ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
De plechtige uitvaart van Koningin Astrid
No. 9345
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1935
75e Jaargang
Binnenland
EERSTE BLAD
De deelneming van geheel Belgie
NEUZENSCHE COURANT
niiW"*""""'* :,j a ffisn Voor elken reere
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Ter Neuzen 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
f- per post 1,55 per 3 maanden - Bij vooruitbetaling fr. per post S 5,60 per jaar -
Voor Belgie en Amerika 2,_, overige landen 2,35 per 3 maanden fr. per post -
Abonnementen voor bet buitenland alleen bij vooruitbetaling.
Uitgeefster: Firma P. J. VAN DE SANOE
GIRO 38150 TELEFOON No. 25
ADVERTENTIeNVan 1 tot 4 regels 0,80 Voor elken regel meer 0,20.
kt.F.TNF, ADVERTENTIeN: per 5 regels 50 cent bij vooruitbetaling.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, hetwelk op aanvraag
verkrrjgbaar is. Inzending van advertentien liefst een dag voor de uitgave.
DIT BLAD VERSCHIJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRWDAGAV OND.
KONINGIN WILHELMINA Bid
KONING GEORGE.
Reuter meldt uit Londen
Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana zijn
Dinsdag per auto naar Balmoral gereden,
waar zij met Koning George en Kommgrn
Mary bebben geluncht. Het bezoek droeg geen
officieel karakter.
MINISTER COLJJN.
De Minister-President, Dr. Colijn, die als
Minister van Defensie ad interim optreedt, zal
in den regel in den voormiddag op bet depar-
tement van defensie zijn ambtsbezigbeden
verricbten. Des middags zal bij op het depar-
tement van Kolonien werkzaam zijn.
ANTWERPEN EN ROTTERDAM.
Het maandblad Navigation du Rbin be-
vestigt, dat op verzoek van de Belgische re-
geering Duitscbland .erin beeft toegestemd,
bet vervoer van steenkool en ertsen, dat vroe-
ger via Rotterdam geschiedde, over Antwer-
pen te overwegen. Het is, naar men weet, al
begonnen.
In vergelijking met Rotterdam was er Juli
heel weinig vervoer naar Duitscbland, ibehalve
een beetje ertsen voor de Roer.
Het comity voor de verbindingen Antwerpen
Straatsburg, komt 26 dezer te Straatsburg
bijeen. Wetbouder Baelde zal er de stad Ant
werpen vertegenwoordigen.
DE WETHOUDERSBENOEMINGEN IN DE
DRIE GROOTE STEDEN.
Te Amsterdam zijn gisteren tot wethouders
gekozen de heeren:
S. R. de Miranda (SDAP), E. Boekman
(SDAP), F. van Meurs (SDAP), G. C. J. D.
Kropman (RK), G. Baas (AR) en Jacq. Rus-
tige (OH).
IDe heer Baas beeft zijn benoeming in be-
raad gebouden.
Te Rotterdam de heeren:
A. B. de Zeeuw, Joh. Brautigam, J. B. J.
Rattd en R. J. van Dijk, alien (SDAP).
De heer Dpk heeft zijn benoeming in be-
raad gehouden.
Te 's Gravenhage de beeren:
iL. Buurman (SDAP), M. Vrijenhoek
(SDAP), prof. C. L. v. d. Bilt (VB), aftr., ir.
L. J. M. Feber (RK) aftr. en J. R. Snoeck
Henkemans (OH).
BOUW VAN NIEUWE MAILSOHEPEN IN
OVERWEGING.
In de met de luchtmail van Maandagavond
ontvangen Indische bladen lezen wij, schrijft
de H. Crt., een opvallend bericht van het Ver-
eenigd Persbureau in Batavia, meldende, dat
door de stoomvaartmaatschappijen, die den
dienst tusscben Nederland en Indie onder-
houden, in gezamenlijk overleg een plain tot
nieuwbouw is ontworpen.
