ALGEMEEN NIEUWS- EH ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN DE FRISO BAAI D0UWE EGBERTS Eerste Blad. OoorZeeuwseji-Vlaanderan in't Verleden DE ZWARTE LIEVE VROUW EIND SEIZOEN No. 8938 WOENSDAG 11 JANUARI 1933 73e Jaargang. BINNENLAND BUITENLAND door A. M."WESSELS. xxxrx. Heel goedkoopt Heel best! ^BONNE-MENTSPBIJS: Binnen Ter Neuzer, 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen fr Der post /1,55 per 3 maande^ Bij vooruitbetaling fr. per post f 5,60 per jaar Voor Belgie en Amerika f 2,-, overige landen 2,35 per 3 maanden fr. per post Abonnementen voor het buitenland alleen bij vooruitbetaling. Ultgeefster: Hmw P. J. VAN DE SANDE GIRO 38150 TEREFOON No. 25. ADVERTENTISNVan 1 tot 4 regels /0,80 Voor elken regel meer 0,20 RLEINE A DVERTENTI6N per 6 regels 50 cent bij vooruitbetaling. Grootere letters en cliches worden naar plaatsruunte berekend Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, hetwelk op aanvraag verkrtjgbaar is. Intending van advertentien liefst een dag voor de uitgave. DIT BLAD VEKSCHIJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. DIENSTPLICHT. IJltspraak inzake vrgstelUng. De Burgemeester van TER NEUZEN, brengt ter algemeene kennis, dat aan JANNIS PIETER FOKKE DE GOEDE, ingeschreven voor den dienstplicbt lichting 1933 uit deze gemeente voor een jaar vrij- Btelling van den dienstplicht wegens kostwin- nerschap is verleend. Tegen deze uitspraak kan binnen tien dagen na den dag van deze bekendmaking in beroep worden gekomen a. door den ingeschrevene wien de uit spraak geldt of door diens wettigen vertegenwoordiger fc. door elk der overige voor deze gemeente voor dezelfde licbting, ingescbreven per- sonen of door hunne wettige vertegen- woordigers. Het verzoekscbrift moet met redenen om- kleed zyn. Het beboeft niet gezegeld te zgn. Het moet worden gericht aan de Koningin, doch worden ingediend by den Burgemeester ter Secretarie dezer gemeente. De Burgemeester zorgt voor de door- zending. Ter Neuzen, den 10 Januari 1933. De Burgemeester voomoemd, J. HUIZINGA. DOOR DEN PAUS ONTVANGEN. De Paus beeft onzen Minister van Econo- mische Zaken en Arbeid, Mr. P. J. Verscbuur, in audientie ontvangen. NIEUWE KWEEKSCHOOE VOOR OFFICIEREN LEGER DES HEIUS. H. K. H. Prinses Juliana is voomemens op Vry dag 20 Januari a.s. des middags te 2 uur de openingsplechtigbeid te verricbten van de nieuwe kweekschool voor officieren van bet Leger des Heils te Nieuwer Amstel. De Minister van Justitie zal vooraf een openings- woord spreken. Ter gelegenbeid van deze opening zal des avonds in het Concertgebouw te Amsterdam een samenkomst plaats bebben, waarbij aan- wezig zal zijn o.a. commissioner Henry T. Mapp van het Hoofdkwartier van het Leger des Heils en waarin de feestrede zal worden uitgesproken door den Minister van Financien. WELKE RADIO-MAATREGELEN ZIJN ER WACHTEN? Prof. Dr. J. R. Slotemaker de Bruine, lid van de Tweede Kamer, heeft den Minister van Waterstaat gevraagd: Heeft de Minister reeds het advies van den Radioraad ingewonnen, waarvan sprake is in de rede van den Minister op 6 December? Kan by bevestigende beantwoording de Minister aangeven, tegen wanneer bij benade- ring de mededeeling aan de Tweede Kamer van het bedoelde advies kan worden tegemoet gezien, welke mededeeling ter zelfder plaatse is in uitzicht gesteld? DE VARKENSCENTRALE EN HET NATIONALE CRISIS-COMITe. Het Nederl. Correspondentiebureau in Den Haag meldt: Binds eenigen tijd is de Nederlandsche Var- kenscentrale bezig met de voorbereiding om faonderdduizepd