Nose-Comite.
Een matte of gebruinde teint staat altijd charmant
ONZE REIS MET OUDEN VAN DAGEN.
RECHTSZAKEN.
De Z. L. M. tj Goes.
Amilda-creme, die tevens zoo goed is voor de huid, is verkrijgbaar in deze twee begeerde teinten. Mat en Bruin. Doos 50 en 25 ct.
tegen de overage 41 gevorderd iwerd te Ibetalen
466,15%, alles verhoogd met 5 rente. De
toorgstelling ad 550.000, die geplaatst is bij
de Aimsterdamsche Bank te Rotterdam werd
vervallen verklaard.
CHR. LAGEKE LANDBOUWSCHOOL.
Donderdag 9 Juni 1938 hadden de over-
gangs- en eindlessen palats in de Cbr. Lagere
Landbouwschool te Axel. Aanwezig war en
bet Bestuur van de scbool, de Commissie van
Toezicbt, de Rijkslandbouwconsulent Ir. C. J.
Droogendijk, de Burgemeesters van Axel en
Zaamslag, ouders van leerlingen en andere be-
langstellenden.
De Voorzitter, de beer C. de Putter opende
met gebed en heet'te de aanwezigen bartelijk
welkom. Hiema gaf bij bet woord aan bet
Hoofd der Scbool, den beer K. Booij, die den
leerlingen vragen stelde, uit welker beant-
woording bleek, dat de leerstof over bet alge-
meen goed verwerkt was.
Alle leerlingen konden dan ook in een boo-
gere klasse geplaatst worden. Sommige leer
lingen hadden een aansporing noodig, om in
bet vervolg bun lessen beter te verwerken,
maar er waren er ook, die een piuimpje kre-
gen voor hun jjver en toewijding.
15 leerlingen van de hoogste klas verwier-
ven een diploma, nl. G. Dees Rz., Jac. Boeije
Cz., Jac. van Doorn Tz., P. de Zeeuw Jz., Job.
de Feijter Pz., J. Goossen Pz., J. Scbeele Jz.
en P. Dekker Plz., alien te Axel, P. Dekker
Fz., R. Dieleman Pz. en J. van Hoeve te Sluis-
kil, W. Dieleman Jz. te Zaamslag, J. Ramondt
Jz. te Sas van Gent, Jac. Huijssen Jz. te Ter-
neuzen en G. Scbeele Pz. te Hoek.
De beer Droogendijk deelde de uitslag mede.
3 leerlingen verwierven het praedicaat ,,met
lof", 3 leerlingen „zeer goed", 5 leerlingen
,,goed" en vier leerlingen ,,voldoende".
Verder ricbtte bij waardeerende woorden
tot bet Hoofd der Scbool en spoorde bij de
leerlingen aian, bet geleerde te onderhouden en
als bet mogelijk was nog uit te breiden door
bet volgen van een landibouwwinterschool,
waarvoor hler een goede grondslag was
gelegd.
Leerlingen en ouders feliciteerde bij met bet
bebaalde succes, waarbij de heer K. L. de
Kraker, voorzittervan de Commissie van
Toezicbt en de beer J. Ramondt van Sas van
Gent zich aansloten.
'Nog voerde 66n der leerlingen bet woord,
die namens alle leerlingen den leeraar be-
dankte voor de gegeven lessen en bem een
stoffelijk blijk van waardeering ter herinne-
ring aanbood. Hiema aprak de beer Booij zijn
dank uit voor de woorden door genoemde
beeren tot hem gericht, voor bet geschenk en
voor de "goede verstandhouding, die er tus-
scben bem en het Bestuur en de Commissie
van Toezicbt, alsmede den beer Rijksland
bouwconsulent steeds bestaan heeft. Inzon-
derheid sprak bij zijn erkentelijkheid uit voor
bet aanwezig zijn van beide Burgemeesters
en daar de Burgemeester van Zaamslag tot
bem bet woord geridbt bad, dankte bij ook
dezen voor diens bartelijke woorden.
Ook de aanwezigheid van ouders en belang-
stellenden werd door bem op boogen prijs ge-
steld.
De heer C. de Putter sprak bet slotwoord
en eindigde deze eindies met dankgabed.
ZEEUWSCHE VEREENIGING VOOR
IMALECTONDERZOEK.
Zaterdag j.l. bad in het hotel ,,De Burg" te
Middellburg de jaarivergadering plaats van de
Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek.
Ter eere van bet lOjarig bestaan der vereeni
ging ging aan de vergadering een gezamen-
lijke maaltijd vooraf, waar het dagelijksch
(bestuur en enkele leden aanzaten.
Na opening der vergadering, voorlezing en
gaedkeuning der notulen, deed de peiming-
meester rekening en verantwoording van de
gekimiduelenwaaruit bleek, dat een batig
saldo aanwezig was van ruim 80. Hiervan
zullen ongeveer /40 geresenveerd kunnen blij-
ven voor de onkosten in verband met de uit-
gaive van bet Algemeen Zeeuwsch Woorden-
boek.
