stuk aan.
..Gin kwestie van", zee den Fielp mee dlepe
overtiuigimg.
,,Niks ervan," beweerde-n-dk.
,,Neee, zee iden Joost: "Maandagmeurgen
leur ilk weer mee m'nen worst". (Ge wit:°hij
i-s reiziger, op de fiets, veur 'n zaak in wor-
'Ste rijien- en-a anverwan t en
Den Blaauwe zweeg, dronk 'ns van zijnen
pils en giuurde onderwijil over den rand van
zijnefl pint mee 'n paar leutige oogen.
Zatard'aguadenmiddag busten we weg mee
vijf hagelnuuwe paskes en mee even blank e
veumiemeras, dank zij de opvoedtende kracht
die er uitgaat van vrouwen-die-thuisgelaten-
worden.
Aan de Noorderstatie aangekomen, amico
goot 't nuemeer't Vial diaar mee ikiuipen ge-
lijk omiiaag. Mee den Fielp veurop, iijk 'nen
stouw ganzen, renden we achter malikaar 'nen
stamminee in, waar we al meer gewist waren.
Alleen had t dink nou 'men Engelschen naam
gekiegen, want de Belzen probeeren de leste
jaren op alle manderen Nederlandsch te doen
boven idle Wjailen pays.
Maar mee den -naam hield al't Nederlandsch
op - 't was er veul plazanit! Goed van eten
en dninken, veul volik, niemand die naar den
coupe keek van oewen kleeranaiker, (in Hol
land wordt ge getaxeerd maar vakkennis van
oewen coupeur!), kortom: wiij waren hier
thuis veur we zaten.
De ramen waren lijk matgias, zoo beslagen
van den natten, werm'en damp; den ,,band"
van die itwaalf "Jolly Joikers" sipulde veur vier
en twiintig mian in 'nen hoek zaten vier Vla
mingen, te kaartsipeulen en zoo ileutig, dat den
Fielp 'ns gomg kijken, z'n eigen veunstelide ais
veurZitter van de Ulvenihoutsche propdub
en... aan gomg schuiven om 'n partijke mee te
doen Zaohtjes slopen ook wij dieen hoek in
achter dien' Fielp en toen hoordten- we sjuust
diat ie vroeg: ,,his-t-er hook pdek bij, eeren?"
.,Ah, ge bedoeit pdco?" vroegen ze 'm:
"jawel, pied, miisere, surtout misere houverte
(dten V'iaming sprimgt sjuust zoo mee de ,,h"
om als dan. Fielp!) van1 halles monsieur Phi
lippe! Zaaide gewoon van mee merveljeuze
kaartspelers ite kaarten?"
,,Oemnouwzee dten Fielp beden-
kelijik: .mervteljeus Nmeee! Zoo dhn-dik-of-
deur-'n doekiake!"
„Ge zegt, monsieur?"
,,Aik-out, eeren, ak-out!"
,,A.k6uit?"
,,Brand-out, ja!"
,,Ah! Ik verstaiaii! Oew tegempantijen ze
zijn nie zoo vreed
"Oompris," zete dten bakker. En toen sloeg
dten Baauwe z'nen rooi'en zakdoek om den
Fielp z'nen nek en slepte 'm van dten stoel,
den stamminee deur. Naar oms t-afeltje.
Amico, ik docht dla'k isoheurdte. Bij, ons: tafel
gekomen iliet d'en Blaauwe eenen punt van
z'nen zakdoek Jos, zoodat dten Fielp lamgsuit
daar liggen bleef en dten Blaauwe foeterde op
kalme, bezadigde manier: ,,zo'nen opschepper!
Wil diaar onzen kaartpot gaan vergokken, lot
hiter z nen biefstuk en patatte® frites koud
worden en zit oms daar achter onzen rug uit
te maken veur ak-out!" Toen gaf ie 'm 'men
schup en den bakker isprong op, zoo vief, dat
'n half fleschke wijn omkamteldte in den
Onze iretourkes waren 'n maand geld'ig; 't
veromgaan kost dus nooit 'n financieel vraag-
stuk wordten, lijk we er vroeger, mee de ge-
dwongen enkele reisjes van 't ispoor, nogal 'ns
'nen keer hadden motten oplossen...! Want
als ge plazi'erig op oewem klavetter bent,
amico, dlan krijigen die vlotte frangeskes van-
edgenis vleugeltijes. En ze zwermen vort lijk
vldndenkes, die nie teugen de lucht van oewen
penningmeesteir kunnem!
