Ter Neuzensche Courant
Tweede Blad.
bihnenlanp.
buitesland.
Feuillet on» vertellin g e n.
Maandag 13 Oct. 1930.
No. 8591.
GROOTE BRANDEN OP LOMBOK EN
BORNEO.
BRABANTSCHE BRIEVEN.
VAN
VOOKBEREIDINGEN VOOR DE
KOMENDE VOLKSTEELING.
De Minister van Binnenlandsche zaken
heeft de gemeentebesturen medegedeeld, dat
door bem pogingen worden aangewend
personen te vinden, die tegen geringe
goeding of gratis, genegen zijn bij
de
om
ver-
aan-
staande volkstelling als tellers op te treden.
Indien deize pogingen slagen, zullen nadere
mededeelingen volgen. De Minister wqst er
voorts op, dat onder zijn aandacht is gebraeht
de wenschelijkheid om in de kerken op de
groote waarde van een juiste invulling dei
kaarten de aandacht te vestigen. Hoewel hij
hieromtrent geen voorschriften wenscht te
geven meent hij toch dezen maatregel aan
de gemeentebesturen in overweging te moe-
ten geven.
WAAROM DE V.A.R.A. YVOENSDAG
AFGEBROKEN WERD.
De secretaris van de Radio-Omroep con-
trole-commissie, de heer E. Weber, deelde, op
een desbetreffende vraag van de redactie van
Het Volk" mede, dat de passage in de rede
van den heer Zwertbroek, waarin critiek
werd geoefend op het regeeringsbeleid mzake
den zenderbouw, geleid heeft tot de afbre-
king. De commissie meent n.l„ dat door deze
critiek de openbare orde is bedreigd.
De regeering ontving een telegram van den
resident van Bali en Lombok, meldende, dat
in den middag van 7 October J.I. een hevige
brand heeft gewoed in de dessa Kalijaga, on-
derafdeeling Oost-Lombok. Er hadden geen
peraoonlijke ongelukken plaats.
Ongeveer 150 huizen, benevens vele gavulde
paddischuren zijn verbrand. De schade is
niet bekend. De oorzaak ligt vermoedelijk m
onvoorzichtigheid bij het koken in de nabij-
heid van een paddi-schuur.
Van den resident der Zuider- en Oosteraf-
deeling van Borneo werd een telegram ont-
vangen, meldende dat in den nacht van 5 op
6 October j.l. te Sembilang brand is uitgebro-
ken Twee woonhuizen en 80 pintoes zijn ver
brand. De schade bedraagt ongeveer
116.000.
VOOR DE VEILIGHEID IN DE
BINNENVAART.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend houdende bepalingen omtrent
derzoek naar scheepsrampen op de bir
wateren.
Aanleiding tot het indienen van dit
werp heeft de Minister gevonden in de om-
standigheid, dat hier te lande een op deugde-
lijk onderzoek berustende statistiek van
scheepsrampen, overkomen aan binnenvaar-
tuigen, niet bestaat, zoodat geen voldoende
inzicht kan worden verkregen in de mate
van veiligheid in de binnenvaart en in de van
sommige zijden bevestigend beantwoorde
vraag of het noodzakelijk is maatregelen
treffen, welke die veiligheid, meer bepaalde-
lijk wat de navigatie betreft verhoogen.
De Minister acht het daarom wenschelrjk
voor binnen vaartuigen een regeling te tref
fen welke, terwijl in groote lijn het onderzoek
krachtens de schepenwet wordt gevolgd, een
deskundig onderzoek naar aard en oorzaak
mogelnk zal maken.
Ter vermijding van kosten wordt van de
diensten der scheepvaartinspectie zooveel mo
gelijk partij getrokken.
on-
binnen-
ont-
DE MOEILIJKHEDEN IN DE DRAAD-
EN DRAADNAGEL-INDUSTRIE.
De moeilijkheden waarin de draadindustrie,
in het bijzonder die van draadnagels, verkeert,
hebben in verband met besprekingen in de
Rijkscommissie voor werkverruiming, geleid
tot een nieuw onderzoek in aansluiting aan
dat hetwelk in 1928 had plaats gevonden.
De resultaten van dit nieuwe onderzoek
hebben den Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid doen besluiten tot de instelling van
een commissie, met de taak een onderzoek
in te stellen naar de moeilijkheden, welke de
Nederlandsche draad- en draadnagelindustrie
ondervindt en naar de maatregelen, die kun-
nen strekken tot versterking dier industrie,
daarbij mede de vraag overwegende, of het
mogelijk en wenschelrjk is in Nederland een
walswerk op te richten.
