Landbouwberichten
TER NEUZEN, 1 DECEMBER 1937.
Van onze Adverteerders
RECHTSZAKEN.
POLITIERE.CHTER TE MIDDEEBURG.
HANDELSREGISTER.
ALGEMEENE VERGADERING
DER Z. L. M.
bewust aan de critiek van heden: wij onder-
werpen hem aan het oordeel der gsslachten,
die na ons komen".
Ir BENZINE-BEZUINIGING IN JAPAN.
Vemomen wordt, dat de Japansche regee-
ring hinnenkort alien plaatselijken besturen
opdracht zal geven om samen te werken ter
besparing van 10 van de burgerlijke con-
sumptie van petroleum en benzine, teneinde
deze voorraden vrij te maken voor militaire
doeleinden. Het ministerie voor de Spoor-
wegen zal 55 treindiensten opheffen en de
autobusdiensten inkrimpen. Het gebruik van
houtskool en hout als brandstof voor bussen
zal in de hand gewerkt worden. Voortaan
zullen de taxi's een dag op elke tien buiten
bedrijf gesteld worden.
Men schat, dat door deze maatregelen
900.000 gulden per maand aan benzine en
zware olie bespaard zal kunnen worden.
SJANGHAI.
Toen de vorige week de te Brussel verga-
derde gedelegeerden van vele mogendheden
in een geprikkelde stemming huiswaarts keer-
den, blij dat aan dit overleg een einde gekomen
was, beklemde, schrijft de N. R. Crt., enkelen
onder hen toch wel het gevoel: heden gaan
wij weg, maar over enkele weken zullen wij
weer de lust gevoelen om met elkaar overleg
te plegen. Hoe langer de huidige toestand in
China voortduurt, hoe verder de Japanners
dat land binnendringen, des te meer de mo
gendheden hun belangen en hun positie in
China bedreigd zullen voelen. Telkens weer
zal bij hen het verlamgen opkomen om elkaar
te raadplegen over nieuwe situaties. Dat deze
nieuwe situaties zullen komen, staat buiten
twijfel. Noch te Geneve, noch te Brussel heeft
men het pobleem als geheel aangedurfd. Nu
tracht men geval voor geval de eigen belangen
te verdedigen en juist in Sjanghai en omge-
ving zijn deze veelzijdig. Zoo veelzijdig, dat
deze kwestie heel dikwijls aan de orde kan
komen.
De Japanners hebben vorige week hun
eisehen ten aanzien van bepaalde Chineesche
onderneminigen in de internationale concessie
gesteld en ingewilligd gezien. Als gevolg
ihiervan hebben zij de bureaux van de pers-
censuur en den post- en telegraafdienst over-
genomen, omdat zij niet langer wenschten,
dat zich een haard van Chineesche propaganda
en berichtgeving te midden van het door de
Japanners bezette gebied bevond. De bestuur-
ders van de internationale concessie hebben
zich hiermede vereenigd. Of zij dit uit over-
tuiging voor de waarde van de Japansche
argumenten, dan wel uit het welbewuste ge
voel, dat zij de macht niet hebben om zich te
verzetten tegen een Japan dat gewapenderwijs
het gevraagde zou nemen, deden, zullen wij
maar ter zijde laten. In ieder geval had prins
Konoje reeds op de noodzakelijkheid van een
ingrijpen gezinspeeld voor het geval de anti-
Japansche actie in de internationale en de
Fransche concessie niet zou ophouden. Maar
het was, hoe hard het dan ook voor de Chi-
neezen moge klinken, wel wat gek, dat de
Chineesche autoriteiten deze diensten in han-
dien zouden houden, in een stad die voor het
grootste gedeelte in handen der Japanners is,
en die ver achter de Japansche frontlijn
ligt. Zoolang de Japanners niet raken aan
de bijzondere rechten der vreemdelingen,
kunnen deze de jure wij laten maar ter
zijdsof zij het de facto zouden kunnen
al weinig bezwaar hebben tegen de bezet-
ting van uiver Chineesche diensten.
Een nieuwe bron van moeilijkheden heeft
zich echter hierbij geivoegd, doordat de Japan
ners ook de controle over den douanedienst
verlangden. Deze wensch is geenszins onbe-
grijpelijk. De douanedienst is een der voor-
naamste bronnen van inkomsten van de Chi
neesche regeering en er is dus niets vreemds
aan, dat de Japanners op dezen bron beslag
willen leggen.