Dit gunstig cijfer is mede te danken aan een
dirculaire, aan oud-Zeeuiwen gezonden, om be-
langstelling te wekken voor deze uitgave, al
beantiwoordde de financieele resultaten hier
van niet gdheel aan de verwachtingen. Het
Zeeuwsdh Genootschap der Wietensohappen,
boezeer in beginsel ibereid het dialectonder
zoek te steunen, moest een verzoek om sub-
sidiie afslaan, wegens den slecbten staat van
eigen financien.
.Het aantal gewone leden (contributie 1,50)
bedraagt 87, terwijl de vereeniging gesteund
wordt door 24 leden-fbegunstigers. Aan het in-
vuJJlen der lijsten werken bovendien een der-
tigtal belangstellenden mee.
'De aftredende bestuursleden L. A. Diele
man, F. den Eerzamen en P. J. Meertens wer-
den met algemeene stemffnen herkozen.
Uit het verklag van de secretaresse bleek
onder meer, dat dit jaar verschenen 5 no.'s van
bet Vereenigingsnieuws met dialectlijst en een
beknopte navraaglijst. Het aantal gecontro-
leerde woorden en uitdrukkingen bedroeg dit
jaar 678; bet aantal invullers was gemiddeld
60. Totaal zijn thans gecontroleerd 5740 woor
den en uitdruiklkingen; totaal in kaart ge-
bracht 2770. De lijsten van dit jaar behandel-
den de letter K, waarvan tbans 11 lijsten zijn
verscbenen (1027 woorden)zeker zullen nog
2 lijsten noodig zijn eer deze letter is afge-
werkt.
Dank werd gebracbt aan de invullers en niet
minder aan hen die door het inzenden van
woordenlijsten bet materiaal voor het woor-
deniboek verrijkten.
(Hoewel met de inleiding voor het Woorden-
boek en daarbij behoorende dialectkaartjes
van Zeeland, Goeree en Overflakkee etn aan-
vang is gemaakt, werd door het dagelijksch
bestuur in overleg met de uitgeefster, de fir-
ma den Boer, besloten, dit jaar nog geen be
gin te maken met de uitgave. Voor zulk een
uitgave zijn de trjden nog weinig gunstig,
terwijl bij een ruimer voorraad afgewerkt
materiaal de te verschijnen deelen sneiler op
elkaar zullen kunnen vodgen. Ook zal nog een
krachtige paging in het werk worden gesteld
om financieelen steun voor het werk te ver-
krijgen, wat zoowel de uitgave als de prijs ten
goede kan komen.
Nadat de aanwinsten van het secretariaat
in oogenscbouiw waren 'genomen en rondvraag
was gedaan, sloot de voorzitter, met dank
aan de aanwezigen, de vergadering.
DE CONSENTEN VOOR DEN UITVOER
VAN GARNALEN.
Naar gemeld wordt, zal de Nederlandsche
Visscberrjcentrale, van 1 Juli af, zelf de ver-
deeling van het contingent ongepelde gama-
len naar Frankrijk weer gaan regelen. De uit-
voercontdngenten zullen worden berekend
naar de basisjaren 1936 en 1987.
Voor rverscheidene plaatsen, als Breskens,
Den Helder en Texel, beteekent dit een gun-
stige regelinig, daar, tengevolge van de wijze
van verleening der Fransche invoervergunnin-
gen, deze plaatsen veel van bun export aan
Umuiden belbtoen moeten afstaan.
EEN BURGEMEESTER OP BED
BEEEDIGD.
De Commissaris der Koningtin in onze pro-
vincie Zeeland is naar Dreiscbor gekomen in
verband met bet feit, dat de heer E. 5H. P. van
Nabuys, die is herbenoemd tot burgemeester
van Dreiscbor, wegens maandenlange ziekte
verblinderd was voor de beeediging naar Mid
dellburg te gaan. De Commissaris heeft den
heer Nabuys nu den eed at genomen aan het
ziekbed, hetgeen nog nimmer is voorgekomen.
(Z. Nsfo.)
ZIJ WAREN OP STAP
(Met een auto bracbten gisteravond twee
mannen een bezoek aan Vlissingen, waar op
de Dokkade eens halt werd gebouden
om den dorst te lesscben. Als dikke
vrienden gingen zij naar binnen, maar
lang duurde bet niet, want na enkele minuten
werden zij netjes buiten gezet en begonnen zij
op straat elkaar aif te drogen. Hierbij ging het
nu niet bepaald zachtzinnig toe, want weldra
bad een van hen een dusdanigen treffer te
pakken, dat bij uit het hoofd bloedde. De
vechtlustigen werden echter door eenOnnstan-
der gescbeiden en beiden gingen daarop huns
weegs. De politie die inmiddels was gewaar-
scbuwd trof een van de vrienden" nog op den
Koningsweg aan en heeft hem, daar bij dron-
ken was, naar het bureau van politie ter ont-
nuchtering overgebracbt. (Vliss. Crt.»
