NIEUWS-
De Rijksbegrooting in de r Kamer
Wilt Ge U altijd
gezond en prettig voelen
Bmnenland
Ga dan de M.S.S.-cacheis gebruiken
Gij voelt U op sommige dagen moe en mat, Ge hebt last van een „warm
hoofd", soms duizelig en dan weer sukkelt Gij met de gevolgen van een
slechte spijsvertering, een beslagen tong, oprispingen, gebrek aan eetlust.
ir. per post j -l,oo per o nlaauucu j_»ij viwx r--- r-
ugie en Amerika 2,overige lan den 2.35 per 3 maanden
Abornernenten voor het buitenland alleen bij vooruitbetaling.
fr. per post
Fitgoefster: Firma P. J. VAN DE SANDE
GIRO 33150 TELEFOON No. 25.
Grootere letters en cliohe's worden naar plaatsruimte oereKena.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, betwelk op aanvraag
verkrijgbaar is. Inzending van advertentien liefst een dag voor de uitgavc.
DIT BLAD VERSCIHJNT IEDEREN MA AN DAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Rede van minister Colijn.
Bjj de Vrijdag voortgezette algemeene be-
schouwingen over de Rijksbegrooting voor
1Q36 was het woord aan den voorzitter van
<len Raad van Ministers, dr. H. Colijn. Er was
zeer veel (belangstelling oip de tribunes. Het
kalbinet was voltallig aanwezig.
Dr. Ooltjn nam als uitgangspunt voor zijn
rede de opmerking van den heer Gelderman,
dat het kabinet aan gelbrek aan waardeering
uit deze Kamer niet te klagen heeft. Inderdaad
he eft het kalbinet veel waardeerende opmer-
ldngen mogen hooren. Het is daarvoor erken-
tdijk. Hetgeen niet wegneemt, dat critiek niet
nttgebleven is.
Be politieke positie van het kabinet.
De minister begon te spreken over de poli
tieke poeitie van het kabinet. De heer Men-
dels meende, dat het kalbinet na de crisis zoo
spoedig mogelijk voor de Kamer had moeten
verschijtien, am te zien of het welkom was
aan het parlement. Eton conventie, zooal-s in
Erankrijk, hestaat, welke meebrengt een uit-
drukkelijke moitie van vertrouwen te vragen,
is hier niet aan verbonden. Boven-dien waren
de omstandigbeden anders; de meeste politieke
leiders waTen reeds na de oplossing van de
kahinetscrisis, naar het buitenland. Tot spoe
dig contact met het parlement was de Regee-
ring overigens volkomen bereid geweest.
Zuivere parlementaire kabinetten hebben wij
is Nederland slechts zelden gehad. bij ge-
hreke van een homogene groep, die de meer-
derheid had. Het spraakgebruik in Nederland
woemt een parlementair kabinet eerst zoo-da-
nig, waarbij de formateur overeenstemming
over een werkprogram weet te krijgen. Het
kiezen van ministers, die geacht kunnen wor
den, de meening van de groepen te kennen,
go eft een zwakkere basis. In elk geval be-
hoort aan de vorming van een extra-parle-
mentair kabinet de poging tot vorming van
een parlementair kabinet vooraf te gaan. Dan
sfaat een extra-parlementair kabinet ook ster-
ker. In 1933 en in Juli 1935 is aldus te werk
gegaan. Dat is de normale gang van zaken
bier. Was de laatste opdracht in 1935 aan
den juisten persoon verstrekt? Die vraag be-
Ssoort buiten de. beo: de ling der Kamer te
blnven. De Kamer kan wel vragen of de for-
matsur de aangewezen persoon was die op
dracht te aanvaarden. Wat busschen opdracht
en optreden van een kabinet gebeu.rt, gaat
buiten de bemceienis van de Kamer om. Is
het gebleken, dat Dr. -Colijn zich vergist heeft
i* het vertrouwen, toen h-ii achtte de formatie
be kunnen aanvaarden? Ware dit anders, dan
bou hij thans niet hier staan. Het dehat hier
keeft overigens de aanwezigheid van vertrou
wen aangetoond.