Deze commissie zal bestaan uit de heeren
C. J. Ph. Zaalberg, directeur-generaal van den
Arbeid, mede als voorzitter; ir. A. Groothoff,
lid van den raad van beheer der Gemeen-
schappelijke Mijnbouw Maatschappij Billiton;
prof. ir. F. K. Th. van Iterson, directeur der
Staatsmijnen; ir. G. A. Kessler, directeur van
het Hoogovenbedrijf en J. H. de Wit, bednjfs-
chef bij de firma Everts en van der Weijden,
te Helmond.
Als secretaris zal optreden mr. J. Gerntsz,
secretaris van de Rijkscommissie voor werk
verruiming.
EEN MAALGEBOD?
Moet ernstig bestudeerd worden.
Het Alg. Hbld. schrijft:
Het feit, dat er gesproken wordt over de
mogelijkheid van een maalgebod is aanleiding,
om nu reeds even nader op zulk een maat
regel in te gaan.
Allereerst de vraag, of de tarweprijs mder-
daad hopeloos is. Welnu, het feit, dat de no-
teering op de Groningsche beurs tot beneden
7 (Rotterdam 8.—is gedaald, terwijl
zij o-edurende de zwarste crisisjaren van 1884
1890 gemiddeld nog f 8,80 per 100 K G. be-
droeg zegt voldoende. Temeer, wanneer men
beden'kt, dat het jaarlijsch inkomen van een
landarlbeider toen 280 bedroeg, tegen
meer dan f 900 thans. De hoogte van dit loon
als bestaansbasis geheel in het midden laten-
de, moet toch gezegd, dat de verhouding tot
den productenprijs verkeerd is en lang niet
vergezeld echter van een aanzienlijke vermin-
dering der opbrengst van den bodem. Met den
lageren levensstandaard, zoo als die in ver-
scheidene graanprodiuceerende landen wordt
aangetroffen ,valt niet te conourreeren, even-
min als met de protectionistische monstruosi-
teiten, die hebben gemaakt, dat de tarweprijs
te Berlijn en Parijs ongeveer twee keer zoo
hoog is als te Gron'ingen en Rotterdam. Om
dan nog maar te zwijgen van het fraaie stelsel
der dumping, waaronder sommige graan-
producten hebben te lijden.
Wanneer men het er over eens is, dat
graanrechten in alle opziohten uit den booze
zijn voor ons land, eivenals het instel'len van
een tariwemonopolie, kan men gaan denken
over het invoeren b.v. van een maalgebod,
d.w.z. de verplichting, om bij de broodberei-
ding meel te gebruiken, waarin een bepaald
percentage meel van in Nederland verbouwde
tarwe is opgenomen.
Wil een dergelijke maatregel werkelijk hel-
pen voor de it 60.000 bunder tarwe, die in
ons vaderland wordt verbouwd, dan moet het
percentage met beleid worden vastgesteld.
Maar ibovendien moet dit percentage veran-
derlijk zijn, omdat indien het effect sor-
teert en de inlandsche tarweprijs inderdaad
tot een behoorlijk bedrag stijgt men een
uitbreiding der cultuur moet veiwaehten en
dientengevolge een verbreking van de aan-
vankelijk vastgestelde verhouding, zoodat dan
correctie noodig wordt.
In andere landen bestaat reeds een maal
gebod; zoo is b.v. het percentage in Frankrijk
90, in Zweden 50 en in Duitschland 80
De gevolgen van de broodqualiteit van een
vermenging van een flink percentage, b.v. een
vierde deel, binnenlandsche tarwe, al dan niet
speciaal gedroogd met de harde manitoba
dienen afgewacht te worden, maar dat het
brood er behalve wat „anders", slechter door
zal worden, behoeft geen noodzakelijke resul-
taat daarvan te zijn. V66r den oorlog, toen
verreweg de meeste inlandsche tarwe in het
brood verwerkt werd, was de qualiteit 66k
goed trouwens.
Het is waar, dat slechts 7 van onze
totale oppervlakte bouiwland met tarwe be-
teeld wordt; 66k is waar, dat ons land per
jaar gem 600 millioen KG tarwe invoert en
slechts 150 a 170 millioen K.G. produceert,
doch even waar is, dat de tarwebouw op het
oogenblik met prijzen van 78 in de verste
verte niet rendabel is en dat een maatregel
die den nood kan verzachten, d.w.z. den prijs
brengen op b.v. f 12, tenminste recht heeft op
overweging in dezen nood-tijd.
