PUROL
Dam- en Sch&akrubriek.
tfJfittifiUQDJK BUlCHTfll.
I i mim Wm.
Huift en Hof.
Pluimvee-rubriek.
Ruwe Huid
Ruwe Handen
DAMMEN.
SCHAKEN.
(Ingez. Med.)
Dit bracht eenige wrijving teweeg, zoodat,
toen de heer Scheele naar de reden vroeg
waarom voor de straatverlichting 35 cent per
K.W.U. blijft voorgesehreven, terwijl de
stroomprijs voor particulieren teruggaat, de
voorzitter te kennen ,gaf, dat dit was voorge
schreven en de raad dat had te aanvaarden.
Dit klonk harder dan bedoeld, aangezien be-
doeld werd, dat dit bedrag na de onderhande-
lingen, waarbij gegeven en genomen was, was
overeengekomen en dit een der hoofdpunten
was waarop niet kon worden afgeweken. Hot
verwekte eohter toch wrevel, terwijl de heeren
der P.Z.E.M. blijkbaar de beslissing over het
meter-tarief minder aangenaam vonden.
Bij deze overeenkomst is voorzien in het
geval dat economische toestanden (zooals b.v.
oorlogstoestand) prijsverhooging zouden nood-
zakelijk maken. Aan de P.Z.E.M. is dan ge-
legenheid gegeven den prijs te verhoogen, na
kennisgeving en onder goedkeuring van Burg,
en Weth., -den gemeenteraad gehoord en
arbitrage .bij eventueel verschil. Bepaald
oolijk was het voorstel van den heer De Bak-
ker, die geheel dezelfde redactie voorstelde,
om aan ,,de gemeente" het recht te geven
wegens economische omstandigheden het ta-
rief te verlagen. Behalve de voorsteller bleek
daarvoor in emst niemand te gevoelen.
Ten slotte werd de overeenkomst, gewijzigd
als aangegeven, aangenomen met de stemmen
der heeren De Bakker en Colsen tegen.
Aan den heer I. de Groot werd tegen 1 Mei
eervol ontslag verleend als hoofd van school
C en de heer J. J. Kaan, hoofd der openbare
school D te Sluiskil met gelijken datum naar
school C overgeplaatst. Naar aanleiding van
een wensch van den heer Van Driel, onder-
schreven door vele leden, werd besloten by
latere vacatures in de kom niet meer op deze
wijze de vacature te vervullen dooh sollioitan-
ten op te roepen, om er een eind aan te
maken dat Sluiskil als doorgangshuis naar de
kom kan beschouwd worden, hetgeen grie-
vend is voor ander onderwyzend personeel in
de gemeente, dat op deze wijze wordt belet
te solliciteeren.
In de vacature-Van Cadsand werd benoemd
tot lid der commissie voor publieke werken de
heer D. Scheele. De overige periodiek aftre-
dende leden der commissies werden herbe-
noemd.
Den heer Oolsen werd toegezegd dat spoe-
dig voorziening zal worden getroffen voor het
arrestantenlokaal te Sluiskil, terwijl op voor
stel van den heer Verlinde, naar aanleiding
der catastrophe te Middelburg en de daarbij
aan het licht gekomen spoedige hulp van el
ders, onderhandelingen zullen worden aange-
knoopt met omliggende gemeenten, in het be-
zit van modem bluschmaterieel, omtrent het
stellen van regelen voor het verleenen van on-
derlinge hulp bij branden die deze vorderen,
en de vergoeding van de daarop vallende kos-
ten. In het verleden kwam het wel eens voor,
dat eerst na langdurige onderhandelingen in
andere gemeenten hulp werd verleend. Indien
daaromtrent een onderlinge overeenkomst be-
staat, kan die op eerste aanvraag worden
verleend.
CHK. WINTERLEZING.
Woensdagavond had alhier in de Geref.
Kerk de tweede Chr. winterlezing in dit sei-
zoen plaats. De opkomst was goed. De spre-
ker voor dezen avond, Ds. D. J. Couvee, van
Rotterdam, hield eene op hoog peil staande
rede over „Koting Saul", waarin hij op schit-
terende wijze het leven naging van Koning
Saul, vanaf het oogenblik, dat hij als sym-
pathieke boerenjongen van achter de ploeg
werd weggehaald om een Koningskroon te
dragen tot op het oogenblik, dat hij op het
schavot van de zelfmoord verdwijnt. Spreker
ging in den breede na de oorzaken van diens
val, welke hij hierin vond, dat Saul, in tegen-
stelling met zijn opvolger David, zich in zijn
moeilijke oogenblikken aan de voeten van
Jehova wierp.
