ALGEMEEN NIEUWS- F.N ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
L
SUIKERBIETENZAAD
„HILLESHOGZAAD"
N.V. HQLLANDSGH ZWEEDSCHE ZAAD MIJ
Eerste Blad.
De Poenale Sanctie.
De dolende Juweelen
VAN DEN BOSCH Co.
HEEREN-BAAI
No. 8508.
VRIJDAG 28 MAART 1930.
70e Jaargang
FEUILLET0N.
De Stam met DE HOOGSTE SUIKER-
OPBRENGST PER HECTARE en met HET
KLEINSTE AANTAL SCHIETERS
J.
■n raj amaBBsra ara a®
i.'y fej iAjjiLi-sJ K/i i-.r; fe'.'?
De abonne's van het
Gefllustreerd Zondagsblad,
H.H. Kantoorhouders
Onze abonne's in het
Buitenland
VAN 0R1GINEEL ZWEEDSCH STAMZAA3 GETEELD IN
NEOESLAND
VERLANG VAN UW FABRIEK OF INKOOPVEREENIGING
SaRPHATISTRAAT 9 - AMSTERDAM
VOOR INLICHTINGEN
ZAADHANDEL - TELEF. No. 89 - GOES
UMEHVOEft
,OPCEFOKT...
-LQM*
1ET
AAN DE
Fa A. VAN OVERBEEKE-LEUNIS,
20-50ctperons
- £31 T^VV^^ffi-ltlTOMBMln'IIW.llMMgEIIMa I l—lll MUMMMUni tHjuWnm—
s^anBSas^TOMaKEiKJSflsat^^ rv?7.": -?rri?<,--i«waty i/iMsvflgrTawHMfcy
ESy^MBl
ARONNEMENTSPRIJS: Binnen Ter Neuzen 1,40 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
fr. per post /1.80 per 3 maanden Btj voor ultbetaling fr. per post /6,60 per jaar
Voor BelgiS en Amerika f 2,25, overige lan den 2,60 per 3 maanden fr. per post
Abonnementen voor het buitenland alleen bfl vooruitbetaling.
Cltgeefster: Firma P. J. VAN DE SANDE-
GIRO 38150 TELEFOON No. 25.
Jf
ADVERTENTIeNVan 1 tot 4 regels 0,80 Voor elken regel meer 0,20
Grootere letters en cliches worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement te gen verminderd tarlef, hetwelk op aanvraag
verkrijgbaar is. Inzending van advertentlen liefst Sen dag voor de nitgave.
DIT 151.AD VERSCHTJNT IEDEREN MAA NDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
wclke het blad per post ontvanqen, wor
den verzocht, hun abonnementsqeld voor
1 April a.s. in te zenden, daar er anders
•ver besohikt wordt met verhooqinq van
15 cent.
DE UITGEEFSTER.
worden verzocht het abonnementsqeld
over het le kwartaal 1930 van de Ter
Neuzensche Courant voor 1 April a.s. in
te zenden.
Wij vestipen er de aandacht van onze
abonn£'s op, dat wij bij teruq-ontvanqst
van eene onbetaalde kwitantie, onmiddel-
iqk de toezendinq van het blad zullen
•taken.
DE UITGEEFSTER.
worden drinqend verzocht, het verschul-
digde abonnementsgeld voor 15 April a.s.
in te zenden. Bij niet-ontvanqst voor dien
datum wordt het abonnement qestaakt.
Abonnementen voor het buitenland
worden slechts aanqenomen bij vooruit
betaling.
DE UITGEEFSTER.
Bij de korten tijd geleden in onze
Tweede Kamer gehouden beschouwingen
over de begrooting voor onze Oost is ook
menig hartig woordje gesproken over de
Poenale Sanctie, een zaak, waarover wij
ook nog afzonderlijk iets willen schrijven,
mede in verband met onze artikelen, die
zoo juist in dit blad zijn geplaatst over de
hedendaagsche Slavernij. Men heeft het
in de Kamer van heel wat kanten den af-
gevaardigde Kupers zeer euvel geduid,
dat hij te Geneve beweringen had gelan-
ceerd, waarvan velen beweerden, dat zij
een onverdiend onqunstigen indruk zou-
den hebben gewekt over de werkelijke
toestanden op Sumatra, en vooral ook
over ons bestuur van onze kolonien. De
heer Kupers had er onder meer de aan
dacht op gevestigd, dat het nu al bijna 30
jaar was geleden, sinds de brochure van
Mr, Van den Band uit Medan over „De
Millioenen van Deli" was gepubliceerd,
waarin de ontzettende misstanden, die
aan de poenale sanctie verbonden waren,
werden uiteengezet. En sedert was er jaar
op jaar in de Tweede Kamer op afschaf-
t
door
K. R. G. BROWNE.
62
Vervolg.