PLOTS LUNG OVERLEDEN.
Zondagaivond toen de kerkeraad van de Vrij
Evangelische Gemeente te Goes voor den
dienst in de consdstoriekamer bijeen was, werd
een der diakenen, de beer L. Duvekot We.,
plotseling ongesteld. Dr. v. d. Berg, die spoe-
dig aanwezig was, kon slechts den dood con-
stateeren. Ds. v.'d. Vis deelde daama van den
kansel het tragische sterfgeval mede. Nadat
Z.Eerw. was voorgegaan in gebed, ging de ge
meente onder den indruk van dit plotselinge
steriven naar buis. (He Z.)
EEN PHOHI-OPNAME OP WALCHEREN.
Men kreeg te Middellburg Maandag bericht,
dat Dinsdag een vijftal heeren met den Pbohi-
auto naar Walcberen zouden komen voor op-
namen voor uitzending op den ultra korten
golf.
Aanrvankelijk was men verlegen met de
vraag om speciaal Walcbersche dingen te
kunnen doen opnemem.
Tocb is men er in geslaagd enkele zaken
te doen opnemen, die zeker hun propagandis-
tische waarde voor Zeeland's tudn zullen
heblben.
In de morgenuren werd ten huize van den
heer Ohr. J. Mazure, een bekend folklorist,
een vraaggesprek met hem en met de geluk-
kig nog in Zeeuwsche kleedij gestoken dienst-
bode opgenamen, dat een kijkje geeft over
die kleedij en over veel uit bet typisch Wal
cbersche letven. Des middags werden in
Westkiapelle gesprekken opgenomen met den
torenwacbter van den vuurtoren en met de
kantklosters, en te Vlissingen o.a. met de
loodsen.
Des aivonds was men op de Groenmarkt te
Middellburg en kon daar eerst het klokken-
spel van den Abdijtoren op de plaat vast-
leggen en daama een uibvoering van den
k'leppertmarsch, die in September door een
paar duizend ouderen en jongeren zal worden
ten gehoore gebracbt. Hierop volgde zang
van bet Zeeuwsch Volkslied en van ,,Heit was
in de Mei".
'Dus tocb nog heel wat verscheidenheid, die
Dinsdag 21 Juni zal worden uitgezonden.
ZEEUWSCHE ANTI-REV. PARTIJDAG
TE GOES.
Dinsdag werd te Goes onder leiding van
den beer J. A. Dominicus te Wemeldinge een
A.-R. partijdag gehouden.
De morgenvergadering werd, blrjkens de
Vliss. Crt., met psalmgezang, schriftlezing en
gebed geopend, waama de voorzitter de aan
wezigen udt de verscbillende deelen van Zee-
land verwelkomde, speciaal de leden van het
Prav. comite en de leden en afgevaardigden
der kiesrvereenigingen.
iSpreker bezag het resultaat der jongste
verkiezingen en wekte, met het oog op de
verkiezingen van 1939 ten slotte op tot groote
actiivitedt.
Hiema bracht de secretaris, de heer A. I.
Catsman te Aardenburg, zijn jaarverslag uit.
Adhtereen|volgens besprak bij den toestand
in de centrales Zierikaee, Thdlen, Goes, Mid-
delburg, Vlissingen, Hulst en Sluis en gaf ver
scbillende cijfers van den uitslag der verkie
zingen, waaruit bleek dat in alle centrales
voorui'tigang te boeken vied, al was deze in de
eene grooter dan in de andere.
Nadat ook het financieel verslag van den
penningmeester, den heer A. P. de Ruijter te
Axel, was uitgebracht, werd, nadat nog en
kele zaken van intemen aard waren bespro-
ken, de morgenvergadering, die een meer be
sloten karakter droeg en uitsluitend voor
leden der A. R. Kiesvereenigingen toeganke-
lijk was, gesloten.
In de middagvergadering, die ook voor be-
langstellende geesbverwanten was openge-
steld, sprak de heer Mr. G. A. Diepenhorst,
lid der Tweede Kamer, over: ,,Een politieke
rondblik".
ONTSNAPTE GEVANGENE
AAN GEHOUDEN
Hedenmorgen is te Rilland Bath aangehou-
den de 27jarige S. P., die Maandag het huis
van bewaring te Middelburg was ontvlucht.
Na thuis te Souburg te hebben vertoefd, was
het izijn doel Be'lgie te (bereiken. De aangehou-
dene is weder naar Middelburg teruggebracht.