Tot zooverre zou de analogie met de andere
Chineesche diensten zeer goed opgaan. Maar
daarnaast zijn er ook verschilpunten. Het be
lang; rljkste daarvan is, dat de regeeringen van
Engeland, de Vereenigde Staten en Frankrijk
groote belangen hebben bij de inkomsten van
den douanedienst, omdat deze dienen als
garantie van leeningen, welke deze landen aan
China hebben verstrekt. Maar daarenboven
staat de Chineesche douanedienst onder bui-
tenlandsche leiding, hetgeen uiteraard deze
garantie een veel waardevoller beteekenis
geeft. En het was vooral het laatste punt,
dat aanleiding heeft gegeven tot vertoogen
van de Engelsche, Fransche en Amerikaan-
sche regeeringen te Tokio, om zonder voor-
kennis en instemming van deze landen geen
verandering te brengen in het systeem van
verdeeling van de opbrengst van den douane
dienst en in het stelsel. Want tot dusverre
heeft Japan, toen het gedeelten van China
bezette en de daar gevestigde diensten over-
Bam, steeds aan de verplichtingen, voort-
vloeiende uit onder het Chineesche bestuur
aangegane buibenlandsche leeningen, voldaan.
De ongerustheid, welke te Parijs en te Eon-
den over de gebeurtenissen in Sjanghai be-
staat, reikt dan ook eigenlijk verder en het
probleem, waarvoor wij ons hier geplaatst
zien, is van veel wijder strekklng. Tot dus
verre hebben de Japanners de rechten van
derden in China steeds geeerbiedigd. Zullen
zij in deze houding volharden? Het staat wel
vast, dat er op het oogenblik een sterke stroo-
ming in Japan is, die aan deze voorrechten
een einde zou willen maken of hen zou willen
Ibeperken. Deze groepen hebben in de resul-
taten van de Brusselsehe conferentie een
krachtigen steun gevonden. Behoudens dan
wat protesten, doen de groote mogendheden
toch niets, is hun standpunt.. En inderdaad,
het is moeilijk aannemelijk, dat het Ameri-
kaansche en het Engelsche volk een oorlog
zouden willen beginnen ter wille van de in
komsten uit de douanediensten. Om deze
volken zoover te brengen, zijn andere gebeur
tenissen noodig.
Maar juist daarom is de situatie van het
oogenblik zoo belangwekkend. Het gaat niet
om de vertoogen, die verschillende regeeringen
tot Tokio richten, het gaat er om, welke groe
pen daar de feitelijke leiding hebben. Zijn dit
de gematigden, dan zullen zij de verplichtingen
van het Chineesche gouvernement jegens der
den nakomen, om op die wijze aan die deiden
zooveel mogelijk argumenten voor een inmen-
ging uit de hand te slaan. Hebben echter de
militairen de leiding genomen, en de scherpe
anti-Engelsche actie onder de Japansche be-
volkinig is een duidelijke indicatie, dan is de
tans groot, dat zij zich van deze rechten niets
zullen aantrekk'en. Te Londen en Parijs
vreest men het laatste.
Maar dan is daarmede de kwestie ook niet
afgedaan. Dan zijn de douanerechten nog
nog slechts een voorspel van wat ons in Sjang
hai te wachten staat. Reeds verlangen de
Japanners de verhaling van een aantal Engel
sche schepen, dat naar hun meening Chinee
sche jonken beschermt, en kondigt de leger-
leiding aan na verloop van een termijn tot
bombardeering ter plaatse over te gaan, onge-
acht of de schepen verwijderd zijn. Evenzeer
verlangen zij, zij het tot dusverre op minder
scherpe wijze, doortocht voor hun troepen
door de internationale concessie. Met recht
kunnen wij dus van een voorspel spreken, van
een aanwijzing over hetgeen ons van de zijde
van de Japansche militairen nog meer te
wachten staat.
De Fransche en Engelsche ministers, die te
Londen ook deze kwestie zullen bespreken,
staan hier voor een moeilijk probleem. Maar
een probleem. dat tevens een les inhoudt. En
wel deze, dat wanneer gij dan iets wilt doen
om deze invasie te stoppen, gij het dadelijk
moet doen. Want hoe langer men wacht, des
te moeilijker worden de omstandigheden en
des te grooter de politieke consequenties.
OVERDRIJVING SCHAADT.
De Duitsche minister van landbouw, de heer
Darre, wendt zich in door hem uitgewerkte
aanwijzingen tegen overdrijVing bij het dragen
van inheemsche kleederdrachten. Naar men
weet heeft het nationaal-socialisme een folklo-
ristischein inslag en het heeft dan ook het ge
bruik van inheemsche kleederdrachten bevor-
derd. Men moet daarin echter niet te ver
gaan, zoo is de strekking van. de aanwijzingen
van Darrd, want door overdrijving zou men
tenslotte te land komen bij een scheiding tus-
schen den boerenstand en de stedelingen naar
de kleederdracht, welke schade zou doen aan
de overbrugging van de tegenstellingen tus-
schen stad en land, welke een van de gewieh-
tigste resultaten van de nationaal-socialis-
tische agrarische politick is.
SJEIK IN PALESTINA TER DOOD
GEBRACHT.
iSjeik Farhan Saadi is Zaterdagochtend in
de gevangenis van Acco met den strop ter
dood gebracht.
