Spanje
De burger-oorlog in
TER NEUZEN, 19 AUGUSTUS 1936.
buitenlandsche dienstboden.
deelingen het wapen der gendarmerie met
1000 man reaervetroepen versterkt
Deze duizend man ontvingen niet de gebrui-
kelijke depotopleiding doch zijn aanstonds
naar verschillende posten gedirigeerd, terwijl
de geoefende manschappen orvergeplaatst zijn
naar die plaatsen waar ongeregeldheden ver-
wacht worden. Naar het schijnt houdt men
rekening met het uithreken van' nieuwe sta-
kingen.
Omtrent de arrestaties van communisten in
het militaire kamp te Beverloo. verneemt de
N. R. Crt. van goed ingelichte zijde nog het
volgende
Reeds geruimen tijd feitelijk van het
oogenlblik af, dat het wetsontwerp tot verlen-
ging van den diensttijd werd aangenomen
wordt van communistische zijde getracht de
militairen tot ontevredenheid op te ruien en
in kampen en kazemes ongeregeldheden uit
te lokken.
Tot voor korten tijd hepaalden deze onge
regeldheden zich tot wat men zou kunnen
noemen „kwajongensstreken", die weliswaar
in militair verlband niet getolereerd kunnen
worden, doch die op zich zeif geen ernstig ka-
rakter droegen.
In het begin van de vorige week echter kre-
gen de militaire autoriteiten kennis van eenige
feiten die er op wezen dat de communisti
sche raddraaiers van plan waren op Donder-
dag 13 Augustus ongeregeldheden van meer
emstigen aard in kazemes en militaire kam
pen uit te lokken.
In het kamp te Beverloo o.a. meende men
een algemeene ontevredenheid het best te kun
nen verwekken door de ravitailleering van het
kamp waarin eenige duizend en soldaten zijn
ondergetorachtin gevaar te brengen. Daarom
bestond het voomemen, de magazijnen met
levensmiddelenvoorraden, de keukens en de
electrische centrale van het kamp in brand te
steken.
Deize plannen lekten uit, doordat men de
onvoorzichtigheid baging samenwerking te
zoeken met eenige ontevreden, Vlaamsch-na-
tionaal-gezinde, militairen. Daze traden schijn-
haar in de voorstellen tot samenwerking, doch
zij rapporteerden tevens een en ander aan
eenige Vlaamsch-nationale leiders, welke op
hun beurt de militaire autoriteiten weder in-
lichtten.
iHet gevolg hienvan was, dat oogeniblikkelijk
maatregelen genomen werden, zoodat reeds
Woensdagavond 12 Augustus de verschillende
kazernes en kampen in het geheim door man
schappen van de moibiele colonne der gendar
merie werden bewaakt.
Oonderdag 13 Augustus volgde daarop in
het kamp te Beverloo de arrestatie van zes
communistische raddraaiers, waanvan er een
paar in het bezit van, niet tot hun uitrusting
foehoorende, wapens bleken te zijn.
Hoewel het de bedoeling der militaire auto
riteiten was een en ander strikt geheim te
houden, maakte het Rexistisich dagblad „Le
pays reel", dat een felle campagne tegen de
communisten voert, reeds Vrijdag van de ar
restaties melding, evenals van het feit, dat
het wapen der gendarmerie met 1000 man
wordt uitgebreid.
Het Rexistische blad schreef de zes arres
taties toe aan opwekking tot dienstweigering,
zooals in het kamp te Beverloo reeds eenige
malen was voorgekomen.
DE „RADIOPRIESTER" KRIJGT EEN
ZONJVESTEEK.
Pater Charles Coughlin, bekend om zijn
heftige aanvallen op president Roosevelt en
naar wiens radioredevoeringen talloozen luis-
teren, is toen hij voor een menigte zijner aan-
hangers het woord voerde, door een zonne-
steek getroffen. Het spreekgestoelte, waarop
hij zich bevond stond in de felle zon, terwijl
de temperatuur moordend was. De ,,radio-
priester" is in een ziekenhuis opgenomen,
en zijn toestand wordt vrij ernstig geacht.
DE ONVERZADIGLIJKE MOLOCH.
Een van de onverkwikkelijkste en meest
ontmoedigende verschijnselen van dezen tijd
is schr. de N. R. Crt. het gebrek aan
grootmoedigheid, dat in vele richtingen valt
op te merken. Het is in het bijzonder de
dictatuur, welke door dit verschijnsel wordt
gekenmerkt. Zrj schijnt haar vijanden nooit
voldoende te hebben verpletterd. Misschien is
een, met harde consequentie toegepast histo-
risoh inzicht daarvan de oorzaak. De geschie-
denis leert ons immers, dat het in den eeuwig-
durenden binnen- en buitenlandschen strijd
om en om gaat. Systemen, die hopeloos ver-
slagen lijken, krijgen weer hun kans. Gebie-
den, die hopeloos verloren leken, worden
teruggewonnen. Het lot van Polen is leerrijk.
