VERDRAAG GEEN RUGPIJN!
VERDRONKEN.
KEN GOUDSCHAT OP DEN BODE5I
DER ZEE.
R U S L A N D,
RECLAME.
Eenige reiservaringen
en indrukken.
ii.
Blijf flink en gezond! Verdnaag geen rug
pijn, aamvallen van duizeligheid, onnatuurlyke
vermoeidheid, rheumathiek, ischias, spit,
urine-stoomissen, blaaszwakte, bezinksel in
de urine! Deze verschijnselen wijzen er op,
dat het bloed niet behoorlijk gefiltreerd wordt
en dat gij dringend Foster's Rugpijn Pillen
noodig hebt.
Verwaarloozing maakt de zaak erger, urine-
ruur en andere schadelijke onzuiverheden kun
nen zich dan in het bloed ophoopen en schade
aanrichten in alle kwetsbare deelen van het
lichaam.
Gij kunt niet gezond worden, alvorens de
venzwakte organen in den rug, welke zorg
dragen voor de zuivering van het bloed, weder
gezond en sterk zijn. En het beste middel
daartoe zijn Foster's Pillen.
Dit speciale middel heeft duizenden hun ge-
zondheid hergeven. Waarom zoudt gy hun
voorbeeld niet volgen?
Foster's Rugpijn Pillen zyn verkr. 5. f 1,75
per flacon.
Te Ter Neuzen bij Firma A. van Overbeeke-
Leunis, Axelschestr. en Westkolkstr. 27
(Ingez. Med.)
DE POSTZA(K.DIEFSTAL.
In verband met den diefstal van f 20.000
nit een twee en halve week geleden van Win-
schoten naar Groningen gezonden postzak, is,
beihalve de eerst gearresteerde besteller Van
der S. en de werkster van het postkantoor,
thane ook de ambtenaar P. ter beschikking
van de justitie gesteld en naar het Huis van
Bewaring overgebracht.
51 AN DOODGESCHOTEN.
Donderdag omstreeks 66n uur heeft L. v. d.
E., uit de Schaykveldschestraat te Oss, den
ongehuwden J. van Dijk uit Oss met revol-
verschoten gedood. Omtrent de motieven is
nog niets met zekerheid bekend.
DE ELECTRISCHE STROOM.
Woensdag is een electricien te Oorschot, die
werkzaamheden aan het electrische net ver-
richtte, in aan raking gekomen met den elec-
trischen stroom. De man bleef aan den draad
hangen. Zijn toestand was aanvankelyk ern-
etig: thans is eenige verbetering ingetreden.
MET DRIJFRIEM EN MOTOR IN
AANR AKIN G.
T-e Sellingerbeilre (Vlagtwedde) is de koren-
molenaar H. Walburg met een dryfriem en
daama met den motor in aanraking gekomen,
De man was onmiddellijk dood.
KOLENDAMPVERGIFTIGING.
In een bakkerij gelegen aan den Klarendal-
schen weg te Amhem heeft men Dinsdagmor-
gen den bakker Franken en zijn knecht in
bewusteloozen toestand aangetroffen. Het
bleek, dat beide mannen door kolendamp be-
dwelmd zijn geraakt. Het is gelukt den knecht
weer bij te brengen. De man is naar huis vcr-
voerd. De patroon moest naar het ziekenhuis
worden overgebracht.
EEN BERUCHT OPLICHTSTER
AANGEHOUDEN.
Een vrouw, die sinds maanden in onder-
echeidene plaatsen in Friesland verschillende
winkeliers heeft opgelicht, is eindelijk ge-
snapt, dank zij de jjverige en volhardende na-
eporingen van de politie in Franeker, Bols-
ward en omstreken.
De vrouw, een zekere T. H., oud 52 jaar,
wordt er van verdacht een groot aantal win
keliers te Franeker, Harlingen en Rolsward te
hebben opgelicht. Na haar aanhouding werd
te haren huize een groot deel der door oplich-
ting verkregen goederen door de politie in be-
alag genomen, waaronder pullovers, fantasie-
broeken, onderkleeding, kapstokkleeden, div.
zilveren en gero-zilveren voorwerpen, horlo-
ges, gouden ringen, eenige paren handsehoe-
nen, dassen enz. De verdachte is naar Frane
ker overgebracht.
By de werkzaamheden aan de nleuwe brug
te Barendrecht was Woensdagmiddag de 20-
jarige nageljongen A. Winkelhof uit Rotter
dam boven op een der heftorens aan het werk.
Door tot nu toe onbekende oorzaak verloor de
nageljongen het evenwicht. Hij viel van den
toren in het water. Men stelde direct reddings-
pogingen in het werk, doch hy kwam niet
meer boven.
K.APITE1N OVER BOORD GKSLINGERD.