speenvarkens op te koopen. Zooals men weet, worden door de Varkens- eentrale merken beschikbaar gesteld voor de biggen. Deze merken worden ecbter niet in een ongelimiteerd aantal uitgegeyen, zoodat men op bet oogenblik voor het feit staat, dat er biggen zijn, waarvoor de boer geen merken kan krijgen. Teneinde nu de boeren van deze overtollige biggen te ontlasten, heeft de Var- kenscentrale besloten tot aankoop van hon- derdduizend stuks over te gaan. De Varkenscentrale heeft zich gewend tot het nationale crisis-comitd met de vraag, of dit comitd de beschikking over deze biggen wenscbte te krygen om ze, waar noodig, uit te deelen. Het crisis-comitd heeft over deze aangelegenheid het advies ingewonnen van de directeuren der abattoirs in onze grootste ge meenten. Deze adviezen waren voor het meerendeel afwgzend; in de eerste plaats om- dat het in het algemeen een minder geschikt voedsel werd geoordeeld, en voorts, omdat het keuren, slaohten en opslaan van het vleesch naar verhouding te groote kosten met zich zou brengen. Het nationale crisis-comitd heeft dan ook besloten, het aanbod van de Varkens centrale af te wyzen, doch heeft de plaatse- lyke comitd's volkomen vry gelaten om, in- dien zg een andere meening zijn toegedaan, zich met de Varkenscentrale in verbinding te stellen. Dinsdagmiddag heeft de Varkenscentrale over deze aangelegenheid een langdurige ver- gadering gehouden waar besloten is, alsnog te zoeken naar andere wegen om het varkens- vleesch voor de werkloozen beschikbaar te stellen. Mocht dit echter niet gelukken, dan zal tot vemietiging van de biggen moeten worden overgegaan. DE MOE1LIJKHEDEN DER VARKENS- HANDELAREN. Op vragen van het Tweede Kamerlld Van der Sluis: 1. Kan de Minister mededeelen, hoeveel varkenshandelaren broodeloos zijn geworden door de werking van de varkenscentrale? 2. Kan de Minister mededeelen, 6f en zoo ja op welke wijze deze menschen zgn gehoi- pen? heeft de Minister van oeconomische zaken en arbeid geantwoord: 1. Er is een lijst samengesteld van namen van personen die te kennen hebben gegeven, dat zij door de werking van de Crisis-Varkens- wet ernstig in bun bestaan zijn bedreigd. Het aantal namen, op deze ljjst vermeld, bedraagt 727. Than3 wordt onderzocht, in hoeverre bij deze personen van emstige benadeeling sprake is. Begrijpeiyker wijze neemt het verkrijgen van betrouwbare gegevens daaromtrent eeni- gen tijd in beslag. Ook zal deze aangelegen heid ten spoedigste in een vergadering van de commissie van advies in zake uitvoering der Crisis-Varkenswet worden behandeld. 2. Aan enkele personen, ten aanzien van wie op goede gronden kan worden aangeno- men, dat zij door de werking van de onder- havige wet ernstig zijn getroffen, werd reeds tweemaal een bedrag als voorloopige tege- moetkoming verstrekt. Bij het thans aanhan- gige onderzoek wordt tevens nagegaan, of aan werkelijk getroffenen op andere wijze dan door geldeljjken steun hulp kan worden ge- boden binnen het raam van de organisatie voor de uitvoering der Crisis-Varkenswet. LANDBOUWCRISIS EN REGEERINGS- STEUN. Gedurende de maanden Januari, Februan en Maart zal voor den microfoon van den K.R.O. een reeks vraaggesprekken worden ge houden in verband met de landbouwcrisis en de werking der steunwetten. Als interviewer zal optreden de beer Th. Arts uit Wageningen. Op 13 Januari zal deze de reeks inleiden; daama zullen met hem voor den microfoon komen o.a. Prof. Dr. W. G. Minderhoud, te Wageningen over: „De economische toestand van den Nederlandschen