Dit plan zou zelfs, volgens dit bericht voor
wat de uitvoering betreft, in een gevorderd
stadium verkeeren.
Volgens bet schema zal zoowel de Stoom-
vaartmaatschappij Nederland als de Rotter-
damsche Lloyd een schip doen bouwen, waar-
van de constructie de nieuwste tecbnische
eischen tot basis heeft. Deze schepen zullen
een zeer grooten tonnen-inhoud bebben ei; bij-
zonder snel zijn. Het bericht gaat dan voort:
„Volgens het oorspronkelijke plan zou elk
der beide maatschappijen twee van deze sche
pen doen bouwen, doch de Lloyd had finan-
cieele bezwaren.
Elk van de thans op stapel gezette schepen
vordert een uitgaaf van negen millioen. (In
den zooveel duurderen tijd kostte de Mar-
nix" 12,5 millioen). De tonnenmaat is van
elk schip 20.000, de snelheid circa 21 mijl. De
bouw zal ongeveer twee jaar vorderen.
De schepen worden breed onder de water-
lijn, met smalle bovengedeelten. Deze con
structie is in ontwerp reeds goedgekeurd.
De bedoeling is, de schepen op de gewone
lijn NederlandJava in te leggen, welke af-
stand dan in drie dagen minder dan de snel-
ste schepen van thans wordt Ibevaren. Een bij-
zonderheid is evenwel, dat deze schepen on-
afhankelijk van de gewone mailtabel zullen
varen, elkander kruisend.
De maatschappijen hopen hiermede te be-
reiken, dat het vervoer van buitenlanders
door deze booten wordt gestimuleerd.
In Nederlandsche scheepvaartkringen koes-
tert men groote verwacbtingen omtrent deze
bouwplannen."
Het bericht in dezen vorm werd door Aneta
niet naar Holland geseind, ofscboon het, in-
dien bet juist zou zijn, als een mededeeling
van vferstrekkende beteekenis had moeten
worden beschouwd. Men denke maar eens aan
den toestand, waarin de Nederlandsche
scheepsbouw verkeert en wat het alleen dus
reeds op de arbeidsmarkt voor invloed zou
hebben, wanneer twee nieuwe groote schepen
op stapel zouden worden gezet! Het bericht
spreekt zelfs reeds van op stapel ge
zette schepen
Het bericht werd intusschen niet naar Hol
land geseind, vermoedelijk omdat het ook
Aneta gebleken moet zijn, dat het bericht in
dezen vorm al te mooi was om waar te kun-
nen zijn,
Bij informatie ter bevoegder plaatse is ons
dan ook gebleken, dat van plannen „in een ge
vorderd stadium van uitvoering geen sprake
is. Natuurlijk hebben beide maatschappijen
voor verbetering van haar vloot verschillende
plannen in behandeling. De stoomvaartmaat-
schappij Nederland", bijv., overweegt nog
steeds de beste wijze waarop zij de „Johan
de Wit" kan vervangen, die destijds den dienst
van de verbrande ,,P. C. Hooft" heeft overge-
nomen. Een heslissing inzake nieuwbouw
werd eehter nog niet genomen en zal binnen-
kort ook nog wel niet tegemoet kunnen wor
den gezien.
Dit neemt natuurlijk niet weg, dat wordt
voortgegaan met het zoeken naar de meest
effectieve en economische wijze, waarop de
vloot kan worden verbeterd overeenkomstig
de eischen van den tijd en mede in verband
met de concurrentie, welke op de Indie-route
van Duitsche schepen wordt ondervonden.
DE 33ste NEDERLANDSCHE
JAARBEURS
die tot 12 September zal duren is Dinsdag ge-
opend. In een rede van den heer Graadt van
Roggen, secretaris-generaal, welke hij Maan
dagavond voor de pers heeft gehouden, con-
stateerde deze dat de economische hemel
duisterder dan ooit is, waarbij nog komt dat
de lucht vol geworden is van oorlogsrumoer.