Dit is het eerste doodvonnis, dat overeen-
komstig het vonnis van een der nieuwe mili
taire gerechtshoven wordt voltrokken.
INa de terechtstelling is de krijgsraad op-
nieuw bijeengekomen om 2 Arabieren te be-
rechten, die tegelijk met Essadi zijn gevangen
genomen.
GEVONDEN VOORWERPEN.
De Inspecteur van politic alhier maakt be-
kend, dat omtrent onderstaande gevonden
voorwerpen, inlichtingen te bekomen zijn aan
de daarachter vermelde adressen.
lEen zoo goed als nieuwe emaille bruine
ketel, L. van de Wege, Tholensstraat 2.
Kokertje met inktpotlood stiften, E. Mar
tens, Julianastraat 13.
Fietspomp, D. de Blaaij, Hoek, Vingerling
E 17.
Wlollen das, wed. d'Hont, Van Steenbergen-
laan 47.
Blauwe kiel, A. Meeusen, Tholensstraat 71.
Glacd heerenhandschoen, A. Klaassen,
Othene D 92.
Mantelband, J. Dees, Van Steenbergen-
laan 45.
12 gummi blazen, sleepboot Charles, Nieuwe-
haven.
Ceintuur, L. Heijgelaar, Dijkstraat 33.
Dames pantoffel, J. van Drongelen, Hoogen-
dijk 6.
iPortemonnaie (beursje), Th. Vlaanderen,
Tuinstraat 23.
iRoeiriem, magazijn Prov. boot.
iRijwielbelastingmerk en broodzak, A. M.
Verpoorte, Veldst-raat 5, Sluiskil.
Rijwielbelastingmerk, G. van den Akker, le
De Feijterstraat 1.
Kano, genaamd „Tjari", J. Regeling, Dr.
Buijzestraat 5.
Grijze dameshandschoen, G. Jonkman,
Klaassenstraat 23.
Rijwielbelastingmerk, M. de Kraker, Othene
D 79.
Boodschaptasch, J. de Smit, keet Nieuwe-
sluis.
Een witte duif, W. IJsebaert, Vlooswijk-
straat 57.
Zweep, L. Vercouteren, Walstraat 8.
Portemonnaie met inhoud, A. Koole, Steen-
kamplaan 23.
iGroene mantelband en roode portemonnaie
met inhoud, bureau van politie.
HET VERPEICHTE ROODE ACHTERLICHT
VOOR FIETSEN.
Ondanks het feit, dat van 1 Januari af, een
van het woord ,,Rijkskeur" voorzien rood ach-
terlicht voor fietsen wettelijk verplicht wordt,
zijn er nog slechts weinig fietsen, waarop zulk
een achterlicht is gemonteerd. Ongetwijfeld
zal dit wachten tot het laatste oogenblik aan
leiding geven tot een onvermijdelijke stag-
natie, daar het relatief gering aantal rijwiel-
handelaren niet in staat zal zijn om in enkele
dagen voor de montage van eenige millioenen
fietsen te zorgen.
Wiij moeten er belanghebbenden opmerk-
zaam op maken, dat de rijwielhandel op het
oogenblik aan de vraag naar achterlichten
met Rijkskleur geheel kan voldoen, daar alles
in het werk is gesteld, om de achterlichten
reeds geruimen tijd voor den wettelijken ter
mijn te kunnen leveren.
Wij raden daarom dringend aan, zoo spoe-
dig mogelijk een achterlicht te laten mon-
teeren.
GEMEENTERAAD VAN AXEL.
In de Dinsdag gehouden vergadering waren
alle leden tegenwoordig. Het menu was zeer
uitgebreid, doch de spijzen waren vrij spoedig
en vlot genuttigd.
Van de ingekomen sbukken memoreeren wij
een verzoek van de landbouwhuishoudleerares
te 'Hulst om ten behoeve van een cursus in
het koken van ziekemvoeding, te Axel te hou
den, als tegemoetkoming in de kosten van ver-
lichting en verwarming van het cursuslokaal
een bijdrage te willen verleenen van 10.
Burg, en Weth. deelden mede, voomemens
te zijn een precarioverotdening aanhangig te
maken. Zij zijn daarmede nog niet gereed,
doch ten behoeve van het radio-distributie-
bedrijf is een belastingheffing noodig, in ver-
band met de rijksregeling. Daarvoor werd n.u
een heffing vastgesteld ad 15 cent per M1.
voor iedere straatoverspanning met een groep
draden, overeenkomstig het destijds genomen
raadsbesluit.
De huur der woning van het hoofd der open-
bare school, de heer Buma, werd voor een
jaar verlengd.
Aan Burg, en Weth. werd machtiging ver-
leend tot het verpachten van nifet voor open-
baren dienst bestemde gemeentegronden.
lOok werden Burg, en Weth. gemachtigd aan
te besteden het sloopen van het oude raadhuis.