INu staat het reeds elders vermeld, dat
de „gebroeders" op het gebied van intel
lect eerder dwergen dan reuzen waren.
Maar niets stimuleert de fantasie zoo als
angst, en een slecht geweten is de moe-
der van de slimheid. En zoo kwam het,
dat Alfred, bij het zien van de twee hard-
steenen pilaren, opeens een ingeving
kreeg. Met een snauw over zijn schouder
als waarschuwing voor zijn andere helft,
gooide hij zijn stuur naar links en schoot
als een kanonskogel tusschen de pilaren
door. En in dat tempo bleven ze voort-
rijden tot ze een honderd tot honderd vijf-
tig meter in het onbekende grondgebied
waren doorgedrongen. Dan maakten ze,
op een kort bevel van Alfred, halt, ste-
gen af, keerden zich om en verkenden
angstig den weg, waarlangs ze gekomen
waren. Tot hun onuitsprekelijke verlich-
ting hporden noch zagen ze iets; hun
krijgslist was blijkbaar qelukt. Voor het
oogenblik waren ze de Nemesis in uniform
kwijt.
„AIlemachies", zei Edward, onder het
bewerken van zijn voorhoofd met een
klein model tafellaken door. „Wat bin ik
heet 1"
,,'n Glasie bier zou smaken", steinde
Alfred in. ,,Maar we motten verder: tien
tegen een, dattie terugkomt alsie merkt,
wat we'em geleverd hebbe..."
l,'v*
„HILLESHOG'
daarom is het van zooveel beteekenis, dat
niemand minder dan de heer Dr. M. van
Blankenstein, de buitengewone corres
pondent en redacteur van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant, ter zake een
diepgaande studie heeft gemaakt, terwijl
hij uit eigen aanschouwing zich hierom-
trent een meening en overtuiging heeft
gevormd. Wat deze bekwame man hier-
(Ingez. Med.)
fing van deze instelling aangedrongen,
omdat deze zou zijn... moderne slavernij.
De afgevaardigde Kupers had deze uit-
drukking te Geneve gebruikt, en hij heeft
haar in onze Tweede Kamer herhaald.
Deze afgevaardigde drong er nog eens
sterk op aan, dat thans op korteren termijn
de poenale sanctie zou worden afgeschaft,
en hij meende dat er geen enkele term
aanwezig was, om daarmede nog langer te
talmen. Het was zoo meende en zei
hij grootendeels een kwestie van geld.
Als men de koelies niet zoo erbarmelijk
betaalde, zou men wel de beschikking
krijgen over meer en andere en betere
vrije arbeiders. De poenale sanctie heette
alleen te zijn in het voordeel der werk-
gevers, die daardoor een veel te laag loon
konden uitbetalen, en als de planters niet
zelden klaagden, dat de koelies lui wa
ren, en dat zij geen ambitie hadden voor
,,Ja, maar terug langs denzelfden weg
motte we niet", zei Edward. „We doen
beter door te gaan... der zal wel meer als
een uitgang zijn, Alf. 't Ziet-ter hier an
ders fijn uit... dit-'s nou zeker wa-je 'n
b.itenplaas noemt, zeg. Mooi zou 't zijn
als der verfcode toegang was en we wie-
ren opgepakt..."
..Dan kenne we zegge da-we verdwaald
zijn", stelde Alfred vast. ,,V'ruit!"
Met hun stalen ros tflsschen hen in,
k:erren ze het verleden hun pijnlijke rug-
gen toe en gingen met hun bezweete ge-
zichten de onbekende toekomst te gemoet.