Het aantal inzenders is minder dan hij vo-
rige jaarbeurzen, terwijl de expositieruimte
slechts een geringe vermindering heeft onder-
gaan.
zwarte catafalk aangebracht. Precies twintig
minuten over tien werd de lijkkist van de
Koningin naar buiten gebracht.
In de verte dreiunde het eerste van de drie-
en-dertig salvo-schoten; de hoomen schalden,
de troepen presenteerden de wapens, terwijl
de stoet zich opstelde. De stoet werd geopend
door een detachement bereden gendarmes, de
stafmuziek van de bereden gidsen, detache- 1
menten cavalerie, een detachement artillerie, j
vier detachementen infanterie met vaandels i
en stafmuziek. Vender delegaties van oud-
strijders-vereemgingen, Van de koloniale vete-
I ranen, van de gedeporteerden en de politieke
gevangenen van 1914'18, de nationale unie
van reserve-officieren, de unie van oorlogs-
weduwen en -weezen. Verder deputaties van
alle regimenten van het Belgische leger, als-
mede de vaandels van het leger en de vlag
van den veldtocht in Oost-Afrika.
Onmiddellij'k bij den lijkwagen liep de gees-
telijkhcid, in groot ornaat; de klokken luiden
over diood in de naburige hoofdkerk. Kardi-
naal van Roey droeg een witten mijter en met
goud geborduurden mantel.
Het vertrek van het paleis
was bijzonder aangrijpend. Duizenden en
duizenden menschen verdrongen zich op het
plein en toch was het stil als op een begraaf-
plaats. Onmiddellrjik op den lijkwagen volgde
de koninkljjke familie. De slippen van het
baarkleed warden gedragen door de presdden-
ten van de Kamer van afgevaardigden en den
president van den Senaat, den eerste-minister
en den minister van justitie, den minister van
binnenlandsche zaken, den eersten ^president
van het Hof van cassatie, en twee luitenant-
generaals, die tijdens den oorlog een divisie
aanvoerden in het IJzerleger. Links en rechts
van den lijkwagen stapten detachementen
infanterie.
Dan volgde de konihklijke familie. Koning
Leopold, die nog een weinig hinkte met de
rechterpols en rechterhand in een verband,
had ook nog een pleister op de rechter wang.
Naast" hem rechts stapte prins Karel van
Zweden, vader van koningin Astrid, gekleed
in de blauwe uniform van het Zweedsche leger
met over de borst bet grootlint van de Leo-
I>oldsorde. Achter hem kwamen prins Karel
van Belgie, prins Bertil van Zweden, prins
Axel van Denemarken, prins Olaf van Noor-
wegen, de jonge prins Karel van Zweden, de
hertog van York, prins Humbert van Italie,
prins Felix van Luxemburg, prins Cyriel van
Bulgarije, e.a,
Aan het hoofd van de groep der buitenland-
sche zendingen bevonden zich de pauselijke
nuntius en de Zweedsche gezant. Wij be-
merkten in deze groep ook den Nederland-
schen gezant te Brussel en de leden van de
Nederlandsche missie, vertegenwoordigers van
H. M. Koningin Wilhelmina.
Overal op den doortociht stand
Noorsche prinsen, die zich sedert Maandag
te Brussel bevonden.
De lijkdienst werd geleid door Mgr. van
Roey, kardinaal-aartsbisschop van Brussel,
bijgestaan door den pastoor-deken van de
St. Goedele kerk, Marinus, en de andere gees-
telijkheid van de parochie. De bisschoppen
van Belgie en
de gemqterde prelaten
in hun purperen gewaden gehuld, vulden een
der zijkanten van het koor. In hetzelfde koor
bevonden zich links de leden van de konink-
lijke familie en meer achter in, in het midden
hadden de bevoorreohten plaats genomen.
