ALGEMEEN N1EUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Tweede Bl&cL
No. 8759.
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1931
71 e JAARQANG,
B1NNEBLAKD.
TFbOIK BEUKTK*.
8 P 0 E X.
LAKDBOPW BERICHTES
2£etop't Merit?
VOETBAL.
WAARSCHUWING.
De Burgemeester van HILLEGOM geeft
belanghebbenden in overweging om, alvorens
in relatie te treden met PETRUS STKAA'i
HOF en LEONARDOS STRAATHOF, bloem-
bollenhandelaren, ,beiden wonende aan de
Beekkade No. 7 te Hillegom, bij hem inlich-
tingen in te winnen.
Genoemde personen drijven ook handel
onder de namen BLUMENHOF en LA
REINE.
De Burgemeester van Hillegom,
Mr. PONT.
FEITEN EN OIJFERS OVER SCHOOL
EN ONDERWIJS.
De richtingsversehillen.
Wanneer er een boekdeel op deze tafel
wordt gelegd vol van wetenswaardigheden,
rijk van inhoud, gelijk de Statistiek van het
Gewoon en Uitgebreid Lager Onderwijs l
welke het Oentraal Bureau voor de Statistiek
te 'a Gravenhage het licht deed zien, kunnen
de bestudeering van dat werk op tweeerlei
wijze aanpakken. Wij kunnen als onderwer-
pen aan de leiding, welke dat boek zelf geeft
in regelmatig voortschrijdend ons op de hoogte
laten stellen van een schat van gegevens
eerst omtrent de historie van het lager onder
wijs, dan omtrent de scholen, haar aantal, de
grootte, de inrichting van haar onderwijs, de
schoolgebouwen en de terreinen, waarover zij
beschikken, vervolgens omtrent de leerlingen,
daarna over de leerkrachten, enz. Wij kunnen
ook een andere methode volgen en ons zelf
een bepaalde vraag voor oogen stellen om
daarna na te gaan, welk licht de statistiek
daarop werpt. Ditmaal willen wij den laatst-
bedoelden gedragslijn volgen en eens zien
wat de statistiek ons heeft mede te deelen
aangaande de verschillen in richting, welke
zich op het gebied van het lager onderwijs
openbaren.
Wiij beginnen dan maar met het voomaam-
ste: de relatieve sterkte der onderscheidene
richtingen. Wij raken daarmede tevens een
punt waarop in deze nieuwe publicaties een
belangrijke verbetering in vergelijking met
vroeger valt te constateeren. In de oude
statistiek vond men slechts hoeveel scholen
er van iedere richting waren, thans hebben
wj dit crjfer ook voor de leerlingen. Hier
beeft men de verhoudingscijfers:
Richtingen Scholen Leerlingen
Uitge- Uitge-
Gew. breid Gew. breid
L.O. L.O. L.O. L.O.
°/o °/o °/o °/o
Openbaar 46 34 39 45
Prot. Christelijik 24 28 25 25
Rooms ch -Ka th28 33 35 27
Overige bijz. scholen 2 5 13
Totaal bijz. scholen 54 66 61 55
Wanneer w\j nu eens verder nagaan op
welke wijze zich het richtingsonderscheid der
scholen in deze statistiek openbaart dan stui-
ten wij> op het punt der coeduoatie. Bij de
openbare en protestantsch-christelijke scholen
komen scholen, die uitsluitend bestemd zijn
voor jongens of uitsluitend voor meisjes wei-
nig voor. Relatief nog het meest vindt men
daar de splitsing naar de geslachten bij de
scholen voor uitgebreid lager onderwijs. Bij
de Roomsch-Katholieke scholen is de splitsing
naar de sexe overwegend. Toch is nog 26
van de Roomsch-Katholieke scholen voor
g. 1. o. en 19 van de R.K. u.l.o. scholen ge-
■aengd.
In ons vorig artikel hebben wij reeds be-
sproken hoe er ook in de grootte der scholen
verschillen tusschen de richtingen bestaan.
