Hnii en Hof.
Pluimree-rubriek.
opbrengst 4500
2 Ter Neuzen
opbrengst 1600
1 Ter Neuzen
aan den verbouw zoodanige onkosten zouden
verbonden zijn, dat beter een nieuwe school
als voren bedoeld kon worden gebouwd.
Deze factoren deden het bestuur besluiten
U gelden te vragen voor den bouw van een
nieuwe school met 5 localen. De borden en
aanwezige leermiddelen, die dienen kuunen
zal het bestuur overbrengen naar de nieuwe
inrichting.
Het bestuur wdl er alsnog aan toevoegen,
dat het leerlingenaantal steeds stijgende is.
Het sluit hierbjj in een schrijven van den
rijksbouwkundige aan den heer Inspecteur
van het Lager Onderwijs te Ter Neuzen,
waarin zijn aangegeven de motieven waarom
deze deskundige adviseerde tot nieuwbouw.
De verklaring overeenkomstig artikel 73,
lste lid onder a, b, c en d van de Lager On-
derwijswet, luid als volgt:
Het R.K. kerkbestuur, gevestigd te Axel,
Walstraat C 38, verklaart hierbij overeen
komstig art. 73, lste lid onder a, dat de nieu
we te bouwen school zal bezocht worden door
de leerlingen, die thans op de bestaande
schoolgaan, momenteel 161, welk aantal 1
April 1930 vermoedelijk 177 zal zijn.
Overeenkomstig art. 73, lste lid onder b
verklaart het bestuur, dat het zich verbindt
een bedrag in de gemeentekas te storten, ge-
lijkstaande met 15 van de te maken stich-
tingskosten.
Overeenkomstig art. 73, lste lid onder c,
verklaart het bestuur, dat het gebouw zal
moeten dienen voor minstens 193 leerlingen
en dat per klas ten hoogste 48 leerlingen zul-
len worden toegelaten.
Het onderwijs, dat in de school zal gegeven
worden is gewoon lager onderwijs.
Overeenkomstig art. 73, lste lid onder d
verklaart het bestuur, dat het als schoolbe-
stuur is aangesloten bjj de Commissie van Be-
roep voor heel het bisdom Breda.
Het schrijven van den rijksbouwkundige aan
den Inspecteur van het Lager Onderwijs te
Ter Neuzen, luidt als volgt:
Onder terugizending van de mij bij nevens-
aangehaalde brieven in handen gestelde stuk-
ken heb ik naar aanleiding van den daarbij
aangetroffen brief van het gemeentebestuur
van Axel d.d. 1$ November 1929 de eer U bei,
tt'avoigende te berichten i
Zoowel de buiten- tils biflhenmuren van het
bestaande gebouw zijn slecht en vertoonen
op vele plaatsen sporen van verval. Ook het
dak is slecht en de rookleidingen behoeven
vemaeuwing, terwijl de ramen, deuren en vele
andere houtwerken in slechten staat verkee-
ren en bezwaarlijk ongewijzigd kunnen blij-
ven. De privaten en waterplaatsen verkee-
ren in zoodanigen toestand, dat algeheele ver-
nieuwing noodig is, waarbij dan ook de gang
c.a. vanzelf zou moeten worden afgebroken.
Een en ander stempelen het geheel als een
slecht vervallen gebouw, zoodat, zooals ik U
reeds bij mg'n onderzoek ter plaatse mededeel-
de het m.i. niet verantwoord zou zijn indien
aan de verbouwing en uitbreiding daarvan
groote uitgaven ten koste zouden worden ge-
legd als volgens het voorloopig plan voor ver
bouwing en uitbreiding noodig zouden zijn.
Men zou dan ondanks groote uitgaven een
slecht schoolgebouw behouden, waaraan
steeds veel geld voor onderhoud noodig zou
zijn. Ik ben derhalve van oordeel, dat nu uit
breiding noodig is, tevens de tijd is gekomen,
dat dit slechte schoolgebouw door een nieuw
wordt vervangen, waarbij dan zooveel moge-
ljjk met inachtneming van de minimumeischen
van het K. B. van 15 Februari 1924 (Staats-
blad No. 48) op voordeeliger wijze kan worden
gebouwd door de schoolvertrekken lager te
maken dan vroeger, hetgeen bij aanbouw van
de bestaande school niet zou kunnen geschie-
den, daar dan rekening met de bestaande
hoogte zou moeten worden gehouden.
Op grond van een en ander acht ik het in
het onderhavige geval volkomen gerechtvaar-
digd, dat het schoolbestuur een aanvrage
voor een nieuw schoolgebouw indient en zal
naar mijne meening de gemeenteraad eene
zoodanige aanvrage bezwaarlijk kunnen wei-
geren.