Links bemerkte men de vertegenwoordigers
der buitenlandsche staatshoofden en prinsen.
Toen het stoffelijk overschot van de Konin
gin naar binnen werd gedragen, zette bet koor
het Sub Venite in, iets later het tweede deel
van een zesstemmige Mis van den Brugschen
componist Reylandt en vervolgens een voor
zes stemmen a cappella geschreven O vos
omnes, verder het Sanctus in Gregoriaanschen
stijl, het Benedictus, het Agnus Dei van den-
zelfden componist Reylandt. Aangrijpend was
het toen aan het eind van de mis het O Jesu
Ohriste van J. van Berchem onder de hooge
GothiSohe gewelven klonk. Tegen kwart over
twaalf liep de mis ten einde. Weder schalden
de hoomen, terwijl de militaire stafmuziek in
sourdine de Brabangonne speelde.
Toen de kerkelijke plechtigheid volop aan
den gang was vertrok een tweede stoet van
het koninklijk paleis om zich direct naar de
kerk te Laeken te begeven. Deze stoet was
uitsluitend samengesteld uit mUitairen van
het Brusselsche garnizoen, die in tragen pas
de honderden
en nog hond,erden bloemenkranse-n
droegen welke sedert Vrijdag ten paleize wa-
ren afgegeven.
Het was niet mogelijk deze kransen te
tellen, minder nog de inschriften op de daar-
aan bevestigde linten te lezen. Naar de kleur
van deze linten te oordeelen en door bier en
daar een enkel woord van de linten te kunnen
lezen, kon men oordeelen, dat ook weer vele
blijken van eenbiedige sympathie uit Neder
land en van de Nederlandsche kolonie in Bel
gie waren ontvangen.
Na afloop van de kerkelijke plechtigheid
stelde de rouwstoet zich op. De vorstelijke
personen en hooge autoriteiten legden ditmaal
niet meer te voet het vier kilometer lange
traject naar de kerk te Laeken af, maar volg-
den in auto's. Ook langs dezen weg was een
eerewacht van detachementen infanterie,
wielrijders, veldartillerie en luchtdoelartille-
rie opgesteld. Achter de troepenhaag ver-
drong zich ook hier een volksmenigte, die
door sommigen
op een millioen menschen
De correspondent van de N. R. Crt. te
Brussel meldt:
Onder een loodgrijze lucht is Brussel Dinsdag
ontwaa.kt, voor zoover van ontwaken sprake
kan zijn, voor de duizenden en duizenden die
den nacht staande of zittende in de straten
tusschen het koninklijk paleis en de St. Goe
dele Kerk en de Schaerbeekpoort hebben door-
gebracht. Af en toe viel en midden in den
nacht een zware regenbui, maar met stoi-
cijnsch geduld hielden alien stand, die achter
de lage houten afzetting hadden post gevat
om op de eerste rij te staan en den indmkwek-
kenden stoet van dichtbij te kunnen zien.
Alle ochtendbladen brachten
een laatste roerende hulde
i
aan de zoo algemeen betreurde Koningin. t
Allen roemden haar gaven van geest en ge-
moed en haar voorbeeldig moedersdhap. Zelfs
het orgaan van de Vlaamsche nationale partij,
De Schelde, sluit zich, zij het dan ook met
eenig voorbehoud, bij deze roerende hulde aan.
Hoewel de stoet eerst kwart over tien op
het Paleizenplein zou worden opgesteld, was
de drukte in de bovenstad om zeven uur Dins-
dagochtend reeds zoo groot, dat het tramver-
keer in sommige straten moest worden stop
gezet. De grijze nevels, die de lucht bedekten,
wijken gelcidelijk voor de doorbrekende zon
en weldra stand het oosten in voile n gloed.
