GEMENGDK BERICHTEN.
PfiOVINCIALE STATEN VAN
ZEELAND.
fitting van Donderdag 5 Januari
des namiddags 1.45 uur.
Stoombootdieust Stavenisse
ZypeAnna Jaeobapolder.
Staten stellen voor de subsidie aan
B. T. M. voor bovengenoemden bootdienst
lerug te brengen van /5000 op 2000 per
jaar
Kit voorstel gaf in de afdeelingen aanlei-
ding tot verschillende opmerkingen. Er waren
ledeas, die ook 2000 nog te hoog vonden en
attdere die meenden dat het te laag is, weer
andei», dat het feitelijk maar aan een paar
paxtseulieren ten goede komt, weer andere
wiRrm bepaald zien, dat des Zondags niet ..al
■roartien gevaren. Ook waren er die 2000 als
maximum zouden bepaald willen zien. Ook
»ees men er op, dat de gemeenten niets doen
■en de bijdrage, die Stavenisse gaf, kwam nog
van particuliere zijde. Een ander lid meent
joist dat het is in het belang van de opkomst
van de fruitteelt en dat Tholen stiefmoederiijk
tiedeeld wordt, waartegen anderen opkomen,
wgfiETide op de brug en de waterleiding. Ver-
der is er o.a. nog op gewezen, dat de provin
cie to eh ook geen steun vraagt aan Vlissin-
ge» en Ter Neuzen voor den bootdienst tus-
sdieD die plaatsen. Zoo kwam ook nog naar
varen, dat de fruitteelt toch niet staat of valt
met een bijdrage van f 2000 en dat de be-
doelde fruitteler toch wel zooveel energie zal
bezitten, om het fruit daar te brengen, wai.
lust *t meeste geld opbrengt, wat weer de op
marking uitlokt, dat, wanneer er een goede
Rijksweg op Tholen was, die redeneering zou
opgaan, maar nu niet. Van de zijde van Ged.
Staten wordt geantwoord, dat zij alles doen
"Oro goede wegen op Tholen te krijgen.
•Ged. Staten zijn van gedachte, dat de
It. T. M. zich nog wel eens zal bedenken al-
worens den dienst te doen eindigen.
In bun antwoord op het algemeen verslag
deelen Ged. Staten mede, dat zij hun voorstel
wijzigen in „ten hoogste 2000".
De heer MOELKER zeide, dat het hem ge-
ooegen doet dat Ged. Staten voor deze dienst
img f 2000 hebben uitgetrokken. Hij zou het
jammer vinden als de dienst voor een ge-
■deelte van het eiland Tholen verloren ging.
stelt voor het subsidie te verhoogen tot
J 3000.
De heer SONKE kan niet veel nieuws meer
naar voren brengen, na de uitvoerige schrifte-
Sgke gedachtenwisseling. Toen hem gebleken
is. dat de dienst voor de fruitteelt onmisbaar
is. heeft hij het voorstel van den heer Moel-
ker ondersteund. Hij doet een dringend be-
roep op de leden dat voorstel te steunen.
De heer BOENDER is eveneens voor het
toekennen van een verhoogd subsidie, dat hy
dringend aanberval.
De heer CATSHOEK kan zich met de lagere
subsidie vereenigen. Hij vraagt of de verhoo-
ging der subsidie tot 3000 wel strikt nood-
zukelijk is. Bij beperking van den dienst kan
oak een lagere subsidie worden gegeven. Hij
•deed een voorstel om het voorstel van Ged Sta
ten te wijzigen in dien zin dat de boot niet
alieen geschikt moet zijn voor vrachtvervoer,
doch ook voor passagiersvervoer.
De heer DEN BOER zou de heele subsidie
hebben willen schrappen, dies is hij tegen het
voorstel van den heer Moelker om de subsidie
lot f 3000 te verhoogen.
De heer VOGELAAR interesseerde zich als
geboren Tholenaar voor de belangen van het
eiland en ook wil hij de fruitteelt op dit eiland
steunen. Hij kon dus met het voorstel Moelker
medegaan, vooral ook omdat het werkverrui-
ming geeft. De kwijnende landbouw zal zich
meer op de fruitteelt gaan toeleggen en dat
jcmge plantje moeten wij steunen. De tuin-
fecow heeft zeker viermaal meer menschen
Boodig den de landbouw.
De heer BQSTELAAR vindt het vreemd dat
ai de gemeenten op Tholen geweigerd hebben
snfosidie te verleenen. Toch komen Ged. Staten
nog met een subsidie van 2000, wat hij tce-
juicht.
De heer MOELKER zeide dat uit de kassen
van de gemeenten op Tholen weinig is te halen.
Hy zeide dat zijn voorstel bedoeld zoo noodig
J 3000 subsidie toe te kennen.
•I>e heer VAN DUSSEDDORP zeide dat de
afgevaardigden van het eiland Tholen ge-
tracht hebben om te halen wat er te halen is.