Wij zijn daarover thans dus kort. In het vol-
gend staatje vindt men de gemiddelde school-
grootte voor elke richting aangegeven.
Gem. aantal Gem. aantal
Richtingen leerlingen leerlingen
per school peronderwijzer
Gew.
Uitge
Uitge
breid
Gew.
breid
L.O.
L.O.
L.O.
L.O.
Openbaar
136
97
31
20
Protest. Chr.
163
65
34
19
Roomsch-Kath
196
60
36
17,5
Op bijz. scholen
132
49
23
16
Tot. bijz. scholen
179
61
35
18
Alle scholen te
zamen
159
73
33
19
■lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
te Oidenzaal; Mr. C. H. Guepin, voorzitter
der Nederlandsche Maatschappij voor Handel
en Nijverheid, te Santpoort; D. Hans, voor
zitter van den Nederlandschen Joumalisten-
kring, te Den Haag; Mr. A. J. A. A. baron
van Heemstra, oud-gouverneur van Surmame,
te Oosterbeek; Mr. A. C. Josephus Jitta,
secretaris van den Hoogen Raad van Arbeid,
te Den Haag; E. Kupers, voorzitter van het
Nederlandsch Verbond van Vakvereenigmgen,
te Amsterdam; Jhr. Mr. D. E. van Lennep,
lid van de Provinciale Staten van Noord-
Holland, te Heemstede; Mr. J. T. Linthorst
Homan, oud-Commissaris der Koningin in de
provincie Drente, te Havel^e; Dr. F. E. Pos-
thuma, voorzitter van den Algemeenen Neder
landschen Zuivelbond, te Den Haag; Jhr. M.
A. F. O. van Sasse van Ysselt, lid van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal, te s-Her-
togenbosch; E. G. Schurman, voorzitter van
den Koninklijken Nederlandschen Midden-
standsbond, te Rotterdam; Mr. H. Smeenge,
voorzitter der Vereeniging Schuttevaer, te
Bloemendaal; Jac. Smits, voorzitter van den
Nederlandschen Tuinbouwraad, te Naarden;
Mr. M. P. Steenberghe, voorzitter van de
Al" R-Kath. Werkgeversvereeniging, te
Goh-le; Mr. L. G. M. J. A. Struycken, voor
zitter van „De Hanze", bond van R.-Kath.
vereeniging van den handeldrijvenden en in-
dustrieelen middenstand, te Den Haag, B.
Vlas, commandant van het Leger des Heils,
te Amsterdam; mevr. M. Wibaut-Berdems
van Berlekom, voorzitster van de Sociaal-
democratische Vrouwenclub, te Amsterdam
en J. A. van Zutphen, voorzitter van Zonne-
straal, vereeniging tot het oprichten van ar-
beidskolonies voor t.ib.c.-lijders in Nederland,
te Amsterdam.
Tot slot nog een ander punt, waarop de
scholen der onderscheidene richtingen een ver-
schillend aspect vertoonen: de numerieke ver-
houding van het aantal onderwijzers en het
aantal onderwijzeressen, dat in de scholen
werkzaam is. Van de 100 voile leerkrachten
behooren er op openbare scholen 41 tot het
vrouwelijk geslacht, op Protestantsch Chris-
telijke scholen 36, op Roomsch-Katholieke
scholen 57 en op z.g. neutrale bijzondere
scholen 56. Het hoogste aantal ligt dus bij de
Roomsch-Katholieke, het laagste bij de
Protestantsch-Christelijke scholen.
Uitgegeven ter Alg. Landsdrukkerij,
's-Gravenhage.
HET NATIONAAL CRISIS-OOMITe.
Wij vememen, dat Jhr. S. van Citters, die
door Prinses Juliana is aangezocht om als
voorzitter op te treden van het te vormen
Nationaal Crisis-comite, 52 personen heeft uit-
genoodigd om zitting te nemen in het comitd,
o.w. Dr. C. J. K. van Aalst, directeur der
Nederlandsche Handels-Maatschappiji te Am.
sterdam; A. C. de Bruijn, voorzitter van het
R.-Kath. Werkliedenverbond in Nederland, te
Utrecht; Prof. Mr. P. A. Diepenhorst, voorzit
ter van den Christelijken Boeren- en Tuinders-
bond in Nederland; H. P. Gelderman, voor
zitter van het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers te Oidenzaal; Joan Gelderman,
TER NEUZEN, 13 NOV. 1931.