De heer Van Lan-schot vreesde. dat een
kooge druk wordt gelegd op een formateur,
in verband met de positie van den gulden,
ketgeen een goede gedachtenwisseling over de
formatie niet bevordert. Daarvan is wel iets
aan, doch dit geldt niet na afloop van een
gewone parlementaire periode.
!De minister meende te mogen concludeeren
dait een andere kabinetsformatie niet moge
lijk is geweest en dat de positie van dit kabi
net dezelfde is al-s het vorige.
De heer Mendels (s.d.)Met eenige loute-
ring!
(Minister Oolijn meende, dat die loutermg
«wedr is aan de zijde van de Staten-Generaal,
althans bii sommwe o-rwen daarvan dan bij
ktft kabineit. (Vroolijkheid.)
De soeiaal-eeonomisrhe politick
en andere vraagstukken.
Vervolgens kwam de minister tot de sociaal-
economische politiek en de andere behandelde
vraagstukken. Over de defen-sie en het onder-
wiis kon z.i. betes gespr-r-ken worden bij de
ketreffende ontwerpen. "Het is te hopen, dat
«lc geschitpun-.ten inzake het onderwiis spoedig
een oplossing vinden in de commissie, welke
■al worden ingesteld, want na 1937 zal een
kreede basis tot samenwerking m6er dan ooit
aoodig zijn. En dan kunnen we onderwijs-
twisten missen als kiespijn!
Het Plan van den Arbeid
Staats-se-eialistisch.
(De minister gaf den heer de la Bella toe,
dat de critiek op hot Plan van den Arbeid
wortelt in het verschil in politieke opvatting.
Inderdaad wordt dit plan beheerscht door de
Wee van het Staatssocialisme. Wie daarvan
alle mogelijke nadeelen verwacht, m-oet zich
begen dit Plan richten; alleen reeds om de
Staatssociali'stische tendenz. Deze tendenz
geld-t niet voor alle werken in het Plan ge-
■oemd. -
-BijY. niet voor de pufblieke werken. De uit-
voering daarvan is een kwestie van geld. De
minister was er van overtuigd, dat de voor-
•tellers op dit punt niets dan luchtkasteel-sn
kefbben gebouwd. Twee jaren geleden is een
erediet van 60 millioen gegeven voor groote
werken. Dit bedrag is vastgelegd, doch ver-
werkt is daarvan nog slechts 10 millioen. En
de Regeering had alle aanleiding om te hopen,
dat dit bedrag spoedig verwerkt zou zijn. Dat
is onmogelijk gebleken. Moet het dan niet tot
utopieen gerekend worden 200 millioen in 66 n
jaar te verwerken?
De uitvoering van groote werken.
De noodige ontei-geningen bijvoorbeeld kos-
ben veel tijd; groote aanitallen nuttige werk-
•bjecten zijn er niet meer. Men vergete met,
dat er reeds veel is gedaan. Hetgeen jaarlijks
voor den woningibouw wordt uitgegeven, komt
overeen met wat in het Plan van den Arbeid
wdrdit genoemd. Wie aan de mogelijkheid van
de uitvoering van groote werken op groote
schaal hier gelooft, geeft zich over aan een
illusie. De koopkrachttheorie is reeds afdoen-
de bestreden door prof. Diepenhorst; de minis
ter kon zich bij diens betoog aansluiten.
Het Plan verdraagt zich voorts niet met de
mogelijkheden van het internationale ver-
keer. Dr. -van den Bergh heeft die vraag dui-
delijk gestEld in de „Socialistische Gids".
Landbouw en goederenruil zullen door het
staatssocialisme worden geknecht. Er is geen
orgaan te scheppen, dat de goederenruil in
in-temationaal verband kan beheerschen.
