Binnenland
Buitenland
dene malen bezocht, den laatsten keer in 1929.
toen ze naar Londen is gegaan am de groote
tentoonstelling van Nederlandsche kunst te
zien.
Te Londen gedenkt men met groote sym-
pathie het laatste bezoek van H.M. de Konin
gin-Moeder aan de Engelsche hoofdstad ter
gelegenheid van de tentoonstelling van Ned.
Kunst in 1929, waarbij Zij door haar innemend
optreden vele vrienden verwierf.
Het offieieele overlijdensberieht.
Een buitengewone Staatscourant bevat de
volgende kennisgeving van het overlijden van
H. Mde Koningin-Moeder:
Het heeft God behaagd Mijn beminde
Moeder na een kort ziekbed tot Zien te
nemen.
Zij is hedenmorgen zaeht ingeslapen.
IHet is met diepe droefheid dat ik daarvan
kennis geef.
Ik ben overtuigd, dat alien deelnemen in
Mijn smart en die van de Mijnen en in het
verlies dat haar overlijden voor het gansche
volk, zoo hier als overzee beteekent.
W.g. WILHELMINA.
De Minister van Defensie heeft by legeror-
der bepaald, dat van alle onder het Departe-
ment van Defensie ressorteerende getoouwen
tot en met den dag van de beigrafenis eiken
dag de vlag (zonder wimpel) halfstok wordt
uitgehangen, en dat in kazernes enz. tot en
met den dag van de begrafenis geen signalen
voor den huishoudelijken dienst worden ge-
bla-zen of geslagen.
De Kathol. Radio Omroep en de A.V.R.O.
zullen tezamen een ooggetuige-verslag uitzen-
den van de uitvaart, van de Koningin-Moeder.
De K.R.O. zal het gedeelte van de plschtig-
heden verzorgen, dat zich in Den Haag ai-
spee-lt, de A.V.R.O. het gedeelte buiiten Den
Haag en te Delft.
Het adres van rouwbeklag der
Tweede Kamcr.
In de commissie van redactie (onder voor-
zitterschap van den voorzitter), welke door
de afdeelinigen der Tweede Kamer is be-
noemd "voor het on twerp en van het adres van
rouwbeklag aan de Koningin, hebben de
heeren Bierema, Aalberse, Scho-uten, Joekes
er. De Geer zitting. Met uitzondering van Dr.
Bierema zijn dit de zelfd-e afgevaardigden, die
indertijd als rapporteurs zijn opgetreden over
hoofdstuk I der Rijksbegrooting, De vijfde
rapporteur was toen de heer Albarda. Deze
moet voor een dringende reis naar Parijs;
am die reden is in zqn plaats Dr. Bierema,
de onder-voorzitter zijner afdeeling, gekozen.
De voorzitter heeft in de vergadeninig van
Dinsdag, na de schorsing meegedeeld, dat de
commissie, onder voorzitterschap van spr.,
met haar ontwerp is gereed gekomen. Het
zou Dinsdagavond worden rondgezonden.
Vanochtend half elf zou het in de afdeelingen
worden behandeld. De verdere behandeling
zou vandaag bij den aanvang der openbare
vergadering geschieden.
Bezoek van Minister De Wilde aan
Zeeland uitgesteld.
In venband met het overlijden van de Konin
gin-Moeder is het bezoek van den minister
van binnenlandsche zaken aan Zeeland uit
gesteld.
In de Eerste Kamer.
Vergadering van 20 Maart.
Voorzitter: Mr. W. L. Baron De Vos van
Steenwijk.
Koninklijke Boodschap.
De Voorzitter verzoekt den griffier, de
Koninklijke -boodschap voor te lezen, waarvan
reeds in het verslag van de vergadering der
Tweede Kamer werd mededeeling gedaan.
De Voorzitter houdt de volgende rede:
Het heeft Gode almachtig in Zijne aanfoid-
deltfke wijsheid en liefde behaagt voor Zich te
roepen Hare Majesteit Adelheid Emma Wil-
helmina Theresia Prinses van Waldeck en
Pyrmont, We-duwe van wijlen Zijne Majesteit
Will em III Koning der Nederlanden.
Voor de Majesteit van dit doen onzes Gods
-buiigen wij ons diep eerfoiedig neder.
Doch smartelijk, ja zwaar, is de slag Vor-
stenhuis en volk toegebracht, welke beiden
in ontroerenden rouw dompelt.
Gaat bij dit zoo groot en droevig verlies
het medegevoel van -de Eerste Kamer der
Staten-Ganeraal w-el in de allereerste plaats
uit naar Hare Majesteit de Koningin, aan Wie
plobseling een teeder liefhebbende Moeder,
Leidsvrouw en Raadigeefster van Hare jeugd,
is ontvallen; met de Dynastie treurt Neder-
land over het heengaan van een Vrouwe, aan
Wie het onnoemelijk veel heeft te danken.