Hij verzekerd dat de harten van den Voorzit-
ter en van de leden van Ged. Staten warm
kJoppen voor het eiland Tholen. In schrille
tegenstelling is daarmede wat de gemeenten
Tholen zelve voor dezen dienst over hebben.
Hij verdedigde het voorstel van Ged. Sta
te®. Het argument van werkverruiming kan
geen doorslag geven. Ten dezen opzichte ver-
wijt hij den heer Vogelaar inconsequence.
De heer SINKE zegt dat wanneer belangen
van het eiland Tholen aan de orde zijn, steeds
gesproken wordt over bijdragen van de ge
meenten. Dit argument wordt niet naar voren
gebracht als de diensten op Vlissingen, Ter
Jtazm of Breskens betreft.
De heer VOGELAAR zeide dat hij alieen ge-
sprbken beeft over werkverruiming en daar
Is hij een voorstander van. Hij vindt het jam
mer dat de gemeenten op Tholen geen kleine
tHjdhage hebben beschikbaar gesteld.
De heer BOENDER stelde als amendement
voor, dat de boot des Zondags niet mag varen.
De heer VAN DE ZANDE zeide dat er op
Tholen voldoende verbinding is voor het ver-
voer van fruit.
De heer VAN DER WART heeft in de Sta
ten nooit iets gemerkt van terugzetting van
de belangen van het eiland Tholen. Hij heeft
geen enkel degelijk argument gehoord dat de
verhooging van de subsidie noodig is.
De heer VAN DUSSELDORP verdedigde
nog nader het voorstel van Ged. Staten. Er
worden gemiddeld slechts 2 personen per reis
vervoerd.
Het voorstel Moelker om de subsidie tot
3000 te verhoogen werd verworpen met 33
tegen 7 stemmen.
Het amendement Catshoek werd door Ged.
Staten overgenomen.
Het amendement Boender dat de boot des
Zondags niet mag varen werd aangenomen
met 21 tegen 20 stemmen.
Havenkanaal en zwaaiplaats
te Zierikzee.
Het volgende voorstel was dat om gedu
rende 5 jaar tegen f 1000 bijdrage per jaar
vac de gemeente Zierikzee en nadat de nieuwe
boot in dienst is tegen f 1500 per jaar het
lirbaggeren van havenkanaal en zwaaiplaats
te Zierikzee voor rekening der provincie te
utmen.
Op enkele opmerkingen in de afdeelingen
ward van de zijde van Ged. Staten geant
woord. dat de nieuwe boot geen grooteren
diepgang heeft, doch de gemeente is bereid
fcaar bijdrage van 1000 op 1500 te brengen
als die nieuwe boot in de vaart komt. Over-
leg met den gemeentebouwmeester is noodig,
omdat de zorg en het onderhoud van kaai-
rmiren, dijken en steenglooi'ing voor rekening
der gemeente blijven. De kosten van het uit-
baggeren zijn vooruit niet te bepalen
Aangenomen.
Dienstregeling Vlissingen
Breskens.
Ged. Staten stelden voor af te wijzen het
jerzoek van den A.N.W.B. en de K.N.A.C.
om op het traject VlissingenBreskens den
dienst gedurende het zomerseizoen op Zon- en
ieestdagen van vier op ten minste zes vaai-
ten uit te breiden en om de laatste afvaart
gedurende het geheele jaar op alle werkdagen
jngeveer twee uur later dan thans te stellen.
Dit voorstel gaf in de afdeelingen aanlei-
ding tot uitvoerige besprekingen. Zoo werd
een proef op werkdagen aanbevolen en ook
voor den Zondag en een lid zag gaarne dat
deze dienst nu eens een model-dienst op de
Westerschelde werd. Een der leden, die op
werkdagen een proef wil nemen, wil absoluut
geen uitbreiding van den dienst op Zondag.
Aangedrongen werd op opname van den dienst
in het kleine spoorboekje.
Een lid van Ged. Staten ziet geen heil !n
uitbreiding van den dienst, men moet maar
aanhouden en dan is het best mogelyk dat het
er nog eens van komt. Na 7.32 kan men toch
niet meer per trein naar Holland. Van een
proef verwacht hij niet veel. Wel ware een
proef te nemen met een lateren dienst op
Breskens. Wat den Zondagsdienst betreft,
wil hij ieder vrijlaten. Een ieder zij in zijn
eigen gemoed overtuigd. Volgens zijn gedach-
ten zou de dienstregeling VlissingenBres
kens wel in het kleine spoorboekje moeten
voorkomen. Een lid wil hetzelfde aantal
vaarten doch op andere uren probeeren. Een
lid van Ged. Staten wijst nog op eene on-
juistheid in het rapport van den directeur van
den Westerscheldedienst, waar deze zegt, dat
er geen druk intemationaal verkeer naar
Breskens bestaat. Herhaaldelijk komt het
voor, dat tal van auto's vooral Eransche
langs Breskens komen en het gebeurt vaak,
dat men daar dan eenige uren moet wachten.
