ZWANENBERG
De tragedie van den Grooten Trek.
Het
riMI
'n Winter zonder verkoudheden
a
kenmerk
van goeden
SMAAK!
maakt wat smaakt
MS
wm
Honderd jaar Zuid-Afrika. - Beteekenis van Dingaansdag.
Definitieve zege van blank op zwart.
TERNEIXZEN, 16 DECEMBER 1938.
zeide, dat de wetenschap thans in elk geval
zoover gevorderd is dat van mogelijkheid tot
bestrijding gesproken kon worden, vooral in 't
beginstadium van deze kwaadaardige ziekte.
De regeering was met de Nationale Trust in
overleg getreden over den iaan.koop van 10
gram radium per jaar voor een periode van
5 jaar tegen den prijs van 4500 pond per gram.
Morrison heette namens de oppositie het
ontwerp met blijdscbap welkom en gaf eenige
wenken hoe de uitwerking van het voorstel
het meeste effect zou kunnen sorteeren. Hij
hoopte dat de lasten, welke de regeering den
plaatselijken autoriteiten by de gratis behan-
deling en andere punten zou opleggen, niet
te zwaar zouden worden voor vele noodlijden-
de gemeenten, waardoor van de goed bedoelde
voorstellen toch ten slotte weinig terecht zou
komen.
Oak de liberaal Evans wenschte een duide-
lijker omschrijving van de verhouding van de
regeeringstoe 1 age tot de kosten d-er gemeen
ten, maar overigens ikon hij zich evenals de
volgende sprekers van alle partijen van harte
by het gronddenkbeeld van een intenser be
strijding aansluiten.
VERLAGING VAN REOHTEN VOOR HET
SU'EZ-KANAAL.
Naar uit Parijs gemeld wordt, zijn met in-
gang van Donderdag de Suez-kanaal-rechten
laagd van 72 tot 89 pence per ton.
Een hooge ambtenaar van de Suez-maat-
schapprj legde er tegenover Reuter den nadruk
op, dat deze verlaging in geen enkel opzicht
verband houdt met de in de Italiaansche pers
naar voren gebrachte eischen. Er was reeds
toe besloten in de vergadering van den raad
van beheer, welke begin September is gehou-
den. Hij verklaarde voorts, dat, als Italie zijn
eischen eerder had laten hooren, wellicht het
besluit genomen zou zijn, de tarieven niet te
verlagen om elk misverstand te voorkomen.
CHURCHILL ZOEKT EEN IDEAAL.
Churchill heeft Zondag een rede gehouden
en gezegd, dat terwijl de Middellandsche Zee
in onrust wordt gehouden door de eischen van
Italie, de nazi-dictator verdere stappen wil
doen in oost-Europa.
We weten niet welke richting hij wil in-
slaan, zeide Churchill, aangezien na de be-
sprekingen van Mtinchen en de vemietiging
van Tsjecho-Slowakije hem zodveel wegen
openstaan, dat hij niet weet wat het eerste te
doen: Memel, Dantzig, de Pools-che Oekrainers
ophitsen tegen Polen, of de bevolking van
Transylvanie tegen Roemenie. Niemand maakt
zich op om tegenstand te bieden aan de
nationaal-socialistische aanvallen.
Ten aanizien van Mussolinr zeide Churchill,
dat deze verre van tevreden is door de erken-
ning van zijn zoogenaamde verovering van
Abessynie, door Engeland, en van Frankrijk
thans Nice, Corsica en Tunis verlangt.
i Bij het aftreden van Eden, vervolgde
Churchill, heb ik voorspeld, dat Italie spoedig
zijn deel zou opeischen van het Suez-kanaal.
Op den ochtend van de onderteekening van de
BritschItaliaansche overeenkomst werden
nieuwe eischen gesteld en de Britsche minis
ter-president acht het noodzakelij'k, naar
Rome te gaan om te zien wat vender kan
worden gedaan tot bevrediging!
Verde r zeide Churchill, dat hij nog nooit
zulk een verdeeldheid over de buitenlandsche
politiek heeft gezien als -tegenwoordig. Dit
benadeelt de landsverdediging. Indien deze
politiek verkeerd is, moet zij gewijizigd wor
den en indien de regeering is uitgeput, moet
gepoogd worden haar nieuw leven in te blazen
of moet zij vervangen worden. De huidige
toestand kan evenwel niet zoo voortduren en
alle - partijen moeten samenwerken om te
maken, dat Engeland in een positie komt,
waarin het niet langer het slachtoffer kan
zijn van chantage en dreigementen met bom-
bardeeren uit de lucht.
