OoorZeeuwsch-Vlaanderen in 'tVarleden
»Weigert namaak!
ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND.
Vraagt de echte Poeders en Tablettent
Echl zijn ze alleen, wanneer op ds
verpakking de naam van den fabrikant
in nevenstaande
handteekening
voorkomt.
geweest. Sclierper nog dan de verkiezingen
vocwr het presidentschap geven zij een voor-
stelJing van de politieke gemoedsgesteldheid
van het Pruisische en tevens van het Duit
sche volk. Immers, nationaal-socialisme is
veel meer een gemoedagesteldheid dan een
poiitiek beginsel. Maar de groei der bewe-
gmg is dan ook overeenkomstig: stemmingen
zijsi besmettelijker dan principes.
De proef op de som is nu geleverd voor de
beteekenis van de candidatuur vsm Hinden-
burg. Het blijkt, dat Hindenburg eenige
miUioenen stemmen gekregen moet hebben
van lied en, wier politieke sympathie verder op
het oogenblik voor Hitler is. Immers, ware
dat niet het geval geweest, dan had de natio-
naal-socialistische lijst nu niet meer stemmen
mogen verwerven dan op den eersten verkie-
zingsdag voor het presidentschap. Toen had-
den de Duitsch-nationalisten hun eigen can-
didaat en moesten de cijfers dus een eenigs-
zins zuivere voorstelling geven van den aan
hang waarop de nationaal-socialisten konden
rekenen bg een verkiezing, waarbij alle par
tijen met eigen candidaten optraden. De
eijfers konden zelfs nog wat geflatteerd blij-
ken voor de Hitlerianen, omdat zg bij die
eerste stemming allicht nog wat aanhangers
hadden meegekregen van kleine partgen, die
bij de Landdagverkiezing weer tot hun eigen
groep zouden terugkeeren. Bg die eerste
stemming voor het presidentschap kregen de
nazi's in Pruisen 29.7 pet. der uitgebrachte
stemmen. Bg de herstemming, toen Hitler
alleen voor de oppositie van rechts optrad,
bracht hg het tot 37.1 pet. der uitgebrachte
stemmen. Nu heeft kg in Pruisen ongeveer
37,2 pet. gehaald, ofschoon dezen keer geen
groepeering, hoe klein ook, naliet haar eigen
kans te wagen. Het nationaal-socialisme is
dus alleen nog ruim zoo sterk gebleken als
wat men voor een samenwerking van partijen
hield op 10 April. Slechts de aanitrekkings-
kracht van de candidatuur van Hindenburg
heeft toen bewerkt, dat men een te zwakke
voorstelling kreeg van de macht van Hitler.
Zonneklaar is nu bewezen, dat Hitler tegen
ieder ander dan Hindenburg het pleit gewon-
nen zou hebben. Immers, al zou hg bij de
herstemming niet de volstrekte meerderheid
hebben gehaald, het was toen om een betrek-
kelijke meerderheid te doen, en die zou hij
zeker hebben bereikt bij een driehoeksverkie-
zing met deeLnemiiig van een communistischen
candidaat. Dit is een eenvoudig rekensom-
metje als men nu de nationaal-socialistische
en Duitsch-nationale stemmen samentelt en
men, van hetgeen overblijft, de communis-
tische stemmen aftrekt. Dan is er een dui-
delijke meerderhekj voor Hitler.
Wij gelooven den uitslag van Maandag in
Pruisen niet duidelijker te kunnen teekenen
dan door op deze bijzonderheid te wijzen. Men
ziet nu van hoe centrale beteekenis de weldra
85-jarige rijkspresident is. Hij is de haak, die
den tegenwoordigen stand van zaken in zijn
eentje draagt, zoolang die stand van zaken
nog voortduurt.
Het tiweede punt dat zeer in het oog valt
is het falen van het streven der regeering om
van het „Hiiidenburg-elan" der presidentsver
kiezing partij te trekken en ook van alle
pogingen om door een, te laat gekomen,
krachtig optreden de militaire organisatie van
de nazi's nieuw geloof te wekken in de kracht
van haar gezag. Heeft deze maatregel uit-
werking gehad dan lijkit het er meer op, dat
die tegenovergesteld was aan de bedoeling
der regeering, wait wij in onze beschouwing
over de ontbinding der stormtroepen, rekening
houdende met lessen uit bet verleden, reeds
als mogelijkheid hebben verondersteld.
