ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANOEREN
AKKERTJ E
No, 9815 TWEEDE BLAD
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1938
78s Jaargang
Binnenland
„Praag moet verdwijnen".
Buitenland
HAKENKBUISVLAGGEN EN ONLUSTEN
IN HET SUDETENLAND.
Neem dadelijk 'n
Stop die razende kiespijn!
"AKKERTJES" zijn onfeilbare pijn-
siillers en bevrijden U direct van
zenuwpijnen, spierpijnen, hoofdpijn.
Onschadelijk. Let op 1 AKKER-merk.
Per koker van 13 stuks -12 stuivers.
Per doos van 2 stuks - 2 stuivers.
PQ9W44BK
PRINS BERNHARD TE MIDDEN DEB
VIJANDEN.
X)e specialen verslaggever van De Telegraaf
schrijft uit Amerongen
Bij een iets grootere activiteit en iets groo-
tere oplettendheid, hadden Donderdagmorgen
de Rooden een belangrijken gevangene kun-
nen maken, namelijk den ritmeester der cava-
lerle, Prins Bernhard der Nederlanden.
Te elf uur was hier en daar in het gevechts-
terrein geweervuur te hooren. Bij de kruising
van den straatweg Amerongen—(Doom en den
provincialen weg AmersfoortLeersum, stond
een colonne wagens der Rooden en aan den
boschrand hadden voortdurend posten gestaan,
die echter bij het verder oprukken der Rooden
blijkbaar waren ingetrokken.
In den tuin van hotel ,,Wildeberg" zitten de
pensiongasten op dit schoone morgenuur rus-
tig een kopje koffie te drinken af en toe
rijdt een colonne wielrijders voorbij een
scheidsrechter stapt uit zijn wagen en praat
met enkele ordonnansen, en opeens zie ik be-
weging in het boschje aan de overzijde. Twee
gehelmde officieren klimmen over het prikkel-
draad, dat het bosch afsluit en tot mijn ver-
bazing zie ik, dat hun helm onbedekt is en
dat zij dus tot de Blauwe partij behooren.
Op de een of andere wijze hebben zij het ge-
waagd tot midden in het Roode leger door te
dringen.
Een jonge luitenant der cavalerie bukt zich
in het gras en kijkt ingespannen naar de over
zijde van den weg, waar zich de niets vermoe-
dende Rooden met hun radiostation en andere
technische middelen opgesteld hebben. Een
jonge ritmeester houdt zich achter de boomen
schuil ik richt mijn kijker op den bosch-
rand en zie plotseling zeer vergroot het beeld
van den Prinsgemaal vlak voor mijn oogen.
Prins Bernhard is in veldtenue cavalerie en
draagt geen verdere onderscheidingsteekens.
Hij is gewapend met revolver en draagt even-
als zijn begeleider Zijn gasmasker bij zich.
De twee officieren praten druk met elkander
en turen telkpns naar de overzijde een jon-
gen die voor het hotel harmonica speelt nadert
de beide heeren, doch de Prins wenkt hem
weg. Hij wil ongezien blijven. Voor het hotel
zit een Roode officier een kopje koffie te drin
ken. De luitenant der cavalerie steekt vlug
den weg over naar het hotel, de hand aan de
revolvertasch. Hij spreekt een oogenblik met
den verbaasden Rooden officier en gaat dan
snel terug.
Het is hier gevaarlijk, zeg ik tegen den
luitenant, vooral met het oog op uw bege
leider.
Dat is het, zegt de luitenant.
Bij welke afdeeling is Z. K. H. ingedeeld
vraag ik hem.
Bij mijn patrouille, le regiment huzaren.
Opeens verdwijnen de heeren weer tusschen
het struikgewas. Zij hebben eenigen tijd on-
gemerkt midden in het Roode leger kunnen
vertoeven, dat zijn groote kans vandaag on-
benut liet.
GIFT VOOR LANDBOUW-CRISISFONDS.
In een enveloppe gestempeld te Vaassen. is
bij het departement van economische zaken
een foedrag van f 60 ontvangen, met vermel-
ding, dat dit geld bestemd is voor het Land-
bouw-crisisfcnds.
RIJKSPOLITIEDIPLOMA.
Op de begrooting van het departement van
justitie voor 1939, is een nieuwe post uitge-
trokken voor kosten van een examen ter ver-
krijging van het rijkspolitiediploma.