Waar hij aan het begin van zijn koning-
schap de waarzeggerij enz. den kop indrukte,
zocht hy aan het eind zijner loopbaan hulp
daarby.
Saul bleek te hebben gefaald zoowel op
militair als politiek gebied.
Sauls leven was niet een leven van dienen
maar van dwingen.
Spreker concludeerde ten slotte hieruit, dat
de ware godsdienst er een is van dienen,
terwyl de schijn- of ongodsdienstigheid er
eene is van dwingen.
ARBEIDSWET.
De inspecteur van politie alhier verzoekt
ons het navolgende ter kennis van onze abon-
n<5's te brengen.
Op 1 Januari a.s. treden in werking de be-
paliugen betreffende den arbeid in winkels.
Dientengevolge mag een jeugdig persoon
,/dus beneden 18 jaar) aldaar slechts arbeid
verichten tusschen 8 uur v.m. en 8 uur n.m.;
een man en een vrouw slechts tusschen 6 uur
v.m. en 10% uur n.m. (de klanten mogen
bediend worden tot 11 uur d.a.v.), doch alien
niet 1 anger dan 9% uur per dag en 53 uur
per week. Tusschen 2 achter eenvolgende
werkdagen moet ten minste 11 uur onafge-
broken rust liggen.
leder moet een wekelijkschen rustdag heb-
Oen van ten minste 32 uur, welke voor een
jeugdig persoon moet vallen op Zondag en
voor een man en een vrouw ten minste 1 maal
in 3 achtereenvolgende weken.
Ieder moet tevens een vrijen morgen of
vryen middag per week hebben d.w.z. voor of
na 1 uur n.m.
Deze bepalingen gelden niet ten aanzien
van een winkel in de eigen woning van het
hoofd of bestuurder, die zijn bedryf uitoefent
zonder hulp van anderen dan zijn echtgenoote,
bloed- of aqnverwanten tot den 3en graad in-
gesloten, die bij hem inwonen.
Deze uitzondering geldt niet voor een
barbiers- of kappersonderneming, wat jeug-
dige personen betreft, en voor een winkel,
zijnde een filiaal.
Arbeid op Zondag op den openbaren
weg in het Transportbedrijf.
Ook deze bepalingen treden 1 Januari e.k.
in werking.
Volgens deze bepalingen mag een jeugdig
persoon (dus beneden 18 jaar) op Zondag
alleen dagbladen, dus geen weekbladen of
tijdschriften, rondbrengen.
Een man en een vrouw mogen op den open
baren weg op Zondag geen arbeid verrichten,
bestaande in het vervoer van goederen te
land, zoomede laden, lossen en besturen der
wagens, behalve ten opzichte van:
dagbladen, gist, melk, versch aan snel be-
derf onderhevig fruit, v66r 10 uur v.m.; war-
me eetwaren voor gebruik op dien dag; brood
yan een Israelitische bakkerijraw ijs v66r 2
uur v.m.; vleesch voor export, paarden en vee
v or markten op Maandag of Zaterdag; ge-
nees- en verbandmiddelen, doodkistan, passa-
giersgoed naar en van openbare vervoermid-
deien; goederen voor spoedeischende herstel-
lingen.
Evenzoo magr een man of een vrouw op
Zondag op den openbaren weg geen personen
vervoeren met door dieren of krachtwerktui-
gen bewogen wagens (behalve autobussen),
lenzy
a. hij (zij) in de week op een werkdag
geen arbeid verricht;
b. hy (zij) op niet meer dan 2 op elkaar
volgende Zondagen arbeid verricht;
c. een en ander blijkt uit een rustdagkaart,
welke'hij (zy) bij zich dragen moet.
ZENDINGSTENTOON STEELING.
In de maand Februari van 1930 zal alhier
eene Zendingstentoonstelling worden gehou-
den in het gebouw van de Vereenigde Hands-
werklieden (Donze-Visserstraat)Belangrijke
dingen, betrekking hebbende op het leven en
den godsdienst der heidenen op Java, Nieuw-
Guinea en Suriname, zullen daar te zien zijn.
GRENSWIJZIGING SAS VAN GENT
EN WESTDORPE.
De Eerste Kamer heeft goedgekeurd het
wetsvoorstel tot wijziging der grenzen tus
schen Sas van Gent en Westdorpe.
CLII.
Van alles wat.