De verkiezing zelf is gekenmerkt door de
vemietiging der kleine partijen, wat men
■weer als een bewijs kan opvabten, dat het
dezen keer om algemeene stroomingen van
stemming dan om overwogen politieke grond-
beginselen ging. Van de na de revolutie zoo
trotscbe democratische partij, die, er niet in
berustend in eere onder te gaan, door een
ionnatuurlijke koppeling trachtte haar bestaan
te rekken, zijn slechts twee afgevaardigden
overgebleven. Deze partij, de partij van de
groote liberale pers, van Rathenau, van het
vooruitstrevende academische, commercieele
en industrieele intellect heeft slechts twee
zetels kunnen redden. De Duitsche Volkspartij,
de partij van Stresemann, van de groote
westelijke industrieelen van bet meer behou-
dende stedelijke intellect heeft, ofschoon zij
niet meer stemmen verworven heeft dan de
staatspartij, het door een gelukkiger verdee-
ling nog juist tot 6 zetels kunnen brengen.
De Duitscb-nationalen alleen tellen nog mee.
Maar in den Landdag, dien zij eens, onder een
ander kiesstelsel, met een onafbankelijke
meerderheid onwrikbaar bebeerschten, bouden
zij thans nog 31 zetels bezet. Zij staan nu
door
A. M. WESSELS.
lAlle vragen, opmerkingen etc., deze
Historische Rubriek betreffende, te zen-
den aan den beer A. M. WESSELS,
Conservator Museum te Goes.)
XXII,
Random de Historie van Aardenburg.
Onder de zeventien Vlaamsche steden die,
omstreeks het midden der XHIde eeuw be-
hoorden tot de zoogenoemde Londensche
Hansa, waren Aardenburg, Oostburg, IJzen-
dijke en St. Anna ter Muiden niet van de
minste.
In 1302, toen het burgerleger van Vlaande
ren, onder Pieter de Coninck en Jan Bregdel
de bloem der ridderschap van Frankrijk in
den gulden spoorslag bij Kortrijk het leven
liet, werd Aardenburg meer dan eens in den
strgd betrokken.
Toen geheel Vlaanderen in 1324 in beroe-
ring was, schijnt Aardenburg aan de zgde van
den Graaf te zijn geweest, daar enkele edelen
zich daar versterkt hadden en de omstreken,
waar de ruwe nakomelingen der Saxische
kolonisten aan den opstand deelnamen, te
vuur en te zwaard verwoestten.
Wanneer in 1383 Frans Ackerman de
Vlaamsche gemeenten te wapen riep om de
Franschen te verdrijven en Paus Urbanus VI
te steunen, werd de stad op den 27 Juni door
de witkappen, die de besluiten der Gentsche
3chepenen ten uitvoer brachten, geducht ge-
teisterd, een schok waarvan zg niet bekwam,
lager dan Zondag nog de Duitsche Volkspartij
stond.
Wat nu? De oude Pruisische regeering
heeft, parlementair beschouwd, afgedaan. In
den Landdag is een duidelijke revolutionnaire
meerderheid, 162 nazi's en 57 communis ten
op 422 afgevaardigden. Maar die kunnen
somen niet regeeren, wellicht niet eens samen
afbrekend optreden.
Een meerderheid van rechts is er niet.
Nazi's conservatieven en verder nog denk-
bare hulptroepjes brengen het noodt tot een
meerderheid. Zelfs als de Volkspartij, die ook
nu nog wel verdeeld zal zijn, meedeed zou een
coalitie van rechts maar eenig stemmen boven
de 200 kunnen komen. De oude coalitie is
juist zoo sterk als de nazi's alleen zijn. Zelfs
bij onthouding der communisten zou zij niet
parlementair kunnen regeeren.
Wij zuilen hier niet trachten het probleexn
op te lossen, dat de Pruisen zich zelf hebben
gesteld. Qui vivra verra.
De verwarring buiten Pruisen.
De vooruitgang der nationaal-socialisten is
bezig de Duitsche staten onregeerbaar te
maken. Beieren werd totnogtoe door de
Beierscbe Volkspartij bestuurd, met medewer-
king van een Duitsch-nationaal minister. Er
was wel geen regeeringsmeerderheid, daar de
(Katbolieke) Beiersche Volkspartij en de con
servatieven samen over 51 van de 113 zetels
beschikten, maar er waren amdere vriendelijk
gezinde groepjes, en de regeering moest reeds
worden geduld omdat geen andere groepeering
aanspraak kon maken op de macbt. Nu zijn
de Duitsch-nationalen gedecimeerd. Wel heeft
de volkspartij het getal van haar zetels nog
van 40 op 45 kunnen verhoogen, maar de
nazi's zijn van 9 op 43 gesprongen en zuilen
nu niet meer tot eenig onnoodig dulden bereid
zijn, vooral omdat een zeer vijandige verhou-
ding is ontstaan tusschen ben en de Beiersche
regeering. Aan een samenwerking tusschen
nazi's en Katholieken schijnt daar op het
oogenblik heelemaail niet te denken.