Een ander lid van het college vindt de dienst
regeling wel goed, maar de dag te kort. Een
ander lid meent, dat meer booten het verkeer
zal doen toenemen, vooral ook op zon- en
feestdagen, waarbij de financieele uitkomsten
zouden verbeteren.
Een lid van Ged. Staten zegt daarop, dat
het college zich meent te moeten houden aan
de principieele uitspraak der meerderheid der
Staten tegen uitbreiding van den dienst op
Zondag.
De heer ERASMUS wijst op 't toenemende
verkeer op Zondag op het veer Vlissingen-
Breskens. Hij zou des Zondags minstens e6n
dienst meer willen zien uitgevoerd. Vlissingen-
Breskens zal een belangrijke internationale
verbinding worden en hij stelde voor om aan
de verzoeken van den A.N.W.B. te voldoen. Nu
echter door Ged. Staten geen uitbreiding van
den Zondagsdienst wordt gegeven, stelde hij
voor den dienst op Zondag gedurende de zo-
merdiensten uit te breiden tot vijf diensten.
De heer HAMBLINK zeide dat wij thans be-
handelen een verzoek van menschen uit de
praktijk. Zelfs al zou de dienst geen interna
tionale verbinding geven, dan mag de verbin
ding tusschen Vlissingen en Breskens toch niet
voldoende geacht worden, en voldoet deze
dienst allerminst aan de eischen van den tijd.
Zoowel op Zondag als op werkdagen voldoet
de dienst niet.
Hij stelde voor op het traject Vlissingen
Breskens den dienst te brengen van 4 op 6
en den laatsten dienst gedurende den zomer
minstens 2 uur later te bepalen. Deze zaak
mag wel eens emstig onder het oog worden
gezien. Walcheren en Zeeuwsch-Vlaanderen
hebben recht op uitbreiding van den dienst
en mede met het oog op het toerisme dient de
dienst te worden uitgebreid.
Wanneer de uitkomsten financieel niet gun-
stig mochten zijn, kan het voorstel nog nader
worden bekeken.
Hij stelde dies voor het aantal diensten op
Zondag op 6 worde gebracht en den laatsten
avonddidnst op werkdagen 2 Uur later te stel
len.
De heer ADRIAANSE steunt het voorstel-
Hamelink. Met het oog op de politieke samen-
stelling van de Staten gelooft hij dat het
voorstel-Erasmus niet kan worden aangeno
men.
De heer KALLE is voor uitbreiding van den
dienst. Hij steunt gaarne het voorstel-Hame-
link, dat beter aan de eischen van het ver
keer voldoet dan dat van den heer Erasmus.
De heer VAN KLINKEN kwam krachtig op
tegen uitbreiding van den Zondagsdienst.
De heer STAVBRMAN kan uit zyn ervaring
mededeelen dat uitbreiding van de dienst be-
slist noodig is. Wat den dienst op Zondag be
treft, wijst hij er op dat men des Zondags te
vroeg aan de Belgische kust is. Hij vraagt
op te houden om den dienst op Zondag tus
schen twee deelen der provincie op te heffen,
omdat het een boot betreft, terwijl bruggen
op Zondag, b.v. de Thoolsche brug, des Zon
dags wel voor het verkeer geopend zijn. Welk
versehil bestaat hier nu eigenlijk?
De beer VAN ROMPU zeide dat de kwestie
van den Zondagsdienst hier reeds herhaalde
lijk aan de orde is geweest. De directeur meent
dat des Zondags met 4 diensten kan worden
volstaan. Hij meent namens Ged. Staten te
kunnen zeggen dat het college 4 diensten op
Zcndag voldoende vindt. Het komt alieen aan
op de meest geschikte uren. Mocht het later
noodzakelijk blijken dat de dienst op Zondag
moet worden uitgebreid dan zullen de Staten
hieraan zeker ook wel willen medewbrken.
Ged. Staten zijn wel geneigd te onderzoeken
of de laatste boot van Breskens om half negen
of negen uur van daar kan vertrekken.
Hij stelde voor gedurende 1933 den dienst
te laten zooalS hij thans is.
De heer HAMELINK herhaalde dat het
veer niet meer voldoet aan de behoeften van
de bevolking. Hij kan niet begrijpen dat de
heer Van Rompu voor 1933 den dienst onge-
wijzigd wil laten.
De heer STAVERMAN zeide dat als de trein
van half tien des avonds nog aansluiting gaf
naar Zeeuwsch-Vlaanderen er zeker meer van
dezen trein gebruik zouden maken.
De heer DE MILLIANO gevoeld meer voor
het voorstel-Erasmus dan voor dat van den
heer Hamelink. Hij gelooft niet dat de trein
den dienst zoo zou wijzigen dat er aansluiting
op een boot van bijv. 9 uur zou worden ge
geven.