Burgemeester en Wethouders stellen voor,
dit verzoek te stellen in handen van hun col
lege om bericht en raad, aangezien het bij de
wet gevorderd overleg nog niet heeft kunnen
plaats hebben en het betrokken bestuur daar-
toe door Burgemeester en Wethouders is uit-
genoodigd,
De heer VAN DE BILT vraagt, of de mo-
gelijkheid niet bestaat, dat de gemeenteraad
reeds thans een besluit neemt. Er is nu reeds
veel tijd verloren, aangezien aanvankelijk het
plan bestond de school te veranderen en nu
tot nieuwbouw zal worden overgegaan. Zou
de raad nu niet kunnen besluiten zijn mede-
-werking t? verleenen, dan kan inmiddels
voortgewerkt worden en de teekeningen in
bewerking gegeven. Als de raad zich thans
uitsprak, wist men waaraati ilch te houderi.
De VOOHZITTER antwoordt, dat dit in
Verband met de wettelijke formaliteiten niet
aldus kan geschieden. De stukken zijn pas bij
Burgemeester en Wethouders ingekomen, zoo
dat het niet aan dat college te wij ten is, dat
men nog niet verder is. Er is voor het houden
van het overleg een termrjn voorgeschreven
waar binnen dat gebeuren moet. Burgemees
ter en Wethouders hebben ondertusschen aan
het R. K. kerbestuur medegedeeld, dat zij be
reid zijn hunne medewerking te verleenen,
zoodat zij in de gelegenheid zijn nu zoo spoe-
dig mogelijk eene teekening en begrooting te
laten maken. Er moet ook bekend zijn welk
bedrag noodig geacht wordt, alvorens kan
worden beslist.
De heer VAN DE BILT wifst er op, dat
reeds een teekening was gemaakt, en dat die
is afgekeurd, zoodat dit werk voor niets is
geweest. Zijn bedoeling was, een herhaling
te voorkomen, en had daarom graag een be
sluit van den raad over het verzoek gezien.
De VOORZITTER acht het geen bezwaar,
dat door het R.K. kerkbestuur wordt voort
gewerkt. In verband met de samenstelling
van den gemeenteraad en de houding dien hij
in dit opzicht steeds heeft ingenomen, is het
niet denkbaar, dat bezwaar zal worden ge
maakt de gevraagde medewerking te verlee
nen, en zelfs in dat ondenkbare geval zouden
Gedeputeerde Staten dan toch wel tusschen-
beide treden. De artikels van de Lager On-
derwijswet moeten nagevolgd worden. Spre-
ker heeft nog juist den opzichter bij zich ge-
had om er over te spreken. Hij gelooft niet,
dat er eenig oponthoud zal behoeven te zrjn,
omdat thans geen besluit kan genomen wor
den. Het zou niet mogelijk zijn bij voorbaat
Burgemeester en Wethouders te machtigen
die zaak af te werken, aangezien die stuk
ken beslist in de raadszitting moeten worden
afgewerkt.
De heer VAN DE BILT dacht, dat dit niet
noodig was, en meende, dat met het maken
van een teekening op het raadsbesluit zou
moeten worden gewacht, terwijl, aangezien de
school afgekeurd is, haast noodig is.
De VOORZITTER acht dat niet noodig en
merkt op, dat van afkeuring der school geen
sprake is. Burgemeester en Wethouders heb
ben te kennen gegeven dat zij, voor wat hun
college betreft, bereid zijn medewerking te be-
vorderen voor den bouw eener nieuwe school.
De heer OGGEL merkt op, dat de voort-
gang der zaak feitelijk wacht op het R. K.
kerkbestuur. Wanneer dit de teekeningen
inzend, kunnen Burgemeester en Wethouders
er ook aan voortwerken.
De heer VAN DE BILT noemt dat een ver-
schil van opvatting; hij meende, dat het ge-
wenscht was, eerst af te wachten of de ge
meenteraad bereid was gelden beschikbaar
te stellen, en na bevestigend antwoord de tee
keningen te laten vervaardigen. Als de raad
niet zou meewerken, was dat werk te ver-
geefs.
De heer OGGEL: Maar dan kon men toch
in beroep gaan bij Gedeputeerde Staten?'
De heer KRUIJSSE: Ook wij zijn over-
tuigd, dat het beter is een nieuwe school te
bouwen; dat is toch aan het kerkbestuur be
kend? Het heeft onze medewerking.
Alsnu wordt met algemeene stemmen over
eenkomstig het voorsel van Burgemeester en
Wethouders besloten.
i. Een verzoek van het bestuur van den
R. K. Fabrieksarbeidersbond, om een lid hun-
ner afdeeling aan te wijzen om zitting te
nemen in de Commissie van Advies in zake
het verleenen vein steun aan werkloozen. Zij
bevelen daarvoor eventueel aan den heer E.
Claessens.
