ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
EXTRA- BLAD
De plechtige uitvaart
van H.M. de Koningin-Moeder.
No. 9124
DINSDAG 27 MAART 1934
74e Jaargang
ABONNEMENTSPRIJSBinnen Ter Neazen 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
fr. per post f 1,55 per 3 maanden Bij vooruitbetaling fr. per post f 5,60 per jaar
Voor Belgie en Amerika f 2,overige landen 2,35 per 3 maanden fr. per post
Abonnementen voor bet buitenland alleen bij vooruitbetaling.
Uitgeefster: Firma P. J. VAN DE SANDE
GIRO 38150 TELEFOON No. 25.
ADVERTENTIeN: Van 1 tot 4 regels /0,80 Voor elken regel meer 0,20.
KLEINE ADVERTENTIeNper 5 regels 50 cent bij vooruitbetaling.
Grootere letters en clicbd's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, betwelk op aanvraag
verkrtjgbaar is. Intending van advertentien liefst een dag voor de uitgave.
DIT BEAD VERSCHIJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Het is thans een week geleden, dat
Koningin Emma na een kprt ziekbed aan
Haar Koninklijke Nabestaanden, aan land
en volk ontviel. Groot was de ontroering,
die door alien ging, toen zij vernamen: de
Koningin-Moeder is niet meer.
Allerwege rouwde men, uiterlijk en inner-
lijk, om het versoheiden van de zoo geliefde
Vorstinne. Deze nationale bewogenheid
bleek bij het defile, dat in ontroerenden een-
voud zoo treffend was; zij bleek overduide-
lijk bij de plechtige uitvaart van H. M. de
Koningin-Moeder, welke heden heeft plaats
gevonden.
De schaduwen van dit oogenblik wierpen
zich reeds eenige dagen vooruit. Reeds gis-
teravond vereenigden zich ontelbare scharen
van allerlei richtinigen en gezindten in een
plechtige Ure des Gedenkens om in de
kerkgebouwen in een godsdienstig samenzijn
aan haar gevoelens van droefheid uiting te
geven. De roepstem van den Raad van
Ministers had aldus alom weerklank gevon
den. Vandaag was het dan een dag van
rouw voor ons geheele land, maar wel zeer
in het bijzonder voor de vorstelijke residen-
tie, nu het stoffelijk overschot van de
Koningin-Moeder vanuit Haar paleis aan het
Lange Voorhout wordt uitgedragen om te
worden ter ruste gelegd in den Koninklijken
grafkelder van de Oranjes en hun Verwan-
ten in de oude Prinsenstad, het na'burige
Delft.
Nog is het vroeg in den morgen; het och-
tendgloren is nauwelijks zichtbaar en reeds
vullen zich de straten met duizenden en nog
eens duizenden, van heinde en verre samen-
gestroomd om getuige te zijn van den laat-
sten tocht van de alom in alle lagen onzer
samenleving zoozeer geliefde Vorstinne, die
leefde in de harten van oud en jong, omdat
de ouderen onder ons volk bij het klimmen
der jaren Haar steeds meer achting en liefde
toedroegen en omdat het jongere geslacht
vol eerbied tot Haar opzag, daar het steeds
zooveel goeds over Koningin Emma hoorde.
lets onzegbaars lag in die vroege ochtend-
uren over de stad; die duizenden, welke
zich door de straten bewogen, met als uiter
lijk teeken van deelneming in den nationalen
rouw strikjes of rosetten van oranje met
zwart dragende. Men wist het: de plaatsen
voor de ramen en op de tribunes moesten
tijdig ingenomen worden. Strenge politie-
maatregelen waren noodig om de orde te
handhaven. De binnenstad lag als het ware
gevangen in een gordel van afzetting, welke
als een wijde lus gelegd was van Staats-
spoorstation naar Hollandsche spoorstation.
Een plechtigheid als deze is voor ons land
zonder precedent. Wel zijn er ook in vroe-
gere jaren begrafenissen van vorstelijke per-
sonen geweest, maar de omstandigheden
waren toen geheel anders. Dank zij der ont-
wikkeling van de verkeersmiddelen, kan
heden een groot deel van onze bevolking de
plechtigheid bijwonen. De autoriteiten had-
den dan ook thans, veel meer dan- ooit te
voren, te rekenen met een massale belang-
stelling, welke strenge voorschriften nood-
zakelijk maakte.
Dit kwam duidelijk tot uiting, toen de
politie ertoe overging, reeds om 7 uur van
ochtend, den grooten ring te sluiten om de
binnenstad, waarbinnen zich geen verkeer
meer mocht begeven. Langzaam maar dui
delijk kwam er teekening in den chaos van
het verkeer; de weg, waarlangs de stoet zou
gaan begint zich reeds te onderscheiden.
Het aanzien van de stad teekent ook rouw
af door de tallooze vlaggen, welke halfstoks
zijn uitgestoken, door de omfloerste lan-
taarns, die aanstonds ontstoken zullen wor
den, wanneer de stoet voorbij trekt.