Gedurende meer dan 55 jaren heeft de
hooge Overledene, in klaar besef van Hare
roeping, eerst als Gemalin van onzen laatsten
Oranjevorst, Wiens levensavon-d Zij heeft
Imogen verhelderen later, toen Haar de re-
geeringstaak toeviel, als Koningin-Regentes,
en ten slotte als Koningin-Moeder Nederland
onschatbare diensten ibewezen.
Zich van meet af 66n gevoelende met Haar
nieuw vaderland, heeft Zij, met onbezweken
trouw, onder gansch verschillende omstandig-
heden en verhoudingen Zich geheel aan de op
Haar rustende, dikwerf uiterst moeilijke, taak
gegeven.
Inmiddels door persoonlij-k medeleven en be-
trachte mildlheid allerwege veel leed ver-
zachtende.
Zulks was weelde voor Haar hart.
De Natie, die Koningin Emma zoo menig-
maal hulde en liefde bood, zal Haar nimmer
vergeten. Gnultwischbaar iblijft Haar naam
in 's lands historiebladen.
Zij de Heere het Vorstenhuis en, onder het
regiment onzer Koninginne, het volk van
Nederland nabij met Zijne alleen troostende
genade.
Deze rede hebben de Ministers die alien
(toefhalve Minister Kalff die ongesteld is)
aanwezig waren, en de Kamerleden staande
aangehoord.
Besloten wordt, de Kon. Boodschap te be-
antwoorden met een adres van Rouwbeklag.
De voorzitter verzoekt de Kamer, zich in de
afdeelingen te begeven voor het verkiezen
van leden der commissie van redactie.
De Kamer gaat in de afdeelingen.
Haar jeugd.
H.M. de Koningin-Moeder, Adelheid Emma
Wilhelmina Theresia werd den 2en Augustus
1858 in 't slot der residentie Arolsen ge-boren
als de vierde doch ter van den vorst Georg Vic
tor zu Waldeck und Pyrmont en diens gema
lin vorstin Helens geboren prinses van Nas
sau. Zij maakte een onbezorgde jeugd door in
de aangename omgeving van Haar ouders, vijf
zusters en een broer.
Haar oudste zuster, prinses Sophie, stierf
reeds in 1869 als meisje van vijftien jaar. Haar
tweede zuster, prinses Pauline, geboren 19 Oc
tober 1855, huiwde 7 Mei 1881 den vorst Bent-
heim-Steimfurt. Zij kwam in 1925 te overlijden.
fjr. Ms. deride zuster, prinses Marie, geboren
17 Februari 1861, huwde in 1882 met den En-
gelsch-sn hertog van Albany. Zij stierf in 1922.
Haar vijfde zuster, prinses Elisabeth, geboren
6 September 1873, gehuwd met den vorst Er-
bach-.Sobonberg, leeft -op het slot Schon-berg
in het OderWoud.
iHr. Ms. eenige broeder, vorst Friedrich
wloont nog altijd in het slot waar Koningin
Emma zulk een ge-lukkige jeugd m-ocht genie-
ten en i-s gehuwd m-et de even-eens nog levende
vorstin Mathilda, prinses zu Schaumfourg
Li-ppe. Bei-den hebben op 2 Augustus 1928 den
70sten geboortedag van de Koningin-Moeder in
Nederland medegevierd.
Vorstin Helene, Prinses Emma's moeder,
was een hoogstaan-de vrouw, die aan haar tal-
rij-k gezin een wij-s bestuurde opvoeding mee-
gaf in t leven. Voor de algemeene ontwikke-
ldng harer kinderen zocht zij voortreffelijke
leerkrachten uit, hield daarbij eohter zelf de
leiding in handen.
Cok de vorst van Waldeck-Pyrmont nam
levendig aandeel aan de opvoeding van zijn
eenigen zoon en zijn zestal dochters, voor wie
hij veel overhad. Voor de jeugd had hij evenals
zijn vrouw, een s-t-erk gevoel van begrij-pen en
waardeeren en vooral door zijn humor trok hij
de kinderen aan.
Door beid-e ouders werd al vroeg de zin voor
Mbfdadigheiid tot ontwikk-eling gebracht, het
medegevoel voor anderen, voor de minder be-
andddelden. De kleine prinsesjes kragen op-
dracht, om met eigen handen kleine geschen-
ken aan de zieken, gaven ter ondersteuning
aan de armen te gaan brengen. Zij leerdeci
kleedingstukken naaien voor behoeftige kinde
ren. Dikwijls brachten zij als kinderen een of
fer door den door hea -zelf beheerden spaarpot
ten bate van anderen aan te spreken.