Aan den anderen kant echter moet men 66k
bedenken, dat er tevens verschillende bezwa-
ren aan een eventueel maalgebod verbonden
zullen blijken. In de eerste plaats importeert
ons land niet slechts groote hoeveelheden
tarwe die evenmin als de inlandsche geheel
voor broodmeelbereiding worden gebruikt
doch bovendien voert het zeer veel tarwe-
meel in; vorig jaar zelfs 125 millioen K.G. en
in het jaar daarv66r 75 millioen K.G. Hoe nu
eventueel te handelen met dit meel Vermen-
gen met het product, ontstaan door vermaling
van uitsluitend Nederlandsche tarwe? Daar-
tegen bestaan bazwaren; in de eerste plaats
volgens deskund'igen technische; doch in
de tweede plaats komt, dat zulk een handel-
wijze omslachtig en duur zou zijn, zonder dat
iemand daar voordeel van heeft. Immers, een
gedeelte van het geimporteerde meel gaat
rechtstreeks van den importeur naar de bak-
kers, terwijl de rest eerst nog den meelhande-
laar passeert. In ieder geval zal controle op
de naleving van een eventiueel maalgebod
verre van eenvoudig en dus ook verre van
goedkoop zijn, omdat zij zich niet kan bepalen
tot 'het malen", doch zich, om effectief te
zijn wel degelijk 66k dient uit te strekken tot
den meelhandel, c.q. de bakkerij. Wat zou het
baten .indien onze meel-fabrieken al een pro
duct vervaardigen, dat een zeker percentage
inlandsch vervat, terwijl de bakkers het on-
versneden buitienlandsche product koopen van
meel-handel of importeur?
Tenslotte is er nog de quaestie van den
broodprijs, 't belang dus van de groote^ massa
broodverbruikers. Of de broodprijs nu erg zou
behoeven te stijgen door een eventueel maal
gebod d.w.z. door een maatregel, die ten doel
heeft, een gedeelte van slechts edn der prijs-
bepal'ende factoren op een normaal niveau te
brengen? Wij meenen van niet, want anders
zou het brood op het oogenblik even abnor-
maal goedkoop moeten zijn, als de tarweprijs
laag is. Al is het een veelvoorkomend ver-
schijnsel, dat de prijsbeweging van grondstof
en eindproduct (in klein- en groothandel)
geen gelijken tred houdt.
Al deze dingen zullen ernstig onder de oogen
moeten worden gezien, alvorens men een be-
sluit neemt, want de zaak is wij noemden
slechts 66nige voortoeelden lang zoo eent-
voudig niet als zij wel lijkt!
Tenslotte willen wij nog een algemeene op-
merking maken en dat is deze: het niet-agre,-
jche deel ^inzer vaderlandsche bevolking
moet bij de appreciatie van steunmaatregelen
als een maalgebod, waardoor het eenigermate
wordt beperkt in de vrije keuze van de samen-
stelling van een zijner voedingsmiddelen, in
gedachten eens even teruggaan naar een ande
ren crisistijd, de jaren 19141918. Ook toen
werden beperkende maatregelen ingevoerd,
dwz. de boeren werden gedwongen, een deel
van bun grasland te scheuren, hun oogsten
af te geven en genoegen te nemen met van
oveheidswege gedecreteerde prijzen, dit alles
met een beroep op den nood der tijden, waar
onder vooral dat niet-agrarische deel gebukt
<»ing. Die zelfde boeren doen thans, nu de
tarweprijs en de suikerprijs tot 7 zijn ge
daald omgekeerd een beroep op de mede-
werking van de anderen en dat kan ons op
zicbzelf niet onredelijk voorkomen!
EEN POLITIE-UNIVERSITEIT.
Reeds eenigen tijd geleden is in Engeland
het plan gevormd een politie-universiteit te
stichten. Een commissie, door het ministerie
van binnenlandsche zaken benoemd, heeft de
zaak onderzocht en er een rapport over uit-
gebracht. Het rapport verklaart dat inderdaad
aan een dergelijke onderwijsinstelling be-
hoefte bestaat. De rapporteurs zijn van mee-
ning, dat deze hoogere politieopleidmg alle
takk'en van poldtiedienst moet omvatten en
dat ze niet moet dienen voor het aankwee-
ken van specialisten. De opleiding zou twee
jaar duren. Het eerste jaar zou worden be-
steed aan voordrachten en instructie over alle
onderwerpen, nuttig voor den politiedienst. In
het tweede jaar zouden de belangrijkste on
derwerpen in voortgezette studie grondiger
worden behandeld. Onderwerpen voor studie
zouden o.a. moeten zijn: de Engelsche taal,
geschiedenis, algemeene rechtsbeginselen
dienst-administratie, bureau-methoden, geo-
grafie, ethnologie (volkenkunde).
