Buitenland
OONSENTGELDEN
VOOR CONTINGENTEERING.
DE EXPORT VAN HARING NAAR BELGIe.
DE BELGA GEKOPPELD AAN HET
POND.
JODEN MOETEN JOODSCHEN VOORNAAM
HEBBEN.
EEN GARANTIE VOOR CANADA.
TERNEUZEN, 22 AUGUSTUS 1938.
GEMEENTERAAD.
dan zou er waarschijnlijk niets gebeurd zijn.
Men mag tot de slotsom komen, dat men in
warme dagen beter doet geen gebakken visch
te eten.
Naar vemomen wordt, is in deze maand een
ministerieele beschikking te wachten omtrent
een nieuwe regeling der consentgelden voor
contingenteerin-g. Terwijl thans 9? van de
factuurwaarde aLs basis geldt, zal dit na 1
September worden.
VERSIERING VAN DE HOOFDSTAD IN
VERRAND MET DE JUBILEUM-
FESTIVITEITEN.
Een stad als Amsterdam te versieren is een
wenk, dat niet met dichte beurs en overge-
sehoten eindjes electris-che leidingen kan ge-
beuren.
Daar is meer voor noodig, hetgeen uit het
volgende kan blijken.
Alleen voor de van gemeentewege verzorg-
de versierin-gen men vergete niet dat zeer
veel Oip particulier initiatief geschiedt is
een bedrag van 65.000 uitgetrokken. Dit zal
o.m. geibruikt worden voor den aankoop van
12 K.M. kabel, 12.5 K.M. toevoerleiding en
50.900 lampen, waarvan alleen voor de ver-
siering van den Westertoren 1500 M. kabel en
5500 lampen geibruikt zal worden.
Zestig schijnwerpers verlic-hten drie andere
torens in de stad en de fonteinen in de grach-
ten worden beschenen door 26 zoeklichten,
die er gekleurd lieht op zullen werpen, waar-
mede prachtige effecten bereikt zullen wor
den.
VERHOOGING MONOPOLIEHEFFING
OP MAIS.
Het comite van graanhandelaren en de Bond
van Nederlandsche graan- en zaadimporteurs
hebben zich, naar aanleiding van den drang,
welke op den minister wordt uitgeoefend om
de monopolieheffing op mais te verhoogen, te-
legrafisch tot den minister van economiscbe
zaken gewend en hem dringend verzocht geen
verhooging in te stellen, ten einde de veehou-
ders, graanhandelaren en de graanindustrie
met nog zwaarder te belasten.
VOOR 36
MILEIOEN A AN
FRANKRIJK.
GOUD NAAR
Men meldt uit Amsterdam:
Vrijdag heeft 36 millioen goud ons land
verlaten. Voor particuliere rekening werd dit
goud, komend uit de kelders van de Neder
landsche Bank en tot een totaal gewicht van
18.000 kg, met vier speciaal gecharterde vlieg-
tuigen van de K.L.M. naar Parijs vervoerd.
Tn totaal werden aclht vluchten gemaakt en
wel twee reizen door de F 36, het grootste
viermotorige Fokkervliegtuig, door de twee
motorige F 22's en door een Douglas DC 3.
Zonder eenigen ophef werd het goud kalrn
van de kluizen van de K.L.M. naar de machi
nes vervoerd en daarin gelijkmatig over de
ruimte van het toestel verdeeld tot het ver-
krijgen van een goed evenwicht.
HET OVERLIJDEN VAN
MR. C. RIDDER VAN RAPPARD.
Men meldt uit Berlijn aan de N. R. Crt.
Onmiddellijk na het bekend worden van het
overlijden van Mr. Ridder van Rappard is de
rijksvlag halfstok geheschen op het rrjks-
ministerie van buitenlandsche zaken in de
Wilhelmstrasse.
Hitler heeft een telegram van deelneming
gezondien aan de Koninigin en de rijksminister
van buitenlandsche zaken heeft telegrafisch
zijn deelneming betuigd aan minister Patijn
en mevrouw Hooft Graafland, een zuster van
den ontslapene.
Een vertegenwoordiger .van den rijks
minister van buitenlandsche zaken bracht
Zaterdagmorgen een con-doleancebezoek m aan
Hr. Ms. gezantschap, waar hij door gezant-
schapsraad mr. baron van Boetzelaer werd
ontvangen.
Hoe diep de indruk is, welken het plotse-
ling overlijden van mr. ridder Van Rappard
in Duitsche kringen heeft gemaakt, blijkt wel
duidelijk uit de artikelen, welke in de Ber-
lijnsche bladen aan den ontslapen diplomaat
zijn gewijd.
De Berliner Bdrsemzeitung schrijft dat elke
Duitscher zijn oprechte deelneming zal voelen
voor na'bestaanden en de Nederlandsche
regeering, welke met ridder Van Rappard een
harer beste diplomaten heeft verloren. De
ontslapenen was een energiek en onvermoeid
ijveraar voor de verbetering der Duitsch
Nederlandsche betrekkingen.
