I >J
Hois n K«f.
Plni»vtg-riibriek.
1
herfsttooi.
V
jammer, dat de alhier bestaande vereenigin-
gen steeds bfl de gemeente om een lokaliteit
moeten komen aankloppen en de openbare
lagere school het eenige gebouw <a waarover
de gemeente zeggingschap heeft. Het is ook
te betreuren, dat de bevolking van Axel niet
beter is te vereenigen en tot samenwerking te
brengen. Eenige jaren geleden werd er een
oproeping gedaan tot het houden van een
vergadering o<m te beraadslagen over het
stichten van een groot gebouw, waarin de
verschillende vereenigingen een onderdak
zouden kunnen vinden en hunne uitvoeringen
«i7 zouden kunnen geven. Die vergadering
werd gehouden in de bijzondere school in de
Nieuwstraat: Iemand, die practiseh was ge-
weest, had een lijst gemaakt van de alhier
bestaande vereenigingen en het bleek toen,
dat er niet minder dan 42, van allerlei aard,
waren. Met zooveel vereenigingen moest het
toch al gemakkelijk geweest zijn, een gebouw,
waar ieder izich op zijn beurt zou kunnen
antwikkelen, te verkrrjgen. Indien ieder hun-
ner een request naar den gemeenteraad had
gezonden, met het verzoek zoo'n gebouw te
stichten, gelooft hij niet dat de raad den moed
zou gehad hebben dat af te wijzen. Het
eenige bezwaar dat zou kunnen worden aan-
gevoerd zou de geldkwestie zijn, doch die was
bijl algemeene samenwerking naar hij meent
wel te overbruggen. Men kwam echter niet
tot een resultaat, er bestaan te veel stroo-
mingen, die in plaats de menschen tot elkaar
te brengen, deze van elkaar verwijderen. Onze
bevolking lijdt altijd aan verdeeldheid, er is
activiteit genoeg, maar te veel verdeeldheid.
Hij zou graag zien, dat de bevolking zich met
betrekking tot dit vraagstuk vereenigde en
zou er graag zijn stem aan geven, dan had
men de school niet meer noodig. Hij zou er
ook wel zijn stem aan kunnen geven, om de
school beschikbaar te stellen, maar moet zich
toch vereenigen met de mobieven van Burge
meester en Wethouders, dat die tentoonstel-
ldngen daar eigenlijik niet thuis behooren en
zal daarom stemmen voor het voorstel van
Burgemeester en Wethouders.
De heer't GILDE verklaart geheel te staan
op het standpunt van den heer Van Dixhoom,
dat de school aan het kind behoort, maar het
prae-advies verwijst naar pas opgedane erva-
ringen en aangezien het nog maar een paar
maanden geleden is, dat Burgemeester en
Wethouders hunne medewerking verleenden
aan het houden van eene tentoonstelling in
de school, moet die mededeeling slaan op die
tentoonstelling en zou hij willen vragen waar
in bestaat of bestaan dan de feiten, waarop
die ervaring is gegrond. Met betrekking tot
het betoog van den heer Van Dixhoom wijst
spreker er op, dat de Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer al sedert jaren streeft
naar de stichting van een groot gebouw, en
is begonnen met een fonds te vormen, om
eenmaal tot de stichting van zoo'n gebouw
te kunnen komen. Aangezien V. V. V. voor
het houden van tentoonsteUingen van de
school gebruik heeft gemaakt, krijgt 'i prae-
advies ten opzichte van die vereeniging een
hatelijke tint.
De VOORZITTER betreurt het, dat de heer
't Gilde er dat uit wil lezen, maar moet er
tegen op komen, dat er zoo iets in zou staan.
Het prae-advies bespreekt de zaak van een
algemeen standpunt en is niet tegen een be-
paalde vereeniging of groep gericht. Het i3
absoluut ondoenlijk, dat een vereeniging die
een schoollokaal ten gebruike krijgt, dit kan
afleveren in den staat waarin hij het heeft
ontvangen. Dat heeft het bestuur niet in
handen. Dit kan niet alles voorkomen, en
kan een lokaal niet afleveren zooals het dit
heeft ontvangen.
De heer 't GILDE weet wel, waar hem de
schoen wringt; er is den beid-en wethouders
een rad voor de oogen gedraaid. Het advies
is naar aanleiding van het gebruik van een
privaat, maar het is ook niet behoorlijk, dat
bij een gelegenheid waar zooveel menschen
komen maar 66n privaat beschikbaar gesteld
wordt. De wethouders weten er niets van
waar het over gaat.
De VOORZITTER protesteert tegen die
woorden; indien hier gezegd wordt, dat hij
den wethouders een rad voor de oogen zou
draaien, moet dat toch bewezen kunnen
worden.
De heer't GILDE zegt, dat er bezwaar ge
maakt is, omdat men wat veel water heeft
moeten pompen om het privaat te reinigen.