Zou een coalitie tusschen de, van 30 tot 20
mandaten gehavende socialisten en de Beier
sche Katholieken mogelgk zgn De tegem-
stelling tusschen die twee groepen is al lang
heel fel geweest. Maar nu de socialisten
geteisterd zgn door de communisten en nu
de Volkspartg een gevreesde macht naast
zich ziet opkomen, zou het onverwachte kun
nen gebeuren. Dat zou een verbond der
vijandschap tegen Hitler zijn. Gemeenschap-
pelijke haat is echter soms een goed cement.
In Wurtemberg regeerde een coalitie van
centrum, staatspartij, volkspartij ,een coalitie
dus iets meer naar links dan die in het rrjk,
omdat bet eonservatieve elemen/t erin ont-
brak en het liberale element erin naar om-
standigheden nog vrij krachtig was. De
volkspartij is nu uitgeroeid uit den Landdag.
De Staatspartij heeft vier van haar acht
zetels verloren. De liberalen hebben dus geen
beteekenis meer. Wel heeft bet centrum zich
gehandhaafd, maar bet is overvleugeld door
de nazi's, die van 1 zetel op 23 zetels gekomen
zijn. Als het centrum met hen samengaat is
er een meerderheid. Zal dit echter geschie-
den? De socialisten hebben 7 van hun 21
zetels verloren, hun vermogen om te regee
ren is dus nog aanzienlijk verminderd.
In Anhalt regeerden totnogtoe een lid van
de staatspartij en een socialist samen, steu-
nende op een aanhang van 17 der 36 parle-
mentsleden. Die 17 zijn nu 13 geworden, en
daartegenover is een sterke groep van nazi's.
15 stuks, opgekomen. Zij zijn er naar ver-
houding nog sterker dan in Pruisen. Maar
bondgenooten voor het vormen van een regee
ring zuilen zij er moeilijk vinden; de 2
Duitsch-nationalen zijn daarvoor juist nog
niet genoeg.
Ten slotte nog een woord over Hamburg.
Daar heeft men de verkiezijgen van 27 Sep
tember 1931 herhaald, omdat er geen meer
derheid was voor een regeering. Het oude
bestuur uit socialisten, staatspartij en volks
partij was aangebleven omdat niemand het
vervangen kon, maar had zelf geen kracht.
Het beschikte nog slechts over 67 mandaten
op de 160. De nieuwe verkiezingen hebben
dezen toestand iets verbeterd. Wel hebben
de nazi's him zetels zelfs nog weer van 43 op
51 kunnen verhoogen, maar door winst van
de socialisten en de staatspartij hebben de
regeerende partijen bet nu weer op 72 zetels
gebracht. De communisten hebben hier op-
merkelijk geleden. Desniettemin blijft de
positie even moeilgk: 51 nazi's, 26 communis
ten en 7 Duitsch-nationalen vormen met
elkaar al een oppositie van 84 op de 160. Een
regeering van rechts is echter heel duidelijk
niet mogelijk.
Zoo is er door deze verkiezingen ook buiten
Pruisen overal slechts verhoogde verwarring
ontstaan.
NA DEN SLAG.
In Pruisen zijn nu, schrijft de N. R. Crt.,
in de eerste dagen, wellicht zelfs in de eerste
weken geen feiten van belang te verwach^en.
De partijen moeten nu eerst bekomen of van
den schok dien zij hebben gekregen, of van
de inspanning die de beide verkiezingscam-
pagnes him hebben gekost.
Meer of minder teleurstelling kan men in
beide kampen aantreffen en daamaast een
voldoening die ten deele van negatieven aard
is. Bij de verslagen partijen van links troost
zoodat zij in 1408 gerekend werd onder de
plaatsen ,,verarmt en veuweeckt bij den laet-
sten oorelog". Wat er nog van de welvaart
was overgebleven werd vemield toen de
Bruggelingen in 1436 en de Gentenaren in
1452 kwamen plunderen en met wagens vol
koren en wijn naar huis keerden.
Maar niet alleen werd zij door oorlog en
plundering getroffen. Ook het water deed
haar vemielend werk. De watervloeden van
1377, van 1404 en vooral die van 1477 brach
ten zeer veel grondbezitters in Aardenburg
tot armoede en het is geen wonder dat de
stad, die in het begin der XlVde eeuw, naar
Dr. Ab Utrecht Dresselhuis meent, omstreeks
9000 inwoners telde, later nog 1200 gezinnen
had, in 1502 er nog slechts... 60 overhield, die
helaas nog in armoede verkeerden.
Wat een verschil bij nu! Toen binnen haar
wallen ruim 75 bunder gronds vijf mark-
ten, twee pleinen en 74 straten, benevens twee
hoofdkerken en een groot aantal andere
publieke gebouwen.
Een der voomaamste oorzaken, dat het
oude Aardenburg zulken luister bezat, was
wel het open oog voor den handel, en de prive-
legien die zij wisten te bemachtigen.
In het jaar 1280 werd de stapel (factory)
der Duitsche steden uit Brugge naar Aarden
burg verlegd, door Berg van Middelburg.
