I
POSTER'C
i m im»«
jjj ^jgj
fOBMENGDE BEEICHTSN.
Feuilleton-vertellingen.
"Dam- en Schaakrubriek.
vm, m i
i m.
wm m
Huis
en Hof.
Pluimvee-rubriek.
Nierkwalen verouderen U!
1 RugpijnNieren Pillen
BRABANT SCHE BRIEVEN.
DAMMEN.
SCHAKEN.
1 O
EEN ERNSTIGE VECHTPARTIJ.
Eerst thans is bekend geworden dat Zondag-
avond op eenigen afstand van Nijkerk een
emstige vechtpartij heeft plaats gehad.
De 16jarige Hunenstein en de 18jarige
Versteeg beminden hetzelfde meisje. Dien
avond liepen beide jongemannen met eenige
vrienden lanigs den weg. Hunenstedn sarde
Versteeg en eenige malen sloeg de eerste V.
Toen het geduld van V. uitgeput was, trok
hij een zakmes met krom lemmet en zwaaide
er mee om den ander bang te maken. Hunen
stein schijnt tegen Versteeg te zijn ingeloopen
met het noodlottig gevolg dat het mes hem
in een der longen trof. De getroffene stapte
op zijn fiets en reed weg, maar eenige hon-
derden meters verder zakte hij ineen. In zorg-
wekkenden toestand is hij des nachts naar het
St. Elisabeth ziekenhuis overgebracht.
De dader werd naar Zwolle overgebracht.
Inmiddels is hij weer op vrije voeten gesteld.
MOOIE VANGST.
Maandagochtend heeft de Zwolsche recher
che een man aangehouden wegens het plegen
van ontuchtige handelingen met jongens die
in zijn dienst waren. Hij ging door voor de K.
en had ongeveer een maand geleden als ver-
tegenwoordiger van twee groote Rotterdam-
sche firma's te Zwolle een showroom ingericht
en voor zich een landhuis op de Veluwe ge-
huurd. Het is gebleken, dat men te doen heeft
met J. J. G., gedomicilieerd te Arnhem, die
zesmaal vermeld stond in het politieblad en
gezocht werd door de politie in den Haag,
Amsterdam, Sneek, Leeuwarden, Nijmegen,
Culemborg en Zwolle, in de laatste plaats
voor opllchting 2even jaar geleden gepleegd.
G., thans jaar oud, scheen er zijn werk van
te maken, de vertegenwoordiging te krijgen
van eerste klas firma's, zich geheel in te wer-
ken en dan zijn slag te slaan en met de noor-
derzon te vertrekken. Ook dreef hij zaken
voor eigen rekening, waarbij de andere partij
ook wel eens de dupe scheen te worden.
Van origine is G. kunstschilder en hij heeft
o.a. te Apeldoorn een flinke fabriek gehad
voor gebrandschilderd glas.
Hij is eerst ter beschikking van de Haag-
sche politie gesteld.
Ulvenhout, 26 Mel 1930.
Menier,
Nie da'k om 'n
smoesje verlegen
ben, daar nie
van, maar as
g'op d'n oogemblik
alles zoo's nagaat
uit wat er in de
kraanten gepot-
loold wordt, ollee,
amico, dan is 't in
de w^reld op den
oogentolik zoo
maar 'nen aarigen
krippot!
As ge ieveraans
leest wat de Moes weer aan 't kla^rstoven is,
dan *m da gekke mutske van 'm (Trui
verassereert as da-d-et 'n doodgewone thee-
dan zoude 'm die theemuts over z'n oogen
trekken. Waant wat dieen ruziestoker bezielt
da mag d'n duvel weten. Hij! kan z'rnen kw66k
me opendoen (en die ga-d-even gemakkelijk
open as d'n dieen van Trui!) of 't is om keet
te zoeken!
Neee, amico, ze kunnen daar in Italie heel
erg in d'r nopkes zijn mee d'ren does, wa mijn
betreft kunnen ize 'm kedoow krijgen, met of
zonder theemutske.
Hij is op reis gerwiest. Gelijk heet ie.