Wat in het Plan bruikbaar is, do-et de Regee
ring ree-ds. Uitvoering van cpmbare werken
met nuttig rendement is aan de orde (de grens
van de nuttiglheid wordt niet te nauw ge-
trokken). Industrialisatie staat op het pro
gram der Regeering; was er reeds voordat
minister Gelissen optrad. Deze hewindsman
heeft er alleen meer geloof in dan zijn voor-
ganger. Gewaakt moet echter worden tegen
kun-stmatige industrialisatie. In de eerste
plaats schenkt de minister aandacht aan het
behoud van de bestaand-e indu-strieen. Op dit
terrein is heel wat verricht, dank zij de hulp
der civerhei-d in allerlei vorm, een duidelijk
voorbeeld daarvan geeft de scheepsbouwin-
dustrie. In de metaalnijverheid zijn thans
7500 m6dr personen werkzaam dan 3 jaar ge
leden.
Toch is er nog voortdurende stijging van
het werkloosheidscijfer in ons land, zeide de
heer De Bruyn. Deze meende geen vergelij-
kingen met het buitenland te mogen maken.
Toch moest de minister eenige cijfers noe-
men betreffende de relatiev-e werkloosheid.
Het relatieive percentage voor Engeland is
4.2 pet., w-aanhij men moet rekenen met het
feit, dat dit beschikt over een afzetgebied,
van 500 millioen menschen; Nederland heeft
een relatief percentage van 5 pet., Amerika
10 pet., ofschoon dit bijzondere maatregelen
heeft getroffen en gedevalueerd heeft. Belgie
heeft een relatief percentage van 3 pet., doch
daar is sl-echts de helf-t der arbeiders verze-
kerd. Belgie's bevolking neemt toe met 27.000
zielen per jaar, Zweden vertoont hierbij geen
toeneming, N-ederland's bevolking groeit .aar-
entegen met 106.000 zielen! Dit feit moet zeer
emsti'g in aanm-erking worden genomen.
Resiumeerende meende de minister, dat het
in Nederland vergelijkender wij-ze niet slech-
ter met de w-erkloosiheid is dan in andere
landen.
Devaluatie een slinksche
loonsverlaging.
Wij moeten hier naar een verlaging van den
kostprijs.
Devaluatie beteekent een slinksche loonsver
laging voor de arbeiders.
Een dergelijke ingrijpende operatie moet
worden toegepast door een chirurg, die ver
trouwen in d-e opratie heeft. De ervaring
daarmede in het buitenland noopt niet tot na-
volging.
Het deflatie-proces gaat voort en heeft in
diverse bedrijven tot re-sultaten geleid.
De minister had de overtuiging, dat we er
kunnen komen, indien alien, die tot leiding
geven geroepen zijn, m-edewerken.
Gezagshandhaving.
Vervolgens kwam de -minister tot den
wensch van den heer Lohman, dat revolutio-
naire person-en uit de volksvertegenwoordiging
zullen worden geweerd. Voorzichtigheid te
dien aanzien is gebo-den. De minister zou een
radicale wijziging in ons staatsbesbel niet kun
nen toejuichen.
Over haar gezagshandhaving is de Regee
ring nog al tevreden. Wat het houden van
rede.voeringen door buitenlan-ders betreft moet
wel iets worden overgelaten aan ruim 2000
burgemeesfers hier te lande. De Regeering
k-an niet van alles van te voren op de hoogte
zijn.
Rood-wiGblauw de vlag.
De Regeering meent dat, nu er een actie
opkomt voor oranje-blanje-bleu, het tijd is om
d-s kleuren van de vlag officieel vast te stel-
len. Sedert 3 eeuwen zijn de kleuren rood-
wit-blauw geweest; zij waren de Nederland-
sche vlag in de Gouden Eeuw, Koning Willem
I nam der Vereenigde Republiek over en het
gevoel voor traditie van den minister deed
hem zeggen, dat we die kleuren moeten be
ll odd en.