Churchill verlangt dat alle krachten van
het land worden samengevoegd om tegenstand
te bieden aan de aanvallen van de dictatoren.
Er moet een ideaal zijn, grooter dan de natio
nale of imperiale grootheid, grooter zelfs dan
de nationale veiligheid. Hij iwenscht, dat een
opperste internationaal gerechtshof in het
leven zal worden geroepen. Verre van de
overblijfselen van den Volkenbond op te geven,
moet men dit instituut grooter macht geven
en de beschikiking over een leger, dat kracht
kan bij-zetten aan de uitspraken.
Dan zal veel, wat thans moeilijk schijnt,
gemakkelijk worden en zal het optreden van
<ie democraten versterkt worden door ge-
meenschappelijk begrijpen van het gestelde
doel. Zonder deze groote taak, welke alien
begrijpen, zal nooit de volledige macht van
Groot-Bnittannie en alle vredelieyende demo-
cratieen zich ontplooien, doch met zulk een
taak zal de wereldbeschaving het winnen van
de macht van het kwaad en zullen de duur
gekoohte rechten van den mensoh gered wor
den van de barbaarsche gevaren, welke ze
bedreigen.
In een interview met een vertegenwoordiger
van de Sunday Observer heeft de vroegere
Britsche ambassadeur in de Vereenigd'e Sta-
ten, sir Auckland Geddes, verklaard, dat een
toekomstige oorlog vermoedelijk zal worden
gewonnen in de werkplaatsen en fabrieken.
In geval van een nieuwen Europeeschen
oorlog wil sir Auckland een ruim gebruiik
maken van luchtmacht, welke moet worden
bijgestaan door een kleinen, docb goed ge-
oefenden gronddienst. De taak van de Indus
trie zal in een komenden oorlog veel grooter
zijn dan in den vorigen, hij denkt, dat meer
dan een millioen man zullen moeten werken
in de machinefabrieken en aan de scheeps-
werven, terwijl minstens evenveel mannen
noodig zullen zijn om te zorgen voor de voor
raden van luchtmacht en leger. Hiervoor te
zorgen is volgens hem belangrijker dan een
groot leger van dienstplidhtigen.
Verder noemde hij het gevaarlijk te spreken
over den vrede als een pleister op het gelaat
van Europa.
Hij gaf alien, die den vrede zoefcen, den
raad, zich geestelijk en moreel, fysiek en
materieel voor te bereiden op den oorlog, aan
gezien men zich alleen op deze wijze zal kun
nen verdedigen tegen een eventueelen aian-
valler.
PETROLEUM IN DE KEMPEN?
Naar de correspondent der N. R. Crt. te
Brussel meldt, is bij de Kamer, door de regee
ring, een wetsontwerp betreffende de even-
tueele exploitatie van petroleumbronnen in
Belgie ingediend. De kwestie van het hestaan
van petroleumlagen in Belgie, aldus de me-
morie van toelichting, is, in den loop der
laatste jaren, herhaaldelijk ter sprake geko-
men. Hoewel, volgens de verwachtingen van
de doskundigen die het best de geologie van
het land kennen, de kans op ontdekking van
exploiteerbare petroleumlagen gering is, blijft
een dergelijke mogelijkheid toch altijd hestaan.
Om deze reden meant de regeering dat het
gewenscht is nu reedis het regime van het
opsporen en exploiteeren van petroleum in
Belgie wettelijik te regelen.
EEN JAFANSOHE OOURANT OVER
AMERIKAANSOHE STAATSLEEDEN.
De Nitsjd Nitsji Sjimboen te Tokio wijdt
bescfeouwingen aan de uitlatingen van den
Voorkeur- voor Zwanenberg's augurken
is het kenmerk van een goeden smaak.
Smaak in den letterlijken zin. Tallooze
augurken-liefhebbers kunnen U dat geest-
driftig vertellen. Neemt morgen eens een
proef met Zwanenberg's augurken.
82
(Ingez. Med.)
Amerikaansdhen secretaris van staat, Hull.
