A 5 --
Binnenland
DE FEES
TEN TE 1
'id
TERNEUZEN
Buitenland
TELEGRAM VAN DE VEREENIGING DE
NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS.
A LEEK OOGEN OP NEURENBERG.
LOTERIJ HOLLAND HUIS.
Het iblijlkt mede nit de nntwikkelmg van het
motorverkeer op den weg. 4)
(Wie over (het ver-keerswezen spreekt, kan
beizwaarlijik -zwijgen over de 'luciht, dus over
de radio em het vliagiwesem.
IHet is allweer het jaar der -troonsbestijging,
dat de eerste beginselen te izien gaf van de
on-tiwikkeltog van het radiove-rkeer. Het was
im dat jaar, dat Mardoni zdjm eerste perma-
mente stations (bouwde en daarmee een af
stand van nog geen 25 K.M. overhrugde. En
thans telefomeeren we Imet Indie en h'oore-n we
in onize huiskaimers er zdjm er niiet minder
dan 700.000 ontvamgapparaten aangegeven
'de meeste zendstations der wereld.
Henizelf'de tot verbaztog stemmende on'twik-
kelitng izien we fbiij de luehtvaart.. In het begin
van Uiwer Majesteits- regeering legden de ge-
Ibroeders Wright in een vlieigtuig, voonzien
van eeei Ibeizinemotor, in 12 seoomden 50 meter
af, overeentoomemde met een snelheid van 15
K.M. per uur. Thians (hooren we van vldegtui-
gen, die een snelheid van meer dan 600 K.M.
per uur ontwikkeJem, lezen we van vluchten
nond de aarde in ruim 3 dagen en onderhou-
den wij zeltf van Nederland uit een geregelde
I'uchtverlbinding met Batavia en Australie.
Tot nog toe stipte ik een en ander aan van
wat op icommercieel en techmisclh gebied in
de verloopem 40 jaar het toelangrijikst mag
warden geaclht, maar ik zou te kiort schieten
in de toaijl zelif gestelde taak inldien ik ook niet
gewaagde van heugelijke feiten en voorzienin-
gen op- ander terrein. Indien ik (b.v. naliet er-
ap te wijizen, dat Nederlandsche wetenschap
en kunst biji herhaling doior bet buitenland
werden geeerd; indien ik verzuimde te gewa-
gen van den groei eener in den regel op hoog
peill staande daglbladpers; indien ik naliet mel
ding te imaken- van de werken van barmlhar-
tigheddi, die in deize jaren in aantal en betee-
kenis zoo wondenbaarlijk zijn gegroeid, of in
dien ik izweeg van alles wat gedaan word in
het 'belang (van de jeu-gdvorming.
En waar ik dit laatste noem, ,gaan onize
gedachten tevens uit naar het igewichtig ge-
beuren onder Uwer Majesteits Regeering,
toen het einde werd gezien van een anderen
80-jarigien ooriog dan die waarvan onize his-
toriebladen igewagen. Ik denk hierfbdji aan de
be si editing van den schoolstrijd, die van on-
geveer 1840 tot 1920 tot zulke voortdurende
politieke spannirigen heeft geleid en dp de
struiotuur van het parlememtaire leven in ons
land zulk een foeslissenden dnvdoed heeft ge-
had. Hierfbij den vredespalm aan het Neder-
liandsdhe volk te helbfbem fcumnen uitreiken, is
een daad van Uwer Majesteit's Regeering
geweest, waarvan de beteekenis e-erst in later
tijd ten voile zal wordem gewaardeer'd.
Van niet minder ibeteekemis moet worden
geadht 'de bevo toe ring van betere toestanden
in de wereddi van den arbeid. In de jaren
negemtig van de vorige -eeuw lieten de sociale
toestanden en verhoudingen ook bij ons nog
veel te wenschen over. Laag waren de loonen;
lanig de werktij'den. In de jaren negentig was
de aifbeidsduur voor vrouwen, in enkele be-
drijtven althans, niog 16 uur per dag. De wo-
ningtoestanden waren slecht. W-erkloosheid
was er ,veel en de hulp was zeer gering. De
sociale verzekeringen ontlbraken geheel.
IDeize toestanden riepen om verbetering en
het is niet de iminste eer van Uwer Majesteits
Regeering in d-eize 40 jaren, dat hierin geleide-
lijk belangrijike vertoetering is opgetreden.
Te izeggen, dat thans alle euvelen uit den
weg zijn geruimldi, zou te ver gaan, maar een
getuligenis, dat de toestand aan het eto-d van
deze 40-jarige Regeerimgsperiode buitenge-
woon igunstig afsteekt tegen dien in 1898,
mag op een dag als deze niet achterwege
Iblijven.
In gelijken zin mag ik mij uiten als we
■den Iblik richten naar de deellen van het Rijk
overzee. In cijlfers- u-itgedrukt kornt dit voor
N-ederlanid-sch-Lndiie al dadelijk tot uitdruk-
king in de bediragen die toen en thans wer
den ibesteed in het belang van de inheem-
sche bevoiklnig.
