PUffOL
Kousen en
Fijn Linnengoed
Tekoopstelling
GENT
OSTER'Q
Door de zon
ft
RugpijnNieren Pillen %jl
mm
BUITENLAND,
OEHKNODE BERICHTEK
verbrande huid
Wy
Voordeelige
VELDSTRAAT 55
TER NEUZEN, 10 Juli 1931.
Het gevecht bij Stroobrugge
11 Augustus 1831.
verzacht en geneest men met
5SK "A
ffl
Doos 30. Tube 80 ct. Bi] Apoth 6 D.ogistcTf
(Ingez. Med.)
zoodanig te keeren, hoewle deze onderwer-
pen naar hun wezen en ook staatsrechtelijk
van volkomen verschillende natuur zijn.
Eenige leden zouden zich kunnen vereeni-
gen met een voorsehrift, waarbij strafbaar
worden gesteld uitingen, welke geopenbaard
worden met bet oogmerk em andere te kwet-
sen, door op noodeloos kwebsende wijze het
Godsgeloof aan te randen.
Enkele andere leden zouden de, ook door
de Regeering blijkbaar noodig geoordeelde
beperking van bet gebied, waarbinnen de
krenking van godsdienstige gevoelens plaats
beeft, willen zoeken in aanscberping van de
omscbrijving der krenking zelve als brutaal,
zeer vergaand of iets dergelijks.
Verscheidene andere leden, ook bet twee-
slacbtige karakter van het ontwerp ibestrij-
dend, meenden dat juist de Godslastering
moest worden strafbaar gesteld.
Andere leden waren van oordeel, dat de
vorm, waarin het ontwerp is ingediend, en
de motiveering daarvan als doelmatig zijn
te aanvaarden.
Eenige leden waren van oordeel, dat dit
ontwerp wel wat laat komt. Reeds eerder
was er grond tot het doen van een dergelijk
voorstel.
Naar bet oordeel dezer leden mist bet ont
werp een principieelen grondslag. Niet de
aanrander der eere Gods wordt gestraft,
evenmin de ongeloofspropaganda. Het kw-a-ad
wordt niet in den wortel aangetast.
Sommige leden acbtten dit ontwerp z66
moeilijk op zuiver zakelijke gronden te Ver-
dedigen, dat zij in de propaganda in de pers,
waarvan de indiening van dit wetsvoorstel
een gevolg kan worden geacht, wel den toe-
leg moesten zien om te voorzien in een te-
kort aan materiaal voor de christelijke pro
paganda.
Vele andere leden ontkenden met kracht,
dat men ter recbterzijde die voornemens zou
bebben gekoesterd.
Sommige leden hadden ernstige bedenking
tegen de gronden, waarop de minister bet
feit, dat bij bet in art. 147 van het Wetboek
van Strafrecht in te lasschen voorsehrift
strafbaar wordt verklaard, motiveert als te
zijn een misdrijf tegen de openbare orde.
KERK EN STAAT IN ITAEIE.
De spanning in Italie tusschen het Vaticaan
en bet fascisme heeft schrijft de N. R. Crt.
een zeer fel karakter gekregen. Leest
men de laatste encycliek van den paus in
haar geheel, dan wordt men telkens weer ge-
troffen door uitermate scberpe uitdrukkin
gen, die in staatsstukken niet gebruikelijk
zijn. De discussie beeft dan ook al lang het
karakter van een strijd in de pers gekregen.
Wederzijds doet men elkaar de ernstige ver-
wijten van onwaarachtigheid. De manier
waarop de laatste encycliek der wereld is
kond gedaan, wijst er reeds op dat alle ver-
trouwen geweken is; dat het Vaticaan zich
niet meer vrij voelt in bet tegenwoordige
Italie: Twee kardinalen bebben in een vlieg-
tuig bet document over de Italiaansche grens
gebracht, en buiten het bereik der slechts in
theorie niet bestaande Italiaansche censuur
is bet gepubliceerd.
De betrekkingen tusschen Kerk en den
duce bebben een spanning bereikt, die zelfs
in haar tegenwoordige hevigheid wellicht nog
niet op haar hoogtepunt is. Men moet zich
afvragen, waar de dingen heengaan. Te meer
omdat bet een natuurlijke loop van zaken is,
die bet zoover beeft laten komen en niet een
toevallig incident.