Mooie weer kom nouw aan. Maar da doet
ie ok al op zo'n vrimide manier. Hij is dan in
Milaan gewiest maar veur ie daar aankwam
liet ie eerst de Milaneezen die gin fassist wa
ren in d'n bak douiwen. En toen is ie op 'n
balkonneke gaan staan en daar hadde 't lieve
leven weer aan d'n gang. Nog ging vijf me-
nuutjes stong ie -daar te kaaieren o de Mila
neezen, die nog nie in de bajes zatten, riepen
,,Weg mee Frankrijk!" En toen zee de thee
muts: ,,Wij motten mergen op alle verassings
veurbereiid zijn!" Nouw giji! ,,Ik ben", zee
d'n Moes, ,,'t hoofd en d'n maker van 't fas-
sisme" (hij schijnt er nog groot op te gaan
ok!) ,,en ik zal 't verdedigen". Maar dan
toch zekers mee de Italjaamders die nog vrij
rondloopen? Daar koomt 't al: „blijven gui-
lie allemaal staandvastig", zee 't ie, ,,houdt
de geweren in de hogte!" As ze da leste nouw
maar altij doen, dan vallem er ten mimste gin
dooien! Dan schieten ze hogstens zoo wa
gotjes in de loch't. En in Florence, waar ie ok
a'l gewiest is, hij schijnt op vakaansie te
zijn daar riep ie vanaf't balkonneke (as ie
'n balkonneke ziet, krupt ie er boven op en
begint te spietsen), da-d-et vlootbouwpro-
gram ton veur ton zal worren uitgevoerd.
Negenen twin tig nuuwe oorlogaschepen zal de
op stapel laten zetten!"
„Woorden", ging ie deur, „zijn heel schoone
dingen" maar geweren, mieterejeurs, kenon-
nen, oorlogssahepen en vliegtuigen zijn nog
veul schondere dimgskes!"
'k Zou 'm da nog wel 's willen heuren zeg
gen, amico, as ie uit zo'n schoon vliegtuig 'n
-bommeke boven op z'n theemuts kreeg! Ollee,
dan zouw-'t-ie wel aanders of heelemaal nie
meer piepen.
En as ge me nouw vragen zouw, hoe't komt
as dat de Moes op d'n oogenblik zoo heet-
gebakerd is, dan denk ik zoo, omdat die
vredes-konferSensie, lest in Londen, zoo op
7xineus gedropen is. Daar kos z'nen menis-
ter, Graamdi witte wel, d'n dieen mee da nijidig
sikske, z'n verthaal nie halen. Die kon 't op
die vredeskonfereSnsie nie veur mekaar ge-
bokst krijgen om, mee toestemmink van die
aandere gasten, in naam van d'n vrede 'nen
kwak oorlogsschepen te meugen bouwen.
Daar is zo'n konfer&Snsie toch maar goed
veur ,wa gij Nouw doen ze 't daar zonder
die toestemming!
Ennouw is er meteen de mot ok in!
Waant de Moes gift veumamelijk de schuld
aan d'n Fraamschman Briejaand en veurloo-
pig is al z'n getter teugen Fraankrijk bedoeld.
Da's zoowa-d-'t veumomste gevolg van de
vredeskonferdensiemot tusschen Italie en
Fraankrijk.
Nouw zou da-d-allemaal nog nie zoo hdA
stark zijn, was 't nie da Fraankrijk zelf vrede
zouw willen houwen zonder oorlogsvlootuit-
breiding. Maar daar wrong nouw sjuust d'n
schoen
D'n eene wouw daar veul meer ,,schondere-
dingskes-dan-woorden" emmen (kenonnekes
en bommekes-gooien en zoo) om d'n vrede te
bewaren as d'n aandere en da zette bij d'n
Moes nouw kwaai bloed.
Da's van Sdnen kaant te begrrjpen. As
oewen nosten buur mee alle geweld in vrind-
schap mee oew leven wil en dus 'nen gelajen
revolver in z'nen zak sttkt, dan wilde veur die
vrindschap nie onder doen en ge zet 'n kenon
op oewen erft, d'n kaant van oewen vrinde-
lrjken buur uit!
In d'n Bels is 't al evenmin kousjer. Keb
geleizen, in n Belse kraant, as da zuilie per-
sies twee keer zooveul soldaten emmen as
wij, terwijl me allebed 'n zelfste laandje zijn
van 'n zeuven millioen zielen.