De oorzaak dezer verlegging was de on-
eenigheid die ontstaan was tusschen de stad
Brugge en de Duitsche kooplieden. Ook de
Spaansche kooplieden verplaatsten zich naar
Aardenburg. Graaf Guy van Vlaanderen gaf
te Aardenburg hoogst gewichtige voorrechten.
Ten einde een staaltje te geven van die
voorrechten, die Aardenburg tot bloei brach
ten, zuilen wij er eenige vermelden. Ten eer
ste mochten de vreemde kooplieden te Aar
denburg hun eigene schalen en gewichten ge-
bruiken, en, even vrij als de poorters zelve,
in het groot koopen en verkoopen, zonder
men zich ermede, dat ,,het nationale front"
geen meerderheid heeft kunnen veroveren.
Waarschgnlijk hebben slechts weinigen in dat
kamp dit uiterste nog gevreesd na den uitslag
van de presidentsverkiezing. Nu het echter
zoo weinig blijkt gescheeld te hebben vinden
zij toch voldoening achteraf in het vermijden
van dat gevaar, waarvan de meesten de na-
bijheid niet meer hebben vermoed.
Op het nationale front valt nu, naast alle
voldoening over de winst, spijtigbeid te con-
stateeren, dat men er het kleine aantal aan
de meerderheid ontbreketnde zetels niet bij
heeft kunnen veroveren. Men tijgt reeds aan
het verwijten: Hadden de rechts staande
kleine groepen maar niet toegegeven aan hun
slijtinigsgeest, maar een gemeenschappelijk
front gevormd met de groote nationale par
tijen, dan ware nu het vaderland reeds gered.
De honderdduizenden stemmen, die door him
separatisme verloren gingeji, ontbreken nu
aan de overwinning van de nationale zaak.
Zoo klagen vooral de kranten van Hugenberg.
Inderdaad zij klagen.
O.i. hadden zij daartoe reden. Tevergeefs
heeft Hugenberg eigen eonservatieve beginse-
len en de parlementaire positie van zijn partij
opgeofferd, om den nationaal-socialistischen
brand daarmede aan tewakkeren. Geen groote
partij heeft naar verhouding zoo geleden als
de zijne. Van de 71 zetels is zij op 31 geval-
len. En zij heeft daarmede niet bereikt, een
beslissende positie te veroveren in het staats-
bestel. Die houdt dr. Briining bezet, die als
leader van het centrum zoo stevig op de wip
zit als ooit te voren. De 31 Duitsch-nationalen
zijn voor niets bruikbaar; geen enkele meer
derheid kan van hen afhankelijk worden ge-
maakt. Zij zouden zelfs de oude coalitie niet
aan een meerderheid kunnen helpen, gesteld
dat zij dat wilden, wat natuurlijk niet het ge
val is. Voor Hitler' dienen zij tot niets, als
hij de Katholieken niet op zgn kant kan krij-
gen, en slaagt hrj daarin, dan heeft hg Hugen
berg niet meer noodig.
Onzen Berlijnsche correspondent heeft Hu
genberg wel eens voorgesteld als een politicus
die slimme berekeningen kan maken, waaraan
echter altgd bet werkelgkheidsbesef ont-
breekt, dat zij kan doen slagen. Deze nieuwe
jammerlijke mislukking is daarvan een heel
treffend voorbeeld.
Hitler zelf heeft geen reden tot teleurstel
ling, al ware bet voor hem gemakkelijker ge
weest indien de conservatieven sterk genoeg
waren gebleven om door hem bij het vormen
van een parlementaire meerderheid te worden
gebruikt. Dan had hg het niet moeilijk ge
had, en ware hij bovendiem goedkoop aan zijn
overwicht gekomen, terwgl het heel lastig en
heel duur zal zijn om met bet centrum tot
zaken op dit punt te komen. Maar bet feit
van den ontzaglijken groei van zijn macbt
blijft bestaan. Bij iedere verkiezing is hij nog
met groote sprongen vooruitgegaaner is
geen enkele reden die 't waarschijnlijk maakt
dat dit nu plotseling tot stilstand zou komen.
De Rijksdagverkiezingen van September
1930 leverden hem ruim 18 pet. der uitge
brachte stemmen op, de eerste stemming bg
de presidentsverkiezing ongeveer 30 pet.,
thans is het ruim 37 pet. Wie nu meent, dat
hij zijn toppunt heeft bereikt, maakt zijn
wensch tot vader van zijn oordeel. Want de om-
standiigheden, die het aanzwellen van zijn ge-
lederen veroorzaken, duren onverminderd
voort als hg maar niet aan de regeering komt.
