De burgeroorlog in Spanje
RECHTSZAKEN.
gen van leger en vloot en van de boerer. en
arbeiders, die georganiseerd of werkzaam zijn
in net collectieve en staatslandbouwbedrijf.
Hoe ruim deze bepalingen ook gesteld zijn,
de besprekingen, die uit de artiikelen van
aezelfde Grondwet voortvloeien, zijn doodelijk
vooi1 de vrijheid van een staatsburger. De
Grondwet somt zorgvuldig op, in welke soor-
ten van vereenigingen het de Sowjet-burger
vrij staat zich te organiseeren. IPloldtieke ver
eenigingen zijn daar niet bij, met uitzondering
van de Communistische partij, en uitdrukkelijk
beet bet, dat deze de leidende kern vormt van
alle andere organisaties. Wysjinski, de pro-
cureur van de Sowjet-unie, heeft in een toe-
licbtend artikel gescbreven, dat onder open-
bare organisaties of organisaties van werken
slecbts die organisaties worden verstaan, die
werkzaam zijn in bet belang van den socialis-
tiscben opbouw, ter bevordering van de zaak
van bet socialisme en van de verdere ontwik-
keling van de socialistische successen en
zegepralen; en men kan zeggen, dat bij met
deze woorden den geest van de nieuwe Grond
wet zeer wel weergegeven beeft. Dat kerke-
lijlke onganisaties rechtstreeks invloed op de
verkiezingen zouden kupnen uitoefenen, is
reeds dadelijk op grond van de wet op de
scbeiding van kerk en staat ontkend.
Bovendien ligt het beelemaal niet in de lijn
van de bolsjewiki om lijdelijk toe te zien, hoe
de bevolking van baar door de nieuwe Grond
wet verkregen rechten gebruik maakt. Zij
spreken het in hun pers openlijk uit, dat zij
zich daarvoor op bet allerlevendigst interes-
seeren en heel wat ambtenaren van bet partij-
apparaat, hoofdredacteuren van provinciale
kranten e.d. hebben zich van him functie zien
ontiheven, omdat zij voor dezen plicht van den
bolsjewiek niet bet begrip toonden, dat de
leiding van ben had verwacht. „Agitatoren
en propagandisten moeten den kiezers onop-
boudelijk zin en beteekenis van de verkiezin
gen voor den Oppersten raad uitleggen,
schrijft de Prawda;in den Oppersten raad
moeten menschen komen, die de zaak van het
socialisme, van de partij van Lenin en Stalin
en van de Sowjetmacht onbeperkt zijn toe-
gedaantrouwe zonen van ons vaderland,
ervaren politieke strijders en leiders, die in
staat zijn om aan alle mogelijke intrigues van
vijanden een einde te maken". De Izwestija
voegt er aan toe: „De Sowjet-democratie
duldt geen zorgeloosheid, geen kleinburger-
lijke gemoedsrust, geen anarcbistiscbe loszin-
nigbeid". En de Prawda weer kan een beed
hoofdartikel wijden aan de leidende rol van de
stad in de venkiezingscampagne, want al is
de boer dan thans in kiesrecbt met den arbei-
der uit de stad gelijkgesteld, „bet zou vol-
komen onjuist zijn om zich voor te stellen, dat
bet Sowjet-kolcbozdorp slechts met eigen
krachten den geheelen grandiozen voorberei-
denden arbeid voor de verkiezingen kan ver-
ricbten": „de verkiezingen voor den Opper
sten raad zijn een voortzetting van den strijd
met den klassevijand, die geen gelegenbeid
voorbij laat gaan om bet achterlijkste gedeelte
van de kolcbozboeren van den juisten weg te
brengen".
Bovendien is er deze berekening in de poli-
tiek van de Communistische partij, dat zij
haar hegemonic niet zoo ver drijft, dat den
Sowjet-kiezers niet anders overblijft dan op de
van harentwege gestelde candidaten te stem-
men of van de stembus weg te blijven.
Juist omdat de leiding van de Communistische
partij alles in bet werk wil stellen, om de ver
kiezingen tot een ,,succes" te maken, om te
verhinderen, dat een belangrijk percentage
van de kiezers tbuis blijft, zet zij er alles op,
om met haar candidaten niet alleen te komen
staan.
Gmtrent het jongste plenum van het cen-
trale comite is nog niet meer gepubliceerd dan
een kort communique, waarin ons de agenda
is meegedeeld. De twee voornaamste punten
golden de a.s. verkiezingen. En uit de daarna
geschreven hoofdartikelen is al reeds duidelijk
geworden, dat, zooals de Prawda bet formu-
leert ,,de noofdzaak. voor de communisten is:
gemeenschappelijk met de menschen buiten de
partij candidaten naar voren te brengen, zich
niet los te maken van de menschen buiten de
partij".