Koningin Astrid zou worden begraven bij een
weder, zoo zonnig en blij als haar bestaan tat
op den nag van de vreeselijke tragedie te
Kiissnacht was geweest. Tot half 10 heerschte
een groote drukte van Brusselsche regimen
ten infanterie, artillerie en cavalerie, alsmede
van schoolkmdcren en leden van oudstrijders-
vereenigingen, die post gingen vatten langs
den weg, aie door den stoet zou worden afge-
legd. De troepen van het Brusselsche garni
zoen in veldtenue, zonder ransel, stellen zich
aan den rechterkant van den weg op, de oud-
strijdersvereemgingen en schoolkinderen aan
den linkerkant.
Een uur vo6r he\ begin van de plechtigheid
bood het Paleizenplein, waar de politie een
strenge orde wist te handhaven, een zeer
indrukwekkenden aanblik. Terwijl de auto's
met de vertegenwoordigers van de vreemde
hoven en rtgeeringen, alsook de leden van het
corps diplomatique in een onafzienbare rij tot
i voor het paleis reden, hadden de delegaties
j van ae patriottische vereenigingen en van alle
regimenten van het Belgische leger, bestaande
uit drie mannen, geschaard rondom het vaan-
del, vlak tegenover het paleis en met den rug
naar het Stadspark gekeerd en ook in de
Koningsstraat, plaats genomen.
j De ministers van staat, de leden van de
1 Kamer en den Senaat, de leden van de groote
staatsJichamen waren voor half tien in £et
parlementsgebouw bfleen gekomen en begaven
zich iets later stoetsgewijze naar het konink-
lijk paleis. Opgemerkt werd dat ongeveer
i alle 'Kamerleden en Senatoren
de socialistische en Vlaamsch-
nationalistische inbegrepen
zich in den stoet bevonden. Alleen de com-
munisten bleken te ontbreken.
Daar de afstand tusschen het koninklijk
paleis en de St. Goedele kerk betrekkelijk
kiein is, begaven de rechters van de recht-
banken van eersten aanleg, de handelsrecht-
bank, e.a. zich direct naar de kerk, dit ten
einde de lengte van den stoet eenigszins in
te korten.
Het koninklijk paleis z,elf bood een trooste-
loozen aanblik. Alle gordijnen waren neerge-
laten, op het voorplein brandden met rouw-
voiles omfcangen lantarens, waarboven gouden
kronen in dc zon schitterden.
Tot op het oogenblik, dat eenlge detache
menten infanterie op dit voorplein postvatten,
bleef het er doodstil. Juist kwart voor tien
verscheen de geesteJijkheid van de St. Goedele-
kerk, die het paleis binnen ging.
Kort daarna zag men ook den staatsie-
wagen
getrokken door acht zwarte paarden
opdagen, elk paard bij den teugel geleid door
een in rouw gekleed palfrenier. Lange, tot
aan den grond reikende rouwdekken, omzoomd
met goud, waren over de ruggen van de p>aar-
den gelegd. Op den kop van ieder. der acht
dieren bevond zich een zwarte vederbos.
Boven den wagen was een baldakijn gespan-
nen, versierd met goud-geborduurde Belgische
wapenschilden. Aan weerszijden wuifden de
zwarte vederbossen op het baldakijn in den
wind. Onder het baldakijn was een hooge
een ontzagiyke menigte
opgepakt. Duizenden waren op de diaken
van de huizen en andere gebouwen geklom-
men en op de trottoirs stonden de menschen
tien, vijftien, ja twintig rij en achter elkaar.
Bij het voorbijikomen van den lijkwagen
sloegen de meeste vrouwen een kruis en pre-
velden een kort gebed. Bijna alien weenden;
hier en daar moest men menschen wegdragen,
die door vermoeidheid tengevolge van het
lange wachten of, door de warmte bevangen,
onwel geworden waren. Tusschen de duhbele
haag van vaandels van oudstrijdersvereenigin-
gen en regimenten ging de stoet in traag
tempo naar de St. Goedele kerk. Ook daar
liiidden de torenklokken over dood.