In de frivole stemming, waarin het lot
dien ochtend verkeerde, had het echter
gedecreteerd. dat het verdwijnen van de
Drooi door den Arm der Wet niet dade-
ijk gemerkt zou worden. Op dat punt
maakie de weg verscheidene scherpe
bocbten en zoo kwam het, dat veldwach-
ter Turtle pas toen hij de Ford een paar
honderd meter voorbij was tot de ont-
dzkking kwam, dat hi;, toen hij de laatste
scherpe bocht omrace-dc den weg tot aan
den horizon recht en glad... en leeg voor
zich uit zag liggen. Van de qebroeders die
volgens zijn berekening, gedurende de
'aatste paar minuten ten minste een half
dozijn meter voorsprong verloren moes-
ten hebben, was geen spoor te bekennen.
Veldwachter Turtle was van geboorte
niet bijgeloovig, maar deze herhaling van
de mystieke ondervinding van dien mor-
gen trof hem tot in zijn ziel. Voor de
tweede maal binnen de zestig minuten wa
ren twee volwassen mannen, om zoo te
zeggen. onder zijn ne"s uit verdwenen, op
een manier alsof de Koning der Duister-
nis in eicen persoon er de hand in gehad
had. Hij liet zich van zijn ficts vallen
en bleef meer dan een minuut met zijn
hun werk, hoe kon men dan van den
koelie eenige arbeidsvreugde verwachten,
waar hij nooit of bijna nooit boven zijn
contractueel vastgesteld loon kon uit-
komen? Dat de poenale sanctie niet noo-
dig was, zou onder meer Malakka bewij-
zen, waar enkele jaren geleden deze poe
nale sanctie was afgeschaft, al werd die
ook door de planters daar onmisbaar ge-
acht en genoemd.
Nu is critiseeren altijd vrij gemakke-
lijk. Wij willen daarmede allerminst aan
ernstige en bekwame personen het recht
ontzeggen om critiek uit te oefenen, maar
wij moeten ook weer bij deze zaak nooit
vergeten, dat in kwesties als deze, waarbij
wij te doen hebben met jaren-lang inge-
wortelde gewoonten, het veelal onmogelijk
zal blijken door een motie of getuigenis
zoo-maar aanstonds een radicale en totale
verbetering aan te brengen. En juist
omtrent heeft gepubliceerd, is dezer dagen
in een afzonderlijke brochure verschenen
(uitgave N.V. Nygh en Van Ditmar's
Uitg. Mij., Rotterdam), en wat wij in dit
artikel over deze kwestie mededeelen, is
in hoofdzaak aan deze brochure ontleend.
De eerste koelie-ordonnantie dateert
va>n het jaar 1880. Voor dien tijd zullen
hierbij ongebreidelde misstanden hebben
geheerscht, en de geheele instelling der
poenale sanctie is dus al aanstonds be-
doeld als een veredeling. Er moet wor
den toegegeven, dat de invoer van Chi-
neesche koelies uit de Straits Settlements,
die tot 1880 feitelijk de eenige bron van
arbeidskrachten vormde voor de cultures
van Noord-Sumatra, een bedenkeliike ge-
lijkenis vertoonde met menschennandel.
In elk geval waren de lieden, die dat be-
drijf uitoefenden, niet zoo heel veel anders
dan menschenhandelaars. Een dergelijke
menschenhandel waarop dan echter nog
menig keer een gruwelijke slavernij op en
tijdens het werk volgde, vond tot op zeer
korten tijd geleden nog plaats voor en op
de onder Chineesch beheer staande hout-
kapperijen, houtzageriien en houtbrande-
rijen, de z.g.n. ,,panglongs" in het gebied
van Bengkalis en van de residentie Riouw.
In de Encyclopaedic van Nederlandsch-
Indie wordt daarover reeds als over tot
het verleden behoorende dingen gespro
ken, maar in de jaren 1925 en 1926 wer
den daar opnieuw de allervreeselijkste
toestanden ontdekt, feitelijke slavernij met
vele gcvallen van moord en marteling,
aan slaven gepleegd. Gelukkig zijn zulke
dingen op de Europeesche cultures niet
anders dan bij uitzondering voorgekomen.
Overigens en vooral wat nu Sumatra
betreft, wordt er naar de meening van
MET
mond onbenullig open en zijn met bloed-
beloopen oogen hulpeloos-rollend in hun
kassen, aan den kant van den weg staan.
Daarna kwam er weer langzamerhand
leven in hem en begon hij lusteloos zijn
onmiddellijke omgeving af te zoeken, een
onbegonnen werk, maar een werk waar-
toe hij wel genoodzaakt was door het on-
mogelijke van het gebeurde.