Op zichzelf is dat in de politiek van de Com
munistische partij niets nieuws. Het klassieke
voorbeeld daarvan is het decreet op den grond,
dat het Tweede Sowjet-congres den dag na de
Octoberrevolutie heeft aangenomen, daarmee
den steun van de groote meerderheid der boe-
ren voor de communisten winnend door de in-
williging van eischen, die eerder in bet pro-
gramma der sociaal-revolutionnairen dan van
de communisten zelf thuisbehoorden. Altijd
met de massa, altijd aan het hoofd van de
massa"., herhaalde de Prawda dezer dagen
boven een hoofdartikel en de wijze, waarop
deze leus thans met het oog op de verkiezin
gen in de practijk wordt gebracht, is door
Stalin in de lengte van eenige jaren zorgvul
dig voorbereid. Het was in het voorjaar van
1935, dat hij de befaamde woorden van .bols
jewiki binnen en buiten de partij" sprak, waar-
van de strekking toen nog niet viel te over-
zien, maar die op den duur hun overwegende
beteekenis bleken te hebben voor de tijd, dat
onder de nieuwe Grondwet de verruiming van
de Sowjet-democratie" nieuwe vormen van
samenwerking tusschen de Communistische
partij en de tot partijloosheid veroordeelde
massa zou noodig maken om aan de partij de
leiding te blijven verzekeren.
Maar ook is het een oude leuze, die Stalin
op het Grondwetscongres van verleden jaar
bijv. nog inspireerde tot de vergelijking met
Antaeus onkwetsbaar, zoolang hij de aan-
rakinig met zijn moeder, de aarde, en bier dan
de massa, niet verloor dan is daarmee nog
niet gezegd, dat Stalin in de Communistische
partij zelve geen oppositie gevonden heeft
tegen de manier, waarop hij deze leuze thans
tracht te verwezenlijken, Als de Prawda iet-
wat vinnig schrijft, dat ,,de partijleden zelf
vroeger buiten de partij stonden, dat zij nooit
tot de partij zouden zijn gaan behooren, indien
de partij niet steeds nieuwe krachten uit de
haar omringende partijlooze massa geput
bad", dan mag dat wel als een bewijs voor het
tegendeel van het ontbreken van oppositie
gelden. En zoo is de verkiezingsstrijd een
strijd, die Stalin ook in de Communistische
partij zelf gevoerd heeft, en, in samenhang
met de algemeene zuiveringsactie, nog steeds
voert, om in de Sowjetunie aan zijn inzichten
ook in de toekomst de leiding te verzekeren.
En deze strijd in de partij is misschien wel
het belangrijkste deel van den verkiezingsstrijd
geweest.
LABOUR STREEET IN AUSTRALIA NAAR
DE MACHT.
Op 23 dezer zal Australie ter stembus trek-
ken en op het aogenblik is een der levendigste
campagnes der geschiedenis in vollen gang.
De groote vraag is thans: Zal Australie het
voorbeeld van Nieuw Zeeland volgen en een
Labour-regeering voorbereiden?
De LaJbour-partij, aan bet hoofd waarvan
John Curtin staat, tracht, naar United Press
schrijft, de tegenwoordige regeering ten val
te brengen en ongetwijfeld dragen de gebeur-
tenissen in Nieuw Zee land ertoe bij, dat de
aanhangers van Labour goed hoop koesteren.
Want daar is, in 1935, voor het eerst in de
geschiedenis, een Labour-kabinet gekozen.
Het resultaat van de verkiezingen van 1934
was, dat in het Australische Huis van afge
vaardigden 32 leden van de United Australie
partij, 27 LaJbounmannen en 15 leden van de
United Country partij zitting ikregen. De re
geering is een coalitie van de United Austra
lia Partij en de United Country partij. Tege-
lijk met het getheele Huis van afgevaardigden
zal de helft van den Senaat worden gekozen.
In iSepteunlber 1934 werden daarbij 3 door La
bour, 27 door United Australia en 6 door de
United Country partij behaald.
Enkele maanden geleden toeschouwde men
de ikansen van Labour om een meerderheid te
behalen in1 het iHuis van afgevaardigden en
daarmee een kabinet te vormen, als izeer gun-
stig. Dit had, merkwaardiig genoeg, niets te
maken met wat de regeering bereikt had.
Want gedeeltelijk dank zij de politiek van1 het
fcafoinet, gedeeltelijk ooik dank zij natuurlijke
omstandigheden, had Australia's economische
toestand zich de laatste jaren gunstig ontr
wikkeld.
De toornaamste reden was dan ook de na-
tuurlij&e aanleg van den Australier, om zich
in tijden van voorspoed aan experimenten te
wagen.
In den laatsten tijd maakt echter de leider
der United Australia partij, Joseph Lyons, een
goede kans, als eerste minister aan te' blijven.
Hiertoe heeft de intemationale toestand, en in
het bijzonder de Japansch-Qhineesche oorlog
het noodige bijgedragen.
