Binnenland
Buitenland
V
EEN JOODSCH POLITIE-AGENT TER
DOOD VEROORDEELD.
CHINEESCHE SCHATTEN NAAR LONDEN
AMERIKA BOEWT AAN DEN VREDE.
TER NEUZEN, 2 FEBRUARI 1938.
AXEL.
REDE VAN WETHOUDER BOEKMAN
VAN .AMSTERDAM.
De S.D.A.P.-wethouder E. Boekman te Am
sterdam he eft Maandag voor de V.A.R.A.-
microfoon een toespraak gehouden, welke als
volgt luidde:
De jonge moeder, zij tmoge Pr buses zijn of
de eenvoudigste ivrouw uit het volk, geen
scheiding -van klasse of stand doet verschil
ontsthan tusscihen 'haar gervoelens voor het
kind. En ook deze jonge moeder, wie denkt
hier niet aan het schoone geluik, dat nog voor
haar ligt? Het geluk, dat zoo ontroerend tot
uitdrukking is gebracht door de grootste dich-
teres van het Nederlandsche volk, Henriette
Roland Hoist
,,Eens zag ik een vrouw op den drempel
van een hut in aivondzon staan.
Zij speelde met haar kindje en moedigde
het lachend aan,
want het probeerde te loopen
en riep het en lachte weer.
Toen deed zij haar armen open
en knielde, het opvangend, neer.
En ja, ik zag den iband en zag de armen open
En zacht als een bloem, als een roos.
ontloken, igeurig".
'Hut of paleis, voor de innigheid van het
hart eener moeder is een hut niet te klein,
een paleis niet te groot en daarom verheugen
wij ons in het jonge geluk, dat is ontstaan in
Soestdijk, een geluk da't door alle Nederlan-
ders wordt begrepen en gedeeld.
Maar kortzichtig ware het, zoo wij vandaag
ooik niet spraken over de nationale beteekenis
van deze geboorte. A1 zijn de sentimenten,
waarmee wij; alien, mannen en vrouwen, haar
begrceten, dezelfde, niet alien zullen haar
nationale beteekenis even groot zien. Wei zal
niemand haar nationale beteekenis kunnen
ontkennen.
Imimers, hoe gemakkelijk laat zich niet zeg-
gen en wordt ook wel gezegd, idat ten slotte
de geboorte van een kind in een vorstelijk
huis niet meer beteekenis heetft, dan in het
gezin van welken burger ook. Natuurlijk,
menschelijk gezien is dat ook zoo, en mocht
ik zelf daar niet reeds op wij'zen? Maar in
de realiteit van het leven is het toch anders.
Wij weten, dat de geboorte van een toekom-
stigen troonoptvolger of -opvolgster een groote
staatkundige beteekenis Ibezit. Daarom ook
leeft in deze dagen het geheele Nederlandsche
volk mee met de Koninklijke famiilie. Strijd-
vragen over den besten vorm, waarin de hoog-
ste waardigheid in den Nederlandschen staat
kan (worden bekleed, heblben in onzen tijd ge-
lukkig geen practische beteekenis meer. Het
is bij ons niet anders dan in landen als En-
geland, Belgie en Scandinavie, waarin men
ook nliet meer discussieert over de vraag,
welik beginsel in dit opzicht princiipieel juisiter
is, nu men te maken heeft met het feit, dat
het instituut van het 'koningschap tot geen
critiek aanleid'ing geeft. Ik wensch mij te
ontbouden van eenige persoonsverhe'erlijking,
maar ik aarzel niet als mijn overtuiging uit
te spreken, da't de repuhlikeinsche staatsvorm
op dit oogenlblik voor ons land een achteruit-
gang zou betee'kenen. Nederland heeft niet
alleen behoefte aan behoud van zijn democra-
t'ische staatsinstellingen maar binnen het
kader van die instellingen aan een normale,
gezonde: ontwikkeling van ons politieke en
economische leven. De voorwaarden tot het
voldoen aan die behoefte zijn aanwezi'g, en
door 'het koningschap, zooais dit wordt opge-
vat door de Koning'in, bevorderd. Daarom
vloeien op* ibelangrijike oogenlblik'ken in het
leven van d£ Koninklijke familie menschelijke
en staatkundige gevoelens samen.