CHR. WINTERLEZING.
De vereeniging tot het houden van Chr.
winterlezingen alhier hield gisteravond in de
Ned. Herv. Kerk haar eerste bijeenkomst m
dit seizoen. De opkomst was zeer goed. De
bijeenkomst werd geopend door den voorzit-
ter, den heer J. C. Jansen, die liet zingen Ps.
130 1 en 2 en voorging in gebed. Hij hield
daarna een inleidend woord, waarin hij er op
wees welken zegen het is, dat men, vooral in
tijden als wij beleven, nog kan genieten van
lezingen als die welke de vereeniging orgam-
seert. Deze lezingen zijn ook daarom zoo ver-
kwikkend, omdat men dan, als Christenen van
verschillende kerkgenootschappen, hehoefte
gevoelt om gezamenlijk op te gaan naar het
bedehuis. Hij is bet in dezen niet eens met de-
genen die beweren dat men genoeg heeft aan
de gewone Zondagdiensten. Hjj spoorde de
aanwezigen aan niet te verflauwen in het
steunen der vereeniging, daar ook zij zonder
financien niet kan voortvaren.
Hiema verkreeg Ds. A. Wildschudt, van
Riland-Bath, het woord tot het houden eener
rede over ,,De zin van het leven". De begaaf-
de spreker boeide van begin tot eind. In het
eerste gedeelte zijner rede behandelde hij de
vele en velerlei moeilijkheden die het leven der
menschenkinderen omringen en die steeds
weer uitloopen op een angstig vragen:
waarom? en waarop toch geen antwoord
komt. Spreker wilde het nu niet hebben over
algemeenheden, maar spreken over den zin
van ons leven. Hij scbetst dan ons leven als
het voeren van een gesprek met alles wat wij
ontmoeten; niet stil, maar luidruchtig en
steeds weer concentreert zich dat gesprek
rond het waarom? Ons leven lijkt veelal een
unieke puzzle en een volslagen wanorde.
In het tweede gedeelte zijner rede schetste
spreker de vele vragen naar den zin van het
leven als een stormloop op God. Het wordt
een strijd van het geloof, waarin de mensch,
al worstelend, zich overgeeft aan Hem, die
ook eenmaal uitriep: ,,Mijn God, Mijn God,
waarom verlaat Gij mij", doch die ons niet
brengt de oplossing maar de verlossing.
Na het zingen van Ps. 25 7 en dankgebed
werd de bijeenkomst gesloten.
NUTSAVOND.
De gisteravond in het „Luxor-theater" van
wege de afdeeling Ter Neuzen der Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen gegeven tooneel-
avond is een waar succes geworden. Het is
een traditie geworden, dat een der nutsavon-
den gevuld wordt door het optreden van het
Frits Bouwmeester" ensemble. Men zegt wel
eens „lest heugt 't best", maar toch gelooven
we, dat dit ensemble gisteravond wel in een
samenstelling tot ons gekomen is, die de voor-
gaande overtrof. De keuze van het stuk, het
tooneelspel in 3 bedrijven „Knellende banden"
van Sidney Howard, bleek een goede keuze.
Het geeft sterk getypeerde karakters en biedt
daardoor aan alle daarin optredenden volop
gelegenheid te toonen wat ze in dit opzicht
kunnen. En dat spel viel te bewonderen. Het
glanspunt was mevr. Phelps, de zorgzame,
doch zeer egolstische moeder, gespeeld door
mevr. Julia Cuypers, zij droeg elks bewonde-
ring weg, doch ook hare tegenspeelsters,
Annie Brugman als haar schoondochter, en
Jo Koster de verloofde van haar jongsten
zoon, speelden voortreffelijk, terwijl de heeren
Frits Bouwmeester en Ferd. Koolbergen als
hare zoons een niet minder goede vertolking
van hun rollen gaven. Hoewel het stuk hoofd-
zakelijk op samensprekingen herust, zat er
door het vaste, natuurlijke spel een gang in,
welke van begin tot eind boeide. Algemeen
applaus beloonde de optredenden en onder al-
gemeene toejuichingen werden aan het slot
aan de medewerkende dames bloemen aange-
boden.