Op de Oostzee voor Arcona op Rugen heeft
zich tydens stormachtig weer een tragisch
ongeluk afgespeeld. Kapitein Weijnbold van
den Nederlandsohen motorschoener „Water-
geus" werd by 't bergen van het groote zeil
door den giek gegrepen en over boord geslin-
gerd. Alle pogingen den drenkeling te redden
waren vergeefs. De ongelukkige vond den
dood in de golven. Aan boord van het vaar-
tuig bevonden zich de vrouw van den kapi
tein en vyf klelne kinderen van 311 jaar,
benevens een jonge matroos. De kapiteins-
vrouw en de matroos zijn er men groote
raoelte tenslotte in geslaagd den motorschoe
ner tijdens een dichten mist de haven van
Swinemunde binnen te brengen.
BIJ OEFENINGEN GEDOOD.
Dezer dagen is aan de hoofdwacht van de
Brandweer aan de Honthorststraat te Am
sterdam een ongeval gebeurd, dat vry onver-
wachts een droevig gevolg heeft gehad. Bij
het houden van springoefeningen scheurde het
springzeil toen de brandwacht D. uit de twee-
de verdieping van het klimhuis daarop sprong.
Wei werd zyn val nog door het springzeil ge-
broken, maar de ongelukkige kwam deson-
danks met een harden smak op den grond te-
recht. Hy werd met een bekkenfractuur opge-
nomen en is op den tweeden Kerstdag aan de
gevolgen overleden.
DE VERMISTE JONGEN.
De 13-jarige jongen die sedert 20 Decem
ber uit zyn kosthuis aan de Meidoomstraat
te Rotterdam werd vermist, is terecht. Hy is
in Den Helder opgespoord. Hy had dem dag
v66r zyn verdwynen een standje van zyn
elders wonende vader gehad. Daarom had hy
des morgens tegen zijn kostjuffrouw gezegd
dat hy dien dag op school wilde overblijven
en dat hy daarom brood wilde mee hebben.
De juffrouw heeft hem toen 14 boterhammen
mee gegeven.
De jongen is per fiets naar Utrecht gereden
en vervolgens via Amersfoort en Apeldoorn
naar Amhem. Nog denzelfden dag reed hij
over Emmerlk en Dusseldorf naar Keulen.
In totaal heeft hy op die manier 300 K.M.
achter elkaar gefietst. In Keulen kreeg hij
onderdak in een jeugdherberg. Den volgenden
dag ging hij naar Halle, waar hij eveneens
Eyn intrek nam in een jeugdherberg. Vijf
dagen heeft hij daar in de buurt rondgezwor-
iven. Toen is h'j< weer naar het vaderland
gereden, omdat hij heimwee kreeg. Over
Elten en Arnhem ging het naar Ede, waar hy
een Rotterdaanmer ontmoette, met wien hy
naar Utrecht fietste. Daar kreeg hy een
lekke band. Vervolgens is de jongen naar
Amsterdam gegaan, waar hy een dame ont
moette, §an wie hij vertelde, dat hy naar Den
Helder moest. Aangezien hy geen geld meer
had en dien dag zijn doel niet meer kon be-
reiken, heeft zy hem onderdak verleend. Juist
i toen de jongen weer weg was, las de dame
het verzoek om inlichtingen in de krant en zij
waarschuwde de politie. Des avonds kwam
de jongen in Den Helder aan en daar heeft
de politie hem aangehouden. Hy vertelde nog
j niet van plan te zijn geweest naar huis te
gaan. Hy had eerst den nieuwen afsluitdijk
nog willen gaan zien.
Woensdagavond is hy te Rotterdam aange-
komen. Hij verkeerde in een uitstekende
condi tie.
TRANSFORMATOR UIT ELKAAR
GESPRONGEN.
Dinsdag is in de fabriek van de N.V. Wisse-
links Textiel Maatschappij aan den Bleekweg
te Enschede stagnatie in de electrische
stroomverbinding ontstaan. Een ondenzoek
werd ingesteld en het bleek, dat het manke-
ment zat bij den transformator welke in een
speciale afdeeling aan de voorzyde van de
fabriek is ondergebraeht. Terwyl men tracht-
te de fout te herstellen, ontstond in den
transformator kortsluiting, waardoor de olie-
dampen, welke zich hadden ontwikkeld, vlam
vatten. Met een geweldigen knal sloeg de
transformator uit elkaar. De muren in de
buurt van de transformatorruimte werden
ontizet. In het dak en in een van de binnen-
muren werd een gat geslagen. De deuren
sprongen open en stukken gewapend glas
werden een eindiweegs weggeslingerd. De
arbeider B. werd gewond en moest zich onder
geneeskumdige behandeling stellen. De mate-
rieele schade is zeer aanzienlijk. Het bedryf
zal gedurende eenige weken moeten worden
stopgezet.