Wiij. heblben in de laatste jaren gedeeld in
de smart van het iKoninklijke gezin, wanneer
het getrofficn werd door de slagen van het
noodlot. Wij verlheugen ons, wanneer het
nieuw geluk wordt toeschoren. Maar dit per-
soonlijke geluk reikt ver buiten den kring
van gezin en familie wanneer, zooais thans,
het tevens van invloed is op de toekomstige
ontwikkeling van onze staatkundige instellin
gen. Dat nu is met het heuglijke feit van
deze dagen in bijzondere mate het geival. Naar
menschelijke bertkening mag men aannemen,
dat 'het koningschap van het Huis van Oranje
thans weer voor zeer langen tijd gewaar'borgd
is.. Dit brengt een element van oontinurteit
in ons staatsbestel en naar men mag ver-
waohten van staibiliteit. In de landen, waar
het hoof'd van den staat zidh tot taak stelt
te regeeren in overeenstamming met de langs
demiocratiscihen weg tot uitJdrukkinig gekomen
wenschen van het volk, daar vervagen steeds
meer oude verscbillen omtren't het koning
schap.
iDaaruit valt. te verklaren, dat thans de be-
langstellinig niet alleen, maar ook de mee-
levende sympathie met wat wij naar oud ge-
bruiik noemen de blijde gebeurtenis, zich niet
beperken tot enkele klassen of groepen van
het Nederlandsche volk, maar zich uitstrek-
ken tot gansch dit-volk. Daar waar de demo
cratic een normaal volksleven mogelijk
maakt, daar waar door wederzijdsche erken-
ning van reohten en plichten wederzijdsche
waandeering kan ontstaan, daar zal ook
sytmipathie opbloeien voor wie staat aan het
hoofd van het volk. Zoo is het thans in
Nederland en wij verheugen ons daarin en
daarom ook verheugen wij ons in de blij'de
gebeurtenis van dozen dag en voegen ons
gaame hij alien, die hun hartelijke en op-
rechte wenschen voor de Koninklijke familie
tot uitdrukking brengen.
ROTTERDAM EN ANTWERPEN EN DE
RUNVAARTPREMIES.
In het maandschrift Navigation du Rhin er-
kent een medewerker, dat de vermeerdering
van het verkeer in de haven van Antwerpen
aan de door Belgie betaalde Rijnvaartpremies
te danken is, want de transportheweging zon-
der premies is gunstiger voor Rotterdam. De
schrijver gelooft, dat deze vervoeren in 1936
veel voordeeliger waren voor Rotterdam en
laat erop volgen, dat Rotterdam ten gevolge
van die premies minder vervoer krijgt dan zijn
oeconomische verdiensten het in staat zouden
stellen tot zich te trekken. De medewerker
ziet het gevaar onder het oog, dat men ten
slotte deze premies als iets geheel normaals
°-aat beschouwen, wat noodlottig zou zijn voor
Rotterdam, welke haven belangrijk geschaad
wordt door den bijstand, dien de Belgische
staat aan Antwerpen verleent. De schrijver
vraagt zich af of het verlangen om de vriend-
schappelijke betrekkingen te handhaven de
Nederlandsche regeering ervan moet laten af-
zien de grieven van Rotterdam te verwaar-
loozen en wat gebeuren zou, indien het ver-
zoek niet ingewilligd werd. Ein de schrijver
eindigt met de te Rotterdam overheerschende
zienswij'ze in het licht te stellen, dat Neder
land in dat geval dezelfde methode moet toe-
passen om Rotterdam met Antwerpen op een
Ujn te plaatsen. „Dat kost natuurlijk geld,
maar de verliezen aan vervoer voor Rotter
dam doen dat ook."
EERE-PROMOTIE VAN MINISTER
SLOTEMAKER DE BRUINE.
Prof. Dr. J. R. Siotemaker de Bruine is
Donderdag gepromoveerd tot doctor honoris
causa van de evangelisch theologische Jan
Huss-faculteit te Praag.
De plechtigheid geschiedde in de rechts-
kundige faculteit van de Karel IV universi-
teit, in tegenwoordigheid van den minister
van openbaar onderwijs, Franke, den minister
van buitenlandsche zaken, Krofta, den Neder-
lanaschen gezant, L. Carsten, en den consul-
generaal, A. M. Doorn, den chef der Fransche
inili-taire missie, generaal Faucher, alsmede
tal van andere persoonlijkheden uit de poli
tieke, cultureele en kerkelijke kringen van
Tsjecho-Slowakije.
Verscheidene sprekers, w.o. prof. Bednar
en de deken der evangelische faculteit, prof.
Zilka, gaven uiting aan de dankbaarheid van
Tsjecho-iSlowakije en de Tsjecho-Slowaaksche
gereformeerde k-erk voor de gastvrijheid, die
Nederland aan Comenius heeft verleend, en
voor de door de Nederlandsche regeering en
prof. Siotemaker in het bijzonder, verleende
hulp bij den bouw van het Oomenius-mauso-
leum te Naarden.
HET RAPPORT-VAN ZEELAND.
Naar uit Den Haag wordt gemeld, heeft
Minister Colijn tegenover een persvertegen-
woordiger naar aanleidinig van het rapport-
Van Zeeland, verklaard, dat hij de waarde van
dit stuk hoofdzakelijk ziet in het feit, dat het
middelen aanwijst, waardoor in de tegen-
woordige omstandigheden verbetering zou
kunnen komen.