De berichtgever van het R. Nbl. te Godes-
berg aan den Rijn seint, dat hij een interview
heeft gehad met een van de voomaamste auto-
riteij^n naast Hitler en dat deze hem ver-
zekerde, dat Hitler Donderdag Chamberlain
het volgende zou voorleggen:
le. De' practische ontwikkeling der ge-
beurtenissen gaat sneller dan alle gepraat.
2e. Men is nu al weer voor nieuwer feiten
geplaatst dan 8 dagen geleden te voorzien
waren.
3e. Bnesj reageert te traag; hij is aldoor
een dag te laat, te besluiteloos en te vast-
houdend.
4e. Engeland en Frankrijk moeten Tsjecho-
Slowakije voorgoed in den steek laten, want
Tsjecho-iSlowakije is een politieke onmogelijk-
heid geworden.
5e. Volkomen machteloosheid of verdwij-
ning van Tsjecho-Slowakije of anders geen
vrede in Europa.
De Times vemeemt uit gezaghebbende krin-
gen te Londen, dat Chamberlain o.a. de vol
gende voorstellen met zich mede naar Godes-
berg heeft genomen:
le. Een intemationale commissie voor de
vaststelling der nieuwe grenzen in Tsjecho-
Slowakije en voor de uitwisseling en het ver-
voer der bevolking.
2e. Een onmiddellijke demobilisatie in
Duitschland.
3e. Een gemeenschappelijke oproep van
Hitler en alle betrokken partijen tot vrede en
orde in de pauze, welke noodig is, om de te
bereiken overeenkomst in werking te doen
treden.
i4e. IZekere waarborgen voor het behoud
en de onschendbaarheid van den nieuwen
Tsjecho-Slowaakschen staat.
Men gelooft, dat onder het laatste punt ook
zekere economische waarborgen zullen wor-
den vervat.
Is er een grens aan de eischen?
De nieuwe reis van Chamberlain naar
Duitschland is niet meer met hoop maar met
ongerusitheid in Engeland tegemoet gezien.
De natuurlijke reactie van het publiek uit zich
in de vraag: Wat zal hij nu weer doen? De
blijde verrassing van een week geleden heeft
plaats gemaakt voor de pijnlijke verrassing,
dat de Britsche premier voor geweld is ge-
zwicht ten koste van een klein land, dat En
geland zelf sedert den grooten oorlog is voor-
gehouden als een voorbeeld van vrijheid, ver-
draagzaamheid en onkwetsbaarheid. De ge-
voelens, die over het Britsche volk zijn geko-
men gaan veel dieper dan politiek gevoel. Zij
komen voort uit het nationaal karakter, waar-
in eergevoel en rechtvaardigheidszin diep ge-
worteld zijn. Maar deze diep-teleurgestelde en
bitter-ontnuchterde openbare meening kan
klaarblijkelijk geen concrete macht worden,
die invloed kan hebben op den loop der ge-
beurtenissen.
De geschetste gevoelens komen ook tot
uiting in een groot deel van de conservatieve
pers, o.a. de Yorkshire Post. Dit blad, dat wel
eens „de stem van Eden" is genoemd, gewaagt
van de ontsteltenis en de ontgoocheling van
het Britsche publiek en van een schandelijke
oplossing onder een rechtstreeksche Duitsche
bedreiging.
Een Engelsoh communique.
Na afloop van Chamberlain's bespreking
met Hitler is de volgende verklaring aan de
pers afgelegd:
^Chamberlain heeft Donderdagmiddag een
onderhoud gehad met het hoofd van den Duit-
schen staat, welk onderhoud van vier tot over
zeven heeft geduurd. Men stelt zich voor de
bespreking Vrijdagmorgen te hervatten. Van
essentieel belang is volgens het oordeel van
den Britschen eersten minister, dat alle be-
langhebbende partijen vastbesloten zrjn zoo-
danig te handelen, dat de toestand in Tsjecho-
slowakije den voortgang van de onderhande-
lingen niet belemmert. Chamberlain doet een
vurig beroep op alien om bij te dragen tot de
handhaving van de orde en zich te onthouden
van eenige actie, die incidenten zou kunnen
veroorzaken."
Chamberlain's motto bij zijn vertrek:
„Een betere Britsch-Duitsche ver-
standliouding is de onmisbare grond-
slag voor den Europeesohen vrede".