Wie de laatste dagen de kranten heeft ge-
lezen en gezien heeft hoe de Amersfoortscbe
ouden van dagen een reis hebben gedaan naar
Soestdrjk en daar gedefileerd hebben voor
Prinses Juliana en Prins Bemhard, zal ook
wel gedacht hebben aan de reis met ouden van
dagen, georganiseerd door het Nose-ComitA
Hoe graag zou ons Comit4 met de ouden van
dagen ook eens een reisj'e doen naar Holland.
Zoo was aanvankelijk ons plan, dit jaar een
bezoek aan Middelburg te brengen en een
rondrit te doen rond Walcheren. Jammer, dat
dit plan, voor ons afgelegen gewest, niet kon
doorgaan, bij gebrek aan middelen en tevens
bij gebrek aan 'n mooie geste vanwege de
Provdnciale Staten, die ons zoo weinig mede-
werking verleenden bjj den overtocht met onze
bussen op de Pravinciale boot.
Zoo heeft ons Comite noodgedwongen we- i
derom de aanstaande reis met ouden van I
dagen naar Belgie moeten verleggen. De tocbt
zal dit jaar dan gaan met autobussen naar
Maldegem, waar we op een mooi gelegen bui-
tengoed zullen pleisteren. Verder zal de tocht
gaan door Knocke en zoo langs de Belgische
kust naar Sluis, waar we bij' Sofie Bogaerd
weer lekkere kramik zullen eten.
De tocht is bepaald op Dinsdag 5 Juli.
Echter zijn we nog niet ten voile aan het
bedrag om de reiskosten te dekken en doen
we nog een beroep op uwe medewerking,
wanneer de bussen gepresenteerd worden en
ze niet botweg af te wijzen met de woorden:
„Is er geen geld, dan moeten de ouden maar
thuis blijven", zooals dit veelvuldig voorkwam.
Begrijpt men dan zoo weinig de mooie idee,
dat ligt in het feit, dat de burgerij van de stad
iets offert om aan haar ouden van dagen"
eens 6en dag te verschaffen, waarop die oudjes
nog eens een reisje kunnen maken?
Voor enkelen misschien de laatste reis in
het leven, want wanneer we de lijsten van
vorige jaren nakijken, zijn er al heel wat
oudjes overleden.
Telken jare wordt dit getal wel aangevuld
met ,,nieuwe" ouden van dagen, doch het zou
een teleurstelling zijn voor ons Comite, als wij
bij gebrek aan geddmiddelen moesten gaan
ziften en oudjes terugwijzen. Daarom doen wij
nog eens een beroep op het goede hart der
burgerij.
De inschrijvingen zullen dan over enkele
dagen bekend gemaakt worden.
HET NOSE-OOMITE.
POLITIERECHTER TE MIDDELBURG.
Zitting van 14 Juni 1938.
A. P. oud 18 j., werkman en J. J. K. oud
18 j., zonder beroep, beiden wonende te Oost-
burg, hadden zich respectievelijk te verant-
woorden wegens diefstal en heling van een
hoeveelheid sigaretten ten nadeele van den
sigarenhandelaar de Smet, te Oostburg op 21
Februari 1.1.
Eisch ieder f 15 iboete of 10 dagen hechte-
nis. Uitspraak idem.
A. M., oud 47 j., koopman, gedomicileerd te
Terneuzen, was verdacht van beleediging van
den in uniform gekleeden agent van politie
A. Dubbelaar te Terneuzen op 7 April 1.1.
Eisch f 15 boete of 10 dagen hechtenis. Uit
spraak idem.
L. W. v. D., oud 30 j., koopman te Clinge,
verdacht van mishandeling van G. v. Ruym-
beek-te Clinge op 27 April 1.1.
Eisch f 20 boete of 10 dagen hechtenis.
Uitspraak 15 boete of 10 dagen hechtenis.
De Zeeuwsche Landibouw-Maatschappij hield
heden hare jaanvergadering te Goes.
Aan het zeer uitvoerige jaaroverzicht, dat
in de gisteravond gehouden vergadering van
het hoofdbestuur werd uitgebracht, ontleenen
wij, dat het ledental in 1937 met 50 toe nam,
het aantal afdeelingen verminderde met den,
n.l. die te Kats, waarvan' de leden naar een
andere afdeeling overgingen.
De financieele toestand der maatschappij is
gddurende 1987 onveranderd gunstig getole-
ven. De expdoitatie over dat jaar sluit met
een goed slot van 114,50. Het stemt dan
ook tot verfieuging, dat de toestand der maat
schappij goed kan genoemd worden. De leden
geven blijk vertrouwen te stellen in de leiding.
Bijtzonder talrijk zijn de advieizen, die gegeven
werden door het Boekhoudbureau met ibetrek-
king tot de belastingen, tot de CrisWhypo-
theekwet en tot de pachtwet. Het jaar 1937
bracht voor het secretariaat veel werk van
zeer uiteeniloopenden aard mede.