Wat Van Zeeland aanbeveelt hevat niets
nieuws of verrassends, aldus Minister Colijn,
maar als de wereld zich er naar zal gedragen,
zal de toestand verbeteren.
DE TAALSTKIJD IN BERGIE.
J
De correspondent der N. R. Crt. te Brussel
meldt
De verlklaring, in de afgeloopen week door
den minist;r van Binnenlandsche Zaken, mr.
Dierikx, voor den Senaat afgelegd, volgens
welke de adiministratieve taalwet van 1932,
door hem geinterpreteerd word! in dien zin,
dat alle officieele herichten en mededeelingen j
in het Vlaamsche land tweetalig mogen zijn,
zoodat het eentaligheidsbeginsel alleen yoor
het Walenland zou gelden, heeft in diverse
Vlaamseh gezinde kringen heel wat ontstem- tqrnationaal arlbeidsibureau
commissdes, die in December vergaderd heb
lben. Omze Geneefsche correspondent heetft er
dezer dagen nog op gewe'zen, dat in deze rap-
porten ook gesprcken wordt van den wensch
der vorige Volkentoondsvergadering om een
commissie te benoemen voor de bestudeering
van de samenstelling van een -oeconomische
en finaneieele Volkenihondsonganisatie en voor
een goede codrdinatie van het werk met het
oog op de noodzakelijkheid van uitbreiding
van de internationale sameniwerking op ddt
geibied. In verlband imet het rapport-Van
Zeeland acht men het mogelijk, dat de com
missie, welke hiertoe ben-oemd zal worden,
zal adviseeren de oeconomische en finaneieele
afdeelingen van den Volkenlbond te maken
tot autonome bureaux in den zin van het in-
Op die wijze zou
ming terweeggelbraciht. Van deze ontstemming j misschien sameniwerking zijn te verkrijgen
heblben verschillende couranten en ook de Ka-
tholieke Vlaamsche Landshond uiting ge-
geven. Thans heeft de berucht geworden Raad
der Daa'd een open brief gez'onden aan mi
nister Dierikx, waarin o.m. wordt gezegd, dat
letter en geest van de wet het eentaligheids
beginsel huldigen in de beide landsdeelen, met
uitzonder.ing van de Brusselsche agglomera-
met niet-Volkenbondsleden, gelijk die ook- ten
aanizien van ander autonoom V-olkenbonds-
werk foestaat. De oeconomische commissie
geeft bovendien in overweging overleg te ple-
gen nopens een actie voor de waarlborging van
een zoo ruim mogelijk aanbod van grondstof-
fen. Haar rapport beweegt zich dds ook reeds
in izeker opzicht in de lijn van internationale
Hi "o 13- "i*"J - --
tie en het taalgrensgetoied" en dat de Raad samenwerking, waarlamgs zich ook het rap-
der Daad, die het geheele jonge, levende
Vlaanderen met kwast en verfpot te wapen
roept, dit desnoods met de regeering zal
weten uit te vechten.
DE KWESTIE VAN DE BE EG ISC HE
LEVERINGEN AAN SPAN.IF..
portWan Zeeland begeeft.
Er hestaat inderdaad een goede kans, dat
men te Geneve, zonder het beginsel van den
Volkenlbond prijs te geven, zal toonen zoover
i mogelijk te willen gaan om het herstel van
de internationale samenwerking op oecono-
misch gebled mogelijk te maken. In hoe-
i verre men daarin succes zal heblben, zal ech-
van de oor e rexi s afhamgen van de neiging tot
Naar aanleiding
geuite besohulddging van uitvoer van wape
nen naar
in de Vingtieme Siecle:
-1 i t-» -l i »v urn uic licit iio 'UJiijiicno vcnociiiiiciiut;
Ik verklaar, dat de Sabena de e gisc e latingen zoowel ,bij leden als niet-leden
iuohtvaartmaatscihappijvoor de aannemmg
toestellen had verkocht
NATIONALE VEREENIGING TOT
BEVORDERING DER PAARDENFOKKERIJ
IN NEDERLAND.
Bij de opening van de jaarlijksehe alge-
meene vergadering van de .Nationale vereeni-
ging tot bevordering der paardenfokkerij in
Nederland'", te Utrecht, deelde de voorzitter,
de heer H. A. van Beuningen mede, dat het
hoofdbestuur van dien secretaris van Z. K. H.
Prins Bemhard berioht had ontvangen, dat
Z. K. H. het besehermheerschap van de ver-
eeniging heeft aanvaard.
In zijn openingswoord heette de voorzitter
in het bijzomder welkom den heer Leigner Bak-
hoven, als vertegenwoordiger van den direc-
teur-generaal van den landbouw; professor
Bakker en den oud-secretaris-penningmeester,
d-en heer A. W. Heidema.