Ge mot nie vragen wa da kost! Waant ge
wit zekers ok wel, da -wij elk jaar nog 'n dikke
honderd muljoen op motte brengen veur ons
leger en vloot, bestemd om neutraal te blijven,
tusschen al da vredeswerk!
Belgie beschouw z'n eigen na d'n oorlog as
n groote mogendheid. Maar alles bij mekare
kan ik er nikske aanders in zien as 'n klein
manneke, mee 'n veuls te groot soldatenpak
aan, da z'n ibeentjes nog 's brikt over z'nen
veul te grooten sabel.
In Duitschlaand is ',t al nie veul beter. Daar
willen de menisters ok meer solda-terij,
„waant", zee m-enister Greuner, „Fraankrijk,
Engel-and en Rolen emmen veul en veul meer
gereedschap om te schieten en vredeswerk
te doen, as wij!" Dus de rest die snapte!
In Oostenrijk emmen de regeerders d'r
haandjes vol aan d'r. eigen soldaten; de
Spaansche koning zit op 'nen troon die te
wiemelen staat om kruisdol te worren; Enge-
laand wit gin raad mee al z'n werkeloozen en
zoo geleuf ik nie dat 'k teveul gezeed em,
hierboven aan m'n briefke, da-d-et in Europa
'nen heel aarigen krippot is.
En Fraankrijk, da mee z'n noste buren
openlijik overhoop leet en mee z'n oorlogsvrm-
den bedektelijk; da-d-aan 't uitstarven is
omdat er gin kinderkes genogt geboren wor
ren; da van, alle kaanten dus in z'nen piepzak
zit. Fraankrijk kom nouw weer ovemuuw
aanidragen mee z'n idee om 'nen Europeeschen
Statenbond op te richten. Briejaand wil 'n
eigen Volkenbondszaak openen! Hij zee ne-
tuurlijk wel van me, maar de diepelmaten, die
nouw al veftien jaren laang zulke ruzie zitten
te maken om d'n vrede, die weten op 't lest
zelvers nie meer wanneer ze liegen.
Toch is 't 'en grappenmaker, da Briejan-
n-eke. Keb 'm in d'n Haag toen meegemokt
op de konferren^sie ge wit da 'k daar in-
dertijd gewiest heb en as ge 'm zoo ziet
staan riddeneeren, amico, mee z'n hoog rug-
geske en mee z'n haanden veuruit die even
druk mee-„praten", dan doet ie mijn denken
aan 'n kopmanneke op de mart da poeiers
verkopt, die goed zijn veur: koorts, hoodpijn,
heksteroogen, 'n ,,zeer"hoofd en rimmeltiek,
zooas't er bij ons in de stad Dinsdag en Vrij-
dags geregeld zo'nen wonderdokter aan 't
woord is. Olleen, die ge-brukt er nog 'nen
valschen trumpetter bij. 't Is nie kwaad be-
keken van Briejanneke om 'n kompanjon-
schap aan te gaan nouw z'n eigen zaak nie
meer datte is. Van dieen kaant heet-ie grif
gelijk.
En meschient zouw 't middeltje zijn om
nog meer vrede te genieten, waant in de klein-
ste affaire kun-d-'t al geregeld meemaken:
as-'t er twee kompanjons zijn is't er geregeld
keet in de kiepenkooi. Kek maar de vereeni-
ging van d'n Echt, waar twee veurzitters
zijn......
Neee, amico, keb in die nuuwe affaire van
Briejaand gin fieduusie!
Mee -d'n Engelschman die ok g£re baas
is en d'n Duts, die 'nen Fraanschman lust
mee huid en haren, zouw er meschient wel 'n
tweede China van groeien en dan zeg ik nog
maar niks van de Balkaneezen en de Bolsje-
wiekerts.
Sjongen, jongen, wa zou da 'n aarigen
staammppot worren bij mekare.
In ieder geval. amico, as er nog's 'nen dag
K'Uoll L lift L
aan de oprichting van da tweede China, dan
is't het beste maar da wij w66r neutraal blij
ven! En aanders dempen me de Noordzee
maar 'n stukske verder af en kruipen daar
op mee ons zeuven-muljoenen.
Want ik weet nog nie wa-d-erger is; wd6r
oorlog of zo'nen Fraanschen vrede van Brie
jaand. En lid zijn van de een en zelfste ver-
eeniging as d'n Moes
Dan gaai ik nog liever Turk worden. Zo'n
rooi petje-zonder-klep sta me net zoo goed
as hum z'n theemuts; wa gij?
