ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Aspii|r|
No. 9085 Eerste Blad WOENSDAQ 27 DECEMBER 1933 73e Jaargang
NIEUWJAARSADVERTENTIEN
a 60 cent
BIHHEHLAND
BUITENLAND
1* prijs f 10,—
2- 7,50
3" 5, -
Slecht weer op komst!
Regen, wind, hagelbuien
Zij zijn te verwachten in
dezen tijd van het jaar. En
dat beteekent het gevaar
van griep. U kunt U daar
gelukkig krachtig tegen
wapenen, dank zij Aspirin.
Als U zich eens niet heele-
maal fit voelt - neem
Aspirin! Dan heeft de griep
de minste kans.
jaagt de griep op de vluchtl
TER NEUZEN, 27 DECEMBER 1931
■BOHI
TER NEUZENSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSBinnen Ter Neuzen 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
fr. per post 1,55 per 3 maanden Bij vooruitbetaltng fr. per post 5,60 per jaar
Voor Belgie en Amerika f 2,overige landen f 2,35 per 3 maanden fr. per post
Abonnementen voor het buitenland alleen bij vooruitbetaling.
Uitgeefsteir: Firma P. J. VAN DE SANDE
GIRO 38150
TELEFOON No. 25.
ADVERTENTIeN: Van 1 tot 4 regels 0,80
Voor eliken regel meer 0,20.
KLEINE ADVERTENTIeNper 5 regels 50 cent bij vooruitbetaling.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, hetwelk op aanvraag
verkrijgbaar is. Intending van advertentien liefst een dag voor de uitgave.
DIT BLAD VERSCHIJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
voor het Nieuwjaarsnummer dat Maan-
dagmorgen in plaats van Maandagavond
zal vexschijnen en in de kom dezer
gemeente huis aan huis wordt bezorgd,
worden weder geplaatst
Voor Ni-euwjaarswenscihen of gedichten
grooter dan 20 regels, zal 60 cents meer
worden gerekend voor elke 20 regels of
gedeelte daarvan.
Evenals andere jaren stellen wij, ter
aamnoediging van hen, die voornemens
zlin in ons Nieuwjaarsnummer een gedicht
of vers te plaatsen, een drietal prijzen
beschikbaar n.l.:
De beoordeeling van deze gedichten of
verzen zal geschieden door een commissie.
Versjes, die niet oorspronkelijk zijn,
komen niet voor een prijs in aanmerking
Inzenders van een gedicht of vers, die
buiten mededinging willen blijven, gelieven
dit bij de inzending op te geven, dan kan
dit tegelijk hieronder worden vermeld.
De inzendingen kunnen geschieden tot
uiterlij'k Vrijdag 30 dezer.
Ter Neuzen, 22 December 1933.
Firma P. J. VAN DE SANDE.
DE „PELI1.1AAN" OP DEN TERUGWEG.
•Zooals we gisteren in de radio, door een uit-
zending uit Indie konden hooren is het vlieg-
tuig „Pelikaan" sinds gisteren, des nachts 10
minuten voor 1 op den terugweg naar Neder-
land De bemanning werd uitgeleid door een
groote zeer geestdriftig gestemde menigte.
Men hoopt nog voor oude jaar op Schipho1.
te liamden.
WIJZiGING WET OPENBARE
VERVOERMIDDELEN KRUGT WEI NIG
INSTEMMING.
Verschenesn is het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over hot wetsontwerp tot
wijziging van de wet openbare vervoermid-
delen.
T,n de inleiding deelt de vaste commissie
voor openbare werken, verkeers- en water-
staatsaangelegenheden mede, dat zij op 12
September aan dsn Minister van Waterstaat
mededeeling deed van de beschouwingen en
opmerkingen, waartoe dit wetsontwerp haar
aanleiding gegeven had. Zij had hierop nog
geem antwoord ontvangen, toen het wetsont
werp tot insteiling van een Verkeersfonds de
Kamer bereikte.