Haar voorbeeldige -belangstelling voor zieken
en noodlijdenden had H.M. de Koningin-Moeder
stellig voor een goed deel aan deze zorgvuldi-
ge opvoeding toe te schrij.ven.
iNiet alleen werd bij die opvoeding gelet op
de noodige kennis, welke Zij zich moest eigen
maken, maar ook werd 'H-aar reeds jong liefde
bajgebrachit voor den noodlijdenden even-
mien-sch. Prinses Emma uitte dan ook meer-
malen den wensch om pleegzuster te mogen
worden.
Op 27 Juni 1874 legde Zij de gel-oofsbelijde-
nis af.
Haar huweljjk.
Op den len October 1878, anderhalf jaar
ongeveer na den dood van Koningin Sophie,
maakte de Nederlandsche Staatscourant haar
verloving met Koning Willem III beken-d,
achttien dagen later verleende de' Staten-
Generaal de tot het huwelijk vereischte toe-
stemming. Den 7en Januari 1879 werd het
huwelijk te Arolsen voltrokken en drie dagen
later deed de toen 21-jarige Koningin haar
intrede in haar nieuwe vaderland.
De toekomst zag er in die dagen donker
uit voor het H-uis van Oranje. De Koning,
hoewel nog flink en sterk, was 61 jaren oud.
Zijn beide zonen 38 en 27 jaren oud
waren en -bleven ongehuwd; zijn broeder Prins
Hendrik was kinderloos; 's Konings oom.
Prins Frederik, had geen mannelijke nakome-
lingen meer. Te duchten vdel, d-at na den
d-ood dezer mannelijke afstammelingen de
kroon -der Nederlanden langs de vrouwelijke
lijn zou overgaan in een ander stamhuis. Het
tweede huwelijk van den Koning verleven-
digde een bijna gesto-rven hoop.
Kort na het huwelijk stierf Prins Hendrik,
een half jaar later de Prins van Oranje en
de gezondheid van 's Konings twead-en zoon.
Prins Alexander, ging steeds meer achteruit.
De jonge Koningin was dus alras het middel-
punt van al onze monarchale en nationale
verwachtingen.
Van geboorte en afstamming een Duitsehe
Prinses, ofschoon door Prinses Carolina,
zuster van stadhouder Willem V vermaag-
schapt met het Huis van Oranje, heeft
Koningin Emma, dank zij haar begaafdheid
en de d-egelijke voorbereiding door Dr. L. R.
Beynen, oud-rector -van het Haagsche gym
nasium, zich in ze-er korten tijd ingeleefd in
haar nieuwe omgevhjg, zoodat zij zich in en-
kele jaren in ons land geheel thuis voelde.
De lessen van Dr. Bejmen in de Neder
landsche taal en letterkunde, aardrijkskun-de
en geschiedenis waren te Arolsen aangevan-
gen, kort na de verloving, en werden nog
eenigen tjjd na het huwelijk voort-gezet. Maar
reeds in den korten verlovingstijd leerde
Prinses Emma -de Nederlandsche taal ver-
staan en een weinig spreken. Zoo was zij
dus bij de eerste onbvangst -door de Neder
landsche autoriteiten te Oldenzaal drie
dagen na haar huwelijk reeds in staat de
wejlkomstwooEden van haar gemaal te -be-
grijpen.
Van de blijde verwachtingen, die het huwe
lijk des Konings bij ons volk had gewekt, ge-
tuigde de hartelijke ontvangst der j-onge
Koningin op 21 April 1879 in de hoofdstad
en een week later in de residentie.
De tot Koningin uitverkorene Was zelve een
afstammelinge uit ons oude Oranjehuis.
De oudste dochter van Prins Willem IV
huwde in 1760 met Carel Ohristiaan, Prins van
Nassau-Weiiburg en Zij was de overgroot-
moeder van Koningin Emma.
Om Haar in staat te stellen de moeiljjke
Nederlandsche taal ten spoedigste te leeren,
liert men professor Reijnen uit Den Haag naar
Arolsen komen en daze gaf Haar onderricht.
Zij leerde, begaafd als Zij speciaal op taalkun-
dig gebied was, zeer s-nel Nederiandsch en de
belangstalling yan de gansche familie was
daarbij groot.
Gp een goeden mor-gen stond Koning Willem
IH niet weinig verbaasd, toen Prinses Emma
Schiller's „Lied von der Glooke" in't Ne-
leriandsch voord-roeg. Hij haalde er vrienden
en kennis bij om ook hen te laten hooren, hoe
Snellen vooruitgang Zijn verloofde op dit ge
bied reeds gemaakt had.
Haar opvatting van degeljjkheid en toewij-
ding toonde Zij aldus van den aanvang af. Zij
wilde Nederlandsche worden en dit werd Zij
inderdaaid, in de beste en hoog-ste beteekenis
van het woord.
Het huWelijk vond den 7den Januari 1879
in de slotkapel te Arolsen plaats.
