Landbouwberichten
TER NEUZEN, 19 AUGUSTUS 1935.
SLUISKIL.
SAS VAN GENT.
AXEL.
WALSOORDEN.
LAMSWAARDE.
KUITAART.
KLOOSTERZANDE.
SELZAETE.
gjeraofden inboorling vijftien volwassen run-
deren moest betalen.
Da-arbij werd echter vastgssteld, dat deze
„prijs" een koopje was en dat het bloedgsld
TOor ledjeren vermoorden man en voor iedere
door Abessynische slavenjagers gsroofde
vrourse voortaan niet minder dan twintig run-
dera-r, zou bedragen.
Vroeger was het de gewoonte voor een
mssiechnleven du-izenci Maria Theresia-thaier
te betalen,doch ditmaal weigerden de Abes-
synische ond-erhandelaars, ondanks sterke
pressie van Engelsche zijde, baar geld te be
talen.
Op .welk schandelijke wijze bij soortgelijke
getejgienheden over den prijs van een men
schenleven wordt onderhandeld, blijkt uit een
medeileeling van den Engelsohen consul voor
W*st-Abessynie, den beer E. N. Erskine, die
ovei dergelijike onderhandelingen na een sla-
venjacht van recenten datum aan zijn supe-
lietiren meedeelde ,,dat de gouverneur van de
provincie Wallega de voile verantwoording op
zich nam voor het dooden van twaalf Baroe-
neezen. Soedaneesche onderdanen, terwijl de
gouverneur van de Boven-Nijlprovincie de voile
versmtwoordelijkheid droeg voor het dooden
van twee Anoeaks, Abessynische onderdanen.
Deze beide laatste slachtoffers werden echter
bg de berekening der schadeloosstelling in
mindering gebraeht van de twaalf, zoodat ten
slotte de verantwoordelijkheid voor tien Soe
daneesche menschenlevens voor den gouver
neur van Wallega overbleef".
Ttenslotte kwam men overeen, dat de gou
verneur van Wallega aan den gouverneur
van de Boven-Nijlprovincie voor de tien
divergebleven" dooden twee duizend Maria
Theresiatiialer zou betalen, maar dat wegens
deelneming van eenige Anoeak-inboorlingen,
die onder Engelsche souvereinibeit ston-den,
van drt be drag 540 thaler moest worden afge-
trnkken, zoodat de eigenlijke schadeloosstel-
ling slechts 1460 Maria Theresia-thaier be-
droeg, wat neerkomt op ongeveer 90 gulden
voor een menschenleven.
MOTORSCHIP „CORRIE 6".
Het Nederlandsche motorschip „Oorrie 6",
as&ipper Van Duin, van den beurtdienst van
Rotterdam op Antwerpen, is Vrijdag in bet
Scbaar van Waarde aan den grond geloopen
en blijven zitten. De sleepboot ,,1'Avenir" be-
proefde tevergeefs het schip af te trekken.
Zaterdagmorgen zijn de sleepbooten ,,Leen"
en „Hoogezand" van de Terneuzen Tugboat
Company, er in geslaagd bet schip vlot te
biengen. Zonder oogenschijnlijke schade be-
fcumen te hebben, heeft de „Oorrie 6" daar-
op de reis voortgezet.
VRIJWILLIGE VOLDOENING VAN
BELASTING.
De minister van financien maakt bekend,
dat ten behoeve van 's rij-ks schatkist is
ontvangen, wegens over vorige jaren te wei
nig ibetaalde belasting naar inkomen en/of
veranogen (gewetensgeld) bij den ontvanger
der directe belastingen te Ter Neuzen /8,40,
5,16, 4,60, 3,52; te Hulst 14,63, 14,55,
1,95
LOONBIJSLAG VOOR DE LANDBOCWERS
IN ZEELAND.
De minister voor sociale zaken heeft aan
de gemeentebesturen in Zeeland medegedeeld
dai van 1 September a.s. af voorloopig tot eind
December van dit jaar de loo-nbijslag voor de
landbouwers, zooals die ook in andere gewes-
ten van kracht is, ook in die provincie zal
guldenDe inspecteur voor de werkversehaf-
fing in Zeeland, tijdelijk adres departement
van eeonomische zaken, Bezuidenhout 30, Den
Haag, heeft gelijktijdig aan de gemeente
besturen een opgave verstrekt inzake de
minimum-loonbedragen welke voor rekening
van de landbouwers blijven, die tot de loon-
bijslagregeling wenschten toe te treden.
HIT DE ZEEUWSCH-VLAAMSCHE
GRENSSTREEK.
In de grensstreek van Zeeuwscb-VLaande-
rem komt het voor, dat kinderen van Neder
landsche nationaliteit van den leerplic'htigen
Ieeftij-1 geen Nederlandsche school kunnen
bezoeken.