In de memorie van toelichiing tot dit wets
ontwerp merkte de Minister op, dat aan uit-
sted van behandeling van dit wetsontwerp
door hem de voorkeur zou worden gegeven,
teneinde nog nader te kunnen overwegen, of
een vergur.ningsstelsel voor vrachtauto's en
de aanvullende bepalingen van het vergun-
ningsstelsel voor autohussan, zooals die in het
onderhavige ontwerp zijn neergelegd, onge-
wijzigd zouden passen in een ordening van het
verkeer, zooals de Minister zich voorstelt.
Naar aanleiding hiervan gevoelt de com
missie de wenschelijkheid de genoemde be-
Bchouwingen en opmerkingen niet langer
binnen de sfeer van het overleg tusschen de
Regeering en haar besloten te bond-en. Na
bespreking met den Minister worden deze
daarom thans ter kennis van de Kamer ge-
braciht.
-De in de memorie van toedichting voorop-
gezette stelling, dat een betere ordeaing van
het vervoer per auto steeds dringender ge-
wenscht is, wordt ondarschreven. Geheel los
van den inhoud, werd de indiening van het
ontwerp dan ook toegejuicht, omdat het be-
langrijke vraagstuk van da verkeersordening
immers door die indieninig officieel aan de
orde is gesteld. Een dafinitief oordeel om-
trent het wetsontwerp kan eerst worden ge-
vormd, nadat men zich rekenschap heeft ge
geven van de bestaande verhoudingen in het
vervoerwezen, van de in den loop der jaren
daarin plaatsgehad hebbeade verschuivingen,
van bestaande behoeften, waaraan thans niet
wordt of niet kan worden voldaan, alsmede
van de toekomstige verhoudingen, voor zoo-
ver die kunnen worden overzien.
Coordinatie van het verkeer.
De commissie zou het op prijs stellen van
den Minister te vem-emen, of ook naar zijn
voorloopige meening ten aanizien van het ver
voer en verkeer in Nederland, voor een eer
ste uitstippelinig van den gedachtengang er-
van zou kunnen worden uitgegaan, dat het
personen-vervoer zich onder bepaalde omstan-
digfoeden afwendt van het vervoer par rail
en van dat te water, om zich toe te vertrou-
wien aan het vervoer op den weg.
Alvorens in een beoordeeling van het on
derhavige wetsontwerp te treden, wenschten
eenige leden van de commissie in het alge
meen ten aanzien van de coordinatie van het
verkeer, waartoe dit wetsontwerp een, zij het
dan ook onvolledige poging, waaigt, de vol-
genide opmerkingen te maken.
INaar he-t oordeel deizer leden, verdient de
methode van de ooncentratie der verschillende
vervoermiddelen de voorkeur. Andere leden
merkten hlertegenover op, dat er nog andere
oplossingen zijn, waarbij de concentratie niet
zoover behoeft te gaan. Zij wezen in dit ver-
hand naar andere landen, waar de ontwikke-
ling gaat in de richtimg van het brengen van
alle vervoer onder een beheer. Weer andere
leden waren van oordeel, dat op den duur al-
dus niet de meest gewenschte voorwaarden
voor de ontwikkeling van h-et verkeerswezen
zullen worden verkregen en dat het daarom
gewaagd zou zijn, thans zond-er nader ond-er-
zoek in ons land een eersten stap in de rich-
ting dier concentratie tot een bedrijf te zet-
ten. Zij wezen t-evens op het gevaar, dat con
centratie in een hand tot verstarring kan
leiden.
Geen rekening gehwuden met
het bestaan van een Econo-
mischen Raad en de Bedryfs-
radenwet.