Een enkele Ibl'ik in de begrooting van Ned.-
Ind'ie over de jaren 1898 en 1938 leert, dat,
dooreengenomen, de bedragen ten behoeve van
de in'he ems-che bevolking -uitgetrokk-en, lot een
aamzienlijk veelvou-d -gestagen zijn van wat in
1898 voor dezelfde doeleinden uitgegeven
werd.
Ook de oijf-ers van den gezamenlijken in-
en uitvoer wijzen op een verblijdende ont-
wikkeling. Tegenover eep totaalbedrag, aan
in- en uitvoer saaim, (van nog geen 400 mil-
lioen gulden in 1898, .wijst 1937 een cijfer aan
van ruima 1400 mil'lioen.
Voor Suriname mag van een verdulbibeling
van den in- en uitvoer worden gewaagd, tf.r-
wijl Curagao, door bijzondere oorzaken, wijzm
kan op zeer uitzonderlijken vooruitgang.
Naast dit alles mag niet worden vermimd
melding te maken van de meest ingrijpende
wijzigingenj, die in het bestuur over .Neder-
landsdh-Indie hetlben plaats gegrepen. Om
trent den tijd van Uwer Majesteits troons
ibestijging werd de rich ting van ons beleid ten
aamizien van de eilanden builen Java en Ma-
doera in radicalen zin gewijiziigd. Met de staat-
kunde van ,zooveel mogelijk onthouding van
bestuursbemoeienis, izooals die na 1816 gepre-
idikt, doch nooit geheel vol te houden bleek,
werd toen ook in beginsel gebroken en daar-
dioior in de eerste 10 jaren na 1898 de weg
gebaand tot de daadwerkelijke uitoefening van
ons gezag over den geheelten archipel en de
daarmee samenhangende mogelijkheid de
eegeningem van ons bestuur te brengen tot in
de verste uitboeken van dit deel van het Ko-
ninkrijk.
Mede is in deze 40 jaren een aanvang ge-
maakt met het betrekkeir van de bevolking
bij het bestuur over het Land. Zeer onlaags
herdacht de Vodksraad zijn 20-jarig bestaan
en reeds v66r 1918, n.\. in 1903, in het begin
van Urwer Majesteits Regeering, was aan klei-
nere locale gemeens c-happ en een beperkte
mate van autionomie '^oegeEeJIl'd-. -Dit groei-
proces in de piehting van autonomie en zelf-
bestuur, terenigt zijn bezwaren en moeilijk-
hekian mee, maar het is niet te gewaagd te
voorspellen, dat de historiesehrijver van later
tijd al (zal hij ongetwijfeld op fouten bij
de uitvoering kunnen wijizen een testimo
nium van vooruitziend regeeringsbeleid zal
uitreiken) aan Uwer Majesteits regeerng voor
het tijdg en op voorziehtige wijlze rekening
houden met de behoeften van een mieuwen
tijd en met nieuwe gezindheden.
(Wie nu onbevangen, vrij van elke neiging
tot byzantinisme, de verloopen 40 jaren over-
ziet; wie daarbij het feit niet veronachtzaamd,
dat bijna 25 van die 40 jaren doonleefd zijn
onder omstandigheden, die het woord van den
Psalmist zoo begrijpelijk maken als hij ge-
waiagt van ,,moeiten en verdriet"; wie voorts
eenig begrip heeft van de krachtem, die weer-
staan moesten worden om te kunnen blijven
wat we waren, om te behouden en te ver-
werven wat we thans als natie ons geestelijk
en stoffelijk bezit mogen noemen, die zal
ook al houdt hij rekening met schaduwen,
4) In het jaar van de troonsibestijging be-
droeg de geheele automiobielprodulctie in de
Vereenigde Staten nog maar 600 stuks en
waren er in Nederland niet meer dan 68 mo-
toKvoertuigen. In 1938 loopt dit aantal bij ons
tegen de 200.000.
die fojv. in den vorm van ermstige werkloos
heid, over de laatste jaren vallen moeten
toegeven, dat deze 40jarige regeeringsperiode
tot de meest gezegende uit onze rijke histo
ric behoort; die wordt ook ge'dwongen tot de
erkenning, dat zij de vergelijking met wat
elders onder vergelijkbare voorwaarden en
omstandigheden, geboekstaafd kan worden,
met glans kan doorstaan. De uitkomsten van
het regeeringsbeleid dezer 40 jaren mogen
elders wellicht geevenaard worden, wanneer
met het geheele veld en het geheele tij'dvak
ovenziet, worden ze nergens overtroffen.