Burgemeester en Wethouders stellen voor
te berichten, dat bij de eerstvolgende vacature
in die commissie met dezen wensch rekening
zal worden gehouden.
De heer VAN DE BILT meende, dat er in
de commissie een vacature was, waarvoor nog
niemand benoemd is. Hoe eer dit voor elkaar
is, hoe beter.
De VOORZITTER: Zoodra er een vacature
ontstaat, zal met dit verzoek rekening worden
gehouden.
De heer OGGEL merkt op, dat de thans
aanbevolen candidaat vroeger lid der commis
sie is geweest; hij zat er toen voor een andere
organisatie.
De heer 't GILDE vermeent, dat aan een
andere organisatie de Landarbeidersbond, die
een dergelijk verzoek deed, ook hetzelfde ant
woord is gegeven, dat er bij de eerstvolgende
vacature op zou gelet worden. Hoe zal dat
dan nu gaan? Wordt er dan eventueel reke-
ping gehouden met de getalsterkte der orga
nisatie
De VOORZITTER geeft te kennen, dat nu
nog niet te zeggen is, wat dan gebeuren zal.
Aan de organisaties wordt niet vaststaand
toegezegd, dat iemand uit hun organisatie zal
worden benoemd, doch dat er met hun ver
zoek rekening zal worden gehouden. Dat zal
ongetwjjfeld geschieden, doch thans is nog
niet te zeggen, tot welke uitkomst de over-
wegingen zullen leiden.
De heer DIELEMAN kan zich met het
voorstel wel vereenigen. Hij herinnert, dat
Claessens indertijd in de commissie zat als
vertegenwoordiger van de afdeeling van den
Fabrieksarbeidersbond, die later is te niet ge-
gaan.
De heer VAN DE BILT bevestigt dit, het
was van denzelfden bond, maar die is toen te
niet gegaan.
Met algemeene stemmen wordt overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en
Wethouders besloten.
3. Benoemen lid Burgerlijk Armbestuur.
Wegens periodieke aftreding van den heer
L. J. Brakman moet de benoeming plaats
hebben van een lid van het Burgerlijk Arm
bestuur. Met dezen wordt door het betrok
ken college ter benoeming aanbevolen de heer
Iz. de Feijter.
Met 7 stemmen wordt herbenoemd de heer
Brakman; op den heer De Feijter zgn 3 stem-
men uitgebracht.
4. Herstesmming over verzoeken van den
2en keuringsveearts omvergoeding voor
telefoon en onderhoud van laborato-
rium.
Ter herinnering deelen Burgemeester en
Wethouders aan den raad het volgende mede:
De heer D. J. Dees, 2e Keuringsveearts van
den Vleeschkeuringsdienst te Zaamslag heeft
aan Uwen Raad een verzoek ingediend voor
een gelijke behandeling voor vergoeding van
telefoon en telefonische gesprekken, alsmede
voor het onderhoud van het Laboratorium,
zooals deze ook door den Keuringsveearts,
Hoofd van dienst, wordt genoten.
Dit naar aanleiding, dat eenige maanden
geleden die functionaris gevraagd heeft om
vergoeding voor telefoon en telefonische ge
sprekken, alsmede een bedrag yoor het onder
houd van het Laboratorium. Hierop is van
onzentwege geantwoord, dat bij de behande
ling van de begrooting een bedrag van f 25,
zou worden voorgesteld voor gedeeltelijke ver
goeding van de telefoon, die niet geheel en al
YQQf dezen dienst der Gemeenten Zaamslag
en Boschkapelle kan worden toegeschreven,
alsmede een vergOeuiug YQpr het onderhoud
yan het Laboratorium te bepaien op f 25,
Naar aanleiding van het aan Uwen Raad
gericht adres is van onzentwege het advies
gevraagd van den Keuringsveearts, Hoofd van
Dienst, die voorstelt, het abonnement van de
telefoon voor rekening van het bedrijf te ne
men, plus een vergoeding van 2,50 voor in
terlocal gesprekken, alsmede een vergoe
ding van 25 voor het onderhoud van het La
boratorium, in verband met het aantal bacte-
riologische onderzoekingen in die gemeenten.
Overeenkomstig diens advies, deden wij een
voorstel in geljjke zin, waarover de stemmen
in de vorige vergadering staakten.
Het voorstel van Burgemeester en Wethou
ders wordt verworpen met 6 tegen 4 stemmen,
zoodat het verzoek is afgewezen.
Voor stemmen de heeren Oggel, Kruijsse,
Claessens en Wolfert; tegen stemmen de hee
ren Van Dixhoom, Dieleman, P. de Feijter,
't Gilde, Van de Bilt en Koster.
5. Verzoek tot verbetering in de verhou-
dingen der loonen op de gasfabriek.