IHet aantal leden van het Rechtskundig
bureau bedraagt thans 58, het aantal dona-
teurs 2. Een reorganiisatie van het bureau
wordt voorbereid. Het boekhoudbureau is
weer ibelangrijk gegroeid en telt nu 550 deel-
nemers, terwijl ook de deelname aan de
controle bij den accountantsdienst nog eenigs-
zins is uitgeberid.
Het Zeeuwsch Landbouwiblad is een onmis-
baar blad voor velen geworden en ook het
Zeeuwsch Tuinfoouwblad blijkt in een ware
behoefte te voorzien.
In het cursusjaar 1937/38 werden de navol-
gende aantal cursussen gegeven: 17 algemeene
landbouwcursussen met 265 leerlingen; 9 alge
meene tuinbouweursussen met 139 leerlingen;
4 landibouwcursussen voor volwassenen met
51 leerlingen (voor 3, van 6en is geen aantal
opgegeven), 3 tuinbouweursussen voor vol
wassenen met 31 leerlingen; 2 cursussen in
hoefbeslag met 18 deelnemers; 3 cursussen in
paardenkennis met 66 leerlingen. Jammer is
het dat enkele cursussen niet konden door
gaan door een oorzaak, die eigenljjk niet
moest voorkomen, n.l. door te weinig leer
lingen.
Aan de landbouwhuishoudschool te Zierik-
eee ontvingen 162 leerlingen les en aan ver-
schillende ambulante cursussen in heel de
provincie 165, terwijl op verzoek een cursus
te Willemstad werd gegeven met 22 leerlin
gen. Er werden 60 cursussen in huishoudelijke
voorlichting gegeven en ook de eerste cursus
in hulp bij bedrijfsongevallen, en wel te
Tholen.
Er zijn totaal 6962.57 ha onderzocht door de
gewassenkeuring, waarvan 5686.75 ha zijn
goedgekeurd.
Het bwedde gedeelte geeft in den breede
verslag van den landbouw in Zeeland over
1937 en besluit met de opmerking, dat de uit-
komsten van het landibouwbedrijf nog steeds
niet zoodanig zijn, dat de teelt op de doorsnee-
bedrijven der iverschillende gewassen loonend
kan worden genoemd. Daaibij komt, dat
sinds de devaluatie de kosten van levenson-
derhoud voor den landbouwer zijn gestegen en
vele niet-agrarische artikelen aanzienlij'k
duurder zijn geworden.
De landbouwer vindt door de gestegen
productiekosten geen voldoende compensatie
in de verhooging van sommige richtprijzen
met een bedrag van omstreeks 25 cent. De
uitkomsten van de veehouderij ondergingen
eenige venbetering, o.m. ten gevolge van de
hoogere vleeschprijzen. Helaas werden deze
weer voor een deel te niet gedaan, door het
mond- en klauwzeer, waardoor ook in Zee-
land tal van runderen werden aangetast. De
uitkomsten van het oogstjaar 1937 wezen uit,
dat het financieel resultaat over het afgeloo-
pen jaar ongunstiger is dan van het vooraf-
gaande jaar.
De jonge boer.
In de heden voormiddag gehouden alge
meene vergadering, die door vele leden en ver-
schillende autoriteiten werd bijgewoond, sprak
de voorzitter, Mr. P. Dieleman, zijn gewone
jaarrede uit. Hij had daarvoor ditmaai
tot onderwerp gekozen: „De jonge boer
en zijn medewerking aan de reconstructie
van ons voilk." Door den overgangstoestand,
die er ontwijfelbaar zeker is komen er allerlei
nieuwe organisaties naar voren en volgens
spr. zullen er zich grootere eenheden gaan
afteekenen op breeden grondslag. Er is alom
storm en niet alleen in Vlaand'renland. De
Blauvoet vliegt overal in de wereld en de
Rolandt luidt ook overal de zwaarste klok.
Waar is, waar staat de jonge boer in dezen
storm? De jeugd heeft aan den opoouw der
maatschappij zulk een ibelangrijke taak te
vervullen. Zulks overeenkomstig het karak
ter van een bepaalde provincie. De ook bij de
Z. L. M. in wording zijnde jeugdorganisatie
zal daarvan meer en meer doordringen en
een heilzame werking uitoefenen, nieuwe wijn
in nieuwe lederen zakken gevend, maar tevens
de waardeering der ouden niet uit het oog
verliezende en haar besparea voor den tijd.
waarin zij noodig is.
De liefde voor den bodem van Zeeland, tot
dat oude- en trouwe, dat altijd weer nieuwe,
jonge, blijde, God vereerend volk der Zeeu-
wen, spore alien aan tot eenheid, tot samen-
strijden tegen elke poging tot versplintering
al moet de strijd bloedig zijn tegen het eigen
bloed, de eigen familie sorns.