EEN OUDE VROUW BESTOLEN.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is te
Rotterdam een zeer brutale diefstal gepleegd,
waarvan een bejaarde, alleen wonende vrouw
het slachtoffer is geworden. Op de tweede
Stage van pand 82 aan de St. Mariastraat
woont de 70-jarige juffrouw P. M. W. In de
buurt was bekend, dat zy nogal zuimg was
en dat zy haar spaarpenningen in haar bed
bewaarde. Vrydag zyn de bewoners van de
eerste Stage uit de stad gegaan, zoodat de
vrouw, die een tameiyk eenzelvig leven leidt,
geheel alleen in het bovenhuis was. Zaterdag-
avond is zy omstreeks half tien naar bed ge
gaan. Nadat zy eenigen tyd had geslapen
iwerd zij wakker en zy zag toen twee haar
onbekende mannen voor haar bed staan. Deze
mannen grepen haar vast, names het laken
van het bed, frommelden dit in elkaar en
duwden de aldus ontstane prop haar in den
mond. De rest van het laken sneden zij af.
De juffrouw verloor door den sehrik het be-
wustzyn.
Toen zy na verloop van tyd weer by ken-
nis kwam, zag zy dat zij alleen was. Haar
bed was omgewoeld en tusschen de matrassen
uit waren twee zakjes gestolen. Het eene
zakje bevatte 22 gouden tientjes, een biljet
van 100, 4 briefjes van 25 en f 10. Het
andere zakje bevatte f 40, een paar gouden
munten, een spaarbankboekje, waarop eenig
geld was gestort en een pensioembrief.
De vrouw heeft eerst des Zondagsmorgens
aan de buren verteld, wat haar dien nacht
was overkomen, zoodat de politie eerst vry
laat kon worden gewaarschuwd. Gebleken is,
dat de dieven met behulp van valsche sleutels
zijn binnengekomen. Op de tweede Stage heb
ben zy uit de gangdeur, welke op slot was
een paneel uitgebroken. Door het aldus ont
stane gat zyn zij de woning binnen gekropen.
De vrouw is doof en heeft het uitbreken van
het paneel niet kunnen hooren. Het onderzoek
wordt voortgezet.
SPRINKHANENPLAAG IN ARGENTINIe.
Een telegram uit Formosa (Argentinie) aan
de New York Herald meldt, dat de omgeving
van de rivier Bermejo door groote zwermen
sprinkhanen wordt geteisterd. De te velde
staande gewassen worden geheel vernield. De
zwerm is driehonderd kilometer lang en be-
reikt op sommige plaatsen een breedte van
zes kilometer.
Te San Salvador hebben een boer en zyn
vrouw, die door de diertjes geruineerd waren,
zelfmoord gepleegd door zich op te hangen.
EEN „ATMOSFERISCHE" ZAAL.
De correspondent der N. R. Crt. te Parys
schrijft:
Over de film, de Drie Musketiers, geen
woord. maar de zaalZoo het Rex en de
bioscoop staat aan den grooten boulevard
tegenover het gebouw van de Matin. De on-
dememer heeft lets nieuws tot stand willen
brengen en hy is daarin geslaagd.
Men komt verbysterd deze camouflage op
groote schaal binnen. Deze ruimte, die 4000
menschen omvatten kan, is in een tuin ver-
momd. De wanden gaan in looze bouwsels
schuil, die Provenyaalsche villa's voorstellen
met htm verdiepingen, balk on s en bebloemde
terrassen. Door de ,,struiken'' vaart een zoete
lentewind en boven de hoofden welft een
zomersche nachthemel. De sterren pinkelen
naar behooren en de voorbyzeilende lichte
wolken zyn niet vergeten. Want het publiek
wordt op alle manieren genoopt te vergeten,
dat het binnen vier muren zit. Het moet den
indruk krijgen buiten te zitten, in een para-
dysachtig klimaat, d.w.z. zander de nadeelen
van het buiten zitten. As het projectietoe-
stel niet werkt, spant rondom het scherm een
ware regenboog en de loggia's fonkelen in
allerhande kleuren. Onnoodig te zeggen, dat
men in mollige leunstoelen uiterst gemakke-
lijk zit en dat de luchtverversching niets te
wenschen laat.
Dit alles by elkaar schynt een ..atmosphe-
rische" zaal samen te stellen en het is de be-
doeling, dat de kykers zich vooral voikomen
op hun gemak voelen, alsof die illusies niet
gelijktydig door 3999 medegenieters gedeedd
worden. Het is waar, dat zulk kunst- en
vliegwerk eer dan in een bioscoop in een by
uitstek openbaar huis schyn thuis te hooren,
maar dit is blykbaar geen bezwaar.
En alle heerlykheden, zijn daarmee nog niet
opgesomd. Voorts zyn er een bar, een ver-
bandlokaail, een kinderbewaarplaats en een
tooneel, groot genoeg om 100 artiesten te
laten optreden en dat over niet minder dan 12
liften beschikt, gezwegen van het orgel, dat
in Europa zijn weerga zou zoeken.