In de opleiding zouden tevens zijn begrepen
studiereizen, teneinde de politie-ambtenaren
de gelegenheid te geven zich op de hoogte te
stellen van buitenlandsche politie-systemen en
werkwijzen. Een keuze-commissie zou moeten
bepalen, welke leden van de politiemacht voor
de opleiding in aanmerking komen. De candi-
daten zouden het examen voor hoofdagent
reeds moeten hebben afgelegd, oeneden 35
jaar zijn en vijf jaar dienst achter den rug
hebben. Zij, die het hooger politie-onderwijs
met goeden uitslag hebben gevolgd, zouden
een diploma krijgen, dat, indien het ,,met lof
is verkregen, vergezeld zou gaan van een be-
looning in geld. De universiteit zou gemiddeld
per jaar 50 leerlingen kunnen hebben; zij
zouden moeten worden gekozen uit de politie-
korpsen van Engeland en Wales. De kosten
voor het gebouw en zijn uitrusting met de
noodige leermiddelen worden geschat op 150
duizend pond sterling. De jaarlijksche kosten
van deze politie-universiteit worden geschat
op 70.000 pond sterling. De rapporteurs stel
len tenslotte voor dat de ambtenaren, die de
universiteit met goed gevolg hebben afgeloo-
pen, een graad zullen krijgen ..Police College
Certificate" geheeten en dat zij overeen-
komstig de in Engeland voor alle graden gel-
dende gewoonte de letters P.C.C. achter hun
namen zullen vermelden.
langrijke vraagstukken beraadslaagd, maar
het wordt toch ook tijd dat men daar eens
ernstig een groot en zorgvuldig opgezet
vredesmobilisatie-plan gaat ontwerpen, dat
dadelijk in werking gesteld kan worden, wan
neer er een oogenblik van groote spanning
intreedt. Er hangt aan alien kant genoeg be-
duchtheid in de lucht, om zulk werk te recht-
vaardigen.
TER NEUZEN, 13 October 1930.
HANDELSREGISTER.
Wijzigingen:
Centraal Sigarenmagazijn, Axel, Nieuw-
straat, winkel in tabak, sigaren en sigaretten.
Uitgetreden eigenaar M. WiemeerschVer-
schuren. Nieuwe eigenaar; J. F. M. Dieleman,
Axel De handelsnaam is gewijz-igd in: „Nieuw
Londen". Wordt ook handel gedreven in
dames en heerenconfectie.
L. Deij, Burgemeester Geillstraat 8, handel
in landbouwprod. Verhuisd naar Markt 23.
Rotterdamsche Bankvereeniging, Nieuwstr.
6. Ontsl. procuratiehouderH. E. A. Bruwiere.
Benoemd tot procuratiehouder: B. J. Schrei-
der.
P. J. Visser, Markt 23, handel in automo-
bielen, reparatie en verhuurinrichting. Over-
ledenP. J. Visser. De handelsnaam is gewij-
zigd inL. Deij Co. Venn.L. Deij en Jvan
Dixhoorn.
Opheffingen
Wed. G. F. Doens, IJzendijke, Oranjestraat
D 285, molenaar. Vereffenaar: Wed. G. F.
DoensDusarduijn, IJzendijkeGebroeders
Schelleman, Zaamslag, Spui D 26, vlasserij; P.
B. Verheije, St. Kruis, N.E. 36, vlasserij. Ver
effenaar: P. B. Verheije, St. Kruis.
keuringsdienst van vvaren in
HET GEBIED GOES.
Wat het Kon .beslu'it betreft, dat de moge-
liikheid schept, om 10 aardappelmeel in het
brood te mogen verwerken, deze maatregel is
natiuurlijk genomen, met het oog op de Veen-
kolonien, die met groote, practische onver-
koopbare voorraden aardappelmeel zitten.
Dit voedzame, practische niet aan bederf on-
derhevige nationale product voor een deel via
het brood te „loozen", zou geen bezwaar be
hoeven te zijn in dezen zwarten crisistijd.
Bovendien moet uit van rijkswege genomen
proeven zgn gefoleken, dat de qualiteit,
de smaak en de voedingswaarde van 't
d.w.z.
brood,
er "niet" onder lijdenT integendeel zou het
brood gedurende langeren tijd „versch b ij-
ven, terwrjl de korst bruiner en het midden
er blanker door zou worden.
Echterde eenvoudige toestemming om
10 aardappelmeel in het brood te werken,
zal o.i. weinig of geen effect sorteeren, dus
seen grootere vraag naar dat product doen
ontstaan en dddr gaat het toch om! Wil de
regeering de aardappelverbouwers dus werke-
liik helpen, dan dient zij de mogelijkheid en
wenschelijkheid nauwgezet te onderzoeken van
een „gebod". En dat heeft weer zijn bezwaren
en moeilijkheden.
Het meelgebruik voor witte broodbereiding
in ons land stellende op 10 a 12 millioen
baaltjes van 50 K.G., zou zuk een maatregel
by 10 dus tot gevolg hebben een
extra-afzet van 50 h 60.000 ton aardappelmeel
(de uitvoer bedroeg in het afgeloopen jaar
115.000 ton en in 1928 ruim 88.000 ton).