De Lokalanzeiger zegt, dat ridder Van
Rappard tijdens zijn helaas zoo korte werlc-
zaamheid in Berlijn een uitstekende positie
heeft weten te verwerven, dank^zij zijn
streven tot het verbeteren der betrekkingen
tusschen het Duitische rijk en het vaderland,
en dank zij zijn persoonlijke beminnelijkheid.
De Volkischer Beobachter is ervan overtuigd,
dat men alom in Duitschland met diep leed-
wezen kennis zal nemen van het overlijden
van den Nederlandschen diplomaat, die te
Berlijn een grooten kring van vrienden had
verworven en algemeen groote sympathie
genoot. De Nederlandsche diplomatic verliest
in ridder Van Rappard een harer bekwaamste
buitenlandsche diplomaten.
Het stoffelijk overschot van mr. C. Ridder
Van Rappard zou Zaterdag naar
worden overgebracht.
De tijdelijke zaakgelastigde van Duitschland
in Den Haag heeft Zaterdagochtend een be-
zoek getoracht aan minister Patijn om hem de
deelneming van het Duitsche gezantschap te
betuigen.
De Belgische regeering heeft bij Kon. be-
sluit van 10 Augustus den invoer van ge-
droogde, gerookte of gezouten haring
afhankelijk gesteld van een invoervergunning.
Reeds zijn verschillende auto's, die haring
naar Belgie vervoerden, aan de Nederlandsch-
Belgische grens aar.gehouden en terugge
stuurd, wanneer gfe-en vergunning kon worden
getoond.
De vereeniging Handelsbelangen te Scheve-
ningen heeft zich in verbinding gesteld met
het departement van oeconomische zaken ter
bespreking van den nieuwen toestand, door
dit Belgische Koninklijke besluit geschapen.
OVERHEID MAAKT ZEER GROOTE
WINST OP .VOLKSVET"
Wij lezen in het Alg. Hbldt.
Naar wij vernemen, heeft de regeering
•dezer dagen onder de margarinefabrikan-
ten en vetsmelters een inschrijving gehouden
voor de levering van z.g. volksvet", dat is het
heffingvrije bak- en braadvet, hetwelk op
bonds wordt verstrekt aan werkloozen
behoeftigen voor 44 cents per kilo.
tngeschreven werd voor 900.000 kilo (voor
drie °maanden) in pakjes van 0.25 kilo. De
inschrijvlngsprijs bedroeg gemiddeld nog niet
ten voile 17 cents per kilo.
Tusschen inkoopsprijs en detailprijs ligt
derhalve een marge van 27 cents of honderd-
zestig procent. Aangezien het departement
dit vet voor 41 cents ter beschikking voor
de gemeentebesturen stelt, maakt de overheid
24 cents of circa 140 bruto-winst.
De overige 3 cents dienen voor vergoeding
van de plaatselijke distributiekosten van sla-
gers en winkeliers. In plaatsen echter waar
de gemeentebesturen het volksvet zelf distri-
toueeren, dus met uitschakeling van den mid-
denstand, ontvangt het rijik 42 cents per kilo
volksvet, dat hem bruto nog niet ten voile
17 cents kost. De marge voor wikkels, doozen
en verzending bedraagt voor de overheid dus
25 cents per kilo of honderdzevenenveertig
procent, m.a.w. de regeering maakt op dit
voor de werkloozen en behoeftigen bestemde
vet een geweldig groote winst, terwijl de mid-
denstander-distribuant slechts 3 cents per
kilo vergoeding ontvangt of zeven procent.
Er zij nog aan herinnerd, dat het ,,gewone"
bak- en braadvet is belast met een crisishef-
fing van 36 cents per kilo, dat is dus 212
van den prij's, waarvoor de producenten zulk
vet thans aan de regeering leveren.
Inschrijvingen van 18 cents, zoo vernemen
wij verder, zijn als ,,te hoog" terzijde gelegd.
Op basis van den bij deze inschrijving tot
uiting gekomen vetprij-s van 17 cents per kilo,
zou dit ter illustratie de vetwaarde van
een kilo margarine, welk product 15 water
bevat en voor 1,64 in den winkel wordt ver-
kocht, dus circa 15 cents bedragen. Daarop
komt dan circa 57 cents crisisheffing of 380
der vetwaarde, waarna dan nog 32 cents of
210 der vetwaarde voor verpakking, ver
zending, winst en distributiekosten zou over-
blijven, bij ongeveer gelijke grondstoffen.