In het jaarverslag werd o.a. opgemerkt, dat
1937 voor de vereeniging een goed jaar is
geweest.
Over den uit- en invoer werd o.a. opge
merkt, dat het handelsverkeer met het buiten
land in vergelijking met het vorige jaar iets
is toegenomen, maar nog slechts in zeer be-
scheiden mate, zoolang het invoerrecht in
Duitschland op 500 mark per paard blijft, kan
van een belangrijken vooruitgang in den uit
voer moeilijk sprake zijn.
DE EVENREDIGE VRACHTVERDEELING.
In de memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer inzake het wetsontwerp tot wijziging
van de Wet van 5 Mei 1933 houdende tijde-
lijke maatregelen ter bevordering van een
zooveel mogelijk evenredige vrachtverdeeling
in de binnenscheepvaart, zegt de minister te
betreuren, dat het wetsontwerp niet op een
zoodanig tijdstip is ingediend, dat in werking
treding voor 1 Januari 1938 mocht worden
verwacht.
De indiening van het wetsontwerp is ver-
traagd, doordat de Minister gemeend heeft
zich grondig van de toestanden op de hoogte
te moeten stellen alvorens in zake deze mge-
wikkelde materie een hepaald standpunt in te
nemen; toen hij na eenige maanden tot de
conclusie kwam, dat de beurtbevrachting
voorloopig nog ware te handhaven, was het
niet mogelijk meer vodr 1 Jan. 1938 eetn uit-
spraak van de Staten-G-eneraal te verkrijgen.
De meening van verscheidene leden, dat het
wetsontwerp niet tweeledig behoort te zijn,
en dat op het oogenblik niets anders noodig
is dan verlenging van den bestaanden termijn,
kan de Minister niet deelen. Blijven de woor-
den, waarvan schrapping is voorgesteld ge-
handhaafd, dan zal het in te dienen wetsont
werp niet slechts de intrekking van de wet
van 5 Mei 1933 mceten regelen, maar ook
den overgang tot den normalen toestand, d.w.z
tot den toestand, die in 1933 als normaal werd
beschouwd.
Dit acbt de Minister niet doenlijk; dat door
de voorgestelde schrapping wordt vooruitge-
icopen op de aangekomdigde coordinatie van
het goederenlvervoer, kan niet worden toege-
geven; slechts de belemmering van het streven
naar codrdinatie, welke de gewraakte zinsnede
zou kunnen opleveren wordt door die schrap
ping weggenomen, omtrent de codrdinatie zelf
wordt door dit wetsontwerp niets beslist. De
bezwaren tegen de bestaande wet zijn den
Minister ten voile bekend.
De verschillende bezwaren zal hij thans ech-
ter niet in bijzonderheden behandelen. Vooral
geldt dit voor het saneeringsvraagstuk en
voor de tractaatsquaestie, waarop hij zich
voorstelt bij het aangekondigde wetsontwerp
terug te komen.
Voor hoelang de wet van 5 Mei 1933 nog zal
blijven gelden, zal afhangen van de wet, waar
van het ontwerp in voorbereiding is, en van
het tijdstip harer totstandkoming; door weige-
ring van de voorgestelde termijnsverlenging
zou het vervallen van de eerstgenoemde wet
niet worden bereikt.
Wat de voornaamste richtsnoer van het in
te dienen wetsontwerp betreft, daarover zou
daar het ontwerp nog in het stadium van voor
bereiding verkeert, bezwaarlijk thans kunnen
worden uitgeweid. Zooais de Minister reeds
mededeelde, ligt het in het voornemen om
zoolang een algemeene coordinatie-regeling
voor het goeder-envervoer te land en te water
hij de wet nog niet is bereikt het beginsel
van de beurtbevrachting voor de wilde vaart
te handhaven.
Daar het echter tev-ens in het voornemen
ligt om voor of gelijktijdig met het in werking
tieden van de nieuwe wet een voorloopige
cobrdinatieregeling voor het goederenvervoer
bij aigemeenen maatregel van bestuur in te
voeren, zal reeds dadelijk een der bezwaren
tegen de bestaande wet op de evenredige
vrachtverdeeling, nl. dat slechts een eenzijdige
regeling van de binnenscheepvaart werd ver-
kregen, terwijl het vervoer te land vrij bleef,
zijn ondervangen.
Voorts stelt de Minister zich voor, door in-
grijpende wijzigingen in het met de uitvoering
belaste apparaat eenheid in de beslissingen en
een zoo goed mogelijke functionneering van de
vrachtverdeeling te bevorderen.