Amico, ik gaai d'r afscheien. 'k Zit z66 diep
in de pollittek da'k al ruzie gaai krijgen veur
m'nen brief klaar isDeve d'n vrede; Trui
gif m'nen dubbelloops 's aan!
Amico, tot de noste week.
Veul groeten van Trui en as altiji gin horke
minder van oewen
toet a voe
DRA
Dit is een zwakke zet. Aangewezen lijkt
ons 2227. Na den tekstzet komt zwart in
een hekstelling, zonder dat wit schijven op de
lange lijn heeft. Weet zwart daaruit niet
tijdig los te komen, zoo staat zijn verlies bij
voorbaat vast.
31. 31—26!! 10—14
32. 36—31 14—19
33. 3228 23 X 32
34. 38X27 19—23
35. 34—29
Wit moet beletten, dat zwart op 23 komt.
35. 23X34
36. 40X29 18—23??
Stand na 40X29 van Wit.
ZWART 1 2 3 4 5
WIT 47 48
Ieder 10 schijven.
Zwart vliegt er leelijk in!
1319 kon niet wegens 2621, 4338,
38—32 en 33X2.
Op 611 volgt 4338 en daarna op 812
van zwart 2923, terwijl op 611 (wit
4338); 410 zou volgen 2621, 2924,
2419, 3832, enz. In den diagramstand
meende zwart met 18—23 een tijdelijk offer
te doen, maar h\j ervoer spoedig, dat hij zich
ten eenenmale vergist had.
Er volgde nu in de partij:
37. 29X18 13—19?
38. 18—13! 9X18
39. 26—21 17X37
40. 43—38 22X31
41. 38—32 37X28
42. 33X2 dam 19—23
Zwart is natuurlrjk verloren en doorspelen
vrijwel doelloos.
43. 3933 6—11
44. 2—35 3—9
45. 35—49 31—36
46. 4943 Zwart gaf op.
Ter oplossing een eenvoudig probleem van
A. Wind, Eindhoven.
Zwart: 2, 6, 8, 10, 12, 13, 14, 19, 25. Dam
op 15.
Wit: 11, 16, 17, 21, 27, 28, 30, 33, 34, 35, 42.
Wit speelt en wint.
Oplossing van probleem no. 13, auteur P.
Biscay. De stand was:
Wit: Kc2, Ph2, pi f2.
Zwart: Kal, Lh8, pi a2.
Mat in vijf zetten: 1. f4, Lb2. 2. Pf3, Lc3.
3. f5, Ld4. 4. Pd2, gevolgd door 5. Fb3 mat.
Probleem no. 14,
Mar T Tnotlripll
„Sports Referee" (1928).
f
g
CLXXV.
De partij, welke hier volgt, werd onlangs
gespeeld door de heeren R. C. Keller en J. J.
ae Boer in den wedstrijd ArnhemRotterdam,
aan het eerste bord.
Wit: R. C. Keller. Zwart: J. J. de Boer.
1. 33—29 1721
2. 31—26
Bij dit onregelmatige openingsspel, door
Keller overigens gaarne toegepast, speelt
zwart als eerste zet veelal 1924, om na
3933 van wit door te gaan met 14 19,
2025 en 25X14.
2. 19—23
3. 26X17 11X22
4. 3933 1419
5. 4439
Gebruikelijk is hier wel 3228 en 37X17.
Deze voortzetting beteekent voor zwart echter
geen noemenswaardige verzwakking, waarom
wit vermoedelijk ook liever een andere wen
ding aan het spel gaf.
5. 1®14
6^ 5044 7—11
7. 2924 20X29
8. 33X24 19X30
9. 34X25 14—19
10. 39—33 15—20
11. 25X14 19X10
12. 4439 2329
13. 33 X 24 2228
14. 32X23 18X20
Zwart is blijkbaar wat huiverig voor Kel
ler's spelontwikkeling. Hij houdt het spel met
opzet zoo eenvoudig mogelijk, wint tempi uit
en wacht af.
