DE LONDENSOHE BLADEN AOHTEN DE BALANS ONGUNSTIG. sluit- TERNEUZEN, 14 SEPTEMBER 1938 koninklijke waardeering. X HET FEEST DER OPENBARE SCHOLEN. fL/-C) J8 dat de eischen zoo ruim zfln, dat daarover nog onderhamdeld kan worden. Laat (Hitler dus voor de eerste dagen de mogelijkheid tot bemiddeling open en wel op een wijze, welke nog alle mogelijkheden inihoudt, tezelfdertijd is hij voor de toekomst zeer agressief. Men kan zeggen, dat hij izulks do en moest, omdat anders van verdere eoncessies van (Praag geen sprake izou zijn. Maar de toon waarop de agressieve woorden werdan uitgesproken, laat geen twijfel open, dat zij ook ten voile gemeend zijtn. De wijze waarop over Eenesj gesproken werd, herinnert te veel aan die welke kort voor zijn val tegenover Schusch- nigg werd gebruikt. Benesj en zijn ministers zullen dit maar al te zeer besaffen. 'Zoo heeft Hitler's rede aan de onvriende- lijke bejegening van tegenstanders en de overdrijving van de onderdrukking der Sudetenduitschers, ibeide geijkte stokpaard- jes van het nieuwe Duitschland, zullen wij maar geen tijd verspillen, aan de Euro- peesche situatie eigenlijk maar weinig ver- anderd. Men weet nu opnieuw een periode van respijt te hebben, waarin getracht kan worden een regeling te vinden. Men weet evenizeer de consequenties, iwelke aan bet uitblijven daanvan zullen zijn verlbonden. Zonder twijfel zal nieuwe druk op Praag hiervan bet gevolg zijn en zullen Engeland en Frankrijk opnieuw trachten Benesj en zijn landgenooten tot verdere eoncessies te Ibewegen. Dit was ook het doel van Hitler's rede. Hij wil druk oefenen, zoo groot moge- lijik en ook voortgezetten druk,, zonder nocb- tans het laatste woord te spreken. Nog steeds hoopt hij, dat Runciman en zijn vrien- den het eigenlijke werk zullen doen, zoodat hij zonder veel moeite zal krijgen wat hij wil, al schuwt hij die moeite niet. Hoe diep ver- foeilijk deze methode ook is, hoe weerzinwek- kend iedere vorm van aggressie, den ding moet men helaas den Duitschers toegeven: zonder druk zouden zij stellig niets bereikt hebben. Dat is de tragiek van de democra- tien, die een groot gevoel van verantwoorde- lijkheid voor de gevolgen van wapengeweld hebben. Geweldige cijfers heeft Hitler opgenoemd over de versterkingen aan de Westgrens. Meer dan een half millioen menschen werken daar in een koortsachtig tempo, bijna twee millioen Duitschers zijn naar foetrouwbare schattingen van Duitsche zijde onder de wapenen gekomen. Nochtans heeft Hitler verzekerd tegen Frankrijk als land niets te hefbben. Mien mag aannemen, dat dit ook volkomen gemeend is. Deze herhaling van wat reeds ibekend was, maar onder de ge geven omistandigheden als een antwoord op de Engelsehe venklaring van Zondag zou kunnen worden beschouwd, brengt ons ech- ter niet veel verder. Wiant het is geenszins zeker, dat Engeland onder de Fransche in- tegriteit alleen de territoriale verstaat. Er is reden om aan te nemen, dat de Engelsehe integriteitsopvatting in dit geval zelfs ver der reikt en dat de garantie met betrekking tot den Elzas onvoldoende zou zijn om En- geland's deelneming aan een oorlog te ver- hinderen. Maar voorloopig zijn wij nog niet zoover. De groote besdissing zal vermoedelijk eerst over eenige weken vallen. Het beslissende oogenblik is dus uitgesteld, maar daardoor blijft de situatie niet minder gespannen dan zij reeds was. Sommigen, vooral in Engel sehe kringen, hellen over tot de meening, dat in deze weken de relletjes in het Sudeten duitsche gebied zullen toenemen (welke meening door de gebeurtenissen van Maan- dagavond gestaafd schijnen te worden) zoo dat Hitler (begin October een plebisciet zal eischen, dat geweigerd zal worden, waarmee dan het motief voor den aanval gegeven zou zijn. Anderen echter zien in, dat het voor- deel voor Hitler waarschijnlijk grooter is in- dien de iSudetenduitschers in den Tsjechi- schen staat blijven. Zij meenen, dat hij wer- kelijk alleen op een wijziging van hun positie binnen dien staat aanstuurt en de eigen maatregelen slechts als een laatste noodzaak achter de hand houdt. De Londensche correspondent van de N. R. Crt. meldt: De Engelsehe bladen zijn gisterenochtend vrijwel unaniem in hun meening over Hit ler's groote rede. Zij trachten een balans van de goede en kwade punten op te maken en komen tot het eindresultaat, dat de span ning niet verminderd is en de naaste toe komst uitermate gevaarlijk blijft. Het beste wat men op het oogenblik kan zeggen is, dat oorlog nog niet geheel onvermijdelijk is geworden. De teerling is nog niet geworpen. Aan de creditzijde van de ibalans worden de volgende punten gesteld: 1. De onderhandelingen tusschen Praag en de Sudeten-Duitschers kunnen worden voortgezet. 