Wie had in 1913 durven voorspellen, dat bin
nen vijf jaren een groot en machtig Polen, in
staat Rusland vredesvoorwaarden te dicteeren,
zou herrijzen Men denke ook aan Elzas-
Lotharingen. Niets leek in 1913 onwaarschijn-
lijker, dan dat Frankrijk dit gebied nog weer
aan Duitschland zou kunnen ontrukken. En
wat leek dwazer dan de vrees van het Frank-
rjjk van 1919, voor het verootmoedigde, repu-
blikeinsche Duitschland?
Slechts de uiterste middelen, waaraan het
Europa van de negentiende en van de eerste
twee decennia van de twintigste eeuw niet
eens meer heeft durven denken, zouden derge
lijke snelle lotswisselingen hebben kunnen
voorkomen of ten minste vertragen. Clemen-
ceau, die cynisoh durfde zijn, heeft er in ieder
geval een toespeling op gemaakt, toen hij
van de 20 millioen Duitschers sprak,
er te veel waren.
Het kenmerk van de moderne dictatuur is
de .efficiency" in het nastreven van haar
doele'inden, met alle uiterste middelen, die bin
nen het bereik van haar krachten liggen. De
materieele inspanning, die zij daarvoor over
heeft, en de geestelijke stereotypeering, die zij
ervoor toepast, zijn, in vredestijd tenminste,
nooit te voren in zoo groote volkomenheid
vertoond. De toekomst moet nog leeren, of
men tenslotte met deze dingen wereld en be-
schaving kan beheerschen, en of menschelijke
krachten, die intellectueel zeker niet eens van
de allerbovenste plank zijn, op die mamer een
wereld naar een model vervormen en het spel
der geestelijke en religieuze gemoedsbewegm-
gen onderdrukken kunnen. Dit echter is een
opmerking, welke er voor het oogenblik mets
toe doet Wat wij kunnen constateeren is een
met uitersten spoed en uiterste inspanning van
alle geestelijke en lichamelijke krachten, waar
noodig met beleid, behendigheid, en waar
mogelijk met geweld ook, uitgevoerde actie,
om de eigen positie van binnen en van huiten
zoo onaantastbaar mogelijk te maken. En
voor de eischen, welke men aan die onaan-
tastbaarheid stelt, zijn er ook weer vrrjwel
ijverende revolutionaire bewegingen daarin
overtreffen kan. Ontbrak niet aan Mussolini
een program, toen Italie zijn leiding aanvaard-
de? Iedere dictator weet, dat ook in zijn ge
bied de grondstoffen voor een revolutie niet
ontbreken, en dat zij zoomin uit te roeien
zijn als eenig gevaar, waarmede de natuur ons
bedreigt. Het komt er dus maar op aan met
alle macht erop te letten, dat er geen moge-
lijkheid van exploitatie ontstaat. De revolu
tionaire partijen hebben in hun opkomst de
macht gevoeld van een, zij het ook nooit con
sequent gebruikte, geheime politie. Daarom
brengen zij, aan de macht gekomen, juist dit
wapen het eerst tot volmaking.
Zekere berichten uit Rusland brengen ons
tot deze beschouwingen. Weer worden Kame
nef en Zinowjef voor de rechtbank gehaald,
inzake hun medeplichtigheid aan de samen-
zwering, waarvan op 1 December 1934 Kirof
het slachtoffer werd. Zooals gemeld is dit
nu de derde maal. Eerst werden zij, na den
moord, uit de partij gezet, omdat zij, naar het
heette, te kort zouden zijn geschoten in hun
plicht, hetgeen zij wisten van het bestaan van
deze samenzwering, ter kennis van de over-
heid te brengen. Daarna vond men hun straf
nog onvoldoende, na hetgeen men nader te
weten was gekomen omtrent hun „medeplich-
tigheid". Wat daarvan waar was weten wij
niet, omdat men reeds begonnen was, meer
dan 100, ten deele heel zeker aan den aanslag
volmaakt onschuldige menschen daarvoor
dood te schieten. Kamenef kreeg vijf jaren,
Zinowjef zelfs tien jaren verlies van vrijheid
toebedeeld. De straf van Zinowjef was de
zwaarste, die beneden de doodstraf kan wor
den uitgesproken in Rusland.
De leer van ,,non bis in idem" wordt in Rus
land niet erkend. Nu zullen de beide oude
voormannen van het communisme nog eens,
volgens verzwaarde beschuldiging, berecht
worden. Het was reeds een wonder, dat zij er
bij de vorige gelegenheid levend afkwamen.