Ongetwijfeld heeft de concurrentie der pro
ducenten een voorname rol gespeeld, om den
inschrijvingsrol te doen afbrokkelen tot om
trent den kostprijs. Nog zij opgemerkt, dat
het volksvet straks niet zal meetellen bij de
berekening der totale en individueele produc-
tie-quoten, althans niet volgens het aanhan-
gige ontwerp-Vetcontract.
DE STEUN AAN DEN TUINBOUW.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
Wijnfcoop betreffende de oeconomische positie
van den tuimbouw heeft de minister van oeco
nomische zaken geantwoord, dat het hem be
kend is, dat de oeconomische positie van den
tuinbouw, voomamelijk als gevolg van de nog
steeds voortdurende moeilijkheden bij den
uitvoer van tuinbouwproducten, moeilijk is
en dat dientengevolge de toestand in de tuin-
bouwbedrijven, alsmede in de gezinnen der
tuindiers veelal zorgelijk moet worden geacht.
De bedrijfsuitkomsten van den tuinbouw, die
in de eerste helft van 1937 eenige verbete
ring vertoonden, zijn sindsdien weer ongunsti-
ger geworden, terwijl de bedrijfsonkosten een
stijging vertoonen. In verband hiermede
werden reeds in den loop van het jaar 1937
de richtprijzen voor tuinbouwproducten ver-
hoogd, waardoor de steunbijslag voor de
daarvoor in aanmerking komende producten
kon worden verruimd.
De op 7 Juli plaats gehad hebbende uit-
keering van tuinbouwsteun de eerste van
dit jaar was slechts een voorschotuitkee-
ring op den steunbijslag, welke eerst defini-
tief kan worden vastgesteld, als de volledige
gegevens ter beschikking staan.
Evenals in de afgeloopen jaren het geval
was, ligt het in het voornemen der regeering
ook in 1938 den steunbijslag op tuinbouwpro
ducten vast te stellen met inachtneming van
de gemiddelde opbrengst van het product ter
veiing en den richtprijs. Teneinde aan de be-
hoefte van de tuinders tegemoet te komen,
zal, in afwachting van de definitieve vaststel-
ling van dien bijslag, zoodra de vereischte
gegevens zijn verzameld, met bekwamen speed,
tot het doen van verdere voorschotuitkeerin-
gen worden overgegaan.
ons land
EENHEID DOOR DEMOGRATIE.
Zaterdag heeft de Nederlandsche Beweging
voor Eenheid door Democratie in de Kurzaal
te Soheveningen een provinciale zomerbijeen-
komst gehouden waarvoor zeer groote belang-
stelling werd betoond.
Het woord werd gevoerd door de heeren
Hans, Mr. J. J. R. Schmal, Mr. P. J. Oud en
W. H. Vliegen.
Na de bijeenkomst, waar zich 75 nieuwe
leden aanmeldden, begaven tal van leden zich
in 40 autobussen naar de Nieuwe Kerk te
Delft, om een krans te hechten aan het mau
soleum van Willem de Zwijger. Alvorens tot
deze plechtigheid over te gaan, werd het
woord gevoerd door Prof. Ir. W. Schermer-
hom.
Edn centrale gedachte zoo zeide spreker
- zal door de eeuwen heen velen hebben be-
zield, die in deze gewijde ruimte in een of
anderen vorm getuigenis hebben afgelegd.
Het was zeker steeds eerbied en dankbaar-
heid jegens den grondlegger van ons onaf-
hankelijk volksbestaan.
Aan Willem van Oranje is niets mensche-
lijk vreemd geweest. Hij was ook een man
van zijn tijd. De vormen, in welke hij het
leven van dit volk mede heeft gegoten, waren
niet dezelfde als die wij thans als behoorende
bij volledige geestelijke vrijheid zouden ver-
langen. Maar zeker is, dat de geest, die dezen
man bezield heeft en die hem op lateren leef-
tijd heeft gedreven tot zijn leven van strijd
en offervaaraigheid dezelfde is, die ook thans
ncg door millioenen op deze aarde als
hoogste wordt geschat.
Het is goed, aldus spr„ dat wij ons ook in
de Nederlandsche Beweging voor Eenheid
door Democratie beiwust zijn van deze dingen,
Het is noodzakelijk, dat wij naast het ge-
tuigen van onze gehechtheid aan de geeste
lijke vrijheid weten, in den diepen zin van
het woord, op welke basis wij staan.
Het is daarom, dat wij vandaag het oog
richten op de historie om onze basis te ont-
dekken. Met eerbied en dankbaarheid aan-
schouwen wij aan het begin van dezen langen
weg de stralende figuur van Willem van
Oranje, die ook als man uit de XVIe eeuw
met zijn andere levensvormen toch bezield
was door betzelfde, dat ook ons moet bezielen
offervaardigheid en strijdvaardigheid voor
vrijheid en verdraagzaamheid.