De „,Comm. voor toenadering Zeeuwsch-
Vlaan derenNederland" werpt in haar rap
port over dit bezoeken van Belgische scholen
door leerlingen uit Zeeuwsch-Vlaanderen de
vraag op, of er geen aanleiding bestaat de
onderwijsmoge 1 ijkheid op de Ned. scholen in
dit gTensgebied uit te breiden. Zij vreest, dat
de kinderen die de Belgisohe scholen bezoeken,
van Nederland zullen vervreemden.
.Over bet schoolverzuim in de grensplaat-
sen meldt de inspecteur van het lager onder-
wQs in de inspectie Goes thans het volgende:
Jn enkele grensplaatsen hob ik ervaren,
d*x de gemeentebesturen een te groote
anepelheid aan den dag legden ten aanzien
van Ned. leerplichtige kinderen, die een
Belgische school -gingen bezoeken. De over-
brenging van het domicilie werd als een
vrtdoende motief beschouwd om de kinde
ren vrij te laten. Dat de kinderen ook al
k&deren dag op en neer de grens passeerden,
was geen aanleiding om naar die kinderen een
nader onderzoek in te stellen en hen zoo
ooodig weder in de bevolkingsregisters in te
ecbrgven.
Ik beh op dit euvel ter plaatse terdege de
■aantincht gevestigd, en ik heb het succes
mogen oogsten, dat de betrokken kinderen
of wel op een pensionaat werden geplaatst,
i>f wel opnieiuw werden ingeschreven op de
vroeger bezoohte Ned. school.
SPIEGELGLASFABRIEfS TE
SAS VAN GENT.
Wg lezen in verschillende bladen een be-
richt over de spiegelglasfabriek te Sas van
Cent, als zou daar weer een opleving zijn te
constateeren, met het gevolg dat in de laatste
weken weer voortdurend werkkracbten zijn
aangenom en
Dat bericbt is in dien vorm, jammer
gemteg niet juist, zooals ook de aanvang
van bet berioht een verkeerden indruk moet
wekken.
Men zal zicb wel herinneren, dat deze m-
Ticbting, wegens bet in den loop van de laat
ste jaren steeds verminderend afzetgebied,
besloot de smeltovens te dooven, en het m
deze fabriek voorloopig alleen raw glas, waar-
van nog een groote hoeveelbeid voorradig was,
af te werken. Dit had tengevolge een massa-
ontslag van kantoor- en werkliedenpersoneel,
daar door stopzetting van de glasovens ook
de pottenbakkerij was stilgelegd.
Nu is er in de laatste weken weer wel eenig
personeel aangenomen, doch dit is geschied
wegens een bijzondere interne aangelegenheid,
die niets uitstaande heeft met een verbeter-
den toestand en welk werk dus wel niet van
bljjvenden aard zal zijn.
BRANDSTICHTING UIT 1931
OPGEHEEDERD.
Men schrijft uit Kloosterzande aan „De
Telegraaf":
De brigade-commandant der Koninklijke
Marechaussee te Kloosterzande heeft Vrijdag
voor den officier van justitie te Middelhurg
geleid zekere P. Bogaert, landbouwer te Hon-
tenisseKreverhille en E. de Waal, landbou-
wersknecht, thans wonende te Stoppeldijk,
voorheen te Hontenisse en werkzaam bij zijn
oom, den landbouwer P. Bogaert, als verdacht
van brandstichting, gepleegd in 1931. P. Bo
gaert is inmiddels op vrije voeten gesteld,
terwijl de verdaehte E. de Waal te Middelburg
een volledige bekentenis heeft afgelegd.
Omtrent deze brandsticbtingsaffaire vema-
men wij dat op Zondag 12 Juli 1931, terwijl
de landbouwer P. Bogaert en diens vrouw naar
de kerk waren en de knecht E. de Waal op
het erf was, omstreeks negen uur brand uit-
brak in de landbouwscbuur, die met alles wat
zich er in bevond tot den grond toe afbrand-
de. De oorzaak scheen aanvankelijk onbekend
te blijven, toefl in October van betzelfde jaar
bij de politie het vermoeden re&s dat De Waal
meer van den brand moest afweten en hij
wel eens de dader er van kon zijn. Hij is daar-
op voor den officier van justitie te Middel
burg geleid, waarna hij eenigen tijd in het
Huis van Bewaring heeft doorgehracht.
Wegens gebrek aan bewijs heeft men hem
toen weer op vrije voeten moeten stellen.
In den loop der jaren 19311935 werd De
Waal bij zijn oom ontslagen, waama hij zich
te Stoppeldijk vestigde.
In het begin der vorige week meldde De
Waal zich, nadat hij enkele dagen voor een
kleine overtrading een liohte hechtenisstraf
had ondergaan, bij den commandant der Kon.