Chamberlain heeft Donderdagochtend om
kwart over negen Downingstreet verlaten en
zich met William Strang naar Heston be-
geven. Behalve Strang vergezellen Horace
Wilson, William Malkin, den juridischen advi-
seur van buitenlandsche zaken, en Humphrey
Davies, zijn secretaris, den Britschen premier
naar Godesberg.
Toen Chamberlain te Heston uit zijn auto
stapte, werd hij ontvangen door Kordt, den
Duitschen zaakgelastigde, en vertegenwoor-
digers van de British Airways. Ook Corbin,
de Pransche ambassadeur, was aanwezig en
ging naar Chamberlain toe, met wien hij ver-
scheidene minuten sprak. Terwijl alles gereed
stond voor het vertrek, bleef Chamberlain nog
maar steeds praten met Corbin en leden van
zijn eigen gezelschap. Later vernam men, dat
Chamberlain maatregelen had getroffen om
te Keulen te lunchen en dat hij meende tijd
genoeg te hebben, omdat zijn toestel de reis
naar Keulen in anderhalf uur kon volbrengen.
Vijf minuten voor het vertrek schudde Cham
berlain, die glimlachte, maar er bijzonder ver-
moeid uitzag, handen met ambtenaren en be-
gaf zich naar het wachtende vliegtuig.
Toen hem gevraagd werd een paar woorden
te spreken voor de microfoon, aarzelde hij een
oogenblik, doch daarop zei hij, dat een vreed-
zame oplossing van het Tsjechische probleem
een essentieele voorbereidende stap is tot een
beter begrip tusschen de volken van Enge
land en Duitschland.
Dat is op zijn beurt onontbeerlijk voor de
grondvesting van den Europeeschen vrede. De
Europeesche vrede is wat ik nastreefen ik
hoop, dat deze reis den weg mcge openen dien
te verwezenlijken.
Na de groote menigte op het vliegveld een
vaarwel te hebben toegewuifd stapte Chamber
lain in zijn vliegtuig, dat om 10 uur 47 vertrok
en spoedig uit het gezicht verdwenen was,
met de vliegtuigen, die het tot Belgie zullen
escorteeren. Boven Belgie werd het toestel
door zes Belgische militaire vliegtuigen ge-
escorteerd.
Chamberlain is om half een op het vliegveld
Keulen aangekomen. Hij werd door yon Rib-
bentrop en staatssecretaris von Weiszacker
Sir Nevile Henderson en dr. von Dirksen, den
Duitschen gezant te Londen verwelkomd.
Nia de inspectie van een eere-compagnie der
S. S. begaven Chamberlain en von Ribbentrop
zich onder de tonen van het God save the
King per auto naar den Petersberg.
wensch om door arbitrage de zaak tot oplos
sing te brengen, werd niet in overweging ge
nomen.
De vertegenwoordigers van Frankrijk en
Engeland lieten ons overigens weten, dat een
dergelijke oplossing het conflict niet zou af-
wenden.
Wij bevonden ons voor een oorlogsbedrei-
ging, welke zelfs het nationaal bestaan der
Tsjechen en Slowaken zou kunnen doen wan-
kelen. De regeering is vast besloten, wat er
ook gebeure, de onafhankelijkheid der natie
te verdedigen onder den nieuwen toestand, die
is ontstaan.
President en regeering, geplaatst voor den
eisch der groote mogyndheden, konden niet
anders doen dan het "plan aanvaarden. Wij
stonden alleen.
Het kabinet zal den staat onder de nieuwe
omstandigheden regeeren en het verwacht, dat
de Nationale Vergadering, welke zij daartoe
zal bijeenroepen, wanneer deze de tragische
redenen vemeemt, uit naam der bevolking
het emstige besluit der regeering zal be-
krachtigen.
•De regeering zal de onafhankelijkheid van
ons geliefde vaderland binnen de nieuwe gren
zen verdedigen. Indien het volstrekt nood
zakelijk is zullen wij ons leven en ons goed in
de weegschaal werpen om het volk en den
staat te redden.
Om 22 uur slaagde een gedeelte van de
menigte, die de woning van den president om-
ringde, er in den tuin binnen te dringen onder
het onophoudelijke geroep van: ,,Leve Sirovy'
Leve het leger!"
Om 22.15 verscheen de generaal op "t bal
kon om de menigte toe te spreken.
Ik dank u, zeide hij, voor uw betuiging der
liefde voor het leger en den president der re-
publiek. In deze emstige oogenblikken moe
ten wij onze kalmte bewaren. Slechts de
discipline van het geheele volk kan ons doen
beseffen, wat wij noodig hebben.