!Het wekt bevreemding, dat brj deze eerste
proeve van bedrijfsordening geen rekening is
gehouden met de wet, houdende insteiling van
een Economischen Raad. Eenige leden voeg-
den hieraan toe, dat evenmin rekening is ge
houden met de wet inzake insteiling van be-
drijfsraden. Het lijkt vooralsnog ongewenscht,
om van het complex van belangen, waarom-
trent de Economische Raad aan de hoofden
der depar tementen zal adviseeren, los te maken
de zoo gewichtige economische belangen van
het verkeer of vervoer en zeker schijnt het nu
in overeenstermmdng met den geest van de
wet, houdende insteiling van bedrijfsraden, dat
de voorwaarden, waaraan de exploitatie van
verkeers- en vervoermiddelen wordt onderwor-
pen en waartoe vooral de dienstvoorwaarden
en veillgheidsvoorschriften behooren, zullen
worden geregeld, bij algemeenen maatregel
van bestuur, zon-der dat het georganiseerd be
drijf via den bedrijfsraad wordt ingeschakeld.
Algemeen vergunningsstelsel
bepleit.
De vraag rijst dan ook, of het thans be
staande en door het wetsontwerp uit te bred-
den en te verscherpen vergunningsstelsel,
hetwelk wel niet tot de behoorlijke bedrijfsor
dening leiden kan en dat de voor de ontwikke-
linig van de bedrijven noodzakelijke concur
rence uitschakelt, niet beter ware te vervan-
gen, door een vergunningsstelsel in dezen zin,
dat vergunning zal worden verleend, aan ieder
die voldoet aan bij algemeenen maatregel van
bestuur te stellen voorwaarden. Dit zou een
vergunning zijn voor het uitoefenen van open-
baar vervoer op den weg, in tegenstelling met
een soort van concessie voor het bedienen van
een bepaald traject.
De voorwaarden waaraan de
vergunning wordt gebonden.
De voorwaarden zouden kunnen betreffen:
de financieele bestaansmogelijkheid van de
vervoerondememing, de veiligheid van reizi-
gers en goederen, de dienstregeliag, de tarie-
ven, het openbaar maken van een en ander en
de ar.beddsvoorwaarden. Omtrent dezen alge
meenen maatregel van bestuur ware, voor
wat betreft de veiligheid en de arbeidsvoor-
waard-en, vooraf het advies in te winnen van
een in te stellen bedrijfsraad voor het auto-
transportbedrijf, terwijl voorts die bedrijfs
raad bij de uitvoering van die wet door den
algemeenen maatregel van bestuur ware te
betrekken. Eenige leden merkten naar aan
leiding hiervan op, dat beperking van het aan-
tal exploitanten van verke-ersmiddelen op den
weg in dezen een eerste vereisdhte is.
Eenige leden meendien, dat coordinatie der
verschillende mlddelen van vervoer een vrucht
baar werkterrein zou zijn voor een vaste com
missie van den Economischen Raad. Indien
tot insteiling van een dergelijke vaste com
missie zou worden overgegaan zou het aan-
beveling verdienen, een zoodanig verband te
leggea tusschen haar en den bedrijfsraad van
het autotransportbedrijf, dat geregeld contact
en sam-snwerking verkregen worden.
Vel'e leden hadden daartegen bezwaren, van
oordeel zijnde, dat op die wijze ten aanzien
van de komende verkeersverordening niet de
noodige soepelheid kan worden gewaarborgd
en dat het particulier initiatief te veel aan
banden zal wordien gelegd
Enkele leden waren van oordeel, dat bij de
oplossing van vraagstukken der verkeers
ordening thans vooral een regeling ten aan
zien van de arbeddsvoorwaarden en veilig-
heidsvoorschrifben in het openbare vrachtauto-
bedrijf urgent is.