Ingekomen is het volgende adres:
Geeft met verschuldigde gevoelens te ken
nen, het bestuur van den Nederlandschen
Christelijken Bond van Personeel in Publieken
Dienst, bureau Rotterdam, Provenierssingel
41;
dat het van het bestuur van de bondsafdee-
ling te Axel vernam, dat het wenschelijk
wordt geacht om aan den hulpstoker H. L.
Mobach stokersloon toe te kennen;
dat een daartoe strekkend verzoek door
hemzelf gericht tot Burgemeester en Wethou
ders en de Gascommissie is afgewezen;
dat, gelet op het werkliedenreglement, aan
Uwen Raad niet kan worden verzocht om ten
gunste van hem een andere beslissing te ne
men, aangezien Burgemeester en Wethouders
de toepassing van de door Uwen Raad vast-
gestelde loonregeling in handen hebben;
dat door Uwen Raad wel kan worden be-
oordeeld, of de onderlinge loonsverhoudingen
verbetering behoeven, hetwelk zeer waar-
schijnlijk, gelet op het feit, dat de verhouding
van het loon van den hulpstoker tot de loonen
van de werklieden der Reiniging voor den
eerstgenoemde niet gunstig is;
redenen, waarom Uw College beleefd wordt
verzocht te besluiten bedoelde verhouding te
verbeteren.
De Gascommissie, in wier handen dit adres
is gesteld voor het uitbrengen van advies, ant
woord het volgende:
Wjj hebben de eer U hierbij te retourneeren
het adres van den Nederlandschen Christelij
ken Bond van Personeel in Publieken Dienst,
om loonsverbetering voor den hulpstoker Mo
bach, welke adres wij op onze gisteren gehou
den vergadering hebben besproken.
Wij meenen U te moeten adviseeren aan dit
verzoek niet te voldoen.
Burgemeester en Wethouders stellen voor,
aan het verzoek niet te voldoen.
Met algemeene stemmen wordt aldus be
sloten.
6. Beschikbaarstelling gelden voor bijzon-
dere school voor aanschaffing van in-
strumenten.
Door het bestuur der christelijke school te
Spui is een verzoek ingezonden, om op grond
van art. 72 der Lager Onderwijswet 1920 gel
den beschikbaar te stellen voor aanschaffing
van natuurkundige instrumenten en verdere
leermiddelen in dit vak, voor het onderwijs in
het zevende leerjaar.
Burgemeester en Wethouders stellen voor,
de daarvoor noodige gelden, zijnde hoogstens
f 232,30 beschikbaar te stellen.
De heer 't GILDE rfterkt op, vernomen te
hebben, dat op de overgelegde lijst verschil-
lende instrumenten voorkomen die niet tot het
leerplan der lagere school behooren en op de
openbare lagere school in de kom ook niet
aanwezig zijn.
De VOORZITTER merkt op, dat de in de
verschillende scholen gebruikt wordende in
strumenten afwijken, de eene gebruikt dit en
andere weer andere.
Het voorstel wordt met algemeene stemmen
aangenomen.
7. Toekennen van vergoedingen als be
doeld in art 13 der L. O. wet.
Door eenige inwoners van Spui wordt het
verzoek gedaan voor hunne kinderen, die ter
school gaan op de R.K. school te Axel, op
grond van het bepaalde bjj art. 13 der Lager
Onderwijswet 1920, eene vergoeding voor
schoeisel toe te kennen.
Overeenkomstig het voorstel van Burge
meester en Wethouders wordt met algemeene
stemmen besloten aan F. Cortvriendt, P. J. H.
Groothaert, P. F. Velleman en A. de Winne,
op grond dat deze meer dan 4 K.M. van
de school verwijderd wonen, een vergoeding
toe te kennen ad f 15 per schoolgaand kind.
8. Wijziging gemeentebegrooting.
Burgemeester en Wethouders stellen voor
de begrooting der inkomsten en uitgaven van
de gemeente voor den dienst 1929 te wijzigen
als volgt:
onder de inkomsten te verhoogen de posten:
verhaal van pensioensbijdrage f 0,50, op
brengst van den verkoop van drinkwater f 330,
verkoop van gemeenteeigendommen 15;
samen 345,50;
onder de uitgaven te verhoogen de volgende
posten: bijdragen voor pensioen 7,75, be-
looning van de dienaars van politie 8,33,
kosten in zake. verzekering ambtenaren /4,52,
kosten van de schietbaan 50, uitgaven in
zake voonziening van drinkwater 375, kosten
in zake verzekering en pensionneering beamb-
ten f 78, jaarwedden onderwijzers 75, kosten
in zake verzekering en pensionneering be-
ambten 32,58, uitkeering aan gemeenten in
zake art. 104, le lid der L. O. wet /400, bij
dragen aan gemeenten in zake kosten van
scholen van het lager nijverheidsonderwijs
f 1000, subsidie aan werkloozenkassen 500,
kosten in zake verzekering en pensionneering
van beambten f 2,33, te samen 2533,51
onder de uitgaven te verlagen de volgende
posten: reis- en verblijfkosten 7,75, beloo-
ning en premie aan brandmeesters enz. 62,35,
bijdrage aan de centrale gemeente in de kos
ten van den keuringsdienst ingevolge de
Warenwet f 45, kosten van den gemeentereini-
gingsdienst f 78, verlichting, verwarming en
schoonhouden schoolgebouwen f 107,58, ver
goeding in de kosten van instandhouding van
bijzondere scholen f 400, bijdrage in de kosten
van R.H.B.S. scholen overeenkomstig de wet
op het ffiiddelbaar onderwijs f 1000, onvoor-
ziene uitgaven 502,33, te samen f 2203,01.