Daarbij werd aan den raad de verzekering ge
geven, dat gezorgd zal worden voor het be-
waren van histordsche onderdeelen en ook
voor die deelen, b.v. klok en zonnewijzer, die
bij den bouw van het nieuwe raadhuis te pas
zullen kunnen komen. Door den heer Van
t Hoff werd een nadere presiceering van de
loonvoorwaarden gevraagd. De aannemer zal
voor minstens 75 personeel uit Axel moeten
nemen en aan dat personeel uitbetalen het te
Axel geldende contractloon voor de bouw-
vakken.
Met algemeene stemmen vereenigde de raad
er zich mede, dat de gemeente-administratie
enz. tijdens den bouw van het nieuwe raad
huis zal worden ondergebracht in 3 beneden-
lokalen der openbare school, en dat voor de
Arbeidsbemidjteling UjdeUjk., een woning zal
warden- gehulird ih ie Julianastraat.
Overeenkomstig de uitno^jiging van den
Comrnissaris der Koningin werd de verorde-
ning rCgelende de eisehen van benoembaarheid
enz. van de gemeenteveldwachters gewijzigd.
Een verzoek om verliehtlng by de brug
naar de melkfabriek werd afgewezen, doch na
aandrang van een aantal raadsleden werd van-
wege Burg, en Weth. verbetering van de ver-
lichting langs de Noordzijde der Kanaalkade
in uitzicht gesteld.
(Het voorstel van Burg, en Weth. om over
eenkomstig het verzoek der afd. Zeeland van
den Chr. Boeren- en Tuindersbond in Neder-
land medewerking te verleenen voor het stich-
ten van een cursus voor het geven van land-
bouwhuishoudonderwijs, op den basis der
NijVerheidsonderwijswet, d.w.z. dat 70 der
kosten voor het Rijk komen en 30 door de
gemeente worden gedragen, en op grond der
raming voor het jaar 1938 daarvoor /220 op
de begrooting te brengen, gaf aanleiding tot
een breedvoerige bespreking. De meerderheid
van Burg, en Weth. wil hieraan gaame mede
werking verleenen, omdat zij het vestigen van
dergelijke scholen in het belang der gemeente,
in de eerste plaats van den middenstand acht.
De minderheid van Burg, en Weth., zijnde de
heer P. J. van Bendegem, verklaarde zich
tegen deze medewerking op grond van finan-
cieele bezwaren. Hij werd daarin gesteund
door zijn fraotiegenoot, den heer De Jonge,
terwijl ook bij den h^er Van 't Hoff finan-
cieete bezwaren bleken te bestaan, De heer
Hamelink bestreed dit voorstel wegens het
sectarisch karakter die de cursus krijgen zal.
Hij zou wenschen dat de verschillende land-
bouwvereenigingen in onze provincie, de
Z.L.M., de C.B.T.B. en de N.C.B. gezamen-
lijk dergelijke cursussen, die door iedereen
kunnen worden bezocht, zouden inrichten. Dat
zou ook economischer zijn. Hij acht het niet
juist, dat b.v. cursisten van Axel naar Ter
Neuzen zouden moeten fietsen om aldaar een
neutralen cursus van de Z.L.M. te bezoeken en
omgekeerd cursisten van Ter Neuzen naar
Axel zouden moeten komen om een cursus
met een christelijk cachet te bezoeken. De heer
Hamelink vond bijval bij den heer 't Gilde,
doch werd voor wat zjjn betoog betreft be-
streden door de heeren De Ruijter, Oggel en
Van de Bilt, die juist aan elke richting recht
zouden willen laten wedervaren. Het is nu
de C.B.T.iB. die met een verzoek komt, was het
een andere organisatie dan zouden ze evenzeer
steun willen verleenen. Zij spraken zich uit,
dat juist sectarisme gekweekt wordt door hen
die meenen geen gebruik te kunnen maken
van een cursus omdat daarop een christelijk
cachet staat. De Voorzitter verdedigde het
voorstel met het oog op het belang der ge
meente. Wie weet kan, bij uitbreiding der
gemeente, dergelijke cursus niet uitgroeien tot
een school. De raad heeft in het verleden al
te veel naar andere gemeenten laten gaan.
Wanneer thans geen medewerking wordt ver-
leend, zal ook deze cursus in een aangrenzende
gemeente gevestigd worden.
iHet voorstel werd ten slotte met 7 tegen 6
stemmen verworpen. Voor stemden de heeren
Seghers, Van de Bilt, Dieleman, Farioy, Oggel
en De Ruijter; tegen stemden de heeren C.
van Bendegem, P. J. van Bendegem, Essel-
brugge, vt Gilde, Hamelink, Van 't Hoff en
De Jonge.'
Met de Bank voor Nederlandsche gemeenten
werd een nieuwe rekening-courant-overeen-
komst aangegaan mat een stilzwijgend door-
loopend crediet tot f 5000 maximum.