Maar in AmerikaDe vraag zou on-
bescheiden zijn, indien dit alles niet heel
Amerikaansch aandeed. In zijn praalzucht
is het een les. Er zijn altijd menschen, die
precies weten, wat al dan niet ,,van dezen
tyd" is. Dogmatisch leggen ze dit als maat-
staf aan. Ze wenschen niet in te zien, dat
deze leersteliigheid in de lucht hangt. In deze
periode van een naar verstrakking strevend
constructivisme wendt het publiek zich bly-
kens deze zaal ostentatief terug naar de veel
gesmade, regelrecht op zelfbedrog steunende
,,intimiteit". Het is niet anders.
Naar wordt gemeld, zyn de duikers er ein-
delyk in geslaagd, na maanden lang te heb
ben gezocht, het wrak van het in 1789 voor
den mond van de Delaware-rivier gezonken
Britsche oorlogsschip ,,Braake" te ontdekken.
Het schip moet een lading goud aan boord
hebben van twee millioen pond sterling.
Het wrak ontdekken was geen gemakkelyk
werk, daar op dezelfde plaats tallooze wrak-
ken op den zeebodem liggen. Tot nog toe
had men echter voortdurend wrakken gevon-
den, die nog geen hondera jaar in het water
hadden doorgebracht.
Toen het wrak werd gevonden brachten de
duikers uren onder water door om verschil
lende stukken van het wrak af te zagen en
naar boven te sturen. Uit het onderzoek van
deze stukken schynt men de zekerheid te
hebben gekregen het wrak te hebben gevon
den. Het wrak ligt echter diep in den bodem
van de zee weggezakt en om tot het zich aan
boord bevindende goud te kunnen doordrin-
gen, zal men nog heel wat werk moeten ver-
richten.
De maatschappy, die het bergingswerk uit-
voert, zal eerst het slyk en zand rondom het
wrak verwyderen en daarna pogen het met
den schat aan de oppervlakte te brengen.
Er bestaan zoo tal van werken over het
onderwerp „reclame", dat dit artikel moet
aanvangen met de verklaring, dat hier
geenszins de bedoeling voorligt, eenige hand-
leiding of aanwijzdng in de wijze van reclame
voeren te geven. Dat is trouwens ook heel
moeilijk werk, omdat wij hierbij nooit zullen
kunnen generaliseeren. Wie daarvan meer
wil weten, kan, wanneer een cursus of een
groot werk over dit onderwerp hem niet aan-
staat, beter een abonnement nemen op een
der bladen voor den handel of maandbladen
voor den zakenman, die Nederland rijk is...
Een typisch voorbeeld echter van den laat-
sten tyd, heeft weer eens aangetoond, wat
reclame vermag. Niet alleen in het land van
de onbegrensde mogelijkheden, in Amerika,
maar ook zelfs in ons kleine, conservatieve
landje, Nederland!
,,Goede wijn behoeft geen krans" heette het
vroeger, tot groot ongenoegen van de adver-
tentie-acquisiteurs; dat is thans grondig ver-
anderd. Z61fs goede wljn, neen juist goede
wyn.behoeft een krans, en liefst twee! De
wanorde, die door den oorlog in de huishou-
ding van de landen is ontstaan, is onmiddel
lijk uitgebuit door tal van laten wij het
behoorlyk zeggen t6 slimme zakenlieden
om hun duistere zaakjes af te wikkelen. Het
gevolg was natuurlijk wantrouwen by tal van
gedupeerden, bij him slachtoffers. En wan
trouwen is spoedig opgewekt, terwijl het zich
snel verbreidt. De gang van zaken der laat-
ste jaren heeft het vertirouwen, dat de han-
delsliedsn in elkaar stelden, zwaar geschokt;
banken, "waarop iedereen rotsvast vertrouw-
de, zaken, waarvan niemand zou vermoeden,
dat zy achteruitgaande waren, sneuvelden de
een na den ander op het veld der economische
crisis... en sleepten groote aantallen slacht
offers met zich in het ongeluk! Zoo ontstond
er wantrouwen... en dit wantrouwen is de
oorzaak van het fait, dat ook „goede wijn"
tegenwoordig zeer zeker een krans" noodig
heeft. En zoo'n krans is voomamelijk te
verkrygen door handig en oordeelkundig
reclame te voeren! Een goede, aan het
karakter der zaken aangepaste reclame kan
wonderen doen...
Dkt laatste bewees in den laatsten tyd een
Groningsche fabrikant, die ertoe ©verging in
grooten getale schoolpetten te fabrieeeren,
zooals die in Duitschland en in sommige ge-
deelten van Belgie en Engeland in gebruik
zyn. Een strak doorgevoerde advertentie-
campagne door geheel Nederland deed wonde
ren. Heel Nederland werd doordrenkt van het
schoolpetten-ideaal. En in minder dan geen
tyd werd de schoolpet het onderwerp van een
hevigen concurrentie-strijd tusschen verschei-
dene pettenfabrieken. College-cap" noemt
de eerste fabrikant zijn maaksel, .scholar-
cap" een anderBy ons alleen het eenige
juiste, onvervalschte fabrikaat; hoedt U voor
namaak!" zegt nummer 6en..." ,,Onze school-
pet staat zwierig en modern" weet een ander
te vermelden... Reclame! Reclame! Zet A.
een advertentie van 10 regels, B. zet er een
van dertig! Reclame, reclame!
