TER NEUZEN, 30 Juni 1933.
GROEDE.
FAILLISSEMENTEN.
GEMEENTERAAD VAN
ZAAMSLAG.
gedroogen, worden belet. Als een macM©loos,
smadelijk gestagen man keert hij uit bet ex
periment, dat hij heeft aangedurfd, in het par-
tieuliere leven terug en de zijnen zullen zich
Imogen verheugen, dat ziji hem na zijn taaiien
strijd nog in goede gezondheid terugzien.
Wrj kunnen Hugenberg ons medegevoel op
het oogeniblik niet onthouden, ondanks de ver-
sdhrikkelijke verantwoordelijkheid, die hij
draagt voor het tegenwoordiige en toekom-
stige lot van Duitschland. Hij heeft gemeend
sterk en bekwaam genoeg te zijn om met
Hitler de regeering te aanvaarden en hem de
baas te blijveo. Weinigen in Duitschland droe-
g-en reeds zooveel verantwoordelijkheid voor
de optooanst van Hitler als hij door het den
weg baneo.de werk, dat hij door Zijn bladen
had laten verrichten. Hij heeft bij dit alles een
voor een staatsman volkomen ongeoorloofde
naiveteit getoond.
Als Hugenberg nu een man zoekt, die even-
veel verantwoordelijkheid draagt als hij, dan
vindt hij dien in von Papen. Hij meende, dat
von Papen een bondgenoot kon zijn, waarop
hij vertrouwen kon bij het in toom houden
van Hitler. Dat is een jammerlijke vergissing
igeweest. Maar welk een verschil is er tus-
sdhen de hoarding van deze beide politieke
naivelingen, die zich zoo rampzaiig hebbeo
overaehat. Von Papen heeft zich reeds heel
spoedig op dood spoor la-en schuiven om
alleen bij bijzondere gelegenheden voor repre-
sentatie te voorschijn te worden gehaald. Hij
heeft zander uiterlijk verzet en. als hij zich
verzet heeft zonder resnitaat, zich de grie-
vendste beleedigingen laten aandoen. Het
ergste is geweest de bandhandige vervolging
van het katholieke congres te Miinchen,
waarvan hij een -der hoofdpersonen was. Bij
iederen striem heeft hij zich gebogen en zijn
glimlach bewaard. Nu heeft hij zich naar
Borne laten zenden can met den Paus te onder-
handelen over een concordant, terwijl het feit
van zijn zending en van die onderhandelingen
niet heeft kunnen beletten, dat de toch reeds
felle vervolging der katholieken in Beieren
joiist in de allerlaatste dagen nog weer heviger
vormen heeft aangenomen. De correspondent
van de Times te Miinchen, die zooveel kan
mededeelen wat in de Duitsche pers en nu
eelf's door middel van een in het openbaar
aangemoedigd verklikkingsstelsel in gesprek-
ken van man tot man niet meer kan worden
gezegd, meldt, dat in de laatste dagen weer
duizenden katholieken in Beieren zijn gevan-
gen gezet.
Niet alleen alle afgevaardigden van de
Beiersche Volkspartij in Rijks- en Landdag
zijn in hechtenis genomen, maar in sommige
plaatsen, zooals Bamberg en Spiers, zijn zelfs
de katholieke gemeenteraadsleden opgepakt.
Priesters zijn daarentegen weer uit de ge-
vangenis ontslagen na onderteekening van
een in beleedigende termen gestelde verkla-
ring, dat zij zich niet meer met politiek zullen
bemoeien..
Als vertegeawoordiger van een regeering,
die voor dit alles verantwoordelijk is, laat von
Papen zich nog als representatie-object bij
den Paus, waar hij als katholiek misschien
nuttig kan zijn,. gebruiken.
Hugenberg heeft zoolang hij de posdtie kon
handhaven ook Ztjn werkelijk gezag ver-
dedigd. Hij heeft het gewaagd telkens weer
in het openbaar te waarschuwen tegen het
willekeurige optreden der nazi's in het econo-
mische leven. Hij heeft in onderhandelingen
met het buitenland zijn eigen opvattingen nog
weten door te zetten. Von Papen's positie
was jammerlijk geworden, maar waarom
Hugenberg aanbleef, was voor iedereen nog
duidelijk en volkomen verdedigbaar.
Wij hebben indertijd met de communisten
niet al te veel medelijden kunnen hebbeo toen
zij zoo hard werden aangepakt, omdat hun
slechts ten deel viel wat zij, als zij de partij
niet verloren hadden, anderen hadden toege-
dacht. Hugenberg zou men kunnen toevoe-
gen: „Wat u ten deel valt, heht gij aan u zelf
te danken. Gij hebt er tevems Duitschland
aan gewaagd". Dat maakt het op zich zelf
moeilijk ook voor hem sympathie te koesteren.