-Op 10 Januari daaraanvolgende deed Ko
ningin Emma Haar intrede op Nederlandschen
bodem en Zij werd daar met waarlijk overstel-
pende hartelijkheid begroet.
Al spoedig was de schoone roeping van moe
der Haar deel: op 31 Augustus 1880 werd Wil-
heimina geboren.
Rustig en slechts weinig in he-t openbare
leven betrokken, waren de eerste huwelyks-
jaren.
In 1884, bij den dood van prins Alexander
werd het dochtertje van het Koningspaar tot
troonopvolgster voorberedd. En bij een we-ts-
w(j.ziging Werd de Kondmgin-Mloeder by even-
tueel overlijden van den Koning, vddr de tneer-
derjarigheid van Prinses Wilhelmina, tot Re-
gentes aangewezen.
Haar Regentesseschap.
In den zomer van 1888 begon de Koning te
kwijnen. Zijn toestand was in April 1889 zoo-
danig, dat de Raad van State tijidelijk het Ko-
ninklijk gezag moest uiitoefenen.
De Meidagen brachten in zooverre genezing
dat de Koning weer persoonlijk het Staatsbe-
stuur kon ledden, doch by eien terugval in Sep
tember werd de Raad van State opnieuw met
de vorstelijke machit bekleed, totdat op 20 No
vember 1890 H.M. Koningin Emma werd be-
noemd tot Regentes van het Koninkrijk.
De Koning 1-eefde dus nog, leefde nog drie
dagen, toen Zijn Gemalin tot Regentes werd
benoemd.
IHoezeer bleek toen reeds, dat Koningin
Emma voor imimer een plaats in he-t hart van
het Nederlandsche volk had veroverd.
De w-oorden, door den voorzitter van de Ver-
eenigde zitting der Staten-Generaal gssproken,
W-aren de welsprekende vertolking van wa-t
leefde in het hart van ons'volk.
,,In deze donker-e dagen is het een heldere
li-chtstraal, dat iederee-n Owe Majesteit heeft
leeren hoogachten en liefhebben als Gemalin
als Moeder en als Koningin.
Daarom ziet het Nederlandsche Volk ook
vertrouwend tot Uwe Majesteit op, omdat het
vast overtuigd is, dat Uwe Majes-teit met -ge-
hee-le to-ewijding van hart en gees-t het goede
voorbeeld van Uwen Koninklijken Gemaal zal
volge-n, nu Uwe Majesteit geroepen is, in Zijne
plaats te regeeren.
Daarom ook verheugt de Volks-vertegen-
woordi-ging zich zeer, dat Uwe Majesteit aan
ha-ar eenparige roepstem gehoor gevende, be-
reid is het Regen-tschap te aanvaarden..."
Weldra opende de grafkel-der van Delft zich
voor den Koning...
'En met een kleine bloemruiker op de kd-st
„Aan Vader van zy.n li-eve Kind" werd
de laatste Oranjevorst bijgezet...
Bij de VoogdijWet (Sept. 1888) was de voog-
dij over de minderjarige Prinses aan H.M. de
Konimgin-Moeder ,-to«vertrouwd. 6 December
1890 leglde Koningin Emma voor de Staten-Ge
neraal den dubbelen eed af als regentes cn als
voo-gdes.
Het waren moeilijke jaran, welke nu volg-
den. De binnenlandsche toestand was lang n-iet
rustig; een heftige strijd wer-d gevoerd om de
kieswet; in Indie moest het Nederiandsch ge
zag verde digd worden op Lombok en A-tjeh.
Maar de Koningin-Regentes wist „door Haar
taotvol optreden", zoo als een bekend Staats-
man een3 verklaarde, „hinnen acht jaar de par
ty en meer tot verdraagzaamheid te beweg-en
dan drie koningen in 80 jaar".
Maar niet- alleen als Re-gentesse, ook als
Moeder van de jonge Kcn-ingin heeft het Ne
derlandsche volk veel aan Haar te danken.
Acht jaren lang voerde Regentes Koningin
Emma het bewind.
Anderhalve eeuW geleden was er een derge-
lijk regentschap geweest, dat van Prinses
Anna.
Doch Koningin Emma was voorspoediger,
ook al zag Zij zich driemaal genoopt van
minister te veranderen.
Zij bleek een bezadi-gde, kloeke, wijze Vrouwe
die bovendien met grooten tact de vaak moei
lijke zaken wist te behandelen.
Maar v66r en boven alles was Zy Moeder
van 'Haar kind, de toekomstige Koningin der
Nederlanden.
Z66 zag ons volk Haar in de eerste plaats.
En zoo vooral heeft Zij de in Haar gestelue
h-cpe niet beschaamd.
Met Haar Dochter heefit Zij het land bereisd
overal met jubel ontvangen en het glorievolle
aanzien van het Koningshuis, dat wat gedempt
scheen in de laatste jaren van Koning Wil
l-em's regeering, weer ten voile herstellend.