Dat de thans ondervonden bezwaren nog
eenigen tijd hun invloed zullen doen gelden
betreurt ook de Minister. Voor zooveel van
hem afhangt, zal de bestaande wet, zoolang
zij nog van kracht is, volgens de oorspronke-
lijke bedoeling worden toegepast. De Minister
zal er naar streven, den duur van den over-
gang naar de nieuwe regeling zooveel moge
lijk te bekorten.
muiuiigmg j politieke toenaderinig, welke er aan verschil
Spanje, schnjft proffessor Allard Jende kanten hestJt of juister gegiegd
want die neiginig is tolijkens verschillende uit-
van
den Volkenbond wel aanwezig in hoeverre
men wederzijd-s tot concessies foereid zal zijn
am doze neiging ten nitvoer te brengen.
der niet-inmeniginig
aan de Spaansobe regeering. De toestellen
waren reeds door de koopers betaald, doch
er werd geen vergunning gegeven, dat zij het
Belgische grondgelbied zou'den verlaten.
De minister van oorlog liet toen weten, dat
hij vai meeninig was, dat het contract moet
worden verlbroken, daar een der contracteeren-
de partijen haar verplichtingen niet kon na-
komen. Hij voegde daaraan toe, dat het hem
inderdaad tamelijk paradoxaal voorkiwam, dat
de Salbena de vliegtuigen en het geld zou he-
houden. Hij vroeg mij toen, de volgende rege
ling te willen makenDe Salbena zou het geld
niet teruggeven, doch het bedrag overmaken
aan een Belgische automolbielenfabriek, die
daarvoor aan het rageerimgsleger vracht-
auto's zou leveren, waarivoor de hepaling niet
gold. Hij schreef hierover toen aan minister
Wauters, met het verzoek, den ministerraad
hiervan op de hoogte te stellen. Allard be-
sluit: ,,gij ziet dus, dat er absoluut niets on-
wettigs, nodh afikeurensiwaardigs is getoeurd".
Jaspar heeft de leizing van professor Allard
bevestigd.
INTERNATIONALE SAMENWERKING.
iHoewel wij leiven in een tijdperk van groote
politieke onrust en internationale verdeeld-
heid, blijkt toch telkens weer, schrijtft de N.
R. Crt., dat de moderne besohaving het lot
van de gansche menischheid tot zoo'n krach-
tig geheel heeft samengeweven, dat het on-
mogelijk is de deelen ervan volledig van el-
kaar te scheiden. Dit vehklaart waarschijn-
lijk, dat, alle tegenstellingen ten spijt, steeds
weer het streven naar onderlinge samenwer
king tot uiting wordt gehracht. Zoowel het
rapport-Van Zeeland, dat Vr.ijidag gepubii-
ceerd is, als de besprekingen in den Raad
van den Volkenbond en de persstemmen over
eerstgenoemd rapport, geven blijk ervan, dat
dit streven sdhier unirwerseel- bestaat. Over
den vorm bestaan nog groote verschillen,
evenals over de vraaig', wat voorop moet staan,
de politieke of oeconomische samenwedking.
Het rapport-Van Zeeland is een krachtig
pleidooi voor oeconomische samenwerking,
doch. uit het laatste deel, dat de middelen be-
handelt om daartoe te geraken, blijkt een keer
te meer, dat de oeconomische samenwerking,
gelijlk Van Zeeland zich die voorstelt, alleen
mogelijk is, wanneer zij gepaard gaat met
een ipolitieike samenwerking. Hiermee is
tevens de moeilijfcheid tot het behalen van
resultaten in dit opizicht hepaald en een ver-
klaring gegeven voor het pessimisme, waar
Van Zeeland zelf blijk van geeft, als hij
sdhrijft zich te hdbben afgevraagd, of het niet
beter was met een breede poging tot inter
nationale oeconomische sameniwerking te
wachten op een kalmer atmosfeer. Hij heeft
dit niet gedaan, omdat hij inizag, dat het aan-
houden van een verwarden aigemeenen toe
stand als de huidige op politiek en oecono-
misch gabied tot steeds ongunstiger gevolgen
moet leiden, zoodat een poiginig tot verbete-
iring geboden is ook al verwacht men er
elech'ts een zeer ^eperkt succes. van.
Van Zeeland merkt terecht op, dat inter
nationale oeconomiscihe samenwerking niet te
vereenigen is met het streven naar autarkie,
dat in verschillende landen tot uiting komt.
Als men zich voor oogen stelt, hoe dit stre-
iven naar autarkie in verschillende landen is
ontstaan louter als een gevolg van het streven
naar een krachtiger militaire uitrusting om
politiek opzicht eischen af te dtvingen,
welke men meende langs den weg van inter-
mationaal overleg niet venwezenlijkt te zul
len krijgen, ziet men dadelijk in, hoe groot
de politieke factor is, die de oeconomische
betrekkingen bepaalt.
Wil men dus langs den weg, door Van Zee-
Jan'd aangegeven, of mcgelijkenwijs ook langs
leenigszins gewijzigde oeconomische paden tot
een verbetering in den intemationalen toe
stand komen, dan zal politiek overleg met het
oeconomische overleg gepaard moeten gaan.