Evenals een uur te voren leverde dit
zoeken niets op. Er was geen haag, geen
hooiberg. geen droge of natte sloot in de
buurt; de inbrekers waren evenals de
stroopers verdwenen, alsof de grond hen
verzwolgen had. Na een kwartier zoeken
kcerd; veldwachter Turtle zich om en
begon den teructocht.
Na e:n wandeling van een minuut of
tien kwam hij aan de p'ek, waar de Ford
den laa'sten adem uitgeblazen had en zag
daar Bill Salmon, die het laatste half uur
in de auto fcezig geweest was en die daar
door van het voorbijtrekken van den
jachtstoet niets had gezien. In afwachting
van de komst der gerequireerde hulptroe-
pen hield Ouwe Bill zich onledig met het
inladen van de verschillende meubelen,
die door den schok van den val de wijde
wereld in gegooid waren. Toen veldwach-
t r Turtle ineens naast hem opdook, keek
hij pp en knikte afgetrokken.
n Mooie pan, hebegon hij de con-
ver atie. „Gelukkig mijn schuld niet...
nee, zeker niet... je kan 't aan de meneer
vragen... Nee, mijn schuld in geen geval
Band sprong en toen sloege we om in de
slcot. Toch zal der wel wat voor me op-
zitte a's de ouwe..."
"He-je ook een paar manne voorbij zien
gaan iroeg veldwachter Turtle zonder
e nige echte belangstelling. „Twee korte
d-kke kereltjes op zoo'n f.ets voor twee
Alvorens elders te koopen, vrage men
eerst prijs bij
TER NEUZEN.
(Ingez. Med.)
-H Jfa&rV *3 'f rO- <i **etWXCs&i.*.* .4 SABMMMKiMtt.
Bill Salmon knikte gedienstig.
,;Ja, daar he-je gelijk aan. 't Is warm,
crimeneel warm Jij ziet der ook uit of
je H warm heb An 't fietsen geweest
2eker... Warm weertje om te fietsen."
De Wet herhaalde zijn vraag.
,.Zal een beetje harder motte prate",
ried Bill Sa'mon hem. ,,'t Bin een beetje
doof, zie-je".
Veldwachter Turtle was te geslagen
om kwaad te worden en dus praatte hij
gehoorzaam een beetje harder.
,.'n Paar manne herhaalde Ouwe Bill.
,,Wat... toch niet dezelfde, waar je een
uur geleje ook achteran zat? Wat hebbe
ze uitgevocrd? Iemand gemoord of ies van
die kracht
Veldwachter Turtle was echter niet in
een mededeelzame bui, want, terwijl Bill
Salmon aan het woord was had hij twee
hardsteenen pilaren ontdekt en nu stond
hij zich af te vragen of het niet mogelijk
was... of het mogelijk ken zijn, dat...
He-je misschien iemand daar naar bin-
ne zien gaan?" informeerde hij belang-
s'.ellend.
„Wat Of ik... Nee, van af dat de
meneer en de juffrouw van de auto en
de jonge meneer met de tik op ze hoofd
naar binnen gegaan binne... en die twee
snuiters die zich achter in me auto ver-
stopt hadde", ging hij opeens verontwaar-
digd door, „wat ze geen recht hadde te
doen zonder mijn behoorlijk te vrage. Een
grap is een grap..."
..Achter in je auto verstopt hadde",
blafte veldwachter Turtle hem opeens toe.
„Twee snuiters, die zich achterin je
auto...! Wa-voor snuiters
„Weet ik niet. 'k Had ze nooit van me
leve eerder gezien. Een dikke ouwe en
een gewone jonge, zou ik zegge... Hadde
ECHTE FRIESCHE
(Ingez. Med.)
Dr. Van Blankenstein naar en door beide
zijden soms wel sterk overdreven. Eener-
zijds mag men het zeker niet ^6o voor-
stellen, alsof de instelling dezer contract-
koelies voor alle tijden een conditio sine
qua non zou zijn voor de welvaart onzer
Buitenbezittingen in de Oost. Ander-
zijds zal men goed doen om zulke sterke-
en tegelijk goedkoope woorden als ,,een
schande voor ons kolonisatiewerk" voor
zich te houden. Dr. Van Blankenstein
zou niet gaarne de onmiddellijke afschaf-
fing der poenale sanctie willen bepleiten.