landbouw"; Ir. C. Stevens rijkslandbouwconsulent voor Zeeland te Goes, over: „De steun aan de vlascultuur." DE ZEEUWSCHE LUCHTLIJN. Onlangs is melding gemaakt van de emstige moeiiykheden die ontstaan zijn over het Vlieg- veld te Haamstede en die tengevolge zouden hebben, dat de Zeeuwsche luchtlijn in 1933 niet meer door de K. L. M. zou worden ge- exploiteerd. Op initiatief van den burgemeester Jhr. R. J. H. Q. Roell, hebben nu de laatste weken te Haamstede verschillende besprekingen plaats gehad tusschen de belanghebbende groepen, welke besprekingen thans tot een gunstig resultaat hebben geleid, zoodat het behoud van de Zeeuwsche luchtlgn zoo goed als verzekerd is. De gemeenteraad van Haamstede heeft n.l. in zijn Zaterdagmiddag j.l. gehouden vergade ring, na uitvoerige besprekingen, zonder hoof- deiyke stemming aangenomen het voorstel van B. en W. om de egaliseeringswerkzaam- heden van de uitbreiding van het vliegterrein als werkverschaffingsobject en met rykssteun uit te voeren, een en ander onder de noodlge garantie, terwyi de gemeente verder om het behoud van het vliegveld voor een aantal jaren te verzekeren het vergroote vlieg veld ter groote van pljn. 30 H.A. met parkeer- terrein .inbegrepen 200 M. bouwverbod om het terrein, van de N.V. Nieuw Haamstede zal huren voor zes jaar met mogeiykheid van verlenging en optie van koop, voor de somma van 1000 per jaar, onder voorwaarde, dat door de mede-belanghebbenden: gemeenten, V.V.V.'s, K. van K. en anderen, een bgdrage in de jaariyksche huur wordt verleend. De gemeenteraad van Zierikzee nam dezer dagen een gunstige beslissing en stond een bijdrage van 250 toe. Het laatste woord is thans aan de overige gemeenten, V.V.V.'s en verdere belanghebbenden en belangstellenden in de Zeeuwsche luchtlijn op Schouwen en Duiveland. Met de werkzaamheden zal zoo spoedig mogeiyk worden begonnen. Het vliegveld zal dus in de eerstvolgende jaren door de ge meente Haamstede worden geexploiteerd. (Alle vragen, opmerkingen etc., deze Kistorische Rubriek betreffende, te zen- den aan den heer A. M. WESSELS, Conservator Museum te Goes.) Rondom de historic van IJzendijke. De plaats waar wy heden aankomen. als bet doel van onzen tocht, is ditmaal IJzen dijke. Langs een kaarsrechten weg vanaf Oostburg, die aan het einde naar links af- buigt, komen wij het welvarende dorp binnen, dat op ons een alleszins levendigen indruk maakt. Het tegenwoordige IJzendgke heeft met de oude stad, die vroeger bestond, slechts den na&m gemeen. Reeds in de lOde eeuw wordt die plaat3 genoemd. In den giftbrief van Kei- •er Otto aan de kerk van Utrecht, welke echt- faeid echter wel eens betwijfeld wordt, leest ■len van de „villa Isendica". Miet lang daarna komt de plaats meer- malen voor en in 1046 werd Wichard, abt van St. Pieter te Gent waarvan IJzendijke af- hankelijk was bevestigd in dit bezit. De stad was toen de hoofdplaats van een soort van ambacht, waartoe behoorden St. Margriete, St. Cathariena, St. Jan, Gatemisse en Hugo- vliet, en genoot door haar ligging, die zeer gunstig genoemd kon worden, vry veel wel- vaart. In het jaar 1126 trokken hare bur- gars onder den Schepen Allard uit, om de raaordenaars van Graaf Karel den Goede te straffen. In de dertiende eeuw behoorde Uzendijke tot de z.g. Londensche Hanse. Eeker meermalen door overstroomingen be- sehadigd, was het echter de vloed van 16 November 1377, welke hier het land als om- keerde en in een aantal eilanden vaneen scheurde. De vloeden van 1408 en 1437 kwa- men de vernieling voortzetten, zoodat in 1408 