Maar er is een belajigrijk verschil. De com
munisten hebben zich, toen het er op aan-
kiwam, als weerloos vee laten opdrijven
Hugenberg daarentegen heeft alle kracht ont-
wikkeld in zijn verzet; alle, zeker heel em-
stige persoonlijke gevaren getrotseerd, ge-
vochten tot hij heelemaal alleen stond. Zoo
veel moed kan ons menschelij'k met den man
verzoeaen en medegevoel inboezemen hij alle
critiek en verwijt.
Wij kunnen hetzelfde echter niet zeggen
van zijn partij. Waar zijn de politieke jan
kers en grootindustrieeien gebleven, wier
staatkundige hoovaardigheid slechts werd ge-
rechtvaardigd door een werkelijke moed en
kradht, waarop zij zich beroemden? Men kon
van de Duitsche conservatieven zeggen wat
men wilde, zij schenen in ieder geval een der
monumentaalste overleveringen van het oude
Pruisen, waarvan de indrukwekkendheid de
revolutie van 1919 in onverziwakte mate had
overleefd. Maar ook die partij is een kolos op
leemen vcet gebleken. In gunstiger positie
dan eenige andere groep verkeerende heeft zij
zich laten vemietigen nog al liefst met mid-
delen, die hij: zelf geschapen had. Zij heeft
zich laten drijven in een revolutionaire groe-
peering, die politiek, sociaal en godsdienstig
geweld aandoet aan vele dingen, die hun boven
alles heilig of dierbaar waren.
Met haar zijn nu ook de andere partijen op-
geheven. Alles moet in den nationaal-socia-
listischen vorm worden geperst. Hoe zal die
partij er nu van binnen gaan uitzien? Tegen-
stellingen komen reeds duidelijk aan het licht,
maar het is ook reeds niet meer onduidelijk
wie in haar gelederen zegeviert. De partij
gaat steeds meer lijken op een hollend paard,
dat iederen ruiter afwerpt.
Hitler ook? Hij moet oppassen niet te wor
den als de ruiter van wien de Schoolmeester
zegt, dat hij zich soms aan de manen en soms
aan den staart vasthoudt om in het zadel te
blijven.
Wijj schrijven dit op den verjaandag van de
onderteekening van het verdrag van Versail
les in voile vrees, dat de datum van 28 Juni
wel eens niet de somberste herinnering in de
geschiedenis van het Duitsche rijk kon blijven.
ABM DUITSCHLAND.
Onder dit opschrift bevat „De Nederlander'
een hoofdartikel, waaruit wij het volgende
ovememen:
Het is wel een heel droevrg schouiwspel, dat
onze Oosterburen ons te zien geven.
Het land, dat eenmaal baanbrekend was
in velerlei opzicht en dat wij altijd dankbaai
zullen blijven voor de geestelijke schatten die
het ons gebracht heeft, dreigt onder te gaan
in bartoarisme.
Ook de Christelijike kerk is in gevaar.
Een predikant schreef onlangs: ,,Wij na-
tionaal-socialisten weigeren een kerk te be-
treden, waarin het Oude Testament nog als
een heilig boek geldt. De national© eenheid
moet worden bekrachtigd door een geloof
dat het Oude Testament verzaakt".
De „kerk", die deze predikant nog wenscht
te betreden, zal straks in haar liederenibun-
del kunnen opnemen; „Rampzalig hij, die
in dit leven Jacobs God ter hulpe heeft".
Ook het Nieuwe Testament zal niet kunnen
worden gehandhaafd. Het ,,uit eenen bloede"
van Hand. 17 wordt ter zijde gesteld voor een
heidensch rassencultus.
Het schoone woord van den Engelschen
Chris tensocioloog Kingsley: „Wij moeten
ons geslaeht tot God kunnen uitrekenen om
in alle menschen breeders te zien", wordt in
het modeme Duitschland vervangen door het
parool: voer uw stamboom niet zoo hoog op,
opdiat de broederschap niet te ver reike.
Tijden van geloofsvervolging komen naJbij.
We vemamen van yrome Christenen, aan
wie hun maatschappelijk beroep onmogelijk
gemaakt werd, omdat hun ge-weten hun ver-
bood zich bij de nationaal-socialisten aan te
sluiten.
Wat nog verder te wachten staat, indien
voor de S.A.- en S.S.-mannen nieuw werk
moet worden gezocht, valt niet te voorspel-
len. Vele verschijnselen wijzer er op, dat de
geesten uit den afgrond, die de leiders heb
ben opgeroepem, door dezen niet meer in be-
dwang kimnen worden gehouden en dat het
gevaar van een ,,Duitsch bolsjewisme" aller-
minst denkbeeldig is.
Het is de rampzalige wereldoorlog, die
eerst het lichaam van dit ongelukkige volk
heeft gedood en die nu zijn zdel heeft aan-
getast.