Wij hebben toen gemeend, dat te moeten ver-
klaren uit een opmerkelijken schroom van de
Russische bolsjewiki, om te handelen in den
traditioneelen trant van bloedige revoluties,
die gezegd worden ,,hun eigen kinderen op te
eten". Zou de oude waarheid nu toch nog
sterker blijken, dan alle tegenzin tegen haar
toepassing?
Trotski, ofschoon buiten schot, wordt erbij
betrokken. Deze tragische figuur raakt nu
weer aan alle kanten in opspraak. In Noor-
wegen staat ihij in het middelpunt van zeer
vreemde dingen. In Rusland beschuldigt men
hem van niets minder, dan agent te zijn ge-
worden van de Duitsche gestapo. Dat Trotski,
met de verbittering van den jarenlang opge
jaagden, en ook in zijn familie smartelijk ge
troffen balling, geheel uit zijn, brjvoorbaat
wankel evenwicht geraakt zou zijn, ware te
gelooven. Voor dengeen, die deze figuur, in
zijn sterke en zwakke kanten, sedert 1917
eenigermate heeft gevolgd, zal de, op hyste-
rische wijze uitgeslingerde beschuldiging, voor
alsnog ongeloofwaardig zijn.
Het proces, dat in openbaarheid zal worden
gevoerd, zal zeker uitermate belangwekkend
worden. Wij hebben echter geleerd, voorzich-
tig te zijn met het getuigenis in dergelijke
processen. De Russische politie heeft won-
deren verricht, in -het tot spreken brengen van
beklaagden.
Een vraag, die belangwekkend is, maar
waarop wij voor het oogenblik geen antwoord
weten is: Waarom heeft het regime het noo
dig. Kamenef en Zinowjef nu weer dit proces
aan te doen? Soms dienden dergelijke proces
sen als opium voor het volk"., Zijn er voor
ons nog verborgen redenen, die de dictatuur,
in haar eeuwige angst, opnieuw naar dit mid-
del doen grijpen?
Dooden zijn er niet gevallen. Enkele men
schen werden licht gewond.
In de gevechtsterreinen rondom Irun is de
toestand ongewijzigd gebleven. Zoo nu en
dan werden eenige schoten gewisseld.
Generaal Mola heeft zich voorts zeer mis-
noegd verklaard over het feit, dat de regee-
ringstroepen in het Guadarrama-gebergte
van traangasbommen gebruik hebben ge
maakt. De juncta is voomemens de mogend-
heden hiervan in kennis te stellen. ,,Deze
monsterachtigheid, aldus Mola, moet gecon-
stateerd worden. Men moet eveneens weten,
dat wij ook over strijdgas beschikken, doch
wij dit niet tegen Spanjaarden willen ge-
bruiken".
LIEVEK DOOD DAN GE VAN GEN
Bertrad de Jouvenel meldt uit Almandra-
jelo bij Merida, waar de voorhoede der troe-
pen van generaal Franco legerden, dat 50 man
regeeringstroepen in een kerktoren twee da-
gen lang de opstandelingen tegenhielden en
dat toen deze hun toevlucht namen tot zwa-
veldampen en eindelijk de deuren rammeiden,
ze slechts dooden vonden.
ARRESTATIES.
Ta Madrid is Rafael Martinez Manrique
gearresteerd, die bij de onderdrukking van den
arbeidersopstand in October 1934 een rol ge-
speeld heeft.
De secretaris van de katholieke actie en
administrates der Jezuietenorde is gear
resteerd, evenals een priester, die werkloozen
wierf voor het plegen van aanslagen op per-
sonen, die om hun regublikeinsche gevoelens
bekend stonden.
WREEDHEDEN OVER EN WEER.
Verscthrikkelijke tooneelen hebben zich afge-
speeld te Badajoz voor en na de inneming der
stad door de opstandelingen.
Een Portugeesch journalist meldt dat in
alle straten der stad barricades waren opge-
richt'en dat bij al deze barricades de lijken
van verdedigers en aanvallers waren opge-
hoopt.
Een door kogels doorzeefde muur en een
groote plas bloed duiden de plaats aan, waar
de opstandelingen, die de overwinning hebben
behaald in den hevigen strijd om het bezit
der stad, bijna 2000 personen, die de regee-
ring waren trouw gebleven, hebben terecht-
gesteld.
De executie der rooden door Marokkaansche
troepen duurt voort. De lijken worden op
enorme brandstapels verbrand.