Australie heeft zich altijd bijzonder kwets-
baar gevoeld, daar zijn enonme kustlijn niet
te verdedigen is door een zoo wenig talrijlke
bevolking. In deze stemming is men weer
waarde gaan hechten aan1 bewapenmg en nau-
wer contact met het Imperium en het schijnt,
dat de Australische burgers, die belangen in
beter hand en achten bij de thans in functie
zijnde regeering.
'Hier dient wel te worden opgemerkt, dat
de Australische Labourpartij volstrekt niet
pacifistisch is en niets van ontwapeningen
moet hebben. iEr bestaat echter wel een tegen-
stelling in wat de tegenwoordige regeering als
goede bewapening ziet en wat de Labour
partij daarvoor houdt. Zoo is Lyons voorstan-
der van een niet te groote luehtmacht en een
krachtige vloot. Labour daarentegen is vol
strekt tegen groote oorlogsschepen en wenscht
een geweldige luehtmacht.
Naast de nationale verdedigmg is de kwes-
tie van de sociale zorg het punt van strijd.
Ook hier gaat bet met om het principe, want
beide partijen wenschen wel izoowat hetzelfde,
maar Labour wil, dat de staat alle kosten zal
dragen voor alle pensioenen, terwijl Lyons dit
onvereenigbaar acht met een goede finan-
cieele staatshuishouding.
Dan is er tenslotte nog de ikwestie van cre-
diet en financien. Labour wil dit alles onder
de controle brengen jran een Centrale Bank,
die zelf weer onder staatscontrole staat, een
principe, waarmee Lyons zich niet kan ver-
eenigen. Hij wil ©en Ibetere codrdinatie van
het openbare en particuliere bankwezen.
SPANJE'S TWEEDE OORLOGSWINTER
STAAT VOOR DE DEUR.
De winter is in aantocht ook in Spanje.
De Pyreneeen en de Sierra de Guadarrama
gaan reeds schuil onder een sneeuwkap en het
zal nog maar weinige weken duren, schrijft
den specialen verslaggever van Reuter uit
Valencia aan De Teleg., of sneeuwjachten en
een ijzige wind zullen over het Spaansche land
woeden. Reeds nu zijn de nachten in som-
mige deelen van het land en met name ook in
de omgeving van Madrid, bitter koud. De
republikeinsche soldaten, die een paar weken
geleden nog vochten in een verzengende hitte,
halen thans hun dekens en wintertenue te
voorschijn en bereiden zich voor op de ont-
beringen van een harden, Spaanschen winter.
De regeering heeft al het mogelijke gedaan
om het lot, dat den troepen straks te wachten
staat, te verzachten. Zoo is eenige weken
geleden een verordening uitgevaardigd, waar-
bij beslag wordt gelegd op overtollige dekens
en matrassen in particulier bezit, terwijl in
alle fabrieken rappe vrouwenhanden bezig zijn
den voorraad warme soldatenkleeding zoo snel
mogelijk uit te breiden.
Vooral in de groote Catalaansche bedrijven
wordt op voile kracht gewerkt. De uniformen
zullen dit jaar van dikker stof vervaapdigd
worden dan verleden jaar gedragen werd. De
regeering-heeft duizenden paren schoenen en
laarzen gekocht en de republikeinsche sol-
laten, die verleden jaar met zeer onvoldoende
schoeisel in de modder der loopgraven ston
den, zullen er den autoriteiten dankbaar voor
zijn.
Wanneer men zijn toevlucht neemt tot de
droge, maar soms juist in die nuchterheid wel-
sprekende taal der statistieken, dan blijkt in
een van de grootste Catalaansche fabrieken
de productie voor den komenden winter de vol-
gende te zijn geweest: militaire dekens 460
kilometer, deken-jassen 250 kilometer, mili
taire Weeding 270 kilometer, linnengoed 40
kilometer enz. Speciale kleedij werd vervaar-
digd door de dinamiteros en de bergtroepen.
De deken-jassen, waarvan de statistieken
melding maken, zijn ietwat fantastisch aan-
doende kleedingstukken van dikke wol.
Ben ander gerief, waarvan de republikein
sche troepen dezen winter zullen kunnen pro
fiteered is dat van de legertent. De regeering
heeft naar ik verneem thans de beschikWng
over duizenden tenten.
Voor de burgerbevolking is het vooruitzicht
op den naderenden winter evenmin bizonder
aanlokkelijk. En daarmede heb ik dan in de
eerste plaats de inwoners van Madrid op het
oog, in welke stad het "s winters heel wat
kouder is^lan te Londen of Parijs. Een ijzige
wind komt van de Guadarrama-bergen fen
maakt het verblijf in de Spaansche hodfdstad
in tijden als deze allerminst aangenaam.
Voor het armste deel der bevolking te
Madrid en in de omliggende kleine steden en
dorpen is evenals verleden jaar ook nu weer
het vraagstuk der verwarming uitermate
acuut. Voor huisbrand zijn vrijwel geen kolen
meer beschikbaar, zoodat de bevolking in
hoofdzaak aangewezen is op het stoken van
hout. Sinds maanden wordt om deze redfen
door de armen der stad en uit de omgeving
overal hout gesprokkeld.