Laat ons ter wille van Duitschland en van
de wereld hopen, dat nog tijdig uitkomst
dage.
ESTLANI) LAAT DEN GOLDEN
STANDAAKD LOS.
Het Estlandsche parlement heeft na een
nachtzitting, die dikiwijls een stormachtig
verloop had, het regeerimgsvoorstel, waarbjj
Estland den gouden standaard loslaat, goed-
gekeurd. De Estlandsche bank krijgt het
recht den koers van den Estlandschen kroon
te laten dalen tot den stand van den Zweed-
schen kroon, dus met ongeveer 35 pet. De
bestaande deviezen-verordeningen en andere
beperkingen zullen geleidelijk worden opge-
heven. De regeering Toenisen motiveerde
haar voorstel met de verklaring, dat door den
faoogen koers van de kroon het Estlandsche
bedrijfsleven ernstig werd gehandicapt en
groote schade leed.
OOK HET CENTRUM ZAL WAARSCHIJN-
LIJK WOBDEN ONTBONDEN.
De rijkspersafdeeling der N.S.D.A.P. deelt
mede
Tn volledige overeenstemining met den
rijkskanselier en in het uitzicht van. het feit,
dat de partijenstaat overwonnen is, heeft het
Duitsch-nationale Front besloten over te
gaan tot onthinding. Het zal bjj de noodige
maatregelen tot afwikkeling niet worden ge-
hinderd.
De voormalige leden van het Duitsch-natio-
nale Front zullen door den rijkskanselier al3
volledige en gelijkgerechtigde medestrijders
van het national© Duitschland worden erkend
en beschermd tegen iedere krenking en ach-
teruitzetting. Dat geldt in het bgzonder
voor alle amibtenaren en beambten.
De wegens politieke overtredingen ge-
airesteerde voormalige leden van het Duitsch-
nationale front worden zonder verwijl in vrjj-
heid gesteld en zullen niet meer vervolgd
worden.
De fracties van den Rijksdag en de Land-
dagen der N.S.D.A.P. en van het thans ont-
bonden Duitsch-nationale Front waarborgen
de afvaardiging van een of meer leden van
het Duitsch-nationale Front in de besturen
der fracties der N.S.D.A.P. (Rijksdag en
Pruisische landdag elk 2). In de gemeente-
lijke autonome lichamen zal op gelgke wgize
worden beschikt.
Het bovenstaande is onderteekend door den
rijkskanselier, en door de heeren von Winter-
feldt, baron von Freytagh-Doringhoven en dr.
Poensgen, als vertegenwoordigers van het
voormalige Duitsch-nationale Front.
Ook de Duitsche volkspartij verboden.
Evenals aan de staatspartij is Dinsdag aan
de Duitsche volkspartij elke verdere politieke
werkzaamheid verboden. De partij bestond
naar Wolff opmerkt, nog slechts in naam;
haar eenige afgevaardigde in den Rijksdag
was de leider Dingeldey.
Thans ook het centrum aan de beurt.
Naar Wolff voorts vemeemt is binnenkort
ook dfe onbbinding van het centrum te ver-
wachten. Invloedrijke leiders der centrum-
partij hebben de mogelijikheid eener ontbin-
ding reeds geopperd, zij het voorloopig ook
slechts theoretlsch. „Misschien zoo volgt
Wolff hieraan toe zal het centrum een
soortgelijken stap doen, als het Duitsch-
nationale front.
„Zjjn Beiersch aanhangsel, de Beiersche
volkspartij is door de arrestatie van alle lei
ders en door bezetting van haar bureau's
machteloos gemaaikt en zij zal wel niet weer
tot eenige actie in staat worden.
„De overneming van de Christelijke vakver-
eenigingen door het Duitsche arbeidsfront
en de afzetting der christelijke vakvereeni-
gingsleiders, heteekende voor het centrum
reeds een niet onaanzienlijke verzwakking.
De brief van kardinaal Bertram aan den
voorzitter der katholieke arbeidersvereenigin-
gen bewijst, dat men van katholieke zijde be-
reid is, rekening te houden met de politieke
ontwikkeling en er blijkbaar naar streeft een
einde te maken aan het politieke katholicisme,
zooals dit sedert jaren in de centrum-partij
heeft bestaan.
„Practisch is dus 't einde van den partijen
staat, waamaar het nationaal-socialisme van
meet' af heeft gestreefd, bereikt.
i(De Christeiijk-sociale volksdienst en de
Bvangelisdhe partij toch leidden sinds maan-
den nog slechts een schijnbestaandoor het
ingrijpen van commissarissen in de aangele-
genheden der Evangelische kerk hebben Zij
haar laatsten ruiggesteun verloren.