2. Hitler heeft vooralsnog geen plebisciet geeischt. Daartegenover staat aan de debetzijde: 1. De vechtlustige toon van de rede en de fantastische waarheidsverdraailng en absur- de beschuldigingen over de mishandeling en de vemietiging van de Sudeten-Duitschers. 2. De verschillende dreigementen, dat Duitschland de Sudeten-Duitschers te hulp zal komen als Praag hen niet bevredigd. 3. De afwezigheid van eenige aanwijzing dat Hitler (bereid is een oompromis-oplossing te aanvaarden. 4. De toespelingen op het zelfbestem- mingsrecht van de Sudeten-Duitschers, die doen vreezen, dat ibinnenkort een plebisciet zal worden geeischt. Alles bij elkaar is er dan ook van den in- druk van Maandagavond, dat de rede althans een korte adempauze mogelijk bad gemaokt, niet veel overgeibleven. De crisis is aller- minst voorbij. Integendeel, zij schijnt zich nog steeds toe te spitsen en men acht alle reden aanwezig te gelooven, dat de climax nog niet is bereikt. De meeste bladen besteden veel angstige aandacht aan de passages waarin Hitler over het zelflbestemmingsrecht van de Su deten-Duitschers spreekt. Zooals gezegd vreest men deze passages te moeten opvat- ten als een aanduiding, dat Hitler binnen- kort een plebisciet zal eischen. Ik hefo reeds uiteengezet, wat Hitler met een dergelijken eisch zou hopen te bereiken. Praag zal zich met hand en tand tegen een plebisciet ver- zetten. Dat heeft d^Tsjechische gezant de Engelsehe regeerin.;" e *-ds volkomen duide- lijk gemaakt. Wfe paa' Praag echter een evenltueelen eisch voor een plebisciet in te willigen, dan komt Duitschland daardoor in een relatief veel sterkere diplomatieke posi tie. Het zou dan een gewelddadig ingrijpen kunnen voorstellen als een noodzakelijken maatregel om den Sudeten-Duitschers hun zelfbestemmingsrecht te garandeeren. Dat is, of liever gezegd dat lijkt iets heel anders dan een onverfoloemde aanval op Tsjechoslowakije en zou het daama den westelijke regeeringen veel moeiljjker maken hun volk tot militairen tegenstand te be- wegen. Zoolang Duitschland drelgt Tsjecho slowakije zonder meer aan te vallen, zooals het in de laatste weken schijnt te hebben gedaan, is het Londen en Parijs mogelijk met de voile instemming van hun volken te verklaren, dat zij een dergelijken aanval zouden weerstaan. Zegt Duitschland echter: als Praag den Sudetenduitschers htm zelf bestemmingsrecht onthoudt, moeten wij hun dat recht verschaffen, dan wordt een una niem en preventief verzet honderdmaal moei- lijker. De Westelijke regeeringen zouden dan in de positie worden gemanoeuvreerd waar zij, om Duitschland van een ingrijpen terug te houden, Tsjechoslowakije van te voren hun steun zouden moeten toezeggen voor de wei- gering de Sudetenduitschers een plebisciet te laten houden. Het ligt voor de hand, dat zij in dit geval aanzienlijke moeilijkheden met de publieke meening zouden kunnen krijgen. In diplomatieke kringen heeft de mogelijk- heid, zoo niet de waarschijnlijkheid, dat Hit ler een plebisciet zal eischen dan ook veel ibe- zorgdheid gewekt. Men beseft volkomen, dat het Hitler in werkelijkheid niet om een ple bisciet te doen iis, maar om de taotische voor- deelen, die uit het stellen van dezen eisch en nog meer uit haar verwerping door Praag zouden voortvloeien. Men ziet de manoeuvre als een poging de Engelsehe en Fransche publieke opinie onschadelijk te maken om zoodoende Tsjechoslowakije te isoleeren en aan den wil van Duitschland te onderwerpen. Of de manoeuvre zou slagen hangt vooma- melijk af van de vraag of men het de pu blieke opinie