Dit te kunnen zeggen, ter plaatse waar
Uwe Majesteit zich voor nu 40 jaren met een
pleehtigen eed aan Haar volk verbond, is voor
heel Nederlanldi Nederland hier en Neder
land overzee oorzaak, dat ons hart over-
vloeit van eedbiedigen dank. Dank aan Uwe
Majesteit, dat 'Zij al Haar krachten in dienst
van het Vaderfiand heeft gesteld, maar bo-
venal dank aan den Almachtigen. God, die U
begenadigde met alles, wat noodig was om
Uwe hooge roeping te vervullen op de wijize,
als zij vervuld werd.
'Onider de zegeningen dezer 40 jaren, die in
een> rede als deize niet eens alle zelfs maar
Voor bloote vermelding in aanmerking kunnen
kolmen, is er nochtans 46n, waarover men
kan, nodh mag zwijgen.
Het is het heuglijk verschijnsel van de
groeiende gehech'theid van ons Volk aan het
Qranjehuis.
Terwijl in versdheidene landen de Volken
den band met bun eeuwenoude vorstenhuizen
verbraken, werden het Nederlandsche Volk en
Oranje in deze 40 jaren steeds nauwer saam-
gesmoerd. De noerselen, die het hart van een
volk bewegen, zijn niet altijd gemakkelijk te
analyseeren, maar in dit gevad behoeft men
niet zoekend rond te tasten. Dat ook de per-
soon van den Vorst hierbij niet zonder be
teekenis is, behoeft niet drukkelijk te worden
geizegd, maar 'kan thans blijven rustem o(m ions
te bepalen tot de algemeene oorzaken eener
verdiepte ,waardeering.
Ons regeerend vorstenhuis is in zijn oor-
sprong zuiver nationaal. Het wortelt in den-
zelfden bodemi waaruit ook onze nationale
zelfstandigheid opkwam. Het Huis van Oranje
leverd-e to den' eersten Willem den gbondleg-
ger van die zelfstandigheid en de latere loten
van' den staan hebben haar, onder vaak on-
zegbaar groote moeilijkheden, op een enlkele
uitzondering van korten duur na, weten te
bewaren. Vorstenhuis en1 volk stoelen op den-
zelfden wortefl van nationaal ibesef. Daaruit
vloeit dam de wisselwerktog voort tussichen
den groei van het nationaal besef en de
wiaardeerinig Voor het Vorstenhuis, daarin
wortelt het toniger worden van den samen-
hunjg tiusschen Volk en Vorst.
Maar uit die eenheid in den wortel viloeit
nog iets anders voort. Daaruit resulteert ook
hat grondig begrip van wat het regeerings
beleid voor het Nederlandsche volk vordert.
Keizer Karel V, die dit volk 66k kende, heeft
eens geizegd, dat er geen volk ter wereld is
hetlwellk, mits .vaderlijk geleid, meer geneigd
is de wenschen van zijn vorst te volgen dan
het Nederlandsche, ofschoon er ook geen volk
is dat meer afkeerig is van diemstbaarheid.
Eerbieid wordt bij het Nederlandsche volk,
zoo ging hij voort, niet togeboezemd door het
verwefcken van' vrees; hat ds eer geneigd tot
stijtfhoofdig verzet tegen willekeiurig krachts-
vartiOon; hdt is meegaand als het met ver-
Stand 'behandeld wordt en zijn redhten en vrij-
heden worden gawaarborgd.
'Onder de modeme verhoudingen is door
Uwe Majesteit aan' daze zaifde 'gedachte uitinig
gegaven bij de eedsaflegging, toen Zij be-
zwoer de algemeene en bijzondere vrijheid en
de redhten van Hare oniderdanen te zullen he-
schenmen.
iEn in de proclamatie van den 20sten' Nov.
1918 ikltok't het met stoere overtuiging:
,,'Getrouw aan de traditie van rnijn Voor-
vaderen, heb ik niooit anders gewilld dam mijn
Volk1 te dienen dloor handhavinlg v.an het recht
en bevestigtoig zijner vrijheden, door verzeke-
ring van ieders rechbmatige aansipraken op
geestelijk em stoffelij.k gabied. Gedragen door
uw liefde en trouw, zie ik Mij in die roeping
bevestigd'". i
Dat .kan een Vorst zeggen, die zich 66n
weet met zijn Volk; een Vorst, die de bijzon
dere eigenssc'happen van dat volk niet maar
kent, doch zoo ook deelt, die ook in dit opzicht
de eerste Nederliamder is.
Gietrouiw aan de traditie van mijn Voor-
vaderen! Dat juist is het, waarom het volk
het onweerstaanlbaar geloof bezit, dat zijne
recbtem en vrijhheden nergens heillger zijn dan
in de banden van Uwe Majesteit, als piersaan
en als draagster van die beste Oranjetradities.
iDeze gelegemhe'id leen't izich niet tot uitwei-
ding .ovier deze Verhoudingen, maar dit mag
toch gezegd, dat het overgroote deel des
Vollks uit den diepsten grond des harten God
dankt voor het voorrecht, die rechten en vrij
heden z66 veilig bewaard te weten. Ook daar-
om staat het volk van Nederland met zulk
eem ongeschokt vertrouwen v66r, achter
rondom den trioon der Oranjcs
Ook daarom. Maar niet all'en daarom.