Mussolini heeft, ofschoon zelf van buis uit
ongeloovig, met zijn gewone nuchtere en
praktisch zij bet soms ook wat kortzich-
praktische behandeling van zaken in de
Kerk een werktuig gezien, dat uitstekend
bruikbaar, ja zelfs onmisbaar was in de
staatsconstructie, die bij bezig was te vor-
men. Zijn krachtdadig onderdrukken van
allerlei destructieve richtingen en zijn strijd
tegen de vrijmetselarij waren voor de Kerk
weer voordeelen van zijn bewind, waartegen
zij voor het overige van den beginne af be-
denkingen moet hebben gehad.
De toenadering, die op den duur plaats
vond tusschen Vaticaan en duce was geen
toenadering uit innerlijke genegenheid, maar
uit gedeeltelijke overeenstemming van be-
langen. Beide partijen laten dat nu heel dui-
delijk blijken in bun disoussie. Die toenade
ring bereikte haar toppunt met het verdrag
van bet Lateraan, dat een einde maakte aan
de zeer scheeve posi-tie, waarin de paus zich
te Rome be vond.
Vaticaan en fascisme zijn onvereenigbare
macbten. De Kerk der wereld kan haar
ethiek niet dienstbaar maken aan de belan-
gen van den Italiaanschen staat, zooals het
fascisme die opvat. Zij kan ook niet dulden,
dat haar dienaren verkeeren in den toestand
van onderworpenheid en gewetensdwang, die
het fascistiscb ideaal van alle Italianen eischt.
Bovenal echter kan zij de jeugd niet de
nationaal-egoistische, militante „ethiek" pre-
diken, die Mussolini verlangt dat haar wordt
toegediend.
Zoo ontstond de strijd om de jeugd, waar
in geen van beide partijen eenige concessie
kon doen, wilde zij zich zelf niet verloocbe-
nen.
Mussolini's beleid vormt bier voor de zoo-
veelste maal een weerspiegeling van hetgeen
men in Rusland kon en kan waarnemen. Ook
Moskou staat niet altijd en overal in conflict
met de godsdienstige gemeenscbappen. Het
heeft den islam menigmaal terdege voor zijn
doeleinden weten te gebruiken; met Rome
heeft het herhaaldelijk onderhandeld. Menig
maal bleek bet bereid den godsdienst, dien
bet ideologisch bestreed, een zekere vrijbeid
te laten, mits het zelf geen hinder daarvan
ondeivond.
Maar een van de allervoomaamste zorgen
van het fascisme en van bet bolsjewisme is
de verovering van het kind. Voor volwasse-
nen hebben fascisme en bolsjewisme bij tijd
en wijle hun partijpoorten geheel gesloten;
en steeds wordt slechts weinigen uitverkore-
nen gelegenheid gegeven een plaats in te
nemen in de gelederen van de zegevierende
groep. Men wil zoo weinig mogelijk met het
prae-revolutionaire verleden besmette aan-
hangers, maar alle hoop is gevestigd op het
in de zuivere leer en zuivere atmosfeer op-
gevoede kind. Dat moet den fascist en den
bolsjewiek vormen van vreemde smetten vrij.
Daarom kan Mussolini zoomin als Stalin
andere dan eigen invloed op de jeugd dulden.
De Kerk echter kon, zonder zich zelf te ver-
loochenen, geen afstand doen van haar stre-
ven, om naar eigen inzicht en ethiek aan
haar jonge volgelingen leiding te geven.
Op allerlei gebied leverde de gewetens
dwang, die het fascisme het moderne Italie
meent te moeten opleggen, aanleiding tot
wrijving. De vriendelijke stemming, die zelfs
in de dagen van het verdrag van het Lateraan
verre van onverdeeld was, is geleidelijk ver-
vlogen. Reeds lang kon men van een wrang
elkaar-dulden spreken.
Het conflict ten opzichte van de katholieke
jeugdactie heeft de uitbarsting teweeg ge
bracht. De katholieke zelfstandigheid had
in die actie de grens bereikt van hetgeen
Mussolini wilde dulden.
Het conflict is nog te heviger geworden
door de zeer ruwe behandeling, die allerlei
afdeelingen dier actie ten deel is gevallen.
Dat er heel leelijke dingen gebeurd zijn, daar-
over laat zelfs de jongste verklaring der Ita
liaansche regeering niet in twijfel. Zij bleek
bereid zij het dan ook „implicite" om
„te betreuren."