Het blad is van meening, dat in die uitlatin
gen niets nieuws of onverwachts voorikomt.
In verband beschouwd echter, met hetgeen
president Roosevelt in redevoeringen in
Canada enkele maanden geleden had gezegd,
valt du id-el ijk af te leiden, wat de werkelijke
plannen van de Ver. Staten zijn. De Ver.
Staten pogen zich de hegemonic te verzekeren
over de Amerikaansche staten en met hen in
een militair verbond te treden. Dat die be-
geerte be staat, blijkt duidelijk uit het feit,
dat de Ver. Staten, die zich feitelijk hefoben
helast met de verdediging ook van Canada,
thans druk bezig zijn met het uitbreiden van
him militaire wapening.
De Ver. Staten zrjm meer bezorgd over
mogelijke oeconomische doordringing in Zuid-
Amerika, uitgaande van Duitschland en Italie,
dan over een beweerde politieke penetratie.
Onder het voorwen-dsel van een fascistische
bedreiging bereiden de Ver. Staten hun eigen
oeoonomischen inval in het verdere Amerika
voor, welke het voomaamste doel is van de
..dollardiplomatie", welke tot nu toe bij de
tenuitvoerlegging gecamoufleerd was door
het etiket Monroe-beginsel. Het blad hetoogt
voorts nog, dat de Ver. Staten de kracht van
dat Monroe-beginsel zouden kunnen verzwak-
ken door zelf zidh te bemoeien met de zaken
van andere landen.
noodig is: nl. dat de tegenpartij ook den vrede
wil, en het is juist de twijfel daaraan, welke
maakt, dat men critisch tegenover zijn poli
tiek staat. Men moet wel een onverstoorbare
optimist zijn, aldus de .Daily Telegraph", te
denken, dat Mtinchen iets heeft bijgehracht
tot den vrede in Europa.
De Daily Express" prijst Chamberlain voor
de hardnekkigheidwaarmede hij het prach-
tige dOel, waamaar hij streeft, hoopt te be-
reiken, maar voegt eraan toe, dat, als die
politiek faalt, men hier niet behoeft te wan-
hopen, omdat er een grootere politiek is dan
bevrediging nl. de isolatie, welke Lord Beaver-
brook voor het Britsche Rijk beheert.
De Daily Herald" tenslotte verwerpt niet
zoozeer de gevoelens van Chamberlain, maar
zijn daden, welke in tegenspraak zijn met zijn
woorden. Chamberlain prijs de democratic,
maar laat eerst Tsjecho-Slowakije en daama
de Spaansche democratic in den steek. Cham
berlain moet niet worden beoordeeld naar een
rede van 40 minuten zegt de .Herald", maar
naar zijn daden van de laatste 12 maanden.
(Handelsblad).
DE BURGEKOORLOG IN SPANJE.
De verwachte aanval van Franco.
Men heeft te Barcelona den indruk, dat
Franco zijn nieuw offensief aan het Ebro-
Dit is misschien te veel gezegd, maar het staat vast, dat bij een regelmatige verzorging van den
mond met de antiseptische Ivorol tandpasta, deze gezuiverd wordt van bacterien en daardoor het be-
smettingsgevaar van griep, keelpijn en verkoudheden zeer vermindert. Tube 60,40,25 ct. Doos 20 ct
CHAMBERLAINS REDE HEEFT IN
LONDENSCHE PERS EEN MATIG
ONTHAAL.
De rede van Chamberlain heeft in de Lou
dens che pers geen bijzonder goed onthaal ge-
kregen.
De „Times" welke 1% kolom aan een
uitvoerig betoog wijdt, dat, critisch ge-
lezen, niet veel meer dan een vergoelijking
blijkt begint met de stekelige opmerking,
dat de rede angetwtjfeld! als een poovere pres-
tatie zal worden beschouwd door die pole-
misten in hinnen- en huitenland, die slechts
van een spreker hopen, diat hij iets zal bij-
dragen tot de bestaande intemationale wrij-
ving. De „Times" merkt dan op, dat de
Duitsohers door weg te blijven, zich het pijn-
lyke oogenhlik hebben bespaard, toen Cham
berlains verontwaardiging over de lage aan
vallen op Baldwin zulk een lang aangehou-
den applaus verwekte.