Materiaal voor den groei van zijn aanhang
is er nog te over. Bij den landelijken en ste-
delijken middenstand blgft er heel wat voor
hem te halen, en de communisten kunnen hem
nog vele aanhangers leveren. En men ver-
gete niet, dat het kiezerscorps jaar op jaar
versterkt wordt met nieuwe kolonnen van
20-jarigen, die talrgk zijn omdat zij voorloopig
nog het product zijn van de vruchbbaarheid
van Duitschland van v66r den oorlog. De veel
oudere en ook de veel jongere generaties zgn
door, of als nasleep van den oorlog gedund;
deze „jaarscharen" echter hebben numeriek
het minst geleden. Nu Hitler reeds zoover
gekomen is, mag men bet dus niet onmogelijk
noemen dat hij naar een werkelijke meerder
heid toegaat, onafhankelijk van de gedeci-
meerde conservatieven, als maar de omstan-
digheden hem zoo gunstig blijven als zij nu
zgn.
Wij geven toe dat dit nog groote verande-
ringen in de politieke groepeering van Duitsch
land zou eischen, maar zij hoeven niet grooter
te zijn dan die, welke in de laatste 2 jaar heb
ben plaats gevonden.
De verkiezingen in Oostenrijk daar en tegen
hebben bewezen, dat bet terrein daar veel
minder gunstig is voor Hitler dan in Duitsch
land. Als oud-Oostenrijker kan hij zich troos-
ten met het besef, dat het eigen land nooit
het beste terrein is geweest voor een waren
profeet. De positie van de socialisten in Wee-
nen en in Neder-Oostenrijk is onaantastbaar
gebleken, en die van de Christen-socialisten
eveneens. In Salzburg bad men misschien
een gunstiger terrein kunnen verwachten voor
de nazi's, maar ook daar hebben zij zich in
hoofdzaak moeten tevreden stellen met het
verslinden van de Groot-Duitschers en platte-
landers. Men zou Hitler kunnen troosten met
erop te wijzen, dat zijn betrekkelijk succes
een begin vormt. Maar de onwrikbaarheid
die de beide groote partijen hebben getoond,
belooft niet veel voor de toekomst. Bovendien
accgns te betalen. Voorts mochten zij vier
zaakgelastigden hebben, ten einde hunne on-
derlinge verschillen te vereffenen, terwgl die
tusschen hen en andere personen beslist moest
worden door deze vier zaakgelastigden, bene
vens vier schepenen, van wier uitspraak men
zich op den Graaf kon beroepen.
Geen vreemdeling kon te Aardenburg in de
gevangenis of in ggzeling worden gebracht,
dan voor eigen misdrgf of eigene schulden.
Geen Aardenburger mocht hem slaan of be-
leedigen; maar bad hg misdaan, dan moest
men er den schepenen kennis van geven, op-
dat die met de zaakgelastigden het recht
handhaafden.
Geen makelaar mocht in de stad wonen of
werkzaam zijn zonder voorkennis en goed-
keuring der schepenen en zaakgelastigden, die
hem ook bij valschen handel konden beboeten
en afzetten, en overigens zijn loon bepaalden.
De huur der huizen en kelders werd door
Schepenen bepaald, die er natuurlijk voor
zorgden dat deze niet te hoog was. Hoe meer
kooplui in Aardenburg, hoe liever het de
vroedschap was, gedachtig aan het spreek-
woord ,,Een winnende hand, is een milde
hand".
Niet lang daama maakten de Aardenbur-
gers op een ander regt hetgeen zij eigen-
lijk nog niet bezaten aanspraak, n.l. het
Waagrecbt. De gelegenheid om dit in te pail-
men was daar gunstig voor.
De Franschen hadden Vlaanderen bezet.
Graaf Guy en zijn zonen hadden zich na dap-
peren strijd te Aardenburg overgegeven, en
waren naar Parrjs gevoerd. Hun overwinnaar
Koning Philippus had zich in de voomaamste
steden Brugge, Gent enz. laten huldigen.
Ook aan Aardenburg had Karel van Valois
reeds 3 Mei 1300, zelfs tegen Graaf Guy, be-
scherming toegezegd, maar nu beweerden de
Aardenburgers, dat zij sedert onheuglijke
tijden in bet bezit van de waag en de uit
is het nu de tijd waarop Hitler over het begin
been moest zgn in Oostenrijk. Voor bewegin-
gen als de zijne is het nu oogst-, geen zaaitijd
meer.
Het geklungel der Heimwehren heeft veel
voor hem bedorven. Zij hebben het gras voor
zijn voeten weggemaaid op een wijze die de
wortels beschadigd heeft.
In Oostenrijk, het land van het sterke ge
loof, Katholiek of socialistisch, is blijkbaar
niet de geesteiijke ontworteling te vinden en
zoovele van hun oude kudde afgedwaalde
schapen als in Duitschland.
Wij betwijfelen echter of de uitslag der ver
kiezingen in Oostenrijk voor Hitler een teleur
stelling is geweest. Hij moet de zijnen ken-
nen. Bovendien kon hg door zijn ervaringen
in Duitschland weten, dat hij in een land vrij-
wel zonder protestanten niet veel meer te
zoeken heeft.