Niet alleen echter, dat alvorens tot zulk
een betrekkelijk ingrijpenden crisis-maatregel
zou worden overgegaan de regeermg ana-
loge vraagstukken en bezwaren zou moeten
tere productiviteil van den landarbeid, ver- met inlandsch tarwe-meei; u
geleken bij; 40 a 50 jaar geleden!
Nu is het vrijwel onmog'elijk, om de land-
arbeidersloonen nog lager te maken, dan ze
al zijn, als gevolg van het slechte rendement
van het akkerbouwbedrijf, en daarom wordt
hier en daar reeds de mogelijkheid besproken,
om, gegeven de onmogelijkheid, om op een
intensief akkerbouwbedrijf den kost te verdie-
nen dan maar over te stappen op een ver
doorgedreven arbeids-extensieve cultuur, hoe
wel dit uit den aard der zaak zeer vele land-
airbeiders, die nil nog een loontje verdienen,
overbodig zou maken. Men zou dan zijn cul-
tuurwijze dus verplaatsen in de richting van
het concurreerende buitenland, b.v. Amerika,
de bak-tecbnische" gevolgen moeten bestu-
deeren van een eventueele comtoinatie -der
twee Immers door zoowel de fabrieksaard-
appeiverbouwers met hun 40.000 bunder
als de tarweverbouwers ad 60.000 bunder
helpen, door in het broodmeel zekere percen-
tages aardappelmeel en inlandsche bloem^te
doen opnemen, zou de samenstelling 1
1 brood wel een zeer groote verandering onder-
gaan, zoodat onderzoek naar eventueele ver-
I andering 66k van de qualiteit geboden is.
i Van de „toestemming", om aardappelmeel
bii de broodbereiding te verwerken verwach-
ten we echter niets, omdat geen bakker er
1 spontaan toe zal overgaan.
ONRUST IN DE HOOGE POLITIEK.
De teekenen dat het met de stoffelijke en
zedelijke onbwapeniing in de wereld, en meer
bepaaldelijk in Europa, niet vordert schrijft
de N. R. Crt. vermeeideren zich. Het con-
gres van de Fransche radicale en socialistisch-
radicale partij levert er een nieuw bewijs van.
De toon die daar gehoord is, uit den boezem
van een partij die pacifistische doeleinden na-
streeft, was moedeloos.
Bertrand de Jouvenel, de zoon van den be-
kenden senator, verklaarde er dat, naar zijn
meening, bij den tegenwoordigen toestand
noch de Volkenbond noch het tractaat van
Locarno noch het pact Briand-Kellogg een
oorlog konden verhinderen. Als redenen voor
zijn zwartgalligheid noemde hij de Poolsche
couloir, den toestand in Italie, de werkloos-
heid, de tegenstellingen tusschen groote oeco-
nomische belangen. In een door hem ingedien-
de motie drong hij aan op waakzaamheid
tegen de groeiende euvelen van de commu-
nistische en de fascistische bewegingen en
vermaande hij de democratische partij-en, front
te maken tegen het overdreven nationalisme
een weerklank van de waarschuwing dus
die onze minister van buitenlandsche zaken
te Genhve heeft laten hooren.
Herriot, een oude kampioen voor vrede en
verzoening, bevestigde dat de radicalen voor
den vrede wilden blijven werken, maar zonder
Frankrijk in gevaar te brengen. Van de op-
rechte verzoening tusschen Frankrijk en
Duitschland hing de vrede eigenlijk af en wan
neer de niet te bereiken was, zou het nutte-
loos zijn, verder den vrede te zoeken.
De Romeinsche correspondent van de i emps
heeft in een door ons weergegeven bericht de
aandacht erop gevestigd dat de vemieuwing
van het directorium der fascistische partij m
Italie verscheidene voormannen uit de irre-
dentische beweging uit de aan Zuid-Slavie
grenizende streken in het partijbestuur heef
gebraeht. Het fascisme legt zoodoende na-
druk op de groote beteekenis die het aan ver
schillende vraagstukken van de Italiaansch-
Zuid-Slavische grensstreken en aan den ge-
spannen toestand daar hecht.
Aldus de Fransche correspondent. Aan den
o-espannen toestand valt helaas niet te twij-
felen want de Italiaansche koopvaardij bliift
er een vreemde gezindheid of buitengewoon
slecht stuurmanschap tegenover Zuid-Slavi-
sche vaartuigen aan den dag leggen. Na e
Karadjordje is in het begin der maand weer
-het Zuid-Slavische motorschip Sloga m de
Adriatische Zee geramd. De verbolgenheid m
Zuid-Slavie en andere Slavische landen over
de uittartende wijze waarop jonge Sloween-
sche terroristen door de Italiaansche overheit
terecht zijn gesteld, is nog niet geheel be- I
daard. De regeering te Belgrado heeft me
krachtige hand gevaarlijke anti-Italiaansche
uitspattingen verhinderd.