Ook wij aanvaarden op dit oogenblik nog
maals, in welke verscheidenheid van inzicht
over de levensvormen wij hier overlgens
bijeen mogen zijn, gezamenlijk dien eenen
plicht: het voortdragen van den fakkel van
vrijheid en verdraagzaamheid.
Na de kranslegging speelde de organist, ae
heer Storm, het Wilhelmus en verlieten de
talrijken, die de plechtigheid bijwoonden, het
kerkgebouw.
inivloed deden gelden over de internationale
grenzen heen en hij voegde hieraan toe: ,,Wij
kunnien onze menschen niet verhinderen, op-
vattingen te hebben ten opzichte van woeste
gewelddadigheid, on-democratisch straffe or-
ganisatie, ellende toegebracht aan hulpelooze
■volkeren en schendingen van aanvaarde indi
vidueele rechten. Uiteindelijk beheerschen
deze opvattingen de politiek des lands."
iSprekende over den recenten oorlogsangst
en de uitwerking daarvan op de geheele we-
reld", zeide Roosevelt: „Wij in Amerika leven
niet langer op een verafgelegen continent dat
oniaantastlbaar is voor de gevolgen van over-
zeesche controversen. In plaats daarvan zijn
wij in Noord- en Zuid-Amerika een v'oorwerp
van studie geworden voor ieder propaganda-
bureau en voor iederen generalen staf aan
den anderen kant van den Oceaan. De groote
uitgebreidheid onzer hulpforonnen, de kracht
van ontzen handel en de kracht onzer menschen
hebben ons gemaakt tot een factor van
levensbelang in den wereldvrede, of wij dit
willen of niet. Gelukkig kunnen gij (Canada)
en wij, aldus voegde Roosevelt hieraan toe,
met heldere oogen deze mogelijkheden bezien,
waarbij wij besluiten, geen pad niet te onder-
zoeken en geen techniek te verwaarloozen,
welke, wanneer onze verwachtingen verwer-
kelijkt worden, kan bijdragen tot den wereld
vrede. Zelfs wanneer deze verwachtingen te-
leurgesteld worden, kunnen wij elkander op
dit halfrond tenminste de verzekering g&ven,
dat wij een krachtigen citadel zullen blijven
vormen, waar de beschaving onverzwakt kan
bloeien."
Roosevelt's verklaring heeft in Canada
uiteraard veel voldoening gewekt. Tot dus-
verre hadden Amerikaansche regeeringsper-
sonen zich officieel vrijwel nooit uitgelaten
over de positie van dat land ten opzichte van
de Ver. Staten. Men weet nu, dat de Vereen.
Staten Canada te hulp zouden komen, indien
het (ib.v. door Japan) mocht worden aangeval-
ien, een onderstelling overlgens, die volkomen
theoretisch is.
EEN BRITSCH CONSULAIR AMBTENAAR
IN DUITSCHLAND GEARRESTEERD.
Te Weenen werd kapitein Thomas Ken-
driok, ambtenaar bij de Britsche passencon-
trole aldaar, op bevel van de Gestapo gearres-
teerd. Hij was Woensdag pp weg naar Enge-
land en werd gearresteerd toen hij de grens
van het voormalige Oostenrijk naar Duitsch
land was gepasseerd. De Britsche ambassa-
deur te Berlijn heeft daartegen terstond ge-
protesteerd, doch aanvankelijk werd van
Duitsche zijde te kennen gegeven, dat men
niets kon doen, daar de arrestatie op hooger
bevel was geschied.
Men verdiepte zich in gissingen omtrent de
aanleiding, tot van Duitsche zijde werd te ken
nen gegeven, dat Kendrick zich aan spionnage
zou hebben schuldig gemaakt, waarvan men
zeide de bewij'zen te hebben. Den Britschen
ambassadeur werd verzocht, zorg te dragen,
dat Kendrick zoo spoedig mogelijk het Duit
sche gebied zou hebben verlaten. Hij werd door
de Duitschers in vrijheid gesteld. Eerst is hij,
naar zijn woning te Weenen teruggekeerd en
daarna per auto naar Engeland vertrokken.
De Engelsche bladen stellen zich op het
standpunt, dat het gebruik eischt, dat, indieh
men iets tegen een buitenlandschen diplomaat
heeft, begonnen moet worden daarvan aan
zijn regeering kennis te geven, alvorens een
actie tegen den persoon zelf te ondememen.
Naar het Duitsche Nieuwsbureau meldt,
houdt een deel van de avondbladen zich met
het geval Kendrick bezig. De uitlatingen de
zer bladen komen hierop neer, dat het onmis-
kenlbaar vaststaat, dat Kendrick zich aan
spionnage heeft schuldig gemaakt, dat men
hem bijzonder genadig behandeld heeft, dat
zijn geval niet op zichzelf staat en dat Enge
land er goed aan zal doen, zijn spionnage-
dienst eenige matiging op te leggen.