Voor de beter gesitueerden ziet het er wat
beter uit, want men kan in Madrid voldoende
electriciteit verkrijgen en diegenen, die maar
even over de middelen konden beschikken heb
ben zich electrische kook- en verwarmings-
toestellen aangeschaft.
Met uitzondering van die hotels, die een
electrische stookinstallaties bezitten, zal warm
water in de hotels dezen winter ontbreken.
Te Valencia schept de winter niet zulke
ernstige problemen als te Madrid. Het is er
nimmer zoo koud als in de hoofdstad. Gewoon-
lijk schijnt er ook in de wintermaanden een
koesterende zon. Slechts de avonden kunnen
zeer kil zijn, zoodat men dan een overjas niet
kan missen.
Plaatst dus deze tweede oorlogswinter de
linksche regeering voor moeilijke economische
problemen, ook de strategische situatie ziet
er voor Valencia heel wat minder rooskleurig
uit dan een jaar geleden.
Nu namelijk de nationalistische legers
ook in Asturie definitief de bverwinning
behaald hebben, oefent generaal Franco over
meer dan tweederde van het Spaanschfe gfond-
gebied het he wind uit.
De rijkste landbouwgebiedeu, alle kolen-,
koper-, zink- en pyrietmijnen en het meeren-
deel der ijzerertsmijnen bevinden zich onder
zijn gezag. Zoodoende zal hij een beslisten
voorsprong op Valencia hebben, als door
verscherping der non-interventiecontrole de
beide partijen op haar eigen hulpmiddelen
aangewezen zouden zijn.
Van de 47 provincies, die't Spaansche vaste-
land telt, zijn er thans 27 in het bezit der na-
tionalisten en nog slechts 10 in dat der repu-
blikeinen. De resteerende 10 provincies zijn
Niemandsland; van 5 dezer provincies zijn de
hoofdsteden door de rechtschen bezet, de 5
andere door de linkschen.
Het gevolg van den val van Gijon en Aviles,
de laatste republikeinsche operatiebasis aan
de Atlantische zijde, is bovendien, dat de
regeering van Valencia voortaan uitsluitend
aangewezen is op de Middellandsche Zee en
de enkele wegen, die door de Pyreneeen naar
Frankrijk leiden. De ,,roode" kustlijn heeft nu
nog slechts een lengte van 1050 km., terwijl de
„witte" door de vermeestering van Asturie tot
1300 km. uitgedijd is. Voor de blokkade van
deze 1050 km. kunnen de nationalisten thans
hun geheele vloot naar de Middellandsche Zee
dirigeeren.
Behalve over het eigenlijke Spanje oefent
Franco het bewind uit over Spaansch-Marok-
ko. Ifni, de Canarische eilanden, Spaansch-
Gi.inea en de Balearem, met uitzondering van
het eiland Minorca. Valencia bezit nog maar
zes groote zeehavens, te weten Almeria,
Cartagena, Alicante, Valencia, Tarragona en
Barcelona. De Salamanca-regeering heeft de
beschikking over alle havens van de Fransche
grens tot Malaga. De vloot van Valencia ligt
grootendeels te Cartagena voor anker, de veel
sterkere vloot van Franco heeft volkomen
bewegingsvrijheid.
Door de ineenstortmg van het Noordelijk
front beheerscht Franco 70 van Spanje's
minerale rijkdommen.
DE STAND VAN DEN OORLOG.
Er is reeds op gewezen, schrijft de N. R.
Crt., dat de conferentie der negen mogend-
beden, welke deze week te Brussel hijeenkomt
om den toestand in het Verre Oosten te be-
spreken, begmt op een oogenblik, dat de
Japanners het gedeelte van China Noordelijk
van de Gele Rivier beheerschen. Hoewel de
Japanners in dit gebied nog allerminst rustig
zitten, geeft deze ibeheersching van Nloord-
Ohina hun toc'h de mac'ht om bij eventueele
vredesonderhandelmgen een sterke positie in
te nemen. Het gaat er nu maar om, of Japan
de Gele riv'ier aan zal willen nemen als een
barriere voor verder oorlogsgeweld, of dat het
deze rivier alleen zal zien als een oibstakel,
waar even voor gepauzeerd kan worden, doch
dat van geen beteekenis mag zijn voor Japan's
drang, China's militaire kracht te breken en
daarmede China's anti-Japansche gevoelens
onder den voet te- loopen.
De Gele rivier blijkt in dezen oorlog zoowel
strategisch als symbolisch van de grootste be
teekenis te zijn. Het evenwicht m het Verre
Oosten, zal mogelijk om deze rivier komen te
draaien. Immers, wanneer de Japanners van
een verder oprukken naar het Zuiden afzien
en dus de Gele rivier niet overtrekken, dan
zullen de Qhineesche 'krachten Zuidelijk van
die rivier, hoewel verzwakt, blijven Ibestaan.