Verwonderlijk zijn deze dingen niet. Het
fascisme is nooit zachtzinnig geweest in zijn
binnenlandsche strijdmiddelen, en is het nog
niet. Al vond Mussolini het nuttig, met de
Kerk op goeden voet te komen, en al hadden
zijn volgelingen hiermede rekening te houden,
het in Italie, zooals b.v. ook in het ten deele
zeer katholieke Spanje welig tierende ag-
gressieve anti-clericalisme was hiermede niet
onderdrukt. Roemt de encycliek het verdrij-
ven, en betreurt zij het wederom toelaten van
socialisten en vrijmetselaars, toch zou het
dwaling zijn te meenen dat alleen in die groe-
pen de anti-clericalen gevonden werden. Het
fascisme was zeer zeker in zijn oorsprong
weinig minder anti-clericaal dan deze orga-
nisaties.
Toen Mussolini last gaf tot den strijd tegen
de actie der katholieke jeugd, nam hij, wel
licht onbewust, de remmen weg van door
partijdiscipline in toom gehouden anti-Room-
.gche hartstochten. Men mocht de clericalen
nu weer als den vijand beschouwen; en men
heeft in de leerschool dec partij geleerd, wat
tegenover poli-tieke tegenstanders zooal ge-
oorloofd is.
Dit alles lijkt ons ten grondslag te liggen
aan het conflict, dat ondanks kunstmatige
toenadering door Mussolini tot stand ge
bracht, automatisch uit het wezen der din
gen moest ontstaan. De strijd, die nu gaande
is, was zoo onvermijdelijk, en berust zoozeer
op het volkomen onvereenigbare van twee
richtingen die beiden hun toekomst en hoog-
ste plicht moeten zien in de verovering der
jeugd, dat men niet kan begrijpen hoe een
blijvende verzoening tot stand moet komen.
Ondanks het verdrag van het Lateraan is
het samenwonen van Kerk en Italiaansche
staat te Rome pijnlijker geworden dan het
ooit te voren was.
HULST.
De marechaussee alhier heeft aangehouden
en ter beschikking van de justitie te Middel-
burg gesteld, zekeren P. B., brillenkoopman
te Bergen op Zoom, verdacht van diefstal van
geld uit een winkellade te Kemseke.
In het vooruitzicht der Vacanties en doorreden
van vergrooting onzer uitstalramen, bijzonder
van Weefsels, waren, wasch-en strijkbaar.—
Dit in Je
en
Hyp. Lippensplaals (Vlaanderstr. 2)
Zie hier eenige prijzen
Cache-sexe (broeken) Sdtamil 10 fr,
Cache-sexe (broeken) Inddmaillable 15 fr.
Combinaison zijde S^tilose met kant vanaf 37,50fr.
Combinaisonzijde Ind^maillable met kant
vanaf 52,50 fr.
Garnituren, 3stuks, zijde Ind^maillable
vanaf 135 fr.
Nachthemd zijde Inddmaillable vanaf 69 fr.
Kousen (fine Maille) vanaf 7 fr. enz. enz.
30 (Ingez. Med.)
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
Gedurende de week van 28 Juni tot en met
4 Juli zijn in onze provincie voorgekomen 1
geval van diphtherie te Goes en 1 geval van
poliomyelitis anterior acuta te Boschkapelle.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Gedurende de maand Juni werd aan het
postkantoor alhier op spaarbankboekjes inge-
legd 35.016,71 en terugbetaald 22.710,
derhalve meer ingelegd dan terugbetaald
f 12.306,71.
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes be-
droeg 29.
Door tusschenkomst van het kantoor werd
ter Directie op staatsschuldboekjes afge-
schreven nominaal 3500.
Tot aankoop van Nationale Schuld ten be-
hoeve van inleggers werd uitgevoerd 1 order,
tot een nominaal bedrag van 500.
KEURING VAN DEKHENGSTEN.
De Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, heeft bepaald dat de gewone keu-
ringen van tot dekking bestemde hengsten
in het najaar 1931, welke alleen door de
Stamboekcommissien zullen geschieden, zul-
len worden gehouden voor wat de provincie
Zeeland betreft (alleen voor type trekpaard)
Dinsdag 27 October te Middelburg en Zierik-
zee; Woensdag 28 October te Kattendijke;
Donderdag 29 October te Hulst en te Axel;
Vrijdag 30 October te Oostburg.
Dat de gewone keuringen van tot dekking
bestemde hengsten, welke zullen geschieden
door de Rijkscommissie voor de keuring van
trekpaarden en door de betrokken Stamboek-
commissie, zullen worden gehouden in Zee-
land: Donderdag 29 October te Hulst en te
Axel; Vrijdag 30 October te Oostburg.
HOEK.