tijdig duidelijk zou kunnen ma ken, dat het inderdaad am een tactische ma noeuvre gaat en dat het doel van die ma noeuvre onveranderd blijft: n.l. Tsjechoslo wakije te isoleeren en door diplomatiek of ge- wapend geweld tot capitulatie te dwingen. Het is in dit verband niet bepaald gerust- stellend, dat zoowel de Times als de Daily Mail in hun hoofdartikelen reeds laten door- schemeren, dat de idee van een plebisciet niet zoo maar mag worden verworpen. AMERIKAANSOHE PERSSTEMMEN. Havas seint uit Amerikaansche bladen ver schillende uitingen ten gunste van het EngelschFransche standpunt. Aan de Bal timore Sun ontleent het Fransche persbureau: ,JDe Sudetenduitsche eisch van autonomie is evenmin voor inwUliging vatbaar als wanneer men aan de Regeering der Ver. Staten zou voorstellen autonomie te verleenen aan de Duitschers, die 'verspreid wonen in den am trek van New-York". Voorts stellen ver- schillenide bladen de vraag, waarom de Duit sche Rijkskanselier wel ide Italiaansche politiek in Zuid-Tirol kan aanvaarden, maar tegenover Tsjecho-Slowakije zoo'n koppige houding moet aannemen. De Washington Post voegt eraan toe, dat Duitschland op het oogenblik een zuiver agressieve bedoeling heeft tegen een staat, waaraan het geen enkel gunstig verwijt kan richten. De Philadelphia Inquirer acht de huddige houding van het Rijk te verklaren 'door een imperialistischen droom van beheersching niet alleen van Tsjecho-Slowakije, maar ook van Hongarije, Zudd-Slavie en Roemenie. Tenslotte maakt Havas nog gewag van het artikel van Dorothy Thomson, dat in ver schillende gifoote Amerikaansohe bladen is verschenen en dat zegt: „Als er in het huidige Europa een oorlog zal uittaarsten, schijnt alles erop te wijzen, dat de volledige moreele en oeconomische steim van de Ver. Staten onmiddellijk zou gaan naar de Westersche democratieen. De neutraliteitspolitiek is in haar voordeel. De belangen van ibankiers van de fabrikanten en van de groote massa zijn te harer gunste. Dat zijn allemaal uitstekende reden, waarom de fascistische landen goed zouden ,doen geen oorlog van eenigen omvang te ondememen. DE HOUDING VAN ITALJE. De correspondent der N. R. Crt. te Parijs telefoneerde Zondagavond: De correspondent van de Terns te Rome trekt uit de bekende nota van de Italiaansche regeering over het Tsjechische vraagstuk de volgende conclusie: Italie spreekt zich niet voor een herziening van de Tsjechische gren- zen uit. Het verlangt geen territoriale ver- anderingen in Midden-iEuropa, de aansluiting van Oostenrrjk bij Duitschland is voldoende De crisis moet in der minne geregeld wonden, d.w.z. in de lijst van de Tsjecho-Slowaaksche souvereiniteit. Qfschoon Italie zich naast Duitschland schaart, verlangt het geen groot succes van zijn bondgenoot. Het denkt aan wat het zou wedervaren als Tsjecho-Slowakije, evenals Oostenrijk, vendween. Wel ge'looft het, dat als Tsjecho-Slowakije zijn baan rand om de spil RomeBerlijn zou gaan beschrij- ven, en zich aldus van Moskou en Parijs zou losmaken, dit gunstig voor de Italiaansche politiek zou zijn, want dan zou Praag ge- makkelijker op Rome dan op Berlijn steunen. Daarom heeft het geen enkel belang bij een doorslaande overwinning van Duitschland. Het geschil kan alleen vermeden worden als Duitschland een gedeeltelijk succes behaalt. Te Rome schijnt men overtuigd te zijn, dat Duitschland niet zonder Italie ten strijde zal trekken. De nota zou als een raad tot mati- ging voor Neurenberg bestemd zijn. Door verder te gaan zou Duitschland in strijd komen met wat de Fixhrer te Rome met den Duce besproken heeft. Voor het eerst heeft Italie officieel zijn meening over dit vraagstuk uitgesproken. Het wenscht, dat Tsjecho-Slowakije de eischen van Henlein in hun geheel aanneemt, maar het wenscht dit om te voorkomen, dat de crisis verergert. Men kan er ten slotte uit afleiden, dat het ook de Hongaren en Polen in het Tsjechische staatsverband wil zien blijlven. Naar Reuter uit Rome meldt, waren er Maandagochtend nog geen officieele commen- taren op de houding van Groot-Brittannie beschikbaar. De langs niet-officieele weg uit Donden ontvangen