En d&t moet gezegd worden de
reclame heeft succes! Overal ziet men de
schoolpetten thans dragen! Of deze school-
petten-rage nu te veroordeelen, dan wel goed
te keuren is, is een kwestie, die heel moeilijk
na te gaan is. Aan den eenen kant zou men
zeggen... het is niet origineel: Duitschland
kent reeds sinds jaar en dag de beroemde
schoolpet, Belgie vertoonde hier en daar, voor-
namelijk by interne scholen, reeds de school-
baret en Engeland, met de bekende cricket-
sohoolpetjes deed in dat opzicht niet onder
voor de Germanen! Misschien, dat wy door
de vele buitenlandsche kinderen, die tijdens
de mobilisatie en daama ons land bezochten,
teneinde hun geschokte gezondheid te herstel
len, van smaak veranderd zyn, maar vroeger
verzette zich een ieder hardnekkig tegen een
schoolpet. Ontegenzeggeiyk geeft het weer
een soort sectarisme, een splijtzwam! Leer-
lingen van gymnasia, die hoewel daar fei-
telyk geen enkele reden voor is, tengevolge
van het feit, dat zy onderricht kregen in de
oude talen, op de H.B.S.-ers eenlgszins neer-
keken, H.B.S.-ers, die dezelfde gevoelens ten
opzichte van MULO-scholieren aan den dag
legden, ambachtsscholieren, kostscholieren,
alles is dan herkenbaar aan het te dragen
hoofddeksel. Aan den andieren kant is er
weer veel voor een pet te zeggen. als men
b.v. in Duitschland ziet, hoe hard de jongens
werken, teneinde niet gedwongen be zyn, weer
een jaar lang dezelfde kleur pet te moeten
dragen en gebrandmerkt te worden als een
achterblyver. Hoe hard zy werken, teneinde
het volgend jaar een blauwe, of een roode
pet te mogen dragen en hoe zy reeds van te
voren nagaan, welke klasseteekenen zy rond
om de muts zullen mogen dragen. Misschien
ware het Duitsche systeem beter, dan hetgecn
de Groningsche fabrikant hier hesft ingevoerd.
In Duitschland hebben niet de verschillende
scholen afwykende kleuren, maar de scholen
hebben universeele kleuren voor de parallel-
klassen, alleen de kleuren verschillen naar ge-
lang de klassen een hooger of lager nummer
dragen. Zilveren of gouden soutaches geven
het nummer van de parallelklasse aan.
Het is wel verwonderlyk, dat een land, waar
het saamhoorigheidsgevoel zoo weinig ontwik
keld is, als in Nederland, waar alle militaire
vormen en uitwassen, van wat men milltair
zou kunnen noemen, geschuwd wordt, thans
tneens bekeerd is tot een zuivere... uniform-
pet, een uitdrukking van uniformitelt!
In ieder geval is er 6en conclusie uit te
trekken... De reclame van den Groningschen
fabrikant en naderhand van de andere petten-
fabrikanten is zeer intensief, oordeelkundig
en... doeltreffend geweest! Dat zal niemand
kunnen ontkennen.
(Nadruk verboden.)
Den volgenden morgen waren enkelen al vroeg
uit de veeren, om op eigen houtje iets van de
stad te zien. Veel bijzonders was er niet. Alleen
in een breede straat een verwaarloosde jongen,
met een korte kapotte broek, verder niets, die
op het trottoir in de felle zon lag te slapen, het
lichaam overdekt met vliegen. Het scheen hem
niet te hinderen.
Des voormiddags zouden we de tractoren-
fabriek zien. Het viel tegen. Reeds gedurende
een week werden daar geen bezoekers meer
toegelaten. Waarom? Een verklaring kregen
wij niet. Er werd verondersteld, dat iets niet in
orde was met de fabricage, of dat mogelyk
oorlogsmateriaal als bijv. tanks werd gemaakt.
Wel werd ons de ontzaglijk groote fabriek bij
het voorby'Tyden aangewezen, doch daar bleef
het by. We zouden naar een Kollektiefdorp.
Ook dat ging niet, omdat de wegen te slecht
waren door den regen, die pas gevallen was.
Toen maar weer terug, zoodat we 2% uur na
het vertrek weer aan het punt van uitgang terug
waren.