Met algemeene stemmen wordt aldus
besloten.
9. Wijziging begrooting grondbedrijf.
Burgemeester en Wethouders stellen voor
de begrooting van het gemeentelijk grond
bedrijf voor den dienst 1929 te wijzigen als
volgt:
Op te nemen een post restitutie door koo-
pers van grond wegens betaalde grondbelas-
ting 35;
onder de uitgaven te verhoogen den post
grondbelasting met 35.
Met algemeene stemmen wordt aldus be
sloten.
10. Omvraag.
a. De heer VAN DE BILT vraagt of, nu
de brug naar de Axelsche vlakte weg zal
pioeten en Oostwaarts een brug over het zij-
kanaal zal moeten worden gemaakt, Burge
meester en Wethouders zouden willen over-
wegen pogingen aan te wenden tot het ver-
krijgen eener breedere brug.
De VOORZITTER geeft te kennen, dat dit
in de bedoeling ligt.
De heer VAN DE BILT acht de bestaande
brug een in alle opzichten onvoldoend ding;
zij is te smal en ook de doorvaartopening is
onvoldoende.
Hij vraagt voorts, of Burgemeester en Wet
houders er, nu daar in de omgeving der in
aanbouiw zijnde ammoniakfabriek ook com-
plexen woningen zullen verrijzen, ook op gelet
wordt, dat er later geen conflicten met de
Bouwverordening kunnen ontstaan en de ge
meente later niet zal kunnen genoodzaakt
worden tot het uitvoeren van bestratings- en
rioleeringswerken. De geschiedenis van het
Plaatje is daar, om tot voorzichtigheid aan te
manen.
De VOORZITTER geeft te kennen dat Bur
gemeester en Wethouders ook dddrop hun
aandacht gevestigd houden.
De heer VAN DE BILT vraagt voorts, of
het niet mogeljjk zou zijn in dezen tijd van
het jaar de straatlantaams niet om half 7,
doch eerst later te dooven. Het is nu des
morgens, als vele arbeiders zich naar hun
werk begeven nog donker, en ook des Zon-
dags is het voor de kerkgangers een bezwaar.
De VOORZITTER acht dat geen bezwaar
en Burgemeester en Wethouders zullen met
plezier desbetreffende orders geven.
De heer DIELEMAN bespreekt ook nog
de brug over het zijkanaal. Zeker zou de door
vaartopening wijder behooren te zijn, daar de
schepen er nu met moeite recht kunnen voor
komen, al zal dat wel gemakkelijker vallen,
nu de brug binnenwaarts komt en de schepen
daarvoor niet in het groote kanaal moeten
manoeuvreeren.
De VOORZITTER deelt mede, dat zoowel op
de ruimere doorvaart als op een breedere brug
zal worden gelet.
b. De heer 't GILDE heeft uit het raads-
verslag gelezen en van zijn medeleden ver
nomen, dat in de vergadering van 5 Novem
ber 1.1. op een informatorische vraag van den
heer Koster omtrent de begrooting van het
gasbedrijf door den heer Van de Bilt eenige
zaken in een zeer bedenkelijk licht zijn gesteld
en dit onder de burgerij in breeden kring op-
zien en zelfs onrust heeft gebaard.
Door den Voorzitter en den heer Dieleman
werd bij die gelegenheid de heer Van de Bilt
weersproken, maar zij hadden natuurlijk geen
cijfers bij de hand om den heer Van de Bilt
afdoende te bestrijden.
Daar spreker op dat moment niet in de
vergadering aanwezig was, heeft hij gemeend
dat het op zijn weg lag, zich ten kantore van
den boekhouder nog nader van den toestand
te vergewissen om daarmede in cijfers het be-
wijs aan te kunnen voeren, dat bij de opstel-
ling der begrooting op zeer veilige en om-
zichtige wijze wordt tewerk gegaan. Daaruit
zal blijken dat geen enkel cijfer geflatteerd is
en zeker niet in den zin als door de heer Van
de Bilt is betoogd.