Bij Kon. besluit is benoemd tot gezworene
van den Kanaalpolder, de heer J. D. Jurrij,
alhier.
Nog een paar weken, en het zal een eeuw
geleden zijn, dat ook de Belgische verwikke-
lingen hun invloed deden golden in Zeeuwsch-
Vlaanderen. Verschillende historische frag-
menten zouden wij naar voren kunnen toren-
gen, zooals de overrompeling van Aardenburg
en Siui-s, maar dit gaan wij ditmaal voorbij.
Toch zouden wij, de Zeeuwsch-Vlamingen
onrecht doen, wanneer wij het gevecht bij
Stroobrugge, dat nu welhaast 100 jaar ge
leden is, onopgemerkt zouden laten passeeren.
Ons voorgeslacht te eeren is onze dure plicht.
Vanzelf worden onze gedachten nu terug-
geleid naar den Tiendaagschen Veldtocht. De
oorizaken van dien toeht na te gaan, li-gt
heden niet in onze bedoeling. Elke Zeeuwsch-
Vlaming weet dit wel. Immers, Zeeuwsch-
Vlaanderen wist er wel van mee te spreken.
In de periode, 100 jaren geleden, sprak men
met geestdrift over de -daad van Vein Speyck
op 5 Febr. 1831.
Aan schermutsel-ingen ontbrak het aan de
Z.-Vlaamsche grens niet, aangezien, vooral
bij de gemeente Eede, de wederzijdsche voor-
posten of patrouilles telkens op elkaar stoot-
ten. Onder onze voorposten behoorde ook de
Elderschans, met de d-aarachter liggende heul
over de kreek en de aldaar opgeworpen bat-
terij, welke den weg naar Middelburg in
Vlaanderen en naar de gemeente Heille af-
sloot. Aan dien voorpost werd door de mili-
taire macht den naam van „boschwacht'.' ge
geven.
Een dier schermutselingen had plaats op
7 Januari 1831, den dag waarop kolonel Ledel
en zijne troepen op avance uitrukten. Ledel
zond een patrouille naar de grenzen te Eede
en het was bij die gelegenheid, dat de instruc-
teur, de sergeant Van de Plas sneuvelde. Der-
gelijke schermutselingen, maar dan van em-
stiger aard, had op den 6 Februari 1831
plaats. Het was bij die gelegenheid, dat een
hoomblazer, gekwetst ter aarde gevallen,
nochtans de seinen op zijn hoom bleef aan-
geven, welke daad door zekere mevrouw De
Hochepied beloond werd met een geschenk,
waarop dit opschrift voorkwam: „Dat zijn z>ij,
die Wilhelmus blaizen".
En zoo liep, zonder veel afwisseling, maand
op maand tot op den 10-daagschen Veldtocht.
Tengevolge van -genoemden veldtocht,
kwam er meer en meer krijgsvolk in het
Zeeuwsch-Vlaamsche district, waardoor de in-
kwartiering toenam, terwijl dit tevens het ge
val was met de inundatien, welke daaren-
boven van weinig discemement schenen te
getuigen. De bevelhebbers der Nederlandsche
troepen aan de grens hadden in last, het
door de muitelingen -bezette gebied door mili-
taire demonstration zooveel mogelijk te ver-
ontrusten, teneinde zooveel mogelijk troepen
aan de hoofdmacht der muitelingen te ont
trekken.
Om die reden waarschijnlijk zal de Middel-
burgsche schutterij in de eerste dagen van
Augustus 1831 naar West Zeeuwsch-Vlaan
deren gezonden zijn, om onder het bevel van
den Commandant, den luitenant-kolonel Ledel
(onder de soldaten Scheie piet genoemd) aan
het militair vertoon deel te nemen.
Het -is te Stroobrugge geweest, ter plaatse
ongeveer waar nu het Belgische Douane
kantoor aan den straatweg Aardenburg-
Maldegem is gelegen, dat de Zeeuwen w. o
ook de Middelburgsche Schutterij in het vuur
met den vijand is geweest.
Gelukkig zijn de bizonderheden van dit
treffen aan de grens van Zeeuwsch-Vlaan-
deren niet verloren gegaan. Wel komen zij
niet in de gangbare historieboeken voor, maar
toch zijn de ibizonderheden opgeteekend ge
worden. Wij zullen er iets van meedeelen
dank zij het omstandig verhaal in 1856 voor
Dr. Callenfels opgteekend, waarschijnlijk door
den heer J. E. Risseeuw, advocaat en notaris
te Zuidzande en officier van een afd. der
Burgerwacht te Oostburg. De documenten
geven den in-druk van groote betrouwbaar-
heid, wat later door de Nederlandsche Staats
courant is bevestigd.