Dat de meerdere of mindere mate van bij-
val, welke verschillende punten in de rede
accentueerde, niet aan de aandaoht is ont-
snapt, blijkt ook uit het commentaar van
andere bladen. De „News Chronicle" komt
erdoor tot de volgende slotsom: De groote
paradox van Chamberlains rede was, dat het
applaus, waarmede zij werd ontvangen, een
overstelpend votum van afkeuring is ge-
weest.
De ,,'Dail Telegraph" prijst Chamberlains
antwijfelbaar oprecht streven naar vrede,
doch merkt op, dat Chamberlain niet heeft ge
zegd, dat voor vrede nog een andere factor
front heeft moeten ultstellen. Men heeft dit
offensief Donderdag j.l. verwacht. Naar ver-
luidt is het plan van het offensief in handen
van de regeering gekomen, doch dit wordt niet
bevestigd.
Uitwisseling van gevangenen.
De rechtsche autoriteiten hebben erin toe-
gestemd 110 Britsche gevangenen uit te wis-
selen tegen een gelijk aantal Italianen, die
door de regeeringstroepen gevangem zijn ge
nomen.
Desertie?
De correspondent van de Daily Telegraph
and Morning Post te Barcelona seint, dat
hooge officieren van den staf van generaal
Franco aan het Oatalaansche front gedteser-
teerd zijn naar de regeeringstroepen, volgens
geruchten te Barcelona, en plannen hebben
verraden van het groote rechtsche offensief,
dat vijf dagen geleden zou hebben moeten
aanvamgen. Men is te Barcelona van. meening,
dat deze onthuJlingen .generaal Franco ge-
dwongen hebben den aanval uit te stellen. Er
is geen andere verklaring voor het uitstel
ontvangen. Het offensief, dat de rechtschen
hoopten te openen, werd verwacht aan het
benedengedeelte van den Rio Segre op Don
derdag j.l. De regeering heeft talrijke decre-
ten uitgevaardigd ter voorbereiding voor een
langdurigen tegenstand. De minister-presi
dent, dr. Negrin, verklaart in een manifest
aan het leger, dat het moreel der rechtschen
thans slechter is dan ooit te voren en kan in-
storten wanneer het Spaansche regeerings-
leger stand houdlt.
zega, aai voor vreue nog een airneic lonuj
De stamverwante Boeren van Zuid-Afrika
vieren feest. 16 December, Dingaansdag, de
da>g waarop de Boeren een heilige belofte ge-
trouw, nu sedert een eeuw het heugelijke feit
herdenken, dat zij zich ontworstelden aan de
tyrannieke overheersching van den Zoeloe-
koning Dingaan. Meer dan een eeuw geschie-
denis, waarin veel geleden en gestreden werd,
trekt als een film aan ons oog voorhij.
Nederland is de negentiende eeuw inge-
gaan en het heschikt over een aanzienlijk
koloniaal rrjk. Maar de Fransche overheer
sching, ten tijde van Napoleon, maakt daar
aan gedieeltelijk een einde. De Engelschen
maken een dankbaar gebruik van de interne
Nederlandsche moeilijkheden en rooven van
een gedeelte van het kosthare koloniale bezit.
Daartoe behioorde ook de Kaapkolonie. In
1806 werd daar de Nederlandsche generaal
Janssens door de Engelschen verslagen. Wel
boden de kolonisten hem steun, indien hij in
het binnenland in de hergen stand zou willen
houden, maar van dit aanbod kon hij geen
gebruik maken, omdat het hem aan de noodige
ammunitie ontbrak. De Engelschen nestelden
zich op deze wijze op het gebied, dat tot dus-
ver Hollandsch was geweest. Napoleon's ster
ging onder, maar de Engelschen dachten er
ook maar geen oogenhlik over zich terug te
trekken van de Kaap. In een verdrag van
1814 werd vastgesteld, dat de Kaapkolonie
voortaan deel zou Uitmaken van het Britsche
Imperium. Volgens het bekende Engelsche
recept was Nederland een kolonie ontstolen.
Vergeefsche import van Engolscli
bloed.
Reeds voordat dit wreede besluit werd ge
nomen, was overtuigend gehleken, diat de oude
kolonisten voor het overgroote deel weinig
ingenomen waren met het nieuwe bestuur. En
inderdaad, de Engelschen deden al heel weinig
om zich bemind te maken. Eerder had het er
alien schijn van, of men in Londen ernaar
streefde de sterk ahn haar grond gehechte
bevolking zoo veel mogelijk te dwarsboomen.
