mtw* A
Verstopping
HEERENBAAI
BUITENLAND.
LA.NDBOUWBERICSTEN.
Dam- en Schaakrubriek.
.'jj ^8
H|j
Htiis en Hof.
Pluimvee-rubriek.
itiAf 7pnii\*jpn komen tot rust' kal"
Mijnhardt's Zenuwiabietten
TE WASHINGTON OVERWEEGT MEN
GEEN YERM1NDERING VAN OORLOGS-
SCHULDEN.
ECHTE FRIESCHE
DAMMEN.
SCHAKEN.
VOEDSELBEREIDING DOOR DE
BLADEREN.
Mijnhardt's Laxeertabletten
WW i.CIi U Wi»ll meeren en worden
daarbij tevens gesterkt door het gebruik van
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
(Ingez. Med.)
meeste importeurs hebben bun eigen merken.
De naam van de buitenlandsche meelfabrieken
komt in bet geheel niet op de zakken voor. Er
zijn alechts een paar importeurs, die zgn.
Ifmolenmerken" verkoopen. Ja, bet gaat zelfs
«66, dat elke bandelaar in de provincie, die
een 300 zakjes meel koopt, zijn eigen merk
kan bekomen!
De inlandscbe meelfabrieken verdienen wat
meer waardeering als tot beden uit de couran-
ten is gebleken. Zij moesten de laatste jaren
bun tarwe betrekken uit Amerika en Canada
en doordat ook de afvallen niet meer vrij kon-
den worden geexploiteerd, is het zelfs wel ge-
beurd, dat zij bun afvallen naar deze landen
weder terug moesten verkoopen, waaruit dus
blijkt, dat in het buitenland voor de afvallen
een betere markt is te vinden dan in ons land,
waardoor dus ook de bloem in deze landen
goedkooper kan worden geproduceerd.
Deze bloem nu werd nu naar ons land ge-
fcxporteerd en de meelfabrieken in het buiten
land werden daarbij deskundig geholpen,
betzrj dat bun somtijds goedkoopere tarwe
werd verstrekt, mits het meel maar werd ge-
exporteerd, dan wel, dat uitvoerpremies wer
den toegestaan.
In ons land wordt bloem geimporteerd uit
Amerika, Belgie, Frankrijk, Duitschland, kort-
om, alle landen ter wereld kunnen zonder
eenige onkosten bun bloem in ons land impor-
teeren en tegen al deze landen moesten de
inlandscbe meelfabrieken concurreeren.
De meelfabrieken in ons land zijn echter
ingerieht zooals de beste van de geheele we
reld. Zij behoeven voor geen 66n land ter we
reld onder te doen. Geen kosten om dit te be-
reiken, zijn ervoor gespaard. Him bedrijven
zijn sterk gerationaliseerd. De kwaliteit van
bun producten kan daardoor tegen elk land
op. Jarenlange studie en ervaring hebben hun
geleerd, om alle soorten tarwe, die op den
aardbol groeien, op hun juiste waarde te kun
nen beoordeelen, en al deze factoren tezamen
hebben hen tot heden in staat gesteld, den
eenen trjd met meer, den anderen tijd met
minder succes, aan alle concurrentie, die voor
de geheele wereld in Nederland openstaat, het
hoofd te kunnen bieden.
Zij hebben dan ook om geen maal- en meng-
gebod gevraagd, doch, waar de regeering het
in het landsbelang noodig acht, dat dit wordt
ingevoerd, hebben zij zich hierbij neder te
leggen.
BELGEN, JAG5SND OP DE WESTER-
SCHELDE?
Zondagsjagers met kanongeweren
Het Tweede Kamerlid de heer Kersten heeft
aan den minister van Justitie de volgende
vragen gesteld:
Is het Uw Excellence bekend, dat jaar na
jaar Belgische jagers, in strijd met art. 20
der Jachtwet, des Zondags op de Wester-
Schelde, in het bgzonder onder den wal van
den Emanuelpolder en Waarde, jacht maken
op waterwild?
Kan Uw Excellence mededeelen of boven-
dien in strrjd met de Jachtwet gebruik wordt
gemaakt van z.g. kanongeweren?