LUXOR-THEATER.
Na de prachtfilm „Monte Carlo" wordt deze
week, door in het programme op te nemen
het filmwerk ,,Marokko", weder een der
groote bekende filmwerken vertoond, waarvan
de N. R. Crt. o.m. schrijft, „dat niemand, die
ook maar iets voor het vraagstuk van de ge-
luidsfilm, dat is op dit oogenblik: voor het lot
van de filmkunst, tiberhaupt, voelt, mag ver-
zuimen dit zeer bijzondere werk van Von
Sternberg te gaan zien. Hier is nu eindelijk
weer eens een film, die ondanks muziek en
dialogen, film weet te blrjven. Een film met
prachtige visueele kwaliteiten, met een ner-
gens verbroken atmosfeer, met een keuze en
aanwending van typen, die eenvoudig voor
treffelijk moeten heeten en een stuwend
rhytme, waarvoor niets dan bewondering
verschuldigd is."
DOOPSGEZ. GEM.
Aangenomen het beroep naar Kampen door
Ds. F. van der Wissel te Aardenburg.
GEMEENTERAAD VAN HOEK.
Aanvulling.
Bij de bespreking van het vaststellen der
pensioenpremie stelt de heer Scheele voor.
Met ingang van Januari 1932 zullen de ge-
meente-ambtenaren het voile bedrag zijnde
8Vz pensioenpremie betalen.
Dit voorstel werd aangenomen met 6 tegen
1 stem.
GEMEENTERAAD VAN AXEL.
De gemeenberaad van Axel was gisteren
namiddag weeral in voltallige vergadering bij-
een voor het afwerken van een lijvige agenda.
Het bekende adres der gemeente Graauw,
waarin aan de Regeering verzocht wordt rui-
meren steun voor de suikerbietencultuur, in
het belang van landbouwer, arbeider en mid-
denstander, gaf naar aanleiding van een ver-
toog van den heer't Gilde terstond aanleiding
tot een breede discussie, waaraan ook de heer
Hamelink en de heer Oggel deelnamen. Het
was wel opvallend dat in deze bij uitstek
landhouwende gemeente de beteekenis der
bietencultuur niet meer naar voren kwam,
met name dat in normale tijden alleen in Z.-
Vlaanderen met zijn 83.000 inwoners (onge-
rekend salarissen van directeuren en kantoor-
personeel der fabrieken) per campagne aan
loon en vracht werd betaald ongeveer 3Vz
millioen gulden en bij het vervangen van de
suikerbietencultuur door verbouw van andere
landbouwgewiassen loonen en vracbten met
ongeveer 2% millioen zouden verminderen,
waaruit dus de groote beteekenis van de bie
tencultuur als werkgelegenheid blrjkt. Onder-
tusschen werd met 11 stemmen tegen 1 be-
sloten aan het adres van Graauw adhaesie te
betuigen.
Tot keurmeester voor de a.s. jaarmarkt
werden benoemd de heeren J. J. Mechielsen
en Lev. de Putter en tot arbiter de heer B. van
Hoeve Az.
Gewijzigd werd de zekerheidsstelling van
den boekhouder der gasfabriek en deze van
f 6000 teruggebracht tot 2000.
Behandeld werd het ambtenarenreglement.
Aangezien over een tweetal amendementen de
stemmen staakten, kon de definitieve vast-
stelling niet plaats hebben, doch zal deze in
een nadere vergadering moeten geschieden.