15. 37—32 10—14
16. 41—37 14—19
17. 32—28 510
18. 37—32 10—14
19. 38—33 12—18
20. 4238 27
21. 4641 712
22. 4137 1822
23. 28X17 11X22
De stand is vrijwel gelijk. Geroutineerde
spelers weten de na 14. 18X20 ontstane
positie zoo op te bouwen, dat een draaglijk
spel tot stand komt. Bij den 22en zet had
zwart de keuze tusschen 1822 en 1621,
waarvan het laatste o.i. de voorkeur ver-
diende.
24. 39—34 17
25. 43—39 7—11
26. 4943 1923
27. 35—30 12—18
28. 30—25 14—19
29. 25X14 19X10
30. 37—31 11—17
a b c d e
Mat in twee zetten.
Wit: Kh3, De3, Dd8 en Lf7, Pb7 en Fg8;
pi h5.
Zwart: Kf5,Tb4 en Tb6; Lg7; Pa5; pi b3,
e5, f3, h4.
Oplossing binnen veertien dagen.
Drie korte partijen.
A. Uit het amateurstomooi 1928, Den Haag.
Wit: Przepiorka. Zwart: Oheron.
Cechische verdediging.
d2d4
1.
2.
3.
4.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
c2c4
Pgl—f3
Pblc3
a2a4
Pf3e5
f2f3
e2e4
f3Xe4
Ddlf3
Df3Xf7t
d7d5
c7c6
Pg8f6
d5Xc4
Lc8—f5
e7e6
Lf8—b4
Lf5Xe4
Pf6Xe4
Dd8Xd4
Ke8d8
Lb4 X c3f
Dd4Xf2t
Uit het tomooi te
Wit: Dr. Tartakower.
Caro
1.
e2e4
2.
d2d4
3.
f2fS
4.
f3Xe4
5.
Pgl—f3
6.
Lflc4!
7.
Lc4 X e6
8.
0—0
9.
Pf3Xd4
10.
Ddl—h5f
11.
Lcle3
12.
Tfl—dl!
13.
Tdl Xd4
14.
e4e5
15.
e5Xf6
16.
Pbl—c3
6.
0—0
Pg8—f6
7.
d4d5
Pc6a5
8.
Lc4d3
b7b6
9.
b2b4
Pa5to7
10.
Lclto2
c7c6
11.
Ddl—e2
cXd5
12.
eXd5
a7a5
13.
a2a3
g7—g6
14.
Pf3d2
Pf6h5
15.
'g"2g3
0—0
16.
Pd2c4
Le7—f6
17.
Pc3e4
Ld7f5
18.
PXf6f
PXf6
19.
LXf6
gXf5
20.
Pc4e3
Dd8—c7
21.
PXf5
Kh8
22.
f2f4
PXd5
23.
fXe5
Dc7d7
24.
e5—e6f
Zwart gaf op.
GROOTBLOEMIGE CLEMATISSEN.
De Clematis is een der planten, die door hun
schoonheid der bloemen, de losse bevalligheid
waarmede de ranke Stengels zich overal door-
heen slingeren, hun plaats ten voile verdienen.
Ze is een der schoonste klimplanten met al
het losse en bevallige, dat aan deze in het al-
gemeen eigen is en die bovendien de niet ge-
ringe verdienste hebben dit alles met een
schitterende kleurenpracht te combineeren.
Vooral om leelijke schuttingen, muren, hek-
werk en dergelijke te bedekken zijn ze uit-
stekend geschikt, terwijl ze eveneens met suc-
ces voor prieelen gebruikt kunnen worden.
Voor eenige tientallen jaren waren ze ge-
weldig populair, waren het echte modeplanten
en konden de kweekers nauwelijks aan de
vraag voldoen.
Naar gelang van de afstamming worden de
Clematissen verdeeld in verschillende groepen.
Door oordeelkundige kruising zijn er tal van
nieuwe varieteiten verkregen, waardoor het
aantal tot eenige honderden is uitgebreid. Er
is dus overvloed van keus, eigenlijk te veel
haast en het is eenvoudig ondoenlijk hiervan
de meest bekende op te noemen. Voor de een-
voudige liefhebber, die weinig zorg aan zijn
planten kan besteden, is de Clematis mon-
tana een der vooral in aanmerking komende
soort. Deze bloeit met een overvloed van witte
bloemen en is daarenboven een gemakkelijke
groeier. Daamaast mogen we de Clematis
montana rubens niet vergeten, in April en Mei
bloeiende met helderrose bloemSn, met een
doorsnede van ongeveer 8 c.M. Dit is eveneens
een krachtige groeier en volkomen winterhard.