In dit opzicht kan de huidige zitting van den
Raad van den Volkenbond van beteekenis
worden.
Uit h tgeen den eersten dag in de alge
meene beschowwingen tot uiting is gekomen,
blijkt, dat de huidige leden van den Bond de
internationale samenwerking via Geneve niet
willen laten varen« Tevens is echter duidelijk
gebleken, dat men over het algemeen weiigert
van den Bond een coalitie te maiken, welke
zich met eenigerlei staatkundige ideologie zou
verfbonden. Alleen Litwinof, de Russische
vertegenwoordiger hoewel gepreizen om de
gematigdheid van zijn rede gaf begrijpe-
lijlkeriWijize te kennen, dat hij voor een derge-
lijke wijiziging niet 'zou terugschrikken. Wel
erkende hij, dat de Volkenbond geen ideolo-
gisch bl'ok mag zijn, gericht tegen andere
staten, doch hij zal volgens hem wel een
ideologiscto vredesblok moeten zijn, indiien van
de niet-Volkenlhondsstaten een aanvalsblok
zou worden gevormd. Wat hij daarbdj op het
oog had, bleek duidelijk, toen hij zeide, van-
svege den onaangenamen klank, dien het
wo6rd ,jbLok" bij sommige niet-Vollkenfoonds-
leden schijnt te- hebhen, ocuk wel van een
,,spil" te willen spreken,
Zijn de Volkenbondsstaten dus niet geneigd
den Volkenbond los te laten, dit sluit niet uit
dat zij tot samenwerking en toenaderinig met
de niet-Volkenbondslanden bereid zijn. Ziulks
sal vermoedelijk wel nader tot uitdrukking
gebracht worden bij de behandelinig van een
volgend punt van de agenda, t.w. de rappor-
ten van de oeconomische en de finaneieele
TWEE ENGELSCHE SOLDATEN GEDOOD.
In een gevecht met Arabieren in het district
Jenin zijn twee Engelsche soidaten gedood en
twee gewond. De Arabieren moeten zware
verliezen geleden hebben.
DE TORPEDEERING VAN EEN ENGELSCH
SOHIP.
In de Spaansche wateren is ter hoogte van
Kaap Tinoso een Britsch vrachtschip getor-
pedeerd door een duikboot. Nader wordt ge
meld, dat het Britsche schip ,,Andymion" heet
te en dat de torpedeering door een duikboot
van Franco geschiedde.
Eenige opvarenden, onder wie de kapitein
en de Zweedsche waarmemer, een officier en
de tweede machinist zijn om het leven ge
komen. Het schip was op weg naar Carta
gena met 1700 ton steenkool aan boord.
Radio Barcelona heeft medegedeeld dat de
chef van de vlootbasis te Cartagena Maandag-
middag om 13.20 uur ter kennis gebracht
heeft, dat een duikboot op zestien mijil van de
kust een Engelsch steenkoolschip, dat zich
naar Cartagena begaf, tot zinken heeft ge
bracht.
Er zijn n-egen slachtoffers onder wie een
vrouw. Vier opvarenden zijn gered. Vier En
gelsche torpedobootjagers zijn op het oogen
blik op zoek naar de duikboot.
In officieele kringen te Eonden acht men
het incident zeer emstig. Het is de eerste keer
dat een Engelsch schip tot zinken wordt ge
hracht, sed-ert de inwerkingstelling van het
controle-systeem van Nyon.
BRITSCHE STAPPEN VERWACHT TEGEN
RESOHIETING VAN OPEN STEDEN.
De herichten over uitbreiding van de lucht-
laanvallen op de Spaansche steden en het
groote aantal slachtoffers dat deze eischen,
hebben naar de officieele Britsche persdienst
meldt in Engeland diepen weerzin gewekt.
Naar men weet, is in den afgeloopen zomer
op initiatief der Britsche regeering een Inter
nationale oproep tot de beide partijen in
Spanje gericht, waarin er op humanitaire
gronden op aangedrongen werd geen open
steden en objectieven van geen militate karak-
ter te bombardeeren. Men meent te weten, dat
de Britsche regeering overweegt, welke maat
regelen thans nog genomen zouden kunnen
worden om het bombardeeren van de achter
het front gelegen steden tegen te gaan.
De rechtbank te Haifa heeft, naar Reuter
meldt, een Joodschen politi'e-iagent ter dood
veroordeeld wegens moord op een Arabischen
collega in September.
Donderdag zijn met de ,,Ranpura" te Ply
mouth schatten ter waarde van meer dan drie
millioen pond sterling uit het Verre Oosten
aangekomen. Donderdag nog is voor mil
lioen doorgezonden naar Londen, doch de
rest, geld en artikelen, welke door de Chinee-
zen uit het door den oorlog geteisterde gebied
naar Engeland zijn gezonden, ^ou Vrijdag wor
den gelost hij -aankomst van het schip te
Londen.