Acht Uw Excellence het niet noodzakelijk,
dat tot verhindering dezer aanhoudende over-
tredingen wordt opgetreden door politie, voor-
zien van een motorbootje, daar de politie op
den wal machteloos is?
DE GOEDERENT ABIE YEN DER NEDER-
LANDSCIIE SPOORWEGEN.
Een commissie van onderzoek.
De minister van Waterstaat heeft thans, uit
overweging, dat het wenschelijk is, een onder
zoek te doen instellen naar de huidige goede-
rentarieven der Nederlandsche Spoorwegen en
meer in het bijzonder omtrent die voor den
uitvoer van land- en tuinbouwproducten, een
commissie benoemd, aan welke wordt opge-
dragen, een onderzoek in te stellen naar de
vragen:
a. of en in hoeverre het peil van de tarie-
ven der Nederlandsche Spoorwegen voor uit
voer van land- en tuinbouwproducten, ook in
vergelijking met de tarieven van landen, waar-
mede Neaerland wat dien uitvoer betreft,
moet concurreeren, gerechtvaardigd is, dan
wel verlaging behoeft;
to. of en in hoeverre ook overigens het
spoorwegbeleid hier te lande ten aanzien van
de goeaerentarieven wordt en moet worden
beheerscht door commercieele en financieele
overwegingen, dan wel behoort te zijn gegrond
op economische overwegingen van anderen
aard;
met verzoek, daaromtrent aan den minister
rapport uit te brengen.
In de commissie zijn benoemd: tot lid en
voorzitter mr. F. de Vries, hoogleeraar aan de
Nederlandsche Handelshoogeschool te Rotter
dam, en tot leden de heeren A. Donker, direc-
teur van de stoomvaartmaatschappij Noord-
zee en lid van den Spoorwegraad te Baarn;
jhr. dr. P. Elias, chef van den dienst van han-
delszaken en goederentarieven bij de Neder
landsche Spoorwegen, te Bilthoven; W. G. A.
M. v. d. Lugt, ondervoorzitter van de Kamer
van Kooph. en Fabrieken en oud-lid van den
Spoorwegraad te Rotterdam; C. H. Mansholt,
lid van Gedep. Staten van Groningen, te Glim-
men, gemeente Haren; ir. Th. M. B. van Marie,
inspecteur-generaal van spoor- en tramwe-
gen te's Gravenhage, en F. V. Valsiar, lid van
den Spoorwegraad te Naaldwijk en tot secre-
taris de heer L. Slagter, waamemend referen-
daris bij het departement van waterstaat in
Den Haag, Galvaniztraat 24.
Waarschijnlijk mede naar aanleiding van de
uitlatingen van den president van de National
Shase Bank Albert Wi-ggin, berichten de
voornaamste Amerlkaansche bladen, dat noch
het departement der schatkist, noch het
staatsdepartement te Washington er aan
denken hun houding ten aanzien van de
kwestie der inter-geaJlieerde schulden te wij-
zigen. De vooruitzichten voor een verminde-
ring van die schulden zijn juist op het oogen-
blik des te geringer, omdat de regeering elke
mkomende dollar noodig heeft om de voorge-
nomen noodmaatregelen voor het uitvoeren
van extra werken te kunnen doorvoeren.
De Amerikaansche pers zelf staat echter
algemeen op het standpunt van Wiggin.
De Now York Herald herinnert er aan, dat
reeds Wilson een aantal jaren geleden heeft
verklaard, dat een wenkeli'k gezond Europa
voor Amerika meer waard was dan het bin-
nenkrijgen van alle oorlogssohulden.
Op bet oogenlblik erkennen echter noch het
Oongres, noch de Amerikaansche regeering
deze eenvoudige waarheid. De kwestie van
vermindering van de oorlogsschulden is nog
niet rijp voor bespreking. De gezonde nuch-
terheid en de helderheid van denken zullen
weer komen, zoodra het gezond verstand
weer heerscht.
KORT VERSLAG
van het Dagelijksch Bestuur der Zeeuwsche
Landbouw Maatsohappg.