Het aanvallige jonge Prinsesje verwierf Zich
overal, door Haar kinderlijk onbevangen en
vriendelijk optreden, de liefde des voiks en in
die liefde deelde ook van harts de Koninklijke
Moeder.
Waar kan ooit gebeuren wat plaats vond,
toen Koningin Emma met Haar Dochter Fries-
land bezocht? Een eenvoudige vrouw trad op
de, Regentes toe en lei Haar vertrouwelijk de
hand op -den arm. „Mem, je mei hja wel goed'
bdstopje oars w-irdt hja nog verkoaden". (Moe
der je moogt haar wel goed instoppen, anders
wordt ze nog verkouden.)
Hier sprak een moeder tot een moeder.
Tot een moeder, die haar taak toegreep.
,,Mijn krach-t en wysheid, aldus Koningin
Emma by het aanvaarden van het Regent
schap In 1890, z-oek ik bij den Almachtiigen en
Alwijzen God. Ik reken op den trouw-en steun
van bet gehee-l-e Nederlandsche volk, dat Mij
door zoo vele blijken van liefde en verknocht-
heid voor altijd aan zich verbond."
Zij heeft dien trouwen steun steeds ten voile
mogen genie-ten. Maar zy heeft dien ook ten
voile verdiend, door een wijs en edel bewind,
Waaraan de heninnering blijft als aan een der
beste perioden in de geschiedenis van ons volk.
Een voorlbeeld van rustig en volmaakt eer-
iyk constitu-tioneel bewind is het Hare ge
weest
Koningin-Moeder.
Het regentschap eindigde op den 18d-en ver-
jaardag van Haar Dochter Wilhelmina.
In Haar proclamatie van 30 Augustus 1898,
toen Zij het regentschap neerlegde, sprak Zij
de schoone woorden:
,,De taak, die My in 1890 werd toevertrouwd
is weldra geeindigd. Mij valt het onwaardeer-
baar voorrecht ten deel, Mijn beminde Dochter
den laeftijd te zien bereiken, waarop Zij, naar
het voorsehrdft der Grondwet, tot de regee
ring wordt geroepen. In de dagen van smart
en rouw trad Ik op als Regentes van het
Koninkrijk, thans schaart zich 't geheele
volk in vreugde om den troon zijner Koningin.
God heeft Mij in deze jaren gesteund.
Mijn dierbaarste svensch is vervuld.
Moge het ons land Jnet zijn bezittingen en
kolonien onder de fegeerin-g van Koningin
Wilhelmina wel gaan. Het zij groot in alles,
waanin ook een klein volk groot kan zijn!
Ik treed af van de hooge plaats, die Ik in
-ons Staatswezen heb bekleed, met den diepge-
voelden wensch, dat op Koningin en volk teza
men, door de nauwste banden vereenigd, Gods
-zegen biyve -rusten!"
Wilhelmina beklom den alouden troon der
Oranje-s en Zij gaf daar de ontroerende ver-
klaring
„Door het afsterven van Mijn onvergetelij-
ken Vader, tot den Troon geroepen, dien Ik
onder het zoo wijze en zegenrijke Regentschap
van Mijn innig geliefde Moeder beklom, heb
Ik na de voleindigin-g van Mijn achttiende
levensjaar de regeering aamvaand
Toen aan de Koningin-Regentes by Haar af-
tred-s-n een som van f 300.000 werd aanige-bo-
den, en Zy tev-ens de vrije beschikking kreeg
over het landgoed Oranje-Nassau by Renkum,
sticbtte de edelmoedige Vrouw het eerste
Nederlandsche Sanatorium voor longlijders.
In soortgelijken arbeid van liefde en toewy-
ding heeft de Koningin-Moeder in de volgende
34 jaren een schoone levenstaak gevonden.
Niet meer Kaningin-Regentes, maar Konin
gin-Moeder.
Toen Wilhelmina na de hulddiging op het
toalcon van het paleis verscheen en Haar Moe
der Zich wat achteraf hield, omdat Haar taak
was afgeloopen, leidd-e Wilhelmina Haar naar
voren en vertoonden beide Koninginnen Zich
aan het volk.
Koningin en Moeder.
Dit werd haar een eerenaam jegens Haar
volk. En dat Zij ook Koninklijke Grootmoe-
der wezen mocht heeft Haar, Die in familie-
liefde made Haar schoo-nste levensbezit vond,
vyf en twintig jaren van Haar leven een nieu
we vreugd geschonken.
Trouw nam Zij aan het openbare leven deel,
maar altij-d in de meer bescheiden rol van
eerste onderdane van Haar Dochter. Herhaal-
delijk is Zij door het volk gehuldigd, op een
ongeevenaard groo-tsche wijze ncg, toen Zij op
7 Januari 1929 vijftig jaren Nederiandsch
Staatsburgeres was en ook enkele maand-en te
voren bij die herdenking van Haar zev-sntigsten
verjaardag.