Er blijft dan een Jaipansche militaire macht
tegenover een uiterst vechtlustige Chineesche
militaire macht, wat zou maken, dat een
vrede, gesloten voor de Gele rivier het karak-
ter van een wapenstilstand zou dragen. Trek-
ken de Japanners de Gele rivier echter wel
over en geven zij gevolg aan hun oorspron-
kelijke, toen nog met rumoer te Tokio ver-
kondigde plannen, om China's geheele mili
taire macht te vemietigen, dan zal dit op een
militaire overheersching van China door Japan
uit kunnen loopen. Wil het echter zoo ver
komen, dan zullen de Japanners imilitair den
wind mee moeten blijven houden, zooals zij die
bij hun Snellen opmarsch in het Noorden mee
hebben gehad. Het ziet er echter op het
oogenblik geenszins naar uit, dat dit het geval
zal zijn. Eerder hebben de gfebeurtenissen van
de vorige week den indruk gegeven, dat Japan
thans boete zal moeten betalen voor het oor-
spronkelijke snelle succes. De troepen, die uit
Tientsin vertrokken waren naar het Zuiden
en die reeds te Tetsjau waren aanigekomen en
vandaar al weer verder waren gegaan naar de
Gele rivier, zijn daar op het oogenibik al weer
verder vandaan dan zij dat de vorige week
waren. Een plotselinge Chineesche uitval heeft
deze troepen teruggedreven zeggen de Chi-
neezen, maar in werkelijkheid teruggetrok-
ken gevonden. Dat is oak wel begrijpelijk.
De legers, die indertijd uit Kalgan, Pekmg
en Tientsin getrokken waren moesten, wilden
zij den linkeroever van de Gele rivier doeltref-
fend kOnnen fbezetten ongeveer parallel ope-
reeren. Doch de troepen uit Pekmg hebben
tegenslag gehad nadat zij Joeansjin hadden
genomen. Immers daar hebben deze troepen
Zich in tweeen gesplitst. Een gedeelte zou
verder naar het Zuiden trekken, een ander ge-
'deelte zou afrekenen met de Chineesche com
munistische legers in Sjansi, die daar toch in-
gesloten zaten maar niettemin de Japansche
trcepen, die uit het 'Noorden deze provincie
waren binnen getrokken, verder trekken be-
letten. Deze tweede o^polonne is door den
Niangtsekwan pas Sjansi [binnengetrokken
naar Taijoean en reeds deed het innemen van
die stad een algeheele overwinning van deze
Japansche troepen venmoeden. Zoo voor-
spoedig is het echter niet gegaan. De Chinee
sche legers hebben den vijand niet afgewacht
in de vlakte van Sjansi; wel hebben zij, toen
de Japanners de vlakte waren binnengetrok
ken, den pas waardoor zij door het bergland
waren gekomen, afgesloten en daarmede dus
de Japanners min of meer in een val gekre-
gen. Dit is een strategische manoeuvre ge
weest, die mogelijk niet tot een Chineesche
overwinning zal leiden, maar die toch de an
dere Japansche colonnes in aanzienlijke mate
isoleert.
Het aantal der Japansche troepen, dat op
deze wijze min of meer in Sjansi is opgeslo-
ten, schijnt op 50.000 man geSchat te mogen
worden. Deze moeilijkheden zullfen de Japan
ners dus moeten overwmnen willen zij hun op
marsch naar de Gele rivier kunnen voortzet-
ten en de oevers van deze rivier kunnen be-
zetten. Dan zal echter wederom, vooral nu
generaal Han Foe-tsjce's „verzet", verzet ge
worden is, een langere pauze noodig zijn. Er
liggen slechts twee bruggen over de rivier in
Sjantoeng en' Zuidelijk van de rivier liggen
door de Ohineezen zeer geroemde Verstenkin-
gen. Er is' dus alle aanleiding toe voor het
Japansche oppercommando om zich, aangeko-
men voor de Gele rivier ernstig te hezinnen
op een Verderen tocht en hiermede over
wapenstilstand of geen wapenstilstand fen
daarmede over evenwicht in het Verre Oosten
of Japan In het Verre Oosten.
De Japansche resultaten aan het front van
Sjanghai zullen daarbij ook na de snelle
successen in Noord-China den Japanners
alle aanleiding geven om deze bezinning nog
wat dieper te maken.