Want, Majesteit, aan1 U wordt, naast achting
en eerbied, ook de liefde van Uiw wlk toege-
bracht. Het is zoo duii'delijk gebleken bij de
zware islagen (die U de laatste jaren hebben
getroffen. Tweemaal moest de Kondnklijke
grafkelder te De'lfft worden geopend om een
geliefde Moeder en een diep betreurden echt-
genoot tem grave te dragen. Het volk in al zijn
lagen heeft toen met U meegeleefd en mee-
geleden.
Ook heeft hiet, soms tot uitburidigheid toe,
zich met iU 'verheugd, toen, onze allerwege be-
mimde Krbonprinses zich met Prims Bem>-
hard in dem echt verbond. En het hart van
alle Nederlanders to binnen- en ibuitenland
heeft geto'iil/d van blijdscbap toen Uwe klein-
docbter het I'evenslicht aanschouwde. Die
vneiuigde stonid well niet los van zorg en hoop
voor de toekomst, maar ze gold vooral niet
minder het persoonlijk geluk van het Konink
Irjk Huis.
Die hart-ontroerendie blijken van meeleven
zijn well'ich't het schoonste merkteeken voor
de plaats, die Uwe Majesteit en Haar Huis
onider ons inmemen.
Gebruik makend van de woorden', die de
Apiostel to een zijner brieven aan de gemeente
te 'Cortothe tot een bekemde trits verbond
moge ik hier, mij we tend te spreken- namens
het Volk van Nederland, ten slotte ali'es sa-
menvatten in de getuigenis van ons omwrik-
baar Geloof to de heilzame wenktog van het
voortlbestaan van den band tusschen Neder
land en Oranje, to de uitimg onzer vurige
Hoop, dat de Almaichtige Godi ook in dat op
zicht zijhe giunst over Land -en Volk be stem
dige en in de ve.rzeikering, met d'iepe over-
tuiging uitgesproken, dat het Volk van Ne
derland, 66k to de toekomst, U zal blijven
omringen miet zijn wanme Liefde en zijn on
gebrokien trouw.
Het slot van de plechtigheld.
Na de rede van minster Colijn werd
de camtate no. 51 van J. S. Bach; Jauichzet
Giott in alien Landen", voor sopraam, solo-
tromipet en strijk-orkest, uitgevoer-d,, waarbij
Jo Vincent de sopraan-partij zonig. Na het ge
bed, uitgesproken door Ds. P. J. de Jlong
volgde nog het Hallelujah uit de Messias van
G. F. Handel voor koor en orkest. En -met het
zesde .couplet van het Wilhelmus (Mijn schilt
ende betrtouwen) als samenzang voor gen-oo-
digdem, koior en. oinkest, werd de plechtigheid
besloten. De Kontogin en Haar kimderen ver-
lieten lamgs denzelfden weg de Kerk als zij
gekomen waren, terwtijl het orgel speelde.
rRINSES JULIANA SPREEKT TOT HAAR
MOEDER.
Tijdens den gala-maaltijd op Maandag heeft
H. K. H. Prinses Juliana de Koningin toe-
gesproken.
De Prinses zei:
,,Excellenties, dames en heeren.
Ik stel U voor zoo dadelij'k een heildronk uit
te brengen op de Koningin, die in deze dagen
Haar 40-jarig jubileum mag vieren. Ik zou
hierbij den nadruk willen leggen op de dank-
baarheid, die wij gevoelen, ditmaal niet tegen
over de representatieve Koningin, maar
vooral in dezen kring van de meest vooraan-
staanden in bet rijk, en omdat het hier haar
eigen kind is, dat spreekt to het bijzonder
ten aanzien van den stillen werker, die men
niet kent, van de persoonlijkheid, die niemand
ten voile weet. En bij onze dankbaarheid
voegen wij onzen wen-sch voor het geluk, dat
Haar arbeid Haar in de toekomst moge
schenken".
DE FEESTELIJKHEDEN IN BRIELLE
AFGELAST.
De burgemeester van Brielle, de beer
Collette, heeft Maandagavond alle feesten af-
gelast in verband met een geval van ktoder-
verlamming, nadat de inspecteur voor de
volksgezondheid hiertoe geadviseerd had.
Voor de inwoners van Brielle beteekende
dat een groote teleurstelling.
Dinsdagmorgen negen uur is een deputatie
naar den burgemeester gegaan, doch men
trok onverrichter zake terug.
De teleurstelling der inwoners veranderde
toen to woede. Zij eischen intrekking van
het verbod en schoold-en samen. De politie
moest herhaalde malen ruim baan maken.
Edn persoon is in arrest gesteld.