„Door de uitsluiting van de communisten,
sociaal-democraten en de staatspartij, de ont-
binding van het Duitsch-nationale front, de
inhechtenisneming van alle functionarissen
der Beiersche volkspartij, het verbod van actie
voor de Duitsche volkspartij en de ondermij-
ning van het centrum, is aan elke politieke
oppositie in Duitschland de kop ingedmkt.
„Op parlementair gebied heeft de N.S.
D.A.P. derhalve haar opvattingen imzake den
,,totalen staat" verwezenlijkt. De huidige
parlementen zijn in het Duitsche rijk, waar
het leidersprincipe hoogste wet is geworden,
nog slechts adviseerende lichamen. Hun
vroegere beteekenis hebben zij geheel ver
loren".
DE HAVENBEWEGING VAN GENT.
De Gentsche correspondent van Navigation
du Rhin vestigt er de aandacht op, dat de
gemiddelde tonnage te Gent blijft aangroeden.
Het quotient van de totale beweging, gedeeld
door het aantal aangekomen schepen beliep
in 1925: 879 ton, in 1930: 1065 en in Mei jX
1140 ton. In den loop van de laatste weken
moesten vele schepen een deel hunner lading
lichten ten einde de sluis van Ter Neuzen
te kunnen doorvaren. Men begrijpt, welk ar
gument de berichtgever daaruit ter staving
van de Belgische stelling aangaande den
bouw van een nieuwe sluis put.
WATERSCH APSBENOEMING.
Bij Kon. besiuit is benoemd met ingang van
1 Augustus tot lid van het bestuur van het
waterschap Stoppeldijik c.a., E. C. Fassaert, te
Hontenisse.
PBOVINCIALE ZEEUWSCHE
ELECTBIOITEITSMAATSCHAPPIJ.
Jaarverslag over 1932.
In de heden Vrijdag gehouden algemeene
vergadering van bovengenoemde maatschap-
pij, is het 14de jaarverslag, loopende over
1932, uitgebracht, waaraan wij het volgende
ontleenen
Niettegenstaande de voortduring van de
crisis zijn de uitkomsten van het bedrijf we-
der bevredigend. Het totale aantal verkochte
K.W.U. was nagenoeg gelijk aan het aantal
K.W.U. dat het vorige jaar verkocht werd;
wat aan induitrieel verbruik werd verloren,
werd gecompenseerd door verbruik van nieu
we afnemers en door toeneming van het huis-
houdelqk verbruik.
De financieele resultaten zijn, niettegen
staande de ingevoerde tariefsverlagingen, we-
der gunstig. Zij stellen den raad van bestuur
in staat in overweging te geven om, na het
doen der gewone en van eenige extra afschrjj-
vingen op verschillende activa en met name
van 60.000 extra op de goodwill van het
bedrijf in de Middengroep en eveneens 60.000
op de goodwill van het trambedrijf, een divi
dend van 2y2 pet. aan aandeelhouders uit te
keeren en het dan overblijvende saldo ad
4126,01 aan de reserve toe te voegen.
De tarieven van stroomlevering aan klein-
verbruikers ondergingen belangrijke verande-
ringen. Niet alleen werden zoowel de tarieven
voor licht als die voor kracht belangrijk ver-
laagd, doch bovendien onderging de stroom-
prijs bij vastrecht verlaging en werd een spe-
ciaal vastrechttarief ingevoerd voor hen, die
electrisch koken met een bijzonderen prijs
voor waterverwarming. Het electrisch koken
kerd en Wordt bevorderd door het verstrekken
van apparaten in huurkoop en door een inten-
sieve propaganda.
Overgenomen zijn in 1932 de laagspannings-
netten te Breskens, Cadzand, Graauw en Lan-
gendam en Hoofdplaat. Thans betrekken nog
de gemeenten Hengstdijk, Hontenisse, Oost-
burg, Sas van Gent, Westdorpe en Zaamslag
stroom in het groot. Van de tijdens en na den
oorlog aangelegde plaatselijke netten in Mid
den- en Noordgroep is thans alleen nog het
net te St. Maartensdijk in bedrijf. Voor verdere
bijzonderheden verwijst de Raad van Bestuur
naar het verslag van de Directie.
Aan dit verslag ontleenen wij uit het tech-
nisch overzicht het volgende:
Noordgroep.
De lengte van het ondergrondsche hoogspan-
ningsnet vermeerderde tot 37.015 K.M. (vorig
jaar 30.73 K.M.) en die van het bovengrond-
sche onderging geen verandering en bleef
76.826 K.M., terwijl de totale lengte van de
laagspanningsnetten steeg tot 121.275 K.M.
(v. j. 108.99 K.M.).
Het aantal detailverbruikers was op 31 De
cember 1932 4652 (v. j. 4339), waar,onder 308
krachtverbruikers (v. j. 264) en 829 vast-
rechtklanten (v. j. 678).
De electrische straatverlichting is in nage
noeg alle aangesloten gemeenten ingevoerd.