Verder omvat de bekende Jackmannigroep
verschillende met schoone en donkere kleuren,
zooals bijvoorbeeld Star of India en Mme
GrangA
De Clematis is een zonnekind en houdt van
voedzame grond en daarnaast van het noodige
vocht. Men plaats pal op het zuiden en in
de felle zon is niet aan te bevelen, doch een
beschutte, warme standplaats is noodzakelijk.
Iedere staanplaats is goed, uitgezonderd het
Noorden, waar ze wel groeit, doch waar ze
niet tot bloei komt, omdat er te weinig zon is.
In het algemeen is het voorjaar, Maart or
April, de tijd om Clematissen te planten. De
grond moet flink losgespit worden, waarbij
gelijktijdig wat verteerde mest of blad wordt
vermengd. Men plant zoo diep, dat de plant
gelegenheid heeft boven de oude wortels nieu
we wortels en Stengels te vormen. De wortels
worden natuurlijk bij het planten goed uitge-
spreid en de grond stevig aangedrukt, opdat
de aarde eroed om de wortels sluit. Om dit te
bevorderen wordt tlinK gegoien en omrnaara
komt de gieter er nog bij te pas.
Indien men Clematissen koopt moet men
tevens aan den kweeker vragen tot welke
groep ze behoort, .zulks met het oog op het
snoeien. Er zijn namelijk groepen die op het
oude hout bloeien en anderen die op het jonge
hout bloeien. In het algemeen valt er heel
weinig aan te snoeien, hetgeen de kans op het
maken van fouten aanmerkelijk vermindert.
In den regel kan men volstaan met het weg-
nemen van eenige takken, indien er verwilde-
ring optreedt.
Gewoonlijk sterft in den winter een groot
deel der takken af en bij strenge vorst kan
zelfs de geheele plant soms sneuvelen. Dit
gevaar is gemakkelijk door het aanbrengen
van een dekking te bezweren. Zorgen we voor
voldoende voeding, voor vocht in* den zomer,
dan zijn het geen lastige planten en kunnen
we ze met een gerust hart warm aanbevelen.
Vooral daar, waar onooglijke schuttingen en
muren de geheele harmonie van den tuin ver-
storen.
Df7Xg7
b2 X c3
Wit gaf op.
Merkwaardig" is, dat deze partij tot den
laatsten zet toe voorkomt in een analyse van
Golmayo in een boek, dat de Fmnsche kam-
pioen Ch6ron blijkbaar goed bestudeerd had.
Boedapest 1929.
Zwart: Przepiorka.
-Kann.
c7c6
d7d5
d5Xe4
e7—e5
e5Xd4
Dc8e6
f7Xe6
Df8e7
Dd8d7
Ke8d8
c6c5
c5Xd4
Le7d6
Pg8f6
g7 X f6
Waama ziwart kan opgeven, daar tegen
TXd6 geen kruid gewassen is, (op Kc8 volgt
dan natuurlijk Taldl).
C Uit de competie Delftsche Schaakclub
1929/1930,
Wit: J. F. Kaan.
1. d2d4
2. e2e4
3. Pgl—f3
4. Lfl-c4
5. Pbl—c3
Ziwart: A. J. Ricken.
d7—d6
Fb8c6
Lc8d7
e7e5
Lf8—e7
Vragen, deze rubriek betreffende,
kimnen door de abonnAs worden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Diergaardesingel 96a, Rotterdam.
Postzegel van 6 cent voor ant-
woord insluiten en blad vermelden.
DE PULLORUM-ZIEKTE DER
KUIKENS.
De economie voor de toekomst op
pluiinveegebied.