In verband met de behandeling van dit re-
glement werden vastgesteld nadere instruc
ties voor den gemeente-secretaris, gemeente-
omtvanger, directeur der gasfabriek en den
boekhouder dier inrichting. Ook werd vastge
steld een verordening regelende georganiseerd
overleg in ambtenarenzaken.
Voorts werd vastgesteld een steunregeling
voor werklooze arbeiders, waarvan voor de
uitvoering een orgaan zal worden ingesteld
waarvan 4 leden te benoemen door den ge-
meeniteraad, en 1 lid uit ieder der volgende
organisatiesAxelschen Besturenbond, Chr.
besturenhond, R.K. Besturenbond, Chr. Bouw-
vakarbeiders, terwijl voorzitter is de burge
meester en secretaris een door Burg, en Weth.
aan te wijzen ambtenaar ter secretarie.
De steun bedraagt voor gehuwde en onge-
huwde kostwinners f 10 per week, benevens
50 cent per gezinslid boven de twee personen;
voor kostgangers f 6 per week. Van inkom-
sten van ondersteunden wordt twee derde op
zijn steun in minderinig gebracht.
Het steunbedrag mag voor kostwinners
nimmer meer bedragen dan 80 van f 15
voor landarbeiders, en 65 van 20 voor
andere arbeiders; voor kostgangers mag het
niet meer bedragen dan 55 van die nor-
men. Voor dubbel-uitgetrokkenen en ongeor-
ganiseerden bedraagt het tarief voor steun-
verleening voor kostwinners 9 per week en
50 cent per gezinslid, voor kostgangers 5
per week, terwijl het maximum met 5 ver-
laagt.
Vervolgens werd overgegaan tot het hou
den eener vergadering met gesloten deuren.
Na het weder openbaar worden der verga
dering vraagt de heer Seghers opruiming van
uitgebroken straatklinkers die nabij de R.K.
school liggen, waardoor het hekwerk wordt
beschadigd. Hij vraagt deze aan te wenden
voor een wielerpad, zoo mogelijk op het on-
verharde gedeelte van den Armendijk, vanaf
de Walstraat tot aan het Buitenwegje. De
voorzitter deelt voor wat betreft dit laatste
mede, dat niet vaststaat aan wie dat onver-
harde deel van den Armenaijk behaort, terwijl
de klinkers op verschillende plaatsen voor her-
stelling zijn bestemd.
De heer De Ruijter informeerit of geen voor-
stellen van Burg, en Weth. zijn te wachten
voor brandvrij opbergen van het arohief,
waarop de Voorzitter meedeelt, dat daar door
Burg, en Weth. ook naar gestreefd is. Door
verwerping van hun voorstel tot verbouwing
van het gemeentehuis kon die wensch niet
verwezenlijkt worden. Hij zegt in een volgende
vergadering nadere mededeelingen toe.
De heer Oggel wijst, naar aanleiding van
het betoog van den heer 't Gilde in de vorige
vergadering, -op de gedaalde prijzen van ver
schillende kruidenierswaren, welke in 1910
17,01% kostten, in 1920 42,55 en thans
18,11%, zoodat indien de prijs in 1910 100
was, deze in 1920 bedroeg 205 en thans 106,
zoodat de vooroorlogsche prijzen daardoor on
geveer zijn benaderd.
Daarna is de vergadering gesloten.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de week van 1 tot en met 7 November
kwamen in onze provincie voor 2 gevallen
van febris typhoidea, n.l. 1 te Goes en 1 te
Oost- en West Souburg, 6 gevallen van rood-
vonk, 2 te Serooskerke (W.) en 1 in ieder
der gemeenten Middelburg, Ter Neuzen, Oost-
kapelle en Wemeldinge en 2 gevallen van diph-
therie, 1 te Baarland en 1 te Serooskerke (W.)
AXEL.
Rectifieatie.
Het bericht in ons nummer van Woensdag
jJ. inzake de kwestie aan de Ned. Herv. Kerk
alhier; „Wie mag preeklezen?" behoeft ver
betering.
Vermeld is tenslotte, dat de koster in be
roep is gegaan tegen het besluit van den
Classis IJzendijke.