Enkele duizenden Engelschen en Schotten
werdten geimporteerd, met de bedoeling op
deze wijze het Engelsche element meer in-
gan-g te doen vinden in de Kaap. Maar wat
beteekende dit aantal vreemdelingen, dat zich
niet kon vermengen met de oude kolonisten.
Zedelijk nog numeriek kon de Engelsche re
geering hopen op een overwicht. De rijk met
kinderen gezegende Hollandsche kolonisten
behielden verre de overhand. Het gevolg was,
dat men zijn toevlucht nam tot allerlei klein-
zieligheden. De oude kolonisten werden ge-
dwongen Engelsch zilvergeld aan te nemen,
terwijl hun eigen papiergeld de helft van zijn
waarde verloor. Men zette de inboorlingen
tegen hen op. Het moreele overwicht, dat de
blanke in Zuid-Afrika over de kleurlingen
had uitgeoefend, werd systematisch onder-
mijnd. De gevolgen bleven natuurlijk niet uit.
De zwartjes waren sluw genoeg om hun voor-
deel te doen met dezen stand van zaken. Zij
roof den, stalen en moordden, met de zeker-
heid, dat hun van de zijde van het Engelsche
gouvernement geen straf te wachten stond.
De toestand verergerde van jaar tot jaar.
Nauwelijks tien jaar na het verdrag van 1814
tastte de overheerscher het onvervreemdhaar
recht aan, zich te bedienen van de eigen taal.
Bepaald werd, dat alle verhandelingen in het
Engelsch zouden moeten -geschieden; op stuk-
ken gesteld in een andere taal werd eenvou-
dig geen acht .gestagenEen grove aanmati-
ging wanneer men bedlenkt, dat nog geen tien-
de deel van de bevolking geacht kon worden
van Engelsche afstamming te zijn. De slaver-
nij werd afgeschaft. Hoezeer ook toe te
juichen uit een oogpunt van menschelijkheid,
den kolonisten was opnieuw een zware sla>g
toegebracht. De billijkheid gebood, dat d'e
Boeren voor het verlies van slaven een scha-
deloosstelling zouden ontvangen, hetgeen in
derdaad geschiedde, de uitbetaalde som be-
droeg echtereen derde dteel van het vast-
gestelde en als plaats van uitbetaling werd
gekozenLonden
De toestand van de Hollandsche kolonisten
werd tenslotte ondragelijk temeer, daar, ge
lijk wij opmerkten, deze menschen zeer ge-
hecht waren aan hun geboortegrond. Tragisch
is het lot van deze Boeren, die in waarheid
bitter hebben geleden op het vruchtbare land
hunner geboorte, manmoedig droegen zij dit
lijden uit liefde voor hun geboortegrond,
maar tenslote moesten zij bet zichzelve be-
kennen, dat hier spoedig verandering diende
te komen.
Er bestond evenwel te weinig samenhang
tusschen die verschillende groej>en. Immers
steeds waren het de ,,gehuren", de menschen,
die in eenzelfde streek woonden en elkiaar
van ouder tot ouder kenden, -die zich vereenig-
den in kleine groepen, die voor zich besluiten
namen een noodlottige politiek.
In Ossenwagens een onzekere toe-
komst tegemoet.
Reeds in 1834 kon men op deze wijze voor-
loopers van d'en Grooten Trek den langen, lan-
gen weg zien betreden, waarvan zoovelen
nooit het einde zouden aianschouwen. Vele
groepen worden door d'e Zoeloe's tot den laat-
sten man in de pan gehakt. Ekikele overblij-
venden geluikt het Portugeesch Oost-Afrika te
bereiken, maar eenige jaren later zijn nog
slechts enkele uitgeputte vrouwen en kindte-
ren over van de geheele karavaan
De eigenlijke Groote Trek duurde van 1836
tot 1848. Zelden heeft de geschied'enis der
menschheid een zoo tragische volksverhuizing
aanschouwd. Daar gingen zij, him geliefde
woonsteden achter zich latend, in krakende
hotsende huifkarrem, getrokken door trage
ossen, een onzekere en gevaarlijke toekomst
tegemoet. Honger, dorst en ontbering, aan
vallen van Zoeloes trotseerend, ging het voort
in kleine groepen, weg van den Engelschen
dwingeland, naar de vrijheid, ten koste van
alles. Wie zal de offers tellen van dezen
Grooten Trek Vele namen staan opgetee-
kend in de annalen der geschiedenis, een
Pretorius, een Kruger, een Retief, een Pot-
gieter, een Maritzeen eindeloos lange rij,
maar ook zouden genoemd moeten worden de
naamloazen, de mamnen en vrouwen, die door
Britsch geweld en dwingelandij den dood in-
gejaagd zijn.