't Weer was goed'. Want 'it b'egost pas te
regenen toen we in de bus zaten, die we veur
ons eigen alleen haddten.
Den Fielp begost 'n -sigaar aan te steken.
Waarop den Jaan 'heimelijk naar 'n bordeke
wees .,verboden it'e rooken". Maar den Fielp
stak aan, preseniteerdte dten chauffeur ook 'n
sigaar en vroeg 'm toe mee 'n edeiachtbare
stem: ,,ge meugt ier toch rooken?"
..Van mij wel", zee onzen voerman en rap
wierd 't hobbelbuske 'n gezellig ,,Gouwen
Koeike".
Vader Fielp toad 'n half kruikske meegeno-
men, ,,'t stond toch maar thuis", zee-t-ie en
wij knikten en zeeen: „da-d-is ook zoo".
Nou ik dat zoo opsehrijf is me die verkla-
rinig miet bezondierst duidelijik, maa,r Zaterd'ag-
middag wias t me zoo heldier lijk pompwater.
Afijn.
Vader Fielp had ook 'n glaske; en we
klonken op den goei n afloop, van de onder-
riemimg. We waren op 't Belze veur we 't
wisten. 't G6ot. 't Was ondertusschen avond
gewordeh em den Belzen commies die efkens
bij one binnenkwam zee: "goeien-avondi, hebt
guilie pias, mienitenen, ja zekers?"
Vijf blanike pamipierkes kwamen'te veur-
schijn en als we ze opengevouwen hadden
heurdten we de deur dichtslaa®, den douaan
Vleescto-sctoiotitel.
En d'en Fielp, die nou wel in de gaten had,
dat wij heel z'n gesprek hadden. ofgeluisterd!
borstelde z'n broek m.ee veul zorgvuldigheid
af en zee aiaieen maar: „ge zou 'nen mensch
z n heele Zondagsche costuum verrinnewee-
ren."
Ondtertusisehen al® wij d'en Fielp daar deur
die zaal -slepten had de muziek 't toepiaisselijke
stuk van de Wolga-sileepers ingezet en ieder-
een bad leiut mee 't eerste drama, dat wij hier
opvoerdlen. Na den diner, letteri'ijk en figuur-
lijik besproeiid mee wijn, stond' den Fielp necht,
om ons "hofficieel te verwelkomen in de
schoone stad van Hantwerpen."
Hij moest boven de muziek uitkweken na-
tuiurldjk, maair 'da's 'm toevertrouwd. En als
tijdens den spiets, zoo hede'lachtbaair meuge-
lij/k veurgedragen, de muzikanten, efkens pau-
zeerdiem, dlan had d'en Fielp daarvan niks in
de gaten, want als ie,, heit volk toespreekt"
dian vergit ie alles, zelfshet volk" om
m hen en en dan 'gift ie 'm van j etje.
Den bakker (kwekte dus dwars over de ge-
vallen stilte henen en beweerde: ,,Hulvenho,ut
mot heksel'sdoir! Den Blaauwe applaudisee-
de. Em ge wit, alis er eenen mensch in de
handten klapt, amico, dan volgt de rest vam-
eigen's.
Den Blaauwe kemt dat kunstje ook en zoo
wierd beel d'en stamminee betrokken in den
baikker zijner spiets!
..Hulvenout...!" riep ie uit en hij strekte z'n
armen uit of ie z'n Kee omhelzen gong: ..Hul
venout hal ebt g'oew iheigem 't leste jaar den
kop hop ol laten miaiken, hal waart ge some
'n serpent veur me, ik ben, varliefd hop jou!"
De Antwerpsche maidlammekies en mam'sieHe-
kes, die nooit van Ulvenhout hadden gehoord
diochtten toen, diat dten Fielp z'n vrouw aan
JONGE BISON IN OOST-PRUISEN
GEBOREN.
Het A. N. P. meldt uit Kondngsbergen
Gemieraal-veMmarschailk Goering, geeft
zich, zoo ails bek'emd, veel moei'te om de bison
in, DuitsictoHand te brengen. Zijn pogimgem zijn
tbains beloond door "do geboorte van een jonge
bison in de bosschen van- Oost-Pruisen.