Het zakenleven ligt heden natuurlijk zoo
goed als stil. De meeste openbare diensten
zijn stopgezet. Aan de Departementen en
andere Rijiksgebouwen en aan provinciale
en gemeentelijike diensten wordt niet ge-
anbeid winkels en magazijnen zijn gesloten.
Het statige Voorhout, waar, op dezen
droeven ochtend, de voorjaarsbloemen als
teeken van jong en nieuiw leven uit den
grond opschieten, bood al vroeg een onge-
kend schouwtooneel. Langs de fraaie lanen
dikten zich gaandeweg de rijen tot een
compacte menigte, welke zich daar langs den
weg geschaard had, zoo dicht mogelijk bij
het paleis van de betreilrde doode. Maar
ondanks de aanwezigheid van die duizend-
koppige schare verstomde elk rumoer.
Veeleer heerschte er een aangrijpende, be-
klemmende stilte, welke een pijnlijk con
trast vormde met de vreugdetonen, welke
anders in datzelfde Voorhout steeds uit de
menigte opschallen bij gelegenheid van vor
stelijke feestdagen, in vroeger jaren onder
een dak van glanzende illumineerglaasjes, in
lateren tijd in de bevlagde lanen.
iDe massa realiseerde zich zichtbaar dit
contrast.
Thans, op dezen rouiwdag, zweeg de
menigte eeribiedig stil, een devote stilte,
welke slechts verbroken wordt door het ge-
beier der klokken, waarmede wijding wordt
gegeven aan de droeve plechtigheid, welke
zich straks voltrekken gaat.
Onder den indruk daarvan wachten de
duizenden.
Inmiddels gaan de uren voorbij en wordt
het tegen half tien. De militaire troepen
komen aantmarcheeren. Zij behooren tot
onderdeelen van onderscheidene eenheden
onzer weermacht. Een detachement van de
brigade Grenadiers en Jagers betrekt de
eerewacht bij het paleis. Het omfloerste
vaandel met vaandelwacht van de Jagers en
het muziekkorps van het Vde Regiment In-
fanterie.
De verdere troepenmacht dient voor de
afzetting van het begin van den te volgen
weg Voorhout en Kneuterdijk. Het is een
vertegenwoordiging van ons geheele leger,
een groote verscheidenheid van weermacht-
afdeelingen huzaren, luchtvaartafdeeling,
schoolcompagnie van den motordienst, regi
ment wielrijders, veldartillerie, motorartille-
rie, corps rijdende artillerie, luchtdoelartille-
rie, genietroepen, pontonniers, torpedisten,
hospitaalsoldaten, enz. enz.
Maar tevens komen van de richting Den-
neweg aangerukt de detachementen, bestemd
voor het militaire gedeelte van den rouw-
stoet.
Inmiddels is de Koninklijke Familie met
de vorstelijke verwanten van wijlen H.M.
de Koningin-Moeder en de verdere vorsten
en vorstinnen, die voor de begrafenis zijn
overgekomen, in het paleis samengekomen.
De oud-hofprediker, de hoogbejaarde
Ds. Welter, leidde daar een rouwdienst.
Het uur van vertrek nadert meer en meer.
Voor zoover het Voorhout niet is afgezet,
is het een menschenmenigte. Talrijike depu-
taties hebben in de omgeving van het paleis
een plaats gekregen. Daar staan o.m. en-
kele honderden burgemeesters uit verschil-
lende plaatsen van ons land. Ook zijn er
opgesteld de weeskinderen, verpleegsters,
de leden van het Haagsch Comite voor
Volksfeesten, de leden van de vereeniging
van oud-Indische generaals en hooge mili
taire autoriteiten en voorts verschillende an
dere corporaties. Ook voor de schoolkin-
deren was een regeling getrofifen. Van elke
school waren vijif kinderen aangewezen, die
gezamenlijk bij het paleis een plaats gekre
gen hadden.
Tegen half elf wordt in de nabijheid van
het paleis de rouwstoet opgesteld. Deze
wordt geopend door een detachement mare-
chaussee te paard, met omfloersten standaard
en standaardwacht. Daarachter volgde de
algemeene troepencommandant, generaal-
majoor Van Andel, als bevelhebber in de
eerste militaire afdeeling, met zijn staf.
Dadelijlk daarcup volgt in den stoet de
Koninklijike Militaire Kapel onder leiding
van zijn directeur, kapitein Walther Boer.
Het militair escorte van den rouwstoet
bestond uit twee gedeelten, het eene, dat aan
den rouwwagen en de volgkoetsen vooraf-
ging en het tweede, dat den stoet sluit.
Het eerste militaire gedeelte omvatte een
bataljon infanterie met omfloerst vaandel en
vaandelwacht van het Regiment Grenadiers
en wordt gevormd door vier compagnieen,
resp. uit de Ilde, Hide, I Vde en Vde Infan
terie Brigade. Daarachter kwam een esca-
dron huzaren met omfloersten standaard
van het Hide half-regiment Huzaren.