Het is October 1837 geworden. De Groote
Trek is in vollen gang. Piet Retief en Gerrit
Maritz stellen zich aan het hoofd en zoo trek
ken zij de Drakenbergen over. Voor hen
strekken zich de vruchtbare velden van Natal
uit. Maar dit land behoort den wreeden en
trouweloozen Zoeloevorst Dingaan. De leiders
komen in contact met den zwarten heerscher.
Dingaan verklaart er zich mede accoord, dat
Retief en zijn metgezellen zich zullen vesti-
gen in Natal. Relief is echter een voorzich-
tig man. Hij wil de overeenkomst zwart op
wit hebben. Met een deputatie van ongeveer
zeventig man begeeft hij zich naar de kraal
van Dingaan. Op verzoek van Dingaan nemen
zij plaats voor -d'e hut van den zwarten duivel.
om de gesloten overeenkomst met een dronk
vredesbier te bezegelen. De mannen zijn on-
gewapend en argeloos. Plotseling springt
Dingaan op en roept: „Doodt de toovenaars"
en zonder pardon worden Retief en zijn man
nen op lafhartige wijze afgeslacht. Daama
rukken de Zoeloe's uit en moorden het geheele
Boerenkamp uit.
Slechts een jonge boer weet te ontkomen
en de Johstijding over te brengen aan kam-
pen in de nabijheid. Bij het vernemen van
deze tij-ding gaat een kreet om wraak op
onder de Boeren. In de hoogste nood vinden
zij elkaar, de verdeeldheid valt weg.
Sarel Celliers belastte zich met de taak
hulp te zoeken in de Kaap bij andere groepen.
Zoo kwam hij In Graaf Reinet, waar Andries
Pretorius juist op het punt stond den Grooten
Trek naar het Noorden te volgen. Na korte
onderhandelingen werd deze forsch gebouw-de
man benoermd tot commandant-generaal. Hij
slaagde «r spoedig in eensgezindheid onder de
Boeren te brengen en rustte vervolgens een
strafexpeditie uit tegen Dingaan. Vijfhonderd'
mannen wist hij te verzamelen, daarmede
moest hjj oprukken tegen een twintigmaal
sterker Zoeloeleger.
Zondag 9 December werd een godsdienst-
oefening gehouden aan de Blijde-Rivier. Daar
nam Sarel Celliers het woord en wekte alle
aanwezigen op de gelofte af te leggen, dat
„zoo God met ons wil gaan en ons beschermen
en ons de overwinning over onzen vijand1 wil
schenken wij dien dag alle achtereenvolgende
jaren zullen vieren als een Dankdag en dien
als een Sabbat zullen doorbrengen. Wij moe
ten dien dag bekend maken aan onze kinderen,
zoodat zij ons helpen dien te vieren en dat
weder zullen oververtellen aan hun kinderen,
zoodat het late nageslacht het van geslacht
tot geslacht zal kunnen overbrengen." Allen
legden de gelofte af.
De slag bij de Bloedrivieri
Aan het einde van die week, op 15 Decem
ber, komt men bij een klein rivier-tje aan en
Pretorius geeft bevel daar de tenten op te
slaan om den Zondag te vieren. Hier gaf de
commandant-generaal blijk van strategische
bekwaamheden. De stelling was vrijwel on-
neembaar. Alle Boeren waren met geweren
gewapend. Bovendien voerde men twee kleine
stukjes geschut mede. De voorraad ammuni
tie was evenwel beperkt. Men verschanste het
kamp zooveel mogelijk, o.-a. door de openingen
tusschen de wagens te dichten met takiken
en huiden, waartusschen -de beide kanonnen
verdekt werden opgesteld.