Dezelfde commissie heeft ook een verkla
ring afgelegd waarin wordt gezegd, dat („de
toestand buitengewoon verontrustend" is en
waarin wordt opgemerkt dat de aanvallen op
Britsche schepen worden hervat. De com
missie drimgt er bij de regeering op aan
Franco onmiddellijk de toezegging te laten
geven, dat hij, tegen de vastgestelde condities
de volledige schadevergoedingefi zal betalen
wegens vroegere bombardementen en voor
toekomstige.
VEROORDEELD WEGENS VERSPILLING.
Uit Moskou wordt volgens het Poolsche
Telegraafagentschap gemeld, dat de directeu-
ren van zes industrieele ondememingen zijn
gearresteerd en tachtig d'irecteuren van hotels
en winkels zijn veroordeeld tot het betalen
van boete, omdat zij biji de verlichting van
hun bedrijf electriciteit hebben verkwist.
AMERIKAANSCHE VOLKSOPVOEDING.
het
MOEILIJKHEDEN MET DEN FRANSCHEN
FRANC.
Uit Brussel wordt gemeld, dat volgens be-
trouiwbare berichten uit Parijs men daar nieu
we financieele moeilijkheden vreest, ook na de
geruststellende verklaringen van Daladier
blijft de toestand van den Franschen franc
kritiek. In bevoegde kringen ging Vrijdag het
gerucht, dat het Egalisatiefonds sedert aan-
vang Juli een bedrag van 10 milliard francs
heeft moeten afstaan. Er zijn nog reserven,
doch in dit tempo kan men niet voortgaan.
Volgens sommigen zal men tot controle op
den wissel moeten overgaan. De aankoopen
van deviezen voor niet-commercieele doelein-
den worden reeds bewaakt. De franc is met
enkele punten gedaald. Zaterdagmorgen was
de spanning niettemin ietwat geluwd.
Met een toespeling op de Engelsche berich
ten, volgens welke onderhandelingen zouden
zijn aangeknoopt door Belgische autoriteiten
met Engelsche experts over de koppeling van
de belga aan het pond sterling, verklaart het
socialistische dagblad ,,Le Peuple" na een on-
derzoek in welingelichte kringen, dat er geens-
zins sprake is van een eventueele devaluatie
van de belga.
Men ontkent echter niet, dat besprekingen
worden gevoerd over de koppeling van de Bel
gische munteenheid aan de Eingelsche.
Men meent te weten, aldus het blad, dat
binnenkort van officieele zijde mededeelingen
zullen worden gedaan over de operatie, die
volgens bevoegde kringen niets te maken zal
hebben met de reeele waarde van de belga.
In een maatregel van bestuur, uitgevaar-
digd door de Duitsche minister van binnen-
landsche zaken en justitie, wordt bepaald, dat
voile" Joden en Joodsche vrouwen van Duit
sche nationaliteit, die nog geen Joodschen
voornaam hebben, ee» dergelijken vpomaam
naast hun anderen voornaam moeten voeren.
DE PAUS ONTVANGT DUITSCHE
PELGRIMS.
In een toespraak tot een groep van 70 pel-
grims uit het Rijnl-and, heeft de Paus een toe
speling gemaakt op den toestand der roomsch-
katholieken in Duitschland. Hij zeide, dat hem
de tranen der roomsch-katholieken in Duitsch
land niet onbekend waren, maar dat iets hem
troostte, n.l. te weten, dat hij in dat land zoo
toegewijde kinderen had als -die, welke thans
in zijn tegenwoordigheid vertoefden. Toen hij
zijn zegen ga£, zeide de Paus, dat deze zegen
bestemd was voor alle geloovigen in Duitsch
land, die goddelijken steun behoeven.
President Roosevelt is aan de universiteit
te Kingston bekleed met een eeredoctoraat.
Bij deze gelegenheid heeft hij een redevoering
uitgesproken, waarin hij o.m. zeide:
,,De Vereenigde Staten zullen niet werke-
loos ter zijde staan, wanneer een overheer
aching van Canadeesch grondgebied door eenig
rijk mocht dreigen." De president legde er den
nadruk op, dat beschaving en opvoeding haar
BRITSCHE REEDERS WORDEN
ONGERUST.
De commissie waarin 54 Britsche reeders
vertegenwoordigd zijn, die op Spanje handel
drijven, heeft Donderdag een adres gericht tot
minister-president Chamberlain, waarin zij
uitdrukking geven aan hun ongerustheid en
hun ontevredenheid over het feit, dat de
schadevergoedingen die zij1 volgens een ver
klaring van Chamberlain van Franco zouden
ontvangen voor het verlies1 van, of beschadi-
gingen aan hun schepen door bombarde.-
menten uitgevoerd ddor de luchtmacht van
Franco, achterwege bijven.