Langs de naar beneden hellende Kolonie-
straat daalde de stoet in de richting van het
St. Goeaele Plein. HQer whs de volksmassa
zoo mogelijk nog veel grooter dan elders. Niet
alleen stonden de menschen tot aan den gevel
en wsren de trottoirs volgepropt met volk,
maar overal zag men de menschen hangen aan
de ramen, en de eveneens met rouwdoek be-
hangen balkons stonden overvol.
Zelfs de dakgoten zagen zwart van de
menschen. In de verte ontwaarde men het
mooie panorama van de stad Brussel in het
zcnnelicht.
Vlak by de St. Goedele Kerk en bij een der
zij-iugangen hield de lijkwagen stil. Hier werd
de prachtige malhoniebouten lijkkdst met
zwaar zilveren kruis en zilveren belegsel uit
den wagen gehaald en door acht onder-officie-
ren naar binnen gedragen. Wij zagen zeer
duidelijk hoe de meeste vorstelijke personen,
die de lijkkist van koningin Astrid naar
binnen volgden, buitengewoon ontroerd waren.
Koning Leopold veegde zich af en toe een
traan uit het oog en ook prins Karel van Zwe
den, de vader van de ongelukkige vorstin kon
zijn ontroering niet ibedwingen.
Weer schalden de hoomen, terwijl de groote
ingang van de kerk was bereikt en het stoffe
lijk overschot door de geestelijkheid van de
St. Goedele in ontvangst werd genomen. De
lijkkist werd vervolgens op een catafalk ge-
plaatst waarna
de kerkdiemst
aanving om twintig minuten over elf.
De kerkdienst in de St. Goedele kerk was
reeds geruimen tijd aangevangen, toen al de
autoriteiten, die achter de koninklijke familie
kwamen, de buitengewone missies, het corps
diplcmatique, de rageering, Kamerleden, Sena
toren, leden van de hoven van cassatie en van
app<M, enz., die in den rouwstoet hadden mee-
geloopen, op hun beurt in de St. Goedele waren
aangekomen. De kerk geleek een reusachtige
rouwka,pel. Hier bevonden zich reeds bij de
aankomst van den stoet de vrouweljjke leden
van de koninklijke familie en de verwanten
van de Koningin.
Prinses Ihgciborg, moeder van koningin
Astrid, prinses Marie Josd, echtgenoote van
den Italiaanschen kroonprins, en zuster van
koning Leopold, alien in het zwart, waren
aanwezig, evenals de Deensche, Zweedsche en
werd gesahat. Het was ruim half twee ge
worden toen de stoet de kerk te Laeken be-
reikte. Bij aankomst dreunde het geschut in
het naburige park. Negentien salvo-sohoten
werden gelost. Hier werden de absoutes ge-
zongen door kardinaal van Roey en door den-
zeifden pastoor, die anderhalf jaar geleden de
gebeden der dooden over bet lijk van koning
Albert las. Onmiddellijk na de absoute werd
de lijkkist met het stoffelijk overschot van
koningin Astrid door acht onder-officieren
gedragen onder het geschal van de hoomen
en het spelen van de Brabangonne in gedemp-
ten toon door de regimentsmuziek.
In de onder de kerk gelegen crypte
mochten slleen de leden van de koninklijke
familie het lijk volgen.
Koningin Astrid werd bijgezet in een voor-
loopige graftombe van witten steen, ge-
plaatst tusschen het graf van koning Albert
en het graf van diens ouders, de graaf en gra
ven van Vlaanderen.
De prachtige bloemenkransen van koning
Leopold en van prins Karel en prinses Inge-
borg van Zweden en andere verwanten werden
op de graftombe neergelegd. Weenend ver-
lieten alien na eenigen tijd de crypte, waar
de mooie, levensltistige prinses uit het noor-
den, die de meest geliefde vorstin aller Bel
gische vorstinnen was geworden, nu voor
eeuwig rusten zal.