Hij meent dat uitbreiding van den dienst in
de zomermaanden noodig is.
De VOORZITTER zeide dat de heer Van
Rompu niet namens Ged. Staten had gespro-
ken, omdat dit punt niet in het college is be-
sproken.
De heer DIELBMAN zegt dat de uitbreiding
van den dienst zeker noodig is. Er moet ge-
tracht worden hiervoor een nieuwe regeling
vast te stellen.
De heer KODDE is eveneens voor uitstel. De
Staten komen op 24 Januari weer bijeen. In
dien tussehentijd kunnen de kwesties uitvoe-
rig besproken worden. Men kent thans de kon-
sekwenties niet welke er aan verbonden zijn.
De heer HAMELINK gelooft dat alle po-
gingen worden aangewend om de verbeterin-
gen op te houden. Men schuift de zaak op de
lange baan, doch daar hebben wij niet veel
aan. De kosten komen op de tweede plaats.
Hij is het eens met den heer Staverman, dat
wij recht hebben op een behoorlijke overver-
binding, daar komt het op aan.
Door de aanneming van het voorstel-Eras
mus wordt de dienst op werkdagen niet ver-
beterd. Wij mogen de zaak niet op haar be-
loop laten.
Hij kwam er tegen op dat de heer Kcdde
zoo fanatiek opkomt voor het beperken op
Zondag. Het principe van den heer Kodde
aanvaardt hij gaame, doch deze dient er reke
ning mede te houden, dat. er menschen zijn
met andere opvatting als de heer Kodde.
De heer VAN DER WART stelde voor de
debatten te sluiten en thans naar de afdeelin
gen te gaan.
De heer ADRIAANSE zeide dat deze zaak
bijna is afgedaan en achtte sluiting van de de-
batten niet noodig.
Het voorstel-van der Wart tot sluiting van
de debatten werd aangenomen.
Het voorstel-Hamelink om den Zondags
dienst uit te breiden van 4 op 6, wordt ver
worpen met 26 tegen 15 stemmen.
Het voorstel-Erasmus om het aantal Zon-
dagsdiensten van 4 op 5 te brengen werd ver
worpen met 21 tegen 20 stemmen.
Het voorstel-Hamelink om op de werkdagen
des avonds de boot 2 uur later te laten varen
werd aangenomen met 26 tegen 15 stemmen.
Hiema werd de vergadering om 3.30 ge-
schorst en begeven de leden zich in de afdee
lingen tot onderzoek van nieuwe voorstellen.
De volgende vergadering werd bepaald op
Vrijdagmorgen 10 uur.
STOOMBOOTDIENST
VLISSINGEN—TER NEUZEN.
In de hedenmorgen voortgezette zitting der
Provinciate Staten werd bij; het voorstel van
Gedeputeerde Staten tot bestendiging van den
dienst VlissingenTer Neuzen, door den
heer Dominicus een voorstel ingediend om
den Zondagsdienst op deze lijn geheel te doen
vervallen.
Tot behoud van deze lijn in zijn geheel werd
het woord gevoerd door de heeren Geelhoedt,
De Pauw, Van Rompu en Kalle.
De heer KALLE wees er krachtig op, dat
er een streven bestaat in Zeeuwsch-Vlaande
ren om de banden met Zeeland te versterken,
wanneer nu deze dienst vervalt, zal men juist
het tegenovergestelde bereiken en nog meer
dan vroeger de bewoners van Zeeuwsch-
Vlaanderen naar de Belgische steden zien
reizen.
De heer VAN DER WART betoogde, dat er
toch nog steeds overblrjft de verbinding Ter
NeuzenHoedekenskerke.
De heer DE PAUW merkte op, dat Pro
vinciate Staten zich op een breeder standpunt
moesten plaatsen evenals dit bij de Lands-
regeering het geval is.
Men reist met de spoorwegen toch ook niet
langs een grooten omweg om een nabij-
gelegen plaats te bereiken.
Over het voorstel van den heer Dominicus
staakten de stemmen met 2020, zoodat hier-
over in de volgende zitting zal moeten worden
beslist.
Tegen stemden de linkertzijde en de katho-
kieken, met uitzondering van den heer Van
Dalsum, die met de rechterzijde voor het
voorstel van den heer Dominicus stemde.
DE MOORD TE NUMANSDORP VOLLEDIG
OPGEHELDERD.
Nader wordt gemeld, dat de moord op den
36-jarigen landbouwer J. de Reus, dank zij het
uistekend werk van den brigade-commandant
van de rijksveldwacht in genoemde gemeente
en de Centrale Recherche te Rotterdam, reeds
Woensdagmiddag volledig is opgehelderd.
