S/ARLnA
Buitenland.
150 DEKALUMEN
Denkt daaraan, als Uw ooj»en
U lief zijn! Goed, overvloedig
lie lit kost zoo ,jveinig, als I'
Philips' ,,Bi-Arlita"' lampen
heeft! Deze lampen zijn gul
LAMPEN
i
">n
DE TORPEDEERING VAN DE ENDYMION
TER NEUZEN, 4 FEBRUARI 1938.
v-. S fmhmS' Wie kent no£ de naam
HILIP.S
O
owatino"0"
net minimum
voor
Uw middenlicht!
Ingez. Med.
rij,k aan drielingen. Het waren er 23 tegen
13 in 1935. Onder de eerst geborenen is in ver-
band met den leeftijld der oud'ers het jongens-
cvensehot grooter dan onder de later ge
borenen.
De dating van de sterfte, berekend per 100
inwoners, zette zich ook in 1936 voort. In
1935 bedroeg -dit cijfer 8.73, in 1936 8.68. De
sterfte onder mannelijke bevolking is grooter
dan onder de vrouwelijke. 'Het verschil wordt
eveniwel steeds kleiner.
In het cijfer dier huwenden, eveneens be
rekend per 1000 der toetvolkirig ziet fnen geen
vaste tendens tot stijgtiug of dating gelijk bij
de gefbO'Orte of sterfte; het is sinds 1840
sohammalend. In 1936 was het weer iets hoo-
ger dan in de voorafgaamde jaren. In 1935 be
droeg het 14.35, in 1936 14.77.
Het aantal edhtscheidangen, berekend per
1000 gehuiwtde paren is over het algemeen
stijigenld en was in 1936 weer hooger dan in
de voorafgaande jaren. In 1935 bedroeg het
1.78, in 1936 1.89. Het aantal echtsbhiewiingen
van tafel en bed bedroeg in 1936 0.37 per 1000
gehuwlde paren tegen 0.41 in 1935.
I.YYOKR VAN BOTER IN BELGIE.
Men deelt van bevoegde zijde mede, dat het
aan Nederland toekom'end aandeel in het al
gemeen contingent voor den invoer van boter
in Belgie gedurende de maand Februari
27.500 kg bedraagt, welke hoeveelheid uiter-
lijk 28 Februari in Belgie moet zijn ingevoerd.
De aandaeht wordt er op gevestigd, dat
met ingang van 2 Februari j.l. de taxe de
license van frs. 5.50 tot frs. 6.50 per kg is
verhoogd.
KRE-NTENBROOD VAN TWEE METER
LENGTE.
Een ongewoon geschenk ontving het Prin-
selijk Paar Wbenisdiag te twaalf uur. Een de-
putatie van ingezetenen van het stadje Borne
heeft bij iwonde van den heer Spanjaard naar
het te Borne heerschend gebruik aan het Prin-
selijik Paar een krentenbrood van 2 meter
lengte en 75 pond wegenide, verpakt in een
eiken kist, aangeboden.
Een verkleirid exemplaar van dit brood, dat
ook nog twintig pond weegt, werd den burge-
meester dezer gemeente jhr. mr. G. C. J. van
Reenen, ter hand gesteld.
BOSSDHE KOEK VOOR PRINSES.
Het is in Den Bosch een oud gebruik om
bij de gelboorte van een baby de gelukkige
moeder een Bisscihsn koek ten geschenke aan
te bieden. Na de plechtige herdenkingszittin'g,
welke de gemeenteraad van Den Bosch Maan-
dagaivond hield, heeft de voorzitter de leden
nog eenigen tijd bijeengehouden en daarbij de
vraag gesteld, of het geen overweging zou
verdienen, dit oud gebruik ook ten opzichte
van HjKH. Prinses Juliana te handhaven.
Unaniiean waren de leden van oordeel, dat
daarvan niet mocht warden afgeweken, om
den goeden naaim van Den Bosch op dit ge-
bied te bestendigen. Hierop werd dan ook be-
sloten, aan HJK.H. een Bosschen koek te zen-
den, versierd met roosjes en blaadjes van gou-
den en zilrveren kleur.
Daar de voorzitter van oordeel was, dat
deze koek niet zonder meer, maar met een
passend ,begeleidend schrijven aan H.K.H. be-
hoonde te worden gezonden, is het volgende
vers bij de zending ingesloten:
,,-Koninklijke Hoogheid!