De evenredige vertegenvvoordiglng
en het parlementaire stelsel.
Het laatste punt, dat de minister behandel
de was het stelsel der evenredige vertegen-
woordiging. Hij zag v-ers-chillende bezwaren
daaraan verbonden; het leidt tot versplinte-
ring en maakt het regeeren moeilijker. Maar
dit stelsel is nog altijd te verkiezen boven wat
de heer de Marchant et d'Amsembourg er
ivoor in de plaats wil stelien. Een cultured
volk zal in zijn diepste waarden worden aan-
getast wanneer het van bovenaf wordt ge-
dwongen tot eenh-eid van denken en gevoelen.
Dat moet toch het doel der nationaal-socia-
listen zijn. Dat bereikt zijn doel zonder den
totalen staat nooit. De Regeering verwerpt
dien totalen staat, die gedwongen zal zijn het
fascisme tot staatsgodsdienst te verklaren. De
waarde van het parlementaire stelsel is zich
te richten tegen -elke openbare rechtskrenking.
-Laat het Nederlandsche v-olk de oogen open
houden voor de versplintering waartoe het(
parlementaire stelsel leidt. Moge het Neder
landsche volk op God blijven vertrouwen, dan
zal het 66k de moeilijkheden van dezen tijd
te bciven komen. (Teekenen van instemming.
Met diepen emst en ontroering in zijn stem
sprak de minister-president deze laatste woor-
den uit.
Rede Minister Oud.
Vervolgens was het woord aan di:n Minister
van Financien, Mr. Oud. Hij wees crop, dat
de raming der mid-delen in totaal voor 1935
juist is gebleken. De niet-ko'hier-helastingen
zijn iets medegevallm, de kohier-belastingen
- vielen iets tegen.
Op de kwestie der reisbelasting ging de
minister niet in. Wat er over in ds pers ge-
schreven is, is volkomen voorbarig. De Regee-
mg heeft een voor-cntwerp doen toekomen
aan belangheWbende instanties en heeft daar
mede, door een voor-ba jge pu-blicatie, een on-
aangename ervaring opgedaan. De geneigd-
hei-d van den minister om bij dergelijke zaken
voortaan op eenzelfde wijze te blijven hande-
len, is er daardoor niet grooter op geiworden.
Om-dat ge-blekm is, dat een billijke regeling
niet te verkrijgen is, heeft de minister het
ontwerp crisis-inkomstenbelasting ingetrok-
ken. Ondanks de moeilijkheden is de moge
lijkheid voor een belasting op besloten ven-
nootscha-pp.en nader onderzecht. De Regeering
meent dat er op dit terrein iets gebeuren moet.
Zij zo-u zeer gaame oojr de belastingvluchte-
lingen grijpen, doch dap stuiit zij dadelijk op
groote moeilijkheden, daar onze belastingwet-
ten betrekking he-fcben dp hen die ingezetenen
zijn. Bela-st men alle in het buitenland vert-os-
v-ende Nederlanders, dan veroorzaakt men
groote on-billijkheden. Als de heer Mendels een
weg weet, om die te ontgaan, is de minister
onmi-ddiellijk bereid een ontwerp in te dienen.
Ten aanzien van de successierechten kan er
waarschijnlijk wel iets geschieden.
Onderzoek naar mogelijkheid van
vrijge/ellcii belasting.
De Regeering onderzoekt of een vrijgezei»
ienbelasting mogelijk is. Meer kan de minister
er niet van vertellen, cmdat tal van vraag
stukken moeten worden onder de oogen ge-
zien. Naar een billijker verdeeling van da be-
lastingdruk moet worden gestreefd.