Marechaussee te Kloosterzande aan en ver-
klaarde dat hij de landbouwschuur van zijn
oom op 12 Juli 1931 in brand gestoken had.
De dader is in het Huis van Bewaring op-
gesloten en zal zich binnenkort voor de recht-
bank hebben te verantwoorden.
BURGEMEESTER WAUGH VAN ALBURY.
Zondag kwamen de burgemeester van Al-
bury en zijn echtgenoote op hun doorreis van
Amsterdam naar Viissingen per auto te Mid
delburg aan en stopten tegen vier uur bij bet
bureel van de vereeniging tot bevordering van
bet Vreemdelingenverkeer op de Markt.
Hier zijn de heer en mevrouw Waugb ont
vangen door enkele bestuursleden van Vreem
delingenverkeer bij imonde van den voorzitter,
Mr. J. Moolenburgh, die hartelijke woorden
van welkom sprak en er op wees, dat de bur
gemeester slechts een kort overzicht van de
stad zal kunnen krijgen, doch spr. hoopte, dat
hij nog eens naar Nederland zal terugkomen
en dan de oude gebouwen ook inwendig in
oogenschouw zal nemen.
De burgemeester dankte voor deze ont-
vangst en voor de hem aangeboden gidsen en
voor de bloemen aan zijn echtgenoote.
Buiten had zioh een groote menigte ver-
zameld en wandelde de heer en mevrouw
Waugh door een haag van grooten en kleinen,
dankend voor de groeten en handen gevend
aan de kinderen, naar de auto's waarmede
een tocht door de stad werd gemaakt. Nadat
op de Vergenoeging de thee was gebruikt,
werd de reis naar Viissingen voortgezet.
Te Viissingen was het doel hotel Brittannia,
waar de laatste nacht op Nederlandsche
bod em zou worden doorgebracht. Van dit
hotel wapperde de Australische vlag.
Aan het diner zette de tafelband in met het
volkslied van Australie. Op de tafel van
burgemeester Wai^gh en zijn gezelscbap stond
een groiote kangoeroe van bloemen met in den
buidel geen jongen, doch vruchten. De bur
gemeester stelde dit op zeer hoogen prijs en
schudde het dier een poot met de woorden
„Alloh old fellow".
Buiten het hotel was een zeer groote be-
langstelling van oud en jong om den burge
meester te zien en deze stelde dit zeer op prijs
en verzocht den kangoeroe naar buiten te
dragen en de kinderen in de gelegenheid te
stellen er vruchten uit te nemen.
Wel een bewijs, dat bij een groote kinder-
vriend is.
Na het diner voegde de burgemeester van
Viissingen, de heer C. A. van Woelderen, zioh
bij zijn Australischen ambtgenoot en ging men
samen naar de groote zaal, waar een Zeeuw-
scbe avond werd gegeven.
Ook hier werd de heer Waugh met zijn
eigen volkslied ontvangen en heeft hij ge-
noten van de boerendansen, die gebraeht
werden.
De heer Van Woelderen heeft den hoog-
gewaardeerden gast namens de Zeeuwsche
Vereeniging voor luchtvaart de penning van
die vereeniging met inscriptie aangeboden,
waarvoor de heer Waugh zich zeer erkentelijk
betoonde.
Namens de gasten, die in Brittania ver-
toeven heeft mej. Netty Si dee uit Utrecht,
den burgemeester van Albury met toepasse-
lijke woorden, een model van een Walchersche
huifkar aangeboden.
De burgemeester heeft daarvoor woorden
van grooten dank gebraeht, die door de fel-
rijke aanwezigen met groote stilte werden
aangehoord en met applaus bezegeld.
Namens den staf van het hotel overhandig-
de de oberin een paneel voorstellende muziek
en publiek.
Ook hiervoor beeft de heer Waugh dank
gebraeht.
Een zuster van den heer Domenie, destijds
pa.ssagier van den Uiver, kwam haar opwach-
ting bij den burgemeester en mevrouw maken
en heeft zich eenigen tijd met hen onder-
houden.
Heden zou nog een tocht door Walcheren
worden gemaakt en te twee uur met de
Zeeland-boot naar Harwich worden overge-
stoken.
De kermis.
De kermis hier ter plaatse behoort weer tot
het verleden. Evenals op vele plaatsen, ver-
mindert ook hier het aantal bezoekers. Dit is
voor een deel toe te schrrjven aan de onvol-
doende reclame en het bezoek aan de tentoon-
stelling te Brussel. Velen besteden hun opge-
spaarde duiten voor een tocht daarheen. Ker
mis kan nog genoeg gevierd worden. Een we-
reldtentoonstelling zoo dichtbij komt m een
menschenleven niet zoo dikwijis voor.
Gem een te rand.