Grj kent de redenen niet, die de regeering
hebben genoopt de jongste besluiten te ne-
men. Ik koester evenveel liefde jegens de
republiek als gij. Ik ben mij mijn verantwoor-
delijkheid bewust. Hebt vertrouwen in mij.
De dictatuur zou ons niet helpen. Wij kunnen
het volk niet naar den zelfmoord leiden!
De menigte roept: Wij willen liever den
zelfmoord dan te worden onteerd! Wij willen
strijden!
De generaal maant de menigte nogmaals
tot kalmte met de woorden: Betoogingen van
dezen aard kunnen slechts Hitler van dienst
zijn
POLEN BEREH> GEWELD TE
GEBRUIKEN.
Havas meldt uit Warschau:
Hodzja maakt plaats voor een
„Nationale concentratie".
In een rede voor de radio, welke door luid-
sprekers op straat werd verspreid, heeft Zen-
kel, de burgemeester van Praag, Donderdag
ochtend verklaard, dat het kabinet Hodzja is
afgetreden.
Er zou een nieuwe regeering gevormd wor
den van nationale concentratie, waaraan alle
partijen zouden deelnemen, en waarin ook het
leger vertegenwoordigd zou zijn.
Hongarye stelt officieel zijn eischen.
Naar Reuter uit Boedapest vemeemt, heeft
de Hongaarsche gezant te Praag Donderdag
aan Krofta, den minister van buitenlandsche
zaken, een nota overhand-igd, waarin Honga-
rije voor de Hongaarsche minderheid dezelfde
voorwaarden eischt als toegestaan zrjn aan de
Sudetenduitschers.
Waarom Benesj moest zwiohten.
iDe regeering te Praag heeft in den loop
van Woensdagavond voor de radio de redenen
uiteengezet, welke haar hebben genoopt, de
besluiten van Londen te aanvaarden.
Na twintig jaren rust bevond de staat zich
bedreigd door het dynamisme van een na-
burige staat, aldus wordt gezegd. De Euro
peesche crisis is van zoodanigen omvang, dat
vrienden ons rieden de orde en den vrede te
koopen met territoriale concessies, daar zij
ons niet te hulp konden komen.
De door Benesj en de regeering geuite
De anti-Tsjechische houding in Poolsche
politieke kringen, pers en openbare meening
wordt voortdurend sterker. In een zichtbaar
geinspireerd commentaar schrijft het agent-
schap Iskra, dat Polen beredd is den 290.000
Polen in Silezie den weg naar hun vaderland
te openen. Indien dat niet op andere wijze
bereikt kan worden, zal Polen het met geweld
verwerven. De Poolsche staatsraison is gecon-
centreerd in de gewapende macht. In Maart
van dit jaar was het noemen van dat woord
reeds voldoende om het conflict met Lithauen
te regelen. Wij zijn thans evenals toen bereid,
schrijft het agentschap.
Verder wordt te verstaan gegeven, dat de
nieuwe grenzen van Tsjechoslowakije niet door
Polen gegarandeerd zullen worden, indien
Tsjechisch Silezie niet aan Polen terugvalt.
Uit alle deelen des lands komen berichten
binnen over bijeenkomsten, die gewijd zijn aan
het lot der Teschen.
In een bijeenkomst van het Kamp der natio
nale eenheid te Gdingen is een resolutie aan-
genomen, waarin gezegd wordt, dat Teschen,
welke ook de loop der gebeurtenissen moge
zijn, naar Polen moet terugkeeren.
De Poolsche padvinders denken er evenzoo
over.
Havas meldt nog uit Warschau, dat pers en
radio steeds meer aandacht besteden aan de
vergaderingen, georganiseerd door legionaris-
sen, oud-strijders en het kamp voor de natio
nale eenheid, waar men voortgaat met de
voorbereiding van de openbare meening tot
de idee van een militaire expeditie om zich
meester te maken van Silezie en Teschen,
wanneer alle andere middelen ter hereeniging
van de Poolsche ethnografische gebieden on-
doeltreffend zullen zijn gebleken.