de stad als ondergegaan en het land als ver- dronken wordt genoemd. Toen men, omstreeks 1497, weder aan het bedijken ging, was van de oude stad niet veel meer dan een puinhoop overgebleven Op de kaart van Pombus zie Zelandia Tllustratie pag. 566 is IJzendijke aangewezen op de punt van een der schorren, tusschen de eilan- dengroep, door den vloed ontstaan. In 1554 waren de bouwvallen van de kerk en het bagijnhof nog te zien, die echter later door overstroomingen wegspoelden. In een register van het jaar 1620 ter griffie van IJzendijke bewaard, komt eene verklaring voor over de ligging der oude stad en een Mariabe'eld aldaar, welke plaats om streeks 1534 een sober gehucht was, afge- broken ten behoeve van het fort, waaruit het tegenwoordige IJzendijke ontstond. Later, toen de overstroomde gronden weder aange- wonnen werden, vond men de oude grond- slagen terug, die in December 1620 door land- meters bepaald werden te liggen op de schor ren op 135 roeden van het Noorderbolwerk van het tegenwoordige Uzendyke, welke plek sedert 1740 besloten is in den Zachariaspolder, tegen den dijk der Ameliapolder, aan de over- zijde van het voormalige Jonkvrouwengat. Ter herkenning werd er aldaar een steenen paal geplaatst met het opschrift, dat aldaar Oud-IJzendijke lag. Een buurt van slechts 8 of 10 woningen werd naar de vergane stad genoemd. Om de uit een krijgskundig oogpunt uitnemende lig ging, liet Parma, na het bezetten dezer stre- ken, hier een schans opwerpen met een „basse- cour om de soetelaars te logeeren." Deze eerste vestingwerken die Parma deed aanleggen, bestonden uit zes bolwerken en enkele ravelijnen, die, door hunne ligging op de schorren onneembaar werden geacht. DE GENTSCHE ..FLORALTES". Het laat zich aanzien, dat de intemationale bloemententoonstelling, welke onder den naam van „Floralies" in de tweede helft van April, te Gent wordt gehouden, schitterend zal zijn. Waar talrijke Nederlandsche, Fransche, En- gelsche en Italiaansche tuiniers hunne mede- werking hebben toegezegd, heeft de burge meester van Gent het college van B. en W. te Amsterdam, den president en de leden van den gemeenteraad te Parijs, den lordmajor en de sheriffs van Londen en den burgemeester van Rome uitgenoodigd de openingsplechtigheid der Gentsche Floralies bij te wonen. De voor- zitter van den gemeenteraad te Pargs heeft deze uitnoodiging reeds aangenomen. DE INDUSTRIE EN DE OFFICIEELE INTERNATIONALE JAARBEURS TE BRUSSEL. Door zijn gunstige geografische ligging is Brussel, gelegen op het kruispunt van Inter nationale handelswegen, in het bijzonder aan gewezen voor het houden van een intematio nale economische betooging van den omvang als de Jaarbeurs van April. Meer dan 2.500 industrieele en handels- firma's, tezamen 26 landen vertegenwoordi- Kleederen voor Heeren en Kinderen 10 vemundering ZUrFELBRUG 7 GENT (Ingez. Med.) gend, nemen er elk jaar aan deel en komen daardoor in aanraking met ongeveer 800.000 koopers-bezoekers uit alle landen, aangetrok- ken door de methodische, intensieve en ge- regelde propaganda. Ondanks de moeilgke economische toestan- den en de tarief-muren waarmede alle landen zich omringen ter bescherming van eigen In dustrie, blijft de goederen uitwisseling tus schen Nederland en Belgie van groote be- teekenis. In 1931 vertegenwoordigde het totaal der in- en uitvoeren tusschen de beide landen een waarde van 412 millioen gulden. Zonder aarzelen kan gezegd worden, dat een belangrrjk deel der zaken die tot deze goederen uitwisseling hebben geleid, hun oorsprong