-Op Donderdag a.s., des namiddags 6.30 uur,
zal door den raad dezer gemeente een open-
bare vergadering worden gehouden, waarbij de
volgende punten in behandeling komen:
1. Mededeeling ingekomen stukken.
2. Vaststelling der rekening van het burg,
armbestuur over 1934.
S. Voorloopige vaststelling der gemeente-
rekening over 1934.
4. Alsboven der rakenin-g van het gemeen-
telij-k electriciteitsbedrijf over 1934.
5. Aanbieding der gemeente-begrooting
voor 1936.
6. Alsboven van den vleeschkeurings-
dienst Sas van Gent voor 1936.
7. Alsboven van het burg, armbestuur voor
1936.
8. Alsboven van het gemeentelij-k electrici
teitsbedrijf voor 1936.
9. Voorstel tot verpachting van diverse
perceelen gemeentegrond.
10. Voorstel tot wij'ziging en hervaststelling
der verorcening regelende het heffen
van vergunningsrecht voor den verkoop
van sterken drank in het klein in de ge
meente.
11. Schrijven van den directeur bouwbureau
der N.V. Waterlei-ding Mij. Zeeuwsch-
Vlaanderen" met nieuwe teekeningen en
verzoek om concessie voor aanleg buizen
in gemeentegrond.
12. Voorstel tot vaststelling pensioensgrond-
slag ambtenaar R. Slock.
13. Voorstel tot aankoop van ongeveer 200
M]2 tuingrond van bet Rijk, gedeelte
van sectie C no. 2076 der gemeente Sas
van Gent.
14. Verzoe-kschriften om gemeentegrond in
erfpacht, n.l. van: M. E. van Troost aan
de Beukenstraat; J. P. C. Bosman aan
de Molenstraat; P. Meul-man aan de
Kastanjestraat; G. Th. Unpens aan de
Wa-termolenstraat; F. P. J. Jacobs aan
de Stationstraat; Aug. P. Verbruggen
aan de Dijkstraat.
15. Voorstel tot intrekking van landpac'h-
-ten.
16. Voorstel tot wijziging der gemeente-
begrooting voor 1935.
Muzikaal uitstapje.
De Christelijke muziekvereeniging ,,Hosan-
na" bracbt j.l. Zaterdag haar jaarlijksch be
zoek aan -de buitenwijken hetgeen gepaard
ging met de gewone belangstelling der ge-
huohtbewoners van Magrette, Spui, enz.
Geslaagd.
Te Haarlem behaalde de hoofdakte onze
vroegera dorpsgenoot, de beer L. C. Broer.
Vanaf Januari 1931 is hij werkzaam als on-
derwijzer te Wijdenes (N.-H.).
Geslaagd.
Voor de akte Engelsch L. O. slaagde onze
vroegera dorpsgenoot, de heer P. A. Egger-
m-ont, thans hoofd der school te W-estdiorpe.
Verkeerstelling.
Vanwege den Rijkswater-staat werd alhier
voor die tweede maal aan de brag een ver
keerstelling gehouden op Zaterdag en Zon
dag j.l. Met de telling werden drie werkloozen
belast, daarvoor aangewezen door den agent
der arbeidsbemiddeling te H-ontenisse.
De rit ,,Oost Zeeuwsch-Vlaanderen I" en be-
bendigiheidsproeven, georganiseerd tij-dens de
feesten te Kloosterzande op 11 Augustus j.l.
zijn zoowel voor de organiseerende commissie
als voor de deelnemers en het publiek een
succes geworden.
Reeds cm even over 9 uur dien morgen
heerschte er in de zaal van Hotel van Leuven
te Kloosterzande een bedrijvige drukte. Er
werden kaarten overgeteekend en vergeleken,
terwijl verschillende deelnemers een en ander
met elkaar bespraken.
Om 11.01 startte de eerste deelnemer aan
den rit ,,Oost Zeeuwsch-Vlaanderen I", onder
zeer groote belangstelling.
Dat voor dit sportgebeuren een groot£ inte-
resse was gewekt bewijst wel het feit dat
iedere deelnemer bij zijn vertrek harteiijk
werd toegejuicht. Ook merkten wij bierbij de
burgemeester van Hontenisse op, die iederen
vertrek-ker toewuifde.
Aan dezen rit werd dan deelgenomen door
35 automobielen en motoran, terwijl hierbij in-
begrepen zijn 2 motoren met zijspan.
Het vertrek had plaats met tusschenruim-
ten vein 1 m-inuut zoodat om 11.37 uur de laat
ste automobiel wegsuisde.
Ook aan de finish was het zeer druk. Bijna
al-le deelnemers arriveerden hier met vertra-
ging.
Aardig was het om te zien hoe sommige
toeschouwers reeds in de verte de aankomende
auto- of motorrijders herkenden.
's Avonds werd in Hotel van Leuven de
uitslag bekend gemaakt en de prijzen uit-
geraikt.