Resumeerende, kan worden cpgemerkt, dat
het wetsontwerp weinig instemming kon ver-
werven, zoowel wegens het ontbreken van
een uitstippeling van het grootere kader, waar-
in de in het wetsontwerp vervatte partieele
regeling moet passen, wegens niet voddoende
rekening hoiuden met zich baanbrekende or-
ganisatievorm-en in de vrije maatschappij en
de thans bestaande wettelij-ke mogelijkheden
dienaangaande, als wegens de te eenzijdige
behartiging van de financieele belangen van
een bestaande vervoergelegenheid, met name
j die per rail. Bovendien k-ca het verscheidenen
ioden der commissie niet bevredigen, dat niet
j t-evens een regeling is voorgesteld ten aanzien
i van het vervoer te water
j Doch er is meer. Eenige leden konden geen
f vredie hebben met de wijze van wettelijke
j regeling, welke voor het autoverkeer au ten
tweede male blijkt te worden nagestresfd. Zij
meenden, dat vanwege de spoorwegtekorten de
vrees voor het opkomend verkeer op den weg
een verkeerd-e richting heeft doen inslaan. Zij
zouden gaame zien, dat deze werd verlaten
om esn betere op te gaan. Naar hun oordeel
zal die betere weg voeren naar het inschakelen
van den Economischen Raad en van Bedrijfs-
raden in de ordening van het vervoerwezen.
LOONSVERLAGING VOOR HET
SPOORWEGPERSONEEL.
De Minister van Waterstaat heeft aan de
directie der Nederlandscihe Spoorwegen mee-
gedeeld, dat hij met het oog op den naderen-
dem datum van 1 Jan. 1934 spoedshalve aan
de Koningin een ontwerp-besluit ter bekrach-
tiging heeft voorgelegd, waarbij de datum van
herziening van het reglement dieastvoor-
waarden nader wordt uitigesteld tot 1 Maart
1934.
De directie heeft in vertoand hiermee den
personeelsraad uitgenoodigd tot een bespre
king op 28 dezer over een loonsverlaging.
WORDT VAN DER LUBBE OPGEHANGEN
OF BEGENADIGD?
Naar Wolff uit Leipzig vemeemt, ligt de
beslissing, hoe het vcnnis aan v. d. Lubbe
voltrokken zal worden, bij de Rijksregeering.
Voigens de verordening tot bescherming van
volk en staat, kan het vonnis ook met den
strop worden voltrokken. De beslissing ligt
evenwel bij de Rijksregeering.
Ook een eventueele begenadiging van v. d.
Lubbe moet door de Rjjksregeering worden
uitgesproken
DE STERILISATIE-WET.
Op 1 Januari treedt de wet ter verhindering
van erfeiijke ziekten in werking. Dien dag
treden ongeveer 1700 ..Erbgesundheitsge-
richte" in functie, waarvan rond 1000 in Prui-
sen en 27 hoven van beroep. Deze recbtban-
ken bestaan uit een gemengden raad van
medische specialisten en juristen. In verband
hiermede is men begonnen op wetenschappe-
lijke basis schattingen te doen naar het aan-
tal" erfelijk belasten, die voorloopig alvast, en
binnen korten tijd, onderworpen zullen worden
aan sterilisatie. Dit aantal wordt geschat op
400.000, vrijwel evenveel mannen als vrouwen.
Deze categorie personen is erfelijk belast met
ziekten uit alle negen groepen die de wet op-
somt als aanleiding kunnende geven voor on-
derzoek ter sterilisatie. Het grootste deel
echter van deze 400.000 menschen lijdt aan
overgeerfde zwakzinnigheid.
Ook de kosten van de steriiisatie van deze
groep personen zijn begroot. De operatie van
den man zal ongeveer 20 mark kosten. Hij
zal vier dagen in het hospitaal moeten blijven.
De operatie bij de vrouw kost ongeveer 50
mark. Zij zal echter ongeveer 8 dagen in
het hospitaal moeten blijveii Zoo komt men
voor de operatie-kosten alleen al op 14 mil-
lioen mark. Dit bedrag zal echter lager wor
den naarmate de artsen meer ervaring in de
operatie krijgen. Dit kapitaal wordt aan de
uitvoering van deze wet ten koste gelegd,
omdat men hierdoor later tientallen millioenen
hoopt te besparen, wegeas de onkosten die de
zorg voor erfelijk belasten en hun nakorne-
lingschap meebrengt.