Sinds een jaar krijgt, schrijft de N. R. Crt.,
het Amerikaansche volk les. Zijn hoogste
figuren Roosevelt en Hull treden als de lee-
raren op voor deze volksopvoeding, welke
lessen van tijd tot tijd worden opgegeven op
daartoe geschikte momenten en met groote
intervallen. Het onderwerp van deze volks
opvoeding is het stimuleeren van de belanig-
stelling voor de buitenlandsche politiek, meer
speciaal voor een bepaald soort buitenland
sche politiek. Het gaat er bij de lessen om,
door vredelievende redievoeringen een oorlogs-
bereidheid te kweeken. Het volk moet wor-
dlen opgevoed in een richting, welke het, als
het eens noodig' mocht blijken-, voor de regee
ring mogelijk zal maken haar gewicht in de
schaal te werpen in een zaak, welke niet
direct Amerikaansche belangen betreft. Men
wenscht voor te bereiden, nadat men in 1914
had bemerkt, hoe veel tijldi noodig is om een
volk oorlogsirijp te maken.
Roosevelt c.s. zijn goede docienten. Zij vol-
gen bij hun werk een systematischen weg.
Stap voor sitap gaan zij voorwaarts. Telken-
male moet -een proefballon het terrein ver-
kennen, alvorens de stap wordt gedaan. Eerst
ziij-n de uitlatingen in algemeene bewoordin-
gen vervat geweest, een soort strafrede tegen
die dictatoriaal geregeerde en naar machts-
uitbreiding strevende landen. In deize periode
viel het harde woord „quarantaine". Ditmaal
is Roosevelt verder gegaan. Voor het eerst
heeft hij een comcreet geval genoemd en een
garantie voor een bepaald gebied gegeven. De
Vereenigde Staten zullen niet afzijdig staan,
indien eeh overheersching van Canadeesch
grondgebied door eenig ander rijk mocht
dreigen.
Deze garantie is een novum in de Ameri
kaansche politiek van de laiatste jaren. Hoe
belangrijk op zichzelf, dient men haar meer
als een wegwijzer te zien, een aanduiding van
de richting, waarheen de Vereenigde Staten
willen. Want voor Canada dreigen niet de
grootste gevaren. Er zijn andere gebieden,
met name bijv. Zuid-Amerika, waar de
buitenlandsche penetratie heel wat grooter is
en waar meer gevaren dreigen. Meer speciaal
ook voor de Vereenigde Staten, want het tot
ontwikkeTing komende zuiden luistert niet
meer onvoorwaardielijk naar de stem van
Washington. Door voor hen tegen te groote
vreemde intvloeden te waken, verdedigt
Amerika onder een prettig aandoend etiquet
in de eerste plaats de eigen belangen.
Canada is de proefballon. De mojgelijkheid
dat een dergelijke hulp noodig zal zijn-, is niet
groot. Maar er waren andere redenen, welke
Canada bij1 uitstek igeschikt voor proefkonijn
maakten. Canada toch ligt den Noord-Ameri-
kaan na aan het hart. Het is geen gebied
van permanente onrust gelijk Zuid-Amerika,
geen gebied, dat al langen tijd in het centrum
van een strijd staat, waarbij: aan de eene zijde
de verdedigers van bemoeienis en aan de
andere zijde de menschen van de handen-af-
leer staan. Dat Cananda zal blijven, wat en
hoe het is, wordt in breede kringen als een
vanizelfsprekendheid gevoeld. Men kan het
zich eenivoudig niet andiers indenken en
vraagt zeer verbaasd: ook dat al. Geen ge-
schikter object derhalve om eens een proef
te nemen, hoe het publiek op verdergaande
garanties reageert.
Overigens dient men er zich van bewust te
zijn, dat het noemen van Canada nog een
andere beteekenis heeft. Het is de uitbreiding
van de Monroe-leer over Canada. De be
teekenis hiervan dient niet onderschat te
worden. De Monroe-leer, zij- het in een
moderne versie, is zeer actueel en hier be-
vindt Amerika zich aan de zijde van de zoo-
veel gesmade dictators. Steeds luider worden
de stemmen in enkele groote landen, die van
den driehoek Berlijn-iRome-Tokio in de eerste
plaats, over een verdeeling in invloedssferen
van de geheele wereld tusschen de verschil
lende -landen. Dat is, volgens deze schrij-
v'ers, de temdenz der tijden. Er moeten
groote gebieden worden geschapen, waar
van de deelen politiek en oeconomisch op
elkaar zijn- ingesteld en als zoodanig een
eenheid zij het niet altijd s-t-aatkundig
gaan vormen. Dat Zuid-Amerika tot die in-
vloedissfeer van de Vereenigde Staten zou
behooren, werd algemeen aangenomen. Over
Canada echter werd als onderdeel van het
Engelsche wereldrij-k niet gesproken. En
daarom ook waarschuwt Roosevelt al te
ijverige verdeelers.