De beschuldigden worden voor den krijgs-
raad gebracht, waar him bovenlijf wordt ont-
bloot. Indien hun rechterschouder een wond
vertoont, die door een geweer zou kunnen zijn
veroorzaakt, worden zij ter dood veroordeeld,
omdat Zij tegen het leger hebben gestreden.
In groepen van 20 worden zij dan zonder
onderscheid van klasse terechtgesteld.
In de straten zoeken vrouwen en kinderen
naar de lijken van echtgenoot of vader.
Balajoz werd aan een zijde aangevallen door
een colonne Marokkanen en aan de andere
zijde door afdeelingen van het vreemdelingen-
legioen.
Een kolonel der opstandelingen zegt, dat
3000 geweren, eenige mitrailleurs en een bat-
terij infanteriegeschut in handen van zijn troe
pen zijn gevallen. De opstandelingen zouden
in de verschillende riviermondingen mijnen
hebben gelegd om te verhinderen, dat regee
ringstroepen aan land worden gezet. De
vreemde oorlogsbodems zijn in kennis gesteld
van de aanwezigheid van mijnen.
VERSCHRIKKELIJK BLOEDBAD TE
BADAJOZ.
Het doel van hun reis zou zijn, het terrein
te verkennen, in de eerste plaats met het oog
op een eventueel beroep op den Volkenbond
tegen de Witten, op grond van een der arti-
kelen van het pact, welk is niet bekend. Ver-
volgens om een voor Madrid gunstige stem
ming te kweeken, waardoor op de September-
zitting van den Volkenbond steun zou kun
nen worden verkregen.
TEGEN HET BLOEDVERGIETEN
EEN BEROEP VAN LANSBURY OP DE
ENGELSCHEN.
In een open brief in de Times sluit George
Lansbury, de bekende pacifist en oud-aan-
voerder van de Britsche arbeiderspartij, zich
aan bij hen die aandringen op bijeenroeping
van het Lagerhuis. Hij doet dit, opdat ,,dit
land en zijn volk, een van de weinige over-
gebleven naties, nog gezegend met de instel-
lingen der democratie, een protest moge neer-
leggen uit naam van ;het heele volk tegen den
inval vap legers van vreemdelingen, die bui
ten af betaald en uitgerust worden, in een
bevriend land, welks regeering door onszelf
en den Volkenbond is erkend".
Lansbury zegt, dat de regeering door vrees
verlamd schijnt, en gaat voort: ,,Laat niemand
zeggen, dat ik tegen iemand oorlog zou wen-
schen. De wereld wenscht leiding op den weg
naar vrede en verzoening, geen stomme berus-
ting in het kwaad. Ik zie de vertraagde waar-
^chuwingen van Maandagochtend niet over het
hoofd. Ik weet, dat wreede moord op groote
schaal bedreven wordt aan beide zijden en be-
treur dit meer dan ik zeggen kan en dat er
kerken worden platgebrand en afschuwelijke
mishandelingen en vervolgingen uitgevoerd
worden. Ik weet ook dat, hoelang hij ook moge
duren, deze burgeroorlog slechts een onbetee-
kend incident zal zijn, vergeleken ^bij het
brandoffer van slachting, dat de groote oor-
lpg de wereld heeft opgelegd. Zij, die de
menschelijke slachting afkeuren moeten dat
doen ten alle tijde. Regeeringen kunnen hun
jonge menschen niet leeren hoe zij anderen
moeten uitroeien of hoe zij bommen en gift-
gas moeten gebruiken voor de belangen der
natie zonder dat anderen dezelfde verdoeme-
lijke leer ondermijnen in verband met den
klassestrijd. ,,Nood kent geen gebod is een
helsche leer om onder te leven". Tot dusver
keuren de meeste christelijke voorgangers
het slachten van christenen door christenen
goed als dat geschiedt op bevel van de regee
ringen. ,,Ik wensch een beroep te doen op
de Times om deel te nemen aan de leiding
van een grooten veldtocht, die de regeering
en alle hoofden van christelijke kerken een
verklaring zal ontlokken, dat wij, het Britsche
volk, bereid zijn de leiding te nemen in een
beroep op een wapenstilstand in Spanje,
waarin de ware wenschen des volks tot uiting
kunnen komen, en dat wij als voorafgaande
voorwaarde den eisch stejlen, dat geen staat
zich in de zaken van Spanje zal mengen".
Tenslotte zegt Lansbury nog eens alleen
menschlievende bedoelingen op het oog te
hebben.
die er
green grenzen.
De dictaturen hebben geleerd uit hun eigen
opkomst, dat het onwaafschijnlijke in de po
litick niet bestaat. Zij zijn uit een heel klein
begin snel, en tegen alle verwachting van hun
tegenstanders, machtig geworden. Zij weten,
niet op consequente redeneering, op program
en zelfs op zedelijke krachten komt het voor
een revolutionaire partij aan, zij moge zich
dan linksch of rechts noemen. Beslissend is
of zij heerschende ontevredenheid voor haar
doeleinden vermag te organiseeren en wed-
DE POSITIE VAN MADRID.