De zonder uitzondering geniale stukjes,
door vemuftige speurders op de 100 ruiten ge-
wrocht, welke we onzen lezers hieronder aan-
bieden, zullen, het lijdt nauweiyks twyfel, alom
voldoening schenken. Zij vormen als het
(ware een keurcollectie, een collectie, zooals
er misschien nog wel eenige duizenden te for-
meeren zyn, maar die dan ook ieder voor zich
het bewys leveren van de oneindige moeilijk-
heden, waarop de problemist telkenmale stuit
en van de onbegrensde mogelijkheden op het
ten slotte toch zoo bar-eenvoudige dambord.
No. 1. Eindspel van H. J. A. van Gelder,
Rotterdam.
Zwart: een schyf op 28, een dam op 26.
Wit: een schyf op 27, twee dammen op 38
en 48.
Wit speelt 4825. Zwart ziet geen gevaar
en speelt 2832, waarna wit even simpel als
fraai laat volgen: 3829 (zwart 32X21) en
29—12!!!
En zwart staat plotseling verloren.
Speelt hij 2127, dan wit 253 en op 26
48 volgt 12x26 met opsluiting.
Een allerkeurigst eindspelletje, dat in en-
kele zetten veel leerzaams bevat. En z66 bui-
tengewoon eenvoudig, dat het lijken zou, alsof
«er „h la minute" wel een dozijn van die stan-
den aan toe te voegen zyn. Alleenmen
probeere het eens!
No. 2.
Probleem van Georges Raymond,
Canada.
Zwart: 7, 8, 9, 12, 14, 15, 20. Dam op 2.
Wit: 16, 17, 21, 22, 25, 27, 32, 34, 38, 44.
Wit wint hier achtereenvolgens door 16
11!, 22—18, 27—22, 17—11, 32—28, 28X10 en
25X34! Zwart telkens verplicht slaan. De
constructie van dit vraagstuk is absoluut fout-
loos. De dplossing verloopt vlot en alleen wat
strikt noodzakelijk is, komt op het bord voor.
Men lette vooral op den fijnen zet 3228,
waarna zwart naar 29 slaat en daar moet
blijven staan, omdat hij immers niet tweemaal
over schijf 33 slaan.
No. 3. Randprobleem van den vermaarden
Zwitscherschen dammeester Bourquin.
De stand in cijfers is:
Zwart: een schijf op 5, en dammen op 1, 2,
3, 10, 15, 25, 36, 49, en 50.
Wit: een schyf op 41, en dammen op 4, 6,
16, 26, 35, 45, 46, 47 en 48.
Het merkwaardige of als u wilt het zotte,
het absurde van dit fantasieprobleem zit 'em
uitsluitend in de aanvangspositie met de op-
stelling der stukken langs de randen van het
bord.
Bij de oplossing is uitkyken de boodschap,
anders klopt het niet. Wit speelt 4137,
zwart slaat en dan begint het slag-vuurwerk
46X28, 6X39, 48X34, 45x18, 4X27, 16X38,
47X24, 35X8 en 26X3 gewonnen!
No. 4 van Ir. W. Vrijlandt, Dordrecht,
Zwart: 17, 19, 21, 22, 24, Dam op 49.
Wit: 33, 36, 37, 38, 43, Dam op 3.
Wit speelt hier 3329 en 36 X16 met winst.
Eenvoudig, maar typisch en geestig. We von
den dit stukje in de „Haagsche Post". Mis
schien ziet een onzer lezers kans, dit systeem
in een moeilijker probleem te verwerken. We
houden ons voor toezending van vondsten aan-
bevolen
No. 5. Probleem van M. Verhoeven,
Den Haag.
Zwart: 1, 5, 7, 8, 9, 14, 19, 21, 22, 23, 26, 27,
31, 36.
Wit: 15, 16, 25, 30, 34, 39, 40, 42, 44, 47, 48
(ook op 37 een witte schijf plaatsen).
Oplossing
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
9.
10.
11.
Slaat
Wit.
25—20
47—41
39—33
37—32
16X18
34X3
4440
15—10
3X36
36X7
Zwart.
14X25
36X38
38X29 (A)
27X38
23X12
25X45
45X34
5X14
26—31
1X12
4842 en wit wint door oppositie.
zwart bij den 3en zet 31X42, dan
speelt wit achtereenvolgens 48X37 (zw. 38 X
29), 37—32, 16X18, 34x3, 44—40, 15—10,
3X13 en wint.
De 11 zetten diepe combinatie van de hoofd-
variant is werkelijk goed geconstrueerd.
De aanvangsstand toch laat zich niet aan
zien, dat ten slotte slechts twee schijven op
het bord zullen overbiyven.
Van de volgende problemen, die onze lezers
wel zwaar op de proef zullen stellen, oplossin-
jgen in te zenden v66r 5 Januari a.s.