interpretatie der Britsche politiek wordt echter van zeer groot belang geacht, aangezien zij voor de eerste maal definitief aantoont, dat Groot-Brittannie on vermijdelijk met Duitschland in oorlog zou geraken, indien geen vreedzame oplossing voor de Tsjecho-Slowaaksche kwestie wordt verkregen. NIET NAAR PRAAG. Naar Reuter uit Praag meldt, heeft Duitschland op het laatste oogenblik zijn af- vaardiging naar de internationale conferentie voor statistiek, welke Dinsdag te Praag werd geopend, ingetrokken. SAMUEL WAARSCHUWT HITLER VOOR MISREKENING. Oud-minister burggraaf Samuel, de leider van de Britsche liberalen, heeft op een ver- gadering gezegd, dat Hitler dient te weten, dat indien het onder de huidige omstandig- heden tot een Europeeschen oorlog zou komen daarbij bijna zeker kan worden aqngenomen, dat een dergelijk conflict zijn land zou rulnee- ren, een einde zou maken aan zijn regime en al zijn ondernemingen zou vernietigen. Burggraaf Samuel noemde vervolgens drie mogelijkheden: 1. dat Hitler, na zich vergewist te hebben van al hetgeen mogelijk is tot aan de grens van een oorlog, de eoncessies zal aan- kondigen als een triomf om eventueele verdere maatregelen tot 'n later tijdstip op te schui- ven; 2. dat Hitler er op uit is om een aanne- melijk excuus te vinden voor zijn geleidelijke voorbereiding voor een Europeeschen oorlog welke zijn militairen mogelijk noodzakelijk en onvermijdelijk achten; 3. dat Duitschland rekenend op zijn bondgenootsehap met Italie en den steun van anderen zichzelf in staat gevoelt om zich tegenover de wereld met de wapenen te weer te stellen. Deze laatste mogelijkheid achtte de oud- minister hoogst onwaarschijnlijk. Een derge- lijke oorlog, zoo zeide hij, zou in Duitschland zeer impopulair zijn. Het denkbeeld Van een dergelijken oorlog zou in Italie volgens spre- ker een nog ongunstiger onthaal vinden. Aan- nemelijker is het, dat de Duitsche rijkskanse- ier gelooft, dat een badreiging van Tsjecho- Slowakije of het optreden met wapengeweld tegen dit land niet tot een algemeen conflict zou uitdijen. Dit zou echter een misrekening zijn, aldus burggraaf Samuel. Van de Britsche Zondagsbladen schrijft de Sunday Times", dat er zeker genoeg waar- schuwingen gegeven zijn in deze crisis. Enge land bluft niet. Indien Duitschland een vrede- lievende oplossing wenscht dan moet het daar- toe bijdragen. Garvin, bekend om zijn sympa- thieke houding tegenover Duitschland, richt in de .Observer" een waarschuwing tot Hitler, dat iedere poging om met geweld in de Tsjecho-Slowaaksche kwestie een oplossing te verkrijgen, alsmede iedere poging om dit land te verminken, onvermijdelijk een wereld- oorlog tengevolge zou hebben, waaraan Groot- Brittannie deelneemt. Er is, gezien de eon cessies van Praag, geen excuus voor een oor log. Onder deze omstandigheden zou een ge- wapende aanval van Groot-Duitschland op Tsjecho-Slowakije ofschoon wij nog steeds weigeren te gelooven, dat Hitler daaraan ooit gedacht heeft de grootste misdaad van de wereldgeschiedenis zijn. De zaken, welke dan op het spel komen te staan, aldus het blad, raken geheel Europa, de geheele wereld. Wan neer Duitschland, alien eoncessies ten spijt, zou pogen Tsjecho-Slowakije te vernietigen, zoo besluit het blad, dan zou het in de geheele wereld niet &5n bondgenoot vinden, waarop het zou kunnen rekenen. DE SUDETENDUITSCHERS STELLEN PRAAG EEN ULTIMATUM. Dinsdagavond, even over zevenen, kwamen meldt de N. R. Crt. uit Praag uiterst verontrustende berichten. Zij hielden in, dat de Sudetenduitsche leiders de regeering des mid dags olm vijf uur (plaatselijike tijd) een ultimatum hebben gesteld van zes uur, waar in intrekking van alle bijzondere maatregelen geeiiscbt wordt. Het politiegezag moet wor den toegekend aan de burgemeesters en de staatspolitie moet uit streken met een Duit sche meerderheid worden teruggetrokken. De intrekking der maatregelen zou ook via de radio bekend moeten worden gemaakt. Indien de regeering het ultimatum niet zou inwilligen, wijizen de Sudetenduitsche lei ders alle iverantwoordelijkheid voor de ver dere ontwikkeling af. In de Sudetenduitsche mededeeling