Het Chineesche verzet blijkt ook nu de
Japanner3 ongeveer een kwart millioen Solda
ten aan dit front hebben ongemeen hevig
te zijn en verdere versterkingen blijken op het
oogenblik alleen al noodig om de Japansche
posities zoo goed en zoo kwaad het gaat te
handhaven. Br is hier de vorige week verbit-
terd gevochten, het aantal slachtoffers is ont-
stellend en de daarmede bereikte verschuivin-
gen zijn miniem allemaal dingen, die het
Japansche cppercommando vat'baar zullen
maken voor de erkenning, dat oorlog voeren
in 'China niet meer is wat het was. Een er
kenning, die op het oogenblik dat te Brussel
de conferentie der negen mogendheden begint,
het Japansche prestige zeker niet gemakkelijk
zal vallen, maar die toch mogelijk in Japan
sche kringen een zekere benieuwdheid zal
doen ontstaan naar de plannen van de con
ferentie tot bijlegging van het conflict.
DE HERTOG VAN WINDSOR BIJ HITLER.
De toertog en hertogin van Windsor zijn
vrijdag te Berchtesgades bij Hitler op bezoek
geweest, dat ruim twee uur geduurd heeft.
Ongeveer de helft van dien tijd heeft de her-
tog met Hitler alleen gesproken en men ver-
wachtte dat 's avonds nog een officieus com-
munique zou verschijnen.
Te 4 uur izijn de hertog en hertogin naar
Miinchen vertrokken waar Hess, de plaatsver-
vanger yan den Fiihrer, hun een diner aan-
bood, waarbij verschillende hooge functiona-
rissen uit Beieren en het Rijk aanwezig waren.
Bewogen uren in Gijon.
Woensdag is de oorlog in Noord-Spa'nje
feitelijk geeindigd, toen de nationalistische
troepen Gijon binnenrukten, bet laatste repu
blikeinsche bolwerk aan de Cantabrische kust
en de hoofdstad van het roode Asturie. Het
offici'eele communique van (Salamanca vatte
den stand van zaken in de volgende bewoor-
dingen samen: het front van Noord-Spanje is
verdwenen.
Op den avond vdor den val der stad maakte
de leider der regeering, Belarmino Thomas, en
de leden van zijn kabinet, die nog over waren,
van den mist gebruik om te ontsnappen, deels
door middel van vliegtuigen, deels over zee.
Daarna volgde een herhaling van wat te San-
tander is gebeurd. Toen zij hoorden, dat de
Asturische leiders uit Gijon waren gevlucht,
openden de leden van de guardia d'assalto en
van de guardia civil de gevangenissen, wapen-
den de arrestanten, die toen de wacht betrok-
ken bij de openbare gebouwen, om te beletten
dat deze vemield zouden worden. De huizen
werden versierd met de kleuren van de natio
nalisten. Aanhangers van Franco bezetten het
radiostation Gijon en zonden het bericht uit,
dat de stad zich overgegeven had. De natio
nalistische schepen, die de haven geblokkeerd
hadden hielden ettelijke booten met vluchte-
lingen aan, maar de leider van de regeering,
Tomas, was door de mazen van het net ge-
slipt.
Kort na drie uur's middags mkten de eer
ste nationalistische troepen de stad bmnen.
later gevolgd door den commandant. De sol
daten werden luidruchtig toegejuicht door de
nationalistische aanhangers in de stad. Al
waren de troepen zeer vermoetd door de gefor-
ceerde marschen van de laatste dagen, toch
spanden zij zich tot het uiterste in om Gijon
zoo spoedig mogelijk te bereiken en vemieling
zooveel mogelijk te voorkomen. De brigade,
die over den weg langs de kust>trok, won de
wedstrijd. Het waren de vrijwilligers van
Navarra. Er is geen twijfel aan, of de spoedige
komst van Franco's troepen is de reden ge
weest dat de linkschen minder verwoestingen
achter zich hebben gelaten.
Villaviciosa, Colunga, Infiesto en de andere
steden, die de laatste dagen zijn veroverd,
zijn veel minder aan vemieling blootgesteld
geweest dan Canges Onism, ofschoon de be-
kende appelwijn-fabriek van Villaviciosa is
opgeblazen.
De val van Gijon bracht de ineenstortmg
van de andere fronten in Austrie mede. De
bataljons, die Oviedo zoo lang hebben be-
legerd, gaven zich aan de belegerden over. De
Galicische troepen en die van Arandas rukten
van Paravia op naar Aviles, dat zich zonder
slag of stoot overgaf. Er bevinden zich nog
linksche troepen in de bergen ten zuiden van
Oviedo, maar ernstige gevechten behoeven niet
meer verwacht te worden.
Nu het front in Austrie is ineengestort,
bieden de mijnwerkers in Sella ook niet meer
dien hardnekkigen weerstand, welke de cam-
pagne in Noord-Spanje wekenlang heeft op-
gehouden. Zij zijn ten deele op de vlucht ge-
slagen en velen zijn gevangen genomen.
De voedselsituatie van Gijon is wanhopig,
maar Vrijdag is en schip met levensmiddelen
uit Santander naar Gijon vertrokken, en met
vrachtauto's worden ook de noodzakelijke
levensbehoeften naar Gijon getransporteerd.
De ervaringen, opgedaan na de inneming
van Bilba.0 en Santander, doen erop vertrou-
wen, da't de wanhopige toestand in Gijon
^spoedig verlicht zal worden.