I. van A. A. Polman, Almelo.
ZWART 12 3 4
Zwart: 19 schyven op 2, 4, 6, 7, 18, 21, 22,
27, 35, 36, 39, 41, 44 en een dam op 33.
Wit: 19 stukken op 11, 13, 14, 15, 16, 20, 24,
28, 40, 42, 45, 47, 49 en voorts zes dammen op
5, 9, 17, 19, 26, en 31.
Wit speelt en formeert in 17 zetten de
letter H., waarbij een zwarte dam al3 ,.punt"
fungeert.
Correspondentie.
A. de Z. te Ter Neuzen. Bedoelde opening
komt spoedig aan de orde. Ze wordt tegen-
woordig weinig meer gespeeld. H,ebt u geen
eenvoudige handleiding?
Aan diverse leden. Verzoeke s.v.p. v66r
28 December toezending van contributie plus
abonnementsgeld ,,Het Damspel" ten bedrage
van 1,60.
J. Lte Groede. In dank ontvangen.
J. J. K.
WIT 47 48 49 50
Ieder 13 schijven. Wit speelt en wint!
De volgende partij werd van eind 1927 tot
begin 1929 per correspondentie gespeeld tus
schen de heeren J. J. Kaan met Wit en J. J.
Almekinders te Sluis met Zwart.
Zij levert het bewijs, dat ook in correspon-
dentiepartijen aardig geeombineerd kan
worden.
Wit. Zwart.
J. J. K. J. J. Almekinders, Sluis.
Geweigerd dame-gambiet.
1.
2.
3.
4.
d2d4
c2c4
Bblc3
Eelg 5
d7d5
e7e6
Pg8f6
Pb8d7
Alles volgens het bekende recept.
5. e2e3
Wit kan pion d5 niet veroveren, al staat
deze tweemaal aangevallen. Zie het volgende
spel: 5 c4xd5, e6xd5. 6. Pc3Xd5?, Pf6Xd5!,
7. Lg5 X d8, Lf8—b4!, 8. Ddl—d2, Lb4xd2f,
9. Kelxd2, Ke8Xd8 en Zwart heeft een offi-
cier gewonnen. Deze variant moet iedere
schaker kennen.
5. c7c6
De tekstzet is goed, als Zwart de Cam-
bridge-Springsvariant wil spelen, maar waar
het vervolg uitwijst, dat hy de gewone ortho-
doxe verdedi|ging kiest, wat onmiddellijk Le7
beter, om tempoverlies te vermijden.
6. Pgl—f3 Lf8—e7
7. Lfl—~d3 d5xc4
Dit kost Wit een tempo, wat in deze opening
overigens niet zoo erg is.
8. Ld3Xc4 0—0
9. Ddl—c2
Volgens Aljechin moet de Dame in dit spel
naar e2 gebracht worden. Ook Bogoljubow
vindt den tekstzet zwak, terwijl Griinfeld bij
voorkeur Db3 speelt.
9. Tf8e8
10. a2a3 b7b5
11. Lc4d3 Lc8b7
12. 0—0 h7h6
13. Lg5 X f6 Le7Xf6?
Aangewezen was het gebruikelyke Pd7xf0.
Zeer spoedig zal biyken, waarom Lf6 zoo
zwak is.
14. Tfl—el Pd7f8
Zwart is hypervoorzichtig, maar intusschen
komt Wit beter te staan.
15. Pc3e4! Ta8c8
16. Talcl e6e5
Veel beters is er niet; alleen krygt Wit er
de gelegenheid door tot een aardige combi
natie.
17. d4Xe5! Lf6Xe5
18. Pf3xe5 Te8e5
19. Tel—dl Dd8e7
Er dreigde van alles, maar ook hier staat
de Dame niet goed en de aanval gaat dus on-
verzwakt door.
20. Pe4d6Tc8—e8
Natuurlijk kan De7Xd6 niet wegens Ld3
h7f met verlies van de zwarte Dame.
21. Pd6Xb7! De7Xb7
22. Ld3h7t Pf8xh7
23. Tdl—d8t Ph7—f8
24. Dc2 X c6 Db7e7
Deze acht zetten diepe combinatie heeft
aan Wit dus de winst van de kwaliteit plus
een pion opgeleverd. Het spel wordt nu
spoedig beslist.
25. Dc6c8
26. Telc7
27. Tc7Xa7
De laatste poging.
door Tel.
28. Ta7—a8!
29. Td8 X f 8t
30. Dc8e6f
Een verrassende zet, waarna Zwart opgaf.