TER NEUZEN, 27 April 1932.
GOED AFGELOOPEN.
Maandagmiddag geraakte bij bet spelen aan
de Vluchthaven bet 5jarig zoontje van den
heer Jurrij te water.
Het mocht aan eenige omstanders geluk-
ken bet knaapje op bet droge te brengen,
waarna het naar de ouderlijke woning werd
gebracht.
TENTOONSTELLING
VAN WERKSTUKKEN ENZ. IN DE
AMBACHTSSCHOOL.
De aandacht wordt
nummer voorkomende
de tentoonstelling van
niingen enz., die a.s.
Zaterdag zal worden
bachtsschool alhier.
als naar gewoonte de
voile waard zijn.
gevestigd op de in dit
advertentie betreffende
werkstukken, teekenin-
Donderdag, Vrgdag en
gehouden in de Am-
De tentoonstelling zal
belangstelling weer ten
BEPERKING
POSTDIENST OP ZATERDAGMIDDAG.
Met ingang van 7 Mei a.s., wordt voor de
postkantoren, vereenigde kantoren, en bijkan-
toren met volledige dienstuitvoering en de
hulpkantoren het sluitingsuur voor den post-
loketdienst des Zaterdagmiddags bepaald op
16 uur en voor de bijkantoren met beperkte
dienstuitvoering in bet algemeen op 15 uur.
Bij wijze van overgangsmaatregel zal ge-
durende den normalen openstellinigstijd tot
uiterlijk 18 uur gelegenheid bestaan voor het
behandelen van express-zendingen, telegra-
fiscbe postwissels, adviezen, stortingen met
spoedbehandeling en voor het afhaien van
postrestante stukken, reispostch^ques en
cheques met spoedbestelling.
Deze Zaterdagsche dienstbeperking geldt
dus niet voor de poststations.
AFD. OOST-ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Dinsdagavond hield bet A. N. V. in het
„Luxor-Theater" een avond, aan Zuid-Afrika
gewijd. Er waren een honderdvijftigtal bezoe-
kers waaronder vele leerlingen van scholen;
ook belangstellenden van buiten Ter Neuzen
waren gekomen. De eerste spreker, de beer
G. Cronje uit Amsterdam, sprak over het on-
derwerp ,,Wat die Afrikaner in Nederland
soek". Hij wees op de zelfstandigbeid van bet
Afrikaansohe volk, dat zich heeft ontwikkeld
uit een Nederlandsche kern, waaromheen zich
Fransche en Duitsche groepen .aansloten, en
dit geheel geplaatst in bijzonder geographi-
sche omstandigheden. Dit nieuwe volk, dat
op deze wijze ontstaan is, vertoont natuurlijk
door al deze oorzaken verschillen met het
Nederlandsche volk, maar de kern is toch nog
voor minstens 50 Nederlandsch gebleven.
Wat de Afrikaner dus in Nederland zoekt, is
een middel om kennis te nemen van Euro-
peesche cultuurstroomingen, waarvoor Neder
land het geschiktst is.
Eenige films over het leven in Zuid-Afrika
besloten het gedeelte v66r de pauze. Men kon
daar aanschouwen, hoe vele woonhuizen van
17 d'eeuwschen bouwstijl nog thans bestaan:
hoe de Afrikaansche boer zijn land bewerkt
met zeer modeme werktuigen; hoe dat land
door kunstmatige bevloei'ing vruchtbaar ge-
maakt moet worden, want in Zuid-Afrika valt
weinig regen. Mooie tafereelen van veeteelt
en vruchtenteelt werden vertoond; alles gaf
den indruk, dat Zuid-Afrika een welvarend
land is met een grooten uitvoer over de ge-
heele wereld.
Na de pauze, die niet (gelijk bij andere uit-
voeringen, vooral in groote steden, wel het
geval is) het belangrijkste van den avond
vormde, sprak Drs. W. Goedhuys uit Over-
veen over Nederlands taak ten aanzien van
Zuid-Afrika. Het jonge en geestdriftige Zuid-
Afrika, aldus spreker, en het oude, minder
geestdriftige, maar meer ervaren, Nederland
hebben tot taak, elkaar aan te vullen en te
steunen. De verwijdering is ontstaan, doordat
de Afrikaners bevreesd waren voor besmet-
tlng met vreemde inivloeden; eerst na den
Boerenoorlog is men gaan inzien, dat een al te
sterke afscheiding Zuid-Afrika niet ten goede
zou komen.
Toen de Afrikaansche zelfstandigheid ge
vestigd was, bijv. de Bijbel in het Afrikaansch
was vertaald, er een zekere politieke zelfstan
digheid was verkregen, wendde vooral het jon-
dezelve voortspruitende voordeelen waren ge
weest.