Hier is een Bossche koek,
Wij doen bij dit geschenk een nederig
verzoek:
Wilt nemen eens de proef en nimrner dan
t vergeten,
Dat Bossche koek 't gezondiste is, dat
een m-ensch kan eten."
(w.g. de raadsleden, wethouders, secre-
tards en burgemeester van Den Bosch.
LOOP DER BEVOLKING VAN
NEDERLAND.
Toeneming ieder jaar iets minder.
Verschenen is de „statistiek van den loop
der bevolking" over het jaar 1936, -waarin een
groot aantal demografische gegevens zijn bij-
eengebracht.
Hit detze publicatie 'blijkt, voorzoover be
treft de bevolking 'in 't algemeen, dat de rela-
tieve toeneming ook in 1936 weer geringer
was dan in het voorafgaande jaar. Van 1850
1931 was deze toeneming steeds stijgende.
In 1931 bedroeg zij 1.59 pet. Daarna is de
daling ingetreden. In 1935 nam de bevolking
met 0.98 pet. toe, in 1936 met 0.97 pet. De
hoofdizaak van den bevolkingsgroei is gelegen
in het geboorteovenschot (verschil tusschen
gelboorte en Sterfte), botwelk in 1936 97.752
of 1.15 pet. bedroeg. Door grooter vertrek dan
vestiging verloor ons land dit jaar 15.338 in
woners of 0.18 pet. De totale toeneming be
droeg derhalve 82.414 of, gelijk bovenvermeld,
0.97 pet. tegen 82.480 of 0.98 pet. in 1935.
Het accres der bevolking is niet gelijkmatig
over het geheele land verdeeld. Het aandeel
der igroote steden zoowel als der gemeenten
met minder dan 5000 inwoners daarin, neemt
afdat der overige geaneenten stijgt, zoodat
de groei van de gemeenten der middengroep
relatief het grootst is.
Het aantal levend geboren bedroeg in 1936
171.675. De daling van het relatieve geboorte-
cijfer zette zich ook dit jaar voort. Per 1000
der bevolking bedroeg dit cijfer in 1935 20.21
en in 1936 20.16. Het percentage meerling-
geboorten is in de loop der jaren afgenomen.
In 1936 bedroeg het 12.7 pet. Dit jaar was
ONVERKWIKKELHKHEDEN.
Er zijn dingen, schrijft de N. R. Crt., die
op het publiek een indruk nalaten, welke de
beteekenis van het feit als zoodanig dikwijls
oversehrijdit. En veelal zijn dat gebeurtenissen
van onverkwikkelijken aard, dingen, waarvan
degenen, die daaraan medewerkten bij nadere
overweging altijd spijt mo eten heblben, omdat
het nut niet opweegt tegen de moreele scha-
den, die daardoor toegebracht worden.
Zulk een tooneel van onverkwikkelijkheden
is in de laatste weken weer eens de Belgische
Earner geweest. Niet voor de eerste maal
overigens. Reeds meermalen was zij de pliaats
van tooneelen, die geen volksvertegenwoordi-
ginig waarddg zijn .en waarvoor wij hopen, dat
ons land besp-aard zal bilijven. A1 heeft een
dergelijk incident in Brussel een andere be
teekenis dan het bij ons zou hebben. Onze
goede zuiderburen zijn nu eenmaal wat evendi-
ger van aard en geven aan hun, gevoelens
ud'ting op een wij'ze, die bij pns ondenkbaar is,
zoowel wat spontariiteit als in anider opzicht
betreft. Dat verklaart, waarom een Belg, als
hij geplaatst wordt voor methoden als van
Rex, zijn geduld verliest en tot diingen over-
gaat, die hem zelf en het aanzien van het
parlement meer schaden dan nuttig en nobdig
ware geiweest.
De methode, welke Rex op het oogenblik
weer in versterkten omvang toepiast, het uiten
van beschuldigingen tegenover hooggeplaatste
figuren, is op zichzelf al heel weinig sympa-
thiek. Dat is zij ook d'an, wanneer in een deel
dier beschaildigingen een kern van waarheid
sdhuilt, wat hen, die de Belgische toestanden,
vooral van de afgeloopen jaren, kennen, wel
aannjtmelijk voorkomt.