Aan de andere zyde van Oharkow hadden we
meer geluk. Na een half uur ryden en bijna
even zoo lang loopen door den modder kwamen
we aan een Joden-kommune. Dit was een vee-
bedryf. Leden van de kommune waren bijna
uitsluitend joden uit winkels in Charkow. Om
dat alles aan den staat was gekomen, waren die
winkeliers overbodig geworden. Zeer by de hand
hadden zy de zeilen naar den wind gehangen. In
1927 door drie families opgericht, met 3 paarden
en 2 koeien begonnen, van eigen geld gekocht,
waren er steeds meer bijgekomen. Allen brachten
wat geld in voor het koopen van meer vee. Geen
wonder, dat de staat hen steeds meer land ter
beschikking stelde en hen ook nog 25.000 Roebel
leende, om de veestapel uit te breiden.
Reeds hadden zij 500 HA, gedeeltelijk bosch,
280 koeien en 300 stuks jongvee en kalveren.
Inmiddels woonden er nu 105 families, totaal
300 personen. De gelijkheid was zoo groot moge
lyk. Uit 6dn pot werd gegeten. Alleen het werk
gebeurde in accoordloon, uitkomende op 5 tot
6 Roebel per dag. Op het eind van het jaar
moest eventueele winst worden verdeeld.
In het begin moest by de intrede 200 Roebel
worden gestort, later werd dat teruggebracht
tort 25 Roebel. Het land werd successieveiyk aan
de Koelakken ontnomen, die in een andere kol-
chos zijn overgegaan.
Alle grond is van den staat. Meestal moet een
kleine rente van den grond worden betaald. Deze
kommune was daarvan vrygesteld, doch was
verplicht een groot deel van het product tegen
bepaalde prijzen af te geven. Voor kaas werd
betaald 70 kopeken per KG, voor melk 18 po-
peken per half-literfleschje, voor room 55 kope
ken per literflesch.
De melk werd zeer zuiver gewonnen. We
zagen in de goed ingerichte stallen de koeien
melken. Eerst werden de uiers gewasschen en
met een doek afgedroogd. Na het melken werd
van elke koe afzonderlyk de melk gewogen en
geregistreerd. Boven elken koe hing een bordje
met den naam van het dier. Wie zou dat alles
verwachten, nadat men een half uur door de siyk
heeft gebaggerd?
Een varkensfokkery en -mestery completeerdc
het bedryf.
Natuuriyk zagen we hier ook weer de kinder
bewaarplaats en de school. Ales zooveel moge
lyk in de open lucht, zoowel de school als de
kribben, waar de kleuters des daags moesten
slapen. Op de school werd ook de Joodsche taal
onderwezen. Een koortje van kinderen van 6 tot
10 jaar oud zong voor ons in het Joodsch de
Internationale.
Tegen den avond weer in den trein naar Kiew,
waar we den volgenden morgen om 12 uur zou
den aankomen. De stemming was buitengewoon
goed. Na de oorzaak van de vroolijkheid mag
de lezer raden. Ook het eten in den trein smaak-
te best. We hadden buitengewoon lekker brood
mee gekregen.
Toen we als maar geen bedden zagen ver-
schynen, begon de stemming wat te zakken. Om
elf uur kwam onze leidster met de boodschap,
dat op deze nacht geen bedden zouden zijn. We
moesten maar op de planken. Wel had zy al
vroeg in den avond getelegrafeerd naar een
grooter station, dat men daar bedden in den
trein zou dragen, doch zonder gevolg.
Alleen had zy van de G.P.Oe gedaan gekregen,
dat vier van ons de vrije plaatsen in den zach-
ten wagen mochten innemen. By: die vier uit-
verkorenen behoorde ook ik. We moesten nog
maar even wachten tot een station, waar de
trein zoo lang zou stoppen, tot men buiten om
naar den slaapwagen kon gaan. Anders moesten
we door een lange ry wagens. Om een uur in den
nacht werden we over de rails, in het donker
naar den achtersten wagen gebracht. Twee van
ons bleven samen, nog een en ik apart, elk by
drie vreemden. Voordat we op stok gingen, wer
den we door onze leidster gewaarschuwd, vooral
op onze zaken van waarde te passen. Erg op-
beurend!
Toen na een kwartiertje myn drie Russen niet
meer gromden over de storing in hun nachtrust
en ik insluimerde, voelde ik me op den schouder
geklopt. Het was genossin Pivinskaja, die de
bedden op haar terugtocht door den trein had
ontdekt en ons weer terug kwam halen voor den
harden wagen. Op zulke oogenblikken is een
sterk ontwikkeld gevoel voor humor van zeer
groote waarde. Twee anderen hadden dat niet.
Zy waren erg in hun wiek geschoten. Het spyt
me, doch ik kan de uitdrukkingen, die zy bezig-
den, hier niet herhalen.
Door zeven derde-klasse wagens leidde onze
tocht. De weg terug!
Het was een warme nacht. Om negen uur
waren in die zeven wagens alle deuren en ven-
sters gesloten. U zult willen gelooven, dat het
boven op den „dikken toren" frisscher is dan
hier het geval was.