De boekhouder heeft hem de volgende ge-
gevens verstrekt, waaruit blijkt dat in de
maanden Januari tot en met November 1929
van gewoon gas werd ontvangen in de ge
meente Axel f 14507,87 en in Ter Neuzen
f 13706,98, van kachelgas over hetzelfde tijd-
vak in Axel 972,08, in Ter Neuzen 594,95;
van industriegas in Axel f 1946,18, in Ter Neu
zen 907,56; van muntgas in Axel 20.848,73,
in Ter Neuzen f 10.676,03.
Totaal alzoo in Axel over dit
tpdvak f 38.274,86
Ter Neuzen
over dit tijdvak 25.885,52
Samen 64.160,38
Bij deze 64.160,38 kan nog geschat worden
2 maanden muntgas in Axel
opbrengst 1500
1 maand gewoon gas in Axel
opbrengst 1300
Samen f 8900
hetgeen veilig geschat is en tesamen maakt
f 73.060,38.
Voor 1929 is slechts een opbrengst geschat
van f 68.573, zoodat de uitkomst bewijst dat
men met de raming buitengewoon voorzich-
tig is geweest en de begrooting verre van ge
flatteerd was.
Uit het feit dat voor 1930 slechts geraamd
wordt een bedrag van f 72.719, een bedrag dat
nu in 1929 wordt overschreden zal de heer Van
de Bilt moeilijk kunnen distilleeren dat de
nieuwe begrooting geflatteerd is.
De heer Van de Bilt zal dus moeten erken-
nen, dat hij ten opzichte van deze fei^en finaal
de plank is mis geweest en tevens dat de be
grooting met groote zorg is samengesteld, ter
wijl de uitkomsten van Ter Neuzen volkomen
aan de optimistische verwachtingen beant-
woorden.
Het gasbedrijf marcheert goed en spreker
stelt er prijs op dat het gespecificeerde staatje
van de uitkomsten gedetailleerd in het raads-
verslag zal worden opgenomen ter gerust-
stelling vooral van de verontrusten.
De heer VAN DE BILT merkt op, dat dit
beeld er gunstig uitziet; we gaan er op over-
leggen. Hij hoopt, dat de heer 't Gilde gelijk
zal hebben.
c. De heer 't GILDE zou voorts gaarae
vernemen of van de zijde van de P.Z.E.M.
nog steeds contact bestaat met het gemeente
bestuur omtrent de electrificatie van-het
Oostelijk deel der gemeente en zoo ja of de
onderhandelingen nog niet in zoodanig sta
dium zijn, dat of in openbare of in besloten
zitting mededeelingen daaromtrent kunnen
gedaan worden. Er is weer een winter ver-
streken en het oosten wacht nog steeds op
licht.
De VOORZITTER antwoordt dat er nog
onderhandeld wordt, doch daaromtrent nog
geen mededeelingen kunnen gedaan worden.
De zaak is nog niet in een zoodanig stadium.
d. De heer DIELEMAN herinnert, dat in
de laatste vergadering besloten is, het ge-
meentehuis aan te sluiten aan het electrisch
net. Daarbij werd o.m. besproken het aan-
brengen van een ventilator. Maar is het juist,
wat hij heeft vernomen, dat men nu strakjes
ook zal overgaan tot verwarmen met electri-
citeit en het aanbrengen van electrische
kachels
De VOORZITTER: Waar haalt u dat van-
daan? Ik kan u gerust stellen, dat Burge
meester en Wethouders het raadsbesluit zul
len uitvoeren en niets meer.
De heer OGGEL: Er is in de begrooting
toch ook een bedrag van f 500 gesteld. Daar
moeten Burgemeester en Wethouders toch
binnen blijven met de kosten.
De VOORZITTER: Het zjjn in elk geval
niets dan praatjes, die niet juist zijn.
De heer DIELEMAN is dan tevreden.
e. De heer P. DE FEIJTER vraagt, wan
neer men zal beginnen met het strooien van
macadam op het zijpad langs den Zaamslag-
schen weg.
De VOORZITTER antwoordt, dat men er
nu mee bezig was, doch het werk door den
vorst is opgeschort. De weg is eerst afge-
krabt. Het zijpad is nu in elk geval wel met
een rijwiel te berijden.
De heer P. DE FEIJTER zegt, dat het op
den dijk nog een moderpoel is.
De VOORZITTER zal er de aandacht aan
wijden.
Hij sluit de vergadering, door het uitspre-
ken van het dankgebed.
MOEDERPLANT.
Saxifraga sarmentosa).