Te half 5 ongeveer hebben twee recher-
cheurs op aanwijzing van den brigade-com
mandant, den heer Drost, in een logement
aan de Nieuwe Haven te Rotterdam, twee
ma Tin en aangehouden, den 32-jarigen chauf
feur J. B., die uit Klaaswaal afkomstig is, en
den 25-jarigen varensgezel F. L., die in Oud-
Beijerland geboren is en tbans te Charlois
in Rotterdam woont. L. heeft reeds bekend
bij den moord en de daarop gevolgde berooving
van de vrouw van den verslagene betrokken
te zijn geweest. B. ontkent, maar behalve de
bekentenis van L. zijn er zoovele en zoo sterke
aanrwijzingen voor zijn schuld dat het wel
vaststaat, dat men in hem den hoofdschuldige
heeft gevonden. Beiden zijn in den loop van
den avond op transport naar Dordrecht ge
steld, waar zq in het Huis van Bewaring zijn
opgesloten.
De plaatselijke politie heeft Woensdag het
onderzoek met kracht ter hand genomen. Zij
moest daarbij voomamelijk afgaan op verkla-
ringen van de vrouw van den vermoorden
landbouwer en sporen, die in de nabijheid van
de schuur gevonden werden. Laat in den
middag werd een masker gevonden, dat een
der aanranders gedragen had. Een zeer be
langrijke vondst ongetwijfeld, maar weinig
vermoedde men toe nog in Numansdorp, dat
op dat oogenblik in Rotterdam de beide daders
reeds achter slot en grendel zaten.
De brigade-commandant Drost had al vroeg
in den middag bij zich zelf de lijst van per
sonen nagegaan, die wel eens in aanmerking
zouden kunnen komen voor verdachten en
daarbij was hem B. binnen geschoten, een
man, die nog wel niet met den strafrechter
in aanraking was gekomen, doch wiens repu-
tatie niet geheel vlekkeloos was.
In overleg met den officier van justitie
werd besloten op goed geluk af dezen man
maar eens aan te houden. Men kende zijn
woonplaats en de recherche te Rotterdam
kreeg opdracht B. te arresteeren.
De rechercheur begaf zich te ongeveer
half 5 in gezelschap van een jongeren collega
naar het logement aan de Nieuwe Haven en
daar troffen zij B. aan en den 25-jarigen
varensgezel F. L.
De rechercheur maakte zich bekend en
vertelde, dat hij het tweetal kwam halen in
verband met den moord te Numansdorp. Bij
welke mededeeling L. prompt flauw viel.
De rechercheur pakte daarop B. in zijn
kraag en bracht hem over naar het hoofd-
bureau van politie. De andere politieman
nam de zorg voor L. op zich en na den man
bijgebracht te hebben, bracht hij hem via den
politiepost aan de Raadhuisstraat eveneens
naar het hoofdbureau.
Daar werden beiden aan een streng ver-
hoor onderworpen. B. loochende alle schuld
en beweerde zelfs niet in Numansdorp ge
weest te zijn.
L. daarentegen legde onmiddellijk een vol-
ledige bekentenis af. Hij verklaarde Dinsdag-
avond tegen dat bet donker werd met B. naar
Numansdorp te zijn gefietst. Zij hebben zich
in de schuur naast de „Johanna Hoeve" ver-
stopt met de bedoeling later in den avond
daar in te breken. Op een gegeven oogenblik
kwam echter de boer, die een lantaam in de
hand hield, de schuur binnen. Hij zag hen
onmiddellijk staan en greep L. beet. Er ont-
stond een worsteling, waarbij, altijd nog vol
gens de verklaring van L., zij beiden op den
grond vielen. Terwijl zij worstelden, viel
plotseling een schot, waarna De Reus zich
niet meer verroerde.
Kort nadat het schot weerklonken had,
kwam de vrouw van De Reus de schuur bin
nen. L. en B. hebben haar gedwongen de
woning binnen te gaan en hun geld te geven.
Aan L. heeft de vrouw wat klein geld ge
geven, aan B. een paar rijksdaalders.
Samen zijn zij daarna weer naar Rotterdam
gefietst.
Bij deze bekentenis, die vooral voor B. zeer
bezwarend is, is het niet gebleven. De Rotter-
damsche recherche heeft zeer veel materiaal
gevonden dat voor het tweetal uiterst be
zwarend is.
Op B. is bij zijn aanhouding een revolver
gevonden, met een leege kamer, waaraan bloed
kleefde en een doosje met 3 patronen. Vast is
komen te staan, dat uit deze revolver drie
schoten gelost zijn. In B.'s portemonnaie
vond men een door bloed bezoedeld stukje
papier, waarin zich enkele geldstukken be-
vonden, waaraan eveneens bloed kleefde. Ook
op B.'s kleeren werden bloedsporen gevonden.
Voorts werd op zijn kamer, in een jampotje
een stuk dock gevonden, waarin een gat zat
en dat kennelijk als masker had dienst gedaan.
In L.'s woning vond de recherche bij huis-
zoeking een boor en een omslag, waarmee
men, volgens de verklaring van L., de deur
van de hoeve- had willen openbreken. Voorts
een rooden zakdoek, die tot een masker ver-
knipt was.