De voorzitter der Regelingscommissie dank
te bier de deelnemers voor het feit, dat zij
voor deze ritten hebben willen inschrijven. Hij
bracht verder dank aan de verschillende per-
sonen, die deze be.weging hebben gesteund
door bet verstrekken van een beker of ande-
ren prijs, de commissieleden voor het vele
werk dat zij hebben verricht, terwijl ook een
woord van dank werd gericht tot de contro-
leurs voor bun arbeid en toewijding, de
motorclub Zeeuwsch-Vlaanderen" voor hun
medewerking en steun en tenslotte de politie
voor de praehtige regeling en orde tijdens deze
ritten.
Vervolgens werd met een toepasselijk woord
en een gel-ukwensch den prijswinnaars hun
prijs ter hand gesteld, terwijl hiema nog het
woord gevoerd werd door den heer burgemees
ter van Hontenisse en Dr. Van Lierop te Hulst,
die speciaal den voorzitter der regelin-gscom-
'missie hulde brach-ten voor het vele werk dat
hij besteedde aan deze ritten en hem geluk
wenschten met het behaalde succes.
De uitslag van dezen rit was als volgt: le pr.
Th. Fassaert te Kloosterzande met auto; 2e.
W. Colsen te Hulst, met auto; 3e R. G. A. Her
mans te Ossenisse, met auto; 4e G. A. Poppe
te Bergen op Zoom, met auto; 5e E. van Bock-
staele te Ter Neuzen, met motor; 6e A. Dumo-
leyn te Hontenisse, met auto; 7e Dr. J. A. van
Lierop te Hulst, met auto; 8e P. Kerckhaert
te Stoppeldijk, met auto; 9e A. L. Weemaes te
Hulst, met auto; lOe Ir. F. W. Hommes te
Sluiskil, met au-to; lie W. Staal te Stoppel
dijk, met auto; 12e Gebr. Cappendijk te Kloos
terzande, met -motor; 13e Vermaira te Ter
Neuzen, met auto; 14e Jos. Hermans te Kloos
terzande, met motor; 15e J. L. Kerckhaert te
Hulst, met auto; 16e J. P. A. Spaas te Ter
Neuzen, met auto; 17e Cyr. Hermans te Osse
nisse met motor; 18e Em. de Vilder te Graauw
met motor; 19e Jan Voet te Kloosterzande,
met auto; 20e W. van Waesberghe te Hulst,
met auto.
Te 5 uur werden-op het terrain aan de Mo
lenstraat de behendigheidsproeven verreden,
waarvoor wederom een buitengewone belang
stelling aan den dag werd gelegd.
Allereerst reden de automobielen en motoren
met zijspan, terwijl hiema de lossemotoran
hun kunststukjes uithaalden. Het meest in
d-en smaak van het publiek viel wel de hinder-
nis met den waterbak, getuige het schateren-
de gelach dat opsteeg, telkens wanneer een
m-otorrijder zichzelf een bad toediende.
Van d-eze proeven werden de prijzen uitge-
reikt op Vrijdag 16 Aug. j.l., terwijl de uitslag
hiervan luidt als volgt:
Klaase B, automobielen
le pr. Ir. van Waes te Sluiskil, 2e pr. Ir.
Hommes te Sluiskil, 3e pr. Vermaira te Ter
Neuzen, 4e pr. Th. Weemaes te Groenendijk,
5e pr. Mevr. Oollot d'Escury te Kloosterzande,
6e pr. Wf. Story te Rhenoy, 7e pr. G. Poppe
te Bergen op Zoom, 8e pr. B. Dumoleijn te
Hontenisse, 9e pr. H. Baron Collot d'Escury
te Kloosterzande, 10 pr. W. Baron Collot d'Es
cury te Crepy en Laonnois, lie pr. J. L.
Kerckhaert te Hulst; 12e pr. R. R. Visser te
Ter Neuzen; 13e pr. Jac. Duerinck te Kloos-
terzonde, 14e pr. W. Staal te Stoppeldijk, 15e
pr. J. Cambeen te Walsoord-en, 16e plaats P.
Kerckhaert te Stoppeldijk, 17e pi. Th. Huis-
man te Wblsoorden, 18e pi. van Bruggen te
Leerdam, 19e pi. J. Jansen te Kloosterzande,
20e pi. A. L. Weemaes te Hulst, 21e pi. J.
Buijs te Hulst, 22e pi. P. F. Voet te Klooster
zande.
Klasse D, motoren met zijspan:
le pr. C. Huijbregtse te Middelburg, 2e pr.
J. A. van de Ree te Ter Neuzen.
Klasse C, motoren:
le pr. C. Hermans te Ossenisse, 2e pr. E. v.
Rockstaele te Ter Neuzen, 3e pr. J. M. Mang-
nus te Kloosterzande, 4e pr. P. Dumoleijn te
Hontenisse, 5e pr. de Jager te Axel, 6e pr. Dr.