Maar deze vraag nu nog daargelaten, wat
er ook gezegd wordt, men heeft andere mid-
delen van verweer dan die welke de laatste
dagen zijn toegepast. Versoheidene processen
heeft Degrelle ree'ds verloren en dergelijke
vonnissen doen aan hem en zijn partij stellig
geen goed. Maar dat is wel het geval, wan
neer een vedhtpartij wordt ontketend, gelijk
voor enkele dagen, of wanneer een minister-
president weigert docuimenten in ontvangst
te nemen, gelijk Woensdag het geval was. Men
speelt met dergelijke methoden in de kaart
van hen, die de beschuldigingen uiten en wekt
bij het niet politick geschoolde gedeelte van
het publiek den indruk, dat er tooh wel iets
niet in orde zal zijn. Dat is 'zeker het geval
als het gaat om een kwestie van levering van
oorlogstuig naar Spanje, waarvan de sym-
pathieen van de Belgische regeerinig te goed
bekend zijn. Juist dan moet ieder die zicb
sterk voelt, een dergelijke uitdaging aan-
nemen. Doet men dit niet, dan laadt men
sohijn en twijfel op zich, waarmedb1 e'en' demo-
cratisch regeeringstelsel allerminst is gedi'end.
Zijn de onverkwikkelijke tooneelen 'in de
Belgische Earner op zichzelf al erg"genoeg,
veel droeviiger zijn helaas dte gevolgen van
dergelijke gebeurtenissen elders, met name
in Spanje. Daar kan de laatste itfeken ge-
wezen worden op krachtige bombardementen
van groote steden en een oplevende activiteit
van onderzeebooten .in de Miid'deilanidsfeh'e Zee,
waarvan o.m. het Britsehe schip Endymion
de dupe is geworden. Dat de laatste daad
vooral in Engeland verontwaardiging heeft
gewekt, is heel begrijpelijk in'dien men be-
denkt, welk gewioht Eden in verbanid met het
behoud van zijn positie aan de overeenkomst
van Nyon heeft gehecht.
Het is voor een beoordeeling echter van
groot belang te bedenken, dat het bedoelde
echip, geladen met koien, qp weg was naar
Carthagena, de oorlogshaven van de regee-
ringsvloot, terwijl schepen, welke naar Bar
celona en Valencia varen, steeds ongemoeid
worden gelaten. De beteekenis van de kolen-
voorziening van de Spaansche vloot is daar-
om van zoo groot belang, omdat Barcelona
voorgeeft het tekort aan murine-officieren
binnenkort te zullen aanvullen.
Zbowel het torpedeeren als het bomlhardee-
ren zijn aflkeurenswaardige dingen. Zij zijn
in strijd met het recht, maar meer nog bot-
sen zij met het rechtvaaiidigfheidsgevoel van
al degenen, die niet door partijkeuze verblind
zijn. En als gewolg daarvan zijn de gevolgen
voor den aanvaller nadeelig, omdat het nut
van dergelijke daden vrijwel nihil is.
iNatuurlijk is, wat het torpedeeren betreft,
de bestaan.de toestaud ei'genlijk onhoudbaar en
op zichzelf reeds in strijd met de gewoonten
van het Volkenrecht. Voor Franco is die
situatie te pijnlijker, omdat hij bezield met de
gedaehte den oorlog met een zoo gering_ moge-
lijk verlies aan menschenlevens te winnen,
van een blokkaderecht groot nut verwaeht en
nu met leede oogen moet aanizien, jhoe zijn
tegenstanders regelmatig van levensmiddelen
en andere benoodigdheden worden voorzien
zonder welke zij in een heel wat ongunstiger
positie zouden verkeeren. Even pijnlij'k moet
het Franco zijn, dat er in de betreffende on-
derhandelingen geen schot zit. Maar dit t al-
les rechbvaardigt nog niet een daad als het
bombardement van het Engelsche "schipMaar
niet slechts uit juridisch oogpunt, ook van
moreel oogpunt vindt een dergelijke daad al-
gemeene afkeurinig en ridht dientengevolge
groote sdhade aan de belangen van de zaak
aan, die men meende daardoor te dienen.
Nog sterker moet het humanitaire element
spreken bij het bombardeeren van versichillen-
die steden, die niet in de frontlinie liggen,
dat de laatste weken sterk in omvanv is toe-
genomen. Laat ons wel zijn, van beide zijden
is dit geschied. Al heeft de regeering te
Barcelona xnedegedetld bereid te zijn eranede
cp te houden, ilfdien ook de andere zijde zich
daartoe verplieht.