Reuter meldt uit Gibraltar:
Volgens verklaringen van een ervaren waar-
nemer, die hier uit Madrid is aangekomen,
zijn de opstandelingen in staat Madrid te be
heerschen. Zij hebben in het Guadarramma-
gebergte sterke positie ingenomen, die hun
den geregelden aanvoer verzekeren van mu-
nitie, wapens en troepen, die zij ook weten te
gebriuken. De militie, die met oude donder-
bussen is uitgerust, valt voortdurend aan,
doch zij is niet bij machte, de opstandelingen
te verdrijven. De opstandelingen behoeven
nog slechts te wachten tot aan de andere
zijde van Madrid versterkingen zijn aange
komen, en de stad zal dan aan hun genade zijn
overgeleverd. Waarnemers zijn van meening,
dat dit binnen ten hoogste twee dagen het
geval zal zijn, waama de stad in handen der
opstandelingen zal vallen.
Te Madrid zelf maakt de militie ongestraft
gebruik van het Roode Kruis. Jonge meisjes,
als verpleegster gekleed, rijden rond met ge
weren en pistolen en in iedere Roode Kruis-
wagen bevinden zich gewapende personen. De
militie heeft Madrid geheel in haar macht.
Alle paleizen van de aristocratie zijn in beslag
genomen en geplunderd en vele schatten zijn
verdwenen.
Sommigen schatten het totale aantal slacht-
offers in heel Spanje op vijftigduizend dooden
en het aantal gewonden op 135.000. maar ook
de berichtgever van Reuter achtte dit „lichte-
lijk" overdreven.
Wij namen, schrijft de N. R. Crt., het boven-
staande op, omdat Reuter zijn zegsman klaar -
blijkelijk een zeker gezag toekende. Toch is
er o.i. reden tot eenig voorbehoud, vooral wat
de bedreiging van Madrid betreft. Het
Guadarrama-gebergte is, evenals het Gredos-
gebergte ten westen daarvan een niet te on-
derschatten bescherming van Madrid naar het
noorden en westen. In het begin van den
opstand slaagden de troepen van generaal
Mola erin twee van de drie passen, die door
deze gebergten loopen, de Leon-pas en de
Omosierra-pas, te bezetten. Sindsdien echter
is de positie daar ten gunste van de regeermg
gewijzigd, die thans alle drie de passen be-
heerscht, zonder dat er teekenen zijn, dat haar
positie in de laatste dagen verzwakt is. In
het westen houden de regeeringstroepen den
toegang tot het Gredos-gebergte bezet.
Gevaarlijker is de toestand in zuidelijke
richting, waar de macht van de regeerings
troepen zich uitstrekt tot Toledo en Ciudad
Real. De verbinding met de kust is sedert
de verovering van Albacete, op 25 Juli, ver-
zekerd gebleven.
Uit de gevechtsterreinen in het Zuiden in
het Guadarrama-gebergte en uit de linies
rondom Saragossa bereiken ons geen berich
ten. Klaarblijkelijk is de toestand niet ge
wijzigd.
Men krijgt verder den indruk, dat in het
Noord-Oosten nabij Irun en San Sebastian
lacunieus zware gevechten worden geleverd.
Melding wordt gemaakt van het feit, dat de
Espana, een kruiser der opstandelingen, San
Sebastian heeft gebombardeerd.
Bommen zouden in de nabijheid van het
Fransche consulaat terecht zijn gekomen.
Uit Badajoz wordt gemeld:
In de na lange artillerie-voorbereidingen
door de troepen van generaal Franco verover-
de vestingstad Badajoz begint het leven weer
zijn normaal aanzien te krijgen: maar nu de
orde is hersteld, blijkt te duidelijker, welke
ontzettende ruines de strijd in deze stad heeft
aangericht.
Op een tocht door de straten stoot men
voortdurend op lijken van communisten, die
zich tot het uiterste verdedigd hebben en in
een of anderen schuilhoek, vanwaar zij op de
binnenrukkende nationalisten vuurden, den
dood vonden.
Op de kerkhoven, waar geen plaats meer
is, om de tallooze lijken te begraven worden
de gesneuvelden bij hoopen bij en op elkaar
gestapeld en dan in brand gestoken, en het is
een sinister schouwspel, deze afgrijselijke
hoog opvlammende ,,hecatomben" van verre
gade te slaan.