De heer KRUUSSE komt daar ook tegen
op; het bezwaar dat gemaakt is kwam om
dat het privaat opgepropt was met sigaren-
en sigaretten-eindjes, enz. Dit veroorzaakt
natuurlijk veel last om het schoon te maken.
En overigens zal de heer 't Gilde toch ook
moeten toegeven, dat er onwillekeurig be-
SChadiging wordt toegebracht aan het verf-
werk in de lokalen. Hoe licht komen er geen
krassen op deuren of banken, of worden met
punaisen gaatjes in de muren geprikt voor
het ophangen van reclameplaten, hetgeen
witte gaatjes achterlaat. Er is geen sprake
van een aanval op V. V. V. Er is nu geen
tentoonstelling en juist daarom doen Burge
meester en Wethouders hun voorstel. Wordt
het voorstel aangenomen, dan kan men daar
Tokening mee houden. Spreker is tegen
in gebruik geven van de schoollokalen voor
andere doeleinden. Daarom heeft hij er m het
iaar 1920, ook voorgestemd, dat er geen
repetities meer in de school zouden worden
toegelaten, hoewel hij toen zelf voor
zitter was van het muziekgezelschap en dit
toen ook naar een ander lokaal moest uitzien.
Spreker is toch zelf ook beschermer van V.
V V. Als die vereeniging nu voor een ten
toonstelling stond, was het iets anders maar
men kan wel overal iets in zoeken.
De heer VAN DIXHOORN merkt op, dat
hetgeen gezegd wordt over het misbruik van
een privaat niet V. V. V. treft, doch het
PUDeekheer 't GILDE; Ja, maar V. V. V.
wordt er dan toch de dupe van!
De heer VAN DIXHOORN; Als het later
nog eens tenitoonstelling is hebben we mis
schien wel een waterleiding en kan er door-
gespoeld worden. Het bestuur kan nu zelf
het water toch ook niet toevoeren.
De heer OGGEL wijst er op, dat als er een
vacantie is van 3 weken, de schoollokalen
goed kunnen worden gelucbt en schoon-
gemaakt, zoodat de kinderen na de vacantie
hi goed gezuiverde lokalen komen. Nu heeft
spreker ook altijd helpen inwilligen de ver-
zoeken van V. V. V. voor het gebruiken van
schoollokalen voor een tentoonstelling maar
ten nutte van het onderwijs is dat met, want
dan moet ten slotte in de laatste week van de
vacantie de school vliegensvlug worden
schoongemaakt en de kinderen komen dan
na de vacantie niet in een fnsch lokaal. Op
deze manier gaat men ook maar steeds verder
en kan men de lokalen wel voor verschillende
doeleinden, die met het onderwijs niets uit-
staande hebben, gaan vragen. Men vraagt
het nu voor een tentoonstelling van komjnen
Het is onmogelijk, dat men het lokaal goed
zal kunnen reinigen en er geen onreinheden
tusschen de naden van den vloer zullen vallen
erf bliiven liggen, die dan, als later de vloer
geveegd wordt, drooggeworden zijnde, als
stof door de school zullen dwarrelen.
De heer DIELEMAN merkt op, dat er
steeds geredeneerd wordt, alsof de geheele
school wordt gevraagd en dat is niet het
geval.
De heer OGGEL: Dat wordt niet gezegd.
De heer DIELEMAN wflst er op, dat de
vereeniging all66n het gymnastieklokaal
vraagt en nu meent hjj, dat dit wel eenig ver-
schil maakt en dat dit gymnastieklokaal om
dat dit zoo goed als leeg staat en ook wel
gemakkelijker zal zijn te reinigen dan de
andere lokalen. Als de schoollokalen er niet
geschikt voor zijn, is de Zondagsschool er
nog minder voor geschikt. De vereeniging
braidt zich uit en waarom zou de raad haar
niet helpen om vooruit te komen. Ze vragen
niet de geheele school en spreker kan niet
inzien, dat het gymnastieklokaal in de Kerst-
week niet voldoende zou kunnen schoonge
maakt worden. Als deze bezwaren z66 wegen,
zouden die toch ook voor de Zondagschool
bestaan. Dit lokaal is, gelooft hij, wel iets
kleiner. Hij zou gaame zien, dat het verzoek
werd ingewilligd en kan het bezwaar niet in
zien.
De VOORZITTER geeft te kennen, in te
stemmen met het advies van Burgemeester
en Wethouders. Wil de raad evenwel anders,
dan moet hij dit weten, doch dan komt het
ook voor zijn verantwoording.
De heer CLAESSENS zou het voorstel van
Burgemeester en Wethouders soepel willen
toepassen en nog vergunning geven zoolang
er geen Vereenigingsgebouw is.
De heer OGGEL is van meening, dat, zoo
lang er lokalen beschikbaar zullen gesteld
worden van wege de gemeente, er geen pogin-
gen zullen worden aangewend om een veree
nigingsgebouw te krijgen. Als de raad geen
vergunning meer geeft, zal de actie om daar-
toe te komen, worden geprikkeld.