De ontvanger Generaal van Vlaanderen
Godfried van den Bossche kwam tegen deze
eisch op. De Aardenburgers persisteerden
echter bg hun bewering en het gevolg was,
dat Koning Fhilippus in 1301 deze zaak in
onderzoek gaf aan Willem van der Gracht,
Kanunnik te Rijssel en aan Ridder Sgmon
Loardi.
Hun uitspraak is onbekend, maar uit de
Aardenburgsche charters blijkt, dat eerst in
1318, twee derde gedeelte der waaggelden aan
de stad door Graaf Robbert werden afgestaan,
omdat de stad voor hem bad verkregen, de
helft van den tol, die aan Gerard de Moor
behoorde. Dus voor wat, hoort wat.
Die gift was intusschen de laatste welke
Aardenburg ontving. Naderhand werd aan
de stad geen nieuw voorpecht meer geschon-
ken, ofschoon de tot dusver vermelde bij her-
baling door de volgende graven bevestigd
werden.
Aardenburg had alzoo in het eerste vierde
deel der XlVde eeuw het toppunt van zijn
grootheid bereikt en behoorde toen tevens tot
de sterke plaatsen van Vlaanderen.
Want toen Graaf Lodewgk van Creey, door
den invloed van zijnen oom Jan van Namen,
bij het Fransche hof zijne vrijheid had her-
kregen, en onverzicbtig genoeg was geweest,
om uit erkentenis hiervoor, aan dezen zijn
oom het Baljuwschap van de wateren te Sluis
op te dragen; toen de Bruggelingen, die dit
als een inbreuk op hunne voorrechten be-
schouwden, dientengevolge wederom in op-
stand geraakten, Sluis verbrandden en geheel
West-Vlaanderen in eene beweging brachten,
die jaren duurde, bleef Aardenburg de zijde
des Graafs houden, en verduurde, in den win
ter tusschen 1324 en 1325, een beleg van zes
weken, zonder te bezwgken.
Zooals gezegd was Aardenburg op het top-
gere geslaoht zich weer tot Nederland. Spar,
herinnerde aan het feit dat na de verkrijging
van deze zelfstandigheid Nederland het eerste
land is geweest, waarmee weer diplomatieke
banden werden aangeknoopt, aan de nieuwe
Zuidafrikaansche vlag: het oude oranje-
blanje-bleu van de Prinsenvlag, door Van
Riebeek gevoerd, het nauwe contact tusschen
Nederlandsche en Zuidafrikaansche steden
door het Dietsch Studentenverbond, de brief-
wisseling van meer dan duizend Nederland
sche kinderen met Zuidafrikaansche stam-
verwanten, en vele andere dingen meer.
Tot slot werden nog twee films vertoond.
nl. over de Zuidafrikaansche spoorwegen en
den Kruger-wildtuin, een natuurreservaat,
grooter dan Nederland. Vooral deze laatste
film muntte uit door de prachtige beelden van
het Afrikaansche groote wild in natuurstaat.
WEDERSPANNIGHEID EN VERNIEUNG.
Dezer dagen moest deurwaarder P. uit
Hulst, ingevolge een vonnis, de woning van
'n familie wonende onder de gemeente Bosch-
kapelle, ontruimen. Nadat de gebruikelrjke
formaliteiten hadden plaats gehad, werd tot
outrunning overgegaan wat aanvankelijk zon
der tegenstand van de bewoners kon geschie-
den. Toen de inboedel zoo goed als geheel en
al was buitengebracht, keerde de bewoner,
die eenige oogenblikken afwezig was geweest,
terug, den deurwaarder mededeelende, dat hij
met een advocaat uit Middelburg had getele-
foneerd, die hem geadviseerd zou hebben de
woning niet te verlaten. Nadat de geheele
boedel was buitengebracht kwam de huurder
en diens zuster aan de beurt. Eerstgenoemde
veriliet de woning, doch laatstgenoemde wei-
gerde ondanks verschillende aanmaningen de
waning te verlaten, waarop zij met geweld
door de politie moest worden verwijderd. De
woning werd afgesloten en men vertrok, nadat
inimiddels nog meer politieversterking, een
burgemeester en dokter ter plaatse aanwezig
was. Toen de marechaussde den volgenden
dag terugkeerden, zagen zij dat de ontruimde
woning totaal was vemield. De voorgevel was
geheel omvergeworpen, terwgl de achter- en
zijgevels en het dak groote gaten vertoonden.
Tusschen het puin had de bewoonster op een
stoel plaats genomen. Toen men haar vroeg,
wie de woning had vemield, bleef zij het ant-
woord schuldig. De politie onderzoekt thans
verder de zaak.
DE LOKAAL-SPOORWEGEN OP
ZUID-BEVELAND.