Vooral de landbouwer weet, dat hij nuchter I
de zaken als zaken moet beschouwen, de feiten I
als feiten moet nemen.
Toen het leidend beginsei werd, dat „alles I
geoorloofd is, wat niet is verboden, de vrje I
ontplooiing der persoonlijkheid, noemde men
dat, was het gevolg de grootste verwarring
en versplintering en tuchteloosheid. Verwar
ring ook tusschen de goederen die God in de
natuur aan alien gaf, en die welke de mensch
in vereeniging daarmede voortbracht. 1914 kon
niet uitblijven. Zeker bracht de wereldoorlog
de crisis mede, doch men mag toch niet ver-
geten, dat ook zonder dat de toestand onhoud- I
baar was. De bezitters en beheerders van het I
kapitaal, klein in aantal stonden tegenover de
bezitlooze arbeiders, de anbeiders ook die van
hoofd met die van de hand. Dit leidde tot de
revolutie in Rusland, waartegenover zich een
heel andere kracht ontplooide, die eerst in
Italie en daama in Duitsehland zich deed
gelden. Men greep er naar de dictatuur, en
kwam niet tot samenwerking van verschil-
lende politieke partijen, maar een vernietiging
daarvan. Beide systemen hebben hetzelfde
principe: De gemeenschap eerst. Zij staat
boven het particuliere. Gemeen nut gaat
voor eigen baat. Ben beginsel, dat zeer zeker,
ook ten onzent meer in acht mocht genomen
worden, wanneer daarbij de gewetensvrijheid
en de hoogere wetten, die de mensch aan God
binden, niet worden vertreden,
Vroeger was: veroorloofd is alles, wat niet
verboden is, nu wordt het meer en meer, ver
boden is, alles wat niet is toegestaan. Dat is
een even gevaarlijke stelling, wier toepassing
op den duur zedelijk en stoffelijk ru'ineus zal
zijn voor een volk. Dit alles dringt te stre-
ven, ook in het eigen land, naar een betere
maatschappij-inrichting. Vooral voor ons land
komt daarbij het hoogst belangrijk feit, dat
de samenwerking der volkeren geheel ver- I
stoord is. en iederen staat tracht, vooral voor
het geval van oorlog, zich zelf te kunnen
helpen. Dit moet vooral de jonge landbouwer
ten strengste in het oog vatten. Het autar-
kisch streven zou Zeeland tot een ongekende
hoogte kunnen brengen, omdat het het land-
bouwland bij uitnemendheid is en er voor
tientallen, zoo niet honderden nog een bestaan I
zou kunnen worden gevonden. De Z. L. M.
zal goed doen in vereeniging met de jongeren-
organisaties, vooral ook dit vraagstuk door
te denken en daama uit te werken. Spr. roept
alien, ouderen en jongeren, daarvoor op tot
eenheid en wijst er met voldoening op, dat
leden van Landbouw en Maatschappij in
geenendeele de Z. L. M. willen ondermijnen,
maar integendeel hun leden aansporen tot het
lidmaatschap daarvan. Er moet dan ook alles
gedaan worden wat maar mogelijk is, om ver
splintering en verwarring te doen ophouden.
Nieuwe vormen van maatschappelijke en
politieke toestanden teekenen zich af. Deze
behooren 66n doel te dienen: n.l. de steeds
sterker wordende gemeenschap, met een ge-
meenschapsverantwoordelrjkheid van alien
voor 66n, 66n voor alien. Een nieuwe organi-
satie van staats- en volkswezen kan niet uit-
blijven. Geen enkele is trouwens ooit voor de
eeuwigheid geworden. De landbouwer heeft
daarbij ook zijn taak.
Hij moet begrijpen, dat zijn organisaties het
vereenigingspunt moeten zijn van alien, die ten
plattenlande wonen en daarin belang stellen of
daarbij belang 'hebben. Om b.v. op deze wijze
te zorgen voor onderwijs, ook vakonderwijs,
moet worden gestreefd naar vak- of bedrijfs-
organisatie en daarbij moet vooral de jonge
landbouw nieuwe positie kiezen en leiding
geven.
Spr. wil nu geen oplossing geven hoe orga-
nisatie-ordening en plan moeten zijn, maar
aller studien, en gedachten moeten hierop
gespannen blijven en worden. Men mag zeker
niet zeggen: Het is altijd zoo of zoo geweest
en het zal mjjn tijd wel_uithouden. Met alle
onderscheidingen in geloof en levensopvatting
is te rekenen, maar men mag die niet uit-
buiten en veeieer moet men zoeken naar har-
monie in deze verdeeldheid om uit alle die het
beste te puren voor het volksgeheel. Men
moet ook rekening houden met andere deelen
van het volk, dan de boeren, maar deze zijn
toch de wortel der volkskracht.