De heer VAN DIXHOORN verklaart aan
de zijde van den heer Oggel te staan. V. V. V.
treft in deze geen blaam, want deze heeft al
pogingen aangewend, maar als het verbod
dat Burgemeester en Wethouders willen in-
voeren soepel twordt toegepast slaagt V.V.V.
nooit.
De heer DIELEMAN zegt, dat het gym
nastieklokaal ook nog onvoldoende is; ook in
sprekers kringen heeft men het gemis van
een groot vereenigingslokaal al meermalen
gevoeld, maar de tijd is daarvoor nog niet
rijp. Er blijft thans niets anders over dan een
schoollokaal. Waar zou je de menschen an
ders willen zetten. Het publiek weet nu ook
wel, dat het niet anders kan. Laat men de
vereeniging ter wille zijn en hen zooveel mo-
gelijk helpen, anders maakt men hun werk
onmogelijk.
De heer OGGEL deelt mede, dat er inder-
tijd een vereenigingslokaal heeft bestaan, in
de Nieuwstraat. Daarvan werd echter z66
weinig gebruik van gemaakt, dat het geli-
quideerd is.
De heer 't GILDE meent dat het op grond
daarvan dan ook op den weg van het ge-
meentebestuur zou liggen, om gunstig te ad-
viseeren op verzoeken tot het houden eener
loterij, indien althans daarvoor het advies
van Burgemeester en Wethouders gevraagd
wordt. Spreker is overtuigd van de mede
werking die V. V. V. van den heer Oggel
reeds heeft ondervonden. Misschien zal dit bij
de behandeling der begrooting nog ter sprake
kunnen komen en zal er weer een verzoek
van V. V. V. komen voor het houden eener
verloting.
De heer KRUUSSE meent, dat het dan op
den weg van Burgemeester en Wethouders
zou liggen om dat verzoek van V. V. V. te
steunen.
De VOORZITTER geeft te kennen, dat de
Minister van Justitie volkomen op de hoogte
is hoe de toestand hier is.
De heer KRUUSSE deelt mede, dat het op
hem wel eens den indruk heeft gemaakt dat
het publiek in de meening verkeert, dat Bur
gemeester en Wethouders die loterij tegen-
werken, maar hij kan verklaren, dat er nog
nimmer bij Burgemeester en Wethouders een
verzoek om advies voor het houden eener
loterij is ingekomen anders zouden Burge
meester en Wethouders zeker hebben ge-
tracht den Minister te bewegen zijn goedkeu-
ring te verleenen.
De heer 't GILDE: Maar dat verzoek is
toch om advies naar Axel gekomen?
De heer KRUUSSE: Ik heb daarover nog
nimmer een stem uitgebracht.
De VOORZITTER: Dat advies werd ge
vraagd aan het hoofd van de politie en nu is
het misschien wel goed bij deze gelegenheid
naar aanleiding van uitgestrooide praatjes
omtrent tegenwerking mijnerzijds mede te
deelen, dat ik een gunstig advies heb ge-
geven en aan den Minister heb medegedeeld,
dat er naar mijn meening van een te stichten
vereenigingsgebouw veel gebruik zou worden
gemaakt. Het is wel goed, dat de menschen
dit nu eens kunnen lezen. Trouwens, de voor-
zitter van V. V. V. weet dit en de heer
't GUde ook.
De heer DIELEMAN zou wel willen voor-
stellen, het verzoek alsnog toe te staan.
Dit voorstel wordt door verschillende leden
ondersteuhd. ,TO_
De VOORZITTER zal dan het voorstel van
Burgemeester en Wethouders, als van de
verste strekking, eerst in stemming brengen.
De heer KOSTER wenscht, alvorens ge-
stemd wordt, nog te weten welke dieren er
zullen worden tentoongesteld. Naar hij meent,
wordt dit gevraagd voor gevogelte en pluim-
g*wonen dienst 88.058,70 en d« uitgaven
91.199,69, verlies alzoo f 3140,99.
Van den kapitaaldienst bedroegen de ont-
vangsten f 117.184.85 en de uitgaven
f 87.974,51, voordeelig saldo f 29.210,34..
De commissie van onderzoek, bestaande uit
de heeren Wolfert, P. de Feijter en Dieleman,
deelt mede, dat zij de rekening van het be-
drijf met de bijlagem heeft onderzocht en dit
tot geen op- of aanmerkingen aanleiding gaf.
Het is de wensch der commissie hierbij te
vermelden, dat zij vol lof zijn over de nette
en accurate behandeling van de administratie
van den boekhouder.
De rekening wordt met algemeene stemmen
voorloopig vastgesteld.
b. Rekening van het grondbedrijf.