Op 15 December 1930 werd te Middelburg de
gewone maandelijksohe vergadering van het
Dagelijksch Bestuur der Z. L. M. gehouden.
Na opening door den Voorzitter, de heer Mr. P.
Dieleman en goedkeuring der notulen werden
enkele hulshoudelijke zaken afgedaan, waarna
de inigekomen stukken en mededeelingen werden
behandeld.
Uitbreiding Tuinbouwvakken R. L. W. S.
Hiervoor hebben zich reeds 24 deelnemers op-
gegeven, zoowel oud-leerlingen ails anderen.
Pachtwet.
Het advies van het Centraal Zeeuwsch Pacht-
bureau werd behandeld. Het Dagelijksch Bestuur
was van oordeel, dat deze Pachtwet niet de
strekklng heeft om de pachtverhoudingen te ver-
beteren en voor de positie van den paohter geen
verbetering brengt, noch ten aanzien van de ver-
goeding voor verbeteringen, noch ten aanzien
van het continuatierecht. Besloten werd om bij
de Eerste Kamer aan te dringen om deze Pacht
wet te verwerpen.
Tertiaire wegen.
Van het adres van het K. N. L. C. werd met
tnstemming kennis genomen.
VVerkloosheidsverzekering.
Besloten werd de nader ingewonnen inlichtln-
gen van het rapport toe te voegen. Aan de Com
missie zal worden verzocht na te gaan, wat
thans zou kunnen worden geadviseerd, mede in
verband met de omstandigheid, dat ook de Pro
vincial Staten een bedrag van 15.000 voor de
werkloosheidsbestrydtng hebben uitgetrokken.
Samenwerking met landarbeidersorganisaties.
Besproken werden de conclusies waartoe het
overleg tusschen de Groninger werkgevers- en
werknemersorganisaties heeft geleid. Opgemerkt
werd, dat de toestanden in Groningen geheel
anders zijn dan in Zeeland, omdat daar al jaren
overleg wordt gepleegd en collectieve loonover-
eenkomsten worden afgesloten.
Algemeen wordt het gewenscht geacht, dat ook
in Zeeland overleg wordt gepleegd, opdat ge-
zamelijk getracht wordt invloed op de Regeering
en volksvertegenwoordiging uit te oefenen, om
dusdaniige maatregelen te verkrijgen, dat het
bedrijf de loonen kan blijven betalen, zooals die
thans gelden.
Evenwel werd er op gewezen, dat in enkele
streken loonsverlagingen plaats vinden, omdat
de bedrijven reeds de thans geldende loonen niet
meer kunnen betalen.
Uitvoer vee.
Algemeen was de vergadering van gevoelen,
dat zoo welnig mogelijk moeilijkheden aan den
uitvoer in den weg moeten worden gelegd.
Actleve Handelspolltiek.
Besloten werd een bijdrage van 100 te ver-
leenen aan de Vereeniging voor actieve handels
polltiek.
Vereeniging voor den Vryhandel.
Verslag werd uitgebracht omtrent een onder-
houd met den Secretaris van bovenbedoelde ver
eeniging waarin opgekomen werd tegen de uit-
gifte van de brochures over den landbouw.
Uandbouwcrisis.
Besloten werd om van het stenografiseh ver
slag van de crisisvergadering aan ieder lid een
exemplaar te zenden.
Goedkeuring werd gehecht aan het voomemen
van de crisiscommissie der Zeeuwsche organisa-
ties om besprekingen te houden met de arbei-
dersorganisaties, middenstandsvereenigingen en
vereenigingen van smeden, wagenmakers en
enkele verdere voorstellen.
Besloten werd aan bet credietvraagstuk nadere
aandacht te schenken en een commissie in te
stellen.
Nog werden besprekingen gehouden over de
landbouwhuishoudsohool te Zierikzee, stikstof-
conventie, etc., waarna rondvraag de vergadering
werd gesloten.
CCIV.
Na de fraaie stukjes, welke we de vorige
maal ter oplossing gaven, ditmaal weer een
keur van uitgelezen problemen, die opvallen
door bijzondere ontleding of origineele mo-
tiefstellingen. Vooreerst een compositie van
den nog jongen Hollandschen problemist Ph.