J. Hermans te Kloosterzande, 7e pr. Gebr. Cap
pendijk te Kloosterzande, 8e plaats Pr. Vael
te Hontenisse, 9e pi. Jos. Martens te Sluiskil,
10 pi. R. Hermans te Ossenisse, lie pi. A.
Gomjmers te Axel, 12e pi. B. Dumoleijn te
Hontenisse, 13e pi. C. L. Peeters te Utrecht.
Dat bij eventueel volgende ritten nog enkele
verbeteringen kunnen worden aangebracht,
neemt niet weg, dat de Vereeniging voor
Vreemdelingen Verkeer ..Hontenisse" met
haar regelingscommissie zeer tevreden mag
zijn met het verloop van deze sportevenemen-
ten en met trotsch op dezen dag mag terug-
zien.
Zaterdagavond ontstond hier in de Leeg-
straat, tusschen twee ij-sco-venters, die -elkaar
met hun driewielwagentjes ontmoetten, uit
een woordenstrijd, ook een strijd met daden,
waarbij de vertegenwoordiger der firma
.Xlreme de Nice" uit Gent erg werd toege-
takeld, en zijn sneeuwwitte kleeding met
bloed rood gekleurd werd. Aan eenige vrou-
wen gelukte het de vechtenden te soheiden,
terwijl de komst van een politie-agent er
voliedig een eind aan maakte. Van het ge-
bc-urde werd proces-verbaal opgemaakt.
DE PLAATS VAN DEN BOER IN DE
SAMENLEVING, IN HET ALGEMEEN, EN
IN DEN TEGENWOORDIGEN TIJD IN
HET BIJZONDER.
Rede gehouden door oud-minister Dr.
F. E. Posthuma, te Ruurlo voor den
Bond van Oud"leerlingen van Land-
bouwscholen in Gelderland.
Inleiding.
In een inleiding schetst spreker de samenge-
steldheid van de samenleving en wijst er op dat
een boerenstand ontstond toen na langen tijd
van zwerven en trekken zich een stand van
personen ontwik-kelde, die bij den grond be-
hoorden waarop zij leefden.
Deze stand, dus de boeren, zorgt nog beden
ten dage voor de voeding van de andere men-
scben, en alle boeren in de wereld tezamen.
Ook voor de kleed-ing en voor vel-e deelen van
onze wooing.
Hoe belan-grijk de plaats van den boer ook
is, ook andere personen nemen een belangrijke
plaats in.
De vraag van heden, zegt spreker, is nu:
welke plaats neemt de boer tusschen al die
menschen in.
De boer als producent.
Als producent verschaft de boer ons: het
brood, het vleesch, plantaardig- en dierlijk
Vet, de groenten, de boter, de koffie, de thee,
de melk, de suiker, bet bier, de wijn en derge-
lij-ke dranken. Niet het eindproduct, doch de
grondstoffen.
Voor onze kleeding is de boer ook -groot-
producent van den grondstof.
Voor -onze wonin-g en haar aankleeding even-
eens.
-Spreker wijst er op, dat -de boer wel de proef
der planten kan bevorderen, doch of de plant
zal groeien moet de boer van Hoogere Macht
afwacbten.
In den tegenwoordigen tijd ondervindt d-e
boer als producent veel moeilijkheden en als
de Regeering niet zorgde voor een verbetering
(correctie) der prijzen, zou bet er met den boer
slecbt voorstaan. De boer heeft naar sprekers
meening op die verbetering recht zoolang bet
aanpassen van loonen en vaste lasten niet
meer afdoend resultaat heeft.
Spreker vraagt zich af of het opbrengen van
zooveel millioenen als daarvoor noodig zijn wel
door kan -gaan.
iNiemand, zegt dr. Posthuma kan vuriger
wenschen dan ik, dat die bijslagen op de prij
zen door k-unnen -gaan, zoolang de prijzen langs
natuurlij-ken weg nog niet hoog genoeg zijn,
doch spreker vreest dat ook hier de wal van
het schip zal keeren en dat ook hier de tijd
komt, dat wij zullen moeten erkennen,^ dat
waar niet is, zelfs de kei-zer zijn recht vernest.
Moeten wij nu, vraagt spr., wachten tot het
zoover is?
iSpreker zet dan het groote belang uiteen,
dat Nederland bij de exploitatie van den bo-
dem voor bet melkveehoudersbedrijf heeft.
Met cijfers toont spr. duidelijk aan, dat het
belang om den grond te exploiteeren voor het
■melkveehoudersbedrijf veel grooter is dan het
belang van die exploitatie voor het akkerbouw-
bedrijf.
Zoker een achtste deel van onze hevolking
is rechtstreeks afhankelijk van de uitkomsten
vain het melkveehoudersbedrijf.