(Besloten werd tot het aangaan eener geld-
leening groot j 1300 tot dekking van eenige
buitengewone uitgaven. De aflossing, die door
Burg, en Weth. op 10 jaar werd voorgesteld,
werd op voorstel van den heer Van 't Hoff op
20 jaar bepaald, zulks tot ontlasting der ge-
me en tebegrooting.
Met betrekking tot het in de vorige ver
gadering gedaan voorstel van den heer Fancy
betreffende een andere financieele regeling der
afschrijvingen voor het gasbedrijf en verlaging
van het tarief voor licht- en kookgas, was een
uitvoerig afwijzend rapport van de gascom-
missie ingekomen. Dit gaf Burg, en Weth.
aanleiding thans voor te stellen de begrooting
van het gasbedrijf voor 1938 ongewijzigd vast
te stellen, terwijl de voorzitter te kennen gaf,
dat Burg, en Weth. het voorstel van den heer
Fanoy en het rapport der gascommissie nog
eens nader onder de oogen wenschen te zien.
Mocht dit er toe leiden, dat besloten wordt het
gastarief te verlagen, dan kan zulks ook nog
in den loop van het jaar geschieden. De heer
Fanoy betoogde, dat verschillende uitingen in
het rapport der gascommissie de juistheid van
de door hem voorgestelde crjfers bewijzen, al
is het dan ook, dat het rappoi-t zijn voorstel
afwijst. Hij was overigens niet te spreken
over enkele uitlatingen van het rapport, die hij
daarin tot zijn teleursitelling heeft aangetrof-
fen, en die beter achterwege ware gebleven,
o.m. dat zijn voorstel, door de wijze waarop
hij het heeft aanhangig gemaakt, niet zou zijn
in het belang der gemeente of der gasfabriek,
terwijl bij de indiening daarvan alleen het be
lang der gemeente en het gasbedrijf heeft
voorgezeten. Hij wees er op, dat hij zelfs zon
der uitbreiding der gaslevering en ondanks de
voorgestelde prijsverlaging nog een 1800 op
de begooting overhield als winst. De heer De
Ruijter had geen bezwaar de begrooting te
helpen goedkeuren, doch constateerde, dat de
zaak hiermede niet uit is en Burg, en Weth.
blijkens hun voornemen om het voorstel nog in
studie te nemen, toch zelf ook van oordeel zijn,
dat er ,,iets in zit". De Voorzitter bevestigde
dit. Burg, en Weth. wenschen evenwel nog
deskundige voorlichting.
iHiema werd de begrooting van het gasbe
drijf onveranderd vastgesteld.
Ten slotte deelde de Voorzitter mede, dat
het zijn voornemen is nog in dit jaar den raad
bijeen te roepen voor een laatste vergadering
in het oude stadhuis, en sloot de vergadering.
LIGA-FABRIEKEN BEKROOND OP DE
WERELDTENTOONSTELLING.
De Liga-fabrieken te Bergen op Zoom ont-
vingen mededeeling van het Internationale
Voedingsinstituut te Parijs, dat hun twee edei-
ste producten, n.l. Liga-Kindervoeding en Sa-
novite, waarmede zij op de Wereldtentoonstel-
ling 1937 te Parijs in het groote Intemationaal
concours waren ultgekomen, bekrpond zijn met
de zeer hooge onderscheiding van ,,La Croix
d'Honneur" ''fhet Eerekruis).
iGnnoodig te zeggen, dat op dit copcours een
scherpe coneiirrentie was en dat hot voor de
Liga-fabri^ken zeer eervol is met twee zulke
hooge onderscheidingen uit den strijd te zijn
gekomen.
Zitting van 30 November 1937.
De volgende zaken werden behandeld:
N. J. M., 51 j., werkman te Sluis, had zich
op verschillende tijdstippen in de maand Oct.
1.1. te Sluis schuldig gemaakt aan vernieling
van rijwielbinnenbanden, welke toebehoorden
aan zekere Hogerheide. Genoemde M. had de
binnenbanden, een 5-tal, vemield, door daarin
met een speld een aantal gaatjes te prikken.
TJitspraak f 25 boete of 20 dagen he^jjt.
S. H., 40 j., handelaar te Ter Neuzen, had
op 26 October 1.1. te Ter Neuzen den dienst-
doenden agent van politie J. C. Sol, toen deze
H. voor een begane overtreding bekeurde, toe-
gevoegd: Mij pak je voor kleine dingen en an-
deren laat je voor groote dingen loopen.
Uitspraakf 15 boete of 10 dagen hecht.
J. M. P., huisvr. K. M. M., oud 43 j., zonder
beroep te Ter Neuzen, verdacht van beleedi-
ging van haar buurvrouw A. Riemens te Ter
Neuzen op 28 October 1.1.
Uitspraak10 boete of 5 dagen hecht.