De ontvangsten en uitgaven van den ge-
wonen dienst hebben bedragen f 2767,72, zoo
dat deze rekening met gelijke cijfers sluit.
Van den kapitaaldienst bedroegen de inikom-
sten 3371,68 en de uitgaven 15706,06, na-
deelig saldo alzoo f 12.334,38.
De commissie van onderzoek bestaande uit
dezelfde heeren rapporteert dat het onder
zoek der rekening en bescheiden haar tot
geen op- of aanmerkingen aanleiding gaf en
adviseert tot goedkeuring.
Met algemeene stemmen wordt aldus be-
sloten.
c. Rekening van het Vleeschkeurings-
bedrijf.
De ontvangsten en uitgaven hebben bedra
gen 4817,68, zoodat deze rekening met ge
lijke cijfers sluit.
De commissie, bestaande uit de heeren
Koster, 't Gilde en Claessens, rapporteert bij
monde van eerstgenoemde, dat de rekening,
voor wat de cijfers betreft door haar in orde
is bevonden. Het heeft echter de aandacht
getrokken, dat er voor de levering van druk-
werk een rekening was van een drukker uit
een andere gemeente. Dit komt der commis
sie vreemd voor, aangezien er in de gemeente
2 drukkers zijn, die het benoodigde toch ook
zouden kunnen leyeren.
De heer OGGEL deelt mede, dat de keu-
ringsveearts die levering aan een drukker te
Zuiddorpe heeft opgedragen wegens de goed-
koope aanbieding. Daarxqede dient toch ook
rekening te worden gehouden.
De VOORZITTER: Bovendien is hot geen
keuringsdienst van de gemeente Axel alleen.
Zuiddorpe behoort ook tot den kring en indien
een drukker te Zuiddorpe alleen werd uitge-
sloten omdat aan. ingezetenen van Axel de
voorkeur gegeven wordt, zou het bestuur dier
gemeente ook en met recht daartegen
bezwaar kunnen inbrengen.
De rekening wordt met algemeene stemmen
voorloopig vastgesteld.
11.
a.
voor
d. Rekening
stuur.
van het Burgerlijk Armbe-
10. Vaatatellen kohier van de bonden-
belasting.
Burgemeester en Wethouders stellen voor
het kohier van de belasting op de honden
voor het dienstjaar 1929 vast te stellen zoo
als dit in ontwerp is overgelegd, op een be-
drag van f 479.
Met algemeene stemmen wordt aldus
besloten.
De heer 't GILDE vraagt naar de oorzaak,
dat dit kohier zoo laat wordt vastgesteld; het
wordt toch reeds in Februari opgemaakt?
De VOORZITTER antwoordt, dat dit ver-
band houdt met het bekend worden der aan-
slagen in de inkomstenbelasting, daarop moet
worden gewacht. Van enkele aangeslagenen
in de hondenbelasting is zelfs op het oogen-
blik de aanslag nog niet bekend.
Wjjziging begrootingen voor den dienst
1929.
Burgemeester en Wethouders stellen
de begrooting der inkomsten en uit
gaven van de gemeente, voor het dienstjaar
1929, te wijzigen als volgt:
onder de inkomsten op te nemen een post
„achterstallige inkomsten van vorige dienst-
jaren" 1250, „uitkeering van een schade-
geval" 63, ,,heffing voor het gebruik van
openbare gronden en wateren" 50, samen
f1363;
onder de uitgaven op te nemen of te ver-
hoogen de volgende posten:
achterstallige posten van vorige dienst-
jaren f 1250, contributie aan de Vereeniging
van Ned. gemeenten en/of hare prov. afdee-
ling f 28, kiezerslijsten en het uitoefenen van
kiesverrichtingen /25, verteeringen ten be-
hoeve van het bureau van stemopneming
10, overige kosten van den Burgerlijken
Stand 45, bevolkingsregister en huisnumme-
ring 50, vergoeding van een schade op
grond van wettelijke aansprakelijkheid /63,
onderhoud van wandelplaatsen en plantsoenen
f 40, teruggave van te veel betaalde vergoe
ding voor beerruiming f 10, jaarwedden der
onderwrjzers f 1000, bijdragen aan gemeenten
in de scholen van bet lager nijverheidsonder-
wijs /1800; samen /4321;
te Verminderen de volgende posten:
steun aan uitgetrokken werkloozen 1000,
onvoorziene uitgaven 1948, samen 2948.
b. Burgemeester en Wethouders stellen
voor de begrooting van het gemeentelijk
grondbedrijf voor het dienstjaar 1929 te wijzi
gen als volgt:
onder de kapltaalsinkomsten den post na-
deelig saldo te verhoogen met 310,64;
onder de kapitaalsuitgaven den post nadee-
lig saldo van den kapitaaldienst 1928 uit te
trekken op 12.334,38;
te verlagen den post nadeelig saldo van den
kapitaaldienst 1927 met f 12.023,74.