J. Ham.
Zwart: 14, 20, 23, 28, 33, benevens twee
dammen op 5 en 50.
Wit: 7, 21, 25, 27, 30, 36. 39, 40, 41, 43, 44,
47 en 48.
Oplossing:
1.
27—22
28X26
2.
39X10
50X35 meersl.
3.
25X14
35X46
4.
36—31
26X37
5.
4741
37—42 of
6.
48X37 gewonnen.
Hiermede is het op:luitingsmotief, der
beide dammen voltooid. Men ziet dus: dit
vraagstuk bevat iets zeer bijzonders. Jammer
alleen is, dat de stand van het probleem er
zoo onmogelijk uitziet, terwijl de dam op 5,
die geen enkele rol speelt, een besliste fout
is. Een dam in den aanvangsstand is al lee-
lijk, maar wanneer die bovendien nog figu
rant is, wordt bet dubbel ontsierend.
Het probleem dat we hieronder op diagram
plaatsen, is van de hand van schrijver dezes
uiuiniuiiiiiiiimi"'
iiimmmiiiwuummm
20-50ct. per ons
u
(Ingez. Med.)
en werd reeds eerder gepubliceerd In de
,,Haagsche Post" van 22 Juni 1929.
ZWART 12 3 4 5
WIT 47 48 49 50
De stand is goed, de ontleding is vrij goed
verborgen, maar bijzondere ,,momenten"
komen er niet in voor.
Wit wint als volgt:
1. 31—27 22X31
2. 21—17 11X22
3. 29—23 19X28
4. 42—37 31X42
5. 3430 25X32 meersl.
6. 47X20 28X39
7. 20—14 10X19
8. 40—34 39X30
9. 35 X 2 wint
Gortmans, tegenwoordig eindspel, redacteur
van „Het Damspel", heeft eens gezegd: „Het
geheim van den goeden problemist is de kunst
der bewerking". Men toetse deze waarheid
aan de volgende stukjes van G. Mantel Jr.,
die tot de beste problemisten In ont land be
hoort.
Zwart: 7, 17, 19, 21, 22, 23, 27, 30, 35.
Wit: 16, 32, 34, 37, 38, 40, 41, 44. Dam op 25.
1. 32—28 22X31 meersl.
2. 44—39 35X33
3. 25—9 30X39
4. 41—37 31X42
5. 9X28 gewonnen
Zeer vemuftig is de eindslag in het volgen
de probleem, eveneens van Mantel.
Zwart: 7, 12, 16, 17, 28, 30. Dam op 15.
Wit: 21, 24, 26, 27, 29, 35, 37, 38.
Men volge de rol van schijf 30.
1. 27—22 16X18
2. 2923 15X31 meersl.
3. 26X37 Zw. naar keuze
4. 35 X 2 wint
Tenslotte nog een fraaie motiefbewerking
van denzelfden problemist.
Zwart: 3, 25, 33, 40. Dam op 2.
Wit: 13, 16, 19, 24, 27, 32, 34, 45.
De waarde van dergelijke schijnbaar een
voudige standen begrijpt men het best, wan
neer men tracht, zelf eens zoo'n meerslag-
combinatie met slotverrassing op het bord te
zetten.
2420 25 X 23 meersl.
3228 2 X 21 meersl.
45X34
De dam wacht wel even.
Zw. naar keuze
16X29 met wtnst.
1.
2
3.
3.
4.
Na de vele voorbeelden, welke we met be-
trekking tot de problematiek in onze laatste
rubrieken gegeven hebben, zal een en ander,
naar we vertrouwen, nu wel voldoende dui-
delijk zijn. Thans nog een paar „zware" pro
blemen ter oplossing en dan beginnen we aan
de problemen van den heer J. A. van Dix-
hoorn (eindelijk!).
No. 1, van M. Hendrlks, Amhem.
Zwart: 2, 6, 8, 10, 12 tot 15, 20, 23, 28, 29.
Wit: 16, 25, 26, 27, 31, 34, 35, 37, 38, 39,
42, 44.
Wit speelt en wint.