Dit gebied wordt volgens Poolsche statis-
tieken bewoond door meer dan 200.000 Polen,
terwijl de Tsjechen beweren, dat er slechts
85.000 Polen zijn. Het gebied wordt in het
Noorden begrensd door den Oder, in het
Westen door de Ostravitza, in het Zuiden
door de grens van Slowakije en in het Oosten
door de tegenwoordige Poolsch-Tsjechische
grens. Er liggen de steden Frystat, Bohumin,
Karwina, Jablonkv, Frydek en Moravisch
Ostrau.
Het feit, dat bijna alle bladen, met uitzon-
dering van de bladen der Socialistische partij,
aan deze campagne deelnemen, wijst er op,
dat een militaire expeditie tamelijk populair
zou kunnen zijn. Woordvoerders der regee
ring rechtvaardigen bij voorbaat, een actie
met geweld. Zij herinneren eraan, dat dit ge
bied in 1919 door Tsjecho-S'lowaaksche legers
aan Polen werd ontrukt en dat Tsjecho-
Slowakije steeds een volksstemming heeft ge-
weigerd. De bladen achten het daarom juist,
dat dit gebied weer bij Polen komt, zoo noodig
met geweld.
Het Poolsche telegraafagentschap somt
heele reeksen steden op, waar eveneens betoo
gingen gehouden zijn om den terugkeer van
de Teschische Polen tot hun moederland te
bepleiten.
volk in breede kringen vertrouwen heeft. Uit
het laatste kabinet zijn die personen overge-
nomen, die, ondanks de zorgen van de laatste
dagen persoonlijk niet in moeilijkheden zijn
geraakt.
Na de aankondiging, dat de Tsjecho-Slo-
waaksche hegeering had ingestemd met de
voorstellen van Engeland en Frankrijk, zag
men, naar Reuter meldt, in de steden van het
Sudetenduitsche gebied de nationaal-socialis-
tische vlaggen aan de huizen verschijnen.
Hoewel de berichten, als zouden de Tsjechi
sche autoriteiten te Eger zijn afgetreden, met
juist zijn, zijn de Sudetenduitschers toch
feitelijk heer en meester in de stad. Een op-
gewonden menigte Henleinisten heeft een
aanval gedaan op het Tsjechische doyane-
kantoor te Asch, de ambtenaren ontwapend
en naar Duitschland vervoerd. Voorts is het
politiebureau :'.n bezit genomen.
De evacuatie van het Sudetenduitsche
gebied.
Een speciale correspondent van Reuter
meldt uit Eger, dat de Tsjechische evacuatie
van Egerland zonder bloedvergieten wordt
uitgevoerd.
Het D.N.B. meldt uit Graslitz, dat de Sude
tenduitsche bevolking uit die plaats, welke
naar Klingenthal gevlucht was, sinds de vroe-
ge ochtenduren terugkeeren.
De Tsjechen hebben zich naar het binnen
land teruggetrokken. In Markthausen en
Graslitz waaien van bijna alle huizen de
hakenkruisvlaggen.
Op het douanebureau verzorgt een orde-
bewaarder van de Sd. P. den dienst. Burge
meester Stewasser, lid der Sd. P., heeft den
dienst op het stadhuis van Graslitz weer over-
genomen: De laatste Tsjechen hebben Graslitz
Woensdagmorgen om halfvijf verlaten. De
stedelijke Sudetenduitsche politie-agenten heb
ben den dienst hervat, gesierd met hakenkruis-
armbanden. Ook op de Bleiberg, waar tot
voor kort nog Tsjechische militairen lagen.
waait de hakenkruisvlag.
De incidenten.
Het Duitsche Nieuw.sbureau meldt uit Lan-
genbriick in Silezie, dat de Tsjechen daar ge-
tracht hebben vluchtelingen tegen te houden,
waarop de Duitsche grenswacht deze vluchte
lingen geholpen heeft om over de grens te
komen. Tsjechische soldaten zouden daarop
geruimen tijd het Tsjechische douanekantoor
waarin zij meenden, dat zich de Duitschers
bevonden, hebben beschoten, doch de Duit
schers bevonden zich alweer aan den overkant
van de grens. Toen enkele Tsjechische kogels
insloegen op Duitsch gebied, hebben de Duit
schers het vuur beantwoord', waarop de Tsje
chen zich weer terugtrokken. Ondanks al dit
geschiet van weerskanten schijnt er niemand
geraakt te zijn.