Deze aardige hangplant, de botanische
wetenschap noemt haar Saxifraga sarmen
tosa, is een oude bekende, reeds door onze
grootmoeders met liefde en enthousiasme ge-
kweekt. Het plantje is geweldig populair ge
weest, zoowel bij den arme, als bij den rijke,
doch nadien is haar glorie gaan tanen en
wordt ze lang niet zooveel meer aangetroffen
als vroeger.
Niettemin is en blijft ze een heel mooie plant
voor hen, die met weinig kosten en moeiten
een fraaie hangplant wenschen te bezitten. De
zachtbehaarde en sierlijk geaderde bladeren
zrjn op zich zelf reeds heel mooi, maar het
mooie van het plantje is, dat ze verscheidene
uitloopers maakt, welke over den rand der
pot hangend, talrijke plantjes ontwikkelen, op
de manier als aardbeien. Deze jonge plant
jes aan 't eind maken op hun beurt weer
nieuwe ranken, waardoor in korten tijd de
moederplant grootmoeder, weldra over-groot-
moeder is. Een goed ontwikkelde plant vormt
heel wat trossen van jonge nakomelingen,
welke zich op zeer eenvoudige wij laten voort-
kweeken. Een behoefte deze jonge kinder-
tjes maar in een goed gedraineerd potje te
zetten, gevuld met verteerde bladaarde, of ge-
wone voedzame tuinaarde en we hebben wel
dra een goed ontwikkelde nieuwe Moeder
plant.
Om het beschadigen der overhangende ran
ken te voorkomen, brengt men op den rand
der pot, althans onder de ranken, wat watten
aan. Vooral als de plant zoodanig hangt dat
er gemakkelijk tegen gestooten wordt, is
zulks gewenscht, daar de ranken anders ge
makkelijk beschadigen, dat het op den rand
rustend gedeelte afsterft, waardoor de heele
rank verloren dreigt te gaan. Hoe minder de
overhangende ranken in verdrukking komen,
des te fraaier en sterker ontwikkelen deze
zich.
Ook bloeiend is de Moederplant heel mooi;
de rechtop staande en goed vertakte bloem-
stengel bloeit met een groot aantal rosege-
spikkelde bloempjes. Een nadeel van dit
bloeien is evenwel, dat de plant daarna in den
regel afsterft. Zoo noodig kan men dit bloeien
beletten, door tijdig den zich ontwikkelenden
Stengel te verwijderen. Het bloeien onttrekt
natuurlijk veel sappen aan de plant en in
dien we dit door het wegsnijden der bloem-
stengel kunstmatig beletten, bevorderen we
een krachtige ontwikkeling der ranken.
De Moederplant is een zeer gemakkelijke
kamerplant wat de verzorging betreft. Ze
verlangt volop licht en zonnewarmte en naast
een voedzame grond verlangt ze geregeld
water, doch vooral niet te veel. Met het oog
hierop is het aanbrengen van eenige potscher-
ven onder in den pot gewenscht. Neem de
pot niet te groot, de leek is maar al te vaak
geneigd een veel te grooten pot te nemen, en
onthaal haar af en toe eens op een aftreksel
van koemest. Op een lichte, vorstvrije plaats
laat de Moederplant zich gemakkelijk over-
winteren.
Er bestaat ook een bontbladige verscheiden-
heid (Saxifrage sarmentosa tricolor, welke
lang niet zoo sterk is en die slechts langzaam
groeit. Deze soort stelt veel hoogere eischen
wat de verpleging betreft, doch indien men
flink ontwikkelde exemplaren heeft lukt het
wel ze in de kamer goed te houden. Dit is
een schitterende plant, wier schoonheid door
geen andere hangplant wordt overtroffen. Ze
heeft groen-rood-wit gevlekte bladeren, doch
helaas is het opkweeken zonder glas in den
regel een volslagen mislukking. Om deze
redenen verdient het opkweeken van deze ver-
scheidenheid geen aanbeveling en zulks voor
al niet, waar men slechts met uiterst pri-
mitieve hulpmiddelen moet werken.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonng's worden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Diergaardesingel 96a, Rotterdam.
Postzegel van 6 cent voer ant
woord insluiten en blad vermelden.
TE DURE GEHEIMMIDDELEN,
Een zeer belangrijke proef te Barneveld.
Onlangs besprak ik een middel tegen snot
waarmede te Barneveld proeven genomen
werden, genaamd „eudiphthocid". Volgens
Duitsche onderzoekingen waren de hoofdbe-
standdeelen kalksuiker en gyajacol, welke
stoffen op zich zelf niet zoo duur zijn. Thans
bereiken mij nog van allerlei lezers klachten
dat het eudiphthocid zelf zeer duur is, en daar
het blijkt, dat mrjn artikel van laatst daar
omtrent onjuist begrepen is, geef ik eerst een
brief weer die ik ontving en zal daarna de
officieele proef in Barneveld bespreken. De
brief luidt:
Daar u laatst schreef over eudiphthocid, een
middel tegen snot, dat goedkoope chemicalien
bevatte en onder het bereik van iedere kip-
penhouder, zoo heeft ondergeteekende daar
van voor 170 kippen besteld. De hoofdver-
tegenwoordiger zond mij een hoeveelheid voor
100 kippen, dat zou wel voldoende zijn, voor
den prijs van achttien gulden. Het kwam
onder rembours en ik was niet thuis, anders
had ik het niet ontvangen en ik heb er ook
geen baat bij gevonden. Zou het niet dienstig
zijn dit te publiceeren, want dit vind ik lang
niet in het belang van de kippenhouders.