Boer zijn, is den bodem bouwen, met den
Schepper mede-aiibeiden, dat uit het dorre
brood komt. Hoe anders dan de boeren staan
daartegenover de arbeiders in de industrieen,
de stedelingen op den bureaukruk. Deze
leven ten opzichte van hun inkomsten in min-
dere afhankelijkheid van God en in meerdere
van den mensch dan de boeren. Men moet
zich aanpassien en de samenwerking met be-
drijfsgenooten moet nog veel intenser worden.
Op allerlei gebied, zoowel voor aanschaffing
als voor verkoop, maar ook samenwerking
met andere kringen der bevolking moet wor
den gezocht. Men moet overwegen hoe men
het beste van de menigte vaste lasten af kan
komen of ten minste hoe zij kunnen worden
verlaagd. Inzake den strijd over het pacht-
bureau steke ieder de hand in eigen boezem
en zoeke eerst schuld bij zich zelf. Men heeft
noodig, mannen met kennis en onafhankelijk-
heidsgevoel en moet samen trachten invloed
uit te oefenen bij de mannen der politiek, dat
1 zij zorgen, dat er in de wetten geen belemme-
ringen zijn voor de ontwikkeling en voor de
inneming van den landibouwenden stand van
de hem °passende positie in het volksgeheel.
Daarnaast kan niet genoeg nadruk gelegd
worden op de opvoeding. Vroeger werd bij
den jongen landbouwer veel te eenzijdig na
druk gelegd op de technische kennis en
bekwaamheid en te weinig dies op de alge
meene kennis en cultuur en vorming van den
persoon. Zeer verkeerd is ook een groot
minderwaardigheidsgevoel en dat gevoel moet
weg. Men moet alien Zeeuwen zijn, die zelf
zich bewust zijn, en die heel best in staat zijn
hun eigen aangelegenheid op hun eigen ge-
moedelijke wijze te regelen en die zich niet
laten drijven door fanatieke partijmenschen in
een richting die zoo dikwijls van elders geko
men persmenschen, of andere z.g. volksleiders
ons willen opdringen, tegen onzen natuur en
ons wezen in. Mjaar daartoe moet ook het
geheele volk er van doordrongen zijn, dat het
zijn boeren niet kan missen, moet het er op
gesteld zijn de vruehten van zijn eigen bodem
in de eerste plaats te genieten, ook al is het
van elders ingevoerde even goed. Onder de
middelen die tot een behoorlijke zelfbewust-
zijn kunnen leiden, behoort ongetwijfeld de
kennis der historie. Veel, oneindig veel meer
dan tot heden moet op school of cursus onder
wijs gegeven worden in de geschiedenis des
Vaderlands en in het ibijzonder de maatschap-
pelijke geschiedenis en die van den boeren-
stand en van de ontwikkeling van het platte-
land. Ook de Z. L. M. zal zich moeten bezin-
nen of zij niet een behoorlijke geschiedenis
van den Zeeuwschen bodem en het Zeeuwsche
platteland zal laten schrijven. Het komend
gedenkiboek ter gelegenheid van het 100-jarig
bestaan der Mij, kan daartoe aanleiding geven.
Behalve de geschiedkundigen hebben ook de
letterkundigen een taak. Mogelijk dat ook het
100-jarig eeuwfeest hier iets verrassends zal
brengen, terwijl spr. dankbaar waardeert
wat een enkele litterator reeds bracht. Hij
denkt aan Jan Eekhout, aan drs P. J. Meer
tens, aan Emiel Buysse e.a. Zij leggen behalve
de deugden, ook de ondeugden bloot en dat
is goed. Men behoede er zich voor de men-
schen onnutte kennis bij te brengen, en geven
ook aan hoe de menschen, de standen onder-
ling moeten leven en bij dit alles er rekening
mede te houden, dat ook de vrouw op den
voorgrond treedt en daarom de boerinnen-
bonden en boerinnedagen te steunen en te
bevorderen, waartoe de jaarlijksche ont-
wikkelingsdagen nog maar een zwakke
poging zijn. Het landbouwhuishoudon-
derwijs moet nog veel meer bevorderd
worden en ook Middelburg en Goes moeten te
dier zake aan de beurt komen, mogelijk in
vereeniging met de bestaande huishoudscholen.
Het is soms zoo, dat als de Z. L. M. alleen al,
jaren lang soms heeft voorbereid en gereed
staat een school op te richten, door tegen-
werking van zekere zijde de regeering weer
wijkt.
De provincie Zeeland heeft de schade. Van
buitengewonen invloed is de vrouw en dus ook
haar vorming voor het leven van het gezin
van den boer en dies voor het geheele platte
land. Ook de verhoudingen in het gezin wor
den daardoor beheerscht. Op de verhouding
tusschen ouden en jongen dient de aandacht
gevestigd. Op tijd moet men zijn besturen
aanvullen met jonge kracht.