Dergelijke bombardementen op menschen-
agg'lQmieraties lichtin een sluier op van de
venschrikkelijkheden, die met den om het
mode-woord te gebruiken totalen oorlog
gepaard gaan. Militadr gesproken is het
resultaat van dergelijke aanvalltn op een
compacte inwonersmassa nihil. Hun eenig
doel toestaat in het demoraliseeren van de
hurgerbervolking. Maar weegt dit op tegen
de aantallen slachtoffers, die daarmede ge-
moeid zijn. En laat omis goed begrijpen, het
gaat niet alleen om de resultaten van van-
daag, niet alleen om de bezetting van Spanje.
Aille anderen zullen dergelijke daden afke-uren,
omdat zij ibotsen met hiun gevoelens, omdat
zij daarin lets zien van een daad jegens een
weerloos wezen. Zooiets wordt niet vergeten
en het weegt Sams zwaarder dan men denkt
in een ikwestie, waarin de toepassing van
rechtsregels in zoo belangrijke mate afhan-
kelijk is van de sympathieen en antipathieen.
Onverkwilkkelijkheden hebben wij dit ge-
noemd en ~wij helbben daaronder dingen van
oogenschijnlijik verschillend kaliber gerang-
schikt. Maar hoe ver zij ook uiteenloopen, zij
worden gekens-chetst door dezelfde elementen
en dezelfde gevolgen. Want in alle gevallen
wachten moreele veroordeelingen, in alle ge
vallen schaadt men de zaak, die men meende
te dienen.
NIEUWE ACTIE VAN DEN RAAD
DER DAAD.
Woensdagochtead 3 uur hebben ruim 200
Vlaam'sche si'tudenten in de meeste wijken van
Gent de Fransche straatibenamingen over-
schilderd en t1 evens een aantal straatnaam-
borden vemdeld. Dte politie slaagde er in
twaalf „schilders" te arresteeren. Ze wer-
den, nadat proces-verbaal te hunnen laste was
opgemaakt, om acht uur 's ochtends weer in
vrijheid gesteld. Ongeveer een uur later ver-
scheen Grammens, de leider van den Raad
der Daad, samen met een kleine groep Vla-
mingen op de Botermarkt, waar hij, door de
anderen geholpen, de Fransche officieele bor-
den aan het centraal politiabureau met
banners stuk sioeg. Daarna begaf het groepje
zich naar een ander politiebureau aan de
Poeljemarkt, waar op dezelfde wijze werd
tewerk gegaan. Hier werd en Grammens en
vier zijner helpers echter gearresteerd. Na
een eerste verhoor zijn zij naar het buis van
bewaring overgebracht.
'Het Engelsche kabinet zou in zijn bijeen-
komst alle omstandigheden bestudeeren van
de torpCdieering van het Britsehe schip En
dymion in de Mididellandsche Zee, aldiuis ver1-' n apparaat van machtsmiddelen, dat
neemt Reuter. Bovendien zullen in het
Lagerhuis opndeuw vragen gesteld Worden
over deze zaak. Onder de leden van het par
lement heersoht de krachtige wensch nauw-
keurig aan het licht te hrengen, van welken
oorsprong de duikboot is geweest, die de En
dymion heeft aangevallen. Voldoende wordt
tot uitldrukking gebracht over het feit, dat de
Britsehe patrooiilleering in de MiddellandBche
Zee uitgebreid zal worden. Men gelooft, dat
zich thans acht Britsehe duikbootjagers bul-
ten Cartagena bevinden. Ook bestaat de mo-
gelijtoheid van nieuwe besprekingen tusschen
de mogendhaden, wier schepen in de Middel-
landsche Zee patroudlleeren. Volgens de bla-
den zullen de amtoassadeurs van Frankrijik en
Italie met Eden de kwestie van de overeen
komst van Nyon en den toestand in de Mid-
dellandsdhe Zee bezien.
De Engelsche kruiser Southampton, het
vlaggescih'ip van schout bij nacht Calvert com
mandant van het twetede kruisereskader,
heeft samen met het zustenschip Newcastle,
Gibraltar verlaten op weg naar Valencia.
Naar Reuter verneemt staat dit vertrek ver-
moedelijk in verfband met de torpedeering van
de Edymion. De kruisers zouden ook Palma
op Majorca bezoe'ken. Er wordt geen reden
opgegeven voor dit bezoek aan Valencia. Deze
stad ligt in de zone van het tweede kruiser
eskader.
BRASTJSOHE MAATRKGELEN
VOORGESTELD?
De diplomatibke redacteur van de Daily
Telegraph and Morning Post meent te weten,
dat Eden den ambassadeurs van Frankrijk en
Italie een memorandum heeft overhan'digti,
waarin o.m. wordt voorge'steld, dat iedere
duikboot, die buiten de territoriale wateren
ontdekt wordt, kan worden aangevallen dn
zoo m-ogeilijk tot zinken gebracht, .zonder d£t
een vraag zal worden gesteld.