De storingen, die voorkwamen in het hoog-
spanningsnet, waren te wijten aan atmosferi-
sche invloeden; de stroomlevering is eenmaal
onderbroken wegens storing bij de P. N. E. M.
Middengroep.
Het aantal opgewekte K.W.U. bedroeg
bruto 10.640.761, het kolenverbruik 9.348.210
ton of per opgewekte K.W.U. 0.878 K.G., het
totaal stoomverbruik 71.074.892, het stoom-
verbruik per bruto opgewekte K.W.U. 6.679
en de verdamping stoom per K.G. kolen 7.798
K.G.
Zuidgroep.
In de centrale is een nieuwe ketel voor een
stroomproductie van 10 ton per uur opgesteld
en in bedrijf genomen. Opgewekt zijn
3.505.300 K.W.U. (v. j. 3.099.590).
Te Overslag is met levering van stroom
aangevangen, te Oostburg en te Boschkapelle
is een nieuw transformatorstation in bedrijf
genomen.
Met de gemeenten Aardenburg (Draaibrug)
en Hoofdplaat zijn contracten voor stroom
levering afgesloten en begonnen is met de
levering van stroom aan de volgende groot-
verbruikers: C. L. Lijbaart te Clinge; C. G.
van Doeselaar, zaadhandelaar te Sluiskil; de
breigoederenfabrieken van Catz en Co. te St.
Jansteen; N.V. Zeeland, aldaar en J. Verbreijt-
Weijn te Clinge; Noord-Brab. Christ. Boeren-
en Tuindersbond te Axel en N.V. Stoomtram-
Maatschappij HulstWalsoorden te Hulst.
Onderhandelingen voor stroomlevering zijn
gevoerd met besturen van diverse kerkgebou-
wen voor verwarming en enkele industrieen en
voor overneming van de plaatselijke netten
met de gemeenten Cadzand, Hengstdijk,
Graauw en Langendam en Westdorpe en met
de N.V. Van Melle's Confectionery Works te
Breskens voor het laagspanningsnet aldaar.
De onderhandelingen met Hengstdijk en West
dorpe hebben tot geen resultaat geleid.
Op 31 December bedroeg het aantal detail
verbruikers 8797 (8070); w.o. 931 krachtaan-
sluitingen (885); 2409 vastrechtklanten
(2215)40 aangeslbtenen maken gebruik van
het kooktarief. Het aantal geplaatste meters
bedroeg 9597 (8821). In deze groep zijn 218
huurkoopinstallaties.
De lengte van het bovengrondsche hoog-
spanningsnet onderging geen verandering en
bleef 122.29 K.M. en die van het ondergrond
sche hoogspanningsnet bedroeg 100.096 K.M.
(94.596), terwijl de lengte der verschillende
onder- en bovengrondsche laagspanningsnet
ten steeg tot 248.231 K.M. (232.516), waarbij
de ongeveer 12 K.M. 1500 volts kabel in de
gemeenten Boschkapelle en Stoppeldijk bij
laagspanning is ingedeeld.
Het verbruik heeft als volgt plaats gehad:
gemeenten 468.242 K.W.U. (481.509); groot-
verbruikers 933.551 (846.242); detailverbrui
kers 1.196.808 (1.024.300); eigen verbruik
245.460 (161.850).
Het gemiddelde verbruik per jaar per vast-
rechtklant bedroeg 247 K.W.U. (225).
De electrische straatverlichting is in na
genoeg alle aangesloten gemeenten ingevoerd.
De storingen die voorkwamen in het hoog
spanningsnet, waren hoofdzakelijk te wijten
aan atmosferische invloeden, eenmaal Is ge-
durende korten tijd de stroomlevering in de
centrale onderbroken.
Ailrninistratief overzicht.
De Noordgroep leverde na de normale en de
noodige extra afschrijvingen een voordeelig
saldo op van 17.768,36; de Middengroep na
de reeds in het begin genoemde afschrijvingen
op de goodwill van 60.000 elk en het verlies
op het trambedrijf ad 21.250,33, een goed
slot van f 33.614,57 en de Zuidgroep eveneens
na de afschrijvingen een nadeelig saldo van
f 12.257,02. Er resteert dus een bedrag van
129.126,01, waarvan 125.000 voor uitkeering
van 2'/2 pet. dividend en het restant ad
14126,01 op reserve voor afschrijvingen over
te brengen, die daardoor stijgt tot 170.708,54.
De reserve voor Uitbreidingen was op 31 De
cember j.l. 153.505,13; het Fonds voor diverse
Belangen 17.552.88; het Algemeen vemieu-
wingsfonds 112.112,09 en het Vernieuwings-
fonds Trambedrijf 1 26.009,77.
De exploitatierekening van de noordgroep
geeft een voordeelig saldo aan van 184.970,76;
de middengroep een van 1480.964,96; het
trambedrijf een van 130.116,56 en de Zuid
groep een van 1 222.147,53.