De naam dezer ziekte is thans vrijwel door
de geheele wereld bekend en berucht. Zij is
de naam van de meest gevreesde kuiken-gee-
sel van den mocfemen tijd, al moet ik beken-
nen, dat de coccidiosis mij niet minder erg
lijkt en de bestrijding dezer laatste ziekte mij
veel moeilijker voorkomt. Als men zooals ik, op
een centraal punt zit, waar alles omtrent de
pluimveeziekten samenkomt, dan blijkt pas
hoeveel schade deze ziekte veroorzaakt, zoo-
wel in ons land als in andere landen. Toch
moet men niet denken, dat alle kuikensterfte
door pullorum of coccidiosis veroorzaakt
wordt, want daarnaast komen massa's andere
kuikenziekten voor, zooals longontsteklng,
darmontsteking, enz. De grootste factor bij de
geheele moderne kuikenopfokkerij is de ge-
zondheidsleer en als men alle maatregelen die
er thans bekend zijn, maar netjes ging opvol-
gen, dan was het met de kuikenziekten niet
zoo erg. De grootste sterfte en schade berust
op onkunde en foutenmakerjj en ervaren kui-
kenopfokkers weten veel beter de gevaarlijke
klippen te ontzeilen dan pas beginners. Ik sta
elken dag nog verbaasd over de velen die er
maar op los fokken en broeden zonder eenige
vakkennis. Zoo leverde ik onlangs van een
broedsel uit mijn machine een twaalftal kui-
kens af en hield er een honderdtal uit den
lade zelf. Deze honderd eden 't best en geen
sterfte trad op. De gelukkige eigenaar van
de twaalf, die hij zelf afgehaald had, kwam
na eenige dagen vertellen dat het slechte kui-
kens waren geweest, want ze waren allemaal
dood. Ik was verbaasd en vroeg naar de kunst-
moeder of die wel in orde was. Kunstmoeder?
Wat is dat voor een ding? Ik heb ze heel goed
verzorgd en ze in een doosje vlak bij de kachel
gezet! Wat in zoo'n geval nu te zeggen?
Een tweede geval. Ik kwam dezer dagen op
een hoenderpark, door een nieuweling overge-
nomen en waar deze probeert een paar hon
derd kuikens te fokken. De kuikens waren
goed door het kunstmoeder-stadium heen, ze
hadden nu geen kunstmatige warmte meer
Na den middelbaren leeftijd heeft
men zoo vaak last van rugpijn, duize-
ligheid, waterzuchtige zwellingen en
urinestoornissen. En dan moet vaak
gedacht worden aan overspannen
nieren.
Want gedurende uw geheele leven
passeert iedere drie minuten het bloed
de nieren om gefiltreerd en gezuiverd
te worden. Geen wonder derhalve,
dat deze organen verzwakken kunnen.
Er bestaat gevaar voor uitbreiding
van uw kwaal en daarom is het ver-
standig bijtijds in te grijpen. Versterk
uw nieren met Foster's Rugpijn Nieren
Pillen, het zacht werkende middel,
dat blijkens de ervaring van zoovelen
een weldadigen invloed kan uitoefenen.
Houd uw nieren jong en flink, dan
houden deze uw flink en jong.
Verkrijgbaar bij alle drogisten enz.
in glazen verpakking a f 1.75 p. flacon.
Te Ter Neuzen bij Firma A. van Overbeeke
Leunis, Axelschestr. en Westkolkstr. 54
(Ingez. Med.)
noodig en waren in een prachtig, mooi nieuw
opfokhuis gezet. Vol enthousiasme liet de
eigenaar me alles bewonderen en inplaats van
de verwachte lof kon ik niets anders zeggen
dan dat ik voor geen geld een dergelijke
gevaarlijke proef zou durven uithalen. Wat
was gebeurd? Het nieuwe opfokhuis stond op
de plaats van het oude kippenhok, waaromheen
steeds kippen geloopen hadden. Welnu, kui
kens van 6 A 8 weken op een ren zetten, waar
kippen geloopen hebben, is mij nog gevaarlgker
dan een jongen met een doosje lucifers tus
schen hooibergen zetten. Van zulke kuikens
komt niets terecht dan lijkjes. Grond waar
oude kippen geloopen hebben is bijna altijd
besmet met coccidiosis en brengt men daarop
nu halfwas kuikens, dan krijgen deze de smet-
stof te pakken en sterven snel uit. Vandaag
Woensdag ontvang ik weer een paar mooie
kuikens met de volgende briefkaart: Mijnheer,
mijn kuikens groeiden prachtig. Verleden week
heb ik ze in het opfokhuis gezet. Zondag was
plotseling Sen dood, Maandag drie, het was
net of ze snot hadden, en gisteren, Dinsdag,
alle honderd! Zoo iets is vreeselijk en zoo snel
loopfc iwt niot mflftr aI« dp POP-P-i/ifoWifs
in het terrein zit, kan men wel rekenen dat
zoo'n koppel kuikens in tfld van een paar
weken uitsterft.