Man kan Roosevelt's redevoering niet zien
buiten het verband met den politieken toe
stand in Europa. Het is een voorbereiding op
ev-entualiteijten, welke zich zcjiden kunnen
voordoen, een interne verzwakking van de
totdusrverre officieele neut'raliteitspolitiek.
Aan welke zijde d-e Vereenigde Staten zich
indien zij- zich in den strijid zouden werpen,
zullen sebaren laat -geen twijfel open. Niet
alleen de ideologische verbondenheid, maar
evenzeer de directe Amerikaansche belangen
zoowel in het noorden als het zuiden, zouden
het dwingen stelling te nemen tegen Duitsch
land, Italie of Japan. Maar de onzekerheid
of Amerika zich bij de oorlogvoerenden zou
scharen, zou in bepaalde omstandigheden het
uitbreken van een oorl-og kunnen infuenceeren-
Wie weet, een zoo groot land, met een geo-
-grafisch vrijwel onaantastbare ligging en met
zulke geweldige hulpbronnen tegenover zich
te zien, zal zich wel tweemaal bedenken
Intusischen moet men wel bedenken, dat er
nog heel wat moet veranderen, voor en a_leer
van een definitieve wij-ziging van de houding
van de Vereenigde Staten gesproken kan
worden. Het Amerikaansche volk heeft ver
uiteenloopende belangen en denkbeelden De
felle redevoerinigen van Roosevelt ku
niet verhinderen, dat de zakenlieden voldp
oorlogsmateriaal bijv. aan Japan ieveren,
waartegen de .regeering zich met yerzeb Heel
wat propaganda zal noodig zijn voo d
Amerika werkelijk een gesloten eenheid ook
wat het handelen betreft, zal zijn. Zelfs mag
men betwijfelen of deze strijd van idee tegen
eieen belang in vredestijd kan worden- beslist.
5 is verandermc
het ook eigen bemoeienis op intensieve schaal
zijn, gelijk Engeland bijv. met Tsjecho-
Slowakije, want andiers zou de wereld niet ge-
spaard worden voor een tweede Wilson-
tragedie. Wat Europa noodig heeft, zijn be-
middelaars met verren blik; andere vormen
kunnen meer schaden dan baten. En dit
element dringt nog te weinig in de Ameri
kaansche volksopvoeding door.
ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN TE
HEBRON.
Zaterdagochtend Is 'Hebron het centrum ge
weest van systematische aanvallen van de op-
standelingen. Een -krachtige bende is de plaats
binnen-gedrongen en heeft het bijkantoor van
de Barclays Bank aangevallen. De bewakers
werden ontwapend en het gebouiw werd in
brand gestoken. Het brandde tot den grond
toe af. Hetzelfde lot ondergingen het postkan-
toor en het huis van een inspecteur van poli
tic. Een politieman werd gedood. Bij een aan-
val op het politieibureau maakten de opstan-
delingen zich meester van de geweren en mu-
nitie.
Op den weg naar Hebron werd een pant-
serauto van de politie aangevallen, de chauf
feur werd gedood, de auto werd vemield.
Tenslotte werden militairen tegen de ban-
die'ten in het veld gebracht. Aan het gevecht
werd deelgenomen door tachtig tanks en ver-
scheidene vliegtuigen.
Te Hebron is de staat van beleg afgekon-
digd. Uit Jeruzalem zijn aanzienlij-ke verster-
kingen ge-zonden.
Later op den dag hebben de troepen He
bron gezuiverd. In den loop van den avond is
de toestand weer normaal geworden. In ver
band met de recente aanvallen op Britsche
banken hebben sommige banken te Hebron,
Nabloes en Toelkarem, tijdelijk hun deuren ge
sloten.
Zaterdagavond is een verbo-d afge-kondigd
om zich des nachts buitenshuis te bevinden.
Dit verbod geldt voor a-lle belangrijke wegen
en verkeersroutes in geheel Palestinia, slechts
met uitzondering van de bebouwde kommen
van steden en dorpen.
-De drie kinderen van den Joodschen inspec
teur, die kortgeleden te Jeruzalem ontvoerd
zijn, zijn thans onverwacht teruggekeerd in
de Joodsche nederzetting in de vlakte van
Esdraelon. Zij waren gekleed in Arabische
kleeren en ver-klaarden, dat de Arabieren hen
geblindoekt hadden. Zij wisten niet, waar
hun ouders waren.
Een Joodsche kolonist is gedood tijdens een
zwaren aanval op een dorp nabij 'Hederda.
Ben Britsche soldaat is gewond door bandie-
ten nabij Nabloes.
IVol-gens de statistieken zijn in het eerste
half jaar van 1938 147 moorden gepleegd en
193 pogingen tot moord, terwijl meer dan
duizend aanvallen werden gedaan. In het ge
heele jaar 1937 werden 190 moorden gepleegd,
250 .pogingen tot moord en 2200 aanvallen.