Met algemeene stemmen wordt aldus
besloten
(Zie verder het Eerste Blad.)
vee omdat de andere lokaliteit waarover de
vereeniging kan besohikken te klein is. Zou
er niet kunnen bepaald worden, dat m het
schoollokaal alleen pluimvee mag worden ten
toon sf&stdd
De VOORZITTER merkt op, dat volgens
het adres het gymnastieklokaal voor het on-
derbrengen van pluimvee gevraagd wordt
Het voorstel van Burgemeester en Wethou
ders wordt verworpen met 7 tegen 4 stem-
de heeren Van Dixhoom,
men.
Voor stemmen
Oggel, Kruijsse en Van de BiL; tegen stem-
men de heeren J. de Feijter, Koster, Lie e-
man P. de Feijter, 't Gilde, Claessens en
WHetrvoorstel van den heer Dieleman wordt
daama aangenomen met 8 tegen 3 stemmen.
Voor stemmen de heeren J. de Feijter, Kos
ter Dieleman, P. de Feijter, 't Gilde, Kruijsse,
Claessens en Wolfert; tegen stemmen de
heeren Van Dixhoom, Oggel en Van de Bilt.
6. Aanbieding gemeente-rekening dienst
1928.
Burgemeester en Wethouders bieden aan de
gemeente-rekening, dienst 1928 met hare be
scheiden, welke sluit met de navolgende
CllGewone dienst: werkelijke inkomsten
199.255,95; werkelijke uitgaven 186.721,11,
batig slot 12.528,84.
Kapitaaldienstwerkelijke ^komsten
14.036,31^werk el. mtgaven 13,233,34 /2
batig" slot 802,97.
Deze rekening wordt, voor het uitbrengen
van rapport gesteld in handen eener commis
sie bestaande uit de heeren Van Dixhoom,
Van de Bilt en J. de Feijter.
7. Voorloopige vaststelling van rekenin-
gen, dienst 1928.
a. Rekening van de gasfabriek.
De ontvangsten hebben bedragen van den
De ontvangsten hebben bedragen
10.012,54%, de uitgaven 7692,50, batig
saldo 2320,04%.
De heer KOSTER rapporteert namens de
commissie dat geen op- of aanmerkingen zijn
gemaakt en tot goedkeuring geadviseerd
wordt.
Met algemeene stemmen wordt aldus
besloten.
8. Aanbieding gemeentebegrooting, dienst
1930.
Door Burgemeester en Wethouders wordt
aangeboden de gemeentebegrooting voor den
dienst 1930, op een eindcijfer van 98,865,
met een post voor onvoorziene uitgaven van
1947 voor den gewonen dienst. Voor den
kapitaaldienst is het eindcijfer 802,37.
De VOORZITTER wil de raad laten over-
gaan tot het trekken der afdeelingen voor het
bespreken der begrooting in afdeelingen, al
vorens deze in openbare behandeling komt.
De heer KOSTER maakt tegen behandeling
in afdeelingen bezwaar; dat haalt z.i. niets
uit.
De heeren P. DE FEIJTER en CLAES
SENS steunen die meening.
De VOORZITTER deelt, na onderzoek,
mede, dat het reglement van orde het onder
zoek in afdeelingen niet gebiedend voor-
schrijft: het khn.
De heer DIELEMAN merkt op, dat het ver-
strekken van inlichtingen aan raadsleden wie
een of ander niet duidelijk is, de debatten
zeer kan bekorten. Overigens weten de leden
wel al dat er veel posten zijn waaraan men
toch niets doen Ijan.
De heer VAN DE BILT acht een onderzoek
in de afdeelingen veel beter, omdat de leden,
die van een en ander niet veel af weten, daar
op de hoogte kunnen komen.
De heer 't GILDE was aanvankeltjk voor-
stander van afdeelingsonderzoek, maar is ook
van meening, dat het hier weinig uithaalt.
lets anders is het, als het gebeurt zooals in
Ter Neuzen, waar een afdeelingsverslag
wordt opgemaakt en Burgemeester en Wet
houders er behoorlijk antwoord op geven,
Tnaai- hier valt het ieder jaar tegen. Hier
draagt het absoluut geen vrucht en daarom
kan spreker zich wel vereenigen met het
voorstel van den heer Koster.
Het voorstel van den heer Koster wordt
verworpen met 6 tegen 5 stemmen, zoodat
afdeelingsonderzoek zal gehouden worden.
Voor stemmen de heeren J. de Feijter, Van
Dixhoom, Oggel, Kruijsse, Van de Bilt en
Wolfert; tegen stemmen de heeren Koster,
I Dieleman, P. de Feijter, *t Gilde en Claessens.
Bij de loting wordt beslist, dat van de
eerste afdeeling deel zullen maken de heeren
J de Feijter, Van Dixhoom, P. de Feijter,
Oggel en Van de Bilt; van de tweede afdee
ling de heeren Koster, Dieleman, Kruijsse,
Claessens en Wolfert.