No. 2, van R. Glinstra Bleeker, Den Haag.
Zwart: 2, 8, 9, 10, 16, 17, 29, 36. Dam op 11.
Wit: 18, 23, 26, 27, 30, 31, 32, 34, 37, 40, 47.
Mag zwart 1722 spelen?
No. 3, van K.
Zwart: 9, 12 tot 15, 18, 20, 22, 28, 32, 40.
Dam op 16.
Wit: 21, 29, 31, 33, 34, 37, 39, 41, 45, 49.
Oplossingen s.v.p. v66r 26 Januari a.s.
Het tournooi te Hastings.
In 1924 behaalde onze Nederlandsche kam-
pioen Dr. M. Euwe den eersten prys in het
Hastingsche Kersttournooi v66r Maroczy en
Colle. Ditmaal is aan Dr. Euwe de eerste
plaats ten deel gevallen v66r den oud-wereld-
ikampioen Capablanca en het Britsch-Indische
schaakwonder Mir Sultan Khan.
Een schitterend resultaat voor Dr. Euwe,
die in den a.s. zomer in een match tegen
Capablanca nader zal kunnen bewijzen, of hij
een pretendent wordt naar den titel van
wereldkampioen.
Colle eindigde als no. laatst, na miss Men-
chik, na Winter, na Tylor, Thomas, Yates en
Mitchell.
De Colle-opening heeft afgedaan!
Dr. Euwe won 6 partijen, hij speelde remise
met Capablanca en Thomas en verloor een
volmaakt geiwonnen staande partiji tegen Miss
Menchik.
Zonder bepaald de mooiste te zijn, is Euwe's
partij tegen Sultan Khan, welke hieronder
volgt, wel de belangwekkendste uit het tour
nooi.
Wit: Sultan Khan. Zwart: Dr. M. Euwe.
Cechische verdediging.
1. d2d4 d7d5
2. Pgl—f3 Pg8—f6
3. c2c4 c7c6
4. c4Xd5 c6Xd5
5. Pblc3 Pb8—c6
6. e2-e3 L<c3f5
7. a2a3
Hypervoorzichtig! Beter is Db3.
7 .e7e6
8. Lf 1d3
Wederom niet het beste. Wit ruilt zijn
goeden looper tegen zwarts slechten.
8. Lf 5 X d3
9. DdlXd3 Lf8d6
10. 0—0 0—0
11. e3—e4
Om zich wat aanrvalakansen te scheppen.
11. d5Xe4
12. Pc3Xe4 Pf6Xe4
13. Dd3 X e4 Ld6—e7
Noodig om Lg5 of Pg5 te beletten.
14. Lcld2 Le7f6
15. Ld2c3 Dd8—d5!
Ontneemt Wit elke aanvalskans.
16. De4Xd5 e6xd5
17. Tfl—el
Het kritieke, maar tevens het komische
moment in de partij. Zwart, die sets beter
staat maar niet voldoende om te winnen, bood
hier remise aan. Sultan Khan weigerde en
gaf te kennen, dat hij op winst wilde sipelen.
Men izie nu het verdere verloop.
17. Tf8—e8
18. Tele3 Kg8—f8
19. Talel Ta8c8
20. g2g4? Een tweede verzwakking,
waardoor de partij spoedig onhoudbaar zal
worden. 20. h7h6 om h2h4 uit te
lokken. 21. h2—h4, Te8Xe3. 22. TelXe3,
Tc8e8. Na torenruil staat Zwart vrijwel
gewonnen. 23. Te3Xe8, Kf8Xe8. 24. Kgl
fl, Ke8—d7. 25. Kfl—e2, Kd7—e6. 26. Ke2—
d3, g7g6! Zie diagram Zwart wil door
h5 zoowel pion h4 als d4 op de kleur van zijn
raadsheer vastleggen.
abcdef gh
27. Lc3—d2, h6h5. 28. g4-^g5. Ook gX
h5 leidt tot nadeel. 28.Lf6d8. 29. Pf3
el, Ke6f5. De Koning dringt de witte stel-
ling binnen. 30. f2f3, f7f6! Beslissend!