DE UITSPRAAK TE LEIPZIG.
Het vonnis van Leipzig is sdhrijft de
N. R. Crt. geveld; de drie Bulgaren en
Torgler zijn vrijgesproken, van der Lubbe is
ter dood veroordeeld. De vrrjispraak van de
vier communisten zal een zucht van opluch-
ting iD de wereld doen opgaan. Want er be-
staat voor de openibare meening van de be-
schaaf-de menschheid nauwelijks iets dat be-
klemmenider is dan het bewustzijn, dat ergens
een gereohtelijke moord begaan wordt. Als de
blinddoek, waarmede de justitie wordt afge
beeld, dienen moet om datgene niet te zien.
wat juist het recht eisciht dat scherp bezien
zal worden, dan raken de grondslagen van
onze samenleving aan het wankelen. Men
mocht niet aannemen dat het Duitsche Rijk-s
gereohtshof zioh tot een dergelijke daad tegen
het recht zou leenen, en de uitspraak heeft
ons daa ook in het minst niet verrast Wat
de vier communisten betreft, is het mensche-
lijik belangrijkste doel van het proces, een
materieel beivredigend vonnis, bereikt. Het zou
een beleediging voor de rech-ters zijn hun
daarvoor hulde te brengen. Wij begrijpeci ech
ter dat velen in groote onzekerheid de uit
spraak hebben afgewacht. Want niet met
krachtigen en zelfbewusten tred zijn de rech-
ters op dit nu bereikte doel afgegaan. Vrij
wel alle buiitenlanders die van ciabij dag aan
dag de rechtszittingen hebben gevolgd, moes-
ten in hun houding onzekerheid, onreohterlijke
prikkelbaarheid critiseeren. Dimitrof, de oa-
bevreesde en scherpzinnige, is voor de\buiten-
wereld, om de volharding waarmede hij zijn
verdediging heeft gevoerd, tot een heldhaftdge
figuur geworden, vooral om de moeilij.kheden
diie de leiding van de procedure hem daarhij
in den weg legde. Wij hebben beleefd hoe
minister-president Goering -den voorzitter van
het igerechtshof idc leiding eenvoudig uit de
hand nam, en hoe die voorzitter zwak genoeg
was daarin te -berusten. Een Hof, dat zoo toe-
gankelijk was voor dezen onstuimigen druk
is tot in de laatste dagen nog blootgesteld ge-
weest aan pogingen tot intiimidatie van Goe
ring, die een zoo bar karakter drocgen, dat de
verdere Duitsohe pers, buiten dan de twee
bladen waarin deze interviews" verschenen
zyn, ze doodzweeg of heeft moeten doodzwij-
gen. Deze interviews waren nieuwe plaatse-
lijke uitbarstingen van de vulcanische krach-
ten, die men voor het Hof aan het werk had
gezien. Zou het Hof bij zijn beslissing nu ver-
der tegen dezen -druk bestand blijken? Zoo
als gezegd, deze twijfel was niet geoorloofd
maar mensohelijk verklaarbaar.
Het Hof heeft ten opzichte van de vier
communisten gedaan wat men in goed ver
trouwen in de eerste plaats verwachten mocht:
Het heeft hen beveiligid, voorzoover dat in de
maaht van het Hof ligt, voor ooverdiende
straf. De motiveering van het vonnis moge
nooh beivredigend, noch dapper zijn, in dit op-
zicht is een gerechtelijke misdaad ook weer
voorzoover dit van het Hof afhangt voor-
komen. Wat verder met de beklaagden ge
schieden zal, han-gt van anderen af.