Gegroeld en veninnig-d alidoor in de weder-
keerige liefde tusschen Haar en Haar volk in
Haar Nederlandsche; jaren. En naar de lieve
Dood-e gaat een gevoel van diepan rouw uit en
een dankbaarheid, die dit geslacht op de
komende zal overdragen en in's lands historie
onvergankelijk bewaren.
Maatregelen van de omroep-
organisaties.
Gistermiddag is onder leiding van den voor
zitter van -den Radioraad, den heer Van
Boeijen, een bsspreking gehouden in het de-
partement van Binnenlandsche Zaken, waar
bij aanwezi-g waren vertegenwoordigers van
den P.T.T.-dienst en van de omroeporganisa-
ties.
Naar aanlei-ding van die -bespreking deelt de
regeering me-de, dat de omroeporganisaties
zich bereid heibben verklaard, op verzoek van
de regeering, tot het treffen van de navolgen-
-de regeling:
11. Van vanochtend af tot aan dsn dag
van de begrafenis van de Koningin-Moeder
zal het programma, dat reeds voor die dagen
is vastgesteld, worden gewyzigd als in ver-
band met het overiyd-en passend wordt ge-
acht.
2. Op den dag van de begrafenis van de
Koningin-Moeder zullen da Nederlandsche
zen-ders zwijgen, behoudens 'gat uitzending
van de plechti-gheden voor zooveel mogelijk
zal plaats vinden.
3. De uitzending op den dag der begrafe
nis -zal op beide zenders gelijk geschieden. Zij
wordt onder leiding van de regeering door de
vier omroeporganisaties gezamenlijk ver-
zorgd.
4. De radio-centrales geven tot en met den
dag der begrafenis geen ander programma
dan door de Nederlandsche zenders op die
dagen wordt uitgezonden.
5. De uitzending van de plechtighe'den zal
mede via de Phohi en de Rijkszenders te
Kootwijk geschieden.
Besluit van Ned. Bioscoopbond.
Irgcvolge een besluit van het hoofdlbestuur
van -den In ederlanischen Bioscoopbond zijn
Dinsdag ten teeken van rouw wegens het
overiijiin -.an H. M. de Koningin-Moeder alle
bioscopen in Nederland geslote-n. Met het
oog op het feit dat de Koninkiy-ke familie in
Den Haag resideert,- heeft het hoofdlbestuur
van den Ned. Bioscoopbond vervolgens be
sloten de in de residentie gevestiigde bios
copen gedurende 3 dagen, nl. Dinsdag,
Woensdag en Don-derdag te doen sluiten
Bovendien zullen ook op den dag der begra
fenis alle -bioscopen in Nederland gesloten
zijn.
Voorbereiding te Delft.
Te Delft, de oude prinsenstad, arriveerd-en
omstreeks half elf de Vorst van Waldeck en
graaf Schimmelpenninck, ceremonlem-eester,
en de Commissaris der Koningin in de pro-
vincie Zuid-iHolland, Jhr. Mr. Dr. H. A. van
Kamebeek. Zij begaven zich met den burge-
meester van Delft, Mr. G. van Baren naar de
koninklijke grafkel-der in de Nieuwe Kerk.
Daarna werd de regeling van de begrafenis
bespro-ken die Dinsdag zal plaats hebben.
In verlband met de ravage van het kerkge-
bouw zal er nog heel wat werk verricht moe-
ten worden, voordat het mogeiyk is het schip
d-er kerk te passeeren. Van de zich thans
daarin bevindende stelling zal de vyfde paal
terzij-de moeten worden gezet of verwijderd
moeten worden.
De afsluiting van het koor en de provisio-
neele kerk, -die in het koor is ingericht, moet
worden opgeruimd, teneinde de hoofdingang
van de grafkelder te kunnen bereiken. Het
res-tauratiewerk is direct stopgezet, en er zal
zeker wel een maan-d verloopen, voordat er
mee kan worden voortgegaan.
BARON VAN GEEN.
Men verneemt, dat het in de bedoeling ligt
van den particulieren secretaris der Koningin,
baron Van Geen, om binnenkort wegens ge-
zendheidsredenen en op medisch advies aan de
Koningin ontheffing uit zijn functie te vragen.
SECRETARIS DER V.A.R.A. VRAAGT
ONTSLAG.
In ,,Het Volk" is het volgende communique
van het hoofd-bestuur der V. A Jt. A. opgenomen
De Vereenigingsraad -van de V.A.R.A. kwam
Zondag 18 Maart te Amsterdam in een ver
gadering by-een ter behandeling van een in-
gekomen schrijven van den secretaris van de
VA.R.A., G. J. Zwertbroek, in welk schrijven
Zwertbroek wegens gezondheidsred-enen ont-
slag uit zijn functie verzocht.