Hij ziet aankomen, dat deze zeer stellig
ongelukken met zich zou meebrengen.
ook voor deze koelies zelf. Dat er ech
ter heel wat misbruiken bij zijn voorge
komen (en nog voorkomen) en dat mis-
handelingen aan de orde van den dag zijn
geweest en berechting op eigen houtje of
ook door ambtenaren zonder eenigen vorm
van proces of zonder eenigen schijn van
onderzoek wel is voorgekomen, en als
sommigen hun zin kregen nog wel zou
plaats hebben, blijkt uit een briefje, dat
een jong ambtenaar op Sumatra ontvan-
gen had, juist eenige dagen voordat Dr.
Van Blankenstein bij hem op bezoek
kwam, welk briefje aan den bezoeker
werd getoond, en dat als volgt luidde:
,,Hoogedelgestrenge Heer. Hierbij zend
ik u een koelie, met het verzoek hem,
wegens te diep insnijden van rubberboo-
men voorbeefdig te straffen met drie
maanden hechtenis". Wel ja, de straf
stond er dus zelfs nog bij, en eenig onder
zoek werd blijkbiar als absoluut overbo-
dig beschouwd!
Maar dit zijn tegenwoordig excessen,
en dergelijke vragers en klagers krijgen
nu zeker hun zin niet meer. Bovendien
heeft Dr. Van Blankenstein er terecht op
gewezen, dat zulke onverkwikkelijke toe
standen ook zonder poenale sanctie zou-
den plaats hebben. Met het koeliecon-
tract gewapend, heeft toch maar ieder
het recht thans een klacht in te gaan
leveren; ten alien tijde, en zonder verlies
van loon mag hij zelfs daartoe zijn werk
verlaten. Laten wij ook niet vergeten,
dat de bevolking nergens dan hier en daar
op de Westkust en in Atjeh bereid was
om in dienst der ondernemingen te tre-
den. Er moest dus wel naar hulp van
elders worden uitgezien. En die werd
vrij gemakkelijk gevonden. Ik vond deze
cijfers voor 1927 voor de tabaksonderne-
mingen op Sumatra. Er waren toen
74.000 contractanten, waarvan 37.000
mannen en 8.000 vrouwen, die van Java
afkomstig waren, 28.000 Chineezen en
1000 Voor-Indiers. Daarbij moeten dan
nog worden opgeteld 21.000 vrije lieden,
waarvan 12.000 vrouwen van Java.
Gedwongen arbeid of slavernij mag dit
echter allerminst heeten. Ook al willen
wij nog eens verzekeren. dat wij heele-
-»y.- wk" vmmmmmwwr -v-.
zich achterin Verstopt... teminste, dat heb
de juffrouw gezegd... Die naderhand
kwam. begrijp-je 1"
Veldwachter Turtle begreep er niets
van, maar daar op dat oogenblik de geest
des onderzoeks over hem vaardig werd.
kwam hij zijn te-kort-schietende verbeel-
dingskracht door een energiek kruisver-
hoor te hulp, met het gevolg, dat Ouwe
Bill na af oop verhit en uit zijn humeur
was, en veldwach'er Turtle zich in het
bezit verheugen mocht van de informatie.
dat er twee mannen, die, wat hun uiter-
lijk betrof, op de verdwenen stroopers
leken achterin de auto verborgen gezeten
hadden en dat ze, na het ongeluk, in de
richting van Croyde Park verdwenen
waren. Verder werd er nog, vaag, mel
ding gemaakt van een juffrouw en een
jcncen snuiter, d'e op de een of andere
mysterieure manier een tik op zijn hoofd
screen gekregen te hebben, maar Ouwe
Bill hield er een eigen manier van vertel-
len op na en die eigen manier maakte zijn
verhalen voor toehcorders ongenietbaar.
Twee feiten s aken echter met hoofden
en schouders boven den chaos uit ten
eerste, dat het ongeluk de ongeoorloofde
aanwezigheid van twee mannen in de
auto aan het licht gebracht had en ten
tweede dat de bewuste auto bij het ver
dwijnen van de beide stroopers om zoo
te zeggen tegenwoordig geweest was.
Veldwachter Turtle was wel geen held in
het qevobtrekkingen maken. maar dit was
k nderwerk. Eindelijk en ten leste had
hij de op ossing van de verontrustende
puzzle gevonden.
(Wordt vervolgd.)