Opmerkingen die de Romeinsche Tribuna bij
de wijzigingen in de samenstelling van het
directorium maakt, zijn zoo dreigend dat men
te Belgrado en elders in Europa de ooren spit-
sen zal. Giuriati is, zegt zij, aan het hoofd
van het directorium gesteld, omdat hij een
temperament bezit „passend bij de groote ge-
beurtenissen en de historische omstandig-
heden die in voorbereiding zijn". Het feit dat
de Duce hem heeft uitgezocht beteekent, „dat
de partij en de natie nog uren van beproevmg
het hoofd zullen moeten bieden".
Niet alleen het temperament van Giunau,
maar ook dat van een Italiaansch journalist
verschilt van dat van een West-Europeaan
en zulke groote woorden zijn in Italie gang-
baarder dan bij ons. Maar het Italiaansch
temperament blijft toch gevaarlijk, wanneer
het zich niet alleen in woorden, maar ook m
daden bljjft uiten.
Te Geneve heeft men opmeuw over vele be-
Aan het verslag over het dienstjaar 1929
van den keuringsdienst van waren in het ge-
bied Goes, is het volgende ontleend:
Gedurende het verslagjaar werden door de
keurmeesters wederom geregeld de verschil
lende plaatsen, waar eet- en drinkwaren wor
den behandeld, bereid of bewaard, geinspec-
teerd. Wat den algemeenen toestand betreft
kan in de winkels van geleidelijken vooruit-
gang worden gesproken. Er is den laatsten
tijd een duidelijk waarneembaar streven bij de
winkeliers om hun zaken aan meer moderne
eischen aan te passen.
Bij nieuw- en verbouw wordt steeds meer
zorg besteed aan de bewaring der eetwaren
door het aanbrengen van afgesloten uitstal-
kasten, deugdelijk afgesloten winkelbakken en
doelmatige indeeling der beschikbare ruimte.
Ook in de bakkerijen, waar bij de inspecties
scherp wordt toegezien op zindelijkheid van
de bakkerij en het gebruikte gereedschap, is
vooruitgang te bespeuren. In vele bakkerijen
zijn de oude ovens vervangen door heetelucht-
of heetwaterovens. Als gevolg van het plaat
sen van deze ovens ondergaat meestal ook de
bakkerij zelve een grondige verandering en
verbetering. Ook de electrificatie van de pro-
vincie is van invloed op de bakkerijen, daar
het nu gemakkelijker wordt om tot machi-
naal kneden over te gaan.
Wanneer er bij de inspecties blijkt, dat er
iets aan het bedrijf hapert, wordt met de be-
treffende winkeliers of bakkers overleg ge-
pleegd om hierin verbetering of verandering
te brengen. Blijkt bijv. dat het brood een te
laag gewicht aan droge stof heeft, dan wordt
met de bakkers nagerekend hoeveel deeg zij
moeten afwegen in verband met de door hen
gebruikte hoeveelheid grondstof. Dergelijke
voorlichting wordt over het algemeen zeer op
prijs gesteld.
Evenals vorige jaren werden ook in dit jaar
weer vele monsters melk onderzocht, die een
te laag percentage vet in droge stof bevatten.
Gedeeltelijk -moet dit toegeschreven worden
aan het groot aantal kleine bedrijfjes en de
weinige zorg die aan selectie van het vee be
steed wordt. In meerdere gevallen was het
echter een gevolg van ongelijk verdeelde melk-
tijden en het niet mengen van de melk van alle
koeien na het melken. Nadat op dit laatste
geregeld is gewezen, is er op vele plaatsen
verbetering ingetreden.
Met het geven van voorlichting tot stalver-
betering werd doorgegaan. Het groote voor-
oordeel tegen een groepstal, dat in Zeeland
zeer sterk is, gaat zoetjes aan verdwijnen. De
resultaten, die op de meer modem ingerichte
stallen worden verkregen, bewijzen duidelijk,
I dat zoo'n stal zeer veel voordeelen heeft boven
een zgn. Zeeuwschen stal. Op een goed inge-
richten groepstal kunnen de koeien veel zinde-
J lijker worden gehouden, wat de melkwinning
ten goede komt; bovendien geven zij een aan-
merkelijke besparing aan stroo en arbeid. De
boeren die hun stal hebben laten veranderen
en nu over eenige jaren ervaring beschikken,
zijn de beste propagandisten voor den groep
stal.
De controle op de huisindustne ging op de-
zelfde wijze door. Het pellen van garnalen te
Vlissingen vond niet meer plaats, te Brou-
wershaven daarentegen breidt deze industrie
zich nog steeds uit en komt men soms han-
den te kort. Wat het pellen van garnalen in
de woningen betreft, hierop valt weinig meer
aan te merken; een geregelde controle maakt
dat de menschen zorgen, dat het pellen op
izindelij'ke wijze geschiedt. In Amemuiden
wordt bijna uitsluitend gepeld voor de visch-
venters.