Anders staat het met het vonnis dat over
Van der Luibbe is uitgesproken. Wij moeten
hopen dat dit vonnis niet voltrokken wordt.
Daarover is uit een oogpunt van menschelijk-
heid veel te zeggen, en wij zullen daarop ook
terugkomen. Maar op deze plaats moeten wn
allereerst de beteekenas van dit vonnis voor
de Nederlandsch-Duitsche betrekkingen in
oogensohouw nemen. Over de daad van Van
der Lubbe bestaat geen verschil van meening
in Nederland. Qfscihoon geen land er verant-
woordelijk voor gesteld pleegt te worden ot
mag worden, wanneer zijn misdadigers of
geestelijk minderwaardigen toevallig in het
buitenland een wandaad begaan, toch hebben
alle Nederlanders het wel diep betreurd, dat
het juist een Nederiandsch zwakzinnige moest
zijn die zoo een verstrekkend oruheil "m
Duitschland heeft aangericht. Niet te minder
toch heeft ook vrijwel geheel Nederland met
instemming uit de memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer vemomen, dat de Neder-
landsche regeering onmiddellijk nadat de wet
van 29 Maart 1933 aan de verordening van 28
Februari 1933 terugwerkende kracht had ge
geven, te bevoegder plaatse te Berlijn ge-
wezen heeft op het beginsel .nullum delictum,
nulla poena, sine praevia lege poenali", ter
wijl onze regeering verder mededeelde, dat
haar aandadht op deze aangelegenheid geves-
tigd bleef, maar voorshands de verdere loop
van het proces moest worden afgewacht. Men
weet dat de verordening van 28 Februari de
doodstraf invoerde voor de misdaad, die Van
der Lubbe had begaan. Voigens bovenaange-
haalden rechtsregel kan dus de doodstraf niet
op Van der Lubbe, die zijn daad te voren
pleegde, worden toegepast.
Deze mededeeling der Nederlandsche regee
ring kan te Berlijn niet in het vergeetboek zijn
geraakt, daar zij hij een latere gelegenheid
nog eens zoo bevoegd mogelijk ter sprake ge-
bracht is. En wij mogen aannemen dat de
Nederlandsche regeering nu ook handelen zal
overeenkomstig haar mededeeling aan de
Kamer.
Nu heeft, als wij ons wel herinneren, de
verdediger van Van der Lubbe voor het Hof
,,erkend", dat deze rechtsregel in Duitschland
niet meer van kracht is nadat hij uitdrukke-
lijk bij verordening is afgeschaft. In Duitsch
land zijn tijdens de revolutie ook vele grond-
wettelijke rechten opgeheven. Maar zoo vaak
buitenlandsche onderdanen het slachtoffer zrjn
geworden van deze „hervormingen" hebben
hun regeeringen geprotesteerd. Buitenland
sche joden, buitenlandsche socialisten, buitenl.
dagbladschrijvers vomden onmiddellijk den
steun van hun regeering zoodra men op hen
m-aatregelen of bepalingen traehtte toe te pas
sen, waaraan de internationale rechtsopvat-
tingen hen onttrokken. Zij leven onder het
Duitsche recht. Zou een Nederlander in het
buitenland ter dood worden veroordeeld
wegens een daad waarop de doodstraf stond
toen hij haar pleegde, dan kan het dezen
Nederlander niet haten dat zijn eigen land de
doodstraf heeft afgeschaft. Wel heeft de
Nederlandsche regeering de gewoonte in al
dergelijke gevallen om gratie te verzoeken;
zij kan zich daarbij echter niet op een recht
beroepen. Doch het geval Van der Lubbe be-
hoort tot een groep, ten aanzien van welke
men een in alle bescihaafde landen geaccep-
teerd rechtsbeginselen kan aanvoeren. Daar
op zal onze regeering zich beroepen, nu zij
zich tot een betoog te Berlijn genoopt ziet
Zou men te Berlijn de beslissing forceeren
door een haastige terechtstelling, dan zou dit
bij onze regeering, en algemeen hier te lande,
emstige cntstemming wekken. Maar wij dur-
ven nog hopen dat men te Berlijn, nu het Hof
uitspraak heeft gedaan, de doodstraf in ge-
vangenisstraf zal veranderen.