hebben gevonden of zyn afgedaan op de Jaar beurs te Brussel. Het laat zich aanzien dat de XTVde Jaar beurs die van 5 tot en met 19 April in de Hallen van het Jubelpark zal worden gehou den, een groot succes zal worden. Dank zy de energieke pogingen der Neder landsche industrieelen om zich hun aandeel te verzekeren in de belangryke zaken die er zul len worden afgesloten, belooft de deelname van Hollandsche zgde reeds nu zeer belang- ryk te zullen zyn. De Brusselsche Jaarbeurs, daarin bygestaan door de deelnemende firma's, vervult met het aanmoedigen en bevorderen der intemationale goederen uitwisseling een zeer nuttig werk omdat alleen de handel kan leiden tot wel- vaart en rgkdom der volken. SCHERPER OPTREDEN TEGEN VREEMDELIN GEN IN BELGIe. De Bmsselsche correspondent van het Han- delsblad meldt, dat de .,Surete Publique", de Belgische vreemdelingenpolitie, den laatsten tijd de bepalingen voor de tewerkstelling van buitenlanders in Belgie zeer heeft verscherpt, ten einde op deze wijze de arbeidsgelegenheid voor Belgische employes en arbeiders te ver- ruimen. Zoo krijgen b.v. Duitsche dienstmeis- jes geen permissie meer om naar Belgie te komen. Duitsche dienstboden, die op een be- paalden datum reeds een betrekking in Bel gie hadden, kunnen hier blijven. Hetzelfde geldt natuurlgk voor dienstmeisjes van andere nationaliteiten, b.v. Nederlandsche. Op zich zelf is er natuurlgk op dergelijke bepalingen niets aan te merken. Ze zijn een uitvloeisel van het natuurlijke streven om ge zien de groote werkloosheid in het eigen land, paal en perk te stellen aan de overstrooming van de arbeidsmarkt door buitenlandsche werkkrachten. Het wil ons echter voorkomen dat men in dit streven wel eens het doel voorbij schiet. Naar wij vernemen is het den laatsten tijd bij herhaling voorgekomen dat Nederlanders, die te Brussel of elders in Bel gie Nederlandsche maatschappijen vertegen- woordigen, mededeeling hebben gekregen dat hun bewijs van toelating zal worden ingetrok- ken omdat de vertegenv/oordiging dezer fir ma's even goed door Belgen kan geschieden. Wg hoorden dat verschillende van deze ver- tegenwoordigers gedwongen zijn geweest hun vaste woonplaats in Belgie op te geven. Zij wonen nu in een hotel of pension en gaan van Zaterdag tot Maandag naar Nederland. Op deze wijze ontduikt men de wel al te drasti- sche bepaling van de vreemdelingenpolitie, die daardoor een slag in de lucht wordt. Alleen hebhen de betrokkenen veel overlast en extra kosten. Is dat nu werkelijk noodig? Ter waarschuwing van onze werkloozen, die zooals veelal geschiedt naar Belgie mochten willen komen om hier werk te zoe ken, vermelden wij nog eens nadrukkelijk dat geen enkele buitenlander bier loonarbeid mag verrichten als hij niet in het bezit is van een speciaal bewijs van toelating dat door de „Suretd Publique" wordt verstrekt. De politie heeft opdracht gekregen alle vreemdelingen op te sporen, die zonder bewijs van toelating aan het werk zijn en dus concurrentie aan de Belgische arbeiders aandoen. Deze personen zullen verzocht worden onverwijld het land te verlaten. Deze versterking was eene bedreiging voor Vlaanderen, waarom Vondel in „Verovering van Grol" zeggen kan „Grenu, die 't IJzen- dijek gansch Vlaendere doet ijzen". De held- haftige gouverneur, kapitein Paulus Grenu, sneuvelde 29 Juli 1629, als tijdelijk bevelheb- ber der artillerie, bij het beleg van 's-Herto- genbosch. Maar, al scheen de stclling onneembaar, Prins Maurits wist haar op 10 Mei 1604 na een kort beleg te overmeesteren, waarna