ZOO STIJF ALS EEN PLANK.
Kon zijn jas niet meer aantrekken.
Nu weer zoo flink als ooit.
Hoe gelukkig moet deize man zich voelen,
nu hij weer flink en lenig is, na zoo langen
tijd een slachtoffer te zijn geweest van rheu-
matiek. ,,Het is nu vele jaren geleden" schrijft
hij, „sinds ik voor het eerst met chronische
rheumatiek te bed moest blijven. Daama
moest ik met twee stokken rondkxxpen. Ik
leefde in een ellendigen toestanid tot vijf jaar
geleden. Ik kon me slechts bewegen als een
houten blok, door me heelemaal rond te
draaien. Ik kon mijn jas niet aan- of uittrek-
kem zonder hulp van mijn vrouiw. Maar dank
zij Kruschen Salts, dat ik nu vijf jaar lang
regelmatiig genomen heb, ben ik zoo actief als
een jonge man van 23." E. H.
Opgehoopte afvalstoffen en urinezuur, die de
kwellende rheumatische pijnen doen ontstaan,
krijgen kans om zich te vormen wanneer in-
gewanden en nieren te traag werken. Kru
schen Salts spoort ingewaniden en nieren aan
tot beter functioneeren en drijft overtoilig
urinezuur en schadelijke afvalstoffen zacht en
volkomen uit het lichaam. De pijnen worden
nu gestild, gezwellen sliniken, verstijfde lede-
maten worden weer lenig. Voortaan zal „de
kleine dagelijiksche dosis" U inwendig schoon
houden vrij van afvalstoffen, overtollig urine
zuur en dius ook vrjj van rheumatiek.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apfchokers en drogisten k f 0,90 en
f 1,60 per flacon en wordt gefabriceerd in En-
geland door de fa. E. Griffiths Hughes Ltd.,
sinds 1756 te Manchester gevestigd. Adv.
Toen de landarbeider J. de V., wonende te
Groede Maandagavond van den akker alhier
hulswaarts wilde gaan, werd hij, naar de
Midd. Crt. meldt, plotseling onwel. De dok-
ter, die spoedig ter plaatse was, kon niet
anders verklaren, dan dat de man was over-
leden. Per auto is de overledene naar zijn
woning vervoerd.
Het faillissement van Petrus Pieters, werk-
man te IJzendijke, curator Mr. J. Erasmus
te Oostburg, is opgeheven wegens gebrek aan
aktief.
Vergadering van Vrijdag 26 Juni 1933,
des namiddags 2.30 uur.
Voorzitter de heer J. de Feijter, Burge-
meester.
Tegenwoordig de leden: A. de Feijter, S
van Hoeve, D. Dees, C. H. H. Wisse, A. Haak,
A. Dees, H. Bakker, D. G. Koopman, S. Burjze;
C. Maas en K. Hamelink, benevens de Secre-
taris J. Stolk.
1. Opening.
De VOORZITTER opent de vergadering
door het uitspreken van het gebedsformulier.
2. Vaststellen notulen.
De notulen der vergadering van 12 Mei 1.1.
worden met algemeene stemmen vastgesteld,
zooals die in druk zijn verschenen.
3. Mededeelingen.
a. dat op 12 Juni 1.1. zijn opgenomen boe-
ken en kas van het gemeentelijk electrisch be
drijf en op dien datum in kas is bevonden een
bedrag van 287,03, welk bedrag volgens de
boeken in kas moest zijn.
Aangenomen voor kennisgeving.
4. Ingekomen stukken.
a. brieven van F. C. Jansen-Verplanke en
C. Maas, houdende bericht van aanneming
hunner benoeming respectdevelijk tot lid en
plaatsvervangend lid van stemibureaiu IH voor
de verikiezing van leden van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
Aangenomen voor kennisgeving.
b. een schrijven van P. C. de Moor, houdende
beridht dat hij tegen 15 Juli a.s. bedankt als
lid van het Hoofdstemibureau voor den Ge-
meenteraajd wegens vertrek uit de gemeente
Aangenomen voor kennisgeving.
c. schrijven van den Minister van Binnen-
landsche Zaken, houdende hericht dat hij zich
kan vereenigen met de wijziging van de artt.
8 en 19 der steunregeling vastgelegd in het
besiuit van den raad van 2 Maart 1933, No. 15.
Aangenomen voor kennisgeving.
d. een schrijven van de Gezondheidscom-
missie te Ter Neuzen, houdende toezending
harer begrooting dienst 1934.
Wordt besloten dit te behandelen bij de
vaststelling der gemeentebegrooting.
e. een schrijven van de Vrijrwillige Brand-
weer, houdende toezending harer begrooting
dienst 1934.
Wordt besloten dit te behandelen bij de
vaststelling der gemeentebegrooting.
f. het jaarverslag van de Vrijwillige Brand
weer.