Dit is de formeele kant van het geval, er is
echter ook een menschelijke kant.
De figuur van Van der Lubbe wekt, ondanks
de nooidlottige rol die hij, in zijn menging van
troeibele politieke en sociale begrippen en troe-
bel herostratisme, heeft ge-speeld, onze diepe
deemis, zooals iedere geestelijk en daardoor
maatschappelijk ontwrichte dat doet. Het
vonnis wil in hem een werktuig zien van on-
bekenden, waarvan het Hof alleen vaststelt
dat het niet de andere beklaagdea en even
min aanhangers van de regeering zijn. Dit
oordeel berust weer op het - zeer verklaar-
bare geloof dat hij niet alleen de daad kan
hebben gepleegd. Ware dit laatste aan te
toonen geweest, dan is moeilijk in te zien hoe
men in zijn misdaad een hoogverraad had kun
nen zien van zoo gevaarlijke strekking, da*
een bijzonder daarvoor ingestelde doodstraf
daarvoor als vergelding te verdedigea ware
Het Hof blijft hem echter zien in een myste-
rieus en zeer gevaarlijik verband als een
samenzweerder die zijn medeplichtigen ver
zwijgt. Zou hij echter in een dergelijk ver
band meer dan een armzalig werktuig ge
weest zijo Zijn verwarde querulanterige
denkbeelden, de onverschillighexd voor den
doo-d, die hij tijdens het proces toonde, moeten
hem gemakkelijk tot dit werktuig hebben kun
men maken. Maar dat hij werktuig van ande
ren was, is ook weer allerminst bewezen. Het
is zelfs temauiwern-ood door positieve ge-
gevens waarschijnlijk -gemaakt. Een ongeluk-
kig slachtoffer van anderen hebben wij in Van
der Lubbe te zi-en, of eai ongelukkig ont
spoorde; i-n ieder geval lijder aan een geeste
lijk ziekteproces, waarvan men de sloopende
uitwerking tijdens de rechtszittingen rijkelijk
heeft kunnen waamemen.
Simuleerde hij Hij heeft geen vinger uit-
gestoken om de uiterste straf te ontgaan; het
tegendeel is veeleer waar. Medepliahtigen
hoefde hij niet op deize wijze te dekken; dat
zou hij voor zijn figuur veel fraaier heibben
kunnen doen. Voor verto-on van bravoure had
hij immers veel zin! En hoe zou dan de on-
verwachte opvlamming van zijn bewustzijn te
verklaren zijn? Wij kunnen in ieder geval een
rechtspraak niet bewonderen die aan dit men-
schelijk wrakstu-k moet oplegjgen. Moet
opleggen want wij hebben immers ver-
(Ingez. Med.)
nomen dat de Duitscfhe rechtspraak vermin-
derde toerekeningsvatbaarheid niet erkent.
Het is te hopen dat de Duitsche regeering,
uit eigen beweging, door verandering van de
straf aan dit hier gebleken gebrek tegemoet
komt. De gedachte is haast ondragelijk: De
overheid, die eeti ongelukkigen gedegenereer-
de, door zijn geestelijke zwakheiden onsociaa!
geworden, als een groot misdadiger ter dood
brengt, hem daarbij helpende in zijn streven
naar een herostratischen zelfmoord. De ver
dediger van Van der Lubbe zal, op aandrin-
gen van zijn client waarschijnlijk, geen gratie
vragen. Het is echter reeds gemeld dat zijn
familie wel pogingen daartoe zal doen. Onze
regeering zal het waarschijnlijk niet alleen op
een juridisch protest tegen zijn ter-doodibren-
ging laten aankomen, maar stellig ook de ge-
bruikelijke stappen doen am gratie te verkrij-
gen. Wij moeten hopen, misschien meer nog
terwille van het recht en de getvoelens van de
wereld dan van den ongelukkige zelf, dat deze
pogingen zullen slagen.