DE REGEERING TE BARCELONA
VERBIEDT BOMBARDEMENTEN VAN
OPEN STEDEN.
De minister van nationale defensie te Bar
celona heeft de luchtimaoht van het republi-
keinsche leger opdracht gegeven slechts
boven de fronten verkenningsvluchten be on-
dernem'en en bombardementen uit1- te voeren.
In.
M. -.'jisni'ino Sw«m
EEN BOMAANSLAG OP RUSSISCHE
EMIGRANTEN.
Te Sofia is in een kamer, bewoond door den
Rus Kolenowitsj, directeur van het Russische
anti-communistische blad Golos Russia, een
bom onbploft. De Rus Mikhaliowitsj, die zich
ook in het vertrek 'bevond, werd gedood. Ko
lenowitsj, zijn vrouw .en zijn zoon werden ge-
wond. De herkomst van de bom is onibekend.
Kolenowitsj is in wtt-jl|y^sisiche kringen be
kend om Zijn aeti'd 'tegen "de Sowjetunie.
DE PLECHTIGE BIJEENKOMST IN DE
teH
NED. HERV. KERK.
fern
■i
Bij het nalezen van het verslag in ons vorig
nummer bemerken wij, dat verzuimd is mede
te deelen, dat de burgemeester, Mr. Tellegen,
ook een ivoord van waardsering uitsprak voor
het zich gevoimd hebbende koor en den leider,
den heer C. A. van Fraaijenhoven, die zich
voor oplUistering van die bijeenkomst hadden
voorbereid.
EEN SYMPATHIEK GEBAAR VAN
WAARDEERING.
Dat ons plaatselijk muziekgezelschap weer
in ruime mate heeft meegewerkt tot het ver-
hoogen van de feeststemming,-zal geen tegen-
spraak ondervinden. Trouwens, bestuur,
directeur en werkende leden, zijn overtuigd,
dat dit geheel op hun weg ligt. Maar toch
zal het aan dezen tot voldoening strekken,
dat bij den voorzitter van het muziekgezel
schap ,,De vereenigde werklieden" met een
waardeerend schrijven voor it geen de veresni-
ging bij de laatste feesben gepresteerd had
een gift inkwam van 25,--- ten bate der kas.
De kas van zoo'n vereeniging kan altijd geld
gebruiken, want er is steeds iets noodig, en
als zoodanig zal het bedrag welkom zijn, maar
bovenal zal de waardeering zelf, aan bestuur,
directeur en leden voldoening schenken.
NABETR ACHTING
Ofschoon de houding der bevolking geen
twijfel liet, dat men zich ter gel-egenheid van
het geboortefeest van Prinses Beatrix bijzon-
der amuseerde, hetgeen wel voornamelijk
daaruit voortsproot, dat men echt feestelijk
gestemd was, en het weer feestviering in de
open lucht gedoogde, schenkt het toch een
groote voldoening, dat een en ander zijn alge-
meene bevestiging vindt in de tallooze ge-
sprekken, waarin nog steeds over het
gesixikakte genot wordt gerept. 't Is alge
meen wel bevallen en men hoopt weeral op
herhaling in de toekomst.
Een en ander zal zeker ook strekken tot
voldoening van het feestcomite, dat onder
voorzitterschap van den burgemeester heeft
getracht leiding te geven aan de te verwach-
ten spontane feestelijike uitingen der bevol
king, en bovendien aan het gemeentebestuur,
dat de feestcommissie ditmaal in staat heeft
gestelj de noodzakelijike maatregelen te finan-
cieren.
Een woord van hulde aan de versehillende
buurtcommissies, die de geheele stad in feest-
gewaad hebben gestoken is ook zeker o.p zijn
plaats.
CURSUS-AVOND.
De zevende cursus-avond van de Liberale
Kiesvereeniging „De Vrijheid" mocht zich in
een zeer druk bezoek verheugen.
De vergadering werd geopend door den
heer M. de Jonge, die er zijn blijdschap over
te kennen gaf, dat de opkomst zoo goed was.
De heer Groenewout ging daarna over tot
de behandeling van het onderwerp van deze
avond: De prafktijk van Nationaal Socialisme
en Fascisme.