Dit moet zijn: de heer Van Fraaijenhove is
in beroep gegaan.
SELZAETE.
Heit 2jarig zoontje van Firmin Dotreppe,
bediende der glasfabriek te Sas van Gent,
waarvan is gemeld, dat het door een toeval in
gen emmer kokend water is gevallen, is onder i
hevige pijnen aan de bekomen brandwonden
overleden.
ZONDAG 15 NOVEMBER 1931.
Ned. Hervonnde Kerk.
Ter Neuzen. 9% u. Dr. L. J. Cazemier; 2 u.
de heer L. Dek.
Sluiskil. 9% u. de heer L. Dek.
Hoek. 9 u. geen dienst; 2 u. Ds. E. Raams.
Zaamslag. 9% u. en 2 u. Ds. G. van Dis.
Sas van Gent. 9% u., Ds. H. Anersloot van
Houten Roos.
Philippine. 2 u., Ds. H. Akersloot van Hou
ten Roos.
(Injrez. Med.)
Gereformeerde Kerk.
Hoek. 9 u. en 2 u., Ds. J. B. Vanhaelen.
Zaamslag. 9% u., en 2 u., Ds. A. Ko(k.
Chr. Gereformeerde Kerk.
Zaamslag. 9% u. en 2 u., Ds. Tolsma.
Gereformeerde Gemeente.
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5% u., Ds. B. van
Neerbos.
Axel. 9% u. en 2% u. leesdienst.
Oud-Gereformeerde Gemeente.
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5% u., leesdienst.
Lokaal „Eben-Haezer".
Kerkhoflaan, Ter Neuzen.
Nam. 5% u., Evangellsatie.
R.K. Kerkdlensten te Ter Neuzen.
Zondag zijn de H.H. Diensten om 7, 8% en
10 uur. 'sNamiddags om 2% uur Lof.
WEDSTRIJDEN VOOR ZONDAG.
Kon. Ned. Voetbalbond, afd. IV.
2e klasse A:
VelocitasBreda.
De BaronieMEVO.
AllianceTSC.
DOSKOHero.
MiddelburgTerneuzen.
3e klasse A:
Zeelandia IIAxel.
Sassche BoysHansweert.
Hulst^Middelburg H.
3e klasse B:
MEVO IIZeelandia I.
Vlissingen I-Walcheren.
ZierikzeeNieuw-Borgvllet.
GoesK IN OTO
Zeeuwsche Voetbalbond.
le klasse B:
ClingeHulst II.
2e klasse B:
HontenissePHIVO.
OranjeSluiskil.
StoppeldijkAxel II.
2e klasse C:
Breskens IIF.C. Sluis II.
Sluiskil II-
Koewachit-
3e klasse B:
-Sassche Boys II.
-Stoppeldijk II.
MIDDELBURGTERNEUZEN.
Zoo is voor de voetbalvereeniging Terneu
zen de dag aangebroken, dat zij zich zal
moeten meten met de club, die reeds vanaf den
aanvang van dit seizoen als de a.s. kampioe-
nen voor deze afdeeling werden aangeduid,
en, al zit Hero haar bedenkelijk kort op de
hielen, inderdaad kan Middelburg met vol-
doening constateeren dat zij de leidende ver
eeniging is.
Terneuzen zal dus a.s. Zondag een zware
taak hebben te vervullen, want door haar
nederlaag tegen Hero is zij eenige plaatsen
naar beneden gedaald en zoo zoetjesaan ge-
naderd tot de middelmoot.
De belangstelling voor de a.s. ontmoeting is
verbazend groot, en de ondememers die voor
dezen wedstrijd een speciale boot doen varen,
hebben een goede neus gehad, want een
groot aantal supporters zullen het elftal ver-
gezellen en onze spelers aanmoedigen bij hun
pogen om weer in te halen, wat in Breda
verloren werd.
Of dit gelukken zal is echter nog een groote
vraag, want het spreekt vanzelf dat Middel
burg alles zal doen om de eereplaats te be-
houden, en niets liever zal zien dan dat Ter
neuzen met een nederlaag naar huis moet
terugkeeren.