Wel een leerzaam partijtje.
f7f5
De7f6
f5f4
Op e3Xf4 volgt mat
Te5f5
Df6Xf8
Probleem No. 3.
Auteur E. Boswell, Lancaster.
II. Fantasieprobleem van W. B. Monsma
te Groningen, opgedragen aan den oud-wereld-
kampioen Herman Hoogland.
a b c d e f g h
Wit: Ka3, Dc6, Lf5.
Zwart: Kal, pi b3, c4 en d5.
Wit geeft mat in twee zetten.
Volgende week geven we de oplossing.
Korte berichten.
1. Het persoonlijk kampioenschap van
Amsterdam werd gewonnen door J. H. Ad-
dicks, een outsider, die de sterke spelers Wee-
nink en Davidson 1% punt achter zich liet.
2. De Belgische kampioen E. Collg^neemt
deel aam het meestertornooi te San Remo, dat
15 of 16 Januari 1930 aanvangt. Tevoren
heeft hij dan eerst nog het Belgische kam
pioenschap af te werken. Voegen we ten
overvloede daaraan toe, dat hij geruimen tijd
ziek is geweest, dan wordt het aan gerechten
twijfel onderhevig, of de sympathieke Bel
gische meester wel tyd zal vinden, in Ter
Neuzen te komen simultaneeren.
3. Te Amsterdam bestaan plannen, om in
Februari of Maart 1930 een schaaktomooi te
organiseeren, waaraan zouden deelnemen Dr
M. Euwe, R. Spielmann, E. Colle, F. Yates
Jhr. J. H. van den Bosch, H. Weenlnk, J
Davidson, S. Landau. Verder worden de
namen Noteboom, Addicks en Wertheim ge
noemd. In elk geval weer eens een schaak-
gebeurtenis in Nederland.
4. Nader vememen we betreffende de
simultaan-s6ance van Colle, dat deze den
secretaris der Ter Neuzensche schaakclub
bericht heeft, op 6 of 7 Januari naar Ter
Neuzen te komen. Byzonderheden volgen
Voor inlichtingen, deelname, enz. wende men
zich tot den secretaris, den heer G. Verpoor-
ten, Nieuwstraat 26.
HET EINDE DER STOKMLERIODE.
De weeraundige meaewerKer van het vad.
scuryii
i>a ue scormaciiuge weaen is er nu een
groole veranaermg in uen aigemeenen weers-
toestand gekomen, cue zich gaandeweg ont-
wikkeid heem rot drijaag van veneaen week
is het weer bun.ei|gewoou zaent voor uen tyu
van het jaar geweest en cue aag is zelts een
bijzonuere uit een meteoroiogiscn oogpunt ge
weest door de hooge temperatuur. ue gemid-
deiue temperatuur van men uag toch beuroeg
11.3 gr. o. (02 gr. F.), een temperatuur, die
sederi 1910 siecnts eenmaai, n.l. op 10 Dec.
van het jaar 1910 is waargenomen. Boven-
dien was de hoogste temperatuur van Vrijdag
j.l. 12.2 gr. C. (04 gr. F.)terwijl de hoogste
temperatuur sedert 1910 in dezen tijd van net
jaar 11.0 gr. C. (53 gr. F.), eveneeus 10 Dec.
i915 waargenomen, uedrocjg.
Na deze warme dagen is een geleidelijke
afkoeling gekomen, maar niet zoo groot ot de
temperatuur was toch nog ruim urie graden
hooger dan de normale. Intusschen is het niet
onwaarschijnlijk, dat het weer nog iets koeier
zal worden.
De afkoeling is n.l. het gevolg van een ver-
andering in de richting van de toestroomende
lucht. Terwyl gedurende den stormtijd een
krachtige Zuid-Westelyke luchtstroom over
West-Europa gevoerd werd, die warm en
vochtig was, heeft deze gedurende de laatste
dagen plaats gemaakt voor een anderen lucht
stroom, die uit het Noorden komt en zeer
droog en koel is.
Deze verandering in oorsprong van de aan-
gevoerde lucht is een gevolg van de wijziging
in de algemeene luchtdrukverdeeling over
Europa en het Westen. De laatste depressie,
welke hier de vorige week nog krachtigen tot
stormachtigen wind heeft gegeven, trok naar
het Noord-Oosten af en heeft plaats gemaakt
voor een belangrijk gebied van hoogen druk,
waarvan de kern boven de Britsche eilanden
lag met barometerstanden boven 775 m.M. In
verband hiermede is de barometer by ons ge
durende de laatste dagen sterk gestegen en
door de droogte van de aangevoerde lucht
werd de bewolking zeer gering. Dit zal na
tuurlijk ten gevolge hebben, dat de nachten
koeier zullen zyn dan tot nu toe, terwijl men
by zwakken wind nog op een vrij zachte tem
peratuur overdag kan rekenen.