- De heer Collette heeft tenslotte toegezegd,
dat de bevolking, wanneer zij zich- kalm
houdt, vanavond, als de kinderen op
bed liggen, een muzikale rondwandeltog mag
maken.
-De straatversieringen zijn uit protest afge-
rukt en vertrapt. De burgemeester heeft
politie-versterking laten aanrukken.
De vereeniging De Nederlandsche Dagblad-
pers heeft de Koningin ter gelegenheid van
het veertig-jarige regeertogsjubileum telegra-
fisch haar gelukwenschen aangeboden en
daarbij aan Hare Majesteit haar aanhankelijk-
heid en trouw betuigd.
BIJZETTING STOFFELIJKE RESTEN
DER ORANJEVORSTEN.
Op Woensdag 14 September zal alles gereed
zijn om de oveiblijfselen van de Oranje-vor-
sten, die in de Prinsenkapel te Breda zijn
gevonden. opnieuw te kisten en in den kelder
bij te zetten.
In tegenwoordigheid o.a. van graaf J. H. r
du Monceau, opperceremoniemeester en groot-
meester van het civiele huis van de Konin-
en dr. N. Japikse, directeur van het
Koninklijk huisarchief, zullen de kisten wor
den geplaatst. In de Prinsenkapel zullen
vervolgens enkele woorden worden gesproken
en kransen worden gelegd namens het stads-
bestuur en de Koninklijke Militaire Acade-
mie. Ten slotte zal de grafsteen worden ge
legd en dichtgemetseld.
in hotel Krasnapolsky te Amsterdam, ten
cverstaan van notaris A. G. A. Btihrs.
Uitgeloot 'zuliem worden -een eerste prijs,
naar keuze van den winnaar, ter waardte van
f 4000; tweede prrjs een ameublement, naar
keuize van den winnaar, ter waarde van
1000; derde prijs een zeiljachtje met kajuit
en als vierde hoofdprijs een auto Ford Junior
CaJbrio Li'mousme. Voorts honderden and'ere
prijlzen.
DE PAOHTWET.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat het tweede
en het derde lid van artikel 47 der Pachtwet
in werking zijn getreden op 1 September j.l.
MR. P. DROOIGLEEVER FORTUYN. t
Gistermorgen, terwijl de Maasstad' met het
geheele land deelde to de feestvreugde om het
Regeertogsjubileum van H.M. de Koningin,
werd plotseling de ontsteRende tijdtog be-
-kenid dat de zoo populaire burgemeester van
Rotterdam, mr. P. Droogleeiver Fortuyn, na
een korte ongesteldheid, die zich in h-et ge
heel niet e-rnstig liet aanzien, des mnrgens in
de kliniek van dir. F. W. Zeylroanis van Em-
michoven in de Nieuwie Parkiaan te Den Haa-g
volkomen oruverwacht op 69jarigen leeftijd
zacht en kalm is oiverleden.
A.-lle van de gemeente uitgaande feestelijk-
h-eden zijn afgelast en de waamemenlde burge
meester, de heer De Zeeuw, is uit Amsterdam
naar Rotterdam teruggekeerd.
OUD-REDDERS GEDENKEN PRINS
HENDRIK.
Dinsdagmorgen hebben de leden van de Ver
eeniging van oud-redders Moed, volharding,
zelfopoffering zich, voorafgegaan door net
vaandel, naar het monument van Prins Hen
drik op het Helden der Zeeplein to Den Hel-
der begeven om aan den voet daarvan een
krans te leggen.
De plechtigheid werd verricht door den
voorzitter, den heer J. van Dok en den oud-
schipper van een der reddingbooten Janus
Kuiper.
Nadat de stads-beiaardier een zeemanslied
ten gehoore had gebracht, hield de heer van
Dok een korte toespraalt, waarin hij Prms
Hendrik als beschermheer van het redding-
wezen herdacht. Hij sprak den wensch uit,
dat de Koningin nog lang voor ons land ge-
spaard moge blijven.
Burgemeester Ritmeester zeide, a at net
o-een nationale feestdag zou zijn, als de ver
eeniging Moed, volharding, zelfopoffering,
niet op deze wijze eerbiedig hulde had ge-
bracht aan de nagedachtenis van wijlen den
gemaal van de Koningin. Deze wist, wat een
oud-redder voor de maatschappij beteekende.
Het zal de Koningin, aldus spr., een groote
voldoening zijn te vernemen, dat haar gemaal
op deze wijze is herdacht.
Nadat spr. had medegedeeld, dat acht leden
van de oud-reddersvereeniging met hem naar
Amsterdam zouden gaan om deel te nemen
aan de huldebetooging, hief hij een dnewerf
hoera aan op de Koningin en ons koningshuis,
waarmede de oud-redders spontaan instemden.
Het carillon speelde tot slot het Wilhelmus.
INWILLIGING VAN HENLEINS EISCHEN?
Vrijwel voJUedig, zegt men.