Men laveerde tusschen slapende mannen, vrou-
wen en kinderen. Voor afwisseling stootte men
dan zyn hoofd eens tegen een uitstekende voet
van de bovenste laag. Gebrek aan licht belette
ons te constateeren, of die voeten pas gewasschen
waren. In elk geval werd ons duidelyk, waarom
we buiten om naar den slaapwagen waren geleid.
In onze afdeeling gekomen, waren de bedden
spoedig uitgerold. Het duurde nog wel even,
voordat de gemoederen tot rust waren gekomen
en het heele gezelschap sliep. Dat het wat laat
was geworden, hinderde niet. Den volgenden
morgen bleven we op onze plank, dronken daar
thee en aten daar ook maar.
Om twaalf uur: Kiew! Vroeger de hoofdstad
van de Oekra'ine, nog de moolste en oudste stad
van dit gewest. De regeering is overgebracht
naar Charkow, omdat Kiew zoozeer werd geteis
terd door burgertwisten na den oorlog. Men
noemt Kiew de moeder aller Russische steden
omdat het de oudste stad is.
Op een rondgang toonde men ons de Gouden
Poort, een ruine, nu bijna midden in de stad ge
legen, doch oorspronkelyk de Westelijke poort
gebouwd in het jaar 1037. Verder zagen we o.a!
de Sophia kathedraal, een groot complex gebou-
wen met hooge torens, nu nog als kerk in ge
bruik. Langs een dal midden in de stad met zulk*
steile helling, dat het bouwen van huizen er niet
mogelyk was en men er koeien liet grazen,
kwamen we aan de buitenzijde van de stad op
een hoogte van wel 100 meter. Vlak onder on*
zagen wij de rivier de Dnjepr. Aan de overzyde
daarvan groote zandvlakten, begroeid op de
plaatsen, die met hoog water droog bleven. Wei
een buitenkansje voor de stadsbewoners om zoo
in de buurt het strandbad te hebben.
Des namiddags naar de Kolchos ,,Dscherdowo",
dicht bij het spoorwegstation Bobrik. Gelukkig
konden we deze tocht per toer-auto maken. Het
weer was prachtig. Langs een steile helling met
haarspeldbochten reden we van uit de stad naar
de groote brug over de Dnjepr. Groote hout-
vlotten met hutten er op, voor hen, die de vlot-
ten naar de Zwarte Zee moeten brengen in de
buurt van Odessa.
Een kwartier lang reden we door een dutn-
landsohap met hier en daar hooge dennenboomea.
Groote soldatenkampen langs den weg. De sol-
daten oefenden zich hier en daar, slechts gekleed
in zwembroek. Het is een gek gezicht, een sol-
daat te zien exerceeren in zwembroek met het ge-
weer op schouder. De offieren waren ook niet
overvloedig gekleed.
Daarna werd de grond beter, hoewel toch
blykbaar tamelijk zanderig.
Op een veld ploegden 14 span paarden achter
elkaar. Over het algemeen werd in die omgeving
weinig kleinbedrijf aangetroffen. Er waren waar-
schynlijk veel kollektieve bedryven.
Door een heel oud, typis.ch Ukraine-dorp
komende, hadden we daar wel gaame willen stop-
pen. We kregen echter daarvoor geen tyd. Wel
jammer: we waren zoo graag eens binnen ge
gaan in die huisjes met hun verweerde stroo-
daken en in de ouderwetsche schuren.
Zichtbaar werd de bodem zwaarder. De lupa-
nen, die we in het begin van den tocht veelvul-
dig zagen groeien, kwamen niet meer voor.
Tarwe en klaver zag men veelvuldig. Een bui
tengewoon gezicht was wel een groot klaver-
veld met misschien wel een twee honderd ooie-
vaars, die daar kikvorschen vingen.
Eindelijk na een rit van twee uur het doel van
onze rit. De kolchos Dscherdowo. Een groot
heerenhuis, waarvoor een grasvlakte. Aan de
andere zijden keurige arbeiderswoningen van een
verdieping, alle aaneen gebouwd. lets verderop
de stallen voor de koeien en de paarden. Alle
gebouwen waren doelmatig en waarschyniyk een
dertig jaar geleden gebouwd. Het had alles toe-
behoord aan 6en eigenaar en was zichtbaar voor-
heen zeer deskundig beheerd. Er was zelfs een
graanmalery, waarin een oude doch goede loco-
mobiel en vier modeme meelmolens.
In 1927 was hier door twee man de kolchos
gesticht. Hier zal dat stichten wel niet hebben
gelyk gestaan met oprichten of samenvoegen,
doch het zal meer hebben geleken op eenvoudige
inbezitname. Een der oprichters was een vroe-
gere spoorwegarbeider, een pienter mannetje, die
door alien met respect werd behandeld. Hy had
het er niet slecht.