De Spaansohe kwestie veroorzaakt
weer moeilijkheden te Louden.
In de Londensche ondercommissie, die Vrij
dag weer bijeenkwam, zijn nieuwe moeilijk
heden ontstaan. De bijeenkomst heeft weinig
tastbaar resultaat opgeleverd. Toen de Brit-
sche gedelegeerde voorstelde, om te beginnen
1000 vrijwilligers aan beide zijden uit Spanje
(erug te trfekken, weigerde de Russische ver-
egenwoordiger onmiddellijk een gelijke terug-
trekkingin overweging te nemen. Hij ver-
Hl aarde,; dat zijn regeering ten hoogste bereid
feou zijn, een terugtrekking in de verhouding
vijf tot feen te aanvaarden, met dien verstande
fiat vijf vrijwilligers aan den kant van Franco
moeten worden verwijderd, tegen feen aan den
kant der Spaansche regeering.
0ak ten aanzien van de toekenning van de
recbteu yan oorlogvoerende rezen bezwaren.
Maisky, de Russische gedelegeerde, verklaar-
de, dat zijn regeering niet bereid is den par
tijen in Spanje de rechten van oorlogvoerende
toe te kennen, voordat alle vrijwilligers ver
wijderd zouden zijn.
Grandi, de Italiaansche gedelegeerde, zei,
dat de Italiaansche regeering zonder aarzeling
alle negen punten van het Britsche voorstel
aanvaardt en slechts de voorwaarde stelt, dat
alle andere leden der commissie in denzelfden
geest, dat voorstel aanvaarden. Een ontwerp-
resolutie, de hoofdpunten van het Britsche
plan bevattende, zal den verschillende regee-
ringen worden voorgelegd. Op de volgende
vergadering zullen de gedelegeerden verslag
uitbrengen.
Reuter meldt dat er drie ernstige moeilijk
heden zijn gerezen gedurende de bijeenkomst
van Vrijdag, die 4% uur duurde.
De eerste moeilijkheid is het Italiaansche
voorbehoud, dat alle andere gedelegeerden het
Britsche plan evenals Italie moeten aanvaar
den; de tweede wordt gevormd, doordat de
Russische gedelegeerde volledige terugtrek
king der vrijwilligers eischt, alvorens hij over
de toekenning der oorlogsrechten wil spreken;
de derde moeilijkheid veroorzaakt de verkla-
ring der Italiaansche, Duitsche en Portugee-
sche gedelegeerden, dat hun regeeringen zich
niet verplicht kunnen achten tot het aanvaar
den van cijfers over hun vrijwilligers, die door
de naar Spanje te zenden commissies gepubli
ceerd zouden kunnen worden. Maisky zeide,
dat zijn regeering deze cijfers zou aanvaarden,
doch er oo-k niet door gebonden zou zijn.
Uit de discussie verneemt Reuter nog, dat
minister Eden gevraagd heeft of de sovjets
er bezwaar tegen zouden hebben, dat andere
mogendheden maatregelen zouden nemen en
dat zij zich afzijdig zouden houden.
Maisky antwoordde categorisch, dat sovjet-
Rusland niet louter als waarnemer in de com
missie zou kunnen zijn, doch moet medewerken
aan de werkzaamheden der commissie.
Eden merkte op, dat, indien de zaak zoo
stond, het werkelijk niet de moeite waard leek
met de beraadslaging voort te gaan, waarop
Maisky antwoordde: „In het algemeen ben ik
het er niet mee eens, maar met sommige pun
ten zou ik kunnen toestemmen". Grandi
maakte bezwaren tegen de houding van sow-
jet-iRusland. Hij maakte voorts bezwaren, dat
de ontwerpresolutie hem niet tij dig was voor
gelegd, om er met zijn regeering over te kun
nen beraadslagen.
Na een korte onderbreking besloot Grandi
alsnog verder deel te nemen aan de beraad-
slagingen. Hij legde vervolgens een tegenont-
werp over, dat naast het oorspronkelijke ont-
werp zal worden behandeld. De ontwerpen
verschillen op geen enkel belangrijk punt.
Hoewel de moeilijkheden niet mogen worden
onderschat, moet de toestand, volgens Reuter,
niet hopeloos worden geacht.
In het officieele communique wordt gezegd,
dat de ondercommissie een aantal voorstellen
heeft voorbereid, die gevoegd moeten worden
bij de ontwerp-resolutie, welke aan de hoofd-
commissie zal worden voorgelegd. Deze voor
stellen geven methoden aan voor de behande-
ling der voornaamste punten, welke besproken
moeten worden. De gedelegeerden zullen de
ontwerp-resolutie aan hun regeeringen voor-
leggen.
Hoewel het cijfer van 1000 terug te trekken
vrijwilligers is genoemd, is daarover nog geen
overeenstemming bereikt.