Ons tarief van invoerrechten moet fiscaal
blijven. Daarnaast kan bverwogen worden of
voor sommige bedrijven bepaalde tarieven
moeten worden verhoogd. Doch dit zal dan af-
zonderlijk moeten ge-beiiren, als het niet mo
gelijk is met de tarief-machtigingswet. Een en
ander stuit niet af op gelbrek aan activiteit hij
eenige der departementen, doch op de vele kan-
ten die deze moeilijke kwestie heeft en eerst
oniderzocht moeten worden.
Z-oodra het ontwerp inzake de onderwijsbe-
z-uiniging wet is verm-oe-dielijk nog in deze
maand zal de onderwijabezuiniging effec-
tief worden, op een gedeelte na, dat eerst wat
later effect krijgt.
Geen tweedc bezulnigingsontwerp.
1BJ1
Wijf1 st dekkingsplan betreft, kan wat de
uitvoenAg betreft, tevnrdenheid bij de Regee
ring bestaan. Op verdere inkomsten helbiben wij
niet te rekenen, dus we zullen nog verder de
uitgaven moeten beperken, hoe veel moeilij
ker dit ook wordt.
IHet ligt niet in de bed-oeling o-m met een
tweede bezuinigingson-twerp te komen. Wel is
opdracht gegeven na te gaan in hoeverre op
verschillen-de Rijksdiens-ten nog kan worden
bespaard. Het resultaat van dit onderzoek zal
bij de indiening van de nieuwe begrooting aan
de Kamers worden medegedeeld.
De financieele grondslag van het
Plan van den Arbeid.
De groote fout van den financieelen kant
van het Plan van den Arlbeid is, dat het niet
uitgaat van het feit van de verminderde wel-
vaart, waaraan wij ons eerst helbiben aan te
passen. Derhalve is het Plan, financieel, op
drijfzand gebouwd.
Natuurlijk moet naar verhooging van de
koopkracht worden gestreefd; Doch naar ver
hooging van de reeele koopkracht.
Is het geld voor het Plan te krijgen Op het
oagenblik bel-c-o-pt de vlottende schuld een be
drag van 656 millioen. Daarvoor zal eerst
moeten worden geleend. Doch met het bedrag
van -het Plan ehbij zal ongeveer voor <56n mil
liard moeten worden geleend.
Nu is de minister over het resultaat van de
jongste staatsleening niet ontevreden, doch hij
achtte de geneilgdheid om aan den Staat te
leenen nog niet groot. Dat feit heeft niets te
maken met de ophieffing van het bankgeheim.
Over spaargelden kan men niet eens spreken,
want die zijn reeds belegd! De voorstelling, die
de voorstanders van het Plan van die geldlee-
ningen geven, zijn veel te simplistisch. Over
het hoofd wordt gezien, dat erediet is een
kwestie van vertrouwen. De mensccen, die geld
leenen will-en, bezien deze zaak toch ook van
den zakelijken kamt! Deze zaak is echter zoo
ongefundeerd, dat het niet te verwac'hten is.,
dat men dat noodzakelijke vertrouwen zal
toonen. De Planvoorstaniens averschatten de.
kracht van dien Staat in het economische be-
stel. Zij zien de ingewikkeldheid van het eco
nomische leven over het hoofd.
Overigens, waaraan ontleent men het recht
om te beweren, dat de politiek der Regeering
is mislukt Dat val't eerst na jaren te beoor-
deelen.
Wie zeggen: „Neemt onze plannen maar, die
zijn goed'Vmaken zich, op zijn zachtst gezegd,
aan een groote cnbsscheidenheid schuldig.
Al die kwaaltjes zijn 't gevolg van een vertraagde darm-werking. Gij beseft het meest-
al soms zelf niet dat het daar hapert, want Gij lijdt niet bepaald aan "verstopping
Gij kunt echter niet gezond blijven, als van dag tot dag vergiftige afvalstoffen zich in
Uw ingewanden ophoopen. Deze zijn de oorzaak van Uw lusteloosheid, Uw hoofdpijnen,
kortom van al die ongemakken, waarover Gij U op sommige dagen te beklagen hebt.