De verhouding tusschen werkgever en werk-
nemer moet zeer zeker andermaal overwogen
worden. Men kan het betreuren of niet, maar
de oude patriarchale verhoudingen zijn ver-
dwenen. Men moet zorgen, dat de strijd tus
schen de partijen op den duur het landbouw-
bedrijf niet emstig schaadt en men vergete
niet, dat in den landbouw de verhouding
natuurlijkerwijze veel meer persoonlijks in-
houdt dan op de fabriek of op het bureau. Dit
begrijpen de vrijgestelden dikwijls niet en be-
derven juist daardoor de voorwaarden voor
een goede verstandhouding en verwijderen
eerder dan zij vereenigen. Het systeem van
rijksbemiddelaars is daarbij volgens spr. al
zeer ongelukkig. Spr. betreurt het, dat door
bevoegde kringen zoo weinig aandacht gewijd
is aan het vraagstuk der leekenrechtspraak
en arbitrage, men doet verkeerd met op den
ten deze ingeslagen weg voort te gaan. Het
is de taak der Z. L. M. goede denkbeelden ten
bate van werkgever en -nemer, beiden, in dit
opzicht te verkondigen en daarvoor rusteloos
te strijden. Daardoor zal er weder een geluk-
kige, blij arbeidende boerenstand komen met
een behoorlijk loon en zonder die ellendig
drukkende zorgen voor het levensonderhoud
die nu zoo dikwijls de gezinnen der trouwe
arbeiders naar ibeneden drukken. Daardoor
zal een eind gemaakt zijn aan de ook in
Zeeland zoo onrustbarende ontvolking van het
platteland. Er ligt hier een taak voor de
jongeren niet het minst. Het platteland moet
meer en meer aantrekkelijk bewoonbaar
worde, en de verhoudingen tot de niet-land-
bouwers moeten herzien, dit kan door studie
van alles wat hierop betrekking heeft. Met
ruimen, niet met enghartigen blik moet de
landbouwer alles ibezien. Dit alles moge goed,
moge voortreffelijk zijn, per slot van reke
ning heeft een ieder toch in te keeren tot
zich zelf en den blik in zijn innerlijk wezen te
werpen. De hoogste geestelijke goederen moet
hij bereiken door zijn geloof en Godsvertrou-
wen, door te leeren afzien meer en meer van
zich zelf. Het licht niet onder de korenmaat,
of in den eigen hoek alleen, maar op de schop,
op de machine.
Aan de ombouw of wil men de opleiding
van het tegenwoordig en komend geslacht
ten plattelande kunnen, moeten velen helpen.
De overheid zal ook haar medewerking moe
ten verleenen, niet het minst op gebied van
het onderwijs, mede door dit op het platte
land in overeenstemming te brengen met wat
daar noodig is. Aan een betere verhouding
tusschen stad en land moet de landbouwpers
medehelpen, en dit is ook van de groote Neder
landsche pers zoo zeer gewenscht.
Ernstig moet het vraagstukken van zoo
mogelijk reizende bibilotheken op landbouw-
gebied onder de oogen worden gezien.
De cursussen moeten natuurlijk blijven en
zelfs worden uitgetbreid om de jonge boeren
de noodige kennis bij te brengen, maar daar-
nevens moet praktisch gearbeid worden. Spr.
schetst dan wat in het buitenland ten deze
geschiedt en komt dan tot de wijze waarop
het platteland zich vermaakt, omdat de iboog
niet altijd gespannen kan zijn. De radio moge
zijn goede zijde hebben, maar moge nooit of
nimmer leiden tot een nalaten van de beoefe-
ning van zang en muziek, dat verheffende,
van onze jeugd. Zijn wij dankbaar wat de
radio dikwerf biedt en de mogelijkheid, die ze
schept om het platteland te laten hooren de
beste stukken muziek, zang en voordracht,
anderzijds vergete men niet de hooge waarde
en het heerlijk genot voor de jongeren gelegen
in eigen beoefening van zang en muziek,
overeenkomstig eigen aard en behoefte. Men
moet weer terug naar elk Zeeuwsch dorp,
eigen fanfare, en zoo mogelijk een mannenkoor
en een gemengd gezelschap. Er is in deze
voor de jeugdorganisatie veel te doen. Het
verbeugt spr., dat ook voor het komend eeuw
feest der Z. L .M. reeds gedacht is aan een
openluchtspel, zoo mogelijk uit de geschiedenis
van het Zeeuwsche boerenleven. Men moet
goed opmerken en waarnemen, stnjden en
worstelen om de waarheid. Spr. hoopt en
bidt dat de toekomst vreugde en levensmoed
en l'evenslust in een herboren maatschappij
zal brengen en dat daartoe de Z. L. M. met
haar jeugdorganisatie in de eerste plaats
onder Gods zegen, vruchtbaar werk zal mogen
door en de eenheid onder de plattelanders zal
bevorderen.