Hoe het weer verder de eerstvolgende da-
jen zal zijn, hangt hoofdzakelijk af van de
plaats waar het centrum van het gebied van
hoogen druk komt te liggen. Blijft de kern
ten Zuiden van ons, hetgeen zeer waarschijn-
lyk is, dan behouden wij voorloopig zacht
weer. Volgens de laatste weerberichten strekt
het gebied van hoogen druk zich ver naar het
Westen over den Atlantischen Oceaan uit. Ook
deze omstandigheid is voor de vooruitzichten
van het weer gunstig. Met deze algemeene
verandering in de luchtdrukverdeeling is de
stormdepressie afgesloten en wel op een voor
ons zeer ]gunstige wijze.
DE KOMENDE WINTER.
Te Berlijn is Dinsdag voor de eerste maal
in dezen winter sneeuw gevallen. Het was
nog wel niet veel en veel meer dan modder is
er niet van overgebleven, maar het was in elk
geval om liefhebbers van wintersport optimis-
tisch te stemmen. Ze rekenen er al op dat ze
in de Kerstdagen zullen kunnen skiloopen. De
temperatuur was Dinsdag nog heel zacht,
maar te Munchen daalde het kwik Dinsdag-
nacht reeds tot op 3 graden onder het vries-
punt. In de Duitsche bergstreken heeft het
ook gesneeuwd. Van den Feldberg in het
Schwarzwald werd Dinsdagochtend 8 graden
vorst gemeld.
Ook in het Reuzengebergte is het winter
geworden. Nadat het de laatste da|gen reeds
verscheidene malen heeft gesneeuwd ligt er
thans ook in de dalen een laag sneeuw. In het
hooggebergte ligt de sneeuw centimeters dik.
Boven op de bergen vriest het negen graden,
terwijl er een krachtige Noordeniwind waait.
ERNSTIG ONGELUK.
Op het station Gouwsluis van de spoorlyn
UithoomAlfen a.d. Rijn is Dinsdagavond de
26jarige onderwijzeres, mej. M. de Moor,
woonaohtigte Amsterdam, toen zij met haar
verloofde op den reeds in beweging zijnden
trein wilde springen, uitgegleden en tusschen
de wielen gevallen. Beide beenen werden haar
afgereden. Het slachtoffer is te Alphen ver-
bonden en in zorgwekkenden toestand naar
het Academisch ziekenihuis te Leiden ver-
voerd.
EEN DECORATIEVE PLANT BIJ HET
KERSTFEEST.
De Mistletoe of Vogellijm is in ons land wel
niet zoo populair als in Engeland, een En-
gelsch Kerstfeest zonder Mistletoe is eenvou
dig ondenkbaar, doch ook hier wordt deze
woekerplant met Kerstmis door velen gaame
voor versiering aangewend.
De Mistletoe is een der meeste bekende half-
parasieten, die voorzien van zuig- en boorwor-
tels, op verschillende boomen gToeien, zooals
appelen, populieren, linden en eiken, enz. Het
is een woekerend heestertje, niet in staat om
geheel in eigen onderhoud te voorzien en die
eenvoudig aan de andere planten, waarop ze
voorkomen, de noodige sappen onttrekken. In
de grijze oudheid stond de Mistletoe in veel
hooger aanzien en werd aan de plant groote
geneeskracht voor allerlei uiteen loopende
kwalen toegeschreven, doch heden ten dage
heeft het enkel waarde als sierplant.
Het is alleen maar jammer dat de plant in
ons land zoo weinig wordt aangetroffen,
hoofdzakelijk alleen nog maar in Limburg,
terwijl ze als tuinplant vrijwel geheel en al
onbekend is. Dat dit sierlijke en interessante
heestertje zoo weinig in tuinen gekweekt
wordt, moet voornamelijk aan de veronder-
stelling worden geweten, dat het kweeken
hiervan zoo buitengewoon moeilijk is. Dit
laatste is tamelijk overdre^en en in ieder ge
val geenszins zoo moeilijk dan velen wel» aan-
nemen.
Het heestertje groeit op de takken der
bomen, onttrekt een deel der sappen aan de
boomen, doch is door eigen bladeren in staat
voor een deel in eigen behoeften te voorzien.