Den volgenden morgen verkeerde het kamp
al vroeg in rep en roer. Verkenners zijn
teruggekeerd met het bericht, dat de vijand
met een groot leger nadert! In een minimum
van tijd zijn de omliggende heuvels bezaaid
met zwarte krijgers. Nog enkele oogentolik-
ken, dan storten de Zoeloe's zich onder het
aanheffen van een oorlogskreet, op Pretorius
en de zijnen. Men bereidt hun een warme
ontvangst. Ontstuimig kloppen alle harten,
doch men gevoelt zich gestaald door de af-
gelegde gelofte en door de herinnering aan
hen, die lafhartig zijn vermoord.
Schreeuwend, krij-schend en huilend stormt
de zwarte benden nader. Beangstigend klein
wordt de afstand. Nog klinkt geen schot,
Pretorius' mannen houden zich strikt aan het
gegeven consigne. Men laat d'en vijand nade-
ren tot op ongeveer 25 meter. Reeds wamen
de Zoeloe's zich zeker van de overwinning, of
daar kraken de moorddadige salvo's uit het
wagenkamp der Boeren los. Dichte rijten Zoe
loe's worden meedoogenloos neergemaaid. Op
nieuw stormen zij aan, opnieuw worden hun
rijen aanm-erkelijk gedund. Het is weld'ra een
formeel slagveld. Het geweervuur kraakt, de
-kleine stukken geschut laten hun donderende
stem hooren. Slechts een omstandigheid ver-
vult den moedigen Pretorius met zorg: het
tekort aan ammunitie. Van de gelegenheid,
dat de vyand ten derde male met bebloede
DE BAROMETER STAAT OP REG EN.
Het alarmsignaal voor rheumatiek heeft
geslagen. Neem Uw veiligheidsmaatregelen ais
duizenden anderen, die slechts een middel
kennen, dat hen in het vochtige Hollandsche
klimaat tegen rheumatiek beschermt. Zet Uw
gezondheidsbarometer weer op „zonnig" en ge
bruik Kruschen. Elken morgen „de kleine,
dagelijksche dosis in Uw eersten kop thee of
op een glas warm water en het kan regenen
zooveel het wil. Rheumatiek -behoeft bij U niet
aan te kloppen. Kruschen Salts is uitsluitend
verkrijgbaar hij aile apothekers en drogisten
a 0,40, 0.75 en /1,60 (extra groot pak).
(Adv.)
koppen afdeinst, maakt hij gebruik om tot
den tegeniaanval over te gaan. De Zoeloes
deinzfen terug, slechts enkelen houden stand;
onder hen is een forsche figuur, die met zijn
assegaai slaat naar Pretorius. Tweemaal ge-
lukt het hem het wapen af te slaan. Bij een
derde stoot, die op de borst is gericht, wordt
zijn linkerband doorboord. Een der andiere
Boeren ziet het gevaar, waarin zijn comman
dant verkeert en maakt den zwarte met diens
eigen wapen onschadely-k. Het is drie uur in
den middag, dan eerst is de tegenstand- der
vijanden volledig gehroken. Dingaan treft af;
Piet Retief is gewroken.
Alle overblijvende Zoeloe's worden zonder
pardon afgemaakt. EJen vierhonderdtal zwar
ten heeft een vergeefsche poging gedaian de
rivier over te zwemmen. Zij worden neerge-
sabeld. Hun bloed kleurt de rivier rood;
sindsdien heet zij terecht Bloedrivier. De
grond rondom het Boerenkamp ligt bezaaid
met lijken; 3000 man heeft Dingaan op dezen
dag verloren. Binnen het kamp Iiggen de
Boeren op hun knieen en herhalen damkend
de gedane gelofte. Nu trekt men maar de
hoofdstad van Dingaan, maar vindt deze ver-
laten, het paleis van Dingaan verbrand. Daar
vindt men ook de overblijfselen van Retief en
zijn mannen, in de tasch van de eerste be-
vin-dt zich nog het tractaat met Dingaan.
Eerbiedig begravari zij de martelaren.
Dat was de geschiedenis van den lftden
December. En van geslacht op geslacht heeft
men dezen diag doorgebracht als een Saibbat
en een dankdag. De HollandschAfrikaan-
ders beschouwen deze viering als een uiting
van eendrachtig samengaan tegen al wat
Engelsch is. Meer d'an honderdvyftigduizend
Afrikaanders, mannen en vrouwen zullen daai
staan rond Moerdij-k's monument, dankbaar
geden-kend de martelaren en de helden van
d-en Grooten Trek.