Naar Reuter uit Praag meldt, is de nacht
in de grensstreken betrekkelijk kalm geweest
afgezien van enkele aanvallen op douane- en
grenswachtposten, waarbij echter geen dooden
of gewonden zijn gevallen. Te Marienbad heb
ben de Sudetenduitschers het politiebureau
ibezet en de wapens in beslag genomen. Na
onderhandeling met de Tsjechische autoritei
ten gaven zij het gebouw en de wapens echter
ruStig terug.
NIEUWE TSJECHO-SLOWAAKSCHE
REGEERING GEVORMD.
Benesj heeft aan generaal Sirovy, inspec
teur van het leger, de opdracht tot het vor
men van een nieuwe regeering opgedragen.
Deze heeft die opdracht aanvaard, en heeft
het nieuwe kabinet reeds gevormd.
Uit de nieuwe lijst van ministers blijkt, dat
president Benesj er naar gestreefd heeft per- j
sonen om zich heen te groepeeren waarin "t
(Ingez. Med.)
BESLISSENDE UREN.
Triest en verlaten ligt Praag op dezen dag,
schrijft de N. R. Crt. gisteren, een dag, welke
voor de Europeesche geschiedenis van zoo
groote beteekenis kan worden. Verlaten door
onze bondgenooten, aldus de stemming van de
offieieele Prangsche verklaring van Woens-
dag, waren wij gedwongen toe te geven om
een oorlog te vermijden, welke den staat en
het voortbestaan van Tsjechen en Slowaken
zou hebben bedreigd.
Verwarring heeft zich van Tsjechoslowakije
meester gemaakt. Reeds is de Tsjechoslo-
waaksche regeering afgetreden om haar
plaats te ruimen voor een regeering van
nationale concentratie, waarin ook aan het
leger een plaats zal zijn ingeruim-d. Na de
gebeurtenissen van de laatste dagen was niet
anders te verwachten. In vrijwel geen enkel
geval heeft een regeering een dergelijke be-
slissing, als welke Hodzja en zijn mede-
ministers hebben moeten nemen, kunnen
overleven. Reuter weet al mede te deelen,
dat deze regeering een vermomde militaire
dictaituur zal zijn. Zoo is, wat overigens maar
al te begrijpelijk is hij deze stemming eci onder
deze omstandigheden, de verwarring in Tsje
choslowakije groot op het uur, dat Chamber
lain te Godesberg over het lot van dezen staat
onderhandelt.
Reeds ontruimen in verschillende plaatsen
in het iSudetenduitsche gebied de Tsjechische
beamhten de overheidsgebouwen om zelf de
terugreis naar Praag te aanvaarden. In som-
mige van haar hebben de Sudetenduitschers
de taak van de politie overgenomen, in andere
werken zij met de Tsjechische beambten
samen om alles nog zoo goed en zoo kwaad
als bet gaat te laten voortgaan.
(Praag werd niet alleen door zijn buiten
landsche vrienden verlaten. Pijnlijker nog
doet het aan te moeten zien, hoe Tsjechen en
Slowaken niet rug aan rug en zij aan zij ge
staan hebben voor de verdediging van den
staat, welke toch ook hun gemeenschappelijke
staat is. Onverminderd hebben zij voortge-
kihbeld over hun onderlinge geschillen. De
Slowaken vonden in deze uren van gevaar een
schoone gelegenheid om hun wensch naar
autonomic bevredigd te zien, de Tsjechen
waren ook onder deze omstandigheden niet
bereid alle wenschen der Slowaken in te wil-
ligen, hoewel zij toch moeten beseffen, dat
indien de 'Hongaarsche verlangens met be-
trekking tot een volksstemming in Slowakije
worden ingewilligd, de kansen van Praag door
deze weigering tot het laatste moment aan-
zienlijk zijn verslecht.
Triest steekt de zoo trotsche Praagsche
burcht op dezen dag tegen den hemel af, ver
laten van binnen zoowel als daarbuiten.
Millioenen paren oogen vergezelden gisteren
Chamberlain op zijn reis naar Godesberg.
Algemeen wordt beseft, dat daar aan den
Rijn, die in de Europeesche geschiedenis zoo
menigmaal een groote rol heeft gespeeld, een
nieuwe bladzijde in het geschiedboek van
Europa wordt geschreven.
Thans is dat blad nog een onbeschreven
perkamient. Niemand weet hoe Hitler en
Chamberlain het straks of in de komende
dagen zullen vullen. Wij weten ongeveer wat
Hitler zal vragen; wij kunnen het vermoeden
en afleiden uit Duitsche stemmen en hande-
lingen. Maar wat zal daarop Chamberlain's
antwoord zijn? Het ligt verborgen in den
schoot der Goden.