SOMBERE PLECHTIGHEID OP
ZOMERSCHEN DAG.
Een indrukwekkende radio-uitzending.
De radio-uitzending van Brussel begon met
een indrukwekkende uitzending van het Bel
gische volkslied.
De omroeper zeide daarna met beheerschte
stem, dat de stad Maandagavond moe was,
moe van het triestige wachten naar het einde
van hetgeen verleden week zoo plotseling ge-
beurde en waardoor Belgie zijn Koningin
verloor.
In de straten^ waar de stoet zou passeeren,
bevonden zich Maandagavond reeds honder
den duizenden menschen, voorzien van vouw-
stoeltjes en eten om den nacht door te bren-
gen. 'Het was gelukkig zacht weer.
Dinsdagmorgen baadde Brussel in een zee
van licht. Het was een zomersehe morgen,
waarin het moeilijk viel zich de werkelijk-
heid van het heengaan van de zonnige Konin
gin Astrid te gelooven.
Vooral aan de stations is het ongelooflijk
druk. Duizenden menschen haasten zich om
nog een plaats te krijgen.
Politie en Rijksveldwacht hebben het bui
tengewoon druk om de geweldige menigte
langs de bepaalde wegen te leiden. Maar
deze menigte is gelaten, zij volgt zonder
morren.
Hier en daar staan de menschen opgepakt
in dichte rijen van 20 en meer, zooals bij-
voorbeeld aan de Bibliotheekstraat en Konink
lijke straat.
Overal op straat zijn geimproviseerde bank-
jes opgesteld. Er is geen dak, geen venster,
letterlijk niets van waar men eenige kans
heeft iets van den stoet te zien, dat niet be-
zet is.
De lantaarns zijn met rouwcrepe omfloerst
en door het zwart heen schemert flauw het
gele licht.
In het koninklijk paleis waren de gordijnen
neergelaten. Het was stil in het paleis en
men zag slechts een enkelen bediende. Men
liep er op de teenen.
De blaren van de boomen in het park van
het paleis hingen roerloos.
Voor het paleis groeide de menigte nog aan.
Men bespreekt nog het ongeluk. Nog is de
menigte opstandig tegen het noodlot, dat te
vroeg en onverdiend Koningin Astrid uit het
leven wegrukte. Hier in de menigte spreken
geen standen of klassen meer, alleen een groot
leed scherp en brjtend aangevoeld, en dat
leed is er niet minder om, omdat het gedragen
wordt door een naamlooze menigte. Wie heeft
zich in deze dagen niet de vraag gesteld:
,,Waarom juist zij?" Een vraag, die zich aan
ons opdringt als het zonlicht. Dat gaat nu
door de menigte...
Zij was als een koningin uit een sprookje.
Mooier nog, omdat zij een werkelijke «prook-
jeskoningin was, die ook het huishouden deed
en schrobde... De sprookjeskoningin is niet
meer.
Er is nu eenmaal niets aan te doen, zucht
de omroeper.
Als een film rolt nu dit jonge, zonnige
leven aan ons voorbij. We zien nog haar
omhelzing op de loopplank van de boot,
waarmee zrj naar haar man kwam. De film
brengt ons in de achterbuurten, waar te wei
nig zon is, in de zwarte mijnstreken, waar
Koningin Astrid zich over verminkte lijken
boog en troost trachtte te brengen in treu-
rende goziniien.
In het paleis doen de bedienden alles zwq-
gend. Op het plaveisel klinken de stappen
gedempt.
Dan klinkt er klokkengelui, aanzwellend,
luider en luider en daar door heen komt het
doffe gedreun van kanonschoten uit de verte.
De klokken van alle kerken beieren.
Het stoffelijk overschot van Koningin As
trid wordt uit het paleis gedragen.
Hoomgeschal klinkt luid op en versterft.
De kist wordt naar buiten gedragen.