de bezetting zonder krijgseer moest uittrekken, omdat 's Prinsen trompetter, toen hij het fort opeischen kwam, doodgeschoten was. Prins Maurits liet de vestingwerken ter- stond aanmerkelgk uitbreiden en aan de land- zijde werd een groot geretrancheerd kamp op- geworpen, dat den naam van Boerenverdriet kreeg. Later, in 1702, werd dit echter ge- slecht en de bolwerken meer in verband ge- bracht met de schansen in den omtrek. Langzamerhand vestigden zich bewoners binnen de versterkingen, door Maurits aan- gelegd, waardoor de tegenwoordige stad ont stond. Tevergeefs poogden de Spanjaarden op 1 Nov. 1623 IJzendijke te verrassen en nog tot op dezen tgd werden in de kerk bewaard, een toen buitgemaakt laddertje en een stuk kurk, met het opschrift: „God heeft gemaeckt te niet d'aenslagh [onses vianden, „Waarom men hier nogh siet, kurk en fleer te harer schanden!' Zonder veel moeite werd IJzendijke in 1747 door de Franschen ingenomen en ook in 1794 bezet. Na 1815 werden de vestingwerken ge- slecht en het fort verlaten. De vestingwer ken en poorten bleven, hoewel meestal in ver- vallen staat. Door verlanding en indijking konden ze nauwelijks meer dienen. Het was dan ook geen wonder, dat op 18 I Probeert ze eens onze Friso-Baai van 30 ct. p. half pond, 12 ct. per ons, 6 ct. per half ons. C80 (Ingez. Med.) JAPAN DESPERAAT? Er zit schrijft de N. R. Crt. in de Japansche politiek altgd iets dat aan mecha- niek herinnert. De Japansche diplomaten zeg gen de dingen op een bepaalde manier, men weet vooruit welke argumentatie men te hooren zal krygen. Met deze methode staat en stond vooral Japan niet alleen; maar Westersche diplomaten hebben dat nooit met z66 weinig variatie gedaan als de Japanners. Deze schijnen het, met het gebrek aan soe- pelheid dat zij soms vertoonen, niet te wagen platgeloopen paden in de intemationale poli- tieke argumentatie te verlaten. Aan hetgeen zg als beproefde tactiek en beproefde rede- neering beschouwen, durven zg blgkbaar niet goed iets te veranderen. Dit heeft hun reeds veel kwaad gedaan in de intemationale dis- cussies en hen te Genhve tegenover den wel- sprekenden Dr. Jen soms in een moreel niet benijdenswaardige positie gebracht. Maar zg kunnen zich dit veroorloven daar tenslotte van hun gewapende argumentatie ter plaatse in Oost Azie niemand „temg heeft". En daar komt het er voor hen op aan. Zooals hun woorden schgnen ook in dezen hun daden te zijn: Zg ontwikkelen zich steeds volgens een verbluffend gelijkblgvend schema- Men ziet het weer te Sjanhaikwan. De wereld wordt verrast met een actie, die naar het er- uit ziet, door de militaire machthebbers ter plaatse op touw is gezet. Het is heel duidelgk dat die actie een eerste stap is op den weg naar ver strekkende doeleinden. Die actie kan niet passen in de politiek van de Japan sche regeering; deze geeft ook heel duidelgk blijk de intemationale positie, waarin zg door dit alles steeds dieper verward raakt, niet te waardeeren. Haar gemanoeuvreer te Geneva getuigt daarvoor. Men mag dus na den eersten stap verwach- ten, dat er een periode van stilstand komt. Zoo is het ook. Tokio tracht te stoppen. Dit is geen schgabeweging; want handelde het leger naar den geest van Tokio dan ware bru- taal doortasten een veel beter beleid. De re geering blgkt echter telkens weer de zwakste,. Een geweldig sterke nationale beweging, op sommige punten gewapend met scherpe prik- kels van terreur, dekt en reehtvaardigt de handelingen der generaals. Ten slotte moet de regeering de actie. die intusschen