De commissie, aangewezen door de ge
meente- en polderbesturen betrokken bij den
Zuid-Bevelandschen Spoorweg, om te onder-
handelen met de ddrectie van de Ned. Spoor
wegen besloot:
le. Een schrijven te richten tot den direc-
teur der Ned. Spoorwegen, waarin wordt ver-
zocht een besprekimg te mogen houden over
subsidievermiifdering in verband met het
lagere rentebedrag voor de gesloten geld-
leening.
2e. Aan de betrokken gemeente- en polder
besturen te vragen of zij prijs stellen op be-
houd, inkrimping of opheffing van bet per-
sonenvervoer, eventueel met hoeveel procent
het subsidie zal worden verminderd bij in
krimping of opheffing van het personen-
vervoer.
VEREENIGINGEN VAN
OUD-LEE1RLINGEN VAN TUINBOUW-
CURSUSSEN IN ZEELAND.
Dinsdag werd te Goes in de ,,Prins van
Oranje" de jaarvergadering van de Commissie
der vereenigingen van oud-leerlingen van
Tuinbouwcursussen in Zeeland gebouden. De
vergadering werd met een kort woord ge-
opend door den voorzitter, den heer W. Glas,
te Kapelle. Hiema werden de notulen en
daarna het jaarverslag der eerste jaarverga
dering door den secretaris voorgelezen, waarin
duidelijk het ontstaan der commissie uit
kwam. Het bleek, dat deze commissie in
een groote behoefte voorziet, bij de Commis
sie zijn aangesloten 4 vereenigingen met
totaal 187 leden. Na het doen der rekening
en verantwoording werden de ingeleverde rap-
porten over de gestelde vraagpunten uitvoe-
rig besproken en rapporteurs benoemd tot
bet vaststellen der rapporten. Nadat nog en
kele vragen beantwoord waren, werd deze
goed geslaagde vergadering door den voor
zitter gesloten.
ZIGEUNERS.
In de buurtschap Moershoofde, aan den weg
van St. Kruis naar St. Laureijns (B.) heeft
een troep zigeuners zijn tenten opgeslagen,
voor zoolang de Belgische politie ean verblgf
aldaar tenminste toestaat. De troep be-
staande pit 7 wagens met 60 bewoners en 17
paarden, heeft, komende van Maldeghem,
nabij de Nederlandsche grens uitgespaninen.
Door marechauss^e's wordt de grens voort-
durend bewaakt, om te beletten, dat dit onge-
wenschte volkje een bezoek aan ons land zou
brengen.
AXEL.
Naar aanleiding van de actie die door het
gemeentebestuur is ingesteld voor behoud van
bet kantoor van den Rijksontvanger alhier,
is van den Minister van Financien een schrij
ven ingekomen dat het kantoor der direote
belastingen, invoerrechten en accijnzen alhier
niet zal worden opgeheven.
punt van haar roem. Langzaam maar zeker
begon haar handel te vervallen, vermits het
jeugdige Sluis een betere haven aanbood en
rechtstreeksche verbinding bezat met het
maehtige Bmgge.
Al spoedig begon het laken- en linnenwe-
ven te verminderen, en namen de zuivelmarkt,
de vlasmarkt, de wolmarkt, de garenmarkt,
die een hoogen bloei bereikt hadden af. Het
vaarwater slibde toe.
Van den vroegeren glans be roof d en een
landstand geworden, hielden de tegenspoeden
niet op. In 1572 brachten de watergeuzen
er schrik en onrust in. Zes jaren later, onder
de Staten zijnde, leed zjj niet weinig overlast
van de z.g. malcontenten en toen Aardenburg
daama weder door de Spanjaarden werd be
zet, had zg den moedwil eener, aan de burgerg
vijandige bezetting te verduren, terwijl boven
dien in 1583 en '84 de pest er hevig woedde.
Naar gelang in de volgende eeuwen de stad
zelve achteruitging, vervielen ook haar verde-
digingswerken. In het archief is nog een
Bmgscbe Schepenbrief van het jaar 1580,
toen het Vrije besloten had de stad te ont-
mantelen. In deze brief wordt verklaard, dat,
ofschoon de wallen geslecht en de poorten om-
ver gehaald zouden worden, Aardenburg even-
wel stadsrechten zou blgven behouden en ook
de bevoegdheid bad, om ze later, bij gunsti
ger omstandigheden, te herstellen. In dien
toestand was dus de stad in 1604, toen 6 vende-
len Duitschers haar bezetten, maar ook bij de
naderdng van Prins Maurits, zonder tegen
stand te bieden aftrokken, zoodat deze een
gemakkelijke zege had.
Deze krggskundige Vorst echter, ziende dat
de gracbten dog goed en diep waren, deed
haar door Graaf Ernest dadelijk bezetten en
beval voor elke der geheel of gedeeltelijk ver-
□ielde poorten, een ravelijn te maken.
(Wordt vervolgd.)