Men boort bet geklik van paardenhoeven.
op het plaveisel.
De stoet zet zich in beweging.
De Koning ziet bleek; bet gelaat doorploegd
van smart, die hem de laatste dagen ver-
teert. Naast hem loopt prins Karel van
Zweden de vader van de Belgische Koningin.
Traag, heel traag verwijdert zich de stoet,
terwijl voortdurend hoomgeschal dit vertrek
begeleidt. Salvo's klinken er doorheen.
De wind waait zachtjes door het loover van
de boomen en de klaroenen schallen. fleurig
door de zomersehe lucht.
Diep ontroerd kijkt de onafzienbare menigte
toe en men voelt dat woorden zoo eindeloos
arm zijn om weer te geven, dat hier geschiedt.
En steeds die klaroenen en het gebrom van de
salvo's en het luiden van de klokken.
Zoo begint de laatste, de groote reis van
koningin Astrid op deze aarde.
Langzaam verwijdert zich de lijkstoet. Een
vreemde mengeling van kleuren. Boven alles
blinkt de zon, die leven schijnt te willen wek-
ken. Het volk kijkt toe met brandende oogen,
het kijkt en het blijft kijken, als alles al lang
voorbij is.
De klokken luiden, luiden en roepen, einde
loos klagend en toch onverbiddelijk, onher-
roepelijk.
Bij de St. Gudule.
Een jaar is het geleden, dat koning Leopold
zijn vader ten grave droeg. Thans volgt hij
achter de baar van haar, die hem liefde gaf
en drie kinderen schonk, die hem hielp de
zware koningskroon te torsen in dezen moeilij-
ken tijd.
Straks zal koning Leopold naar het groote
stille paleis terugkeeren en eenzaam zijn. In
de groote, kille zalen zal hij vergeefs luiste-
ren naar het geluid van de vriendelijke stem
van zijn 29jarige echtgenoote, die hem in den
huiselijken kring kon opbeuren van de zorgen
die ook een koning niet ontzien. Er zal een
groot leed in hem zijn, dat niet te stillen is,
tenzij... tenzij... de drie kinderstemmen, de
stemmen van zijn Astrid, hem kunnen opbeu
ren door hun kinderlijke vreugde, die verdriet
spoediger vergeet.
De klokken van de St. Gudule beieren door
dringend. De menigte wacht ingetogen en vol
geduld voor de kathedraal op den lijkwagen.
De soldaten gaan in de houding staan als
de lijkwagen, die om den hoek moet komen,
in aantocht is. Langzaam rijdt de koets het
plein op. De lijkwade wordt verwijderd van
de kist. De menigte is zeer ontroerd, stil en
zwijgend. Velen houden den zakdoek tegen den
mond om het snikken te onderdrukken. An-
deren laten de tranen den' vrijen loop en scha-
men er zich niet voor. De mannen, sterk, die
niet willen weenen, bijten zich op de onderlip.
De kist rust op de schouders van acht on-
derofficieren. Hij is niet gedekt, doch bloot.
De lijkwagen, die wordt getrokken door acht
in zwart gekleede paarden, wordt langs den
zijingang weggevoerd. Men 'hoort het getrap-
pel der paarden en het ratelen der wielen.
Langzaam, heel langzaam, wordt de kist op-
gedragen.
De koning, die er achter volgt, is bloots-
hoofds en als gebroken.
Stil, langzaam, heel langzaam, voetje voor
voetje, dragen de onderofficieren de kist alsof
zij vreezen hun overleden jonge koningin nog
pijn te doen.
Het schouwspel is aangrijpend.
De geestelijkheid gaat de kerk binnen. Heel
voonzichtig gaan de onderofficieren met de
j zware kist op de schouders de hooge trap-
j pen op.
Er klinkt hoomgeschal.
De lijkdienst gaat aanvangen.
Het koor van mannenstemmen vervult het
kerkgebouw.