Om het vooral de nieuw-opgekomenen
gemakkelijk te maken, gaf hij eerst een be-
knopt overzicht van wat hij vroeger behandeld
had omtrent het ontstaan van dictatuur-
stroomingen in Europa, om een oogenblik stil
te staan bij die van Rusland; Duitsc'hland en
Italie.
M-et een herinnering aan vroegere dictators
in de gesehiedenis deed hij uitkomen, dat
iedere dictatuur in strijd is met de volks-
vrijheden, die na veel inspanning en moeite
in de loop der eeuwen zijn verworven.
De dictatuur ontstaat, waar een geschikte
bodem er voor aanwezig is. Na een
catastrophe in een of ander land; bij groote
economische Inzinkingen, bij een zwakke
regeering krijgt men kans op een dictatuur.
Het is een moedelooze, wanhopige stem
ming, die de volksgeest beinvloedt en die
maakt, dat de massa onbedacht de dictatuur
aanvaardt of zonder dat ze het zich goed
bewust is, eraan onderworpen wordt.
En nu is het uiterst moeilijk van die dicta
tuur weer af te komen.
iedere dictator noodig heeft, om zich te hand-
haven, wordt in werking gesteld en elke vrije
meeningsuiting wordt reeds in de kiem
gesmoord.
De dictator handelt voor de natie, de dic
tator denkt, ieders meening is aan de zijne
ondergeschikt.
De machtsmiddelen, die te zijner beschik-
king staan, worden zonder beperking toe-
Of die dictatuur communistisch is, zooals
in Rusland, of ze zich nationaal-socialistisch
noemt als in Duitschland of fascistisch als in
Italie, in wezen is ze gelijk. Overal steunt ze
op het geweld. Waar ze heerscht, is het
gedaan met vrijheid, onafhankelijkheid en zelf-
standigheid, eigensehappen, waarvoor ons
volk goed en bloed heeft geofferd, waarden,
die na een worsteling van eeuwen in ons
volksbestaan zijn gekomen en die we niet
lichtvaardig mogen venwerpen.
Na de pauze wenschte spreker eerst een
mededeeling te doen. Zooals bekend, zijn de
vergaderingen hier belegd, cursusavonden. Ze
strekken tot politieke voorlachting en opvoe-
ding van geestverwanten. Het bestuur heeft
de toelating ruim gesteld, zoodat -ar geen
bezwaar is, dat ook andersdenkenden, die in
een of ander onderwerp belang stellen, toe-
gang hebben. Nu heeft spreker een eigenaar-
dige ondervinding opgedaan.
Op de vijfde cursusavond, waarop de prac-
tijk der Rechtsche (coalitie) partijen werd
behandeld, heeft spreker ook gesproken over
partijlbenoemingen, die zich zeltfs uitstrekten
tot totaal onbekwame personen.
Het .bleek hem, dat van iedere cursusavond
iieen verslag in de Ter Neuzensche Courant
had gestaan. Het verslag in de Ter Neuzen
sche Courant van die vijfde cursus-avond
schijnt opgezodden te zijn aan het Centraal-
•Oomite van anti-rev. kiesvereenigingen
(Kuyperhuis, Scheveningsche Weg, Den
Haag)
Hij kreeg althans een beleefd schrijven van
den sefcretaris van dat Comite naar aanleiding
van het door hem genoemde geval over de
iienoeminig van een schoolopziener.
Hij heeft gemeend aan dat beleefde verzoek
te moeten voldoen en daar de secretaris
onkundig was over dal; geruchtmakende feit,
heeft hij eenigszins omstandig aan hem mede-
gedeeld waar en wanneer die benoeming heeft
plaats gehad, bij welk Koninklijk Besluit met
de datum er bij, onder welk rechtsch ministe-
rie (ministerie-Heemskerk) en er tevens
bijgevoegd de namen van drie deskundige
personen, die naar het ambt hadd-en gesollici-
teerd, zoodat geen gebrek aan pegadigden
tot die partijbenoeming van slecht formaat
verplichtte, dat de benoemde ook wel wat
oud was (bijna 70 jaar) en dat er op het
oogenblik van de benoeming in dat district
slechts 2 gerefonmeerde en 2 hervormde
scholen, waren, terwijl de overige alle open-
baar waren. Spreker meent hiermede de
vrager en ook deze vergadering voldoende
ingelicht te hebben. Begrijpt men, vroeg
spreker, wat het zou geworden zijn, zoo hij
minder goed gedocumenteerd was of licht
vaardig gevallen noemde
In dat opzicht herinnert hij aan den anti-
rev. Mr. S., die in een hevige verkiezings-
campagne te veel van zijn verbeeldingskracht
had gevergd, tot hij eindelijk in een openbare
vergadering iemand vond, die hem ter verant-
woording ri-ep en hij het antwoora moest
schuldig blijven. Een spreker heeft een groote
verantwoordelijkheid en hij is zich hiervan
voldoende bewust.