Wij vememen reeds dat de vier andere be
klaagden in verzekerde bewaring zijn ge-
nomen. Dit kan voor de drie Bulgaren het
begin beteekemen van hun uitzetting uit het
Duitsche Rijk. Is het zoo, dan verdient de
,,Schutizhaft" dezen keer haar naam. De drei-
gementen van Goering zijn ondubbelzinnig ge
weest. Daartegeover diaagt de Duitsche over
heid verantwoordelijkheid. Moge deze gun-
stige veronderstellmg om-trent de bedoeling
van deze nieuwe gevangenschap juist blijken!
Wat Torgler betreft, hij is Duitscher. Als
zoodanig verkeert hij in een bijzonder onigun-
stige positie. Dat hij aan het concemtratie-
kamp zou ontsnappen is niet waarschijnlijik
Daar zal zgn lot stellig niet te benijden zqn.
Maar men heeft ook reeds van verdere ver-
volging wegens hoogverraad gesproken. Laat
ons hopen terwille van deze, tijdens het proces
niet bijster sterk, maar ook niet bijster ge-
vaarlijk gebleken persoonlijkheid, die bovea-
dien in ie-der opziaht steeds den indruk ge
maakt heeft van een fatsoenlijk memsch te
zijn, dat de politieke soep ia Duitschland niet
meer zoo heet gegeten wordt als Goering haar
te vuur zet.
Wat de politieke conclusies van het vonnis
betreft, die zijn in de voorloopige samenvat-
ting van Wolff uitermate vaag. Het is be
wezen, zoo heet het, ,,-dat de medeplichtigen
en lastgevers van Van der Lubbe in de cam-
munistische partij te zoeken zijn en dat de
brandstichting door deze of soortgelijke ele
mented was ibedoeld als een signaal tot het
begin van opstand en burgeroorlog."
Wij hebben „soortgelijke elementen gespa-
tieerd." Immers, door deze verzwakking ver-
stuift de ajankiacht tegen de communistische
partij in volslagen vaagheid. De communist,
partij heeft eea groote poging willen doen om
de revolutie alsnog om te draaien, of zij heeft
dat niet geproheerd. Van die poging is niets
bewezen, blrjkens de beperking, ook voigens
het Hof niet. Met .soortgelijke elemeaten"
wordt feitelrjk een omschrijving geleverd van
figuren als Van der Lubbe zelf, die aan den
zeLfkant van de politieke wereld vagabcadee-
ren. Zij kunnen geen revolutie, siechts relle-
tjes maken. Kan men de communistische par
tij diet als organisatrice aanwijzen, dan ver-
liest de brand in den Rijksdag zijn poli-tiek
belang, nadat ook onderzoekingen in teged-
avergestelde richting niets tastbaars hebben
opgeleverd.
VREKSEL1JK AUTO-ONGELUK.
Toeti de stad hedenmorgen ontwaakte, ver-
spreidde zich als e;n loopend vuur de mare
van een vreeselijk ongeluk, dat n.l. mevr. A.
de Jonigede Vries en mej. M. Leunis, heden-
nacht bij een auto-ongeval waren omgekomen.
We vemamen daaromtrent nader, dat
hedennacht omstreeks 1 uur een wielrjjder, de
heer G. van Acker, van Westdorpe, in de rich
ting Sluiskil rijdende, ter hoogte van het weeg-
huisje bij den Goesscher.polder een auto tegen
kwam uit de richting Sluiskil. Wegens ijzel
was de weg langs het kanaal GentTer Neu-