-Spr. betraurt dat de export van onze zuivel-
producten veel minder mogelijk is dan vroe
ger, doch wijst er tegelijk op, dat wij ons wel
wat heel weinig van het verbruik in het bin-
nenland hebben aangetrokken.
Onze boter en het dierlijk vet dat wij voort-
brengen is tezamen nog niet in staat de be-
hoefte van ons volk aan vet te dekken.
Het komt nu maar op een goede organisa-
tie van bet binnenlandsch verbruik aan om
onze bin-nenlandsche vetproductie hier te lande
rendabel te maken.
Spr. zegt: ook ik weet wel dat de wereld
veel beter en veel gelukkiger zal zijn als de
montaire moeilijkheden opgelost zijn en als
de handelsbelemmeringen bij de verschillende
landen zijn verdwenen.
Maar we zijn zoo ver nog niet en het gelijkt
er niet op dat wij spoedig zoo ver zullen komen
en intusschen moeten we oo-k leven en moeten
wij nu maar rustig afwachten?
Srp. herhaalt: onze export ging zoo -gemak-
kelrjik en zoo goed; was dit ook de oorzaak,
dat wij ons van ons verbruik in eigen land te
weinig aantrokken?
Dr. Posthuma zegt: het groote margarine-
concern verklaarde onlangs dat de uit de ba-
lanscijfers blijkende winst niet van bin-nen
landsche oorsprong is.
Welnu, laten wij dan de margarine-industrie
uit die nadeelige positie verlossen.
Een goede organisatie van den boterdetail-
verkoop kan ook het bestaan redden van velen
die nu in de margarinedistributie den kost
verdienen.
Voor de vleesch- en vetvoorziening moet ook
niet de hoogste wijsheid zijn: naast iedere koe
een blikje! Wij maken dan niet alleen koeien,
maar ook veel nijvere menschen kapot.
Aanpassen zegt spreker, goed! Maar ten-
minste even hard de grondsla-g voor ons wel-
zijn in het land zelf zoeken.
Spreker gaat daarna uitvoerig de positie van
onze boter en kaas na en wijst er op dat voor
zoover er nog geexporteerd kan worden, de
wijze van exporteeren naar zijn meening voor
verbetering vatbaar is.
Wat helpt ons een handelsverdrag met een
land dat ons r-ec-ht geeft 15 millioen K.G. boter
en 23 millioen K.G. kaas uit te voeran als wij
er tenslotte maar 10 millioen K.G. boter en 15
millioen K.G. kaas uit kunnen krijgen?
In het kort bespreekt dr. Posthuma de toe-
standen bij de varkens en de kippen en komt
dan tot de volgende conclusies:
Wie op het standpunt staat dat wij niet een
crisis doormaken in den gewonen zin van het
woord, een crisis zooals er vroeger ook vele
zijn geweest, doch dat de maatschappij, om
niet te zeggen het geheele wereldbestel, in
haar structu-ur gewijzigd wordt, moet zich
hierop ook durven in te schieten.
Doen wij dat niet, dooh wennen wij de boe
ren aan de bestaande m-aatregelen, dan krijgen
wij een maatschappij, die de overgroote meer-
derheid van het Nederlandsche volk niet wil.
Eerste voorwaarde voor betere toestanden
op landbouwgebi-ed is: De boer als producent
weder vrij zijn!
'Niet de uitvoerder van allerlei regeerings-
voorsc'hriften met tallooze controleurs om zich
heen.
Het moet weder worden als tijdens de ragee-
ring van Koning Salomo, toen niet zooveel
verdiend werd, doch ieder in vrede kon neder-
zitten onder zijn eigen wijnstok en zijn eigen
vijgeboom.
De boer ais consument.
Dr. Posthuma begint met den boeren als
consumemten den raad te geven boter en geen
margarine te eten; door de regeling der bijsla
gen, is dit voor hen voordeeliger.
Verder wijst spreker op het verban-d dat er
bestaat tusschen den boer als consument en
de welvaart in de maatschappij.
Natuurlij-k, zegt spreker, ligt er eenige over-
drijving in de uitdrukking: „Als het den boer
goed gaat, gaat het alien goed!" Maar wij
weten alien dat de boer, als hij wat koopt,
wat goeds koopt en dat hij goed betaalt als
zijn bedrijf hem dat toestaat.
Als het thans onzen handeldrijvenden mid-
denstand niet -goed gaat en hij daarover met
recht klaagt, dat is dit eerst en vooral onmid-
dellijk gevolg van het feit, dat het den boer
niet goed gaat.
Dat de boer het niet over den balk gooit,
zegt spraker, is bekend, doch dit kunnen wij
een voordeel voor de geheele volksgemeen-
schap noemen, zoolang we gelooven dat de
wereldhuish-ouding niet vooruit komt door de
verkwisters maar door de spaarders.