Ik kan mij ald-us Dr. Callenfels de
verschillende data's van de gebeurtenissen in
de eerste dagen van Augustus 1831 niet goed
meer herinneren. De tocht naar Stroobrugge
is de allerlaatste geweest en het was op de
Stroobrug zelve, dat wij de intocht van het
Fransche leger tot secours der Belgen ver-
namen.
De attaqu-e geschiedde met twee kolonnd's.
De eene ging onder ibevel van den Majoor
Stoks lan-gs den straatweg, den andere, on
der bevel van den kolonel Ledel langs de
rivier de Eede.
Vier honderd tirailleurs gingen vooruit en
deze werden ondersteund door een veldstuk,
behoorlijk gedekt, onder commando van den
luitenant de Itaad. Bij het openen van! het
vuur van den kant der Belgen werd de luite
nant van der Linden in het hoofd gekwetst
en de luitenant de Raad zelf doodelijk. Hij
reed aan het hoofd der kolonne, links van
hem reed kolonel Ledel en rechts kapitein
M-ekern der genie en Dr. Callenfels en de
chirurgijn Moens van Zuidzande, welke laat
ste een groot ijveraar voor de Nederlandsche
zaak was.
Op het vernemen dat De Raad gekwetst
en het stuk daardoor gecompromiteerd was,
spoedde Moens in vliegenden ren voorwaarts
en kwam korte oogenblikken daarna met den
luitenant terug. Men had hem getild op het
witte tijgerpaard van Moens. Hij had witte
on-derkleeren aan, terwijl zijn rok uitgetrok-
ken zijnde, hij alleen met zijn overhemd was
gedekt.
De gewonde officier bloedde hevig en daar
door vertoonde hij zich in zijn wit gewaad
als in bloed gewasschen. Ook het witte paard
was geheel bebloed, en zoo werd de gewonde
de oprukkende colonne tegemoet gevoerd en
over de gansche lengte er door geleid. De
Middelburgsche schutterij, die eerst daags te
voren in het veld gekomen jyas stand aan het
hoofd der colonne. Men kan dus nagaan
welk een fatalen indruk de ijver van Moens,
onder de vreedzame Middelburgers te weeg
bracht, want wekelijksch exerceeren en aan-
treden in de Zeeuwsche Hoofdstad was toch
nog iets sunders.
Kapitein Tlughi werd vooruit gezonden om
het stuk van De Raad over te nemen. Pas
was evenwel de colonne van Ledel de herberg
,,De Kroon'' voorbijgetrokken of daar vond
zij op den weg uitgestrekt de luitenant-adju-
dant Van Hoey Schilhouwer, die evenals De
Raad doorschoten was. Een schrikkelijk vuur
werd door de Belgen geopend, zoodat in een
ogenblik tijds 43 man sneuvelden. Volgens
het officieel rapport van Ledel bedroeg het
aantal dooden en gewonden in dit gevecht
slechts 25. (Het document van Dr. Callen
fels en het rapport van Ledel dekken dus el
kaar niet). Ook luitenant Wentholt werd
zeer emstig gewond. Van H-oey en Wentholt
werden in allerijl naar Aardenburg vervoerd.
Het hoofd der colonne (de Middelburgsche
schutterij dus) begon te wankelen. De paar-
den van kolonel Ledel en kapitein Mekem
wierpen hun ruiters af, zoodat men in -de
voorste gelederen de co-lonne in het vaste
denkbeeld verkeerde, dat beiden gekwetst of
doorschoten waren.
Dr. Callenfels steeg nu af om Van Hoey
Schilhouwer te helpen, maar van die confu-
sie maakte zekere Jan de Waal, knecht des
kolonels, die de stoet te voet v-ergezelde, ge-
bruik, om op het paard van Dr. Callenfels te
springen en een goed heenkomen te zoeken.
De tamboer-majoor der 9de afdeeling had een
geweer genomen van een der gesneuvelden.
Vergezeld van de sapeurs Ipenmeijer en Van
de Kleijn kwam hij aanloopen om Van Hoey
en Dr. Callenfels te ontzetten, terwijl de
kolonel Ledel en kapitein Mekem weder te
paard waren geraakt en een jager het paard
van Dr. Callenfels (nu zonder Jan de Waal
natuurlijk) terugbracht. Sommigen zullen
zich nog herinneren de schrikbarende toe-
spraak van den kolonel Ledel aan de hem om-
rinigende manschappen.