De heer 't GILDE weigert aan de loting
deel te nemen; hij zal zich ook van het afdee
lingsonderzoek onthouden.
De heer OGGEL: Die onderwerpt zich due
niet aan een raadsbesluit!
9. Vaststellen der kosten per leerling en
der bijdragen aan de bijzondere scholen
over 1925, 1926 en 1927.
Burgemeester en Wethouders stellen voor.
a, de kosten per leerling der openbare
school, gezien de totale uitgaven, voor het
jaar 1925 vast te stellen op f 10,65, over 1926
op 10,18 en voor 1927 op f 10,82.
b De bedragen te verrekenen met het be
stuur der Chr. Nat. school, met inachtneming
van de bedragen, genoemd onder a, vast te
stellen in totaal op 8292,77, waarvan m
voorschot is ontvangen 6000, alzoo nog te
ontvangen f 2292,77.
De bedragen te verrekenen met het bestuu
van de Hulpver. voor Ger. Schoolonderwijs,
met inachtneming van de bedragen onder a,
vast te stellen op 4134,26, waarvan in voor
schot is ontvangen /3100, alzoo nog te ont
vangen f 1034,26.
De bedragen te verrekenen met het R. K
kerkbestuur met inachtneming van de bedra
gen genoemd onder vast te stellen op
3378,9Si'waarvam in voorsClIOt. L ontvangen
2600, alzoo nog te ontvangen 778,98.
Met algemeene -'"ramen wordt aldus
besloten. r 3im -
De zomer is voorbij, rondorn ons prijken de
herfstkleuren en eenige grimmige regenbuien
en woeste windvlagen hebben ons duidelijk
gemaakt, dat we ons in een overgangstijdperk
bevinden, waarin het somber en doods kan zijn
als een droefgrijze schemering alles als in
nevel omvat. Maar welk een poezie kan er
trillen in de herfststilte van bosch en veld,
als onder de gulden stralen van een vnende-
lijk herfstzonnetje, de voile schoonheid van al
die talrijke en met elkaar wedijverende herfst-
tinten ons tegenglanst.
Tot de planten die tot het laatst bijdragen
tot een fraaien herfsttooi, behooren de herfst-
Asters. Als alle andere bloemen hun blade-
ren laten vallen, vergelen en verschrompelen
en alleen de knoppen voor een jonge lente
warm inpakken, dan pronken de herfst-Asters
te midden in de ruines van rijke zomerweken.
Wat al kleuren en tinten worden er aangetrol-
fen in de verschillende soorten en varieteiten.
Er zijn er met paarsche, blauwe, witte, rose
lilakleurige bloemkorfjes. De meesten hier-
„n hloeien bijzonder rijk en overdekken zich
met groote tuilen met honderden bloempjes,
die als sterretjes ons tegenglinsteren.
iGroeien doen de herfst-Asters uitstekend,
alleen stellen ze ons geduld wel eens op een
harde proef. In begin Juli schijnt het soms
reeds of ze zoo zullen bloeien, doch heel ge
makkelijk wordt het half September. Is er
eindelijk na lange spanning een bloempje open,
dan halen ze de schade snel in en m een mini
mum van tijd zijn ze overdekt met een wolk
van bloemen.
Er zijn soorten die een paar meter hoog
kunnen worden, andere die weer meer bij den
grond blijven, zoodat er op velerlei manier
profijt van is te trekken. Ze leenen zich zoo-
wel voor perkbeplanting, als om ze tusschen de
heesters uit te zetten.
iHerfst-Asters zijn vaste planten, welke heel
bescheiden eischen stellen, zoo bescheiden
zelfs, dat de meest smalle beurs hieraan kan
voldoen, terwijl de cultuur zoo eenvoudig is,
dat de meest volslagen leek er nog succes
mee kan behalen. Het zijn vaste planten, die
elk jaar terugkomen en steeds rijker en mooier
bloeien De aanschaffingskosten zijn germg
en door scheuring kan men nieuwe planten op-
n
Om de drie of vier jaar moeten de planten
gescheurd en opnieuw uitgeplant worden,
waarbij dan tevens de grond wat opgefnscht
en bemest wordt. Het zijn dus werkelijk geen
verwende planten en al waait en giert het
door den tuin, al woelen grauw en donker de
wolken door de lucht, dan staan de weeluenge
planten frisch en groen tusschen brume
kastanjebladeren. Tot aan het laatst van
October, begin November bloeien ze door, om
langzaam te verbleeken voor de grimmige
majesteit van den strengen winter.