De fietsen, waarop de mannen den tocht
naar Numansdorp gemaakt hebben, zijn even
eens gevonden en in beslag genomen.
Nader wordt gemeld, dat de aangehouden
chauffeur B. thans teruggekomen is op zijn
aanvankelijke verklaring, dat hij in het geheel
niets met deze zaak zou hebben uit te staan.
Bij zijn verhoor heeft hij erkend, dat hij met
L. naar Numansdorp is gefietst en dat zij daar
samen de schuur van den landbouwer De Reus
zijn binnengedrongen. Toen de landbouwer in
de schuur kwam kijken en daar L. zag staan,
met wien hij is gaan vechten, heeft B., zooals
hij thans toegeeft, om zijn kameraad te hel-
pen, een schot uit zijn revolver gelost. Hij
zegt in het donker in het wilde weg te hebben
geschoten en niet de bedoeling te hebben ge-
had De Reus te dooden.
Zooals men weet, is het slachtoffer gevonden
met een mgeslagen schedel. Het is dus nog
niet opgehelderd, wie De Reus den zwaren
slag, welke mogelijk met een ploegijzer is toe-
gebracht, heeft gegeven. B. en L. hebben
hierover tot dusver het stilzwijgen bewaard.
Donderdagmorgen is Dr. Hulst uit Leiden
naar Numansdorp gegaan, om daar de sectie
op het lijk van het slachtoffer te schouwen.
Om half tien Woensdagavond werden met
den gevangenwagen de beide verdachten in de
moordzaak te Numansdorp van Rotterdam
naar Dordrecht overgebracht. Op de Voor-
straat aldaar kwam het tot ongeregeldheden
doordat het publiek op den auto toeliep en
den bestuurder noodzaakte te stoppen. De
politie moest van den gummistok gebruik
maken om de orde te herstellen. Daarna kon
de auto zijn weg vervolgen naar de Doel-
straat, die geheel werd afgezet. Van daar
kon de overbrenging naar het Huis van Be
waring ongestoord geschieden.
DE BRAND AAN BOOIiD VAN DEN
OCEAANSTOOMER „ATLANTIQUE".
De brand op het Fransche oceaanschip
„AtIantique heeft in Fransche scheepvaart-
kringen diepen indruk gemaakt, temeer om
dat het tragisch verlies van de „Georges
Philipparwaarbij 52 personen om het levee
kwamen, nog in ieders herinnering leeft.
Beide schepen zijn te St. Nazaire gebouwd.
Te St. Nazaire is, zooals bekend, ook kort
geleden het grootste Fransche schip, „Nor-
mandie van stapel geloopen. Men vreost,
dat door deze beide branden het vertrouwen
in de Fransche scheepvaart ernstig is ge-
schokt. Zoowel de reederij van de ,,Atlan-
tique", de Compagnie de Navigation Sud-At-
lantique, als het Fransche ministerie voor de
koopvaardij wijzen er met nadruk op, dat een
gestreng onderzoek naar de oorzaak van den
brand zal worden ingesteld.
Omtrent de oorzaak van den brand van de
Georges Philippar" bestaat nog steeds geen
zekerheid en degenen, die toen van sabotage
hebben gesproken, meenen hun opvatting
thans bevestigd te zien. Zij kunnen zich niet
voorstellen, hoe een reusachtig schip van meer
dan 40.000 ton in eenige uren een prooi der
vlammen kan worden, en begrijpen niet dat
het niet mogelijk was met de aan boord aan-
wezige middelen het vuur in de kiem te smo-
ren, zoodat zij zelfs veronderstellen, dat de
brand op verschillende plaatsen tegelijk zou
zijn uitgebroken.
De ,,Atlantique", metende 42.511 ton, was
op weg van Bordeaux naar Havre, waar het
schip gedokt zou worden. Slechts hieraan is
het te danken, dat zich geen passagiers aan
boord bevonden en dat de bemanning, die in
normale omstandigheden uit 650 man bestaat,
thans slechts 250 koppen bedroeg, omdat het
civiel personeel te Bordeaux was achter ge
bleven
Het Duitsehe stoomschip ,,Ruhr" en het
Engelsche schip „Ford Castle" hebben de ge
heele bemanning aan boord genomen, zoodat
gelukkig geen menschenlevens te betreuren
zijn. De commandant van het marine-station
te Cherbourg heeft alle beschikbare schepen
naar de plaats van het ongeluk gezonden, om
de ,,Atlantique" voor den ondergang te be-
waren.
De „Atlantique" heeft ruim 400 millioen
francs gekost. Zij bood ruimte aan tweedui-
zend passagiers, is 226 meter lang en 30 meter
breed. Het geheele schip vertoont een groote
luxe. De le klasse is betimmerd met kostbare
Chineesch-gelakte houtsoorten. Ook de cabi-
nes zijn met groote luxe uitgevoerd. Alle
modeme installaties voor het comfort der pas
sagiers als zwembad, tennisbanen, wapenzaal,
schietbanen, een garage voor te vervoeren
auto's en zelfs een drukkerij voor de scheeps-
krant, zijn aan boord. Het schip is door
waterdichte schotten in 13 afdeelingen ver-
deeld.