A" Door een krachtig applaus reageerde de
Verga'd'bring op deze verrassende mededeeling.
Daarna zette spreker zijn boeiende rede
voort en beschouwde thans de fascistische
of hationaal-socialistische stroomingen in ons
laiid, in het bijzonder de grootste met als
leider de heer Anton Mussert.
Het was kinderachtig om van nationaal-
socialistische beweging te spreken, daar het
vooral na het meedoen aan d'e verkiezingen
net eten partij is, als de overige politieke par
tijen.
De beweging of partij is allerminst natio
naal, daar het beginselprogram en de uitwer-
king zoo goed els letterlijk uit het Duitsche
program zijn overgenomen.
Heel de strijdiwifze is dezelfde. Het kwee-
ken van rassen- en godsdiensthaat openbaart
zich ook hier telkens meer.
Heel de inrichting der beweging is
hierarchisch, geheel zooals in Duitschland.
Hoe kunnen er menschen zijn, die zich wil-
ien toevertrouwen aan een leider als Mussert,
die zich toch in zijn vroeger leven,. ook als lid
van de liberale kiesvereeniging te Utrecht
met heeft doen kennen, als iemand, die de
qualiteiten bezit, om aan het hoofd van een
regeermg te staan en dan nog wel als alleen-
heerseher, als dictator.
Spreker meent, dat het Nederlandsche volk
met zijn mooie gesehiedenis en traditie niet
op de verlokkingen van het nationaal-socia-
lisme zal ingaan, dat het zijn vrijheid, onaf
hankelijkheid en zelfstandigheid zal bliiven
hooghouden, er als het moet offers voor over
zal hebben.
In verband met de komende blijde gebeurte-
nis en de gehechtheid van ons volk aan het
Oranjehuis, wees spreker naar het Italiaan-
sche voorbeeld, op het gevaar voor ons natio-
Italie s komng Men moet er naar zoeken.
Hij gaat geheel schuil achter de figuur van
Mussolini en zijn familie. Dat gevaar zou ons
ook wachten. Want de dictator kan niemand
boven zich, noch naast zich dulden. Hij is de
eerste en eenige. De rest komt pas op het
tweede plan.
Met een vurige peroratie om pal te blijven
staan voor onze aloud'e voLksvrijlieden besloot
spreker zijn boeiende rede, die een krachtig
en langdurig applaus verwierf.
De heer M. de Jonge bracht namen-s de ver
gadering zijn hartelijken dank voor deze mooie
en voor velen leerzame avond en sprak de
hoop uit, dat op de achtste, tevens laatste
cursusavond op 9 Februari a.s. niemand zou
ontbreken, vooral waar op die avond. de prac-
tijlk van het Nederlan'dsehe liberalisme zal
worden behandeld.
f
KANTONGERECHTSZITTING OP EEN
ORANJEDAG!
Een milde reoliter.
Justitieele en polition-eele autoriteiten wor
den niet ten onrechte geroemd om him wijs-
heid en voorzichtigheid. Evenwel stond ook
hun speurzin stil, toen het ging om de bepa-
ling van den juisten dag. waarop onze Kroon-
prinses het leven zou schenken aan een
Oranje-kind.
Dit was oorzaak, dat tegen de terechtzitting-
van het Kantongerecht alhier van den eersten
Februari, den Nationalen Feestdag, gedag-
vaard waren versehillende delinquenten en
delinquentjes. Brave en in den dienst ver-
grijsde veldwachters zouden zich zonder twij
fel geschaamd hebben een zoo gelukkigen
datum in hun ,,bonnetje" in te vullen, indien
zij dien vooruit hadden geweten.
Thans -echter moest „het recht zijn loop
hebben", zelfs op 1 Februari 1938. Er moest
recht worden gedaan over meer of minder
ernstige vergrijpen tegen de openbare orde; de
ambtenaar van het Openbaar Ministerie moest
straf eischen tegenmet Oranje-strik en
Oranje-speld getooide overtreders. Welk een
bittere strijd tusschen hero'ische plichtsbe-
trachting en onuitbluschbaar nationaal besef!