Als dan alles leeggeplunderd staat in dc
natuur, als storm en vorstschade hun killen
adem over alles hebben laten gaan, dan wordt
het ook de herfst-Asters te machtig, schrom-
pelen de glinsterende sterretjes tot onooglijke
propjes ineen. Snijden we dan de ta.aie sten
gels een paar duim boven den grond af, dan
ontdekken we reeds de eerste jonge spruiten,
wachtende op April, om door warmte en mime
voorjaarsregens tot meuw leven
geWijkthehhen slechts een van flora's herfst
kinderen hier besproken, doch het aantal soor
natuurliik veel grooter. Als men m
eigen omgeving eens rondneust ontdekt men
allerlei soorten die het op dezelfde gron( -
soort uitstekend doen en die alien de verdien-
ste hebben dat ze betrekkelijk weinig zorg
vereischen en geen groote uitgaven vorderen.
In het volgende artikel komen we hierop
nog nader terug.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonne's worden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Diergaardesingel 96, Rotterdam.
Postzegel van 7% cent voor ant
woord insluiten en blad vermelden.
PLUIMVEEHOUDERIJ IN HET
BUITENLAND.
Oostenrijk een openbaring.
In Praag, Praha, zijn wij in een vreemde
wereld, in een vreemd taalgebied, onder een
vreemd volkenras. Tsecho-Slowakije, vroeger
grootendeels tot Oostenrijk behoorend, nu een
eigen republiek met een eigen taal, waarvan
geen lettergreep te lezen of te verstaan is.
Het eenige woord dat ik kon ontcijferen in
Pilsen aan het station, was Vitello, dus een
bekend Hollandsch margarinemerk. Later zag
ik ook Philips, een naam die ik zelf verleden
jaar tot in de klednste Poolsche dorpen zag.
Natuurlijk kan men Pilsen niet passeeren of
men moet een glas Pivo (bier) drinken, dat
naar wij bemerkten, hier aan de bron heel an
ders smaakt dan bij ons en naar het mij voor-
kwam ook veel koppiger was.
(Was Munchen betrekkelijk rustig, Praag is
een en al drukte en met zijn nauwe straten,
linkshoudend verkeer, maakt het een zeer
verwarrenden en verwarden indruk. Hier zijn
we direct veel meer in een Oostersch cultuur-
gebied. Opvallend zijn bijvoorbeeld vrouwen,
die als opperman de metselaar helpen, iets
wat mij verleden jaar in Finland ook sterk
opviel. Verder een wat wij zouden noemen
zeer ongegeneerde kleeding. De mannen zag
ik in de steden werken met geheel ontbloot
bovenlijf, korte broeken en bloote beenen, alien
bronskleurig van de zon. Vrouwen buiten in de
dorpen en kinderen loopen veelal blootsvoets
en in de steden loopen massa's jonge dames
zonder kousen, alleen met heele korte witte
sokjes in de schoenen. Of dit alles een soort
zuinigheid is of een soort mode weet ik niet.
Wel vallen weer direct al deze bruine beenen
op tegenover de lichte z.g. vleeschkleurige
dameskousen in ons land.
Voor excursies bleef na bezoeken aan mi-
nisteries geen tijd meer over. Doordat Praag
van een provinciestadje plotseling tot hoofd-
stad van een flink rijk gepromoveerd werd,
komt men allerwege te koi-t aan ruimte voor
regeeringsgebouwen en worden allerlei oude
kasteelen van den vroegeren adel gelegen in
de bovenstad, voor regeeringsgebouwen inge-
richt. Een vroeger hotel diende als ministerie
van Landrbouw en het oude paleis van den be-
roemden veldheer Wallenstein was ingericbt
voor ministerie van Arbeid.
Opvallend zijn de mooie winkels met glas of
kristalartikelen, daar de glasindustrie in dit
land zeer hoog ontwikkeld is. Dit nieuwe land
is uiterst actief, zoowel op industriegebied als
op het gebied der reclame. Aan een der mi-
nisteries heeft men een eigen afdeeling daar
voor en de hoofdambtenaren welke wij spra-
ken, bleken zeer bereisd'e vakmannen, die
overal in het buitenland gestudeerd hadden,
teneinde hun jorge land zoo spoedig mogelijk
omhoog te helpen.
Van Praag naar Weenen gaande is de tegen-
stelling wel zeer groot. Praag, de drukke, op-
bloeiende stad van een jong, aan mineralen
rijk industrieland, Weenen, de groote, prach-
tige Keizers-stad van een eertijds machtig rijk
met vele millioenen inwoners, thans gedoemd
te sterven, daar het geen achterland meer
heeft. Een schitterend en grootsch opgezet
bouwplan met een serie overweldigende groote
en fraaie gebouwen, als een gorden om de oude
stad opgetrokken, met ongeveer 2 millioen in
woners in een land met slechts ongeveer acht
millioen inwoners een olifant in een konij-
nenhok. Maar ook hier een staf mannen op
pluimiveegebieddie op de hoogte bleken van
de nieuwste vindingen der wetenschap, zoodat
de pluimveetentoonstelling die ik hier bezocht
een openbaring voor mij was en een geestelijk
genot.