Reuter verneemt van gezaghebbende zijde,
dat het nieuwe voorstel der Tsjechische regee
ring de SudetennDuitsche eischen, vervat in
de acht te Karlsbad verkondigde punten, vrij
wel volledig inwilligt.
Maandagmiddag hebben de Tsjechische
ministers der politieke departementen van vijf
uur af urenlang vergalderd.
Het communique, dat gepubliceerd is na de
beraadslagingen van de ministers, deelt mede,
dat de ministers besloten hebben een defini-
tief plan ap te stellen, dat zoo spoedig moge-
lijk aan de Sudeten-Duitsche partij zal wor
den voorgelegd.
Het woord: definitief is een groot woord
aan den vooravond van Neurenberg. Om er
de geheele draagwijdte van te begrijpen,
moest m/en zich de laatste gebeurtenissen
hertoneren
Gwatkin heeft Zondag door tusschenkomst
van Henlein bet antwoord ontvangen op net
door Runciman op Hitler gedane beroep. Run-
ciman heeft Maandag een langdurige bespre-
king gehad met president Benesj, en de minis-
terraad, waarin het communique werd uitge-
werkt,, werd voorgezeten door Benesj.
Men kan dus zeggen, dat de ministerraad,
tenzij het de raadgevingen der Engelschen
heeft veronachtzaamd, voorstellen heeft op-
gesteld, die door Runciman zijn goedgekeurd.
Aangeizien deze voorstellen definitief worden
genoemd, -moet Runciman van meening zijn
geweest, dat de regeering te Praag bij haar
concessies niet verder kon gaan.
-Onder deze omstandigheden is het van be
lang te weten of de Sudeten-Duitschers, wien
deze voorstellen zeer zeker bij de geheime be-
sprekingen der laatste dagen zijn medege
deeld, het ermee eens te zijn.
Indien dat het geval is, staat men voor een
regeling.
Indien dat niet bet geval is, staat men voor
een kwestie van geweld.
De aanwijzto'gen, welke men bier en daar
verkrijgt, geven aanleiding tot de gedachte,
dat de eerste onderstelling goed is. Onder
den druk van Engeland zouden de Tsjecben
dus hebben toegegeven.
Men heeft dienaangaande nog geen enkele
bijizonderheid, doch de beginselvastheid, door
verschillende Sudetenduitsche leiders Zondag
uitgesproken, laat te dezen opzichte geen
twijfel. De Sudeten hebben verklaard niets
van hun te Karslbad opgesomde eischen. te
laten vallen.
Op het Britsche Foreighn Office is Maan
dag van de Britsche legatie in Praag een
kort rapport ontvangen met bijzonderheden
over de besprekingen tusschen Hitler en Hen
lein, waarvan laatstgenoemde in een onder-
houd met Ashton Gwatkin verslag heeft ge-
geven. De tohoud van het rapport wordt op
het Foreign Office als geheim en vertrouwe-
lijk behandeld, omdat de toestand delicaat is.
Intussohen schijnt wel vast te staan, dat er
in wordt te kennen gegeven, dat Hitler zijn
laatste woord in het Tsrjechische conflict nog
niet heeft gesproken en dat er van zijn kant
geen beslissingen zijn genomen, die als een
ultimatum zouden kunnen worden uitgelegd.
Hieruit wordt opgemaakt, dat Hitler, ook
na zijn. onderhoud met Henlein, waarin de
Tsjechische voorstellen het voomaamste on-
derwerp van besprektog moet zijn geweest,
nog tot onderhandelen bereid is. Lord Hali
fax heeft het rapport in studie genomen. Hij
zal zijn va-cantie in Yorkshire voorloopig niet
bervatten. De premier blijft to Schotland
visschen, maar een telefoonlijn volgt hem tot
dicht bij de sim.
IHet bestuur van de Vereeniging Holland
Huizen deelt ons mede, dat de trekking van
de loterij ten bate van het Holland Huis
Brussel, goedgekeurd bij beschikking van den
Minister van J.ustitie d.d. 20 December 1937,
2e Aftd. A No. 1121, gehbuden zal worden op
Donderdag 15 September as., nam. 7.30 uur,
De partijdag te Neurenberg is Maandag
middag op de gebruikelijke wijze geopend met
een plechti'ge ontvangst van Hitler op bet
raadhuis. De eerste burgemeester sprak een
welkomstrede uit, waarop Hitler met een toe-
spraak antwoordd'e, die hij als volgt eindigde
Thans is Neurenberg de steen-geworden-
uitdrukking van Duitsche kracht en grootheid
in het nieuwe Duitsche rijk.
Dr. Dietrich heeft de vertegenwoordigers
,an -de binnen- en buitenlandsche pers ont
vangen en hen uit n-aam van Hitler en de
nationaal-socialistische partij welkom ge-
lisctcn.