Wij kunnen ons begrijpen, dat vele gedaag-
den niet zonder eenig gevoel van bitterheid
over deze ijzeren rechtsbedeeling hun straf
kwamen incasseeren.
iSleehts hadden deze geen re-kening gehou-
den met de wijsheid eens wetgevers, die ver-
oorlooft, om wel eenerzijds het onvermijdelijke
schuldig" te doen uitspreken, maar daar-
tegenover als correctief tegen al te groote
hardheid' en als uitlaat voor gevoelens van
diepste menschelijk-heid onder zeer hijzondere
omstandigheden aan die schuldigverklaring
geen straf wenscht verbonden te zien.
Zoo droeg deze terechtzitting wel verre van
een inquisitoriaal, veeleer een karakter van
waardigheid, menschelijkheid en nationaal
saamhoorigheidsgevoel.
De Kantonreehter, Mr. A. J. M. Qonincx,
open-de reeds aanstonds op hoogst ongebruike-
lijke wijze de openbare zitting met een toe-
spraak, waarin Z. Ed. Achtb. zijn blijdschap
tot uitdrukking braeht over de geboorte eener
nieuwe Oranje-prinses. Zichtbaar ontroerd
herinnerde hij aan de onverbrekelijke ver-
knochtheid tusschen Nederland en Oranje, en
besloot met de bede, dat God Moeder en Kind
nog lang tot rijken zegen voor ons volk zoude
stellen.
Het publiek dankte met een spontaan en
waardeerend applaus.
De waarnemend Ambtenaar van het Open
baar Ministerie, Mr. G. Tichelman, alhier,
sloot zich van harte, namens het parket te
Middelburg, bij deze woorden aan, en zeide op
dezen dag van louter vreugde liever Kanton
reehter te zijn dan vervolgings-ambtenaar.
De eerste verdachte hoorde nog een stevige
straf tegen zich eischen, doch de Kanton
reehter overwoog in zijn mondeling vonnis,
dat hij geloofde in den geest der gelukkige
Kroonprinses te handelen, door geen straf toe
te passen. De Ambtenaar ging op deze warxne
en menschelijke rechtspraak terstond in, doqr
voortaan verder tegen alle verdachten te
eischen schuldigverklaring zonder toepassing
van eenige straf.
Niet onvermakelijk was het om de verdach
ten, die dezen gunstigen wind uiteraard on-
middellijk voelden waaien, met een blij en
verlucht hart voor hun rechter te zien treden.
Wel zelden maakt men zoo vele oprechte en
loyale bekentenissen mede.
De humoristisehe noot ontbrak tenslotbe
ook niet: Een delinquent ontkende wat hem
ten laste was gelegd, waarop de Kanton
reehter niet anders kon doen, dan de zaak
ambtshalve acht dagen aanhouden, ten eihde
den verbaliseerenden ambtenaar als getuige
te kunnen doen hooren. Kennelijk begreap de
man terstond na deze beslissing, dat zijn oht-
kentenis hem wel eens meer onheil dan
vreugde zou kunnen brengen, aangezien het
toch over 8 dagen stellig geen Nationalen
Feestdag zou zijn! Hij begon zich nu althans
in velerlei bochten te wringen, om van zijn
ontkentenis ,,af te komen", zulks langs den
weg van halve en gedeeltelijke erkenning der
feiten, die hij even te voren met verontwaar
diging had geloochend. Onder daverende
hilaritei-t van het publiek gaf hij al spoedig
het pleit gewonnen en erkende volmondig
zijne overtreding, met het gewenschte effect,
dat hij wel als schuldige, maar niet als ver-
oordeelde de zittingzaal kon verlaten, om zich
verder vermoedelijk aan gevoelens van natio
nale dankbaarheid over te geven.
Een schoone en historisch-e terechtzitting,
getuigende van een heerlijk nationaal saam
hoorigheidsgevoel tusschen rechter, vervol
gings-ambtenaar en justitiabelen!
COSTIMIfRE.
Voor het examen van costumiere zijn ge-
slaagd mej. M. Huijssen Jd. te Ter Neuzen
en mej. P. Verschelling te Axel.
GEVONDEN VOORWER1PEN.
De inspecteur van politie alhier maakt be
kend, dat omtrent on-derstaande gevonden
voorwerpen inlichtingen te bekomen zijn aan
de daarachter vermelde adressen.
Huissleuttel, K. de Quellerij, van Boven-
straat 19.
Bruine kinderhan-dschoen, P. Tollenaar,
Axelschestraat 123.