Godesberg is geen Berchtesgaden, ook niet
in politiek opzicht. Chamberlain weet, dat de
omstandigheden zijn veranderd. Polen en Hon-
garen hebben him wenschen geformuleerd.
Tevergeefs hebben de Engelschen getracht
hen ertoe te bewegen te wachten totdat de
Sudetenduitsche kwestie geregeld zal zijn.
Met aandrang hebben echter de vertegen
woordigers van de vragende landen er op ge-
wezen, dat nu het tijdstip voor een definltieve
regeling is aangebroken en dat zonder deze
geen rust in Midden-Europa zal heerschen.
Beide vertegenwoordigers hehhen er op ge-
wezen, dat het onrechtvaardig zou zijn, in
dien hun landen werd geweigerd, wat Duitsch
land wordt toegestaan. Vermoedelijk zullen
Hitler en Chamberlain bij hun besprakingen
aan dit punt niet voorbij gaan, al is daarmede
nog niets gezegd omtrent de beslissing, welke
eventueel ten aanzien van dit punt zal wor
den genomen.
De gewoonlijk zoo goed ingelichte Times
was het geruchtmakende artikel over de
afscheiding der Sudetenduitschers niet het
eerste teeken van de momenteele houding van
het Engelsche kabinet verklaart, dat
Chamberlain aan Hitler een internationale
commissie voor zal stellen voor de demarcatie
van de nieuwe grenzen van Tsjechoslowakije
en voor de uitwisseling en overbrenging van
bevolkingsgroepen. Uitwisseling van bevol-
kingen zou een belangrijk onderdeel zijn van
deze oplossing, omdat dan vele nieuwe min-
derhedenkwesties, begrijpelijk bij een diep ver-
bitterde bevolking, vermeden zullen worden.
Verder zal, aldus de Times, Chamberlain aan
'Hitler demobilisatie en garanties voor den
nieuwen Tsjechoslowaakschen staat vragen.
iQf Hitler nu nog in deze wenschen zal
willen treden, is een vraag, waarop geen ant
woord kan worden gegeven. Hooggestemd
zijn de verwachtingen daaromtrent niet, zelfs
niet in Engeland, waar men zich aan allerlei
bespiegelingen overgjeeft en daarbij ook de
mogelijkheid van een bevel tot inmarsch in
Tsjechoslowakije niet uitschakelt.
INiet slechts in Praag heerscht echter ver
warring. De Poolsche en Hongaarsche eischen
hebben den geheelsn intemationalen toestand
verward gemaakt. Algemeen vraagt men zich
af, hoe de verklaring door Negrin Woensdag
te Geneve gedaan, dat alle niet-Spaansche
troepen in het leger van de regeering van
Barcelona zullen worden teruggetrokken, in
het kader van de politieke ontwikkeling van
de laatste dagen past. Want voor ieder is
duidelijk, dat de aanwezigheid van eenig ver-
band niet ontkend kan worden.
lOntstemming over het lot van Tsjecho
slowakije en de bijdrage, welke Engeland en
Frankrijk daartoe hebben geleverd, wordt in
verschillende landen merkbaar. Eden en
Churchill hebben zich met scherpe critiek
over het regeeringsbeleid tot de tolk van deze
ontevredenheid gemaakt. Maar terwijl in
Engeland de critiek dan wel van vooraan-
staande, doch niettemin buiten het kabinet
staande figuren komt, is deze in Parijs ook
binnen het kabinet tot uiting gekomen. Een
kabinetscrisis is daar Woensdagavond temau-
wernood vermeden, toen niet minder dan vijf
ministers hun portefeuilles wilden teruggeven
in verband met de demarche Woensdag in den
middag door den Franschen gezant in op
dracht van zijn regeering te Praag onder-
nomen. Deze ministers zagen hierin een
scbending van Daladier's belofte, dat geen ul-
i timatum zou worden gesteld, maar alleen
t vriendschappelijke druk zou worden gebruikt.
j Slechts het beroep van de andere kabinets-
leden, dat aftreden onder de gegeven omstan-
i digheden en aan den vooravond van Cham-
i berlain's bezaek aan Godesberg een verzwak-
king van de positie van Frankrijk en daar-
1 door ook van de zaak van Tsjechoslowakije
zou beteekenen, heeft hen tot blijven bewogen.