MATSOEI WAARSCHUWT ENGELAND.
In een interview met esn verslaggeiver van
het tijdschnift ..Oriental Affairs" heeft de Ja-
pansche oppeitoeivelhebber, generaal Matsoei,
verklaard: „Ik ben bang, dat indien Groot-
Brittannie ziclh niet uitsluitend houdt aan de
bescherminig van zijn belanigen in China en
zijn politieke en economische betrekkingen
met de Kwomintang handhaaft, er een con
flict van zeer ernstigen aard tusschen Japan
en zijn vroegeren bond'genoot kan ontstaan.
Matsoei wees voorts op de noodzaak van het
instellen van een nieuw Chineesch bewind.
Dit komt er op neer, dat aan het Ameri-
kaansche vlootbouiwprogram 47 oorlcgslbodems
en 22 hulpschepen worden, toegevoegd. Voorts
ligt het in de bedoeling 1000 marinevliegtui-
gen te bouwen.
IHet is met he't diepste leedwezen, dat ik
moet vaststellen, aldus Roosevelt, dat de uit
breiding der beiwapi:ningen zich op het oogen
blik in een voorheen njimmer geevenaard en
verontrustend tempo voltr'Jkt. De onheilspel-
lende waarlheid is, da't minstens een kwart
der wereldlbevolking in een meedoogenloos en
vernietigend conflict gewikkeld is, in weerwil
van het feit, dat de meerderheid der beivol-
kiing in het meerendeel der lianden, met inibe-
grip van die, waar het conflict woedt, in vrede
wenscht te leven.
Uitsluitend op grond van de overiwegimg,
dat de enorme uitlbreidinig der hewapeningen
van andere landen den wereldtvrede en 'de
veiligheid in gevaar brengt, stel ilk het Con-
gres voor:
1. Ten behoeve van het iuchtafweermate-
rieel een bedrag van 8.800.000 dollar uit te
trekken.
2. Voor betere huisvesting dergenen, die
bij de legerreserve ingedeeld zijn, een som van
450.000 dollar te bewilligen.
3. Een bedrag van 6.080.000 dollar toe te
staan voor de verivaardiging van diverse on-
derdeelen van het oorloigsmaterieel.
4. Een bedrag van 2.000.000 dollar uit te
trekken voor aanvulling der legerimunitie.
5. Het reeds bewilligde bouwprogram met
20 pet. te verhoogen.
6. Naast de reeds herwilligde schepen als-
nog in het kalenderjaar twee slagschepen en
twee knuisers op stapel te doen zetten,
7. Een bedrag van ten hoogste 15.000.000
dollar uit te trekken voor den 'bouw van een
aantal proefschepen van een nieuw klein type.
Men verwacht, dat Roosevelt's boodschap in
het huis van aflgevaardigden en in den senaat
gemakikelijk een goede meerderheid zal
krijgen.
Te Londen is de boodschap met levendige
voldioening ontvangen. De zdkerheid, dat de
herbewapenin'gsinspanning van Amerika geen
enkel agressief karakter draagt, stelt de
Britsche politieke krigen in staat haar te be
schouwen als een bijdrage tot de algemeene
stabiliteit. Met belangstellinig heeft men ken
nis genomen van het feit, dat de president
te kennen heeft gegeven, dat de tonnage der
beide nieuwe linieschepen nog niet is vastge-
steld en 'dat hij tevens te verstaan heeft ge
geven, dat een vertbreeding van het Panarna-
kanaal oiverwogen wordt.
REPRESAILLES VAN DE SPAANSCHE
REGEERING.
De radiozender te Barcelona heeft Vrijdag
een lanige nota bekend gemaakt van het mi-
nisterie vein landsverdediging betreffende
bomlbardeering uit de lucht van achter het
front gelegen steden.
Tegen het vreeselijke luchtwapen hestaat
slechts een toeviiucht: dezelfde methoden toe
te pass en alis de vijand. Dus terreur tegen
terreur. Het opperhevel kan niet gelaten en
lijdelijlk de door de luchtmaaht der opstanide-
lingen veroorzaakte versichrikkingen toezien
en heeft besloten, dat als represaille tegen de
boanlbardementen van Barcelona, Tarragona,
Valencia en he't geheele kustigelhied van de
Middellandsche Z:e, Salamanca en Valladolid
zullen worden gelbiomlbardeerd,"
Vrijdag heblben de viegtuigen der regeering
behalve de militaire doe.len te Oropesa en
Talajvera, Salamanca gelbomtbardeerd. Alle an
dere aanvallen op omze steden zullen eveneens
worden be antwoord.