Behalve verbruiker in engeren zin is de boer
ook consument voor zijn bedrijf. Bij alles wat
hij daarvoor noodig heeft, zijn kraohtvoer, zijn
kunstmest, zijn buitenlandsche werktuigen,
mag de boer zich gelukkig prgzen dat hij nog
beschikt over een gave gulden.
Wat de boer moet koopen en wat hij aan
aiensten, moet betalen, is du-ur door de hooge
loonen en de zware lasten die er in verrekend
zijn.
De boer heeft als consument dan ook een
groot belang bij bet verlagen. der loonen en
vaste lasten, want deze drukken als lood op
zijn bedrijf.
De boer als won oom.
Onder de boerenbevolking, zegt spreker, zijn
/heel wat economen.
De boer vestigt zijn meening niet onberaden
gaat niet over den nacht ijs, kiest geduldig
zijn weg, schreeuwt niet voor hij geslagen
wordt, doet daardoor de dingen wel overwo-
gen en precies op tijd.
'Hij wee-t zich afhankelijk van Hooger Macht
en van de natuurkrachten en is daardoor voor-
zichtig in zijn oordeel en bedachtzaamheid in
het treffen van m-aatregelen.
Dr. Posthuma schetst den boer al-s -den waar-
lijk wetenscbappelijken mensch, die weten wil
dat bij maar weinig weet.
De boer als vereenigingsman.
Na er op te hebben gewezen, dat er tegen-
woordig veel over ordening gesproken wordt
en niet ieder onder dit woord hetzelfde ver-
staat, zegt Dr. Posthuma dat hij onder orde
ning in de eerste plaats verstaat het brangen
van orde, daar, waar deze orde niet bestaat.
Spreker wijst er dan op, dat er zeker geen
stand in de maatschappij is die sinds jaren
zooveel orde in zijn bedrijfsomstandigheden ge
braeht heeft als de boerenstand.
-Spreker geeft dan een overzicht van de veel-
heid van het vereenigingsleven op landbouw-
gebied, doch toont duidelijk aan, dat men bij
deze wijze van samenwerking uitsluitend het
oog had op het particuliere belang van den
boer en niet op de belangen van den boeren
stand als 6dn geheel.
Dr. Posthuma zegt, dat het gevolg hiervan
is, dat bij de voorbereiding van regeerings-
maatregelen niet de vertegenwoordiging van
den geheelen boerenstand kan medespreken
en bij de uitvoering niet de geheele boeren
stand georganiseerd optreedt, maar een leger
van ambtenaren met de daaraan verbonden
groote kosten.
De boer als staatsburger.
iSpreker begint met de opmerking dat hij
niet over de plaats van den boer in de samen
leving kan spreken zond-er ook lets te zeggen
van den boer als staatsburger. Ook heden
heeft hij echter geen plan veel over politiek
te spreken, daar hij naar partijpolitiek nim-
m-er verlangde.
Dr. Posthuma vestigt dan in het kort de
aandacht op het feit, dat de boer zicb slechts
heel weinig positief ten doel stelde om zich
in 's lands vertegenwoordiging door zijn
standgenooten te doen vertegenwoordigen.
Gevolg hiervan is volgens spreker dat men
bij het nemen van maatregelen het boerenbe-
lang zeker niet uit het oog verliest, doch ver
der komt men ook niet.
Spr. dringt nogmaals aan op het doelbewust
bevorderen van -het hoofdproduct van den Ne-
derlandschen cultuurgrond: de zuivel.
iVoor den boer als staatsburger, zegt Dr.
Posthuma, komt dit hierop neder: eerst de
boter en dan de margarine, omdat het belang
van groot-Nederland dat eischt.
De boer als belastingbetaler.
Spreker zet uiteen dat de boer naar dezelfde
grondslagen belasting betaalt als ieder ander
Nederlander en hij heeft er dus ook belang bij
dat de belastingpenningen zuinig worden ge
bruikt.
Dr. Posthuma herhaalt dan zijn ook elders
verkondigde meening, dat de bezuiniging nu
niet altijd maar weder door bet korten op
salarissen en loonen van staatsdienaran ver-
kregen moet worden.
iSpreker wijst op het overbekende spreek-
woord: Goed voorgaan doet goed volgen en
wil uit dit geziohtspunt de bezuinigingen be-
ginnen.
Alles wat wij k-unnen en alles wat wij ken-
nen is ten slotte gevolg van ons geschonken
gaven.
Deze gaven zegt spreker ontvingen wij van
God en om niet.
Laten wij daarom met name bij het over-
heidsbebeer in al zijn vormen ons kunnen en
kennen gratis ter beschikking stellen.
Scherp onderscheidt dr. Posthuma een over-
heidsdienst als amibt, iets waarvan de betrok-