Nadat dit gedeelte van het Militair es
corte zich had opgesteld, reed de rouwstoet
van het Koninklijk Huis voor. Achter de
Huzaren kwam een rijiknecht-majoor met
twee rijknechts te paard. Direct daarachter
volgde een Hofrijtuig met een lakei, gaande
naast elk portier en waarin gezeten waren
de waarnemend Kamerheer Ceremoniemees-
ter, Jhr. A. G. Sickinghe en de Kamerheer
i.b.d., Jhr. Ir. Six.' In een tweede Hofrijtuig
namen plaats de oud-intendant van Soest-
dij'k, de heer Groeneveldt, de secretaris van
wijlen H.M. de Koningin-Moeder, Jhr. Wit-
sen Elias en de geneesheer, die wijlen H.M.
de Koningin-Moeder tijdens Haar ziekte be-
handeld heeft, Dr. De Jongh. Vervolgens
kwamen zes hofrijtuigen, waarin de 24
Kamerheeren, die als dragers van het stof
felijk overschot van H.M. de Koningin-
Moeder fungeerden, gevolgd door een Hof
rijtuig bestemd voor de dragers van de slip-
pen van het rouwkleed. Naast elk portier
ging ook hier een lakei.
In het volgende rijtuig had plaats geno-
men de Opper-ceremoniemeester van H.M,
de Koningin, Graaf du Monceau. Het wordt
een lange stoet door de vele galarijtuigen en
Hofkoetsen van hoogwaardigheidsbeklee-
ders.
Om elf uur rijdt de rouwwagen voor het
paleis-bordes. Het plechtige moment, waar-
op het stoffelijk overschot van H.M. de
Koningin-Moeder naar buiten wordt ge-
dragen ter aanvaarding van Haar laatsten
tocht, is aangebroken. Dof gerommel van
omfloerste trommels, verhoogend de stem
ming van dit ontroerende oogenblik, ver-
breekt alleen de doodsche stilte, welke alom
heerscht.
iDe kist van blank eikenhout, op de hoe-
ken met zilver gemonteerd, bevattende het
stoffelijk hulsel van de grijze Vorstinne,
wordt uit het Paleis gedragen. Kamerheeren
van de Moeders des Vaderlands verrichten
dit laatste dienstbetoon en plaatsen de kist
in den rouwwagen. Diep ontroerd ont-
blootte de overtalrijke schare het hoofd. De
treurmuiziek van het muziekkorps van het
Vde Regiment, onder leiding van zijn kapel-
meester Van der Glas, doet klagende rouw-
tonen van Grieg's ,,Ases Tod" hooren. Het
is de klacht van Peer Gynt om zijn gestor-
ven moeder.
Rouwwagen en lijikkist dragen het stem-
pel van vorstelijke soberheid. De hemel
"van den wagen is afgezet met een zilveren
omlijsting en draagt een zilveren kroon, ter-
wijl aan de vier hoeken zwarte struispluimen
met zilveren franje zijn aangebracht. De
galabok is gedrapeerd met zwart fluweel,
omzoomd met zilveren franje en draagt ter
weerszijden het Koninklijk wapen in zilver.
De kist eveneens gedrapeerd met zwart flu
weel, afgezet met zwart zilveren franje en
galons, wordt overdekt met een zwart flu-
weelen kleed, dat tot dicht bij den beganen
grond afhangt. Op het lijkkleed worden de
Kroon van de ontslapen Vorstin, benevens
Hare ordeteekenen gehecht op een rood flu-
weelen kussen, geplaatst.
De rouwwagen wordt getrokken door 8
met rouwkleeden gedekte paarden, waarvan
6 van den bok bestuurd, terwijl het voorste
span door een postilion wordt bereden.
De vier slippen van het rouwkleed werden
gedragen door hooge hofdignitarissen, het
zijn de heeren Jhr. Sdhimmelpenninck. Jucke-
ma van Burmania baron Rengers van War
menhuizen, Jhr. De Jonge van Zwijnsber
gen en Sixma baron van Heemstra.
De 24 kamerheeren, die het stoffelijk over
schot van Hare Majesfeit naar buiten had
den gedragen, stelden zich ter weerszijden
van den rouwwagen op. Ter rechterzijde
reed de chef van het Militaire Huis van
H. M. de Koningin, vice-admiraal Bauduin
en ter linkerzijde de gouverneur der Resi
dence, luitenant-generaal Jhr. Roell.
Dadelijk achter den rouwwagen stelden
zidh te voet de officianten en het personeel
van wijlen H. M. de Koningin-Moeder op.
Langzaam reed de stoet het voorplein af.
Officieren der landmacht van het Militaire
Huis reden er achter te paard, twee aan
twee, naar ouderdom van rang.
In het eerste hofrijtuig achter den rouw
wagen reden in den stoet mede hofdames
van de overieden Vorstin. Naast elk portier
f
TER NEUZENSCHE COURANT