Na uitvoerige besprekingen van een door
het hoofdbestuur den Vereenigingsraad voor-
gelegd voorstel, waarbij in overeenstemming
met Zwertbroek voorgesteld werd hem in het
omroepbedrijf met minder inspannend werk te
belasten, kwam de Vereenigingsraad tot de
conclusie, dat het belang van de V.A.R.A. niet
gediend zou zijn met aanneming van het voor
stel van het hoofdbestuur, op grond van welke
conclusie besloten werd Zwertbroek het door
hem gevraagde ontslag zonder meer te ver-
leenen met inachtn-eming van de bepalingen
in de rechtspositieregeling der gesalarieerde
bestuurders vervat.
De Vereenigingsraad besloot voorts de af
deelingen per circulaire in kennis te stellen
met de gronden, waarop het hoofdbestuurs-
voors-tel werd verworpen en het meerderheids-
besluit werd genomen.
WIJZIGING VAN HET TARIEF VAN
INVOERRECHTEN OP KORTEN TERMIJN.
Ingediend is een wetsontwerp, strekkende
tot instelling, afschaffing, verhooging of ver-
laging van invoerrecht op korten termijn.
Biykens de memorie van toelichting beoogt
dit wetsontwerp aan de Kroon de bevoegdhsid
te geven in afwachting van nadere wetteiyke
regeling en met inachtneming natuurlqk van
bestaande verdragen, o-nverwijld door de om-
standigheden geboden wijzigingen op tarief-
gebied voorloopig vast te stellen en in working
te brengen.
De inwe-rkingstelling kan betrekking hebben
op een reeds tevoren ingediend wetsontwerp
tot verhooging van invoerrechten, waarvan
geheele of gedeelteiyke onverwijlde toepassing
in afwachting van de verbeffing tot wat ge-
wenscht is omdat ande-rs voordat die wet in
werking kan treden nog groote hoeveelheden
van de te treffen goederen zoud-en worden in-
gevoerd, waardoor de vereischte baten voor
den fiscus geruimen tijd zouden worden gemist
en ook voor handel en nijverheid groot nadeel
zou kunnen ontstaan als gevolg van het be-
derven van de marlct door de den prijs druk-
kende abnormale eerst langzamerhand door de
markt op te nemen voorraden.
De minister van financien, economische
zaken en buitenlandsche zaken, die de memo
rie van toelichting hebben onderteekend, mee-
nen van deze gelegenheid gebruik te moeten
maken om in verband met de gewij-zigde om-
standi-gheden op economisch gebied voor de
regeering de beschikking te krijgen over be-
voegdheden van ruimer strekking. De crisis-
invoerwet geeft aan de Kroon alleen bevoegd-
heid tot rechtstreeksche iavoerbeperking, doch
niet tot wyziging van het tari-ef van invoer
rechten. De retorsewet laat zoodanige wijzi-
ging alleen toe in den vorm van nieuwe of
verhoogde rechten tegenover landen waarmede
geen handelsverdrag is gesloten. De landbouw-
crisiswet bestrijkt alleen het gebied van den
landbouw.
Het is daarom gewenscht in tweeerlei op-
zicht nog nadere voorzienlngen te treffen. Het
kan gewenscht zijn tariefafspraken, die met
eenige buitenlandsche regeering zijn gemaakt,
terstond van toepassing te verklaren en vo6r
of tijdens het voeren van onderhandelingen
maatregelen te nemen of in uitzicht te stellen,
die om het beoogde effect te verwezenlijken
terstond In werking mioeten kunnea treden.
Verder doet zich vooral in den tegenWoordi-
gen crisistijd door onverwachts buitenlandsche
maatregelen op tarief- of ander gebied het
verschynsel voor, dat een Nederlandsche In
dustrie plotseliciig haar afzetgebied zoodanig
ziet beknot of den prijs, waarvoor zij haar fa-
brikaat kan verkoopen, zoodanig ziet dalen,
dat zij zonder -regeeringssteun te gronde zou
moeten gaan. Die steun zal dan in gevallen
waarin de crisisinvoerwet geen baat brengt,
het beste verleend kunnen worden in den vorm
van een tijdelijk v-srhoog-d invoerrecht voor
overeenkomstige uit het buitenland ingevoerde
producten. Snel handelen is ook in zoodanige
omstandigheden dikwyis noodzakelijk. De mo-
gelijkheid van een dergelijke directe tarief-
verhooging zou het betrokken vreemde land
er soms ook toe kunnen brengen, voorgenomen,
anders voor d-s Nederlandsche Industrie fnui-
kende maatregelen achterwege te laten of de
reeds genomen maatregelen weder op te
heffen.