Burigemeester en Wethouders deelen mede
dat dit verslag voor de leden ter secretarie
ter inzage ligt.
g. Een adres der gemeente Poortvliet aan
de Regeering om bij de steunverleening aan
den landbouiw een regeling te treffen, waarbij
bepaald wordt, dat de boeren, die per te ver-
bouwen H.A. sulbsiidie van het Rijk ontvangen
verplicht worden een bepaald aantal arfoeiders
in loondienst te nemen op een loon, vastge
steld in overeemstemming met plaatselijke
omstandigheden, of, althans voor te sdhfijven
dat de z.g. regeeringstarwe niet machinaal
gesneden en gedorschen mag zijn met verzoek
daaraan adihaesie te betuigen.
Burgemeester en Wethouders van oordeel
dat een adresbeweging tot het treffen van
regeeringsmaatregelen niet van den raad
eener gemeente dient uit te gaan, stellen voor
dit adres aan te nemen voor kennisgeving.
De heer BUIJZE heeft met groote verwon-
dering kennis genomen van dit voorstel van
Burgemeester en Wethouders, vermits het
groote belang dat hierbij voor Zaamslag als
fandbouwende gemeente betrokken is. Hij her-
innert, dat in de vergadering op 5 Februari
1932 de voorzitter met betrekking tot het
adres der gemeente Wehl aan de Kroon om
instelling van een Ministerie van Landbouw
zeid-e, dat de raad het voorstel van Burge
meester en Wethouders om daaraan adhaesie
te betuigen met beide handen behoorde aan te
grftpen. Van waar komt nu op eens dat zoo
daarmede geheel in strijd zijnde voorstel van
Burgemeester en Wethouders? Dit adres be-
helst een voor Zaamslag van groote beteeke
nis zijnd onderwerp. De werkloosheid steekt
reeds weer al driest het hoofd op. Wanneer
het z66 doorgaat zal er op het land weer wei-
nig tarwe met de sikkel gesneden worden en
het graan op het land met de machine gedor
schen worden. Indien op het verzoek van
Poortvliet werd ingegaan zouden er heel wat
menschen werk krijgen bij het oogsten en het
dorsch-en der tarwe, hetgeen zoowel voor de
menschen als voor de gemeente een zegen zou
zijn. Er moet getracht worden zooveel moge-
lijk menschen aan het werk te krijgen. Spreker
zegt het den voorzitter van 5 Februari 1932
na: de gemeenteraad moest dit adres van
Poortvliet met beide handen aangrijpen en
ondersteunen. Hrj stelt dan ook voor, daaraan
adhaesie te verleenen.
De heer HAAK merkt op, dat het door den
heer Buijze aangehaalde vroegere adres een
andere kwestie betrof, nl. het verkrijgen van
een minister van Landbouw. Toen heeft spre
ker ook gezegd, dat dit z.i. niet op den weg
der gemeentebesturen lag een dergelrjk ver
zoek te doen, maar dat dit diende te geschie-
den door de centrale landbouwmaatschappjjen.
Hij heeft er toen toch schoorvoetend voorge-
stemd. Hier is het echter nog geheel iets an
ders. Het adres van Poortvliet mengt zich in
een technische aangelegenheid van het land-
bouwbedrijf en daar behoort een gemeente
raad zich toch zeker buiten te houden.
Evenals de heer Buijze voorziet spreker dat
er groote werkloosheid zal zijn en er toch veel
tarwe met de machine zal worden gesneden
en gedorschen. Daar is ook niets tegen. Men
moet niet uit het oog verliezen, dat door de
regeering steun wordt verleend om de land-
bouwersbedrrjven aan den gang te houden, en
dat de exploitanten der bedrijven moeten uit
zien om die exploitatie zoo goedkoop mogelijk
te doen. De bedrijven worden niet gesteund in
zoodanige mate dat ze dat werk, met de hand
uitgevoerd, zouden kunnen betalen.
De heeren moeten ook niet uit het oog ver
liezen dat dit een technische aangelegenheid
betreft, waarbij rekening moet worden ge
houden met den loop der omstandigheden en
de eischen van het bedrijf. Men moet ook met
het werk op tijd kunnen klaar komen. Ver-
leden jaar was de tarwe bijna allemaal gele-
gerd en was het niet mogelijk deze met de
machine te snijden. Door den Zegen van Boven
heeft men toen na het snrj-den niet veel regen
gehad en kon men de tarwe met de machine
op het land laten dorschen. Maar als het an
ders geloopen had, waren groote moeilrjkheden
ontstaan, daar men de dikke schoven van de
met den sikkel gesneden tarwe, niet kan
schelven. De met de machine gesneden tarwe,
waarvan regelmatiger schoven gevormd wor
den, leent zich beter voor het schelven. Hij
vindt het in elk geval verkeerd, dat gemeente
besturen zich hiermede gaan bemoeien.