Deze partijdag, aldus verklaarde Dr. Die
trich, sal in het teeken van het groot-Duit-
sche rijk staan. Hij besprak verder de natio
naal-socialistische staatsidee, die, naar hij zei-
de, op nationaal en sociaal gebied voor bet
Duitsche volk problemen heeft opgelost, naar
welker oplosstog eeuwen lang vergeefs ge-
streefd is.
De Sudetenduitsche kwestie is officieel nog
niet ter sprake gebracht op het congres van
Neurenberg. Het vraagstuk komt echter in
alle gesprekken op. Van de politieke leiders
af tot de eenvoudige manschappen toe spreken
alien erover en de argumenten loopen wemig
uiteen.
Men hoort zeggen:
iHitler zal geen ooriog voeren, maar
Duitschland zal niet dulden, dat men Dui -
schers buiten zijn grenzen onderdrukt en het
zal hen met alle middelen verdedigen.
Over ooriog wordt wel gesproken, maar
men verwerpt de gedachte daaraan, met deze
algemeene overwegtog:
Het zou misdadig zijn ons den ooriog aan
te doen om ons te beletten, datgene tot stand
te brengen, waarvan wij geen afstand kunnen
doen.
HITLER'S PROCLAMATIE.
Geen verra-ssingen.
Na de plecbtige lopening van het partijcon-
gres der N.S.D.A.P. heeft gouwieider Wagner
i proclamatie van Hitler voorgeleze
waarin in -de eerste plaats gewez^wordt op
de beteekenis, die aan de party toekomt als
m-iddel' tot het uit'kiezen van den Leider.
der wor-dit o.a. de strijid der mationaal-socia-
Ustische -beweigtog tegen h-et Internationale
Jodendom geschetst.
Voorts bestrijldt Hitler de geruchten, dat hij
op den Partijdag met een nieuw pact voor
den dag had wiUein komen.
Daama behain-delt Hitler den economischen
toestand -in Duitschland, terwijl hij aan het
slot waardeerende woorden wijdt aan de fas-
cistisc'he ibeweging.
In de proclamatie wordt Tsjechoslowakije
niet gemoemfd.
Maandag 5 September.
Het eigen'lijlke jubil-aumifeest vtog hier
Maandag j.l. te 7 uur aan door het houden van
danlkidiiensten to de verschillende Protestant-
sche kerken).
Te 7.45 ving het muiziekgezelschap ,,D-e
Vereenigde w-etklied-en", dir-eeteur de heer A.
Schdrris, op de versierde muziektent op de
Markt, ten aanhoore van een groote menigte
d-e uitvoering van haar prograanma aan, dat
nabuurlijik was ingesteld op het julblleumtf-eest
en dlen bijval der talrijike liuisteraars oo-gstte.
Na de eerste afideeling van het muizikaal
progiramim-a betrad de Chr. gymnastiekiver-
eeni'ging E. M. M. het op de Markt opgerichte
podiumi, en vinig onder leid-inig van den heer
De Dreu aan met de uitvoering van het ge-
aninonte-eerde programana.
Er was voor deze uitvoering bij het publiek
ook izeer igroote belangistelltog. Men genoot
van1 de -verschillende vrije en ord-eo-efeningen
der heeren en damesafd'eelingen, doch bovenal
trok veiler beiwondering het werk van enkele
heeren aan de brug. Daar waren er onider,
die blijik gavemi van groote kracht en beh-en-
d'igheid. Dit was ook het geval met het werk
aan dem rekstok, dat evenwel iets to het ge-
d-rang -kiwam-, omldat b-lee-k dat het program-
ma t© udtvicieri'g w-erd) voor den beschikbaren
tijd en1 het werken aan het rek gedijktijdig
met de knotsoefeningen der dalmes en stan-
dem werd gegeven.
Aligeimeen apipl'aus was het loon voor deze
gymnastiekidelmonstraties.
Daarop vervolgde het m-uziekgezelschap
„De vereenigde werklied-en" haar concert,
terwijl tot slot door 16 dames, die onder lei-
ding van den1 heer Schirris een 3-tal reidansen
haddien imgestuld-eerd, het podium betradem en
met begeOeiding van de harmonie deze dansen
uitvoedden. Deze m-aakten ook door de kleu-
rige costumes der dames weder een mooi ef
fect en verkregen algemeene toejuichingi, zoo-
dat nog een der dansen werd gebiseerd.
't Was mlmiddeds reeds kiwart voor 11 ge-
wodden, doch -het publiek, waarvam velen reeds
te half 8 aanwezd-g war-em, was het blij-kbaar
nog niet' verveeld, want 't was nio-g zeer druk.
Gevolg-d door een groote menigte marcheer-
de de harmonie naar haar lokaal, waar to de
VliooswSjlkstraat door een massa liefhebbers en
-h-elbsters de traditioneele rondedan-s tot slot
van dezen dag kon worden uitgevoerd1.
In verschiMende lokolen werd door vel'en
het feest nog enkele uren voort'gezet.
Dinsdag 6 September.