Apotheker Dumont heeft nu de M.S.S.-cachets samengesteld uit versehiUende
bestanddeelen, welke elk tot taak hebben bepaalde levensfuncties op te fnasehen.
Ze bevatten plantaardige stoffen, welke op zachte en natuurlvjke wiize Uw darmen
bevrijden van de vergiftige afvalstoffen, gal-extracten die de werklng van de
lever regelen, melkzuur-fermenten, die de gisting in de darmen opheffen en
ehlorophylle, dat een gunstigen invloed heeft op bloeds-omloop en bloeddruk.
Het voortdurend gebruik van M.S.S.-cachets komt Uw geheele gestel ten goede.
M.S.S.-cachets verhelpen Uw verstopping, als Gij er twee tegelijk neemt op zachte wi)ze,
zonder krampen en zonder dat Uw darmen worden geprikkeld. Ze persen dus Uw darmen
niet leeg, als een zoo schadelijk purgeermiddel. Dikwijls bemerkt Ge zelfs niet eens een
meerdere ontlasting, zoo goed regelen ze, want hun werk hebben ze toch gedaan.
M.S.S.-cachets, elke week Vrijdags en Zaterdags genomen, maken dat Uw geheele gestel
verfrischt, zoodat Gij U Zondags weder vroolijk en vol energie gevoelt, terwijl Grj nu
soms Zondags te moe en mat zijt om van Uw rustdag naar Uw opvattingen te genieten.
M.S.S.-cachets kosten per 12 stuks, verpakt in koker, slechts 60 cent. Overal verkrijgbaar.
M.S.S.-cachets (ook wel genaamd: Laxeer-Akkertjes) zijn verkrijgbaar bij alle apothekers en
drogisten en wel in blauwe ronde kokertjes of in de nieuwe blauwe vierkante kokertjes.
De lamenstelling is echter van beide geheel gelijk. Als Uw leverancier foms g«n voorraad heef
vraae hem dan ze even voor U te willen bestellen. Ze kosten per 12 stuks slechts M cent.
(Ingez. Med.)
DE KONINGIN ZAL DE JAARBEURS
BEZOEKEN.
Het bestuur der Kon. Ned. Jaarbeurs heeft
bericht ontvangen, dat H. M. de Koningin op
een nader te bepalen dag een hezoe-k hoopt te
brengen aan de 34e Nederl. Jaarbeurs, welke
van 10 tot en met 19 Meiart 1936 te Utrecht
wordt gehouden.
PRINSES JULIANA BIJ DE OLYMPISCHE
WINTERSPELEN.
Prinses Juliana heeft Zaterdagmorgen, den
eersten zonnigen winterdag der winterspelen,
een bezoek gebracht aan Garmisch Parten-
kirchen.
Te 8 uur Zaterdagochtend heeft H.K.H. het
hotel „Igleshof" te Igls verlaten met gevolg;
te 8.45 uur was het geizelschap met den ge-
wonen trein naar Garmisch-Partenkirchen
vertrokken. Op het station S-eefeld stond een
gezelsche^p van pl.m. 40 Nederlanders te wach-
ten en een der leden van het gezelschap her-
kende toevallig de Prinses die voor een der
ramen van haar coupe naar buiten stond te
kijken.
Een daverend gejuich ging uit het groepje
Nederlanders op en spontaan werd het ,,Wil- j
hehnius" ingezet, waarvoor de Prinses vrien-
delijk lachend en met de hand wuivend dankte. j
Te 11.10 kwam de trein aan het station Gar-
misch aan.
Volkomen onopgemerkt stapte het gezel
schap uit en begaf zich gewoon in de drukte
door de controle en tusschen de gewone reizi-
gers door de zeer drukke hal van het station.