De hotels zijn overbevolkt, want allengs
keert de burgerlijke bevolking in de stad
terug, maar de meesten vinden hun huizen
door granaten en bommen verwoest en in
de ruines ziet men des nachts de bewoners
van de huizen, die daar eenige dagen geleden
nog stonden, slapen: mannen, vrouwen en
kinderen; al dagen zijn zij niet meer uit de
kleeren geweest en die kleeren zijn hun eenig J
bezit.
De voorsteden van Badajoz zijn nagenoeg
geheel met den grond gelijk gemaakt; even
radicaal is alles in puin geschoten op de we-
naar Sevilla en Madrid. Daar hadden
gen
de rooien elk huis in een kleine vesting her-
schapen, welke stuk voor stuk door de natio-
nalistische troepen moesten worden veroverd.
HEBBEN MOORDENAARS ASYLRECHT
Onder dezen titel gdeft Goebbel's blad Der
Angriff de volgende besChouwing:
Het internationale gebruik behandelt iedere
bepaling van een standpunt vodr of tegen als
inmenging. De Spaansche burgeroorlog toont
echter situaties, waarin een schematische
opstelling van dergelijke begrippen kan wor
den tot een misdaad jegens menschelijke
opvattingen. Er zijn burgeroorlogen, waarin
gestreden wordt om politieke waarden; er zijn
er echter ook, waarin een ontketende onder-
wereld opstaat. Een zoodanig geval doet zich
thans in Spanje voor. Wanneer de leiders
van een front op beestachtige wijze gijzelaars
af slachten en zich vervolgens in veiligheid
brengen over de grens van een nabung land,
dan behoort geen sprake meer te zijn van toe-
passing van internationale begrippen. Hier
staat veeleer eenvoudige, simpele toepassing
van menschelijke beginselen op den voorgrond.
Beginselen, die dergelijke ruwheden brand-
merken en de daders daarvan hun verdiende
straf doen ondergaan. Politieke vluchteiin-
gen hebben altijd asylreCht; moordenaars en
massa-afslachters moet ook dan een toegrij-
pende gerechtigheid aanpakken, wanneer,
zooals op het oogenblik in Spanje, zij kans
zien hun moordadigheden te vemissen met de
kleur van twijfelachtige politieke opvattingen.
BEROEP DER SPAANSCHE REGEERING
OP DEN VOLKENBOND?
Volgens de Figaro zouden Spaansche juris-
ten zich gereed maken om naar Geneve te
vertrekken.
TARIEF DER WATERLEIDING.
Dinsdagavond is in de raadszaal onder lei
ding van den burgemeester een bijeenkomst
gehouden van raadsleden, waarin door den
directeur der Waterleidingmaatschappij ver
schillende vragen werden beantwoord en het
standpunt van het bestuur ten opzichte van
het tarief werd uiteengezet. Door den heer
Harte, oud-lid der commissie van onderzoek,
werd op grond der historie en de meening die
tijdens het nemen van het besluit tot oprich-
ting der maatschappij bij den gemeenteraad
heerschte betoogd, dat het bestuur zich had
behooren te houden aan de van de Commissie
van onderzoek door het Rijkswaterleiding-
foureau overgenomen tarieven.
Een uitvoerig verslag van deze bijeenkomst
kan in een volgend nummer worden tegemoet
gezien.
R.K. KERK.
A.s. Donderdag zal de hoogeerw. heer Deken
Rops uit Hulst een bezoek aan onze parochie
brengen voor de jaarlijksche kerkvisitatie.
DE DRUKTE AAN DE BELGISCHE
KUST.
Een onzer correspondenten schrijft ons:
Een bezoek, dat wij Zondag aan enkele
Belgische plaatsen met name asm Brugge en
aan de badplaatsen van Ostende tot Knocke,
heeft ons doen zien welk een enorme drukte
er ook dit jaar midden in het seizoen heerscht.
In den nacht van Zaterdag, Maria Hemel-
vaart, op Zondag, waren er in geen der kust-
plaatsen meer bedden leeg en ook Brugge
kon „uitverkocht" aan den ingang der stad
zetten. Velen,' die geen plaats konden vinden,
zijn de grens overgestoken en hebben getracht
in Sluis of andere Zeeuwsch-Vlaamsche ge-
meenten en zoo mogelijk nog boven de
Schelde onderdak te vinden. Ook andere Bel
gische plaatsen verder in het land wij den
ken b.v. aan Yperen, kregen een deel der on-
behuisden. Maar ten slotte waren er toch
hog, die heelemaal geen dak boven hun hoofd
konden krijgen en zich dan tevreden stelden
met een plaatsje hi hun eigen auto, om des
morgens in een hotel te vragen zich te mogen
opfrisschen.