In den winter tooit ze zich met helder witte,
kogelronde bessen, van de grootte van een
erwt ongeveer, welke ongesteeld in kleine
groepjes in de gaffelingen der takken zitten.
Tedere bes bevat 66n zaadje, omgeven door
taai slijm. De vogels die de bessen eten,
voornamelijk de lijsters, zorgen voor de ver-
spreiding der zaden en wel op de volgende
wijze
De bes-etende vogels kunnen de zaden niet
inslikken, aangezien ze hiervoor te groot zijn.
De vogels nemen de bessen voor in hun snavel
en trachtten in hun bek het slijm van de
zaden te scheiden, waardoor het zaadje zijde-
lings uit de bes wordt geperst, doch aan den
snavel blijft kleven. De vogel tracht dit te
verwijderen door den snavel langs een twijgje
te stryken en hieraan blijft het veilig vast-
zitten, tot het ontkiemt.
Ditzelfde natuurlijke verloop kunnen we ge-
makkelyk nabootsen en om de kansen nu zoo
gunstig mogelijk te maken, trachten we de
zaden over te plaatsen op dezelfde houtsoort.
We spelen de lyster-rol met duim en vinger,
drukken de bessen stuk en smeren het zaad
dat te voorschijn komt, op jonge twygjes of
in de gleuven der schors van de boomen. Om
te voorkomen dat de vogels onze pogingen
reeds in den aanvang doen mislukken, be-
dekken we de plek met wat mos. Het ont-
wikkelingsproces verloopt uitermate lang-
zaam en hierbij is een groote dosis geduld
een noodzakelijke factor. Als we de zaden
in Februari of Maart uitzetten, ontdekken we
in den loop der zomer een of twee bescheiden
worteltjes. Pas in het derde jaar zien we de
eerste bladeren zich ontwikkelen, doch daarna
gaat de groei en ontwikkeling veel sneller.
Het Kerstfeest staat voor de deur en dus
is de kans op het verkrijgen van de bessen
het gunstigt De proef is heel gemakkelyk
te doen en kost heel weinig moeite. Vrees
voor schade aan de boomen behoeft ons hier
van niet te weerhouden, want in werkelykheid
is deze schade heel gering en weegt geens
zins op tegen het genot. Bovendien is een al
te weelderige groei heel gemakkelyk met het
snoeimes te temperen en binnen de gewenschte
banen te houden.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonnAs worden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Diergaardesingel 96a, Rotterdam.
Postzegel van 6 cent voor ant-
woord insluiten en blad vermelden.
NOG EENS VERLICHTING.
Vergelyking tusschen A rnhem en
Roermond.
Naar aanleiding van myn artikelen over
snot, diphterie en verlichting, kreeg ik mas-
sa s vragen waarvan ik er enkele even be-
spreken wil.
Ten eerste vraagt een lezer uit Schoorl wat
hy tegen snottige kippen moet doen, hy heeft
er o.a. 40. Ik zou zeggen: myn artikelen
aandachtig lezen, daar staat meer dan genoeg
in voor zoo'n geval.
Ten tweede stuurt een lezer uit Rockanj*
me in een paar papiertjes wat Eudiphthocid.
Hij bestelde voor 50 kippen en kreeg 5 pak-
jes Eudiphthocid, elk van 100 gram en 5 gla-
zen buisjes Eudiphthocid II, elk van 10 gram,
te samen voor 10,50. Dit is dus wel een
zeer hoog bedrag, maar het is nu eenmaaj
een speciaal middel dat onder een bepaalde
handelsnaam verkocht wordt. Ik vermoed
echter dat binnenkort wel dergelyke prepara-
ten tegen goedkooper prys in den handel zul
len komen. De sterke lucht van het middel
komt van de grajacol, dat net ruikt als beu-
kenhout-creosool, een middel dat vroeger heel
veel bij tuberculose gebruikt werd. Inmid-
dels is het verslag van de proef in Bameveld
verschenen, doch dit luidt niet bepaald gun
stig. Men schryft dit nu aan het slechte weer
toe doch myns inziens komt hier hetzelfde
voor den dag als bij zoovele andere middelen,
n.l. door de reclame er voor worden veel te
hooge verwachtingen gewekt. Onfeilbare ge-
neesmiddelen zijn er nu eenmaai niet en zoo-
lang dit middel werkelijk zoo duur is als de
lezer schreef, denk ik dat men met de in voor-
gaande artikelen beschreven middelen min-
stens even goede resultaten kan verkrygen
en heel wat goedkooper. Men verwachtte dus
niet te veel van hoogdravende reclameartike-
len en keere een dubbeltje tweemaal om eer
men het er voor uitgeeft.