De heer MAASMijnheer de Voorzitter. Om
de werkeloosheid op het platteland te vermin-
deren zijn wij zedelijk verplicht om aan het
verzoek van de gemeente Poortvliet te vol-
doen. Volgens mijne roeping ben ik zedelijk
verplicht hier als landarbeider de belangen
van de arbeiders naar voren te brengen. Wan
neer de tarwe met den sikkel werd gesneden
en in den winter werd gedorscht met den vle-
gel en in het voorjaar de tarwe werd onder-
houden met het houweel dan waren er geen
werkelooze menschen op het platteland.
Enkele jaren terug stonden er in den win
ter 234 arbeiders te dorschen met den
vlegel op elke hofstede, alles naar evenredig-
heid, maar nu ziet men dat niet meer, alles
wordt afgereden met de zelfbinders, als het
graan niet al te plat ligt en in den winter
wordt alles gedorscht met de dorschmachines
en weg is al het werk.
Als de regeering daar eens aan mee wilde
helpen om den landbouwers er op te wijzen
om hun tarwe zooveel mogeljjk met den sik
kel te laten snijden en met de hand te dor
schen, dan was de werkeloosheid op het
platteland weg.
Mijnheer de Voorzitter, wanneer de tarwe
afgesneden wordt met de zelfbinders is de
tarwe er vlugger af en wordt de tarwe ge
dorscht met de dorschmachine dan is dat ook
heel wat vlugger gebeurd, maar of de werk-
gevers daar voordeel mee kunnen behalen, dat
zet ik tusschen twee haakjes. Als alle men
schen werken op het platteland, dan moet er
geen steun uitgekeerd worden en dan kan de
belasting verminderd worden. Het voordeel
dat de landbouwers hebben met de machines
hebben zij verloren in de belasting.
Mijnheer de Voorzitter, ik als landarbeider
ben bereid om daaraan mede te helpen wer
ken, maar ik vraag m(j van binnen wel eens
af, is mijn hart wel recht. Wat zou ik doen
als ik zelf werkgever was, mijn arbeiders in
den winter naar hu-is sturen of in het werk
houden. Neen! dan zou ik zeggen kom ik om,
zoo kom ik om, ik houd mijn arbeiders in het
werk. In de goede jaren toen wij veel geld
maakten van onze producten hebben mijn ar
beiders ook altijd klaar voor mij gestaan en
als ik als landbouwer mij met het loon van
mijn arbeiders moet redden kan ik wel uit-
scheiden met boeren. Dat zegt niets. Dat zou
ik niet willen doen, ik zou denken aan de
goede jaren terug toen had ik meer dag-
geld kunnen geven dan nu in deze slechte
jaren.
Mijnheer de Voorzitter, wij als werkmen-
schen kunnen de werkgevers niet missen,
daar zullen wij eerlijk in zijn, maar daar staat
tegenover dat de werkgevers de werknemers
niet kunnen missen, als iemand een bedrijf
heeft moet hij personeel hebben, zonder perso-
neel kan hij nooit zjjn bedrijf uitoefenen.
Maar bij de meeste menschen gaat het om de
winst, die een bedrijf geeft en wij als werk-
menschen wij hebben geen winst, als elk
mensch hier op aarde tevreden was en niet
bevangen was in zijn hart met winst dan was
het beter, maar die vele winst voert heer-
schappij over him hart en waarom dat weten
zij niet, want men weet niet wie het na dezen
nemen zal, het is alles ijdelheid en kwelling
des geestes.
Zelf heb ik ook gebreken, die heeft ieder
mensch, maar daar is een bijzonder groot ver
schil in onder de menschen. Als ik landbouwer
was zou ik bij mij zelven zeggen in mijn
hart wat heb ik toch een groot voorrecht
boven mijn arbeiders, ik ga waar ik wil en ik
sta waar ik wil en ik krijg steun van de
-regeering, ik moet geen contributie betalen
en ik moet niet iederen dag gaan stempelen,
ik kan in de week mijn familie gaan bezoeken
en mijn arbeiders kunnen dat niet, want dan
staan hun verdiensten stil en mijne zaken
gaan toch door en als mijn arbeiders op het
land komen moeten zij blijven staan en wer
ken in de koude en de hitte en den last des
daags dragen.
Ik zou mijn arbeiders geven een goed loon
en 100 roeden vrij aardappelland en 6 dagen
vacantie met behoud van loon.
De heer HAAK zal niet zooveel uitwijden
als de heer Maas, die er drie vellen papier
over vol geschr,even heeft; spreker heeft er
niet zooveel werk van gemaakt, aangezien hij
voomemens was het voorstel van Burgemees
ter en Wethouders te steunen. Hij was niet
op een bepaalde discussie hierover voorbe-