Kolonel Ledel stak zijn degen op en nam
een overgehaald pistool als commandeurstaf,
zwerende, dat hij ter neer zou schieten, zon
der aanziens des persoons, ieder die een duim-
breed week. Langzaam ging het voorwaarts,
maar ateof de eene confusie op de andere ge-
stapeld moest worden, kwam nu het bericht
dat de as van het stuk in het diepe zand was
gezakt en bij het vuren niet kon reculeeren.
Op het eigen moment dat deze confusie
plaats had, toen was het, dat zekere Kempe-
naer kwam aanrennen, zeggende, niet dat er
een order was van de generaal De Kok (de
luitenant-generaal die te Axel commandant
van geheel Staats-Vlaanderen was), maar dat
de gamizoenen van Brugge en Gent in aan-
marsch waren, en dat de Belgische generaal
Kerror, met een zeer sterke colonne van Sint
Laurens oprukte en dat wij alzoo iedere
minuut moesten verwachten ten eenenmale
afgesneden te zullen zijn.
Kolonel Ledel apostropheerde zijn adjud-ant
op zijn gewone wijze en joeg hen naar de
strikste zin van het w-oord naar de Tirailleurs.
Op het oogenblik dat de colonne links debou-
cheerde naar de Stroobrug, vluchten de Bel
gen met hun stukken er over en het is zoo
zeker als in den oorlog iets voor zeker ge
houden worden kan, dat ware de majoor
Stoks in stede van aan de Zwanestraat te
blijven staan, vooruitgetrokken, de Belgische
artiUerie door ons genomen zou zijn geweest.
Het is wel vreeselijk jammer dat Stoks niet
doorgezet heeft. Deze majoor is derhalve
aansprakelijk, dat de zekere buit ons ont-
snapte. Trouwens het militaire commando
van Stoks was niet geheel te prijzen. Hier
alles op te sommen, wat door den majoor ten
nadeele en verdriet van Aardenburg is ver-
richt, zal ik niet ondememen, als gaande bui
ten het bestek van dit artikel. Slechts e6n
ding, om dezen man te kenmerken.
Den boeren uit Eede, Heille en St. Kruis,
die door de voorposten te Aardenburg wilden
birmenkomen, werd door hem geld afgeperst.
De ververschingen van verschillenden aard,
door het daartoe te Middelburg gevestigde
comitd hem voor zieke en gewonde militairen
toegezonden, hield hij grootendeels achter.
Door zijn invloed werd aan de inwoners van
Aardenburg voortdurend de gedeeltelijke ver-
goeding onthouden, welke hun wegens de
meer en meer drukkende inkwartiering recht-
matig toekwam, totdat ten leste door de
hoogere autoriteit daaraan een einde werd
gemaakt.
De aanval bij Stroobrugge is derhalve een
voorname schakel geweest in den Tiendaag
schen Veldtocht.
In het officieel rapport door Ledel over dit
gevecht ingezonden en in de Ned. Staats-
courant gepubliceerd, wordt gezegd, dat zoo-
wel de Zuid-Hollandsche alsmede de Zeeuw
sche Schutterijen blijken van bizonderen
moed en geesiunft hebben afgelegd. De Ned.
Staatscourant van 18 Aug. 1831 doet mede-
deeling van hetgeen door de Belgische bladen
omtrent de nederlaag bij Stroobrugge werd
geschreven als volgt:
,,De vijand (Hollanders) was veel sterker
dan wij, maar ondanks onze minderheid zou
den wij niet hebben behoeven terug te trek
ken, zonder de vlucht van een deel der bur-
gerwachten, wier lafharti-ghei-d ons nood-
zaakte de belangrijke stelling aan de Stroo
brug op te geven".
De pil is derhalve voor het Belgische volk
wat „verguld" geworden. Nog is van dit ge
vecht bekend, dat kapitein Van Hoey Schil
houwer van zijn wonden herstelde. Hij werd
behand-eld door Dr. Carpentier, geboortig uit
Gent, die in lo30 arts te Aardenburg was.
Na zijn genezinig vertelde hij steeds: „Door
een Belg ben ik gewond, maar ook door een
Bel-g genzen." Luitenant Wentholt, die ook
zwaar gewond was, had iets goed te maken.
Bij een vori-ge gelegenheid had hij zich min
heldhaftig gedragen. Om die Vlek uit te
wisschen had hij op zijn dringend verzoek
een -der gevaartijikste stellingen gekregen en
door zijn manhaftig gedrag zijn doel bereikt.