RENOEMING NOTARIS.
Bij Kon. besluit van 14 December is be-
noemd tot notaris binnen het arrondissement
Middelburg ter standplaats Groede, Mr. A. J.
Peereboorrr, candidaat-notaris te Hoorn.
DIRECTE BELASTINGEN ENZ.
•By beschikking van den minister van Fi-
nancien wordt met ingang van 1 Januari 1939
-het ontvanigkantoor der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen te Eede opgeheven
en de thans onder dat kantoor ressorteerende
gemeenten ingedeeld bij het ontvangkantoor
der directe belastingen en accijnzen te Oost-
-burg..
Met ingan-g van denzelfden datum zal een
-grenskantoor der invoerrechten te Ede worden
-ingesteld, welk kantoor zal worden gerang-
schankt in de le klasse.
LUXOR THEATER.
..Saratoga".,
Dit is de laatste film, welke de talemtvolle
jonge actrice, die Jean Harlow was, speelde
De opnamen van Saratoga" waren nog niet
voltooid, toen een niet meer te genezen ziekte
Platinum Blonde Number One" ten grave
sleepte en het is een ietwat unheimliche ge-
waarwording, hazy boeiende persoonlijkheid
over het doek te zien gaan in deze film en
te beseffen, dat slechts enkele dagen nadat zij
de laatste scenes speelde, naar alle deelen van
de wereld werd geseind, dat Saratoga" de
laatste film van Jean Harlow was geweest.
Men kan -zich de vraag stellen, of het wel
licht niet fyngevoeliger ware geweest, het
reeds belichte celluloid weg te hergen in de
safes van Hollywood en te bewaren als een
dierbaar aandenken. Misschien is Hollywood
ten slotte gezwicht voor den aandrang van
het Amerikaansche publiek, dat voor Sara
toga" Amerikaansche belangstelling aan den
dag ging leggen. In ieder geval heeft Holly
wood Saratoga" voltooid, nadat het eerst
besloten had haar niet te voltooien
En met een lichte ontroering ziet men het
eerste beeld van Harlow, en na de eerste
scenes bewondert men weer de knappe actrice,
die zy is. Men moch-t niet verlangen, dat een
onder zoo ongelukkige omstandigheden tot
stand gekomen film, ook haar beste zou wor
den. De opzet was haar in ieder geval waar-
dig: met Gable als partner en Jack Conway,
een der beste vakmenschen van Hollywood,
als regisseur. Het gansche geval concentreert
zich rond de vermaarde renbaan Saratoga,
waar de sport aanleiding is tot elegant ver-
toon en financieele transacties op de snel-
heid van paardenbeenen. Gable beweegt er
zich als de bookmaker Duke Bradley en het
is een sympathieke bookmaker, want hit
haalt den lieden, die hij hem in het krijt
staan, het vel niet over de ooren. Een daar-
van is Frank Clayton en het wedden heeft
hem niet alleen zijn vermaarde stallen ge-
kost, maar tevens zijn gezondheid. Een hart-
aanval maakt tij-dens de race een einde aan
zijn leven.
-Clayton's dochter, Carol, komt te weten.
dat Duke recht heeft op de bezittingen van
haar vader en zij probeert voldoende geld bij-
een te krijgen om de schulden te betalen.
Hartley Madison, de rijke Amerikaan, zou
een middel geweest zijn, doch Carol prefe-
reert andere methoden. Ten slotte wordt
Carol verliefd op den charmanten bookmaker
en dat is een middel tot schuldende-lging.
waaraan zij niet gedacht heeft. Zij laat
Madison op paarden wedden, die als eenige
verdtenste hebben, dat zij na den start niet
den verkeerden kant uitgaan en Hartley dokt.
Duke gaart een klein vermogen bij elkaar en
dan verkeert een verliefd hart in een boos en
het booze hart vat het plan op Duke met den
gok weer van al zijn geld af te helpen. Het
schijnt te slagen, maar het geluk laat Duke
niet in den steek. En een boos hart, dat toch
nog verliefd is, kan ben slotte niet altijd boos
blijven.
Men ziet, naast Harlow, een knappe rol van