wordt gezegd, dat de regeering had toegeizegd, iede- ren ibelangrijken stap, welke zou worden ge daan in veriband met den toestand, met de Sudetenduitsche leiders te zullen bespreken en dat de regeering, hoewel deze leiders tot elf uur (Dinsdagmorgen te Praag waren, hen niet heeft geraadpleegd. In het Sudetenduitsche hoofdkwartier, al dus Reuter uit Praag, wordt verklaard dat de acht punten van Karlsbad niet langer als grondslag voor onderhandeling dienst kunnen doen. Als reden daarvoor wordt opgegeven, dat de toestand zich reeds te ver ontwikkeld heeft. Ook wordt verklaard, dat de Sudeten duitsche bevolking thans zoo opgewonden is, dat nog slechts een volksstemming haar te- vreden kan stellen. Reuter meldde des avonds elf uur uit Praag: Na een toijeenkomst van twee uur heeft net Tsjechoslowaaksche kabinet het Sudetenduit sche ultimatum beantwoord. Vemomen wordt, dat dit antwoord geen in- williging van het ultimatum beteekent, maar de deur niet voor verdere onderhandelingen Volgens de inlichtingen, die welmgelichte Tsjechische kringen te Parijs ontvangen heb ben, aldus Havas om half twaalf uit Parijs, zou de regeering te Praag den leiders der Sudetenduitschers geantwoord helbiben, dat, indien de in sommige districten genomen veiligheidsmaatregelen op bezwaren stuiten, de regeering te Praag ibereid is, hierover met een delegatie der Sudetenduitsche partij, welke naar Praag zou komen, te spreken. IHieraan wordt toegevoegd, dat, indien de Sudetenduitsche leiders bereid zijn een pro- clamatie tot hun aanhangers te richten, waarin deze worden aangespoord de wet en de openbare orde te eerbiedigen, de regeering er geen enkel bezwaar in zou zien, de ge- troffen noodmaatregelen te herroepen. Het antwoord der regeering is overgebracht aan de Sudetenduitsche leiders, die nog geen me dedeeling hebben gedaan van hun besluit. bewoners van de grensplaatsen Wamsdorf en Rumburg Maandag groote demonstraties ge- houden. De Rumburgers trokiken naar de Duitsche grens en hielden daar, nog juist op Tsjechisch grondgebied betoogingen. Duizen- den bewoners van Wamsdorf kwamen echter over de grens. In Seifhennersdorf hielden drie a vierduizend Sudetenduitschers op de Adolf Hitlerplatz tezamen met de bewoners een be- tooging. In de nabijtzijnde kerk werden de klokken geluid en liederen op het orgel ge- speeid. Verder meldt het Sudetenduitsche pers bureau uit Tachau, ten Zuiden van Eger, dat aldaar, na de betooging op de markt, welke volkomen rustig verliep, de gendarmerie zon der Voorafgaande waarschuwing op de zich naar hun woning begevende voetgangers schoot, waardoor drie personen werden ge- dood en een groot aantal personen zwaar werden gewond. Dit ibericht zal wel overdre- ven zijn, aangezien het Duitsche nieuws- bureau inzake hetzelfde incident meldt, dat Sen persoon gedood en vier zwaar werden gewond. Reuter meldt een ander ernstig incident uit Falkenau, waar drie gendarmes werden gedood door geweerschoten, afgevuurd door Sudetenduitschers. Uit Karlsbad wordt gemeld, dat de wegen zijn geblokkeerd door het autoverkeer, ver- oorzaakt door den uittocht van Tsjechen en Joden. Ook uit Marienbad wordt gemeld, dat aldaar de grootste Joodsche winkels zijn gesloten en dat de eigenaars zich naar Praag hebben begeven. Dinisdagochtend om elf uur hadden de Hen- leinisten het consigne gegeven, dat in deze stad alle winkels moesten sluiten en het werk in de fabrieken moest worden stopge- zet. Aan de huizen werd de hakenkruisvlag geheschen, burgers, een hakenkruisband om hun arm, regelden gedurende twee uur het verkeer in plaats van de politie. Voorts meldde Havas nog de volgende incidenten Te Hasselibach heeft een inzittende van een auto uit het buitenland, die moest stoppen, geschoten op een gendarme. Te Nemanice hebben inizittenden van een vrachtauto, die moest stllhouden, op de gendarmerie gescho ten. De politie beantwoordde het vuur, doch moest zich terugtrekiken. Toen versterking aanrukte, vond men in den auto het lijk van den eigenaar. Tot degenen, die op de gendar merie hebben geschoten, behoorde de burge- meester van Miiznice. Te Perstein werd het station ;bezet door iHenleinisten, die de ha kenkruisvlag heschen. Op vele plaatsen zijn (betoogingen gehouden. Te Bezdruzice zijn schoten gelost op de gendarmerie en een Tsjechischen amlbtenaar. Te Narz Nadohri zijn met stokken gewa- pende Henleinisten de Tsjechische school en het postkantoor binnengedrongen. Zij dwon- gen het onderwijlzend personeel en de post- ambtenaren den trein naar Praag te nemen, zonder dat deze menschen zelfs eenige baga- ge konden meenemen. De aanvailers schreeuwden: Tsjechische honden hebben in dit Duitsche land niets te maken"'. Te Ma rienbad, te Karlsbad en in verscheidene an- dere plaatsen waaien tallocze hakenkruis- vlaggen. Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat de Sudetenduitseher Josef Bar door schoten van gendarmes te Marienbad op den weg is dood- geschoten. Senator Frank heeft bij den mi nister van binnenlandsche zaken geprotes- teerd. Zoowel te Purstein als te Chodau bij Karlsbad zou een Sudetenduitseher zijn dood geschoten. Te Weipert zou, nog steeds vol gens het D.NJB., met machinegeweren op de bevolking zijn geschoten. Hetzeifde persbu reau meldt uit iGraslitz dat Tsjechische doua- ne-ambtenaren en gendarmen op 200 Sudeten duitsche arbeiders, die op rijksduitsch gebied werkizaam zijn, bij het passeeren der grens hebben geschoten. Verscheidene arbeiders werden gewond. Voorts wordt nog melding gemaakt van een groot aantal betoogingen in vele Sude tenduitsche plaatsen, zonder dat daarbij inct denten zqn voorgevallen. In spreekkoren werd geroepen: Wir wollen heim ins Reich. Ein Volk, ein Reich, ein Fiihrer. Volgens een officieel bericht, in Tsjechi sche kringen te Louden ontvangen, hefbben de incidenten van Maandagavond en Dinsdag elf menschen het leven gekost. Zeven Tsje chen en vier Sudetenduitschers zijn omge- komen. ERNSTIGE INCIDENTEN IN HET SUDETENDUITSCHE GEBIED. [De toestand in het Sudetenduitsche gebied is thans, meldt de N. R. Crt., allerwegen zeer ernstig. De bevolking blijkt uitermate opge1 wonden en uit vele plaatsen worden inciden ten gemeld. Een der meest emstige heeft zich te Gottesgabe (Bozidar) in Noord-Bo- hemen afgespeeld. Volgens een bericht van Havas hebben .Sudetenduitschers aldaar het postkantoor bezet en verwoest. Alle tele- foonkabels zijn daarna vernield. •Verder meldt Havas, dat te Asch, het hoofdkwartier van Henlein, 8000 personen hebben betoogd. Tsjechische naamiborden werden afgerukt, een agent werd van zijn motorrijwiel geworpen, zoodat hij1 emstige verwondingen opliep. In de omgeving van Karlovy Vary (Karlsbad) werden telefoon- leidingen doorgesneden. Te Boket zijn de ar beiders in staking gegaan, de kinderen gaan niet naar school en de winkels zijn gesloten. Vier duizend personen hebben hier gedemon- streerd. Te Perstein hebben 1500 menschen betoogd. Van den kerktoren af werd op een militaire afdeeling geschoten, waardoor een soldaat om het leven kwam. Ook een Hen- leinist werd hier gedood. Te Chab (Eger) zijn de ruiten van Tsjechische en Joodsche winkeliers vernield. Politie heeft de aanvai lers met den gummiknuppel uiteengejaagd. Drie gedarmes en een manifestant werden gewond. Te Wamsdorf hebben zesduizend personen geeischt, dat de grensafsluiting geopend zou worden. De douaneambtenaren moesten hier- voor zwichten en 500 personen begaven zich op Duitsch gebied. Het Duitsche nieuws bureau meldt hierover het volgende. Uit vreugde over de rede van Hitler hebben de SIERHEK AANVAARD. Gisterenvoormiddag is door het gemeenta bestuur aanvaard het gesmeed ijzeren sierhek dat door de Veneeniging Ambachtsschool voor Temeuzen en Omstreken is aangeboden en jJL jMaandag door de leerlingen om den Beatrix- boam bij de J. Huizingabank is geplaatst. Te 11 uur waren ter plaatse tegenwoordig de burgemeester en wethouder Geelhoedt, •bestuursleden, directeur, leeraren en leerlingen der Ambachtsschool en vele belangstellenden De burgemeester, de heer Mr. P. Tellegen ibegon met de opmerking, dat hij daar in dub- bele functie was. Hij had als voorzitter van de Ambachtsschoolvereeniging aan te bieden en als burgemeester voor de gemeente te aanvaarden. Hij zou zich tot het laatste