Tot de bij Stroobrugge gesneuvelden van
Nederlandsche zijde behoorde ook Mijndert de
Rosa. Ledel die slechts door militair vertoon
aan de grens was, trok zich weer op zijn
kwartieren terug. De schjjnbare rust keerde
voorloopig weer. Moge tot in lengte van
dagen Zeeuwsch-Vlaanderen gespaard blijven
voor militair vertoon.
A. M. WESSELS.
DE VERGIFTIGING TE ERICA.
Maandagavond is een 8-jarig meisje uit
het gezin Stuiling, aan de gevolgen van de
worstvergiftiging overleden.
De navolgende bijzonderheden vinden wij
in de „Tel." vermeld:
Erica is een arm veendorp, gelegen aan
het Stieltjeskanaal in de provincie Drenthe,
deel van de gemeente Emmen. De arbeiders-
gezinnen daar kunnen zich weinig weelde
veroorloven en hun voedsel is schraal. Maar
des Zaterdagsavonds, als het weekloon ont-
vangen is, gaan de huisvrouwen haar inkoo-
pen doen en dan tracteeren zij zich en haar
gezin op leverworst, de z.g. bakworst. Voor
vijftien cent per pond is die reeds te koop en
bet is geen zeldzaamheid, als er drie of vier
pond van deze worst door 66n gezin verorberd
wordt.
Bij slager Doevendans te Erica, was Zater-
dagavond ook weer deze worst te koop. Meer
dan honderd pond had hij verkocht, niet ver-
moedende, welke gevolgen dit na zich zou
sleepen. Hij kon dit ook niet weten, omdat
hij reeds heel lang diezelfde worst verkocht,
Als uw rug, leden en spieren pijn doen; als
gij u prikkelbaar, vermoeid en zenuwachtig
voelt; als de urine bewolkt is of pijnlijk, kun
nen uw nieren verzwakt zijn. Misschien door
een gevatte koude, overmatig werk of zorgen,
doch wat ook de oorzaak zijn moge, de ver-
zwakte nieren moeten versterkt worden. Be-
Proef Foster's Rugpijn Nieren Pillen. het
sedert jaren bekende middel.
Als de nieren traag worden en het bloed
niet mieer geregeld filtreeren, blijven urine-
zuur en andere onzuiverheden in het bloed
achter. En deze schadelijke stoffen kunnen
iSchias, spit, rheumatiek, waterzucht, blaas-
aandoeningen en niergruis veroorzaken.
Vraag het aan uw eigen kennissen en hoor
hoe zij Foster's Pillen prijzen.
Bij alle drogisten enz. f 1.75 p. flacon.
Te Ter Neuzen bij Firma A. van Overbeeke—
Leunis, Axelschestr. en Westkolkstr. 36
(Ingez. Med.)
tot groote tevredenheid van zijn klanten.
Maar of er ditmaal een ziek varken geslacht
was, of dat er een stuk bedorven vleesch in
de worst terechtgekomen is, niemand kan dit
nu reeds zeggen. Een feit is, dat Zondag in
vele gezinnen zij, die van de worst gegeten
hadden, last kregen van hevige buikpijnen,
hoofdpijn, diarrhee en braken.
Een veenarbeider is gehard en loopt niet
spoedig naar den dokter. Men dacht dus al-
gemeen, dat het wel over zou gaan. Zoo
kwam het, dat Maandagmiddag pas bekend
werd, welke vreeselijke gevolgen het gebruik
van de worst na zich had gesleept. Van school
bleven de meeste kinderen thuis, mannen
bleven weg van hun werk.
De veldwachter van Erica hing het blad
een schril beeld op van de ellende, welke de
vergiftiging teweeggebracht had. Hij had
een uitgestrekt gebied doorkruist en er waren
gezinnen, waar de vader, moeder en zes tot
acht kinderen, hevige pijn lijdend, in bed wer
den gevonden. Doktershulp konden zij in vele
gevallen niet krijgen, omdat er niemand was,
die den dokter kon waarschuwen. Hij had
ook menschen aangetroffen, die plotseling
hevige pijnen hadden gekregen en op han-
den en voeten naar bed moesten kruipen.
Van ddn gezin was een zoontje van school
niet thuisgekomen, zoodat hij waarschijnlijk
onderweg was blijven liggen. Een jongeman,
die met verlof thuis was, was naar zijn gar-
nizoen te Assen teruggekeerd en daar zeer
emstig ziek geworden.