Heden (Maandag) zal een nieuwe bijeen
komst gehouden worden.
De „Times" legt in het bijzonder den nadruk
op de noodzakelijkheid van een herstel der
controle in (Spanje, en steunt de Fransche stel-
ling strekkende tot een herstel van de vloot-
patrouilles. Het is duidelijk, aldus het blad,
dat de controle hersteld en versterkt moet
worden v66rdat het terugtrekken der voor
naamste afdeelingen vrijwilligers begint. Het
bestaan van een doelmatige controle kan ook
beschouwd worden als van essentieel belang
voor de „symbolische terugtrekking". Zonder
controle zou er geen waarborg kunnen be
staan, dat de reeds geevacueerde buitenlanders
niet door een of andere acbterdeur Spanje
weer zouden binnenkomen.
DR. HENRI POLAK VERDAOHT VAN
BELEEDIGING.
Een Amsterdamsch advocaat voelde zich als
fascist beleedigd door een kroniek van Dr.
Henri Polak, opgenomen in Het Volk van 6
Maart. 'Hij diende een klaoht bij de justitie
in en de Officier stelde een vervolging in
wegens beleediging van „de Nederlandsche
fascisten" en/of ,,de leden van de N.iS.B., zijnde
een tot de bevolking behoorende groep van
personen".
Vrijdag diende de zaak voor de vijfde kamer
der arrondissements-rechtbank te Amsterdam,
gepresideerd door Mr. V. G. A. Boll. Dr. Henri
Polak werd verdedigd door Mr. M. Mendels,
die onmiddellijk nadat de Officier, Mr. B. Kist,
de dagvaarding had voorgelezen, een Vaanval
op de tenlastelegging deed. Deze is z.i. nietig,
daar zrj in strijd is met art. 26 W. v. Str.,
waarin staat, dat de dagvaarding de tenlaste
legging moet inlhouden van een bepaald feit.
(Zoodat de verdachte nauwkeurig weet, wat
hem ten laste is gelegd. In deze dagvaarding
is het geheele artikel opgenomen, zonder
nadere aanduiding van de beweerde beleedi
ging. Pleiter zei nog nooit zoo'n dagvaarding
in handen te hebben gehad. Het geheele stuk
is een obscuur libel. Waar gaat het been met
het reoht van den verdachte, zich voor te be
reiden op zijn verdediging. De verdachte is
er toch niet om raadseltjes op te lossen. Plei
ter citeerde verschillende arresten van den
Hoogen Raad.
Ten tweede heeft de Officier de beleediging
van de Nederlandsche fascisten en/of de leden
van de N.S.B. ten laste gelegd wat bedoelt het
O.M. hiermede? Heeft verdachte zich belee-
digend uitgelaten over de fascisten of over de
N.S.B.
De Officier zeide in zijn repliek, dat men dit
artikel in zijn geheel moet lezen. In derge-
lijke igevallen wordt steeds het heele artikel in
de dagvaarding opgenomen, ook al omdat de
rechtbank dan1 van het geheel kennis kan
nemen.
Mr. Mendels merkte op, dat hij 'geen enkel
bezwaar had, dat het heele artikel wordt op
genomen in de dagvaarding, doch dan dient
aamgeduid te (worden, welke regels de beleedi-
gende uitdruk'kingen bevatten.
Nadat de rechtbanik ruim een half uur in
raad'kamer is geweest heropende de President
de zittimg en deelde als de beslissing van- dit
college mede, dat de rechtbank het eens is
met den verdediger, Mr. Mendels, en dat de
dagvaarding nietig dient te worden verklaard,
omdat deze niet Ibeantiwoondt aan de eischen
van het ibepaalde feit, zooals het desbetreffen-
de artikel in het wetboek van strafvordering
voorsohrijft.
De zitting werd hierop gesloten en de Offi
cier zal een nieuwe dagvaarding moeten uit
brengen, waarin dus nauwikeurig amschreven
d'ienen te staan, welke feiten in het artikel,
door Dr. Henri [Polak in Het Volk igeschreven
z.i. beleedigend zijn.
RADIOAAL.
De autobuschauffeur B. had bij Nieuwenbrug
hinder van een boom, die aan den kant van den
weg stond. Bij her passeeren van een ander
voertui'g. kan hj net niet voorbij den boom en
hij nam het meest radicale middel, hij zaagde
den boom om.
Daarmee maakte B. zich aan een strafbaar
feit schuldig, hetgeen hem overigens met zoo
heel erg scheen te deren, want tegen een op-
zichter van den polder, aan wien de boom
behoorde, had hq gezegd: ,,Als er weer een
in den weg staat, gaat die ook omver".
De verdachte lict verstek gaan en de ambte-
naar van het O. M. zei, dat hetgeen B. had
gedaan, heel on'oehoorlijk is; boomen gaat
men niet zoomaar afzagen. Daarom vorderde
de officier 50 boete subs. 50 dagen hechtenis.
Het vonms werd conform den eisch.