De verpakking van bonbons in de woningen
bepaalt zich uitsluitend tot de gemeente Bres-
kens, waar drie groote suikerwerkfabrieken
zijn. Ook hier wordt geregeld controle uitge-
oefend. De omstandigheden, waaronder ver-
pakt wordt, geven geen reden tot aanmer-
kingen. Het verpakken gebeurt bijna uitslui
tend op den namiddag, als bet gewone huis-
werk afgeloopen is en wat de toestand in de
woningen zelf betreft, deze is alleszins gu-i-
st-ig te noemen. Bovendien wordt ook door of
namens de fabrikanten zelf controle uitge-
oefend.
De inspecties geschiedden dit jaar weer vol
gens aan den dienst bijgehouden lijsten, zoo
dat deze en de genomen monsters zooveel
mogelijk gelijkmatig verdeeld zijn oyer alle
gemeenten in verhouding tot het zielental.
Ook werden af en toe op Zondag en Zaterdag-
avond melkmonsters genomen. Tevens werden
de markten en kermissen bezocht en nagegaan
of de waren behoorlijk werden bewaard en
afgedekt. Het aantal door de keurmeesters
- verrichte inspecties bedroeg 9785, waarbij
344378 partijen ter plaatse werden gekeurd.
5 In het laboratorium werden 11895 monsters
aan een meer uitgebreid onderzoek onderwor-
pen. Bij dit onderzoek bleken 1253 monsters
niet aan de gestelde eischen te voldoen. In
vele gevallen waren deze afwijkingen van niet
veel beteekenis en werd met waarschuwen
volstaan. Was dit wel het geval, dan werden
de voorraden vernietigd of aan den fabrikant
teruggezonden. Bij het vernietigen werd er
zooveel mogelijk rekening mee gehouden, of
deze waren, nadat ze voor menschelijk voed-
sel ongeschikt waren gemaakt, voor dierlijk
voedsel of technische doeleinden konden wor
den bestemd.
Ulvenihout, 6 October 1930.
Menier,
't Is zeuven uren
in d'n avond en al
'n dik uur braandt
de laamp. Zem-
men weer aan de
klok leggen te
prutsen en 'm ge-
lijk gezet mee de
groote gouwen
wijzerplaat, die er
asm d'n hemel
hangt.
Amico, 'k wouw
da ze daar toch
's mee d'r klevie-
ren afbleven, van
die klok. Wa-d-is 't toch eigentlijk 'n kinder-
achtig flaauwekulleke, 'n soort van sjaante-
clairisme, om te perbeeren d'n dag 'n stukske
langer te maken! Of-t-ie van illestiek is.
Sjaante Clairisme ja, waant zooas dieen
haan dooht dat de zon opkwam omdat ie
kraaide, zoo dochten die honderd kamerlejen
dat d'n dag langer wier as ze d'ren tik-
kert verzetten. Honderd? Negenennegentig!
Eene was 'r te verstaandig veur en da was...
'nen boer.
En zooas da meer gaat: toen emmen ze hem
veur gek verklaard!
Da's teugeswoorig 't gemakkelijkste wat er
is: veur gek te worren aangezien. Dan hoefde
niks aanders te doen as oew verstaand te
gebruiken
Waant nimme nouw n-ie kwalek: as ze 'r
nouw toch z66 van overtuigd waren, asda ge
d'n tijd maar te verzetten had om de zon aan
'n touwke te emmen, ollee, waarom gaan
ze dan nie veul verder en verzetten d'n scheur-
klender
Dan kunnen ze in de Hondsdagen mee
sneeuwballen gooien en mee de Kersemus
erebeesejs eten
Da^k daar nog 's op trugkoom ge wit
keb al di'kkels over da gefriemel aan die klok
gesjamfoeterd da komt, omda 'k kort-
gelejen 'n stuk in de kraant gelezen eb van
'nen stadsohen mensch, die na zooveul jaren
wakker is geworren. Ja, lang slapen is nouw
eenmaal stads.
Me leeren op school wel allemaal as dat d'n
mergenstond goud in z'nen mond hee maar
as me groot zijn, dan is da goud van 's mer-
gens vier uren opstaan, olleen veur d'n boer
en daarom bijt d'n boerenstand nouw op 'n
houtje zekersTerwijl ze in de stad meer
goud in d'ren mond emmen zitten,
Zondags
Maar
as Trui
aan hee as ze naar de kerk gaat.
da's dan nie 't goud van d'n mergen
stond, da's 't goud van de taandendokters.
Keb onder m'n klaanten van m'nen gruun-
tenwagel wefkes zitten, as die d ren mond
opendoen, dan is 't of d'n hemel opengaat...!