Omtrent de verlichting der kippenhokken
kreeg ik eenige buitengewoon interessante
brieven. Het licht der benzinelampen hangt
in hoofdzaak af van de sproeiergaatjes waar
door de benzinedamp gespoten wordt en van
de luchtpijp, die de lucht moet aanvoeren.
Deze beide moeten zoo op elkaar ingesteld
zijn dat men het beste mengsel krygt, even-
als dit bij een benzinemotor het geval is. Nu
schreef ik of men de lampen niet minder
kaarsen lichtsterkte kon geven en daardoor
goedkooper maken, doch waar het benzine-
gaatje nu slechts 16/100 millimeter wyd is,
daar zou het voor kleinere lampen veel te
klein worden. Zoo'n gaatje raakt toch ver-
bazend gauw verstopt door kleine kooldeel-
tjes. Om echter het licht minder sterk te
doen zijn kan men een heele gemakkelyk
middel toepassen, n.l. het benzine-reservoir
minder druk heven; daardoor blyven ook de
gloeikousjes langer goed. Nu is het merk-
waardig dat de gebruikers steeds meer licht
verlangen. Eerst zijn ze tevreden als ze het
reservoir 25 slagen met de luchtpomp geven,
maar later gaan ze er zelfs vijftig op zetten.
Daardoor wordt het licht veel sterker. Nu
was mijn bedoeling echter een andere. Ik had
gedacht een kleinere lamp te nemen voor de
goedkoopte, dus niet een grootere lamp en
deze minder luchtdruk geven. De lampen hee-
ten 300 kaarsen licht te geven en voor een
normaal hok is twee maal 40 kaars dus 80
kaars electrisch licht al voldoende. Naar myn
idee zou men dus niet de voile lichtsterkte
noodig hebben. Nu moet ik er by zeggen dat
de kosten toch betrekkelijk gering zijn, de
lamp brandt op 3/4 liter 12 uur en er zyn
ook lampen die op liter 24 uur branden.
Het benzine-verbruik kost dus slechts onge
veer 1 cent per uur.
Nu schreef een lezer uit de buurt van Pan-
nerden mij, dat als men 's avonds over den
dijk door de dorpen Doomenburg en Panner-
den rydt, ziet men haast geen hok dat niet
verlicht is. Dat zal dan wel een interessant
gezicht zijn en is tevens een bewys, dat men
daar 's avonds verlicht, hetgeen om de aan
gegeven redenen gemakkelijk is. Ook uit den
achterhoek van Gelderland kreeg ik bericht
dat vele hokken verlicht worden, zoowel met
lampen als electrisch.
Wat echter een andere lezer my schryft
klinkt echter zeer eigenaardig en ik kan de
waarheid er niet van beoordeelen zonder diep-
gaand onderzoek. Toch geef ik de feiten zoo
als ik ze kreeg en deze zijn als volgt:
De veiling te Amhem is na dien te Roer
mond de grootste in ons land. Zy is grooter
dan de Barneveldsche op het oogenblik. In
den zomer en in het voorjaar ontvangt Roer
mond geregeld tweemaal zooveel eieren per
week als Arnhem, d.w.z. de Geldersche veiling,
waaronder een groot deel van de Betuwe en
de Achterhoek ressorteeren. Daaruit zou dus
te concludeeren zijn dat er in het Roermond-
sche district ongeveer tweemaal zooveel kip
pen zitten als in het Amhemsche. Doch wat
ziet men nu tegen de wintermaanden Dan
loopt Arnhem op Roermond in en op het
oogenblik zyn ze zelfs bijna gelyk, n.l. ieder
ongeveer 750.000 per week. Verleden jaar
met de felle koude was Amhem zelfs ver
schillende keeren voor.
Met dezelfde verhoudingen van het aantal
kippen als in den zomer, zou Arnhem nu ech
ter maar de helft eieren moeten hebben en
de andere helft die Arnhem thans heeft, zou
dus op meer intensieve manier van kippen-
houden berusten. Een meer opbrengst van
375.000 eieren per week in dezen tijd ver-
tegenwoordigt echter een waarde van ruim
dertig duizend gulden, zegge 30.000 per
week.
Mij dunkt als deze gegevens juist zijn, ligt
hier een zeer interessant terrein ter bestu-
deering van de verschillen tusschen de twee
districten en zou dan biyken welke factoren
er aan dit verschil ten grondslag liggen (ver
lichting der hokken, vroeger gebroede hen-
nen, beter pluimvee Allemaal vragen die
op een onderzoek wachten.
Dr. TE HENNEPE.