Ook op het stationsplein lette niemand op het
kleine gezelschap Nederlanders met d-e hooge
bezoe-kster.
Met een Nederlandsche hofauto begaven de
Prinses en haar gevolg zich rechtstreeks naar
het Skistadion, waar bij aankomst juist de
slalom voor dames aan den gang was, en de
eerste Olympische kampioene met de proto-
colaire ceremonie zou worden begroet.
Voor het stadion werd de Prinses begroet
door den president der organisatiecommissie
der Olympische Winterspelen, Dr. Karl Ritter
von Halt.
Na de begroeting begaf Prinses Juliana en
haar gevolg zich onmiddellijk naar het balkon
om den wedstrijd gade te si aan.
DE HERZIENING VAN DE GRONDWET.
De minister van Binnenlandsche Zaken, mr.
J. A. de Wilde, voorzitter van de Staatscom-
missie voor de Gron-d.wetS'.ierziening, heeft
Vrijdagmidldag de Staatscommissie in de
groote zaal van het depart, ment van Binnen
landsche Zaken ge'mstalleerd met de volgende
rede:
Mijne Heeren,
Namens de regeering zeg ik u dank, dat gij
bereid zijt gevonden in het huidig tijdsgeiwricht
Uw kenni-s en ervaring op het gabied, zoowel
van ons Staatsrecht als van enze staatkundi-
ge verhoudingen, dienstbaar te stelien aan het
doel, om onze Grondwet te doen blijven beant-
woorden aan de behoeften van het v-oortschrij-
dend volk-sleven.
Elke gesohreven c-onstitutie m'oet verande-
ring ondergaan, als nieuwe staatkundige denk-
beelden, die in het volk ontkiemen, tot rijp-
heid zijn gekomen en gewijzigd-e verhoudin
gen voorziening noodzakelijk maken.
Tot die rijphei-d en noodzakelijkheid mag
niet vluchtig Warden gec-oncludeerd. Reeds de
minder vlotte wijze, waarop een verandering
in onze Grondwet kan worden tot stand ge
bracht, maant van civerhaasting af. Terecht
heeft een vroeger geslacht, een waarborg wil
len scheppen tegen het gev-aar, dat de voorbij-
gaande ideeen van den dag verankerd zouden
worden in onze fundamenteele staatswet.
In overeenstemming hiermede heeft de re
geering, toen kort na haar optreden in het
najaar van 1933 een aansporing tot grond-
wetsherziening in de Staten-Generaal beluis-
terd werd, gemeend aauvankelijk een afwach-
tende houding te moeten aannemen, teneinde
er zich rekenschap van de kunnen geven of de
nieuwe gedachten, die waren opgekomen, de
staatkundig vereischte rechtvaardiging von-
den en voldoenide in het volk bezonken waren,
om een formuleering daarvan in de Grondwet
voor te bereiden. In dezen tijd van vervor-
ming en omvorming leven we snel. Nauwkeu-
ring heeft de regeering de ontwikkeling der
staatkundige denkibeelden gevolgd en zij neeft
mede in verband met stemmen, die uit den
boe-zem der Staten-Generaal opkionken, ge
meend, dat inderdaad enkele dezer ideeen een
principieele toetsing kunnen d-oorstaan en
thans voldoende hebben doorgewerkt in de
openbare meening, om eenige wijziging ts
brengen in de organisatie van het staatsleven.
Met nadruk zeg ik eenige wijziging, om-
dat naar het oordeel der regeering de tijd
voor een algemeene herziening der grondwet
nog niet is gekomen. Men dient zich te be
perken tot wat groeien kan tot levend recht.