Het is een bemoedigend teeken, dat Ter
neuzen geenszins den strijd aan zal binden met
een: „wij verliezen toch", maar er zit werke-
lijk een wil in om vooral juist dezen strijd
eens te winnen.
Men kan overtuigd zijn, dat, wanneer de
leiding in goede handen is, er een flinke partij
zal gespeeld worden, waarin van beide zijden
hard zal worden gewerkt, en als dan na een
sportieven strijd, Middelburg als overwinnaar
het veld verlaat, welnu, dan is di/t voor haar
een gelukwensch waard, maar zoover is het
nog niet en de honderden supporters van Ter
neuzen zullen hun favorieten wel kmchtig
steunen.
Ook ult Axel zullen een 50tal personen
deze reis medemaken, daar Axel dien dag
eveneens te Middelburg" tegen Zeelandia II
moet spelen. Zooals men weet staat Axel
bovenaan in haar afdeeling en heeft zich tot
taak gesteld de twee punten mede naar huis
te brengen, hetgeen haar wel gelukken zal.
Wij hopen dat de boot op haar terugreis
twee elftallen aan boord zal hebben, die met
voldoening op hun prestaties zullen kunnen
terugzien.
EEN SUIKERBIETENPRIJS VAN f 15,70
IS REDELIJK.
De akkerbouwcommiissie der H. M. v. L. heeft
deze vraag ernstig besproken en het resultaat
hiervan aan het Hoofdbestuur kenbaar gemaakt.
Dit heeft, wegens de belangrijkheid ervan be-
sloten, de uiteenzetting der commissie onverkort
aan het K.N.L.C. kenbaar te maken en haar toe
te zenden aan Regeering, Volksvertegenwoordi-
ging en Pers.
Het rapport der commissie luidt als volgt:
1. Productiekosten per 1000 KG bieten (zon
der loon of winst van den ondememer).
Het is een jaar geleden, dat onze commissie
een studiie maakte van de productiekosten van
suikerbieten in Z.-H. en N.-H. Zij kwam daarbij
op grond van berekeningen, van 9 bedrijven af-
komstig, op een bedrag van 571 per HA, of bij
een opbrengst van 40.000 KG per HA op een
kostprijs per 1000 KG bieten van 14,39, bij
36.000 KG van 15,82, dus
gemiddeld ongeveer 15,
Onder de productiekosten zijn alle kosten, ook
uitbetaald loon en pacht berekend, doch geen
enkele vergoeding voor den arbeid van den on-
dernemer.
Daar in het achter ons liggende jaar de om-
standigheden zich hebben bewogen in de richting
van lagere productiekosten, heeft de commissie
gemeend thans dezelfde berekeningen opnieuw
te moeten maken. Op basis van den thans be
staan den toestand is zij hierbij gekomen op een
productiekosten van f 514 per HA, dus 57 per
HA lager als een jaar geleden. Deze 57 vloeien
voort uit een lager bedrag aan pacht van 25
en verlaging van loon en onkosten. Ook de be-
mestingskosten zijn verlaagd, doch dit speelt
een minder belangrijke rol. Voor den hypotheek-
boer met vast-verschuldigd rente-bedrag is de
achteruitgang minder belangrijk. De commissie
houdt hiermede echter geen rekening. Bij een
opbrengst van 40.000 KG per HA zijn dus nu de
productiekosten per 1000 KG bieten 514 40
is 12,85 en bij 36.000 KG opbrengst 14,53 per
1000 KG bieten.
Mornenteel zijn dus de productiekosten van
1000 KG bieten vast te stellen op ongeveer
13,70.
Welk een geringe beteekenis men aan dit cijfer
moet hecbten als basis voor Overheidssteun kan
uit het volgende blijken:
2. Bletenbouw en arbeidsloon.
Het achter ons liggende oogstjaar heeft ons
geleerd welk een invloed een vermindering van
den bietenbouw heeft op het arbeidsloon.