een iets aar- October 1830, een 75 Belgen onder den zich noemenden kolonel Dr. Gregoire, zonder tegen- stand konden binnenkomen en hun vlag op den toren plaatsten. Vier dagen later herhaalden zij hun Uezoek, doch weken terug, toen de Nederlandsche troe- pen opdaagden, de stad bezetten en de oude bolwerken wat herstelden. Het bestuur over IJzendijke kwam na 1604 aan de Algemeene Staten, die altijd het ver- zoek der regeering aldaar van de hand wezen, om op grond der rechten van de oude stad, meerdere onafhankelijkheid te tezitten. Het „fort IJzendijke". gelijk het kleineerend ge noemd werd, bleef onder het College van het Vrije, hoewel men uit hoffelijkheid de regee ring, uit een hoofdman en zes onderhoofd- mannen bestaande, meestal als Burgemees-.er en Schepenen betitelde. Het oude stadhuis stond op de Markt, is thans een particuliere woning. Thans heeft IJzendijke een zeer mooi Raadhuis, het stadje volkomen waardig. De naamsafleiding van IJzendgke is, geloof ik, nog niet duidelijk opgehelderd. Hg schgnt van Noorsche afkomst te zijn, daar men in Denemarken en IJsland de Isenfords vindt. Of dit Isen met ons IJzer samenhangt en met IJzegrim in verband staat, durft Nagtglas niet te beslissen. Het is een bekend feit, dat in kleinere plaat- sen altijd een groote interesse bestaat, om in te dringen in elkaars wederwaardigheden. De belangstelling is in 't algemeen zeer groot by geboorten, huwelgken en sterfgevallen. Ook als iemand wat lang vrggezel blijft, dan wordt er onder de bewoners ook hierover ge- praat en men hoort vaak: .Wanneer zou die trouwen?" of „Zou hij nog geen plannen maken, hij wordt toch al haast 30?" Die leeftijd nu van dertig jaar, die is hier het kardinale punt. Er bestond n.l. te IJzen dijke een groote houten sleutel van ongeveer een meter lengte, zwart geschilderd Hy droeg den eigenaardigen naam van de ..Sleu tel der Ossenweide", Als nu een der dorpsgenooten, voor zoover J. P. Aarts in „Eigen Voik" meedeelt alleen jongelingen, dertig jaar werd, voordat hg in 't huwelgksbootje was gestapt, dan werd hem deze sleutel thuis bezorgd. Dit ging op de volgende wijze: De bezitter van den sleutel moest deze zoo spoedig mogelijk kwijt zien te raken aan een opvolger. Hij stelde zich dus goed op de hoogte, welke der vrijgezellen het eerst der tig jaar zou worden. Op den bewusten dag versierde hij den sleutel, meestal werd er een pop van gemaakt, een baby of een oude juf- frouw en dan werd de schooljeugd in den arm genomen. Een jongen kreeg tot taak zooveel mogelijk jongens bij elkaar te trommelen en dan al zingend met den sleutel voorop, eerst IJzendijke door te wandelen en dan voor de woning van het slachtoffer halt te houden. aan te bellen en den sleutel af te geven. 't Leuke van het geval is, dat de belang stelling van de IJzendijkers groot genoeg was, om te weten wie „de osseweide" inging. Daar door groeide de stoet vaak aan en de be langstellenden breidden zich ook uit tot de oudere ingezetenen, die met de schooljeugd te samen, den jubelaris een kleine ovatie brach- ten. De jongens werden meestal getrakteerd en deze verdwenen dan van het terrein. De jarige werd door zijn vrienden gefeliciteerd en meestal volgde hierop nog een feestje voor de vrienden en kennissen. De bezitter van den sleutel hield dezen thans in zgn huis, tot een volgend inwoner den leeftijd van 30 jaar had bereikt en dan vertoonde zich natuurlgk hetzelfde spel. Thans is dit gebruik in IJzendijke verdwenen. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1933 | | pagina 1