In de meeste gezinnen, zoo zeide de veld
wachter, was absoluut geen hulp, zoodat de
menschen geheel onverzorgd moesten worden
gelaten. De dokter heeft gedaan wat hij kan,
maar zijn krachten schieten te kort, te meer,
daar hij dikwijls nog heele afstanden moet
loopen, om menschen, die achteraf wonen, te
bereiken.
Niets wijst in de richting van nonchalance,
Een verslaggever van ,,Het Volk" heeft een
onderhoud gehad met den slager Hendrik
Doevendans. Hij vertelde
,,Ik woon -sedert November hier in Erica
en heb een drukke zaak. Ik slacht zoowat
vier of vijf varkens in de week en nog nooit
heb ik last gehad. Elken Zaterdag verkoop
ik 100 tot 150 pond leverworst, die ik zelf
maak. Vrijdag had ik ook weer leverworst
gemaakt. Het varken, dat ik er voor ge-
bruikt heb, was zoowel levend als geslacht
door den keuringsdienst goedgekeurd. Verder
heb ik voor de worst vleesch uit den pekei-
bak genomen, dat er ongeveer een week in
lag. Dat was dus ook nog versch. De worst
was deze week wel wat vet uitgevallen.
Daarom heb ik er vijf pond havermout en een
paar pond meel doorgemengd. Zooals altijd,
heb ik de worst ook ditmaal tot het laatste
stukje toe verkocht. De menschen loopen
mijn deur er altijd plat om. Er zijn er zelfs
geweest, die 's morgens worst hadden ge-
kocht en 's middags terugkwamen om nog
meer te halen. Zoo lekker vonden zij die. Ik
heb er zelf ook van gegeten, maar ik ben
er niet in het minst ziek van geweest. Mijn
moeder vond de worst wat vet en at er
daarom zeer weinig van. Ook zij heeft geen
last gehad.
Maandagmorgen hoorde ik voor het eerst,
dat er zieken waren, maar ik was er vast van
overtuigd, dat mijn worst daarvan de oor
zaak niet kon zijn. Ik kan het me trouwens
nog niet begrijpen. Ik geef toe, dat zij vet
was, en misschien zijn sommigen daar misse-
l(jk door geworden, bovendien zal de warmte
wel invloed hebben gehad. Dinsdag heb ik
verschillende zieken opgezocht. Ook in het
gezin van Schuiling te Amsterdamscheveld,
waar het kindje gestorven is, ben ik geweest.
Als dat werkelijk door mijn worst is veroor-
zaakt, dan vind ik het vreeselijk. Voor mijn
zaak is het natuurlijk een bestaanskwestie.
Sedert Maandag is er bijna niemand meer in
den winkel geweest. Maar dat is nog niet
zoo heel erg, als alles maar goed afloopt."
De knecht van den slager, Bouke Bies, ver
telde, dat de worst hem ditmaal niet anders
smaakte dan gewoonlijk. Hij vond ze zelfs
bijzonder lekker. Maar ook hij was er, even
als zijn ouders en broertje en zusje, ziek van
geworden. Dinsdagmorgen rookte hij echter
zijn pijp weer.
COOPERATIEVE VRXJCHTENVEILING
„ZEEUWS€H-VLAANDEREN" G.A.
TE TER NEUZEN.
Veiling van 8 Juli 1931.
Bloemkool 4 tot 11 ct. per stuk; Komkom-
mers 3 tot 5 ct. per stuk; Savoye kool 3 tot
14 ct. per stuk; Aardappelen 5,40 tot 7,50
per 100 K.G.; Pootuien 5 ct. per bos; Roode
Bessen 12 tot 17 ct. per K.G.; Kruisbessen
4 tot 16 ct. per K.G.; Zwarte Bessen 13 ct.
per'K.G.; Zilveruien 10 ct. per K.G.; Kropsla
1 ct. per krop; Peulen 18 ct. per K.G.; Dop-
pers 8 tot 10 ct. per K.G.; Kroten 7 ct. per
bos; Postelein 89 ct. per kist; Aardbeien 18
ct per K.G.; Frambozen 28 ct. per K.G.;
Boontjes 34 tat 50 ct. per K.G.; Tomaten 33
ct. per K.G.; Meloenen 74 ct. per stuk; Wortg,
len 13 ct. per bos; Perziken 7 ct. per stuk;
Snijboonen 50 ct. per K.G.; Tuinboonen 6 ct.
per K.G.
I
i-