Wit kan niet nemen, daar na Lxf6 pion d4
en h4 gelijktijdig aangevalien staan. 31. f3
f4, Kf5g4. 32. Pel<g2, Kg4g3! Verovert
in elk geval h4. De zeldzame actlvitelt van
den Koning in dit meesterljjik gespeelde eind
spel verdient alle aandacht. 33. f4f5? Een
wanhoopszet. Wit is verloren en probeert het
nog eens met een valletje. 33. Kg3X
g2. 34. f5Xg6, Pc6e7. Dit voorkomt alle
gevaar. Wit hoopte hier op f5; waarop hij
Lb4 en wint of anders fXg5, wit g7, Pe7;
LXg5, enz. 35. g6g7, Pe7—g8. 36. Ld2
f4, f6X'g5. 37. h4 Xg5, Kg2—f3. 38. Lf4—b8,
Ld8Xg5. Wit geeft op. Na LXa7 en Zwart
Lf4 rent pion h5 naar den overkant.
Een buitengewoon leerzame partij.
De bladeren vervullen tn bet plantenleven
een zeer belangrijke rol, of juister gezegd,
meerdere rollen. In de bladeren vindt de
verdamping van het door de wortels opge-
nomen vocht plaats en daarnaast fungeeren
de in het bladmoes aanwezige bladgroen-
korrels als de eigenlijke bereiders van de
geweldige hoeveelbeid organlsche stof, welke
de plant voor den opbouw van het planten-
lichaam noodig heeft.
Organische stoffen kunnen alleen door
levende organismen woraen voortgebracht,
zulks in tegenstellinig met de anorganische
welke In de levenlooze natuur worden aange-
troffen. Mensch en dier voeden zich met
organische stoffen (zetmeel, eiwitten) doch
de planten moeten deze nuttige organische
stoffen uit de anorganische zelf bereiden en
dit belangrijke proces heeft In samenwerking
met het licht door de groene plantendeelen
plaats.
Onder inwerking van het licht ontstaat in
de bladgroenkorrels zetmeel, waarbj het in
de lucht aanwezige koolzuur wordt opge-
nomen en zuurstof afgegeven. Uit dit kool
zuur en het door de wortels aangevoerde
water wordt het zetmeel opgebouwd. Zonder
licht heeft geen zetmeelvorming plaats en
evenmin indien de koolzuur kunstmatig aan
de lucht wordt ontrokken. Proeven met onder
afgeloten glazen klokken geplaatste planten,
waaruit door middel van ibijtende potasch het
koolzuur wordt opgeslorpt, hebben zulks uit-
gewezen. Bij deze proeven is tevens gebleken,
dat een gropter gehalte van de lucht aan
koolzuur de zetmeelvorming bevordert, mits
het percentage niet boven de 6 stijgt.
De rol der groene plantendeelen is dus voor
het leven der planten van het grootste ge-
wicht, omdat dit in samenwerking met licht,
koolzuur en water zetmeel produceert. Hoe
voeden zich dan de planten met roode of
toruinachtige bladeren, zal de lezer onwille-
keurig vragen. Deze roode of bruinachtige
kleur zegt evenwel niets van de aanwezigheid
van bladgroenkorrels, want deze komen ook
voor In de bladeren van de bruine beuk en van
de zwarte hazelaar.
Er zijn evenwel planten donker bladgroen
en welke dus niet in staat zijn zelf de voor
ben benoodigde organische stoffen te berei
den, althans niet in voldoende hoeveelheid.
Men kent woekerplanten, die geheel of ge-
deeltelijk ten koste van andere planten leven,
zooals de bremrapen. Deze is in den grond
door een aantal wortelvezels vergroeid met
tot een ander geslacht behoorende plant en
daardoor onttrekken de bremrapen een ge-
deelte van haar organisch voedsel uit de
plant, waarmee ze Is verbonden.