Btj dit alles kwamen dan zoowel Zaterdag
als Zondag de tienduizenden dagjesmenschen.
De gasten komen van alle kanten en ook
vele Nederlanders vertoeven aan de Belgische
kust, wat o.a. blijkt uit het groote getal auto's
met „NL" als nationaliteitsaanwijzing er op.
FESTIVAL TE ZAAMSLAG.
Ons verslag betreffende het festival te
Zaamslag vraagt eenige correctie. Niet de
heer J. de Krijger, secretaris van het muziek-
gezelschap, doch de heer R. J. de Krijger had
feen medaille geschonken.
Voorts heeft ook de heer D. de Blaaij een
medaille gekregen omdat hij met onderbre
king van een paar jaar van af de oprichting
lid is geweest, en is aan den bode A. de Vis-
ser een medaille van 35-jarigen dienst als lid
uitgereikt.
Uit het aantal ingekomen aanvragen om
vergunning tot het doen verrichten van ar-
beid door buitenlandsche dienstboden leidt de
directeur van den rijksdienst del' werkloos-
heidsverzekering en arbeidsbemiddeling af,
dat een groot aantal personen, die buiten
landsche dienstboden in dienst hebben, er nog
niet van doordrongen is, dat zij uiterlijk den
lsten October a.s. in het bezit moeten zijn
van een vergunning, deze te mogen laten
wcrkGD.
Daarom vestigt hij er nog eens nadrukkelijk
de aandacht op, dat zij, die na dien datum
arbeid doen verrichten door buitenlandsche
dienstboden, zonder in het bezit te zrjn van
de vereischte vergunning, in moeilijkheden
kunnen geraken, omdat zij zich aan straf bloot
stellen.
Aanvragen om vergunning tot het doen ver
richten van arbeid door buitenlandsche dienst
boden dienen te geschieden op fonmulieren,
welke kosteloos verkrijgbaar zijn bij de open-
bare arbeidsbeurzen of agentschappen der
arbeidsbemiddeling. Deze formulieren dienen
te worden ingevuld en onderteekend door den
werkgever en daarna gefrankeerd te worden
toegezonden aan den directeur voornoemd, te
's Gravenhage, Bezuidenhoutscheweg 97.
Voorts wordt er nogmaals op gewezen, dat
aanvragen tot het in dienst nemen van bui-
tenlandsch vrouwelijk personeel, dat nog niet
in Nederland vertoeft, vergezeld moet gaan
van een geneeskundige verklaring, dat de
aangevraagde vrouwelijke arbeidskracht een
goede gezondheid geniet en een van overheids-
wege verstrekte verklaring, dat zij van goed
zedelijk gedrag is.
Indien de aanvragen niet tijdig worden in-
gediend, d.w.z. vddr 1 September 1936, kan er
niet voor worden ingestaan, dat vddr 1 Octo
ber op de aanvraag wordt beslist.
GEFINGEERDE INBRAAK
Naar de Midd. Crt. verneemt, heeft de
politie aangehouden M. J. P. ten wiens huize
op den hoek van de Wagenaarstraat en de
Balans te Middelburg, in den avond van 7
Augustus zou zijn ingebroken. De politie
heeft 'n uitgebreid onderzoek ingesteld, dat
tot ver buiten Middelburg ging, in verband
ook met de functies, die P. in verschillende
organisaties, als de Nederlandsche Bond van
Transportarbeiders en de Federatie van Be-
stuurdersbonden bekleedt. De aanhouding ge-
schiedde op grond van het feit, dat P. verdacht
wordt, het ,,gestolen" geld te hebben verduis-
terd. Zooals men weet werd ongeveer 800
vermist.
R.K. RADIO-OMROEP.
We lezen in den Katholieken Radio-Gids van
deze week, dat de heer en mevrouw Jos. Moer-
dijkVan der Swalm te Zuiddorpe, op Vrij
dag a.s. tusschen 4.15 en 5.10 uur namiddag
voor den Katholieke Radio optreden.
Als bijzonderheid dient te worden vermeld,
dat de heer Moerdijk alsdan gedurende 10
jaren K. R. O.-zanger is geweest.
MET HET A. N. V. NAAR
SINT-JANSSTEENS OPENLUCHTSPEL.
Officieele ontvangst ten raadhuize.
Men schrijft ons nader:
De afdeeling Middelburg van het Algemeen
Nederlandsch Verbond heeft Zaterdag een
excursie naar Sint Jansteen in Oost Zeeuwsch-
Vlaandereh gemaakt, teneinde er een opvoe-
ring bij te wonen van het openluchtspel ,,De
Zwarte Dood".