In de 18e ,eeuw stierf de iaatiste bison van
de Duitsche wouden. Goering besloot in den
afgeloopen herfst een proef te nemen dit dier
weer dm te voerem, en daartoe werden zes
epeciiaai gefokte dieren losgelaten. Ondamks
sneeuw en .koudie lis thans de eersteling van
een nieuwe generatie 'geboren.
In ditzeifde gebied zullen eenige lyinxen
losgelaten wordten. Nieuwe exemplaren dam-
herten udit Brandenburg zijn ook ingevoerd.
nadat men de hier thui sb ehoo rende herten
die gedegenereerd waren, had neergeschoten.
BIOSOOOP 2000 VOET ONDER DEN
GROND.
Een mlijmbouwmaatschappij te Oberhausen
in Beierem beweert in het bezit te zijn van de
"diepste" bioscoopzaal ter wereld. Een ver
laten mijnsehactot, 2000 voet onder de opper-
vlakte van de aardle, is verbouwd tot een
boiscoop met zitplaatsen voor honderd mijm-
werkers. In die schafttijiden begeven d'e mijn-
werkers, zich naar deze film zaal, waar popu-
laire films, nation,aal-socialistische propa-
gamidiafilmpjes en' opnamen over het mijnwezen
veirtoomd worden. Ook voor bezoekers is deze
bioscoop toegamlkelijik.
WERKLOOZEN-ACTIE TEGEN
FIJNPROEVERS.
Wij lezen in de Daily Telegraph, dat elf
werklooze manmen ite Donden Donderdagavond
als ongenoode gasten hebben geprobeerd aan
te zitteni aan een maaltijd van een groep
lucullus d'er ,,Wine and food Society". Zij
eischten eten.
Om precies negen uur bevoniden zij zich
in die vestibule van 1'Auberge de France, een
restaurant op Piccadilly Circus, waar de
miaial'tjjd werd' aangericht. Toen de direoteur
hun eischen hoorde, bood hij aan hun diezelfde
gerechten voor te zetten als d'en gasten wer
den gereserveerd1. De manmen weigerdien
echter en haalden hun eigen belagde broodjes
voor den diag. Na vijf minuten werdten zij
door de politite verwijderd.
Volgens den directeur van het etahlissement
zoud'en ongeveer twinbig personen er door de
I aanwezigheid der werkloozen van hebben af-
gezien in dteze zaak te dimieeren en zijn weg-
gegaan.
DOOD VAN EEN MENSCHENVRIEND.
iDe 49-jarige ziekenverpleger Andre Eude-
line is te Rouaan overleden, nadat hij vorige
week driemaal achtereen bloed had afgestaan
voor de redding van zwaar-zieken. In vier
jaar tijds had Eudeline 630 maal ter trans-
fusie bloed afgestaan.
DE R.K. KATHEDRAAL TE KIMBERLEY
AF'GEBRAND.
Naar Reuter uit Kimiberley meldt, is de
R.K. kathedraal van de H. Maria, welke in
1879 in de dagen van den wedloop om de
diamanten gesticht *was, in enkele minuten
tijds door brand vernield. Verscheidene ge-
loovigen van de R.K. gemeente, een van de
grootste van Kimberley, moesten in wanhoop
toezien hoe de vlammen de schatten verslon-
den, welke in 60 jaren in de kathedraal ver-
zameld zijn. Zuster Dominica, een jonge zus-
ter van de sacristie, die daar aan het werk
was, ontdekte den brand, maar voor er iets
aan blussctoing kon worden gedaan stond het
heele dak al in brand.
Zuster Dominica was dadelijk de kathedraal
binnengesneld en red de zooveel van het ge-
wijde vaatwerk als zij maar dragen kon. Haar
kleeren smeulden toen zij uit de kerk kwam.
Deze gewijde vaten zijn het eenige wat van
den kostbaren inhoud gered is.
Then de brandweer kwam, vdel juist het
dak in en stond de kathedraal van het eene
tot het andere einde in brand. De aangren-
zende kloosterschool geraakte ook in brand,
doch kon door de ibrandweer behouden worden.
c.