Toch verkaart de minister van landsverde
diging openlijk, dat de regeeringslucihtmacht
zich volkomen van een bomlbardeering van
achter het front geleigen steden zal ontbou
den, indien de vijand er evemzeer mede op-
houdt. De repuhlikeinsche regeering zal met
genoegen deelnemen aan ieder initiatief om
tot een oompromis te komen, waarlbij strijd-
mi'ddelen, die onsehuldigen zouden treffen,
zullen worden ontweken.
DE HELDHAFTIGE TAAK VAN DE
CHINEESCHE VROUW IN DEN OORLOG.
De bond van CJhineesche vrouwen-organisa-
ties heeft te Hankau een theepartij aange-
boden, welke door 200 buitenlandsche gasten
werd bezocht. De partij werd geleid dioor de
ech'tgenoote van maarscihalk Tsjiang kai sjek.
Gespro'ken werd over de helfhaftige houding
van de Chineesche vrouwen, die naar het
front gaan om de soidaten bij te staan, die
naar de ziekenhuiizen gaan om de gewonden
te verplegen, hen voor te leizen of op andere
wijize te helpen, die kleeren maken voor de
soidaten en die de vludhtelingen helpen. Ver-
der werd geweizen op de Japansche wreed-
heden; de Japansche soidaten sparen zelfs
geen vrouwen van 50 en 60 jaar ook werd
melding gemaakt van aanvallen van Japan
sche soidaten op buitenlandsche vrouwen. De
Chineesche vrouwen hopen, dat alle vrouwen
in de geheele wereld een klein offer zullen
brengen om China te helpen.
Vrijdagayond heeft Roosevelt zijn met span
ning varwachte boodschap iruzaike de bewape-
ning aan het congres overhandiigd. Het voor
naamste punt was, dat het program voor uit
breiding en vernieuwimg van de vloot der Ver-
eenigde Staten met 20 pet. wordt uitgebreid.
NED. CIIR. TEXTIELARBEIDERSBOND.
Vrijdagavond vergaderde in het gebouw
,,iEben-Haezer" de pas opgerichte afdeeling
van den Ned. Chr. Textielarbeidersbond ,,Uni-
tas". Voor het Hoofdbestuur was de Bonds-
secretaris aanwezig.
Besproken werden de onderhandelingen die
momenteel gaande zijn tusschen de werkgevers
in de tricotage- en brei-nijverheid en de arbei-
dersorganisatie in de textielindustrie om tot
een collectief arbeidscontract te komen, waar-
mede men de loon- en arbeidsvoorwaarden
voor dit gedeelte der textielindustrie wil
regelen.
Algemeen kon de vergadering zich vereeni
gen met het door de iHoofdbesturen in dezen
ingenomen standpunt.
Mocht het gelukken om een regeling als
bovenbedoeld te verkrijgen, dan zou dat voor
de in deze industrie werkzame arbeiders(sters)
een belangrijke verbetering beteekenen.
Nadrukkelijk werd echter vastgesteld, dat
deze actie alleen kans van slagen zal hebhen
indien de in deze industrie werkzame arbei-
ders en arbeidsters zich organiseeren.
Op grond van deze overweging werd be
sloten de propaganda voor de Chr. Vakbe-
weging met alle kracht te blijven voeren.
Een daad van pieteit.
Vrijdagmiddag werd aan de familie over-
gedragen, het door de vereeniging van oud-
leerlteugen der Chr. lagere landbouwschool al-
hier, op het graf van wijlen den heer P. le
Felber, in leven hoofd dier school, geplaatste
gediEnkteeken.
Daartoe hadden de oud-leerlingen zich met
de familie Le Felber op de algemeene begraaf-
plaa'ts alhier verzaaneld, alwaar de voorzitter
van genoemde vereeniging, de heer A. van
Hoeve van Ter Neiuizen, ongeveer sprak als
volgt:
„Op de plaats, waar wij eenigen tijd ge
leden onzen vriend meester Le Felber ter ruste
hebben gelegd, bijeen 'zijn'de, doet het mij
groot genoegen, U in zoo'n grooten get&le
hier aanwezig te zien.
[In de eerste plaats wil ik, namens de ver-
eeniiginig, mijn dank betuigen aan de famil'ie
Le Felber om ook hier tegenwoordig te willen
zijn, maar meer nog omidat U het ons moge
lijk helbt gemaakt om van onze sympathie
jegens Uw Man en Vader te doen blijken, door
ons te vergunnen op zijn graf een gedenk-
teefcen te miogen plaatsen.
Dat U het laatste wat aan een dierbare
overledene pleegt te worden gedaan niet voor
U zelf heeft willen behouden, doch aan ons
helbt willen afstaan, stemt ons tot groote
dankibaarheid.
Voor deze gunst zeggen wij U hartelijk
dank en ik verzoek U dezen dank te willen
ovedbren'gen aan Uw moeder, die om voor ons
begrijpelijke redenen hier niet tegenwoordig
kan zijn.
Nu wij hier tezamen gekomen zijn op de