Maar we hadden het over pullorum en deze
komt zelden voor bij kuikens die eenige weken
oud zijn, doch bij kuikens van ongeveer een
week of tien dagen. De mogelijkheid van be-
smetting zijn vele, vandaar dat ik ieder die
geen ervaring en kennis van kuikens opfok-
ken heeft, sterk afraad er aan te beginnen.
Alleen als alle voorwaarden vervuld zijn, kan
men met succes kuikens groot brengen en er
goede legkippen van krijgen. Onder die voor
waarden behooren ook: goede fokdieren, d.w.z.
dieren, die nauwkeurig op legvermogen, ge-
wicht der eieren, gezondheid, enz. gecontro-
leerd zijn. Lang niet ieder is in de gelegen
heid zulke dieren te fokken, doch hij, die zulke
kippen niet fokken kan, moet direct bij zgn
bedrijf de risico nemen, dat hij in de toekomst
er meer geld mee kwijt zal raken dan ver
dienen. Het fokken van goede dieren is een
kunst en een wetenschap, dat waait iemand
maar niet zoo ineens aan door een paar tijd-
schriftartikelen of brieven. Wie dan ook met
succes wil fokken zonder goede fokdieren,
moet bij een uiterst betrouwbaar adres broed-
eieren koopen en dan maar afwachten wat er
komt. Als hij zonder kennis en ervaring gaat
broeden komt er om te beginnen ook niets van
terecht, en in zoo'n geval kan de liefhebber
ook al weer veel beter de kuikens kant en
klaar koopen en het fokken en broeden aan
vakmenschen overlaten. In de toekomst zal
dit meer en meer moeten gebeuren, want het
bedrag dat er jaarlijks door onkundig werken
van allerlei liefhebbers verloren gaat, is ont-
zettend groot. We moeten naar specialisatie,
zoodat fokkers zich uitsluitend op het fokken
van eerste klas dieren kunnen toeleggen,
waarvan dan de broedeieren weer door be-
kwame vakmannen uitgebroed kunnen wor
den. Maar de specialisatie kan nog veel ver
der gaan en men kan ook het opfokken beter
aan vakmenschen overlaten, als men niet over
de noodige kennis, ervaring of gelegenheid be-
schikt. Jonge kuikens zijn uiterst gevoelig en
wie het eenigszins doen kan, kan beter kui
kens koopen als ze 8 A 10 weken oud zfln.
Dit lijkt mij in den tegenwoordigen tijd
verreweg de beste en goedkoopste manier
voor zeer vele pluimveehouders. Het voor
komt het verlies van millioenen broedeieren
en kuikens, die jaarlijks in de handen van on-
bekwame pluimveehouders verloren gaan.
Ieder kan in zijn tuintje of erf wel een aan
tal hennetjes houden en op een goedkoope
manier met wat keukenafval er bij voeren,
maar de technische eischen voor fokken, broe
den en opfokken liggen buiten het gebied van
zeer vele menschen Op die manier kan ieder
plezier van zijn kippetjes hebben, ook de man
die maar een klein tuintj^ heeft en overdag
vrijwel geen tijd heeft naar zgn dieren om te
kijken. Maar op die manier komt ook de
bekwame fokker tot zijn recht en kan zich
met nog meer ijver toeleggen op zijn vak. Dit
zou een groote economische vooruitgang van
het geheele land beteekenen en een reusach-
tige vermindering van kuikenziekten. Neem
als voorbeeld een bedrijf met enkele besmette
kippen, bijv. op elke 1000 kippen 5 besmette.
Dat is heel weinig maar voldoende om alle
kuikens te doen sterven aan pullorum als ze
in verkeerde handen vallen. Fokt de fokker
zelf iedere week 5000 kuikens op, dan gebeurt
er niets, maar als hij deze 5000 Stuks, zooals
dat zooveel gaat, aan 50 klanten verstuurt, die
er ieder 100 krijgen, dan zien we hoe bij velen
zeer spoedig na ontvangst de sterfte begint
en haast alle kuikens sterven aan pullorum.
De eerste les is dus: Specialisatie tot fok
kers, breeders, opfokkers.
Dr. TE HENNEPE.