-Veel heb ik gestudeerd en geschreven over
de nieuwe batterij-kunstmoeder om kuikens op
te fokken, doch hier zag ik ze op de tentoon
stelling in voile werking gedemonstreerd.
Deze batterij-kunstmoeders waren geheel aan
Europeesche toestanden aangepast en van een
goed doordachte constructie. De Amerikaan-
sche geven meestal op de hoogte van 1.80 M.
5 verdiepingen en als de kuikens grooter wor
den moet men ook grootere kunstmoeders ne
men. Hier heeft men slechts vier verdiepingen
die dus hooger zijn en daarom voor allerlei
soort kuikens gehruikt kunnen worden. Len
groot voordeel in het ook dat de afdeelingen
ieder voor zich een verwarmde ruimte hebben,
zoodat zoo'n batterij dus eigenlijk niets an
ders is dan vier kunstmoeders boven op elkaar
staande. De Amerikaansche kunstmoeders
moeten in hun geheel in een verwarmd ver-
trek gezet worden, wat een massa bezwaren
meebrengt en ook veel duurder is. Het geheim
van het succes dezer kunstmoeders ligt in den
vloer van ijzergaas. De mest der kuikens valt
door de mazen heen op een zinken bak en
wordt iederen dag verwijderd. Hierdoor wordt
onderlinge besmetting voorkomen. Het zou
mij nu te ver voeren deze kunstmoeder in alle
bijzonderheden te gaan beschrijven, ik heb er
een gekocht eh zal deze in Holland in de prak-
tijk bestudeeren en mijn lezers op de hoogte
houden.
Interessant ie het dan in deze landen (ix
spreek nu van Oostenrijk, Hongarije, Joego-
Slavie, die ik thans bereisd heb) dat de pluim-
veehouderij zich direct gaat richten op log-
vleeschrassen, geheel anders als hii ons waar
de legrassen zooals Wit Leghorns meer in trek
zijn. Men wil hier vooral bij den opfok de
jonge haantjes rendabel maken, vandaar
groote voorliefde voor Rhode Islands Reds.
Oostenrijk is thans een arm land en voert des-
ondanks per jaar nog voor ongeveer 70 mil
lioen schilling in aan pluimveeproducten.
Daarbij bestaan er groote mogelijkheden tot
pluimveehouderijzoodat het geen wonder is
dat men thans met alle macht aan het werk
is gegaan om de pluimveehouderij te bevor-
deren. Voor eenige jaren importeerde Oos
tenrijk ook veel melk en zuivelproducten, thans
is men daanmede al zoo ver dat men zich zelf
verzorgen kan en men rekent er op dat dit
met pluimvee ook spoedig te kunnen bereiken.
Een prachtig voorbeeld van het nieuwe
leven in de pluimveehouderij in Oostenrijk
bood de Weensche najaars-beurs, waar men
in den beroemden Prater, een soort stadswijk,
die geheel ingericht is voor blijvende kernus,
twee soorten pluiirweetentoonstellingen xon
aantreffen. De eene, de ouderwetsche ee
verzameling konijnen met aUeriei soortkippen
er in, over het algemeen ™«t veel moois.de
deroark "^zooals dat thans gepropagandeerd
wo?dt Al^rlei modellen pluimveehokken en
Ifokhokken werden gedemonstreerd met
nluimvee er in. In een der groote kuikenop-
?&n een drietal tettenj-kunst^eders
met kuikens van verschillenden leeftijd. Dit
was de eerste tentoonstelling van dien aard
in Oostenrijk en zij trok enorm veel publiek.
Dat de pluimveebewegmg geheel op nut in
gericht is bleek mij ook bij een bezoek 0p een
der officieele fokstations. Dit_ bedrijf werkt
met een paar onderafdeelingen m anf|f reR^tr?"
ken van Oosterijk met eemge duizenden Rhode
Island Reds, welke op den leg gecontroleerd
worden en waarvan de broedeieren en kuikens
de boeren geleverd worden. Van
aan
een
roode kleur was echter bij de dieren met veel
meer te bespeuren, ze waren voor een poot
deel geel-bruin van kleur, daac men 'iil het
fokken alleen op eieren en niet 0P ^e^retS
had Ook de eieren zelf leken mil J\iez eig
run Oncitpriik: ziet dan ook met belang-
ftomn^ui? naarJ de wereldtentoonstelling in
om daar goed materiaal te koopen.
Heef jammer was het voor mij te vernemen
dat men ook een proef met Barnevelders ge-
nomen had, doch bij den aankoop van mate
riaal dusdanig voor den gek was gehouden,
dat men zich aan de Barneveidersmet meer
waagde. Dit bleek mij een sterk voorbeeUi
hoe door onverantwoordelijke manier van doen
van een pluimveefokkenj, m ons land, aan
de Barnevelders leelijke schade is
met het oog op den verkoop naar deze landen.
Dr TE HENNEPE.