In de op Donderdag as., des namiddags
2 uur, te houden- openibare vergadering van
den gemeenteraad komen de volgende punten
in behandeling:
1. Ingekomen stukken.
2. Voorstel van Burg, en Weth. tot wijzi-
ging van de verordening gemeente-
politie.
3. Benoeming onderwijzeres aan de open-
bare lagere school D.
De niet-alphabetisdhe voordraeht luidt
als volgt1. mej. E. Dek-ker, kweeke-
linge openbare lagere school te Vlis-
singen; 2. mej. E. M. Kanse, volontaire
openbare lagere school te Schoondjjke;
3. mej. C. Koopman, volontaire open-
bare lagere school te St. Maartensdijk.
4. -Voorstel van Burg, en- Weth. tot het
toekennen van eenige straatnamen.
5. -Idem tot onbewoonbaarverklaring van
de woningen plaatselijk gemerkt Elle-
boog no. 6, 8, 10 en 12.
6. Idem tot het garandeeren van rente en
aflossing van een geldleening aan te
gaan bij het Werkfonds door de Vereen.
tot Ziekenverzorging te Terneuzen voor
den bouw van een nieuw ziekenhuis.
7. Aanvulling commissie van bijstand voor
gemeente-werken.
8. Wijzi-ging begrooting van het Burger-
lijk Armbestuur, dienst 1938.
9. Idem gemeente-begrooting dienst 1-938.
10. Aan-bieding gemeente-rekening en reke
ning van het Woningbedrijf, dienst 1937.
11. Idem gemeente-begrooting en begrooting
Woningbedrijf, dienst 1939.
Ontheffing hondenibelasting, dienst '38.
Maar ook in ander op-zicht is verandenng
eeboden Willen de Vereenigde Staten de
factor in de wereldpolitiek zijn, die zij zouden
moeten zijn, dan is- meer belangstellmg voor
den gang van zaken niet voldoende. Wenscht
men zich in de zaken te mengen, dan moet
12.
EEN NIEUW ZIEKENHUIS
TE TERNEUZEN.
De toelichting op het voorstel van Burg, en
Weth. -betreffende het voorstel genoemd onder
punt 6 der agenda voor de a.s. Donderdag te
houdlen raadszitting, luidt als volgt:
Naar aanleiding van het verzoek der Ver
eeniging tot Ziekenverzorging alhier d.d. 18
Augustus 1.1. om te willen garandeeren de
rente en aflossing eener geldleening groot
maximum- f 200.000, welke zal worden aange-
gaan met het Werkfonds te 's-Gravenhage,
voor den bouw van een nieuw ziekenhuis,
deelen wij u het volgende mede:
'Het zal wel geen betoog behoeven, dat voor
deze -gemeente een goed geoutilleerd zieken
huis een dringende eisch des tijds is en wij
stellen het dan ook in hooge mate op prijs,
dat de Vereeniging tot Ziekenverzorging het
eindelijk aandurft tot den bouw van een
nieuw ziekenhuis over te gaan, waar toch de
bestaande inrichting in geen en-kel opzicht
voldoet aan wat in den tegenwoordigen tijd
van een behoorlijk ziekenhuis geeischt wordt.
De bedoeling van de vereeniging is om te
leenen 175.000, doch om tegenvallers te on-
dervangen wordt gevraagd een garantie van
200.000.
De exploitatie-opzet is evenwel gebaseerd op
een -kapitaal van f 175.000. Hierbij wordt ge-
rekend op een aantal van maximum 50 bedden.
Bij de exploitatie-opzet is gerekend op een
bezetting van gemiddeld 30 bedden. Dit aan
tal lijkt ons niet te hoog, wanneer we nagaan,
dat het bestaande ziekenhuis dikwijls geheel
vol ligt, ondanks de minder goede outillage
en dat wanneer een modem ziekenhuis in ex-
ploitatie is, verwacht mag worden dat van
deze inrichting veel meer gebruik gemaakt
zal worden, dan nu het geval is.
Bij deze opzet zal het ziekenhuis zichzelf
kunnen bedruipen, als van gemeentewege
wordt bijgedragen e.en subsidie van f 4500.
Het nieuwe ziekenhuis zal gebouwd worden
in den Noordpolder aan de Leeuwenlaan.
lOp grond van bovenstaande lijkt het ons
college geen bezwaar, de rente en aflossing te
garandeeren van een 40-jarige leening van
maximum f 200.000 aan te gaan bij het Werk
fonds tegen een rente van maximum 2V2
Wlij stellen uw college dan ook voor het na-
volgende besluit te nemen:
iDe raad der gemeente Terneuzen;
gezien het verzoek van de Vereeniging tot
Ziekenverzorging alhier tot het garandeeren