Bij het bureau van de Kamer van Koophan-
del en Fabrieken voor Zeeuwsch-Vlaanderen te
Ter Neuzen hadden de volgende nieuwe in-
schrijvingen plaats:
Adriaansens' Steenkolenhandel, Ter Neuzen;
H. Brakman, Nieuwvliet, bakkerij; A. J. Eij-
baart, Biervliet, schilder; A. D. do Potter,
Hulst, aannemer; P. J. de Pottere Hulst, met-
selaar enz.; Unitas, St. Jansteen, triootage-
fabriek; Wagenmakerij gebroeders van Ecken,
Clinge.
Wijzigingen:
A. O. Acke, Sas van Gent; A. Adriaansens
Buijsrogge, Hontenisse; Wed. Tn BormIJse
baert, Stoppeldijk; Cadsandria, Oadsand; J. H.
Gillissen, Westdorpe; Maison Deuninck en
Vueghs, Aardenburg; Manufacturenhandel Ju
lia van de Walle, Hulst; M. MierasMeijer,
Axel; W. Muller, Ter Neuzen; N.V. Nieuwe
Nederlandsche Maatschappij tot vervaardigmg
van spiegelglas enz. Sas van Gent; A. Ponpe,
Graauw en Langendam; A. Schijve, Nieuw
vliet; J. van Strien en Zoon, Ter Neuzen; A. P.
J. Tas, Oostburg; J. F. van der Veeken en
Zoon, Stoppeldijk.
Opheffingen
I. A. de Brauwer, Aardenburg; Cement,
Pannen- en Tegelfabriek C. Dellaert, West
dorpe; Cooperatieve Inkoopvereeniging ,,Mid-
denstandsbelang" G.A., Aardenburg.
In de Maandag te Middelburg gehouden
algemeene vergadering der Z. L. M., waarvan
wij in ons vorig nummer een kort verslag
gaven, heeft na afhandeling der huishoudelijke
zaken, de heer«Mr. D. J. Hulshoff Pol een in-
leiding gehouden over het onderwerp:
„De landbouwsteunpolitiek en haar
verhouding tot de industrieele bescher-
ming".
iSpreker begon met erop te wijzen, dat de
laatste jaren de Nederlandsche economische
politiek zeer veranderd is. Nadat omstreeks
1850 het vrijhandelsstelsel werd aanvaard, gold
dit stelsel jaren achtereen. Dit geschiedde
echter niet zonder dat het zoo nu en dan
bestrijding ondervond, speciaal in de agrari
sche crisis van 18781896, toen het meer-
malen werd aangevallen. Bedoelde crisis
werd echter overwonnen door rationalisatie en
verandering van den teelt van •grarische
producten.
Deze middelen helpen thans niet meer, zoo-
dat agrarisch protectionisme, waardoor het
niet-agrarisch deel van de bevolking steun
verleent aan den landbouwenden stand, onver-
mijdelijk is. Er zijn voor dit protectionisme
verschillende wetenschappelijk - economische
overwegingen aan te voeren.
In de eerste plaats wordt het landbouw-
product in meerdere mate door de natuur ge-
vormd dan het industrieel product, dat in
hoofdzaak een technische bewerking is en
zich als zoodanig gemakkelijker asm de vraag
kan aanpassen. Verder is de vraag van het
agragrisch product in het algemeen veel
onelastischer dan van het industrieel artikel,
d.w.z. bij een gering overschot krijgt men bij
landbouwproducten aanstonds sterke prijs-
daling, by een gering tekort een sterke prijs-
stijging. Ocvk is het aanbod van de agrarische
producten veel onelastischer dan bij de in
dustrieele artikelen, omdat men bij eerst-
genoemde van de grilligheden der natuur
afhangt. Eindelijk zijn de vaste lasten bij den
landbouw (waaronder mede de erfpachten
worden verstaan) belangrijk grooter dan bij
de industrie en aanverwante bedrijfstakken.
Om al deze redenen is de landbouw kwets-
baarder dan de industrie.
Deze meerdere kwetsbaarheid is naar spre-
ker's meening een voldoende grond om de
agrarische belangen meer te beschermen dan
de industrieele en zelfs om agrarische protec-
tie te handhaven, wanneer wat overigens
niet waarschijnlijk lijkt de industrieele be-
scherming geheel wordt opgeheven.
Er is echter nog een andere factor, die de
meerdere bescherming van den landbouw
noodig maakt en zelfs in een naar verhouding
nog sterkere mate. Dat is het verschijnsel,
dat de prijzen en loonen en daardoor de koop-
kracht bij den landbouw veel lager zijn dan
daarbuiten. De oorzaak hiervan is gelegen
in de omstandigheid, dat in de industrie,
handel, scheepvaart en het bankwezen op
groote schaal prijsafspraken (men denke aan
de kartels en trusts), vrachtovereenkomsten
en afspraken betreffende te vergoeden rente
en provisie bestaan, waardoor deze bedrijfs
takken niet alleen meerdere stabiliteit genieten
doch ook grooter winsten kunnen maken.