Wij hebben dezer dagen al eens herinnerd
aan het heden en aan het verleden. Wanneer
wij dat thans dioen omtrent de weersomstan-
digheden van gisteren of 40 jaar geleden, is
he! een groot contrast, 't Was bij de kroning
van H. M. Koningin Wilhelmina zonnig, bij
zonder warm weer, thans was het kil en
dreigdem de steeds zwaarder wordende luchten
met regen als spelbreker.
9 uur.
Tegen dit tijdstip, waren vele belangstellen-
den opgekomen naar het stadhuis, om getuige
te zijn van de uitreiking der stedelijke vlag
aian de jongeren die daarmede nog gisteren
deel zouden nemen aan de huldiging op den
Dam in de hoofdstad.
Nadat de stadhuisklok zijn 9 slagen had
laten klinken, betrad de burgemeester, Mr. P.
Tellegen de pui en vertoonde aan de verza-
melde ingezetenen de vlag van Temeuzen.
Het is een mooie vlag, met banen to de kleuren
rood, geel, blauw en wit. In de baan geel, die
tevens de kleur is van de provincie is het
wapen der gemeente aangebracht.
De vlag zou worden overgebracht door mej.
Suzanna Buurman en de hgeren Jac. de Jonge
en Joh. de Kok, alien gekleed in het landbou-
werscostuum van het land van Axel.
De burgemeester verklaarde, dat het hem
een groote vreugde was, dat zij zich beschik-
baar hadden gesteld, om zich met de vlag der
gemeente te voegen bij de jeugd van
Zeeuwsch-Vlaanderen, die, met die van het ge
heele land, to de hoofdstad des lands aan onze
geliefde Vorstin, Koningin Wilhelmina hulde
zal betuigen, en daanmede ook getuigen zal
van trouw en aanhankelijkheid der bevolking
van de gemeente Terneuzen.
Hij wees er op, hoe H. M. de Koningin dezer
dagen in Haar toespraak tot het Nederland
sche Volk juist op de jongeren een beroep
heeft gedaan, voor het dienen van het land en
daarvoor steeds paraat te zijn. Hij sprak de
hoop uit, dat zij niet alleen op dem Dam de
gemeente zullen vertoonen, doch ook met
hunne stem de jubeltoonen zullen versterken,
die daar ongetwijfeld ter eere der Vorstin
zullen klinken. Het is een gave Gods, aan het
Nederlandsche Volk geschonken, zulk een
Vorstin te bezitten. Hij hoopt, dat Zij nog
to lengte van dagen zal mQgen regeeren, tot
heil van Nederland.
Spreker, wiens woorden met teekenen van in-
stemming werden begroet, overhandigde hier-
na de vlag aan de jongelieden, die daarop
plaats namen to de auto die hen naar Hulst
zou brengen, waar zij zich bij de deputaties
uit Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen zouden
aansluiten voor de verdere reis.
Kerkdienst.
Ondertusschen was to de R. K. kerk ook de
dienst aangevangen die ter herdenktog van
het Regeertogsjubileum. van H. M. Koningin
Wilhelmina werd gehouden en druk bezocht
was.
De schooljeugd.
Op het bepaalde uur marcheerde het muziek-
igezelschaip „De vereenigde werklieden" van
haar lokaal naar school C, waar de leerlto-
gen reeds stonden opgesteld. In optocht
voerde de weg eerst langs de Herv. school,
waac blijkbaar wegens een misverstand de
leerlingen nog niet tegenwoordig waren.
Vervolgens sloten zich op de Grenulaan aan
-de leerlingen der Chr. Uloschool in de lozi-
nastraat die der Chr. lagere school. Het was
toen reeds een lan'ge stoet geworden, die door
vlaggen en andere attributen welke de kinde
ren meedroegen een kleurig effect bood. Het
volgende doel betroffen nu de leerlingen der
R. K. scholen, die zich hij de R. K. kerk aan-
sloten, terwijl dit in de Walstraat deden de
leerlingen van school A en de openbare ulo
school.
Nadat het muziekgezelschap de kinderen tot
de Markt had begeleid, trok men naar de
Herv. school om de kinderen te begeleiden.
Deze stonden toen gereed en spoedig waren
nu de leerlingen der scholen in de kom alle
op de Markt opgesteld.
Het zingen.
leiding van den heer Schirris en
door de harmonie werden nu door
Onder
begeleid
de kinderen gezongen: Zeeuwsch Volkslied;
Zeeuwsch-Vlaamsch Volkslied; Kronmgslied,
Hollands Vlag; Wij willen Holland houen;.
Naar zee; De Reddingsboot; Naar buiten;
Holland's zee; Wilhelmus.
Gedurende de opstelling en het zingen viel
er af en toe motregen, die ook wel scheen in
een malscher buitje te willen ontaarden, maar
het liep ten slotte nog vrijwel af.
De zanguitvoering leed er niet onder. Er
werd, gezien slechts eenmaal met muziek