Het licht is een der belangrqkste voorwaar-
den voor de zetmeelvorming. Hoe beter een
plant verlicht is, hoe rgkelijker ze koolzuur
opneemt en in zetmeel omzet. In het donker
vindt geen zetmeelvorming plaats en zoodra
de nog aanwezige reservevoorraden in het
plantenlichaam zijn uitgeput, moet een plant
in het donker dus sterven. In slecht verlichte
ruimten is de zetmeelvorming zoo gering, dat
de aanwezigheid van zetmeel ndet kan worden
aangetoond. Om zetmeel aan te toonen ge-
bruikt men een jodiumoplossing. Hierdoor
wordt het zetmeel blauw gekleurd en er be-
staat geen andere stof, die zich aldus ge-
draagt.
Het in de bladgroen geproduceerde zetmeel
blijft niet in de bladeren liggen, doch wordt
vervoerd naar de groeiende deelen der plant
of naar opslagplaatsen voor reservevoedsel.
Bij dit vervoer is het zetmeel in opgelosten
toestand en wel. omgezet in druivensuiker.
Oonstateert men eerst bij in eenigen tijd in
let licht geplaatste plant zetmeelkorrels in
le bladgroenkorrels en zet men zulke planten
en halve of heele dag in een donkere kast.
an blijkt bij microscopisch onderzoek, dat het
erst in de bladeren opgehoopte zetmeel daar-
_iit is verdwenen.
of moeilijke en oo-
regelmatige stoel-
gang regelt men vlug zonder kramp of pgn met
Prys per doos 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten
(Ingez. Med.)
Vragen, deze rubriek betreffende,
kiurnen door de abonn6's._worden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Diergaardesingel 96a, Rotterdam.
Postzegel van 6 cent voor ant-
woord insluiten en blad vermelden
NIEUWE WONDERLJJKE PROEVEN.
Kip of haan naar verldezing.
De vorige week had ik het over Engelsche
proeven omtrent de werking van bepaalde klie-
ren in het lichaam. We gaan nu eens een
eindje verder uit de buurt en wel naar Japan
waar aan de Universiteit te Toklo eveneens
onlangs bijzonder interessante proeven geno
men werden. De Japanners, die tegenwoordig
intemtaionaal sterk werkzaam zijn op elk
gebied, hebben thans de gelukkige ge-
woonte aangenomen in hun tijdschriften ach-
ter de in het Japansch gedrukte artikelen,
verkorte verslagen dezer artikelen in het En-
gelsch op te nemen. Daardoor nu wordt hun
wetenschap bereikbaar voor ons en kunnen
wij genieten van hun leerzaam werken en
bun techniek bewonderen.
Om te beginnen dan heeft men daar een
methode om direct na het uitkomen aan een
kuiken te kunnen zien of het een haantje
is of een hennetje. Dit is op zich zelf al iets
geweldigs interessants want als wij dat In
ons land konden klaarspelen zouden wij dui-
zenden en dulzenden kunnen sparen, die thans
verloren gaan bjj het opfokken van haantjes
gedurende de eerste weken, nog afgezien van
de ruimte die in kunstmoeders en hokken
gewonnen zou worden. De methode komt on-
geveer overeen met die welke men by pas-
geboren eendkuikens toepast, waar het zeer
gemakkelijk gaat als men de techniek kent.
Deze week vroeg mij daarover iemand, die
zich beklaagt dat htj de woerden p'as van de
eenden kan onderkennen als ze eenige maan-
den oud zgn, wat een heele schadepost is.
Nu is dit kunstje zeer eenvoudig en heb ik
het zelf steeds by mgn eendkuikens direct
nadat ze uitkwamen toegepast en het ver-
scheidene menschen geleerd maarop
papier zie ik geen kans dat iemand uit te
leggen. Men moet het zien en even onder
leiding doen dan gaat het onmdddellijk goed.
De Japanners kennen echter die kunst ook
bij kipkuikens, lk heb er wel beschrijvingen
van gelezen maar kan het daarvan ook niet
leeren. Dr. Kiyoshi Masvi, die de te bespre-
ken proeven nam, kent het wel en verdeelde
de kuikens van zijn proefkippen (witte en
patrijs Leghorns) direct na het uitkomen.