Daarnaast zijn de loonen van de arbeiders
by deze bedrijfstakken door een krachtige
vakvereenigingspolitiek hooger opgedreven
dan in den landbouw, waar het vakvereeni-
gingswezen niet zoo sterk is. Hooge prijzen
en hooge loonen in de industrie en aanverwan
te bedrijfstakken steunen elkaar en maken de
ruilverhouding voor den landbouw zeer ongun-
stig. Vandaar dat voor den landbouw een
hoogere bescherming noodig is en wel relatief
nog hooger dan wanneer het alleen maar ging
om de natuurlijke kwetsbaarheid van den
landbouw. Evenwel kan de ongelijkheid in de
belooning van landbouw en industrie niet
alleen worden beeindigd door sterkere protec-
tie van den landbouw: daarom is ook orde-
ning van den landbouw noodig. Deze ordening
kan op tweeerlei wijze geschieden. Men kan
in de eerste plaats het vrije initiatief van de
agrariers zich laten ontplooien en van over-
heidswege slechts leidend en controleerend
optreden. In deze richting gaat het vooront-
werp van een landbouwverordendngswet 1937,
welke wellicht in de plaats zal komen van de
Landbouwcrisiswet 1933.
In de tweede plaats kan de overheid ook
haar ordening opleggen. Dit stelsel zal ten
deele wel moeten blijrven toegepast, voor zoo
ver de zelfwerkzaamheid onder de agrariers
niet voldoende is.
In Duitschland is een tusschenstelsel ge-
vormd, dat echter wel het dichtst bij staats-
dwang staat. Men heeft daar den landbouw
als corporatie afzonderlijk georganiseerd en 'n
uitgebreide reglementeering van den verkoop
en de prysvorming ingevoerd voor, 4e agrari
sche producten, zonder zich in storke mate
in te laten met de rechtstreeksche regeling
van productie en aanbod. Dit stelsel kan
echter alleen goed werken, zoolang er een
tekort aan agrarische producten is. Komt er
een teveel, dan is productiebeperking nood-
zakelijk, omdat anders de agrarische prijzen
weer dalen en dus het evenwicht tusschen de
koopkracht van den landbouw en van de in
dustrie en aanverwante bedrijfstakken weer
verbroken wordt.
Hoe dit zy, wil men het prijs- en loonnirveau
in den landbouw in evenwicht doen zijn, met
het prijs- en loonniveau daarbuiten, dan zal
naar spreker's meening ordening van den
landbouw ter voorkoming van overmatige
productie onmisbaar zijn. Wil men geen orde
ning, dan kan men zich natuurlijk vergenoegen
met een zekere landbouwprotectie, doch dan
moet men afzien van het ideaal van een even
wicht tusschen de koopkracht van den land
bouw en de koopkracht daarbuiten.
Nadat Mr. D. J. Hulshoff Pol, zijn inleiding
over „De landbouwsteunpolitiek en haar ver-
houding t"t de industrieele bescherming"
onder applaus der aanwezigen had beeindigd,
heeft de Voorzitter de heer Mr. P. Dieleman.
er op gewezen, dat het onderwerp niet diced
nieuw was, doen dat er tot nu toe veelal in
critiseerenden en vragenden zin over werd
gesproken en niet altijd zoo overtuigend als
nu. Spr. gaf daarop gelegenheid tot het ma
ken van opmerkingen of het stellen vein vra-
gen, waarvan verschillende aanwezigen
gebruik hebben gemaakt.
Mr. Bouwman, ambtenaar bij de Crisiscen-
trale meende, dat de steun voor de industrie
door invoerrechten wel 150.000.000 is, dus
niet weinig in vergelijking met den alndbouw.
De inleider meende, dat genoemd bedrag
toch aan den hoogen kant is.
De heer Dorst, Secretaris der Z. L. M., zeide,
dat het behandelde ook in de centrale land-
bouworganisaties leeft. Bij vergelijkingen
moet men met vele onderdeelen rekening
houden. Met de ordening is spr. het nog niet
volkomen eens, en hij herinmerde aan een
uiting van prof. Minderhoud, dat men niet
alleen met de prijzen der artikelen rekening
moet houden, maar ook met het feit, dat de
pachten direct zullen stijgen. Spr. wees ook
op de wijziging der crisisinvoerwet, die op de
helling staat en die toch .zeker in de eerste
plaats een steun aan de industrie betreft en
toch geen landbouwbelang is.
Wat het eerste betreft antwoordde de inlei
der, dat men met de pachtwet en haar toepas-
sing voorzichtig moet zijn, wat het tweede be
treft dat het vooral gaat over de contingen-
teeringen.