In den loop der laatste jaren is op onder-
scheidene onderwerpen, die bij een herziening
van de grondiwetten overwo-gen zouden moeten
worden, de aandacht gevestigd. In de voor-
dracht aan Hare Majesteit de Koningin tot
instelling deizer commissie zijn er een aantal
genoemd. Zij correspondeeren met de onder
werpen, welke enumeratief zijn opgesomd in
den brief, waarbij ik u uitnoodigde in deze
commissie te willen zittng nemen. Dringen
bij onze besprekingen andere onderwerpen
zich naar voren, dan is de weg niet a limine
versperd, om een voorstel tot herziening te
doen.'Maar met mij zult gij overtuigd zijn, dat
dit exceptie moet blijven en- dat in beperking
zich de ware staatsmanswijsheid behoort te
toonen.
Uit de debatten, die in het afgel-oopen jaar
in de Tweede Kamer bij de algemeene be-
s-chouwingen over de rijksbegrooting zijn ge
houden, zal u bekend zijn, dat de regeering
aanvankelijk van oo-rdeel was, dat geen staats
commissie ditmaal de beoogde herziening be-
hoefde voor te bereiden. In dien gedachten-
gang zijn door mijn aimbtgenoot van Justitie
en mij met medewerking van drie leden van
ons secretariaat ten aanzien van verschillen-
de punten gedachten gefoimuleerd, zooals zij
in de grondwet zouden kunnen worden opge-
nomen.
Ik stel mij voor, het resultaat van dezen
arlbeid straks aan u alien te doen ronddeelen.
Wellicht kunnen dezs gedachten bij onze be-
raadslagingen een 1-eidraad vormen.
Als voorzitter van de vergaderingen, die
ons wachten, zal ik mij tot dit korte mleiden-
de woord bepalen. Door meer te zeggen, zou
ik op onze beraadslagingen vooruit loopen,
wat niet in het belang van onzen arbeid kan
zijn.
Slechts dit moge ik hieraan nog toevoegen.
Veel zal van uw arbeidskracht worden ge-
vergd, nog te meer, omdat gewerkt zal moe
ten Worden in een tempo, dat zijn stuwende
kracht zal moeten vinden in de noodzakelrjk-
heid, dat nog dezen zomer regeeringsvoorstel-
len bij de Tweede Kamer zullen moet*n wor
den ingediend, aangetzien er anders geln rede-
lijke kans hestaat, dat zij in het voorjaar van
1937 in eerste leizing zullen zijn aangenomen.
Met de bede, dat onze arbeid onder Gods
onmisbaren zegen goede vruchten moge af-
werpen voor laud en volk, verklaar ik de com-
missie ge'installeerd en open ik haar eerste
vergadering.
De onderwerpen, waarop de arbeid van
de commissie zich zal richten.
Naar vernomen wordt zal de staatscommis
sie haar herzieningsarbeid in het brjzonder
richten op de volgende onderwerpen
Het recht van de vrijheid van de drukpers;
'het inkemen der Kroon;
de schadeloosstelling en het pensioen van de
leden van de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal;
de regeling van de gevallen, waarin de 1
Raa-d van State wordt gehoord;
de mogelijkheid ministers te benoemen zon- -
der ministerieel departement;
de mogelijkheid om, met behoud van de
grondslagen van h-et bestaan-de stelsel, het
kiesrecht te wijzigen ter bevordering van een
geizonde werking van 't parlementaire stelsel;
de mogelijkheid aan de Staten-Generaal een
Kamer toe te voegen. welke het bedrijfsleven
vertegenwoordigt
het lidmaatschap van vertegenwoordigende
lichamen van personen, die een streven tot
uitdiukking brengen, gericht op verandenng
van de bestaande rechtsorde met toepassing
of bevordering van onwettige middelen;
de mogelijkheid voor bepaalde bedriifstak-
ken lichamen in te stelien, teneinde leidend en
regelend op te treden;
de Algemeene Rekenkamer;
de procedure van Gron-dwetswiiziging.
Daarnaast staat het der commissie vrij, ook
andere onderwerpen in haar arbeid te be-
trekken.