De ,,Atlantique" moet over zeer moderne
brandbluschmiddelen, alarminstallaties en
pompen beschikt hebben. De bemanning was
bijzonder in „brandalarm" geoefend en er was
een officier speciaal met de veiiigheid van het
schip belast.
Het schip was verzekerd voor 300 millioen
francs, waarvan 100 gedekt waren in Enge-
land, 70 in Frankrijk, terwrjl 130 werd gedra
gen door den Franschen Staat.
De Nederlandsche sleepboot „Roode Zee" is
Woensdagmiddag 3 uur ter hoogte van de
,,Atlantique" aangekomen. De positie was
toen 49° 51' Noord en 2° 3S' West. Het schip
stond van voor tot achter in brand en had
slagzijde over taakboord. De wind was W.Z.W.
met vrij gunstig weder. Het was onmogelijk
verbinding met het schip te maken. De
sleepboot „Lauwerzee" werd mede des avonds
ter plaatse verwacht en de sleepboot ..Witte
Zee" Donderdag.
Kapitein Schoofs moet verklaard hebben,
dat de nachtwacht hem omstreeks 3 uur ter
hoogte van Guernsey had medegedeeld dat in
een hut eerste klasse brand was uitgebroken.
Dadelijk was de alarminstallatie in werking
gesteld en men had getracht den brand te
blusschen. De zoo gemakkelijk brandbare
nieuwe lak had aan het vuur rijkelijk voed-
sel geboden en de brand was naar de overige
hutten overgeslagen, zoodat spoedig het heele
eerste-klasse-dek in vlammen stond. De mar-
conist had gepoogd om hulp te seinen, maar
de marconi-hut was geheel verbrand. Om 6
uur s morgens had men de hoop opgegeven
om het schip te redden. Toen de bemanning
in de booten ging, was edn boot omgeslagen
en de inzittenden waren in zee gevallen.
Hoewel uit de bovenstaande berichten op-
gemaakt kan worden, dat alle leden van de
bemanning van de „Atlantique" gered zou
den zijn, blijkt uit nadere mededeelingen, dat
er toch onzekerheid bestaat. In scheepvaart-
kringen te Cherbourg was, naar Havas meldt,
het gerucht in omloop, dat 20 a 30 man ver-
mist worden. De lijst van den menschen, die
aan boord waren, moet nog niet definitief
vastgesteld zijn, zoodat de berichten over de
sterkte van de bemanning eenig voorbehoud
verdienen.
Later werd nog gemeld, dat men op 30 ver-
misten rekent. De monsterrol, die door een
beambte van de reederij Woensdagavond van
Bordeaux naar Parijs gebracht is, moet 200
namen bevatten. Men neemt aan, dat behalve
de bemanning misschien ook verstekelingen
aan boord zijn geweest.
De vele scheepsbranden. Een font by
de scheepsbouwers van St. Nazaire?
De correspondent der N. R. Crt. te Parijs
meldt
De uitlating van den minister van koop
vaardij tegen een journalist, dat het verslag
van de onderzoekscommissie inzake de Geor
ges Philippar geheim zal blijven, maakt een
slechten indruk. Reeds heeft de minister de
strekking van zijn woorden verzacht. Dit
neemt het wantrouwen niet weg, dat men van
hoogerhand zekere instanties schijnt te spa-
ren. Na de reeks scheepsbranden eischt men
een grondig onderzoek, in volkomen openbaai
heid, zonder aanziens des persoons. Elk jaar,
fan 1928 af, is er 'n Fransch passagiersschip
geheel of gedeeltelijk in vlammen opgegaan
en wel achtereenvolgens de Paul Lecat, de
Paris, de Asia, de la Martine en de Georges
Philippar. Treffend zijn de punten van over-
eenkomst in de omstandigheden, waarin dit
schip en de Atlantique oporandden. Zy kwa
men van dezelfde werf, waar ook de P. C.
Hooft gebouwd werd en wel die van St. Na-
zaire-Penhoet. De P. C. Hooft had zes branden
te verduren, alvorens voorgoed verlaten te
worden. De gedachte aan een constructiefout
bij die werf is daardoor zeer versterkt.