De heer Stofkoper zeide, dat als men spreekt
over prij.safspraken, dit toch o.a. voor de
scheepvaart niet geldt, hier is de concurrentie
nog zeer groot.
De heer Berdenis van Berlekom wees er op,
dat alle categorien in een economischen strijd
gewikkeld zijn en hier worden tegenover
elkaar geplaatst de industrie en de landbouw.
Waarom zouden die niet meer gemeenschap-
pelijk kunnen werken? Waarom dit niet kan
heeft spr. den inleider hooren uitleggcn. Doch
spr. meent, dat de landbouw zich beperken
moet bij den landbouw en zich niet moet af-
scheiden in coopeiaties die zaken drijven. Dat
wordt een unfaire concurrentiestrijd. Men
moet trachten te komen tot een egalen toe-
stand en dan samenwerken. De inleider meent
ook, dat men goed samen kan werken.
De Voorzitter meent, dat in deze ook de
pers en dan met name de groote pers een be-
langrijke rol er in speelt, die vijandig staat
tegenover de agrarische belangen en veel
schoppen in die richting uitdeelt. Zal niet
industrialisatie en vermindering der mechani-
satie leiden tot duurdere exploitatie en is er
ook hier door samenwerking niets te berei-
ken? Spr. vraagt wat de inhoud van de orde
ning zal zijn, tot nu toe kijkt hij terzake nog
een beetje in de mist. j/tio
Mr. Hulshoff Pol zeide, dat industrialisatie
zeker tot hoogere productiekosten leidt. De
vermindering van de mechanisatie is zeker
noodig, ook voor den landbouw, gezien de
groote werkloosheid. Als de kosten met 50
verhoogen wil dit nog niet zeggen, dat ook
het artikel 50 duurder wordt, daar zorgt
de concurrentie wel voor.
Afspraken ook bij den landbouw is
wel degelijk noodig en internationale rege
ling van de productiebeperking niet minder.
Voor dit alles moet men samenwerking zoe-
ken. Het is niet vooruit precies te zeggen
hoe de ordening er uit zal zien. Zoo noodig
kan men beter een deel van het land braak
laten liggen en zoo overproductie beteugelen
dan dit niet te doen en de prijzen zien dalen.
De Voorzitter meent, dat de landbouw niet
te beperken is, braak liggen is niet gewenscht
en daarvoor staat men ook voor internationale
moeilijkheden.
Spr. vond nu gelegenheid den burgemeester
van Middelburg, den heer C. M. Fernhout,
en den voorzitter van de Kamer van Koop-
handel den heer Berdenis van Berlekom wel-
kom te heeten.
De heer Stofkoper zeide de Kamer te ver-
tegenwoordigen, de heer Van Berlekom, voor
de afdeeling Middelburg van de Maatschappij
van Handel en Nijverheid. Spr. is het met de
woorden van den heer Van Berlekom eens,
ook als vertegenwoordiger der middenistands-
organisaties.
De Voorzitter zeide, dat de Z. L. M. binnen-
kort 100 jaar zal bestaan en dan een groote
tentoonstelling zal organiseeren, dan moet de
industrie zich daarbij aansluiten.
De heer Dorst, zeide, dat het geschil tus
schen den landbouw en de industrie niet is
veroorzaakt door den landbouw, doch wel van
de zijde der industrie. Het zijn juist de Ka-
mers van Koophandel in de groote steden, die
het vuurtje aanstoken. In het Philipsconcem,
heeft de vereeniging van werkgevers den steun
aan den landbouw bestreden, maar men keert
zelf wel 10 uit. De Z. L. M. heeft niets
te maken met de N.V. die machines enz. ver-
koopt. Spr. zou ook niets liever willen dan
vrede met de industrie.
De heer Stofkoper verzekert, het werk der
Z. L. M. zeer goed te kunnen waardeeren,
maar zij moet afblijven van anders terrein,
want als zij dit niet doet dan verbittert dat
klein- en groothandel.
Di Voorzitter verzekert, dat de Z. L. M
niets te maken heeft met den verkoop van
naaimachines e.d. Als er een inlegblad in het
Zeeuwsch Landbouwfblad ter zake ligt, dan is
dat een betaalde advertentie en de Z. L M.
staat er buiten.
Een der leden, de heer Klompe uit Wol-
phaartsdijk noemde het braak laten liggen van
een deel van den grond om prijsdaling tegen te
gaan, een dwaasheid, temeer waar ons land
nog niet eens alles kan voortbrengen, wat wij
noodig hebben.
De Voorzitter zeide, dat men dan ook geen
schorren en dijken meer zou moeten inpolde-
ren, en hij eindigde met dank aan Mr. Huls
hoff Pol, dat hij de moeite heeft gedaan zijne
ibelangrijke inleiding te houden en daarvoor
den tijd heeft kunnien vinden.
Rondvraag.
Bij de nu aan de orde zijnde rondvraag heeft
de heer v. d. Wart medegedeeld, dat de andere