be- ipalen, en sprak zijn voldoening uit, dat de Ambachtsschooldit sierlijke door de leerlin gen vervaardigde hek voor den Beatrix-boom heeft willen aanbieden. Hij ziet waar dit door de jongeren is vervaardigd een sym- jbool voor de toekomst. H. M. de Koningin (heeft in de laatste dagen juist een beroep gedaan op de jongeren. De groote schare jongelieden die hij hier tegenwoordig ziet, volgen de lessen aan de Ambachtsschool, ten einde zich voor hun verder leven in de maat- schappij met de noodige kennis toe te rusten. (Hij verwadht, dat zij daarvan de vruchten zullen plukken, want eenmaal zullen toch de donkere wolken die over het eoonomisch leven hangen toch wel worden weggevaagd, en zal Ide zon weer schijnen. Hij1 aanvaard gaarne voor de gemeente dit geschenk der Ambachts school, onder belofte dat deze voor een goed onderhoud zal zorg dragen, den wensch uit- sprekende, dat de leerlingen der school die dit vervaardigd hebben .vele jaren dit werk met jgenoegen zullen kunnen aanschouwen en dat het ook nog voor (hunne kinderen een mo nument zal zijn getuigende van het werk dat thans is voltooid. Op zijn uitnoodiging namen enkele leer lingen het omhulsel weg, dat het hek nog verborgen hield, en kon men het fraaie hek bezichtigen. In het hek is aangebracht den (iaam „Beatrix" en de datum 31 Jan. 1938. De Ambachtsschool heeft hiermede een. fraai werkstuk toegevoegd aan die welke daa,r tot dusver vervaardigd zijn. Het is een sieraad voor de omgeving waarin het geplaatst is. Naar men ons mededeelt heeft dte heer L. Pynnaert, directeur van de Koninklijke politie- harmonie te Gent een schrijven ontvangen van den partioulieren secretaris van H. M. de Koningin, met de mededeeling, dat H. M. heeft opgedragen aan den heer Pynnaert Haren dank over te brengen voor de aanbie- ding van zijn .Koningin Wilhelmina Jubel- marsdh". LUXOR-THEATER. Het Biac-programma van deze week ver- meld't een uitgebreide Polygoon-reportage van de waterfeesten te Terneuzen op Zaerdag j.l., benevens een smalfilm-opname van den heer But. Het is Vrijdag j.l. een onvergetelijke mid- dag geworden voor de leerlingen onzer beide openbare scholen in de kom, een waardig slot voor de kinderen van de hoogtijdagen random het 40-jarig regeeringsjubileum onzer ge- eerbiedigde Koningin. Tegen 2 uur trokken de leerlingen in op- tocht naar het gebouw ..Emmanuel", dat door de goede zorgen van ouderoommissie en per soneel fees'telijk was versierd. De opening geschiedde door den voorzitter der Oudercommissie van school A, den heer P. Fijn van Draat, met een hartelijk welkomst- vvoord, in het bijzonder gericht tot onzen Bur gemeester voor zijn blijk van meeleven met het openbaar onderwijs. Later voegde zich ook de secretaris, de heer Zonnevijlle bij de gasten. Na bet zingen van bet Wilhelmus word een aanvang gemaakt met het afwerken van bet eigenlijke programma, waartoe was uitge- noodigd de heer A. van Oorschot (prof. Has san Ben Ali) uit Vlissingen, die vergeizeld iwas van den pianist den beer J. Adriaanse en zijn assistent. Wat hebben alien, groot en klein genoten van de prachtige goocheltoeren van den prof. Hoe handig had hij den heer Weststrate diens oranjespeldje ontfutseld en weggeborgen in een groot ,pak kranten. Hartelijk applaus weerklonk na iedere Bamberg-prestatie. Ook de sprekende pop was een waar succes en oogstte grooten bijval. Tot slot kregen we de aloude doch steeds weer nieuwe en boeiende vertooning van het Jan Klaassenspel. Hoe leefden vooral de kleintjes mee met de lo'tgevaLlen van de beide onsterfelijke figuren Jan en Katrijn. Na het zingen van een potpourri van Vader- landsche liederen met begeleiding van den heer Adriaanse, werd het idankwoord voor dezen gezelligen middag uitgesproken door den leer- ling Piet Brans. Op verzoek van den heer Weststrate werden daama door alien staande twee coupletten van het Wilhelmus gezongen. Verheugd to gen alien huiswaarts. Ouder commissie en personeel kunnen met voldoe ning op dezen middag terugzien en bij de leerlingen zal deze feestdag ter eere van H. M. de Koningin lang in de herinnering be- waard blijven. DISTRICTS-ARBEIDSREURS VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. Bij de organen der anbeidsbemiddeling in Eeeuwsch-Vlaanderen stonden gedurende de maand Augustus het volgende aantal werk- zoekenden ingeschreven: Aajjdenburg Axel 54, Biervliet Bres- kens 16, Cadzand Clinge 14, Eede GraauW e.a. 11, Groede Hoek 59, Honte- nisse 33, Hoofdplaat 3, Hulst 39, Koewacht iNieuwvliet Oostburg Overslag Philippine 13, Retranchement Sas van iGen't 36, Schoondijke St. Jansteen St. Kruis 1, Sluis 2, Vogelwaarde 30, Water- landkerkje Westdoripe 27, LTzendijke Zaamslag 21, Zuiddorpe Zuidzande Ter neuzen 430; totaal 789, waaronder 171 land- arbeiders. - X HET ZILVEREN FEEST DER H. B. S. In ons vorig nummer stipten wij aan, dat de amanuensis-concierge, de heer A. L B. Schirris de eenige van het personeel is, die van af de opening aan de school verbonden is en deze dus ook zijn zilveren jubile als izoodanig viert. Het was gisteren juist 25 jaar geleden, dat hij toij de school in dienst was getreden. De directeur der school, de beer Ir. Westerbof, de verdere leerlaren en leerlingen, wenschten pan dat feit aandacht te wijden en te getui- gen van bun groote waardeering voor den jubilaris. Na afloop van de voormiddagschooltijd ver- eenigden zich op uitnoodiging van den direc teur de leeraren met hunne dames en de leer- Lingen zioh in de gymnastiekzaal, waarheen de directeur ook de echtgenoote eii kinderen van den beer Schirris had genoodigd. De laatste is inmiddels geen groentje meer in 't leven, en begreep toen hij de iaatsten zag wefl, dat er „iets ging gebeuren". Toen alien Ibijieen waren, nam de heer Ir. Westerhof het woord. Hij herinnerde aan het 25-jarig besbaan der H. B. S. Dat wordt morgen openibaar gevierd, doch thans had hij het gepast geacht om in den intiemen kring van leeraren en leerlingen den amanuensis- concierge, den heer A. Schirris te huldigen, in welke hulde spreker ook diens echtgenoote betrok, die hem door haar zorgen en mode- werking in staat heeft gesteld zijn werkzaam- heden met ijver en opgewektheid te verrichten. Aan mevr. Schirris werd een bloemenhulde aangeboden. Spreker vervolgde hierop met woorden van waardeering voor de wijze waarop de beer Schirris zijn taak aan de school vervulL Het is hem niet voldoende dat hij zijn werk ver- richt, maar hij streeft er steecfe naar om dit met voile toewijding beslist goed te doen, en steeds ibereid om de leeraren zoowel als de leerlingen ten dienste te zijn. Hij sprak de hoop uit, dat de inrichting van de diensten van den heer Schirris tot zijn 65e jaar zal mo.gen blijven genieten. Namens directeur, leeraren en leerlingen bood hij hem als iblij'k van waardeering een goudten horloge met inscriptie aan, de hoop uitsprekend, dat de jubilaris daar zeer veel jaren genot van zal mogen onderviniden. Van particuliere zijde ontving de heer Schirris nog een bloemenhulde. Getroffen door de hem bewezen waardee ring dankte de julbilaris den directeur voor de gesproken woorden en de leeraren en leerlin gen voor het hem aangeboden geschenk, waardoor aan een bij hem sinds lang bestaan- de wensch is vol'daan. Hij verklaarde, dat zijn werk aan de school hem steeds gemakkelijk is gemaakt door ide hulp en welwillendheid van directeur en het leerarenpersoneefl, waar- van hij steeds veel vriendschap heeft genoten. Dat alles heeft zjjn werk steeds verlicht en het volbrengen zijner taak aan de school tot een aangename gemaakt. Hij hoopt dit ook in de toekomst te blijven doen. Door de leerlingen waren de hul'd'ebetuigm- gen met luid applaus begroet. Door een persoonlijke relatie yan ^en laris, die bij dit intiem samenzijn was uitge- noodigd, werd nog aangestipt de benoeming van den jubilaris, die niet onbestreden was gebleven, omdat hij geen vakman was. Zij die hebben getracht zijn benoeming te bevor- deren, zoowel als de meerderheid van ien gemeenteraad die dit deed, hadden destijds van den ambitieuzen jongen man goede ver- wacbtingen, dat deze het werk spoedig onder de knie zou hebben. Zij wenschten hem ook voor het maatsohappelijk leven dezer stad te

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1938 | | pagina 2