De symptomen kwamen reeds in het voorjaar
bij den verplegingsarbeid aan den dag. De vraag
naar arbeidskracbten was veel minder, het aan-
bod daardoor relatief grooter.
Het uurloon daalde b.v. van 0,25 tot f 0,22%,
voor het aangenomen werk werden de tarieven
lager.
De groote behoefte aan arbeidskracbten in
den oogsttijd der bieten maakte het vroeger, in-
zonderheid in onze provincies, voor de werk
gevers noodzakelijk in den daaraan voorafgaan-
den tijd niet te vlug arbeiders weg te sturen.
Door de groote boeveelheid arbeid zijn de loonen
in den oogsttijd steeds belangrijk boven bet nor
male niveau. Het achter ons liggende jaar heeft
getoond welk een invloed reeds een inkrimping
der bietenteelt op de vraag naar anbeidskrach-
ten en op het loonpeil heeft. Er zjjn natuurlijk
ook andere factoren welke hier meesprekeig
doch iedere practicus zal het met ons eens zijn,
dat de inkrimping der bietenteelt reeds een on-
miskenbaren ongunstigen invloed op het loonpeil
der landarbeiders beeft uitgeoefend. Als er in bet
geheel geen bieten gezaaid zouden zijn, zou on-
getwijfeld het aardappelrooien nog 10 a 20
goedkooper zijn geweest en ook overigens het
loon nog meer zijn gedaald, samengaande met
j een grootere werkloosheid.
De commissie meent de daling van het loon-
peil door de werkelijke inkrimping van den bie-
tenbouw op 10 a 20 te mogen taxeeren.
Nemen wiij slechts een daling aan van 10
j zoo beteekent dit bij een loonuitgaaf van een
i akkerbouwbedrijf van /160 (ook niet hoog), 16
j loon per HA. Men moet hierbij terdege in het oog
I houden dat deze loondaling niet alleen geldt voor
het bietenland, doch voor alle gewassen.
Werd gewoonlijk i/5 van het akkerland in bie-
j ten gelegd, dan beteekent een loondaling van
16 per HA vijf maal zooveel, dus /80 per HA
bieten.
Hieruit volgt, dat als de landbouwers den bie
tenbouw inkrimpen, zij een mindere loonuitgaaf
zullen hebben van f 80 per HA over hun normaai
bieten areaal, bij verdwijning der beetwortel-
cultuur zal het verschil nog grooter zijn.
3. Regeeringssteun, landarbelder en boer.
Voorgaande leert, dat als de boer weder nor
maai bieten zou gaan zaaien, hij minstens 80
per HA meer loon over die oppervlakte bieten
zal hebben uit te betalen, uitsluitend door den
invloed op de vraag naar arbeidskrachten voor
den bietenbouw. Dit komt bij 36.000 a 40.000
KG per HA op /2 a 2,20 per 1000 KG bieten.
De door de commissie hierboven berekende
kostprijs (zonder loon voor den boer) van 13,70
per 1000 KG bieten geldt bij een ingekrompen
bietenbouw, zooals wij' heden hebben beleefd.
Indien de Regeering niet f 13,70 zou garandee-
ren maar 2 meer, dus 15,70, zoo zouden de
boeren wel hun bieten areaal weder op peil
brengen en inderdaad rendabel bieten kunnen
verbouwen, doch het voordeel, dat zij daarbij
meenen te behalen, zouden zij geheel aan de hoo-
gere arbeidsloonen, welke zij 6ok voor de andere
gewassen zouden moeten betalen, kwtjt raken.
Vraag en aanbod hebben hier nog zeer grooten
invloed.
De commissie meent dan ook, dat, waar bij
vorenstaande berekeningen de boer zelf nog geen
verdiensten zijn toegedacht, de prijs van f 15,70
als een minimum moet worden beschouwd, waar-
naar de landbouworganisatie moet streven. Deze
prijs zou naar het oordeel der Commissie dienen
te gelden hij een suikergehalte van 16 De
boer zou er hierbij alleen in slagen werkelijk iets