Ollee, ge mot me goed verstaan: 'k wil nie
zeggen dat die d'ren mond zoo gr66t is,
zukke dingen denk ik olleen maar as t na n
klaanten aangaat maar z66veul goud blinkt
er dan in die moelekes, ziede! Ja, jonk; da
zijn nouw mee recht wefkes, die mee gin goud
zijn te betalenNouw, daar zijn d'r bij, die 't
ook we&rd zijn, horre! Da blijft onder ons
natuurlijk. Ik ben 6k nie van bordpampier
gemoktMaar dan zoude zelvers oew
reksdaalders motten maken, zooas d'n dieen
hier in 't Ginneken. Hij had ze gemokt om
kermis te gaan houwen in Princenhage, waant
dahr lag da-d-eigen moksel in de laaikes van
kasteleins na de kermis. De fabrikaant zit
nouw in de petoet.
Maar genogt. Daar ga-g-et nouw allemaal
nie over.
'k Wouw er dan ditte van zeggen: ge kun
nie geleuven hoe belabberd of 't is, as oew
klok, die altijd geloopen hee, as die groote
gouwen hemelklok in eenen 'n vol uur van
streek is. Heel d'n dag lopt deurmekare as
geschifte melk. Nouw, 't is ok 'n geschifte
affaire, 's Aves mee de zon op oew gezicht
de bedstee in en vlakt dan Trui ok nie weg,
die heel d'n dag op d'n akker is deurgewermd!
En. 's mergens de koeien 'n uur te laat,
waant die trekken d'r eigen van menier
pustoor z'n torenklok ok gin steek aan. En
waarveur allemaal? Omdat de stadsche men
schen— waant daar koom't op neer 's mer
gens nie uit de krullen kunnen komen, as d ren
wekker huillie nie beetneemt!
Omdat d'n wekker acht uren aangift, staan
z'om zeuven uren op! Motte nog peulen?
Daar emmen wij de last van! En k zouw er
nikske van gezeed emmen g'ad, was t nie da k
in de kraant nouw pas gelejen da stuk las,
waarin allemaal dingskes stingen as ik jaren
trug al gezeed em.
En as ze daar nouw wakker gaan worren,
ollee, dan za 'k ze mee m'nen brief nog 'n
hekstra-porreke in d'r lend-en geven, zooas
Trui da 's mergens altijd doet. Da's zooveul
as d'ren goeiemergen.
Dalek in stijl!
Witte meteen wa-d-oew heel d n dag weer
te wochten staat.
Ollee, gaat er's uit snurkert", en dan met
een zo'n dink in oewen rug. Ok goeiemergen!
Die is nouw sabiet wakker, ee!
As 'k 's 'nen keer wa laat ben 's aves. dan
gelijk as ik d'n klink van de deur oplicht,
spring z'omhoog en zit mee m'nen dubbel-
loops, die op de beddeplaank leet, in gevechts-
houding klaar.
Neee, as zij toevallig dieen nacht op da
Curaqaosche fort geslapen had, ha! dan
was dieen slaampaamper Urbieno nog me
gelukkig gewiest! Da zeg 'k oew!
Al had ze'm mee d'npot op z n gezicht
motten slaan, maar d'r uit was ie gewiest.
En daar is heelegaar gin kwaad mee be-
doeld teugen dieen kapitein die van de week
veur is motten kommen, horre.
Waant laat ik oew eerlijk zeggen: as t mijn
overkomen was, ha'k ok deus week veur d n
krijgsraad gesbaan. Waant da-dee k altij nog
liever as mee'nen hoop gotjes in oew lijf en
'nen steen onder 't zaand in Curasao. Waant
West-Indie verdedigen mee drie man en nen
pe6rdekop, 'n houteren tenk, 'nen botten sabel
en 'nen mieterejeur waarvan de veur kepot
is ollee gift da baantje dan maar aan d n
deurweerder van de belasting! Ik eb er tebak
van. amico. Da's pap-eten mee n'en vurk.
1 Da's dunne op 'nen riek. En 'k zou nie zeggen
as van Speijk: „dan liever de locht in
'k zou zeggen as Borren: ,,dan liever de least
i jnt" Mee zulk kwaai gereedschap sneuvelen
bedaankt. A]ol,f
Maar't zal wel losloopen mee m. k Geieur
nie as da ze'm veul kwaad zullen doen. waant
zooveul emmen wij er allegaar wel van m de
gaen gekregen, as da ze t in d n Haag
krek as mee da klokgepruts t allemaal
veul beter wiesten!
Waant toen d'n kapitein daar kwam en zn
legerscharen op 't appel liet komen, toen be-
stingen z'n regimenten te samen uit zeuvenen-
tachtig man, de merketenster meegeteld.
En toen ie om troepen vroeg, toen stuur-
den ze 'r nogzeuven mee botte sabels.
erebeesjes aardbeien.