In an d-s re dan de hier opgesomde gevallen
zal van de door de ontworpen wet gegeven be-
voegdheden geen gebruik mogen worden ge
maakt. Ook in deze gevallen zullen die be-
v-oegdheden slechts uiterst spaarzaam voor
toepassing in aanmerking komen. De regee
ring m-eent echter, ook al zou hieraan niet
dadelijk behoefte bestaan, deze bevoegdheden
te moeten vragen om op alle eventualiteiten
voorbereid zijn.
Volgens art. 1 kan bij Kon. besluit worden
bepaald, dat die in een bij de Staten-Genaraal
aanhangig voorstel van wet vervatte bepalin
gen tot instelling, afshcaffing, verhooging of
verlaging van invoerrechten geheel of gedeel-
telijk voorloopig met ingang van een by K.B.
aan te wijzen tijdstip worden toegepast als
ware het voorstel, wat de aldus in werking ge-
steld-e -bepalingen betreft -r-eeds tot wet ver-
beven.
Volgens art. 2 kan -by K.B. worden bepaald,
dat van door de Kroon aan te wqzen goederen,
gedurende een by K.B. vast te stellen tijdvak,
dat ten hoogste een jaar zal kunnen bedragen
a. een nieuw invoerrecht zal worden ge-
hev-en;
b. -een bes-taan-d invoerrecht zal Worden af-
geschaft, verhoogd of verlaagd.
Een besluit ingevolge art. 2 kan eerst wor
den genomen nadat de oeconomische raad is
gehoord.
DE HOUDING VAN ENGELAND IN GEVAL
VAN EEN NIEUWE SCHENDING VAN
HET BELGISCHE GRONDGEBIED.
De Bi-usaelsche correspondent der N. R. Crt.
meldt:
Naar ik uit goed ingelichte bron vemeem,
denkt de Belgische regeering er aan, in ver
band met den stand van het herWapenings-
vraagstuk onderhandelingen te openen met
Engeland, teneinde van de Britsche regeering
de stellige verzekering te bekom-en dat in ge-
val van een nieuwe schending van het Belgi
sche grondgebied op de militaire hulp van
Britsche zijde zal mogen worden gerekend. Het
kabinet de Brocqueville zou zich op de jongste
debatten in den Belgischen Senaat en op de
resolutie, welke na afloop daarvan werd aan-
genomen, beroepen om de hierboven bedoelde
besprekingen mot Engeland te openen.
Wat de Belgische rs-geering in ieder geval
beoogt, is een versterking van het Rijn-pact
en zoo mogelijk de tot stand koming van een
militaire overeenkomst met Engeland zooals er
sed-ert verscheidene jaren reeds een met Frank-
rqk bestaat.
LINDBERGH VOOR DE SENAATS-
COMMISSIE TOT ONDERZOEK VAN DE
LUCIITPOSTCONTRACTEN.
Kolonel Charles Lindbergh heeft zich be-
^reid verklaard voor de Senaatscommissie te
verschijnen, die een onderzoek instelt naar
het uitrvoeren van de luchtpostcontracten
door de militaire luchtmacht, teneinde zijn
oordeel te zeggen over deze zaak en tevens
herstel te bepleiten van de contracten, waar
bij de luchtpostdiensten worden verricht door
particuliere luchtvaartondememingen.
Lindbergh heeft echter voor de tweede
maal gewei'gerd zitting te nemen. in de door
den staatssecretaris van oorlog, Dem, be-
noemde commissie van deskunddgen. In zijn
antwoordtelegram aan staatssecretaris Dem
verkl-aarde Lindbergh dat hij „direct noch
indirect kon medewerken aan de inmenging
van het leger in het Amerikaansche handels-
en zakenleven". Hij verklaarde zich echter
bereid voor de commissie te verschynen am
te worden gehoord.
De bekende vlieger Chamberlain heeft zijn
benoeming in de commissie van deskundigen
aanvaard en had een kort on-derhoud met
president Roosevelt. Hij zal door de Senaats
commissie voor postaangelegenheden worden
gehoord, evenals de oud-'oorlogsvlieger en
luchtvaartdeskundige Eddie Rickenlbac-ker.
INVOERBEPERKIN GEN IN BELGIe.
Naar de Belgische Standaard, het orgaan
van den Belgischen minister van landbouw,
verneemt, zal binnen enkele dagen tot contin-
genteering van den invoer naar Belgie van
paarden worden overgegaan.
Ook is de Belgische regeering van plan den
Invoer van sla uit Nederland te beperken. Men
zal volgens hetzelfde blad een globalen maat-
regel overdenken ten aanzien van den invoer
van groenten en vruchten. Dit besluit zal ech
ter alleen Worden toegepast op de fruitsoorten
en groenten, die reeds gecontingenteerd zyn,
en op den invoer van sla.