Tevoren was te Hulst een bezoek gebracht
aan de gerestaureerde kathedraal. Allen
kwamen hier onder den indruk van de mach-
tige en zuivere schoonlheid, die welhaast de
volmaaktheid benadert van dit bouwwerk,
waarin slechts een modemig misbaksel van
een vierkantig stellaadje hetwelk een preek-
stoel schijnt te moeten verbeelden, misstaat.
Maar overigens: welk een kostelijk bezit is
hier thans aan Zeelands toch al zoo rijke
gebouwenschat uit het verleden geheel her
steld toegevoegd!
Toen is de oudheidkamer van ,,De Vier
Ambachten", naast het Hulster stadhuis, be-
keken. Er staan fraaie modellen van kleeder-
drachten uit het Hulster landje, van nu en van
vroegeren tijd.
Te twee ure des middags vond de officieele
ontvangst van de afdeeling plaats op het
kloeke raadhuis van Sint Jansteen. Met het
volledige college van Burg, en Weth. dezer
gemeente waren hier aanwezig de secretaris,
de sohrijver van het spel, Jos. A. Everaard
en de leider van het spel drs. L. Lockefeer.
De ontvangst vond plaats in de bijkans vor-
stelijke raadzaal, Versierd door twee enorme
in hout gesneden en in een onbewaakt
oogenblik wit geverfde beelden.
Burgemeester P. H. Geirnaerdt heeft hier
bestuur en leden van de afdeeling Middelburg
van het Algemeen Nederlandsch Verbond van
harte welkom geheeten binnen de oude baro-
nije en vrije heerlijkheid Sint Jan ten Steene:
spr. richtte zich hierbrj in ihet bijzonder tot
het lid dier afdeeling de heer Mr. P. Dieleman,
lid van Ged. Staten van Zeeland.
De wnd. voorzitter der afdeeling dr., S. S.
Smeding heeft haar dank voor deze ontvangst
vertolkt en er op gewezen hoe, juist in dezen
tijd, de behoefte aan eenheid boven verdeeld-
heid, aan nationaal Nederlandsch verbonden-
heidsbesef boven het bewustzijn van wat ver-
deelt, van noode is; het openluchtspel hetwelk
hier zoo aanstonds opgevoerd zal worden, zal,
als echte uiting van Dietsche cultuur, tot dit
doel van het A. N. V. zeker bijdragen.
Nadat ververschingen waren aangeboden
is, onder geleide van Burg, en Weth. een be
zoek gebracht aan de nieuwe kapel te Kapel-
lebrug en aan de werken voor de waterwin-
ning. Het nieuwe kapelleke is, merkwaardiger
wijze, ontstaan naar aanleiding van de ge-
schiedkundige studien, welke aan een vprig
openluchtspel van Jos. Everaard ten grond-
slag leiden. De kapel is een voorbeeldig
kunstzinnig staal van moderne R. K. kerkelijke
bouwkunst. De glas-in-lood raampjes zijn
van een buitengewone bekoorlijkheid.
Vervolgens werden de werken op de water-
winplaats van de Zeeuwsch-Vlaamsche water-
leiding in oogenschouw genomen. Dit valt er
met zekerheid van te zeggen: de Zeeuwsch-
Vlaamsche gemeenten, die mee doen krijgen
overheerlijk drinkwater!
Te vier uur vond, in den tuin van de voor-
malige pastorie, onder het breed-uitstaande
bladerdak van een eeuwenouden bruinen beuk
beschenen door warmen zonnegloed, de opvoe-
ring plaats van het historisch spel: ,,De
Zwarte Dood". Voor den aanvang van het
spel zong men staande tesamen het Wilhelmus
en „De Vlaamsche Leeuw".
De „Zwarte Dood" wil, op nauwgezet histo-
risehen grondslag, ons uitbeelden een episode
uit het midden van de veertiende eeuw, waar
in de builenpest Europa, en ook de Vier Am
bachten, teisterde. Het spel werd in veel
kleurige costuums en in een heerlijke natuur-
omgeving met groote toewijding door de
dilettanten vertolkt. Allen deden hun best en
deden het best; sommigen echter staken ellen
boven het aanvaardbare dilettantisme uit. Op
de eerste plaats moet hier genoemd worden
Clais Woutermans de balling van Boekhoute;
verder ook zeker nog Jan van Boekhoute
en Boudewijn Maije de priester.
Het talrijke publiek er was inmiddels
ook een afvaardiging van de afdeeling Ter
Neuzen van het A.N.V. met den heer Van
Rompu aangekomen heeft van de opvoering
die tot half acht duurde, zeer genoten en
daarvan doen blijken.
Ons dunktde aldus gewekte belangstellmg
voor een verleden, hetwelk deze belangstelling
ten voile waard is, valt te loven; er zal zeker
een kracfht ten goede van uit gaan.