De oppervlakte van het bedrijf was 1230 HA.
De veestapel bestond uit 82 paarden, 142 koeien,
134 stuks jongvee en kalveren en 190 varkens.
Ales zag er vrij goed verzorgd uit.
Een wandeling over de landerijen voerde ons
door een betrekkelyk klein tuindersbedryf, waar
hoofdzakelyk tomaten werden gekweekt. Hoe
wel het al halfacht was, waren nog vele vrouwen
in den tuin aan het werk. Eenige jonge mannen
vergezelden ons naar de tarwevelden. As ver-
moedelyke opbrengst noemde men ons 600 KG
per HA.
Dat leek ons wel wat minnetjes voor den
tamelijk goeden bodem. Er stond vry veel on-
kruid in die tarwe. Men moet echter in zyn oor-
deel altyd zeer voorzichtig zyn, nog temeer, in
dien men alle omstandigheden niet kent. Indien
men om de drie jaar met een misoogst moet
rekenen kan men niet zoo intensief bemesten en
wieden als op onze Zeeuwsche klei. Bovendien is
de bebouwbare oppervlakte in Rusland zoo groot,
dat men de noodzaak niet voelt, van een bepaald
perceel zooveel mogelijk te halen.
Weer op het bedrijf terug gekomen, bood men
ons tomaten als versnapering. Op een oude rol-
kar heeft het gezelschap die zitten peuzelen,
terwyl de jonge Russchen de beste vruchten voor
ons uitzochten. Zy waren echt hartelyk en voor-
komend. Wat is de werkelykheid toch dikwyls
heel anders dan de voorstelling, die men zich
van iets maakt. In plaats van ruwheid en bloed-
dorst vonden wij hoffelykheid en gastvryheid.
Inmiddels was het te laat geworden volgen*
de meesten, om nog het bedryfje van een koelak
te gaan zien, zooals ons werd aangcboden, Wel
erg jammer.
Het was reeds nacht, toen we Kiew bereikten.
Den volgenden morgen zouden we het Lawra-
klooster bezichtigen. Dit is het oudste en meest
belangrijke klooster van heel Rusland, bekend
om zyn 92 meter hooge klokketoren en het
vroegere onderaardsche holenklooster. Daar nog
iemand en ik door de Apatit-trust te Leningrad
waren uitgenoodigd, om daar een fabriek te
komen zien, meenden wy een dag vroeger dan de
anderen uit Kiew te moeten vertrekken. Zoo
konden wy het zeer merkwaardige klooster niet
zien.
Na een hartelijk afscheid van het gezelschap,
hadden we een paar uur tyd om onze reis naar
Leningrad voor te bereiden. Over zoo'n reis mag
men niet te licht denken. Van Woensdagmiddag
half twee tot Vrijdagmorgen tien uur onafge-
broken in een trein zonder restauratiewagen. We
vonden het wel erg interessant, dat we nu eens
zonder geleide echt Russisch zouden reizen.
Van In tourist kregen we een pak boterham
men mede, eenige grammen thee en wat suiker.
Ook een paar komkommers voor de noodzakeiyike
vitaminen.
In elk geval moesten we iets hebben, om on-
derweg thee te kunnen zetten, omdat men slechts
uiterst zelden stations aantreft, waar men iets
gebruiken kan. Het drinken van koud water
wordt sterk ontraden, omdat men daarmede de
kans loopt, ziek te worden.
In de Torgsin of valutawinkel konden we geen
keteltje naar ons genoegen koopen, zoodat we
onze keus bepaalden op een geemailleerde 1am-
petkan, Voor een roebel veertig kopeken waren
we eigenaar. Met nog een ons thee voor 80
kopeken waren onze inkoopen gedaan.
Tydig waren we op het station en in een af
deeling van een zachten wagen gelnstalleerd.
Het was een afdeeling voor twee personen, ons
door de Apatit-trusit ter beschikking gesteld.
Toen de trein zich in beweging zette, begonnen
we reeds te kyken naar het eerste station, waar
we heet water zouden kunnen krygen. De 1am-
petkan moest toch dienst doen. Spoedig brak
het oogenblik aan, dat we onze kunsten konden
vertoonen. Een van ons liep als een haas om
kokend water, terwijl de ander op de bagage
paste.
Toen de thee gezet was, gingen we eens in-
ventaris maken van de boterhammen. Eerst
zouden we het brood met de ham eten, omdat die
het vlugst bederft, daarna die met jam en het
laatst die met kaas. Het was jammer, dat van
ons goed overlegd plan niet alles tot zijn recht
kwam. De eerste dag ging alles goed. Het was
de dag van de ham en de dag, dat alles nog nieuw
voor ons was. Ik weet niet meer, hoe dikwyls
we thee hebben gezet, doch we hebben bijna geen
enkel belangryk station, waar we water konden
krijgen, met onze kan overgeslagen.
(Wordt vervolgd.)