Ook aan boord van de Georges Philippar
brak de brand uit in den nacht in een onbe-
woonde eerste klas hut. Op beide schepen werd
de hut van den marconist bijna terstond on-
bruikbaar gemaakt. In gevallen als deze ont-
breekt het nooit aan menschen, die ,,het wel
gedacht hadden". Iemand, die tweemaal de
reis aan boord van de Atlantique maakte,
schrijft in de Intransigeant, dat het schip, af-
gescheiden van machines en dergelijke, ge
bouwd was volgens inzichten van menschen,
die het natte element onvoldoende kenden. De
ingenieurs en architecten waren nooit op het
water geweest. Bij de inrichting van de salons
zou teveel hout gebruikt zijn. De canalisatie
voor de luchtverversching moest in geval van
brand de zuiging geweldig aanwakkeren. Er
zouden te weinig nooduitgangen geweest zijn
en van oefeningen, voor het geval van brand,
was geen sprake. De beroemde „Avenue", de
winkelstraat, over de voile lengte van het
schip, komt hem uit een oogpunt van veiiig
heid niet verantwoord voor.
Deze meening behoeft nadere bevestigmg en
anderen zijn het met deze meening niet eens.
De beroemde decorateur Dunand voorzag de
salons van kostbare paneelen. Het lak daar-
van is onbrandbaar, in tegenstelling met na-
maak-lak; het triplex-hout, waarmee de eer
ste klashutten getooid waren, was op byzon-
dere wijze bewerkt.
Dunand meent na den brand van de Georges
Philippar een cnbrandbare stof gevonden te
hebben, die het hout kan vervangen. Zy wordt
gegoten en een redacteur van de Intransigeant
zag een daaruit vervaardigde tafel en atoel.
Men weet dat de gezagvoerder van de At
lantique en vijf officieren en tien schepelingen
van ochtend op zoek naar het brandende wrak
zijn gegaan. Dit om te verhinderen dat een
ander het op sleeptouw neemt, in welk geval
deze het in bezit zou mogen nemen. Daar de
romp een zekere waarde houdt, wil men, dat
een Fransch schip dien zoo mogelijk op sleep
touw neemt. Als de Atlantique in de Engel
sche territoriale wateren gestrand was, zou
het schip voor een kwart aan den Engelschen
staat komen. De Compagnie Sud-Atlantique
wil trachten te voorkomen, dat iemand an-
ders aan boord komt.
De scheepsarts van de Atlantique ligt in
het ziekenhuis. Hij is heel zwak, maar men
hoopt hem te redden. De officier-machinist
werd ernstig aan het linkerbeen gewond. De
andere gekwetsten, die brandwonden opliepen
of een begin van verstikking ondergingen,
maken het naar omstandigheden goed.
Het Nederlandsche vrachtschip Erato heeft
te Cherbourg 84 opvarenden aan land gezet.
Toen de kapitein van de Atlantique de kust
bereikte, droeg hy een pak van een Neder-
landsch scheepsofficier van de Achilles.
Men zegt dat de Atlantique verzekerd was
voor 100.120.000 frank; een bedrag groot
70.780.000 frank was bovendien bestemd voor
dekking van andere risico's in geval het schip
geheel vemield werd.
De rechtstreeks in Enge'.and genomen ver-
zekeringen beantwoorden ongeveer aan 43 pet.
van het totaal. Het is bekend, dat de Britsche
agenten te Londen en Parijs belangrijke her-
verzekeringen hebben gesloten.
Neder 1 andsche sleepbooten met het
wrak onderweg naar Havre.
Nader wordt gemeld;
De Nederlandsche sleepbooten Roode Zee en
Lauwerzee van de firma L. Smit en Co., te-
zamen met een Fransche sleepboot, zyn er
gisteren op ongeveer 7 mijl ten Oosten van
Portland in geslaagd de Atlantique op sleep
touw te nemen. Het schip brandt nog. Een
Franschman, die er in ge3laagd was aan boord
te komen, moest het schip weder verlaten
Drie leden van de bemanning van de sleep-
bout Lauwerzee hebben daarop kans gezien
eveneens aan boord te komen en bevinden zich
thans nog op het schip. De Nederlandsche
sleepboot Witte Zee is ook ter plaatse en zal
mede trachten een verbinding met het schip
tot stand te brengen.
De reederij van de Atlantique staat er op,
dat de Atlantique naar Havre zal worden ge-
sleept. Hoewel dit in verband o.a. met den
langen afstand nogal bezwaren met zich me-
debrengt, heeft de sleep koers naar genoemde
Fransche haven gezet.
De Duitsehe sleepboot Simson, die er even
eens in geslaagd was vast te maken, moest
de verbinding wegens machineschade verbre-
Een tweetal Fransche sleepbooten heeft
eveneens korten tijd verbinding met de Atlan
tique gehad.
Volgens een later bericht heeft de sleep-
boot Witte Zee Donderdagavond om half
tien haar sleeptros aan de Atlantique vastge-
maakt. Het vuur in het voorschip begon toen
te verminderen.
V.D. weet mede te deelen, dat de drie leden
van de bemanning van de sleepboot Lauwer
zee, die er in geslaagd zijn aan boord van de
Atlantique te komen, de matroos P. M. de
Baar, de tremmer A. Wijgerae en de lichtma-
troos M. van Tefllingen zyn, alien van Maas-
sluis.