Tevens had ik gaarne inlichtingen over
etage- of batterij-kunstmoeders.
Ter beantwoording even het laatste eerst.
Ik zal binnenkort deze batterij-kunstmoeders
weer bespreken, vooral nu mij uit talrijke
brieven blijkt dat er veel belangstelling voor
is, maar ik raad ieder die niet al te dik in
zijn losse centen zit voorloopig aan, te wach
ten met koopen. Deze kunstmoeders doen ge
weldig opgang in allerlei landen, maar mij is
hier in Holland nog zeer weinig van ervaring
er mee bekend geworden.
Nu het snotmiddel. Het scheikundig onder
zoek in Duitschland ontdekte verschillende
stoffen en deze kosten volgens den handels-
prijs ongeveer f 1, alles bij elkaar. Dat men nu
voor het mengsel er van, mogelijk met nog
wat anders er bij, per 100 kippen f 18 betaalt
is gewoonweg ontzettend en niet te sterk kan
daartegen gewaarschuwd worden. Het is dan
ook te verwachten, waar nu het officieele
verslag van den dierenarts Hoogland te Bar
neveld verschenen is, de pluimveebladen geen
advertenties hierover meer opnemen en dat
menschen, die prijs stellen op hun naam, het
niet meer verkoopen zullen, wantdit offi
cieele verslag van de proeven te Barneveld
zegt in zijn conclusie ronduit: Eudiphthocid
is gebleken noch een voorbehoud noch een ge-
neesmiddel te zijn tegen de z.g. kwaadaardige
snot. Het werkt in sommige gevallen gunsti-
ger, daar het optreden van ,,dikke koppen"
minder schijnt op te treden. Mocht het bij
diphtherie in sommige gevallen genezend'
werken, het kan niet voorkomen, dat de
diphtherie-smetstof weer andere dieren tot
haar slachtoffers maakte, zoodat deze diph
therie en pokken kregen. Het op de circulaire
vermelde: „uitmuntend genees- en voorbehoed-
middel tegen diphtherie en kwaadaardige snot
is bij deze proef gebleken niet juist te zijn.
Mij dunkt hiermede weten de lezers weer
eens voor de zooveelste maal, dat men met
dergelijke middelen voorzichtig moet zijn. Ik
heb duidelijk genoeg uit laten komen in mijn
artikelen, dat men veel en veel goedkooper en
beter uit is, als men direct den dierenarts
raadpleegt dan dat men geheime middelen
koopt op aanraden van advertenties of reizi-
gers van voerhandelaren, zooals ik ook ver-
meld heb.
Uit het verslag blijkt nog dat de diphtherie
patienten wel eenige verbetering vertoonden
na drie weken, doch dat de proef verlengd
werd, aangezien het weer gedurende den
proeftijd zoo slecht was geweest. Bij snot-
patienten was zelfs na vier weken nog geen
beterschap te bespeuren en enkele, die het
eerst niet hadden, hadden er zelfs snot bij
gekregen.
Behalve met eudiphthocid is eveneens een
proef genomen met creosort. Ook dit middel
bleek niet veel resultaat op te leveren.
Inmiddels was mij uit Limburg weer een
nieuw middel tegen snot toegezonden, be
staande uit een dikke, groene vloeistof. die
erg sterk rook. Bij onderzoek aan de Rijks-
seruminrichting bleek dat het middel grooten-
deels bestaat uit levertraan vermengd met
laurierolie, wat de eigenaardige reuk en kleur
er aan gaf. Dit zijn dan twee grondstoffen,
die samen in het fleschje misschien 5 cent
waard waren, doch het fleschje met dit ge-
heimmiddel kostte n.l. f 1. Natuurlijk kan
goede levertraan in sommige gevallen bij
diphtherie uitstekende diensten leveren, o.a.
daar waar de kippen door voedingsfouten ge-
voelig worden voor ziekten, of waar ze zelfs
een heel veel op diphtherie gelijkende ziekte
kregen na het gebruik van ondoelmatig voer.
Laat dus volgend jaar tijdig uw kippen in-
enten en behandel de kippen goed, dan zgn
dure geheimmiddelen overbodig.
Dr. TE HENNEPE.