Nu werden ze v66r ze 14 dagen oud waren
geopereerd en wel door uit de rughuid der
hennetjes stukjes vel af te nemeri en deze
over te planten op den rug van de haantjes,
waar men vooraf ook evengroote stukjes
huid uit weggenomen had. De stukjes huld
van de haantjes plantte men nu weer op de
hennetjes. Ook hier staat men weer ver-
baasd over de handigheid van een operateur
die zulke huidoverplantingen bij zulke kleine
dlertjes met succes volbrengt. Ter controle
werden ook stukjes huid van hennetjes op
andere hennetjes overgeplant en van haan
tjes op andere haantjes.
Wat gebeurde nu? Eerst moesten natuur-
lijk de wondjes genezen, wat by jonge dieren
heel snel gaat en bij kippen speciaal nog
weer sneller dan by andere dieren. Na 14
dagen gaat de overgeplante huld al weer
groeien en een maand na de operatie gaan op
de stukjes huid de veeren ook al weer groeien
en wel z<56 flink, dat men na een week of zes
absoluut geen versohil meer zien kan tusschen
de overgeplante en de eigen huid van het
diertje. Nu zijn op de kruisstreek van den
rug de verschillen tusschen hanen- en hen-
nenveeren al heel jong te zien en heel eigen-
aardig was nu dat de veertjes die zich op de
overgeplante stukjes huid ontwikkelden tot
het type behoorden van het dier dat het stukje
huid droeg. Een stukje huid van een hen
netje kreeg dus haneveertjes en omgekeerd.
Maar na een week staan we voor een nieuwe
verrassing. Alle veertjes op de vreemde
stukjes huid vallen uit en de stukjes huid
verschrompelen en sterven af. Eerst dus
prachtig aanslaan als het ware, goede groel,
veervorming dan ineens is het uit en sterft
het stukje huld af... maar alleen als het een
stukje huid is van een diertje van ander ge
slacht. De stukjes huid die op dezelfde
manier overgeplant zgn van een hennetje op
een hennetje of van een haantje op een haan
tje groeien lustig verder als kool, alsof ze
van den prins geen kwaad weten! Is dat een
rare geschiedenis! Maar we zijn nog niet
aan het einde van onze verbazing. Wat
heeft onze Japanner nu verder uitgehaald met
deze wonderbeestjes Bij een aantal heeft hy
kans gezien, net als bij de beschreven proe
ven der Engelschen, ook nog behalve de stuk
jes huid de geslachtsklieren te verwijderen.
En nu bleek dat bg dergelijke van binnen en
van buiten geopereerde diertjes de stukjes
huid niet afstierven en bij diertjes waar de
huid al aan het afsterven was, daar bracht
hij dit afstervingsproces met zijn tweede ope
ratie weer tot staan. Dit zelfde effect ver-
kreeg hij als hg met het stukje huid van
een ander geslacht ook de geslachtsklieren
van dat geslacht overbracht.
Hieruit volgt dus weer, dat zoodra bij het
jonge kuiken de geslachtsklier gaat werken,
deze stoffen afscheidt, die de stukjes huid
van het andere geslacht gewoon weg ver-
nietigen. Verder dat de geslachtsklier van
het eene dier op het andere overgebracht
weer zooveel stoffen vormen kan, dat deze
vernietigende werking opgeheven wordt.
Als we dus zien hoe hevlg dergelijke klle-
ren van kuikens die pas eenige weken oud
zijn al werken, behoeven we niet te vragen
hoe ze later zullen werken bg volwassen
dieren.
En nu vertel lk U In verband hiermede weer
een wonder, dat ik de volgende week weer
nader bespreken zal, hoewel we dan eerst
een paar belangrijke vragen uit de praktgk
moeten bespreken. Een professor In Graz,
Tsecho-Slowakije voerde een poosje geleden
aan legrijpe hennen hanenklieren en hennen-
klieren. Wat kreeg hij De kippen die hanen
klieren gehad hadden legden rustig door, doch
alle eieren bleken steriel en de kippen die
hennenklieren gekregen hadden legden prach-
tige broedeieren die als broedresultaten gaven
109 jonge hennetjes.
Zouden we hier op weg zijn naar een der
oudste probleemen: kip of haan naar ver-
kiezing
Dr. TE HENNEPE.
